*y
??EUROFONDS" wil cultuur van ons
werelddeel bundelen
Achttien landen beraadden zich onder leiding
van Prins Bernhard
TONEEL-TWEELING BIJ DE
„HAAGSCHE COMEDIE"
Belangstelling voor Memisa in
stijgende lijn
Adenauer en Spaak hielden
pleidooi voor één Europa
nare dagen
Cfl
ei
belangwekkend congres in Amsterdam
Europese sfeer in Concertgebouw
.o'
vb
Sir Cockcroft wijst op het gevaar van
wetenschappelijke achterstand
4
^Ppèl op bedrijfsleven
Ontsluit een nieuwe
horizon!"
In Groningen laatste
voorstellingen van
„Het Water"
„De stoelen' en ,Het testament van père Leln
Schip met wol in de
Selielde
Nieuwe hoofdbestuur
Fraters van Tilburg
Propaganda met eigentijdse middelen
Koningin Juliana woonde plechtige zitting
congres Fondation Européenne
de la Culture
h'j
van
Samen ten strijd tegen
astma
e',/
3
MAANDAG 25 NOVEMBER 1957
PACINA 3
>.w,
lfd«r?et
CHr,
vervelendheid
helpen direct
MAJOOR K. TERUG UIT
HOSPITAAL
po-
d»jf
hiJlfil
b«l<
te v t«
in
e
2, i-l5'f)0"
5 uur- v
>iling- „iil'
geoPy
ster
aat:
d<3*
'mef'
(i4
ing- jC'
an v ,4ii
W
9V
enauer in gesprek met dr. W. Drees in het Concertgebouw
(Van onze Amsterdamse redactie)
bel m°.eten ons meer bewust zijn van het feit, dat onze clutuur een van de
2a,a^Srijkste elementen is van de Europese eenheid. Daarom is het nood-
cult k een organisatie te stichten die vorm en leiding kan geven aan de
o^sUre'e eenmaking van ons werelddeel". Met deze duidelijk het doel
ree,riiVendé woorden heeft Z.K-H. Prins Bernhard zaterdag, zoals wij
Vaft j 'n enkele edities van die dag konden berichten, het congres geopend
dat Europese Cultuurstichting („Fondation européenne de la Culture")
vooral Weekeinde in Amsterdam gehouden is en waaraan driehonderd
\veteaanstaande figuren industriëlen, bankiers, assuradeurs, hoogleraren,
hglib^bapsmensen, po'itici en kunstenaars uit 18 vrije Europese landen
C0ll„en deelgenomen. Bovendien waren op een openbare meeting in het
Oir ptgebouw, waar dr. Konrad Adenauer, de Duitse bondskanselier en
Couc aul-Henri Spaak, secretaris-generaal van de Nato spraken en het
laj,r| ertSebouw-orkest een uitvoering gaf, nog eens 1700 gasten uit Neder-
Oipl öanWezig, zoals regeringsautoriteiten, kamerleden, leden van het corps
pratique en vertegenwoordigers van het kerkelijk, het wetenschap-
en het culturele leven.
»(!s<!hrp5roo's'e samenkomsten waren uit
ieven
W>0'
om de enkele jaren geleden
n en de Nederlandse in-
«Ilt». dr' Paul HÜkens gestichte Fon-
Waarvan Prins Bernhard voor-
„>V, Beworden, met een klinkende
Va"'o ha 'n de openbaarheid te bren-
3 11 dt af doelstelling: de bundeling dus
3.rfl iev u'tnrele krachten in Europa, te
>.m er bifu in de harten van de volkeren
dat betrokken zijn. Het spreekt van-
de stichting die een soort
ba hioet Rockefeller of Ford-foundation
ll» "digd6*1 Worden succes hebben, de
o» 6 br0! m'ddelen daartoe uit particu-
(J„ «rOh 'uucien uaaiiuc un p»
wetbeld yers°haft dienen te worden: de
««Is de staat er buiten. Mede daarom
t,.„ «s vTmense belangstelling voor het
WhS'°tte Personen op wie de stichting
eh'?e hia«m°et bouwen „ervaren en
C!' hen ?en"' zoals Sir Winston Chur-
"eide een schriftelijke begroeting
ten zeerste verheugend.
«ïla
Geest sterker dan materie
imping dlüitaire en economische samen-
de eHectUe.1°®t Europa ook cultureel en
W^rkelHi. banden ineenslaan wil het
ter,'' öe ap f .integratie volkomen berei-
ta'5"' Wat J is altijd sterker dan de ma-
8H, °E> de visie van de Prins die daar-
voo^j Bdzitting in het Kon. In-
«ei l'Sde. iLd® Tropen drie sprekers aan-
sch ion kA ende Franse auteur Mar
en pldenheid de eenheid en ver
bek Bi"
ontvangst zaterdagavond door Koningin en
Prins op het Paleis op de Dam, werd het
congres zondagmiddag in het bijzijn o.a.
van minister Cals voortgezet. Sir John
Cockcroft, directeur van het Engelse
eiflènh *?eh
P'«itte v„„_v?n de Europese literatuur
Philips op Europees Cultuur
congres
Werkplan voor komende 3 jaar
(Van onze Amsterdamse redactie).
Onder de titel „Ontsluit een
nieuwe horizon" (Open up a new
horizon") heeft de directie van
Philips'in Amsterdam op het con
gres van de Europese Cultuur
stichting, die zij ter vergelijking
graag „Eurofonds" of „Euro-Foun
dation" genoemd zou zien, een
werkplan ingediend voor de ko
mende drie jaren, dat als eerste
doel heeft de jeugd van Europa
met elkaar te confronteren, haar
te tonen wat andere volken bereidt
hebben om haar zo te trainen voor
haar grotere verantwoordelijkheid
in een Verenigd Europa. In 1958
zou dit plan gericht moeten zijn
op de Brusselse wereldtentoon
stelling. Gedurende de zes maan
den dat de „Expo" duurt, zou uit
elk Europese hoofdstad een bus
met studenten en leerlingen van
middelbare scholen op kosten van
het fonds naar Brussel moeten ko
men. De uitverkorenen die dit bui
tenkansje krijgen door het schrij
ven van een scriptie of omdat z«
zich onderscheiden hebben, blijven
een paar dagen in Brussel en wis
selen dan tijdens een soort „Jam
boree" eikaars ervaringen uit.
Prins Bernhard zou een oproep
kunnen doen tot grote onderne
mingen om de „bussen" te adopte
ren.
Het tweede jaar zou het „Euro
fonds" zich moeten wijden aan de
propaganda per televisie door pro
gramma's over haar werk en de
Europese cultuur samen te stellen
zowel voor de Eurovisie, als voor
de nationale t.v. en voor schooluit-
zendingen. Voor 1960 zou een om
vangrijk programma uitgewerkt
moeten worden voor uitwisseling
van studenten, journalisten, foto
grafen, schrijvers en grafische
kunstenaars, onder het motto
„Ontmoet Uw mede-Europeanen"
(„Meet your fellow Europeans").
In de Groningse schouwburg zijn dit
weekend de laatste voorstellingen ge
gaan van Ed Hoorniks „Het Water", het
stuk dat de Nederlandse Comedie dit sie-
zoen op het repertoire had genomen, maar
waaromtrent de nodige deining is ont
staan. De organiserende veren. „Vrien
den van het Toneel" was aanvankelijk
engszins bevreesd voor deze voorstel
lingen, gezien de publikaties in enkele
bladen over een slordige en slechte voor
stelling op donderdagavond in Nijmegen.
De directeur van de Nijmeegse schouw
burg heeft evenwel de administrateur van
de stadsschouwburg te Groningen tele
fonisch meegedeeld dat de voorstelling
in Nijmegen geen reden tot kritiek had
gegeven.
De beide voorstellingen in Groningen wer
den uitstekend gespeeld en het publiek
was zeer tevreden. Het stuk wordt even
wel thans niet meer opgevoerd.
°r het opnemen in alle biblio-
r°Pes aantal meesterwerken uit
hitü1 '8 ke^ .'iteratuur zodat iedereen in
*oiiadragen n'S te nernen van de daarin
W en ideeën. Welke boeken dat
aU«*t6 w0J£n zi^n zou uitgemaakt dië
tist i, rekpn- met a's voorwaarde dat
^ii, 6 e„ g gehouden wordt met ar-
nnpncoinu- jr\~
yo6.
6 zal n|lense'ijke waarden. Op die
v0n„,~ doelt- Europese literatuur een
ï>e b'antin nder «uiddei worden tot
Jyetej, ,g van de Europese gedachte.
keraen don dat de Europese meester-
itif do0r J" geboorterecht en nog ster-
grin 611 hey, uurrecht tot alle Europese
11 de n"?11'. za' het wederzijds be-
"hpüls pderlinge sympathie een nieu-
geven. aldus Marcel Brion.
t>e nst~boodschap sloeg aan
a^'^apn'!5® kunstkenner dr. Werner
on^at "roeg zich in een knappe rede
efS.fsehpfipu'tjk de Europese cultuur
hiï, '3 kwan! .van aïla andere culturen
naar der» de slotsom dat het haar
ied dyna verhouding tot de tijd is
v Je an(j k e_n haar ritme. Meer dan
teu1 iji h»7e hee£t zij de persoonlijk-
li dat dn middelpunt geplaatst. Het
tp,5eti in ,®rchitect Le Corbusier niet
n werk_
?®id
te,,
•ft
dur®'ti "B,5'JroPa erkenning en wem-
§eh' Per2;K°nden heeft, maar ook in In,
Pp, dr. w ®n Columbia betekende vol-
Va-6 arov,-. tmann dat de in de Euro-
bon!Wi.ize tct® gestalt gekregen le-
'5 a d^chan P60'1^ het karakter van een
Werp, deeft en dat die boodschap
Hi! is het aangeslagen heeft.
!*ha^WO°k met de beeldhouw- en
'ik«n Onaft' die in tal van Europese
diap-dttige bankelijk van elkaar tot ge-
°Bdra rken tlngen is gekomen. Dat sa-
cht, „;,aan een gemeenschappelijke
ar "ipk a deze eendeid en veelheid
moderne Europese cultuur
re:
de
Co-Ad
en rijkdom geeft, vergeleek
biopyn bloemenruiker waarvan
«r, daar eigen geur en kleur
Df "y, samen één schoonheid be-
i
u't te diepen
Crt,r°Pese.Haftmann zaS a's taak voor
r«atir e cultuur- no pn-ovictentio tn+
cultuur de co-existentie tot
aanse industrieel Dott Imigi
\ad«yydi aJa - inuusineei uuii „uigi
i riifsi 'e. e„u °ver de samenhang tussen
he, 1«n v, en wetenschap. Het be-
v6rsu vorK- .cft een grote rol te spelen
N .i rken eiden van de cultuur en het
sHet Plate--- het intellect van Europa
«Wrd jJ '"le positie van de mensen
e, Vmoet de industrie mede haar
"len od d«* cultuur en niet
>Ui>
e
y. Ch
»Ure"
- op de cultuur en
ar de stem die de lof van
ek zingt.
In het Concertgebouw ondêrhield
H. M. de Koningin zich geruime tijd
met Adenauer die het concert bij
woonde als afsluiting van dit eerste
congres.
atoomcentrum in Harwell, legde in zijn
speech de nadruk op de Europese samen
werking op het terrein van de weten
schap. Hij waarschuwde dat de ervaring
met intergouvernementele wetenschappe
lijke organisaties in het verleden bewe
zen heeft dat deze organen zeer verkwis
tend kunnen zijn met onze schaarse we
tenschappelijke bronnen en dat zij dik
wijls meer papier dan wetenschappelijke
resultaten produceren. Veel wijsheid en
scheppende wetenschappelijke leiding zijn
nodig als dergelijke instanties vruchtbaar
willen werken.
„Juist nu de Sovjet-Unie dank zij stren
ge discipline in staat is gebleken op het
gebied van wetenschap en techniek iets
bijzonders te presteren en de V. S. in
antwoord daarop hun research sneller
gaat ontplooien, is het voor West-Europa,
dat op dit terrein vele jaren lang voorop
ging en dit op bepaalde onderdelen nog
doet. van het allergrootste belang, zijn
inspanningen te vermeerderen. Als we
niet deze weg volgen", zo benadrukte Sir
Cockcroft met klem, „dan zullen onze
beste jonge wetenschappelijke werkers
steeds meer naar Noord-Amerika gaan.
Een kwart van de Britse wetenschaps
mensen die in de V. S. met een beurs gaan
studeren, blijft daar reeds.
Deze „uittocht" van de crème onzer
jonge onderzoekers zal groter worden als
we hun belangrflke arbeid in het vader
land niet attractiever maken. Ze worden
meer aangetrokken door goede facilitei
ten en aanlokkelijke leidersposities dan
door de hoogte van hun salaris hoewel
ook dat natuurlijk gewicht in de schaal
legt. We moeten dus betere voorwaarden
scheppen ten behoeve van de research,
speciaal voor onze vooraanstaande leiders.
Adenauer in gesprek met
prins Bernhard
Er moeten meer fondsen komen voor stu
diebeurzen in Europa en onze jonge on
derzoekers moeten zo'n beloning krijgen,
dat financiële beloften hen niet zullen
verleiden ons te verlaten".
De wijze waarop b.v. de Ford Founda
tion onderzoekingen steunt is van de
grootste waarde voor de wetenschap, zo
besloot de atoomdeskundige, die zijn toe
hoorders voorhield dat met het geld, dat
aan een satelliet-programma uitgegeven
zou worden, de Europese Cultuurstichting
op dezelfde financiële basis zou kunnen
komen te staan als de Rockefeller-Foun
dation.
„Geestelijke avonturen
Mr. Stephard Stone gaf als bestuurslid
van de Ford-Foundation een overzicht
van de werkwijze van dergelijke fondsen,
die bereid moeten zijn „geestelijke avontu
ren" te ondernemen en pioniersarbeid te
verrichten op de grenzen van de weten
schappelijke gebieden. Juist het feit, dat
de particulieren de verantwoording voor
zo'n fonds hebben, is van betekenis; de
staat kan zijn diensten bewijzen door zo
gunstig mogelijke belastingfaciliteiten te
scheppen. Lord Rennell of Rodd, een van
de gouverneurs van de Europese Cultuur
stichting gaf een aanwijzing hoe het fondss
in de toekomst zou kunnen werken. Hij
haalde als voorbeeld aan de reeds 125 jaar
bestaande British Association for the Ad
vancement of Science, die geregeld fora
houdt om zo een uitzicht te krijgen op
wat tot stand gebracht is.
Vaste leidraad nodig
Tijdens de discussies kwam tot uiting
dat men inderdaad behoefte had aan een
vaste leidraad. In zijn slotwoord gaf de
prins dit toe. De stichting werkt al on-
ggV0gr vier jasr o.tn. door het verschaffen
van stipendia. Doch nu is eerst geld nodig
om de uitvoering van een op te stellen
omvangrijker werkprogramma mogelijk
te maken. Z. K. H. stelde voor dat onder
nemingen, die het fonds willen steunen
dit doen met een minimum van vijf mhle
per jaar. Tevens heeft men ongeveer 400
vooraanstaande Europeanen nodig, die
zich als lid aanmelden met een contribu
tie van 100 per jaar.
De voorzitter zegde een vertegenwoor
diger van de Raad van Europa toe dat
ten nauwste zal worden samengewerkt
met het culturele fonds van deze raad en
sprak de verwachting uit op het volgend
congres, dat mogelijk in Italië georgani
seerd zal worden, met concrete plannen
te kunnen komen. Hij toonde zich ten
zeerste verheugd, dat thans met de on
ontbeerlijke steun van Philips en Uni
lever door deze bijeenkomst een vaste
basis voor de stichting gelegd was. Het
ziet er wel naar uit, dat Amsterdam als
vaste zetel van de stichting aangewezen
zal worden.
Van meer dan veertig meter
diepte gelicht
In de loop van zaterdag is het bergings
bedrijf Van den Tak erin geslaagd het
Duitse kustvaartuig „Plan", dat onlangs
op een van zijn eerste reizen in de Wester-
schelde ter hoogte van Hoedekenskerke
in ruim 40 meter diep vaarwater zonk, te
bergen.
Tijdens de afgelopen week hadden, zoals
wij hebben gemeld, de bokken Arend.
Adelaar en Condor het schip naar steeds
minder diep vaarwater gesleept en het
recht gezet. Zaterdagmiddag is het nu
neergezet op de schorren van de Boome
polder. Bij laag water valt het met zijn
lading wol geheel droog. Men is thans be
zig met het provisorisch dichten van het
ruim zes meter grote gat, dat de „Plan"
bij de aanvaring met de Duitse tanker
„Winitou" heeft opgelopen. In het begin
van deze week wordt het schip near Ant
werpen gesleept voor het lossen der lading
en voor definitief herstel.
(Van onze correspondent)
In de Kapittelzaal van het Moederhuis
aa-n de Gasthuisstraat te Tilburg, heb
ben de fraters van Tilburg zondag een
nieuw hoofdbestuur gekozen.
Tot algemeen overste werd gekozen fr.
M. Novatus Vinks uit Goi-rle, directeur
van de bisschoppelijke kweekschool te
's-Hertogenbosch; tot vicaris fr. M. Re
ginald v. Orsouw uit Oss, directeur van
het moederhuis te Tilburg; tot assisten
ten: fr. M. Ambrosi van Oers uit Boxtel,
hoofd der school van Huize „La Selle"
te Boxtel; fr. M. Theodoor Janse-n uit Til
burg. die reeds twee achtereenvolgende
perioden deze functie bekleedt; fr. M.
Engelbert Verrijt uit Tilburg, thans in
Suriname werkzaam.
Fr. M. Johannes v. d. Pol uit Goi-rle
werd voor de vierde maal herkozen tot
econoom-generaal.
Jan Retel en Myra Ward in „De Stoelen' van Eugène Ionesco, gespeeld
door de Haagsche Comedie ow'pt regie van Luc Lutz.
Als de nuchtere werkelijkheid ener TV-
reportage veler huiskamer kortelings bil
herhaling heeft geconfronteerd met de
sensationele techniek van een hart-opera-
tie, kan men zich er dan over verwonde
ren dat men in dromenland er niet voor
terugschrikt ons een soort twee-eiige
tweeling voor te spelen? Twee stukken
die elk nauwelijks een halve avond vullen
en waarin hetzelfde drietal zij het ;n
geheel verscheiden rollen voor het
voetlicht komt; het eerstgenoemde is van
de Franse Roemeen Eugène Ionesco, het
andere heeft Roger Martin du Gard tot
auteur.
Alleen de schrijver van „De stoelen'
onlangs reeds in de oorspronkelijke tekst
door het Parijse Théêtre d'Aujourd'hui
op de Nederlandse planken gezet, nu ver
taald door mevrouw H. Albach-Tielrooy,
krijgt in het programma de kans, althans
omtrent eigen artistieke geloofsbelijdenis
een en ander te onthullen en hij doet dat
Het werk van de Medische Missie Ac
tie is elk jaar stijgende. De cijfers, die
de secretaris, dr. A. van Straaten, op de
gisteren te Rotterdam gehouden jaarver
gadering noemde, wijzen er op. Van de
ongeveer 1560 parochies die Nederland
telt, nemen er iu 1952 slechts 169 aan de
collecte-actie deel. In de achtereenvolgen
de jaren werden het ®r resp 960. 976. 1095
en vorig jaar 1111. Het aantal der zie
kenhuizen, die een eigen actie onderne
men toont eveneens een verblijdende
groei. Van de 5 in 1952 liep het getal
op tot momenteel 66. Men hoopt op de
tweede zondag na Driekoningen, 19 janu
ari a.s. minstens 175.000 bijeen te bren
gen.
Hoewel de post „adviezen" Teeds een
belangrijke plaats in de boekhouding in
neemt, is het ook voor een groot kapitaal
dat aan medische middelen naar de mis
siegebieden wondt verzonde.n In 1955 was
het voor 87.000 en dat was 26.000 meer
dan het jaar tevoren. In 1956 werd het
voor ongeveer 122.000 Dit deelde pa-
De plechtige zitting van het internationaal congres der Fondation Euro
péenne de Ia Culture, dat tijdens het afgelopen weekeinde in Amsterdam
is gehouden, vond zaterdagmiddag plaats in het Concertgebouw. Dr. Konrad
Adenauer, de Westduitse Bondskanselier en Paul-Henri Spaak, de secre
taris-generaal van de NATO, voerden het woord waarna een concert volgde
door het Concertgebouw Orkest onder leiding van Bernard Haitink. Deze
plechtige zitting werd bijgewoond door Hare Majesteit Koningin Juliana,
minister-president Dr. Drees, een aantal ministers, leden van het corps
diplomatique, kamerleden en vertegenwoordigers van het kerkelijk, weten
schappelijk en culturele leven- Ais voorzitter van de Fondation Européenne
de la Culture opende prins Bernhard de zitting en leidde de beide sprekers
in, die met een zeer warm applaus werden begroet. „Ik ben er van over
tuigd, dat deze manifestatie èn door de betekenis van de beide Europese
liguren, die tot ons zullen spreken èn door wat het Concertgebouworkest
ons zal geven, in hoge mate stimulerend voor onze verdere arbeid zal zijn
aldus Prins Bernhard.
te«hni
U ittocht van jonge onder-
Z°ekers voorkomen
ook door Koningin Ju-
(zio°nde zRtmg in het Concert-
elders in dit blad) en een
De Prins richtte zich in een bijzonder
hartelijk woord tot Adenauer en roemde
hem als mens en staatsman. Prins Bern
hard sprak de diepgevoelde wens uit, „dat
God moge geven, dat u nog zeer lang voor
ons allen in Europa als een lichtend voor
beeld behouden moge blijven."
Tegen Spaak zei Zijne Koninklijke
Hoogheid: „Uw ervaring, uw kennis van
de problemen en uw groot enthousiasme
zullen er niet alleen toe bijdragen de
NATO te versterken, maar ook de Euro
pese eenheid kunnen activeren, die bezig
is gestalte te krijgen en die zo onmisbaar
blijkt, als wij werkelijk onze westerse cul
tuur willen bewaren."
Met jeugdig elan pleitte de 82-jarige
Duitse staatsman voor de Europese een
wording. Ook de politicus moet zich be
wust blijven van het noodzakelijk verband
tussen alle levensuitingen, de cultuur in
begrepen.
Adenauer schetste een beeld van de
huidige machtsverhoudingen en zei er zich
van bewust te zijn, dat aan de gewijzigde
positie van Europa in de wereld ook oor
zaken ten grondslag liggen waarvoor
Europa niet verantVirdördelijk is. „Wij
leven nu eenmaal in een tijd, waarin zich
onverbiddelijk een emancipatie-proces
voltrekt, dat buiten Europa nieuwe mach
tige concentraties van politiek en ideolo
gisch karakter tot stand heeft gebracht,"
aldus Adenauer. En terwijl Robert Schu
mann, die ook op het podium had plaats
genomen, instemmend knikte, verklaarde
de Bondskanselier, dat de levensvatbaar
heid van ons continent afhing in de eerste
plaats van de vraag of wij in staat zouden
zijn uit de droeve ondervindingen van het
verleden de juiste gevolgtrekkingen voor
een betere toekomst te maken.
„Wij staan tenslotte niet alleen. Als
de emancipatie van volkeren uit andere
werelddelen eenmaal een verschuiving
in de machtsverhoudingen tot stand
heeft gebracht, dan zal een weloverwo
gen, verstandige politiek van de vrije
wereld tegenover de zich oprichtende
volkeren van Azië en Afrika de moge-
tijkheid schenken, dat hetgeen Europese,
Aziatische en Afrikaanse volkeren geza
menlijk tot stand gebracht hebben ook
in de toekomst aan de gehele wereld
en de Europese economie ten goede zal
komen," aldus Adenauer.
Europese jeugd
Adenauer zag grote mogelijkheden voor
samenwerking op cultureel gebied. Zo'n
samenwerking behoeft de cultuur-poli
tieke zelfstandigheid van de Europese lan
den op geen enkele wijze te benadelen
Niets zou hij meer betreuren, dan een
nivellering op cultureel gebied. „In de
eerste plaats hebben we inrichtingen no
dig, die het de Europese jeugd mogelijk
maken zich met het eigen culturele ka
rakter van ieder Europees volk vertrouwd
te maken.
Slechts dan zal het mogelijk z(jn de
impuls voor de arbeid voor de Europese
fntegratie aan die generatie over te dra
gen, die de Europese catastrofe niet heeft
meegemaakt. Wj| moeten pogen te verhin
deren, dat de uit de wereldooorlog ge
trokken lessen weer in nationale bodems
verzinken," zo b\?loot Adenauer.
Als Paul Henri Spaak over de eenwor-
dig van Europa spreekt, dan raakt deze
briljante redenaar in vervoering en is het
voor de toehoorder een genot zijn boeiend
betoog te volgen. Evenals Adenauer me
moreerde Spaak het feit, dat er momen
teel in de wereld slechts sprake is van
twee groot-machten. Europa telt nog niet
mee.. Naar aanleiding van de Spoetnik ver
klaarde Spaak, dat sommige lieden in
Europa zich hebben verheugd over de
nederlaag van de Amerikaanse weten
schap.
„Die nederlaag ontmoedigt mij niet
maar ze verontrust en vernedert me.
Niemand heeft zich afgevraagd wanneer
de Franse, Duitse, Engelse of Italiaanse
Spoetnik zou worden gelanceerd. En toch
is dat één van de belangrijkste proble
men. Vijftig jaar geleden kwamen alle
grote uitvinders nog uit West-Europa,
vandaag moeten wij er ons bij neerleg
gen, dat we niet meer mee doen."
„Het is dringend noodzakelijk," zo ver
volgde Spaak, „dat we reageren. Ik ben
wel pessimistisch ten aanzien van het
beeld, dat ik schets, maar optimistisch ten
aanzien van de remedie, die wij zullen
moeten doorvoeren. De oplossing is, dat er
geen enkele mogelijkheid is om een volk
van de jongste technische vooruitgang te
laten profiteren, indien het volk niet be
hoort tot een grote gemeenschap. De^ toe
komst is aan grote gemeenschappen."
Westerse beschaving
Bij onze pogingen om Europa één te
maken moeten wij het essentiële niet uit
het oog verliezen. Het fundamentele pro
bleem van de economische en sociale or
dening is inderdaad de beschaving te red
den. Er zijn nog te veel mensen, die
weigeren het communistische fenomeen
naar zijn juiste waarde te beoordelen.
Het communisme wil iets anders zijn
dan alleen maar partij van uiterst link
sen. Het wil onze westerse beschaving
vervangen door de communistische be
schaving. Daarom moet in het middel
punt van onze belangstelling staan
welke houding wij zullen aannemen ten
opzichte van het individu en de mense
lijke persoon."
„Wij moeten er op letten, dat wij
geen massa-beschaving brengen, doch
het individu redden. Zo moeten wij in
Europa de beschaving met al haar rijk
dom en verscheidenheid verdedigen,"
aldus Spaak.
ter C. Doumen s.j. mede, die voor de
vele afdelings—afgevaardigden een toe
spraak hield, waarin hij als middel om tot
een nog groter resultaat te komen de zelf
heiliging zag. Als wij uitgroeien tot de
volwassen leeftijd van ons kindschap Gods
zal onze invloed op het brengen van ver
lossing aan de noe niet verloste mensen
groter en breder worden. Dan zullen wij
ook gevoelen, aldus pater Doumen. dat
onze invloed op het eigenlijke missiewerk
het gunstig stemmen van de nog niet
verloste mens ten opzichte van de Kerk
zeer direct is.
Vele afgevaardigden kwamen met sug
gesties. om de geldinzameling die als
regel aan de kerk-uitgang geschiedt
nog effectiever te maken. Zo werd het
toegejuicht als bekende artsen en hun
gezinsleden zich persoonlijk aan de col
lecte zouden willen geven. Van alle zij
den werd aangedrongen op het betrek
ken van de eigentijdse communicatie
middelen (radio en televisie) bij het po
pulair maken van het medische missie
werk.
Het actieve Limburgse diocees kwam
met tal van suggesties. Men nam ken
nis van een Keurige zakagenda met een
overvloed van gegevens in een klein
bestek, waarmede men de Memisa in het
Limburgse populair maakte. Een stem uit
de praktijk van het medisch werk in Pa
kistan verklaarde, dat gebreid_ verband,
zeep enz., dar zeer welkom zijn en het
bestuur beloofde een door Limburg gesug
gereerde zeep-actie, in overweging te zul
len nemen. De bijeenkomst, die een zeer
geanimeerd verloop had, stond onder
leiding van mgr. J. H. Niekel, deken
van Rotterdam.
Verenigingen gaan fusie aan
De besturen van de Nederlandse vereni
gingen tot bestrijdine van 't asthma bron-
chiale en dé vereniging „Astbro" (de
oudste op dit terrein) zijn het eens ge
worden over een fusie. Voorstellen daar
toe zullen aan de ledenvergaderingen
worden voorgelegd. De nieuwe vereni
ging zal „Nederlandse Astmavereniging"
heten.
Voorlopig voorzitter zal zijn jhr. mr.
A. Feith, burgemeester van Coevorden
en thans voorlopig voorzitter van de pas
onlangs opgerichte „Nederlandse vereni
ging tot bestrijding van het asthma bron-
ch-iale"; voorlopig tweede voorzi ter jhr.
J. P. Beelaerts van Blokland iut Vree
land, thans voorzitter van „Astbro". Het
bureau der nieuwe vereniging zal te
Utrecht worden gevestigd.
Dit is medegedeeld tijdens een studie
bijeenkomst over asthma bronchiale, die
de beide bestaande verenigingen zater
dag in het sanatorium „Oranje Nassau's
Oord" te Renkum hebben gehouden.
„We willen alle krachten in Nederland
samenbundelen en meer belangstelling
voor de astmapatiënt wekken bij dokto
ren, onderwijzend personeel, maatschap
pelijke werkers en werkgevers", ver
klaarde jhr. mr. A. Feith.
Jhr. Beelaerts van Blokland sprak over
„twintig jaar strijd en moeite". Astma
bestrijden is een zeer moeilijk probleem
Ongeveer een op de duizend inwoners
van Nederland lijdt aan asthma bronchia
le. Het doel van „Astbro" is het vormen
van een landelijk centrum voor astma-
bestrijding om alle krachten, d-ie in het
Nederlandse volk schuilen, te bundelen
Fusie van verenigingen achtte spreker
van bijzonder veel belang.
Diverse sprekers belichtten hierna het
vraagstuk van deze ziekte.
op dichterlijke wijze. Wij signaleren enkel
even dat hij niet gelooft aan toneel het
welk „uitgaat van een wereldbeschou
wing", omdat dit „slechts de buitenste
buitenkant van de mens treft". De sen
tentie op zich niet niet direct gloednieuw,
misschien wel de motivering. In elk ge
val is de doelstelling van de auteur „to
neel van binnenuit" te bieden. En dit
magische toverwoord duidt wel aan dac
zijn opvattingen niet direct conventioneel
mogen heten.
Wanneer wij het bij het rechte eind
hebben, moet de stijl van Ionesco eigenlij*
beschouwd worden als
Anti-toneel
Dit ontkende althans de Nederlandse
regisseur Luc Lutz niet in een interview
met een der lokale Haagse bladen, al wist
hij ook van de duistere term geen aan
vaardbare definitie te «geven. Hij ziet het
toneel van de Roemeen als een reactie
(geen aanval) op mentaliteit en vorm van
het geijkte. Anti-toneel zou kunnen bete
kenen, dat Ionesco de hang naar tragiek
in de mens bewust ironiseert. Ook zou
men van een ontmaskering van de schijn-
romantiek kunnen spreken.
Wat er van zij, de regisseur vindt het
niet belangrijk het stuk zo uit te benen
en bekent er niet wijzer door te worden.
Hij „benadert" het als regisseur en acteur.
„Het doet me wat en ik geef door wat het
me doet".
Genoeg gefilosofeerd, dunkt ons. Wat
wij tenslotte zelf zagen, was inderdaad
niet alleen een negatie van toneel maar
een negatie van alles. Twee stokoude men
sen bracht de schrijver op de planken,
die hij in het laatste stadium van hersen-
verkalking allerlei deed zeggen wat ieder
die de kostelijkste Gods-gave niet ont
beert in-en-in-tragisch moet voorkomen-
Zeker, er werd voortreffelijk toneeige-
speeld, althans in het begin. Myra Ward
en Jan Retèl vormden het hevig bejaarde
echtpaar en hun seniele maniertjes en
koeterwaals lieten niets te wensen totd3t
de auteur langzaam liet doorschemeren
dat hij de man „beredeneerde onzin" in
de mond legde en deze begon te dazen
over zijn „boodschap" voor de mensheid
die via een doofstomme „redenaar" (Loc
Lutz) zou plaats hebben en dat opzettelijk
op een mislukking uitliep. Van dat mo
ment af kregen de „stoelen" een rol, als
zitplaats nl. voor een aantal denkbeeldige
bezoekers, die plechtig werden ontvangen,
totdat de keizer in eigen persoon de rij
sloot. Gaandeweg werden de bewegingen
der twee oudjes levendiger de vrouw
vergat, almaar stoelen aanslepend dat zii
slecht ter been behoorde te zijn en
tenslotte klommen beide op een stoel en
zetten over de hoofden van hun gefanta
seerde auditorium hun beweeglijke dialoog
voort, die zo doorzichtig werd, dat wij de
schrijver en de regisseur Luc Lutz kan
dit niet onbekend zijn toch plechtig
moeten verzekeren, dat het nihilisme heus
ook een „wereldbeschouwing" is. Dus
om met Ionesco te spreken „elk toneel
dat zich dienstbaar maakt aan een of
ander doel gaat zijn ondergang tegemoet".
Wij geloven niet dat schrijvers stijl veel
navolging zal vinden.
Rest ons nog over het andere deel van
de „tweeling" beknopt te rapporteren. De
vertaling van deze klucht, die enige ge
lijkenis vertoont met Puccini's komische
opera „Gianni Schicci", was niet zonder
reden toevertrouwd aan Joris Diels hij
toefde tijdens de première van zaterdag
in Haarlem, waar de „Hamlet" op bezoek
was die er een bijna te sappig
Vlaams lacheding
van maakte, waaruit de herhaling van
enkele platitudes veilig hadden gemist
kunnen worden.
Overigens een grappig gegeven, waar
aan alweer een „tweeling" te pas kwam,
althans twee boeren, die als twee druo-
pels water op eikaar leken en door één
acteur heel amusant werden geheeld, dank
zij het zeldzame komische talent van Luc
Lutz. Het geheel kwam met een vaart
over het voetlicht, wat voorts te danken
was aan het wel wat „openhartige" boe
renmeiden figuurtje van Myra Ward, die
nog zo pas door een kring van haar
bewonderaars tot toneel-koningin van het
vorige seizoen verkozen heel de (kortel
avond haar beste beentje voorzette; als
mede aan Jan Retèl .die nu de regie
voerde en bovendien een grappige notaris
creëerde.
Als steeds was de Koninklijke tot de
laatste plaats bezet. Aan het slot van
elk der beide stukken klonk hartelijke bij
val, vooral bij het tweede toen om
streeks 10.15 uur de drie executanten
met mooie bloemen werden beloond.
L. H.
(Van onze Haagse redactie)
Zaterdagmorgen is majoor K., die op
30 oktober j.l. een auto-ongeluk kreeg,
uit het militair hospitaal „Oog in Al" In
Utrecht naar zijn huis in Den Haag terug
gekeerd. Hij zal thuis nog enige tijd ver
pleegd moeten worden voor hfl geheel
hersteld zal zijn.
