Snoeimes der bestedingsbeperking
met omzichtigheid gehanteerd
In het land van
Guido Gezelle
Nederlandse gemeenten over
barrières op „weg naar school
Stijgende lijn in de bouwerij
Recordaantal woningen in het
eerste halfjaar van 1957
Van eenzijdige druk op bepaalde
posten is geen sprake
IS
Spekclub van Munnekezijl
verdeelde twintig varkens
1 86«i
Staatssecretaris Höppener in Tweede Kamer
Zenduren televisie kunnen niet worden
uitgebreid
enigerm"e le °",l8s"!n v"de
Bittere noodzaak
Verleg zo mogelijk de
bebou wde-kom grenzen
Sociaal-cultureel werk
voor werklozen
Er zijn nog intentieverklaringen uit '53...
De E. G, K. S. kan nog
60.000 mijnwerkers
gebruiken
Volkskerstzang in
diverse plaatsen
VAN HART EN
T B
VRIJDAG 6 DECEMBER 1957
PAGINA 3
K.JS.A.C- tot Ged. Staten:
VERENIGING NEDERLAND-
JAPAN IN OPRICHTING
Lichamelijke opvoeding en
sport
Rijk verleent geen subsidie meer
Dis. TH. STELTENPOOL SVD
PATER J. GOEMAN S.V.D.
V olksontwikkeling
Vloeken voor radio
Schone traditie van Utrecht
PHIA BERGHOUT MOET
RUST HOUDEN
hastwe
WIT I E RAAF UNDER DE DORPSVERENIGINGEN
NAUTILUS ZAE ONDER
NOORDPOOL DOOR
VAREN
Verdeling
Gebouwen
Werkvoorraad
Bouwvergunningen
Andere bouwwerken
Geen folklore
Twintig pond
aat
■hand-
4 9".
[tp"'n
Ge"
sla*
,cira3l
be-
n\A
i*]
vV
A ,ii
DEN HAAG, 5 december.
Staatssecretaris Höppener heeft vanmorgen de Tweede Kamer geantwoord
op de opmerkingen, die gisteravond waren gemaakt bij de behandeling van de
afdelingen der begroting van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, welke aan
riph J°rg Z1Jn toevert^ouwd- Een van de belangrijkste punten van dit Kamer-
MCT de^rote helsn®^ WaS de "V™ de bestedingsbeperking niet al te
Zoals te verwachten was is staatssecretaris Höppener hierop echter niet in-
vanade*KathoKXn'Tw/* s,taftssecre.taris' die jarenlang voorzitter is geweest
van de Katholieke Jeugdraad, kan niet worden verondersteld, dat hij geen be-
grip zou hebben voor het belang en de noden van het jeugdwerk en dit belang
aan de bestedingsbeperking meer dan strikt nodig zou opofferen.
De staatssecretaris erkende wel, dat de bestedingsbepreking wel zeer haar
schaduw had gelegd over de afdelingen, welke onder zijn zorg vallen. Hij be
treurde evenzeer, dat veel niet kan worden gedaan, wat men zich had voor
genomen. De beurs is hier inderdaad kleiner dan het hart. zo ze®de hij de heer
dennielteS^ hr f L* in ^ernstig gepoogd om Siëlewaar-
"en niet te treffen bij de beperkingen, welke moesten worden toegeDast Men
moet, zo accentueerde mr. Höppener, niet te veel staren op één pist
VERGEZELD van een geweldige uit
barsting van rook en vuur (bo-
j, ven) start hier een Lockheed X-17
drrw naar een punt, enkele hon-
fi aen kilometers boven de aarde. Deze
Won zware drietraps proefraketten
hetgebruikt, om na te gaan hoe
v-r,n00rste raketgedeelte zich gedraagt
fle "'eer het, terugvallend naar de aar-
e' de atmosfeer induikt met een
doo"nif snelheid. Om te voorkomendat
neus Kolossale wrijving, de gehele
s gaat gloeien en smelten waar-
Oy\ 7 1/11 O O". H-L- /t- M/Ul»/ -
of s een eventuele explosieve lading
en lading, bestaande uit iiistrumen-
vernietigd zou worden
voorzien van een speciale
^tevens
's de x.17
heus.
dezpa^S de tweede foto laat zien, heeft
af"eUs 9een spitse vorm, doch is zij
zé'ër Bovendien is het oppervlak
dr~p n°°gg}anzend gepolijst. Dank zij
blejcpVoo/zlen"l9en 's het mogelijk ge-
onbp^'j, voorste raketgedeelte weer
ffen 0 digd op aarde terug te krij-
Dc K.N.A.C. heeft in de afgelopen maan
den in een reeks brieven en adressen aan
regelende en uitvoerende instanties syste
matisch actie gevoerd voor een betere
aanduiding van de maximumsnelheids-
voorschriften. Thans is opnieuw een brief
gezonden aan alle Colleges van Gedepu
teerde Staten, waarin gevraagd wordt de
grenzen van de bebouwde kommen zo veel
mogelijk te wijzigen in die zin, dat zjj
samenvalen met de grenzen van de wer
kelijke bebouwing.
De snelheidslimiet van 50 km geldt
binnen de grenzen van de bebouwde kom
men, zoals die zijn vastgesteld door de
Colleges van Gedeputeerde Staten der on
derscheidene provincies. De gemeenten
zijn gehouden langs alle wegen van min
stens vier en een halve meter breedte
met plaatsnaamborden deze grenzen aan
te geven. De K.N.A.C. heeft niet alleen
ernstig bezwaar tegen het aanduiden van
begin en einde van de 50 km-limiet door
middel van de plaatsnaamborden, resp.
de achterkant van die borden, maar ook
tegen het feit, dat de grenzen van de
officiële bebouwde kommen in een groot
aantal gevallen een wijde boog om de
werkelijke bebouwing maken.
Binnenkort kunnen de oprichting en de
samenstelling van het bestuur van de ver
eniging NederlandJapan worden tege
moet gezien.
Daartoe werden al eerder voorbereidin
gen getroffen. Initiatiefnemer is prof. dr.
C. C. Krieger, die van 1948 tot 1956 bij
zonder hoogleraar in de Japanse taal en
kunstgeschiederfis van het Verre Oosten
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht was.
Hij schreef het proefschrift „The infil
tration of European civilization in Japan
during the 18th century".
7AB bekende spreuk: Wie de dich-
r verstaan moet naar 't
to^nddes dichters gaan, is ook
denk Sse")k, on méér dan men zou
Oen epr 0p Guido Gezelle. Hij toch is
Dol- Westvlaming en al schreef hij
hS de filologen uit zijn eigen ge-
Uest
h>erkdan "9eon Westvlaams", zijn
der p}s eenvoudig niet denkbaar zon-
k'hopjf typisch Westvlaamse uitdruk-
die cn wendingen, zonder heel
streek crige woordenschat van de
het r°nd Brugge en Kortrijk. En
een lte Westvlaams, gesproken in
h-Uitn 9 en zangerig ritme, met de
dat v n9 zoals in het Gronings,
hoc)le'"s£aa£ men le Gent al niet meer,
,loOM°r te Antwerpen, laat staan in
bjke yker contreien. Het wonder-
vharn ntt' da£ d'e zeer sterhe West-
ffeje,J® inslag in Gezelles werk geen
de nyty beletsel heeft gevormd voor
bej-S[e e Waardering die het tot in de
heeft Ulth°eken van ons taalgebied
jinder®e-VOn^en- Gver alle mogelijke
jTtcjltnissen heen grijpt de magische
'ijice Van zÜn poëzie de ontvanke-
hoeft .cr onmiddellijk aan. Men
viri Inderdaad de juiste betekenis
^^dip dgenaardige woorden en
'leh 0ppen niet eens haarfijn te ken-
*e ge 1 voorgoed onder de bekoring
fjn lon van zijn melodieuze taal,
Ms ersPronkelijke beeldspraak, zijn
dar ,n diep-vroom natuurgevoel-
®eh e£ wordt toch niet minder dan
laai henbaring, wanneer men de
l°ort Gezelle in het land zelf
t^Token, en men tot de ont-
r aveel van die schijn-
°ns ntieke zegswijzen, al die voor
«o p°e\ uitsluitend „dichterlijke"
ahsrn l0°'e woorden, daar nog in de
Jtvoop071^ leven, ja dikwijls tot de
jJUkeyf^ omgangstaal behoren. Te-
tijd doet men een andere, niet
ifit p verrassende ontdekking, nl.
maar betekent: zelden. En „schoon"
enkel: mooi, gezegd van dingen. En
„zwak", zoals in sommige van onze
oostelijke dialecten: lenig, slank. Een
heel eigenaardige betekenis krijgen
„stijf" en „wreed", te vergelijken met
ons oneigenlijk gebruik van „ontzet
tend" of „vreselijk", en anderzijds
„buitengewoon"; b.v.: ,,'k Hé mi daor
stief gejeund" ('k Heb het daar ont
zettend leuk gehad), ,,'k Zin-ekik
wreed vereerd, menere, van uw ken
nis te maken" (Ik ben buitengewoon
vereerd, mijnheer, kennis met u te
maken). Dan zijn er een aantal woor
den die men dadelijk uit het zinsver
band verstaat, zoals „djent" voor
hups, „lijze" voor langzaam, „djakke"
voor zweep, „klabetteren" voor klim
men, schaverdijnenvoor schaatsen
rijden", „klute" voor stuiver („geen
roste klute meer hén geen rooie
stuiver meer hebben). Maar van heel
veel andere, b.v. „tikkeling" (sluier,
ook gezegd van veldnevel)pupe-
gaole" (kruiwagen), „kacheltje"
Het snoeimes der bestedingsbeperking
is met omzichtigheid gehanteerd. Van een
eenzijdige druk op bepaalde posten is
geen sprake. Er moest gesnoeid worden
om groter onheil op nationaal-economisch
vlak te voorkomen. De moeiliikheden, die
hiernit voor de getroffen gebieden voort
vloeien, moeten intussen overbrugd wor
den. Dit betekent, aldus de staatssecreta
ris, een ernstig beroep op de vrjje maat
schappij om jeugdwerk, kunst en andere
getroffen gebieden te hulp te komen.
Bij de replieken vroeg de heer Willems
(P.v.d.A.), hoe de staatssecretaris zich
voorstelt, dat deze oproep tot de vrije
maatschappij zal doordringen. Mr. Höppe
ner achtte dit, zo luidde zjjn bescheid, een
zaak, die meer op de weg ligt van de
betreffende organisaties dan van dc
overheid.
Hij. merkte in verband hiermede nog
op, dat bij nagenoeg alle onderafdelingen
van jeugd vorming en volksontwikkeling
een stijging op de begroting valt waar te
nemen.
De bestedingsbeperking treft alle ter
reinen, dus ook op het terrein van de
beeldende kunsten zal de pas gemarkeerd
moeten worden. De heer Willems was met
dit antwoord niet tevreden. De hulp aan
beeldende kunstenaars mag alleen vermin
derd worden, als de bittere noodzaak hier
toe dwingt, zo hield hij de bewindsman
met kiem voor ogen.
Wanneer er gesnoeid is, dan is dit heus
uit bittere noodzaak gebeurd, zo verze
kerde hierop de staatssecretaris nog eens,
ten overvloede, zouden wij zeggen.
In antwoord op het betoog van de heer
Stufkens (P.v.d.A.) ontkende mr. Höppe
ner. dat er op zijn département een zeker
defaitisme zou bestaan met betrekking
tot de lichamelijke ontwikkeling en sport.
Hij verlangt er evenzeer naar op dit ter
rein een grotere bijdrage te leveren. Een
nota inzake de lichamelijke opvoeding en
sport lijkt hem thans echter niet juist,
omdat er wellicht verwachtingen door'
worden gewekt, waaraan op het ogenblik
toch niet kan worden voldaan.
De heer Stufkens was echter met dit
antwoord niet voldaan. Er is in de Kamer
eigenlijk nog
nooit gedebat.
teerd over de
sport. En nu
loopt de staats
secretaris er met
een paar grote
stappen over
heen. De PvdA-
woordvoerder
zag hierin on
miskenbaar een
element van de
faitisme. Niet
bevredigd door
het antwoord
vanachter de
regeringstafel
diende hij de
gisteren reeds in uitzicht gestelde motie
in, waarin de regering wordt uitgenodigd
de sinds jaren toegezegde nota inzake de
lichamelijke opvoeding en sport op zo
kort mogelijke termijn aan de Kamer
voor te leggen.
Deze motie oogstte echter weinig bijval.
Mej. Ten Broecke Hoekstra (V.V.D) en
de heren Kleisterlee (K.V.P.) en De Rui-
ter (C.H.), gaven reeds te kennen, dat zij
aan deze motie geen behoefte hebben.
Alleen de heer Gortzak (C.P.N.) betuig
de er zijn instemming mee.
De staatssecretaris was er ook niet op
gesteld. Hij verklaarde zich bereid een
nota in te dienen, zodra de concrete om
standigheden de verwezenlijking van
plannen op dit terrein mogelijk maken.
Intern kan aan de voorbereiding
ervan reeds worden gewerkt. Zo wordt
de zaak in kwestie, zo meende h\j terecht,
het beste gediend. De bemoeiingen van de
rijksoverheid met de sport dateren van
1955. Men kan dus bezwaarlijk zeggen, dat
men al zo lang wacht op een nota te
dezer zake.
Voor de gemeentebesturen bestaat tot
op heden de mogelijkheid om, indien de
omvang van de werkloosheid dit wense
lijk en de plaatselijke constellatie zulks
mogelijk maakt, met 50 pet. rijkssubsidie
sociaal-cultureel werk voor werkozen ter
hand te nemen.
Vond dit werk enige jaren geleden in
een dertigtal gemeenten min of meer re
gelmatig plaats, sedertdien is het aan
tal werklozen in het merendeel dier ge
meenten zodanig verminderd, dat het kon
worden stilgelegd.
Gezien de beperkte omvang der werk
loosheid enerzijds en het feit. dat 't nood
zakelijk is de rijksuitgaven zoveel mo
gelijk te beperken anderzijds, acht de
staatssecretaris van sociale zaken het
thans niet verantwoord de subsidiëring
van het sociaal-culturele werk ten behoe
ve van werklozen voort te zetten.
In verband hiermede heeft hij besloten
in beginsel geen subsidie te verlenen in
de kosten van sociaal-culturele activi
teiten. die in het begrotingsjaar 1958
zullen worden verricht Slechts zal op
de begroting 1958 een gering bedrag wor
den opgenomen, teneinde in zeer bijzon
dere gevallen een bescheiden rijksbijdrage
te kunnen verlenen.
Op 16 december zal pater drs. Th. Stel
tenpool SVD per KLM naar de missie
van India terugkeren. Hij zal daar een
aanstelling krijgen als professor aan het
centraal-seminarie te Alwaye (Zuid-In-
dia). Pater Steltenpool heeft de laatste
tijd veel van zich doen spreken in de
discussie rond de NOVIB.
STAATSSECRETARIS HÖPPENER
Bittere noodzaak
Van het generalaat van de Missiona
rissen SVD te Rome is bericht ontvangen
dat pater J. Goeman uit Den Haag is
benoemd tot rector van het Missiehuis
over missionarissen van het Goddelijk
Woord te Montenau bij St.-Vith in Bel
gië.
In gemeentelijke kringen bestaan zeer ernstige bezwaren tegen de procedure
Subsidiëring van jeugdwerk die gevolgd moet worden, alvorens tot de bouw van scholen kan worden over
gegaan. Deze draagt namelijk in de laatste jaren sterk schuld aan de vertraging
die de scholenbouw ondervindt. De verschillende instanties, die gepasseerd
moeien worden, gaan te weinig gecoördineerd te werk en vormen mede daar
door evenzovele barrières op de weg naar een nieuwe school. Het tekort aan
kapitaal is dan ook niet de enige vertragende factor voor de scholenbouw, zo
merkt de Ver. van Ned. Gemeenten op in een brief aan de minister van O
K. en W.
N. STUFKENS
Defaitisme
Aan het jeugdwerk wordt van rege
ringszijde alle belang gehecht. Met de be-
langen hiervan zal in de toekomst vol
ledig rekening worden gehouden, zo ver
zekerde de staatssecretaris verder.
In de Raad voor de Jeugdvorming is
het subsidie-vraagstuk op het ogenblik in
studie. Het resultaat hiervan wordt afge
wacht. Mr. Höppener was het met de heer
Kleisterlee eens, dat objectieve normen
ook op dit terrein van wezenlijk belang
zijn. De algemene subsidieregelingen
komen langzamerhand alle op de helling
Op de vraag, of er ten deze samenspel
met andere departementen is, antwoordde
hij. dat er inderdaad overleg is.
De vraag, of het aanloop-subsidie voor
vormingsinstituten ook voor 1957 zal gel
den, is in onderzoek. De staatssecretaris
hoopt hierover spoedig nadere mede
delingen te kunnen doen.
Verder deelde hij mede, dat het thans
mogelijk is voorbereidingen te treffen
voor de instelling van een Raad voor
de Volksontwikkeling.
In het licht van de cijfers ka-n bezwaar
lijk worden gezegd, dat er t.a.v. het
christelijk leeszaalwerk niets is veranderd.
De subsidies zijn jaarlijks opgelopen. De
openbare bibliotheken zullen de achter
stand in het boekenbezit moeten inhalen,
zo was gisteren betoogd. Ook de staats
secretaris was hiervan overtuigd. Als er
weer betere tijden komen, zal deze zaak
nader moeten worden bezien.
De memorie van antwoord op het ont-
werp-Omroepwet is thans in een ver
gevorderd stadium van voorbereiding, zo
deelde mr. Höppener mede.
De heer Van der Zaal (A.R.) was gister
avond krachtig van leer getrokken tegen
vloeken voor de radio. In antwoord hier
op verklaarde de bewindsman, dat de
regering het misbruik van Gods naam
altijd betreurt.
Het aantal zenduren van de televisie
kan niet worden uitgebreid. Dit is finan
cieel onmogelpk, aldus mr. Höppener.
Wat de Nederlandse filmproduktie be
treft, was hij het eens met de heer Ver
hoeven, dat men een broedende kip met
rust moet laten.
Na re- en dupliek werd de begroting
van onderwijs, kunsten en wetenschappen
z.h.s. goedgekeurd. Over de motie van de
heer Stufkens zal dinsdag a.s. worden ge
stemd. Veel kans maakt zij niet.
Ad Int.
De eerste stap welke genomen moet
worden, is het verkrijgen van een urgen
tieverklaring. Daarna moet de goedkeu
ring van het bouwplan van de inspectie
worden gevraagd en als laatste stap moet
het departement van Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid worden ingeschakeld voor
het verkrijgen van rijksgoedkeuring. Wij
laten nu nog buiten beschouwing de ver-
Paul Finet, Belgisch lid van de Hoge
Autoriteit der Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal, heeft te Londen
verklaard, dat het tekort aan mijnwer
kers in de kolen- en staalgemeenschap
ernstiger wordt en dat de gemeenschap
nog minstens 60.000 mijnwerkers zou kun
nen gebruiken. De beloning van het werk
is echter niet aantrekkelijk genoeg, zo
zeide hij in 'n persconferentie. In andere
bedrijfstakken, bijvoorbeeld in de staal
industrie, zijn de arbeidsvoorwaarden
aantrekkelijker. Jonge mannen deinzen er
volgens Finet voor terug een beroep te
kiezen, dat zij wellicht op een leeftijd van
45 tot 50 jaar gedwongen zullen zijn op
te geven wegens een beroepsziekte.
lenging van de procedure als gevolg van
de financieringsmoeilijkheden, aldus zegt
de briefschrijfster.
De weg die gevolgd moet worden is
echter zo lang, dat de betekenis van de
urgentieverklaring slechts betrekkelijk is
geworden. Er zijn uit 1953 daterende
urgentieverklaringen welke nog niet ge
realiseerd zijn. Wij menen, dat maatrege
len getroffen moeten worden die waar
borgen, dat een school welke op de urgen-
tielijst wordt geplaatst ook inderdaad
spoedig tot stand kan komen. Urgentie
houdt toch in, dat er een onmiddellijke
behoefte aan de school bestaat.
De adressante dringt er dan ook ernstig
op aan, dat gezocht wordt naar een
zodanige regeling, dat de zeer bezwarende
procedureregeling worde voorkomen.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Het initiatief, daterend van 1953, om
buitenkerkelijk te Utrecht op de voor
avond van Kerstmis mensen van allerlei
levensbeschouwingen in groten getale
bijeen te brengen ter overdenking van
het grote Mysterie door gemeenschappe
lijke zang en het aanhoren van een korte
toespraak, is niet alleen tot een schone
traditie uitgegroeid, maar door andere
steden en dorpen overgenomen.
In steeds groter drommen stroomden
mensen naar een van de Jaarbeursgebou
wen om deel te nemen aan de Volkskerst,
zang. In 1953 waren er 6400 bezoekers,
in 1954, toen voor het eerst in de grote
Margriethal gezongen werd 7300, in 1955
waren er 8100 en vorig jaar 8300, zodat
men thans we] op ongeveer 9000 belang
stellenden mag rekenen.
De verschillende kerkgenootschappen
vinden hier elkaar in een prachtige
samenwerking, hetgeen ook in het pro
gramma tot uitdrukking komt, dat maan
dag 23 december des avonds van 8 uur
tot half tien wordt uitgevoerd.
Het muziekkorps van het Leger des
Heils onder directie van de heer H.
Laneée, zorgt voor de muzikale omlijsting.
Daarnaast is er zang van een gemengd
koor, bestaande uit leden van verschil
lende christelijke zangverenigingen en
katholieke parochiekoren Hierbij heeft
Mees van Huis de leiding Het kathedrale
jongenskoor komt bovendien met enkele
speciale kerstliederen, té zingen onder
leiding van directeur J, J H, Voncken.
Het openingswoord wordt gesproken
door ds. A. Dronkers, voorzitter van het
Comité: burgemeester jhr. mr. C J. A.
de Ranitz draagt zijn aandeel bij door
Schriftlezing, vervolgens houdt ds. J. H
Sillevis Smitt. hoofdvlootpredikant. een
korte toespraak en het sluitingswoord
wordt gesproken door deken mgr. A.
Wiegerink,
Hoezeer deze kerstavond de instemming
van de burgerij vindt blijkt ook uit de
belangeloze medewerking van verschil
lende particuliere instanties, die er graag
geld en tijd voor over hebben. Zo stelt
de Jaarbeurs de ha! gratis ter beschikking,
In Amsterdam zal een Volkskerstavond
in de Koopmansbeurs worden gehouden
met een openingswoord van burgemees
ter Van Hal Eindhoven, dat vorig jaar
begon, heeft ook een plan, In Leiden zul
len kerstliederen in de openlucht voor
het stadhuis worden gezongen. Verder
vernamen we. dat er Votkskerstzang zal
zijn in Meppel, Leeuwarden, Zeist en
Zwolle.
De harpiste Phia Berghout moet op
medisch advies voorlopig rust houden.
Daardoor kan het extra concert in de
serie „Kent u dit instrument" op zater
dag 7 december geen doorgang vinden.
voor het ophangen
van zware voorwerpen!
Verpakking van 454 gram i f 1.20
ALABASTINE HOLLAND N.V. lEIDSEGRACHT 4 - AMSTERDAM
De Amerikaanse attoomduikboot Nauti
lus zal binnenkort een tocht gaan maken
onder de Noordpool, aldus is gisteren be
kend gemaakt door de leider van de ploeg
die de duikboot heeft vervaardigd, schout
zij-nacht Rickover.
Hoewel de Verenigde Staten geen be
wijzen hebben, dat de Sovjet-Unie over
atoomduikboten beschikt, moet toch
aangenomen worden, dat de Sovjets er
weldra een zullen hebben, zo zei Rickover
verder nog.
Aett Woorden die ons vertrouwd
fjhh^jcaar wij niet de minste moei-
t V rnee meenden te hebben, in
^nisstbvl"ums een heel andere be-
^ederu, aan m net algemeen
n6'" teo nds" ^-en hoort b.v. een moe-
(plt> -5n haar kind, dat naar school
Lnty'ii '"jP.Qen: „Fraoi zin, weie'".
Of nt' Kn' Weetie)- Dat „fraai" be-
e„el af en welgemanierd, lief.
Zj1 bePf?£ de moeder, als het kind
u'" It £aat 's: ,<Haost u, zere,
a£ „zere" betekent: vlug.
ere vallen ze af, de zieke
op enE En „snel" betekent:
In van mensen. En „net",
%f>t t Frans: duidelijk; zo is ook
gelijk aan ons „gek",
ezitten dan in het algemeen
(veulen), „bilk" (weide, meest met
boomgaard), moet men de betekenis
navragen. Bepaald onnavolgbaar is
het Westvlaamse gebruik van het
oude ontkennend partikel „en", al of
niet begeleid door „niet". Zij die uit
andere streken zich in West-Vlaande-
ren gevestigd hebben en er zelfs met
een Westvlaming of Westvlaamse ge
trouwd zijn, begrijpen er na jaren
soms het fijne nog niet van. Maar dit
zijn natuurlijk subtiele uitzonderin
gen. Heel gewoon is de herhaling,
meestal met een vorm van „doen",
met de ontkenning. B.v. doe je meel
'k En doe ik doe niet). 't Zal
gaan regenen, 't En zal het zal
niet). Ze bellen (gewone uitdrukking
voor: er wordt gebeld). Z' en doen
ze doen niet). In al die gevallen
zeggen wij gewoon: neen.
Voor óns gehoor klinkt het West
vlaams van „te lande" (dat van de
steden is al te zeer verbasterd door
het Frans) ongemeen dichterlijk. En
wanneer men door een verblijf van
jaren met die taal vertrouwd raakt,
krijgt Gezelle nog een zoveel rijkere
en schonere betekenis,
In een publikatie van het ministerie van Volkshuisvesting en Bouwnijver
heid over de bouwactiviteit in het eerste halfjaar 1957 wordt medegedeeld, dat
in deze periode 41.114 woningen gereed zijn gekomen, een aantal, dat tot nu
toe in geen enkel eerste halfjaar werd bereikt.
Het aantal woningen, waarvan in de verslagperiode dc bouw werd begonnen,
bedroeg 48.622. een aantal, dat eveneens een record voor een eerste halfjaar is.
Het ligt ruim 8600 hoger dan het aantal waarmede in de eerste helft van 1956
werd aangevangen.
Doordat het aantal woningen, waarmede in de eerste helft van 1957 werd
aangevangen liet aantal dat in diezelfde periode gereed kwam overtrof, nam
het aantal in uitvoering zjjnde woningen voortdurend toe. Het belieD
1 juli 1957: 101.269. y
op
Van de in de verslagperiode gereed
gekomen woningen (41.114) werden er
9530 in opdracht van gemeenten, 11.152 in
opdracht van woningbouwvereniging en
19.152 in opdracht van particulieren ge
bouwd. De rest (1280) kwam voor rekening
van het rijk, provincie, enz. tot stand,
terwijl hierin ook de woningen in gereed
gekomen boerderijen en die van bijzon
dere woonvormen (voor ouden van dagen
en alleenstaanden) zijn begrepen.
Aan bouwwerken die van de Rijks
waterstaat en militaire werken buiten be
schouwing gelaten werd in het eerste
halfjaar van 1957 een bedrag van 1257
miljoen verwerkt, tegen 959 miljoen in
dezelfde periode van 1956.
Alleen aan gebouwen werd in de eerste
helft van 1957 een bedrag van 1.140,2
miljoen geproduceerd, hetgeen 57 pet. utU
maakt van het voor het gehele jaar op
het bouwprogramma-1957 geraamde ver
werkingsbedrag van 2 miljard. In de
overeenkomstige periode van vorig jaar
werd met een produktie van 858^6 mil-
jpe«a 52,1 pot. gerealiseerd van bet op bet1
programma-1956 geraamde volumen voor
gebouwen van 1647 miljoen.
De gezamenlijke bouwsom van de wer
ken, waarvoor in de verslagperiode een
gemeentelijke bouwvergunning werd ge
geven bedroeg 1384 miljoen, tegen 1240
miljoen in de overeenkomstige periode
van 1956. Rekening houdend met prijs
verschillen werd in eerstgenoemde periode
aan bouwvergunningen voor 115 miljoen
meer uitgegeven. Meer dan deze gehele
stijging kwam aan de woningbouw ten
goede. De reële stijging in het bedrag aan
uitgegeven bouwvergunningen voor de
woningbouw bedroeg 137 miljoen.
In de verslagperiode kwam in totaal
voor 1143 aan werken gereed: 236
miljoen meer dan in de overeenkomstige
periode van 1956. Aan woningbouw werd
opgeleverd voor 592 miljoen. De stijging
ten opzichte van de eerste helft van 1956
bedroeg hier 214 miljoen.
De werkvoorraad onderging in de ver
slagperiode opnieuw een uitbreiding. Op
1 juli 1956 was voor 2546 miljoen aan
In het eerste halfjaar van 1957 werd in
de woningbouw voor 674,6 miljoen ver
werkt, tegen 465 miljoen in de overeen
komstige periode van 1956. Prijsstijgingen
in aanmerking genomen, werd in de ver
slagperiode een produktieverhoging be
haald van 175 miljoen in vergelijking
met de eerste helft van 1956. Deze stijging
komt neer op 37 pet.
Het aantal in de eerste helft van 1957
gefinancierde woningen lag hoger dan in
de overeenkomstige periode van 1956. Het
gevolg was, dat er voor een aanzienliik
hoger bedrag aan bouwvergunningen voor
woningen kon worden genoteerd (f 592
miljoen i„ le halfjaar 1957 en 37S
miljoen in dezelfde periode van 1956)
Daarmede correspondeerde het aantal
woningen, waarvoor bouwvergunning
werd verleend, resp. 42.693 en 37.621. Van
de in de eerste helft van 1957 verleende
bouwvergunningen voor woningen (42.693)
zullen er 18.288 worden gebouwd in op
dracht van particulieren.
K. Dijkstra, penningmeester van de merkwaardige spekclub van Munnekezijl
reikte eigenhandig het vlees uit. In totaal achttien varkens.
Aan boerderijen werd minder geprodu
ceerd dan 50 pet. van het in het bouw
programma opgenomen volumenbedrag
Aan industriële gebouwen werd f 189
miljoen verwerkt, hetgeen 59,2 pot.' was
van het voor 1957 uitgetrokken bedrag
van 320 miljoen (in de overeenkomstige
periode van 1956 is verwerkt 65,5 pet, van
het lagere volumen van 240 miljoen).
In de sector gebouwen voor handel en
verkeer werd in de verslagperiode 62
miljoen verwerkt, 3 miljoen minder
195*6 'n dC overeen'toms£'®e Pel-i°de van
Van de groep bijzondere gebouwen werd
aan scholen 68 miljoen verwerkt (1956
49 miljoen), aan kerken 7,9 miljoen
(1956: f 8,4 miljoen) en aan ziekenhuizen
e.d. 26 miljoen (1956: 18 miljoen).
Aan overheidsgebouwen werd een be
drag van 11 miljoen verwerkt, zodat
werken in uitvoering en op dezelfde 39,3 pet. van de vóór 1957 geraamde pro-
datum van 1957 voor 3232. Ten opzichte duktie 28 miljoen) werd gerealiseerd
van 1 april van laatstgenoemd jaar be- Resumerend wordt gezegt, dat het eer-
droeg de stijging 60 miljoen, welke ste halfjaar van 1957. vooral bij de
voornamelijk bij de woningbouw plaats woningbouw een zeer gunstig resultaat
hai heeft
(Van onze correspondent)
Wij weten niet wat
Sint-Nicolaas u heeft
gebracht, maar verre
weg het grootste deel
van de inwoners van
Munnekezijl, een dorp
op de Fries-Groningse
grens in de gemeente
Kollumerland, zijn met
een beste partij spek het
jaareinde tegemoet ge
gaan. Honderd-vijf-en-
veertig bewoners van dit
dorp kregen namelijk
ruim twintig pond var
kensvlees en spek en dat
de uitdeling daarvan sa
menviel met het feest
van Sinterklaas, dat is
eigenlijk maar toeval
lig, want Munnekezijl
dankt zijn spek aan zijn
spekvereniging en zijn
spekvereniging aan de
heer Tj. Dijkstra, die er
nog voorzitter van is.
Die vereniging is een
merkwaardige organisa
tie, een witte raaf onder
de dorpsverenigingen, en
tegelijk een nieuw stuk
folklore. Maar het was
niet bepaald de folklore,
die de heer Dijkstra be
zighield, toen hij de
stoot gaf tot de oprich
ting van deze spekclub.
Hem stond iets anders
voor de geest, namelijk,
dat het wel prettig zou
zijn, wanneer iedere in
woner van Munnekezijl
ook wanneer hij daartoe
niet voldoende draag
krachtig zou zijn, de
winter in kon gaan met
een partij spek en var
kensvlees.
De club begon drie jaar
geleden met zo'n zeven
tig leden. Verleden jaar
was de aanhang ge
groeid tot 94 en nu zijn
er 145 leden. Bij ieder
lid worden wekelijks
twee kwartjes opgehaald
en dat geld komt in do
pot. Uit die pot worden
in de herfst varkens
aangekocht en het vlees
wordt verdeeld onder de
leden.
Achttien varkens heb
ben dit jaar voor deze
spekclub het leven ge
laten. Slager Harm Kui
pers heeft ze uitgebeend
en het vlees verdeeld in
partijtjes van twintig
pond. Behalve de poten
en oren, die waren er
niet bij en werden bij
opbod verkocht tijdens
de jaarvergadering van
de leden, waar heel
Munnekezijl bij was,
koffie dronk en het le
ven van de lichte zijde
bekeek Daar werden
ook de nummers ver
loot, waarop ieder lid
een partij vlees kon ha
len. Het was eigenlijk
geen gewone loterij,
want ieder kreeg het
zelfde gewicht. Maar
het ene stuk van een
varken is beter en lek
kerder dan het andere.
Vandaar die num
mers. Met emmers, tei
len en slopen gewapend
heeft Munnekezijl zijn
deel van de achttien
varkens gehaald en zo
is het dorp, zoals de
heer Tj. Dijkstra het
zich had voorgesteld,
met een dikke hartige
hap de Sinterklaasavond
en de donkerste weken
van het jaar ingegaan.
