succes
Prof. Kistemaker vond nieuwe
methode voor energiewinning
r
ARBEIDSVOORWAARDEN
Spoetnik-plannen
in Ver. Staten
'^ERKENNIN GSS ATELLIET
IN HET VOORJAAR 1959?
yü rnfth
Du tö (jflAop!
Onze verantwoordelijkheid
voor de wereld, die kiest
Dreiging van een
werkloosheidsramp
bracht nieuw werk
Uit waterstof en lithium, in
ons land ruim aanwezig
Frankrijk breekt de onderhan
delingen met Tunesië af
OOGST VAN EEN GRACHT
Paus ontving kinderen uit 36 landen
voor landarbeiders
KOSTEN LEVENSONDERHOUD
IN DECEMBER ONVERANDERD
mum
Donderdag 16 januari 1958
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Kernphysisch centrum
in Watergraafsmeer
^lolotof en Sjepilof te
Moskou gezien
f.
Landbouwschap heeft nieuwe verordening
goedgekeurd
Samenzwering in
Turkije?
Gemiddelde cijfer voor afgelopen jaar
(excl. AOW) kwam op 114 (1956: 108)
Zondag: MEMISA aan de kerkdeur
Sovjets houden Ameri
kaanse treinen op
Makarios niet gewenst
Turkije
WEERBERICHT
RUSTIG WEER
Me n-
Revolutiojiaire research
- - -••••
1
menu van de dag
BLIKGROENTEN
INCLUSIEF AOW 119
Versnelling van raket-
program
Zonegrens Berlijn
in
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Veel bewolking met plaatselijk mist.
Hier en daar wat motregen. Aanvan
kelijk zwakke, later matige wind
tussen zuid en west. Ongeveer de
zelfde temperaturen als vandaag.
Vrijdag 17 januari: zon op 8.40, onder 17.00
uur; maan op 6.23, onder 15.04 uur.
SPEURZIN leidde tot
Van onze Amsterdamse redactie)
■Prof. dr. J. Kistemaker, directeur van het Laboratorium voor Massa-
'Pectografie in Amsterdam, is bezig met een groots research project, dat
doel heeft te komen tot energiewinning uit waterstof en lithium, een
zilverwit week metaal met als kookpunt 134 gr. C. dat het lichtste van
a^e vaste elementen is. Deze onderzoekingen betekenen een wereld
primeur voor Amsterdam. Ze zullen worden opgenomen in het programma
v®n de Euratom, in plaats van een Frans project dat veel duurder en moei-
'jker is. Op initiatief van Nederland, dat zijn methode convectie-diffusie
Senaamd en betrekking hebbend op de scheiding der isotopen ter kennis
de andere Euratomleden bracht, is eenstemmig hiertoe besloten,
"ehalv^e de eer en de erkenning van de waarde van het Nederlandse weten-
Schappelijk speurwerk houdt dit voor ons land een enorme bezuiniging in,
,vant beide stoffen zijn hier in voldoende mate aanwezig. Het is zelfs
mogelijk dat indien prof. Kistemaker's ontdekkingen tot succes leiden er
®en totale omwenteling zal komen op het gebied der energiewinning en
et gebruik daarbij van atoomcentrales als „ouderwets" zal gaan gelden.
Uranium als brandstof nl. heeft tal van
'ïwaren o.a. de monopolie-positie
v4n verscheidene landen die in het bezit
jj4® deze grondstof zfl. en door het
4_e,1utten van de nieuwe elementen wa
j, 'stof en lithium vervallen deze bezwa-
geheel. Het zal echter nog wel een
a«tal jaren duren voor men van be-
v0elde research hetzelfde effect mag
^•■Wachten als geschied is met het
t'°onionderzoek. Niettemin heeft de di-
,e®teur van de afdeling Kernenergie van
ministerie van Econom'sche Zaken
r°te verwachtingen van prof. Kistema-
l6|-'s project, verwachtingen voor de ge-
wereld en daarom is er voor Am-
l^tdam bijzonder veel aan gelegen het
*ooratorium voor Massaspectografie
'e mogelijkheden te bieden om haar
Verzoekingen naar behoren te kunnen
Richten.
Wethouder mr. A. de Roos van Am-
t ®r4am, die bovenstaande hoogst imper
ii «te verklaring gistermiddag in de
Vo°fdstedelijke raad aflegde, toen het
t °rstel aan de orde kwam om voor 5%
gronden in de Watergraafsmeer aan
kopen en deze gereed te maken voor
oernd, thans in de G.E.B.-centrale
de Hoogte Kadijk slecht gehuisvest
°ratorium, voegde er aan toe dat in
tf^terdam-oost al een belangrijk cen-
Jh voor atoomresearch is gegroeid.
4oo alve llet nieuwe laboratorium, dat
0n r de Stichting voor Fundamenteel
hiiii rzoelt der Materie voor ruim vijf
itig .n gulden zal worden gebouwd en
hgd Cht> zal ook het daar reeds geves-
Instituut voor Kernphysisch On-
Setii
twee voormalige Sovjetrussische
tof 's'ers van buitenlandse zaken Molo-
detl b Sjepilof zijn in de afgelopen maan-
hien hefhaaldelijk in Moskou waaargeno-
v^jb'gens Westerse diplomatieke kringen
Molotof meer dan eens zijn
'®ats Oelan Batoer, waar hij Sov-
Vg ussis^h ambassadeur bij de regering
Vn„ be Mongoolse Sovjet-republiek is,
aan zijn woning te
v9q
Mo,f, een bezoek
S' u-
Voef.Püof is kortgeleden bij de eerste op-
te Moskou van een toneelstuk,
'ti gf,v°Or grote belangstelling bestond
^iw^lschap van zijn echtgenote waar
We6n ®eent in deze kringen, dat de
Sitig Sewezen ministers volledige bewe-
j^^ytijheid genieten.
derzoek met de Philips-cyclotron een
grote uitbreiding ondergaan. Philips-
Roxane bouwt er 'voorts een laborato
rium voor radio-chemie, terwijl er voor
prof. dr. P. G. Gugelot van de Amster
damse universiteit in de toekomst een
lineaire versneller zal worden gesticht,
een gigantisch apparaat, waarmee de
loop van atomen wordt versneld. Deze
„versnelde" atomen worden benut om
bepaalde stoffen te bombarderen en al
dus worden radio-actieve isotopen ver
vaardigd. Men wil met de bouw van dit
apparaat waarmee een bedrag 'van twin
tig miljoen
beginnen.
gulden gemoeid is, in 1960
Tot nu toe vindt de scheiding der iso
topen in geheel West-Europa alleen maar
in Amsterdam plaats. Het laboratorium
van prof. Kistemaker is dus van uitzon
derlijke betekenis, omdat de kans be
staat dat de vorm van nieuwe energie
winning in de hoofdstad zijn uitgangs
punt voor het continent kan krijgen. De
directeur enige maanden geleden pu
bliceerden wij een interview met hem
waaruit zijn Deiangwekkende arbeid
bleek beschikt al over een separator
die de grootste is van het vasteland. Het
ligt dus in de bedoeling in de Water
graafsmeer zijn nieuwe methodiek, waar
in men internationaal veel vertrouwen
heeft, te vervolmaken en ook andere
krachten voor deze revolutionaire re
search op te leiden.
Wethouder De Roos verzekerde de
raad, dat alle nodige veiligheidsmaatrege
len getroffen zullen worden. Het destijds
zo veel rumoer veroorzakende „kikker
gevaar" zal bij de bouw van het radio
chemisch laboratorium worden ondervan
gen en bjj de stichting van de lineaire
versneller zullen zelfs zeer bijzondere
voorzieningen tegen de straling worden
getroffen. Overigens hield hij de raad
voor dat tegenwoordig de veiligheids
maatregelen in een gewone elektrische
centrale al zeer uitgebreid zfjn.
De Franse regering heeft gisteren be
sloten de onderhandelingen met de Tu
nesische regering af te breken, na een
incident, dat zaterdag aan de Algerijns-
Tunesische grens plaats had en waarbij
vijftien Franse militairen door Algerijnse
opstandelingen werden gedood, terwijl er
vijf werden gevangen genomen en mee
gevoerd naar Tunesië.
Dit is bekendgemaakt door een woord
voerder van de Franse regering na af
loop van een bijeenkomst van de minister
raad.
In doorgaans betrouwbare kringen te
Parijs wordt vernomen, dat indien de
vjjf Franse militairen niet door de Tune-
siërs worden teruggezonden, Frankrijk
wellicht zal overwegen de diplomatieke
betrekkingen met Tunesië te verbreken,
een speciale afgezant naar de Tunesische
president, Bourguiba. te zenden. Dit zal
zijn generaal Buchalet, militair adviseur
van premier Gaillard-
De huidige onderhandelingen tussen
Frankrijk en Tunesië gaan over een ver
dedigingsverdrag en de burgerluchtvaart.
Volgens de Franse lezing hebben de op
standelingen, die zaterdag vijftien Franse
militairen doodden en er vijf gevangen
namen, zich op Tunesisch gebied terugge
trokken. Een Tunesische legervracht-
wagen. een ambulance en nog enkele
vrachtwagens stonden in Tunesië voor de
opstandelingen klaar. Frankrijk heeft
naar aanleiding van het incident gepro
testeerd.
De H. Vader, gefotografeerd met een groep Russische- en Poolse vluchte-
lingetjes, die Hij in Vaticaanstad ontving. De kinderen, in hun nationale
kledij, vormden een onderdeel van de groep van 170 kinderen uit 36
verschillende landen, die op de jaarlijkse audiëntie iverden ontvangen
(Van onze Haagse redactie)
Tijdens de vergadering van het Land
bouwschap werd gistermiddag als belang
rijkste punt op de agenda, de ontwerp
verordening betreffende arbeid en rust
tijden in de landb-juw met grote meerder
heid van stemmen vastgesteld.
Slechts van de zijde van de 4 vertegen
woordigers van de A.N.A.B. (de socialis
tische bond van landarbeiders) werd te
gengestemd, nadat bij monde van de heer
Tiggelaar een negental amendementen
was ingediend.
Al deze amendementen zijn echter door
de overige leden van het bestuur verwor
pen. De verordening komt in plaats van
een Algemene Maatregel van Bestuur, die
destijds in het kader van de Arbeidswet
1919 was vastgesteld. Een deel van de taak
van de centrale overheid wordt nu door
de bedrijfsgenoten zelf overgenomen.
Thans zijn de wederzijdse rechten en
plichten zodanig vastgelegd, dat de on
dernemer alleen strafbaar is, indien hij
verbodsbepalingen overtreedt en de ar
beider, als hij iets nalaat van hetgeen
verplichtend is opgelegd.
De verordening bevat bepalingen om
trent arbeidstijd, verbodsbepalingen en
sancties. De amendementen van de heer
Tiggelaar c.s., hadden o.a. betrekking op
de zaterdagmiddagarbeid en de maximale
arbeidstijd per jaar, die deze omlaag ge
bracht wenste te zien tot 3.000, 2750, resp.
2550 uur per jaar voor verschillende cata-
gorieën.
Ook de heer Van der Ploeg (Kath. Land-
1 ren>gde Staten zullen spoedig in
4lad- ee,n kunstmaan met een „beta-
k. te h.'ns" 'n een t'aan rondom de aar-
4» WoM?8en' <I>®. a's er een derde trap
Hp" vop toegevoegd, gebruikt kan wor-
bi t gen Verkenning van de maan, aldus
A^ani aal"lna''oor Schriever, de com-
4» rik».Van de deling raketten van de
eifl. a"se luchtmacht gisteren meege-
rA®rgjs»
e.a' Sr.|,!.e° werd vernomen, dat gene-
4e" 1,6 Vn e-e-a- heeft verklaard in
tka^bcnnT'8.6 week gehouden zitting van
heia nuss'e van de senaat voor pa-
biu?' da^aLSchrlever deelde de commissie
Haa 1eISrn?let <le »Thor", een raket voor
4e baa„ atsta"d, een kunstmaan in
tv0"^hor" n w°rden gebracht. Indien
Si."''1 van u #ri" omgebouwd en voorzien
"en' ^aarp andstof van zeer grote ener-
Hp "egjJan thans wordt gewerkt, kan
4kh 'bR v Wordcn gemaakt met de ver-
tpj® hipt p an Mars en Venus. Later zal
fonjp" verbeterd ruimtevaartuig een
ivord öe maan en terug naar dc
fever ondernomen, aldus generaal
Mi
et
behm
P van een grote raket in de
vorm van de „Titan", voorzien van een
tweede en derde trap met brandstof van
zeer grote energie, zouden zwaardere
voorwerpen in een baan rondom de aarde
kunnen worden gebracht, zoals grotere
bemande kunstmanen.
Generaal Schriever deelde mee, dat de
luchtmacht pas onlangs toestemming heeft
gekregen tot het onderzoeken van de mo
gelijkheid kunstmanen voor verkenningen
te gebruiken.
In antwoord op vragen zei Schriever te
geloven dat de V.S. voor het einde van
dit jaar, ongeveer in oktober, een kunst
maan om de aarde kunnen doen wentelen,
die door de „Thor", als eerste trap, in
haar baan wordt gebracht. In het voor
jaar van het volgende jaar zullen de V.S.
dan naar generaal Schriever aanneemt,
een kunstmaan voor verkenningen kunnen
gebruiken.
Een belangrijk deel van generaal Schrie-
vers betoog is niet voor publikatie vrij
gegeven om veiligheidsredenen.
De „New York Times" meldt nog, dat
de kunstmatige aardsatelliet, die men in
het voorjaar 1959 hoopt te lanceren, voor
militaire verkenningsdoeleinden kan wor.
den gebruikt.
De satelliet zou worden uitgerust met
een kop, waarin fotografische uitrusting
Op het Damrak te Amsterdam ope
reert op het ogenblik een oud-ijzer
visser, die, naar hij vertelde, per uur
12 tot 15 fietsen van bijna nieuw
tot volkomen vergaan ophaalt uit
de wateren rondom het Centraal
Station. Vorige iveck viste hij zelfs
'li complete en berijdbare scooter op.
arbeiders) bracht enkele bezwaren naar
voren. Hij wenste echter niet op wijziging
aan te dringen, aangezien de huidige ont
werpverordening, waaraan zeer lang is
gedokterd, de enige is, die een voldoende
meerderheid van stemmen zou kunnen
verwerven.
De verordening zal vijf jaar geldig zijn
en per 1 mei in werking treden.
Ook de uitgestelde nabetaling op de
melkprijs 1956/57 werd ter sprake ge
bracht. Zoals men weet heerst over dat
uitstel grote onrust onder de veehouders.
In Friesland wordt gedreigd met staken
van het betalen van belasting.
Aangezien het een vordering op de
overheid betreft, meende men in het be
stuur van het landbouwschap, dat ieder
een op grond hiervan uitstel van betaling
bij de inspecteur kan vragen. Van de zijde
van het landbouwschap is men bereid de
minister van Financiën te verzoeken de
inspecteurs te vragen soepelheid te be-
De Franse regering heeft ook besloten
Het Griekse regeringsgezinde dagblad
„Apogevmatini" meldt van „NATO-ztjde"
te Parijs vernomen te hebben, dat te An
kara twee generaals en ongeveer veertig
officieren van het Turkse leger zfjn ge
arresteerd.
Het blad maakt melding van „aanhou
dende geruchten", volgens welke in Tur
kije een militaire samenzwering tegen de
regering is ontdekt.
trachten in gevallen van uitstel door geld
gebrek wegens uitblijvende betaling van
melkgeld. Tevens zal worden verzocht in
deze geen rentebetaling over uitgestelde
belastingtermijnen te vorderen.
Besloten werd de minister van Land
bouw te adviseren de uitkeringen uit het
zuivelfonds en het L.E.F. per 100 kg melk
(de zgn. „plas") te doen, omdat voor het
lopende jaar de melkprijs op deze basis
is berekend.
Het prijsindexcijfer van het levenson
derhoud van hand. en hoofdarbeiders
gezinnen, dat maandelijks door het C.B.S.
wordt samengesteld op basis 1951 100,
vertoonde van medio november tot medio
december geen wijziging. Het indexcijfer
inclusief de A.O.W. bleef 123 en het index
cijfer exclusief de A.O.W. bleef 118.
Binnen de sector voeding, waarvoor het
december-indexcijfer evenals dat van de
vorige maand 122 bedroeg, gaf het index
cijfer voor fruit een vrij sterke daling te
zien. Daar stond evenwel een stijging te
genover van de indexcijfers voor groenten
en aardappelen, terwijl voorts de prijs
voor eieren opliep.
Buiten de voedingssector werd enige
prijsdaling waargenomen voor kleding
(voornamelijk herenkleding).
Het gemiddelde prijsindexcijfer voor
1957 blijkt 119 te bedragen tegenover 108
voor 1956. In het cijfer 119 voor 1957 is
evenwel de invloed begrepen van de op
1 januari 1957 in werking getreden Alge
mene Ouderdomswet. Laat men deze in
vloed buiten beschouwing, dan is het ge
middelde indexcijfer voor 1957 114.
zou worden aangebracht. Hiermede zou
het mogelijk zijn foto's te maken van fa
brieken of raketlanceerbases in de Sov
jet-Unie. De kop zou naar de aarde te
ruggeschoten kunnen worden.
Het Amerikaanse Huis van Afgevaar
digden heeft gisteren een wetsontwerp
goedgekeurd, dat de regering machtigt
549.670.000 dollar te besteden aan het ver
snellen van het raketprogram.
Het Huis ging er ook mee akkoord, dat
er een bureau wordt ingesteld voor de
allermodernste wapens, zoals „anti-raket
raketten" en ruimte-projectielen. Dit bu
reau zal onder toezicht van de minister
van defensie staan.
Inmiddels heeft de minister van defen
sie, Mc.Elroy, aan de pers medegedeeld,
dat hij generaal Twining, admiraal Rad
ford en generaal Bradley tot zijn voor
naamste adviseurs heeft benoemd voor
een reorganisatie van het ministerie van
defensie.
Twining is voorzitter van de commis
sie van stafchefs en de twee anderen heb
ben vroeger deze functie bekleed. De drie
militairen vertegenwoordigen resp. lucht
macht, marine en landstrijdkrachten.
Er zullen ook nog burgerlijke raadgevers
worden benoemd.
DIT ZIJN DE OGEN van Afrika,
van Indonesië, van Pakistan:
schuw, wantrouwend soms, maar
hulpbehoevend.
Dit is het gézicht van diezelfde
wereld: jong, sterk, maar geschon
den.
Het is de wereld, die nu gaat kie
zen tussen liefde en haat, tussen
christendom en communisme, tussen
vriendschap of vijandschap met de
cultuur, die in Rome en Athene zjjn
bronnen vond.
Deze wereld laat niet meer voor
zich kiezen. Zij kiest zelf en niet de
zijde van hem, die de liefde slechts
preekt, over vriendschap alleen maar
praat en zijn cultuur beschouwt ais
een onvervreemdbaar en natuurlyk
bezit.
VORIGE WEEK zaterdag vertrok met
het m.s. Senegalkust van de Holland-
West-Afrika Lijn dokter W. de Groot
uit Leiden naar Asikuma in Ghana. Zijn
uitzending kwam tot stand dank zij de
Medische Missie Actie, kortweg Memisa
genaamd. Zijn uitrusting en instrumen
tarium was hem beschikbaar gesteld
door dezelfde stichting.
Elf Nederlandse artsen zijn door de
bemiddeling van de Memisa naar de
missielanden vertrokken. Zeven gingen
er dit jaar. In de toekomst hoopt de
Memisa deze activiteit sterk uit te brei
den.
Vijftig Nederlandse meisjes vonden
dank zij de bemoeiingen van de Memisa
de weg naar de ziekenhuizen van Tan
ganyika, van Mirphukas in Pakistan of
naar een medische hulppost ergens in de
rimboe.
DE HONDERDEN missionarissen uit
Limburg, Friesland of Gelderland, ver
spreid over de gehele wereld, ontvangen
geregeld instrumenten en medicijnen
van de Memisa.
Per dag komen er zo'n twintig brie
ven van deze werkers op het kantoor
van de Memisa aan de Van Vollenhoven-
straat in Rotterdam. Deze fanmail is
soms ontroerend door de dankbaarheid,
die er uit spreekt, maar steeds staan
er verzoeken in om een nieuwe voor
raad en om meer.
ONGEVEER 160.000 gulden gaf Neder
land het vorig jaar aan de Memisa. De
werkzaamheden, welke wij noemden
werden daarmee bekostigd. Zondag staan
de collectanten vAi de Memisa weer aan
de kerkdeur. Zij willen twee ton bijeen
brengen dit keer, welk bedrag hoofd
zakelijk besteed zal worden aan de in
richting van kraamzaaltjes. In de afge
lopen negen jaar heeft de Memisa 25
van dergelijke zaaltjes kunnen bouwen.
In het tiende jaar van haar bestaan wil
zij dit aantal' minstens verdubbelen.
Zo'n zaaltje met inrichting komt op even
23.000 gulden. Het wiegje, dat de zeep-
»kist moet vervangen kost 30 gulden en
een medicijnbeker bijvoorbeeld 135 cent.
Dat is goed om te weten, wanneer zon
dag de collectant voor de kerkdeur
staat en er weer om geld gevraagd
wordt.
GELD VOOR de artsen, voor de
verpleegsters, voor de missionaris
sen, voor de ogen van Afrika, die
hulp behoeven, voor het gezicht dat
geschonden is, voor de wereld, die
uitziet naar de daden der liefde, voor
de wereld die kiezen moet.
Het is verblijdend, dat de man of
vrouw, die zondag de kerk verlaat,
mede verantwoordelijk is voor die
keus.
Onderstaand staatje geeft van het ver
loop van prijsindexcijfers van het levens
onderhoud een overzicht (basis 1951 100).
1957
115 okt.
15 nov.
16 dec.*
123
122
122
109
109
109
Woning
132
132
132
Kleding en schoei
sel
88
88
87
Hyg. en med. zorg
124
124
123
Ontwikkeling en
ontspanning
114
114
114
Verzek. en belast.
158
158
157
Totaal, cxcl. verpl.
sociale verzek. en
belastingen
124
124
124
Totaal, excl. belast.
124
124
124
Totaal, excl. AOW
118
118
118
Voorlopige cijfers.
Twee Amerikaanse treinen, die op weg
waren van West-Berlijn naar West-Duits-
land, en twee treinen, die in omgekeer
de richting reden, zijn met grote vertra
ging op hun plaats van bestemming aan
gekomen, doordat de Sovjets nieuwe eisen
stelden ten aanzien van de geleidedocu-
menten. Tenslotte hebben de Sovjets de
treinen laten doorrijden, toen de Ameri
kanen lieten blijken, dat zij deze eisen
niet zouden inwilligen. Dit is gisteren
te West-Berlijn meegedeeld door een Ame
rikaanse woordvoerder.
Een woordvoerder van de Turkse am
bassade te Athene heeft gisteravond vei
klaard, dat aan aartsbisschop Makario-
langs officiële weg te kennen is gegeven
dat zijn voorgenomen bezoek aan Turkije
op het ogenblik niet gewenst, is.
De aartsbisschop zelf zei gisteravond
in een verklaring, dat hij van plan was
geweest Turkije te bezoeken om te trach
ten de goede verhouding tussen de Griek
se en Turkse Cyprioten te herstellen, maar
dat het antwoord van de Turkse rege
ring niet erg bemoedigend was.
Niet minder dan 25 van deze kraamzaaltjes wil de Memisa in het komende jaar
laten bouwen. Elk zaaltje heeft zes of zeven bedden en zelden is er een bed
onbezet.