Toen Algiers Frans werd
DJANGAN NANGIS,
Wet geneesmiddelenvoorziening kan
in openbare behandeling komen
disini bciik...
h-V'Uuft het pHtfdetM
m
door C. BAUER
rfm
vf.'i
Pater A. J. Wessels S J. f
Geef ons een buiten
haven
V B
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1958
door LOUIS BERTRAXD
COMMISSIE VAN VOOR
BEREIDING BRACHT
VERSLAG UIT
«ea
B. M. B. S.
1
Scheveningse vissers tot de
Tweede Kamer:
Mie kt
'ri
Gramm-
Mïht pr«r-arfwic
r
PI ....el*
V»
'f
ROMAN UIT HET REVOLUTIE.]AAR 1810
in een strikt historische omInstmg.
(van He Académie Kramjaiae)
Nederlands van F. ,T. Wahlen
34).
Het kleine gezelschap nestelde zich tussen de
kussens op de brede divans in een knusse roton
de-uitbouw: op zijn Turks. In het midden was een
witmarmeren kom met een spuitend fonteintje,
wiens op-en-neer dansende waterstraal de ver
hitte gasten een verrukkelijk koel gevoelen bij
bracht op zo'n verzengende juli-middag! Tien
tallen dozijnen rieten doosjes met Turkse en Moor
se zoetigheidjes. hier en daar geëtaleerd op fijn
uitgesneden houten schulpies, zomaar voor het grij
pen neergezet,., moesten de gasten wel verlokken.
Maar reeds kwamen inlandse dienaren aandragen
met grote, platte schalen uit kunstig gedreven
koper, waarop kristallen karaffen stonden met ge
koelde vruchtensappen, mandjes met uitheems
fruit en gekonfijt ooft: ook werd er champag
ne en whisky in, zilveren koelemmers binnenge
bracht. maar die werden door Messaoud vol waar
digheid als goed Muselman afgewezen. Tenslotte
werd er ook een grote verscheidenheid van Alge
rijnse tabaksprodukten aangeboden, zeer .naar
Messaouds smaak, hij had ze al zo lang moeten
missen!.
De consul beperkte zich tot de taak: zelf de
honneurs waar te nemen in zijn huis tegenover
deze vcorname vreemdeling. De conversatie, nu
eens in het Frans, dan weer in het Arabisch, werd
geleid door Murrer eerst onder voorzichtige toe
spelingen en min of meer duistere insinuaties.
Bijvoorbeeld:
We staan hier voor grote gebeurtenissen.
Morgen, denk ik, zal Algiers zijn poorten wel open
stellen biet werd op losse gesprekstoon gezegd.
Dat staat ons. inderdaad, te wachten, be
aamde Messaoud. meer ernstig. Waarop de com-
manrlnnt rpHpnp*>r<}p*
Ja. maar als de Fransen hier de baas wor
den. betekent dat slavernij voor iedereen., een
heel wat erger slavenjuk, dan dat van de Turken!
Een rechtstreekse aanval was dat, maar de
Algerijn vertrok geen spier. Murrer ging door met
zijn converserend intigreren. nog op een toon
van onverschilligheid. Totdat hi.i opeens, terwiil
hij Messaoud recht in het gezicht keek, met tril
lende en gebiedende stem uitbracht:
De Pacha mag Algiers niet verlaten! Ver
sta je?
Murrer wist niets van Messaouds onverzoenliike
haat tegen de Dey, noch van de dodelijke vete
tussen hem en zijn vader: hij werkte zich dus
hoe langer hoé meer vast in zijn eigen waan
voorstelling omtrent Messaoud.
Begrijp goed! Wordt Hussein van de troon
gestoten, dan is het meteen gedaan met het Bev-
lick van Titteri!
Wat raakt mij dat! gaf Messaoud terug, ik
ben toqh geen Bey van Titteri?
Je kunt het worden! Hoor eens naar mij.
Jij moe' de Dey gaan opzoeken, het rijtuig van
de consul zal je langs een omweg naar de Kasba'o
brengen. Daar vraag je de Pacha om een parti
culier. geheim onderhoud Je vertelt hem dan.
dat. hii in géén geval mag toegeven dat iij hem
de nodige troepenmacht zult bezorgen, voor zijn
verdediging de contingenten onder je vaders bevel
te zijner beschikking zult stellen.
Messaoud was opgestaaan, had zijn boernoes
vaster om zich heen getrokken, alsof het een on
doordringbaar pantser kon zijn; uiterst koel en
vastberaden, geheel zichzelf, kwam het van zijn
lippen:
Ik ben de vriend van de Fransen! Ik zal te
gen 'hen geen vinger uitsteken!
Er bestaan heel wat machtiger vrienden,
dan d? Fransen, weersprak Murrer het met stem
verheffing Als jij wilt. zouden die vrienden jou
van dienst kunnen zijn. En als het waar is, zoals
het gerucht gaat. dat Hussein vermoord is. van
daag of anders morgen, waarom zou iij dan niet
ziin plaats gaan innemen? Met de hulp van En
geland9
De Algerijn staarde als wezenloos voor zich uit,
scheen niet te horen. Afgaande op zijn zwaar ge
rimpeld voorhoofd, scheen hij bij zichzelf te
overleggen, te wikken en te wegen, voor- en na
delen te vergelijken Eindelijk gaf hij. zonder Mur
rer of de consul aan te zien. antwoord.
Nee' Ik ga Hussein-Pacha géén bezoek bren
gen' Ik ben de vriend v^n de Fransen!
Je bent vrij man. zei Murrer droogjes. En
men sprak over wat anders.
Eerst later herinnerde Messaoud zich, dat men
getracht had hem champagne te doen drinken en
zekere met musctts geprepareerde sigaretten te ia-
ten roken De ion<*e Algerün bleef echter op ziin
hoede, wantrouwde nu ook zijdelingse voorstel
len en de tegemoetkomende houding van zijn gast
heer Toen hii opstond om afscheid te nemen,
hood de consul aan. hem in ziin rijtuig naar het
Franse hoofdkwartier te laten rijden. Maar ook
dat moest Messaoud. rekening houdend met een
mngolfk laatste valstrik, beleefd afslaan.
Terug in het Zweedse consulaat, viel hij direct
In een sfeer van bliide opgewondenheid: de se-
de nev was iuist vertrokken: namens
zijn meester. Hussein-Pacha. had hii de voor
waarden van overgave aanvaard! Het gelukkige
nieuws rpakte onmiddellijk alom bekend: het le
ger was dus overwinnaar, het einde van de veld
tocht in Afrika scheen narWhil gekomyn. Alom
word de Witte Vlag. de koninklijke T.elie-stapdaard,
nu zichtbaar: op de batterijen, boven de loon-
eraven h'er en daar zelfs op de daken Tn de
"kale er armzalige salon, waar de stafofficieren
biieen stonden rond een stralende onnerbevel-
hehher legde deze aan generaal Desnrès. zijn
stafchef een en ander over hef verloop zijner
OnderViendetipgen uit:
U begrijpt er moest snel gehandeld worden
en dat nm hnndn-d (redenen Zouden we ons stren
ger getoond hebben, beginselvaster en onbuigza
mer. dan hadden we rmscehien gevaar galonen.,
van Algiers een ander Saragossa *1 te maken
70daf onze drnenep vnnr weken, m'ssehïen maan
denlang. gedoemd waren tot standhouden en af-
wsrh'nr Maar in die tussentijd zouden opgeruide
Rodneipnpo u weet wel door wie ongpriuld' -
ons in de rug kunnen aanvallen Enf;n. ik ben
van mening, m'ine beren, dat ik iuist heb gp-
hondp'd V/e'ke uitspraak door de intendan'-
gpne-aa1 Denniée. r)lochH<* en woord voor-woord
werd beaamd wat iedereen deed lachen.
(Wordt vervolgdl
Het reeds lange tijd aanhangige ont
werp van wet op de gcneesmiddelcnvoor.
zïening kan thans in openbare behande
ling bjj de Tweede Kamer komen. De
commissie van voorbereiding uit deze
Kamer heeft namelijk gisteren haar eind
verslag uitgebracht' waarin zij mededeelt,
de openbare behandeling van het wets
ontwerp genoegzaam voorbereid te ach
ten. Zü is tot dit besluit gekomen na ken
nis genomen te hebben van mededelingen
van de staatssecretaris van Economisehe
Zaken inzake het beleid dat de regering
zal voeren t.a.v. de plaats van het dro
gistenassortiment en in het bijzonder van
de detailverkoop der vrije verpakte ge
neesmiddelen in het vestigingsbeleid.
In haar verslag zegt de commissie o.m.:
voor de meerderheid van de commissie,
die het wetsontwerp niet rijp achtte voor
openbare behandeling in afwachting van
nader licht inzake de toepassing van de
nieuwe Vestigingswet, waren in het bij
zonder de mededelingen van de staats
secretaris van positieve betekenis.
Zoals bekend, was de moeilijkheid ge
legen in de verwijzing, in artikel 2, twee
de lid, van het wetsontwerp naar de Ves
tigingswet bedrijven. Deze verwijzing
schiep te veel onduidelijkheid, met name
ook in het kader van de volksgezondheid.
In deze omstandigheden bleek het voor
de commissie van constructieve betekp-
nis, thans uit de mededelingen van de
staatssecretaris kennis te kunnen nemen
van het in dit opzicht vastgestelde rege-
gingsbeleid.
De uiteindelijke inhoud van de nieuwe
vestigingsbesluiten drogistenbedrijf en
levensmiddelentoedrijf staat uiteraard nog
niet vast. De commissie acht op dit ogen
blik echter voldoende houvast gelegen in
het haar medegedeelde regeringsstand
punt t.a.v. de plaats van het drogisten-
assortiment en in het bijzonder van de
detailverkoop der vrije verpakte genees
middelen in het vestigingsbeleid.
Blijkens de tot dusverre door de com
missie verrichte arbeid is het in het kader
van de nieuwe wettelijke regeling der
geneesmiddelenvoorziening in het bijzon
der de functje van het drogistenbedrijf.
welke de commissie en de Kamer voor
het moeilijkste dillema plaatst.
De commissie is van oordeel, dat het
overleg te dezer zake thans door de Ka
mer met vrucht in het openhaar zal kun
nen worden gevoerd, nu de minimaal
noodzakelijke klaarheid t.a.v. de samen
hang met en de achtergrond van het
economische regeringsbeleid op dit punt
ter beschikking is gekomen.
Gisteren is in het klooster der Paters
Jr 'eten te I" «stricht overleden pater
A. J. Wessels S.J.
De overledene werd geboren in 1883, trad
in de orde der Jezuïeten in 1902 en
werd priester gewijd in 1917. Van 1919
tot 1929 was hii leraar Frans aan hc' St.-
Ignatius College te Amsterdam en van
1929 tot 1994 rector van dat college. Van
1938 tot 1947 was bij directeur van Huize
Katwijk, toenmaals in Den Haa- en daar
na te Noordwiikerbout, Gulpen en Zeist.
Van 1948 tot 1958 was hij hoofdred»-teur
van - -pvpn". maatv,,i'"<4 voor «wtH»
ven en cultuur en van 1937 tot, 1957 advi
seur van de r.-k. Bond van Leraren van
het Middelbaar Onderwijs ..St.-Bannvèn-
tura". In 1957 had hi.i z "n functies we
gens ziekte neergelegd en was hij naar
het klooster van de Jezuieten te Maas
tricht overgebracht.
17
kampioenschappen te TTasricrn^^ 2:]
rsn i i i-c *ao'.r. nCN - «rO'
spel 19.30 Weekiourn. 20.00 TV-sP® eei°\,
z. 21.30 Toneel-onderricht vo
■5 Woral/Hremninane/iJlonflfin
22.15 Wereldkampioenschappen ]U
Gastein' Euro'Ü^-i'
FRANS-BELG progr.: 13-25 l7 i5-U
Eurovisie 15.30 Aet. 16.30 Meïö;
Chanson* 19.00 Co us. 19 30 Attanl N
Avant"
19.45 Film voor de jeugd ^30
OA An fTönpv mllZ.
.,n *7f)
weekjourn. 20.40 Gevar. mut.
aarna: Wereldnws.
VLAAMS-BELG orosrr
Daarna: Wereldnws.
13 20 gj IjG
V.d. kleuters 14.35 Film v d ^001'?
radio en televisie
Zaterdag: 8 februari:
Uitzending: vanuit Eng. Transit Camp te Hoek
van Holland. Golflengte '25 meter.
22.00 uur* Verzoekplaten.
23.00 uur: Lex Baxter en zijn orkest.
23.30 uur: Walsonelodieën.
24.00 uur: Vervolg verzoekplaten.
01.00 uur: Sluiting.
ZONDAG ft FEBRUARI
HILVERSUM I. 402 m. 8.00 VARA. 12.00
AVRO. 17.00 VARA. 18.30 VRRÖ. 19.00 IKOR.
20.00-24.00 AVRO.
8.0 Nws 8.18 V.h. platteland 9 30 Weer of
geen weer 9.45 ,C'aus. 10.00 Instr. octet 10 30
Boekbespr. 10 40 Muz. caus. 1120 Cabaret 12 00
Amus. muz. 12.30 Sportsoiegel 12.35 Orgelspel
13 00 Nws. en SOS-ber. 13 07 Buitenl. overzicht
13 20 V.d. strijd krachten 14 00 Boekbespr. 14.20
Strijkkwartet 14 45 Toneelbeschouwing 15 05 Ka.
merork. en solist. 15.50 Dansmuz. 16 30 Sport-
revue 17.00 Zigeunerork. 17.30 V.d. jeugd 17 50
Nws. en sportuitsl. Hierna; Soort journ 18 30
Korte kerkdienst 19.00 Jeugddienst 19.30 De
Open Deur 20 00 Nws. 20.05 Amus muz 20 35
Hoorsp. 21.15 Lichte muz. 21.30 Cabaret 22.15
(Van onze Haagse redactie)
De vijfenzeventig schippers van de
Scheveningse vissersvloot hebben zich in
een adres tot de Tweede Kamer gericht,
waarin zij schrijven, dat Scheveningen
dringend behoefte heeft aan verbetering
van de buitenhaven. Het onderzoek van
het waterloopkundig laboratorium te Delft
heeft uitgewezen, dat de havenpieren ver
lengd moeten worden, wil men van alle
ongemakken en gevaren gevrijwaard blij.
ven. Het behoeft geen betoog, dat de vis
sersschepen van thans niet te vergelijken
zijn met die van vijftig jaar geleden. De
diepgang van de moderne motorlogger
bedraagt 3"» tot 4 meter, een belangrijk
verschil met het type vissersvaartuig,
waarvoor de Scheveningse haven is ont
worpen en gemaakt.
Scheveningen is de thuishaven van de
grootste vissersvloot van Nederland, zo
staat verder in het adres. .,Zou Scheve
ningen een meer zeewaarts gelegen bui
tenhaven krijgen, dan was er door haar
gunstige ligging geen betere aan onze kust
te denken. Wij zouden het onze regering
willen toeroepen: Geef Scheveningen een
haven, welke het zo dringend nodig
heeft".
Binnenkort gaat de N.V. Nederlandse
Aardolie Maatschappij 'n aanvang maken
met een boring onder Werkendam. Daar
de boring wordt aange'.et op een eerst
onlangs bij het opsporingswerk der maat
schappij ontdekte, ondergrondse structuur
heeft men hier te maken met een zo
genaamde exploratieboring.
Hieruit volgt, dat omtrent de mogelijke
resultaten dezer boring nog niets kan
In een van die pensions zat zij de
zer dagen bij een gloeiend hete
haard, totdat de temperatuur bijna
sub-tropisch was. In elkaar gedoken
zat zij daar. een klein, tenger Indisch
vrouwtje. Haar fluweelzwarte ogen,
die zich plots met tranen vulden,
keken mij wanhopig aan. Ik streelde,
als .in een impuls die kleine bruine
hand en zei zicht: Djangan nangis,
disini baik Huil maar niet, het is
hier goed
De jaren vielen plots weg.... Ik
zag mezelf als een klein meisje op
een suikerplantage gelogeerd. Ineens
barstte er des avonds, toen mijn
ouders met de administrateur en zijn
vrouw naar de bioscoop waren, een
onweer los, zoals alleen Indië die in
alle hevigheid kent. Schreiend klamp
te ik mij aan Beng, onze baboe vast,
die mij zachtjes suste en de toverfor
mule toen sprak: „Djangan nangis,
disini baik.." Dat érd het ook. ón
danks het noodweer, maar er klopte
een warm mensenhart voor me in
die sinistere omgeving tóen en dat
ben ik nooit vergeten.
Ik heb een hele poos met dit vrouw
tje ,uit Bandoeng gepraat, kennelijk
deed het haar goed over haar mooie
geboorteland van gedachten te wisse
len. Zo afschuwelijk waren de laat
ste maanden daar geweest, dat zij
niet meer terug wilde. Haar man
was al een paar jaar dood. een half
bloed, maar haar zoon? Liefkozend
streek zij over zijn foto, liet zijn
vrouw en vier kindertjes zien. O,
volgende maand kwamen zij ook hier
naar toe en dan pas zou alles goed
voor haar worden. Zij spraken onze
taal wel, maar zijzelf niet en dat was
nu het verdrietigst tussen al die Hol
landse mensen, die o, zo goed voor
haar waren. En dan die vreselijke
kou.
Terwijl zij sprak, viel heel dat
matte van haar af. Qch, er waren
ook zoveel dingen, waar wij over
praten konden en oude liefde roest
immers nooit?
Toch dacht ik, och, als er nu voor
deze mensjes eens speciale midda
gen georganiseerd werdén, zodat zij
contact met elkaar hadden, wat zou
het leven dan ineens veel zonniger
voor hen zijn. Zouden wij tot al die
verstotenen kunnen zeggen: „Djan
gan nangis, disini baik...."
Jóurri. 22.30 Graitim. 23.00 Nws. 23.15-24.00 Ge-
var muz.
HILVERSUM II. 293 m. 8.00 KRO 9 30
NCRV. 10.00, IKOR. 12 00 NCRV. 12.15 KRO
17 00 Con vet. v. Kerken 18 30 NCRV 19 45-24 00
KRO.
8 00 Nws 8.15 Gramm. 8.25 Hootrmis 9 30 Nws
en waterst. 9 45 Gramm. 10 00 Oud-katholieke
Hoogmis 11 20 Gesprek over de Federatiedag 1958
1130/ Vragenbeantw 1140 Vraaggesor 1150
Caus 12 00 Gramm 12 15 Gramm 12 20 Apoi«
gie 12 40 Instr. octet 12.55 Zonnewijzer ,13 00
Nws en kath nws. 13 15 Hoorsp met muz '13 30
Instr trio 13 45 Boekbespr. ls4 00 Rarlioohilharm
ork en solist 15 00 Caus. 15 10 Alt. clavecim-
bel, fluit en blokfluit 15 40 Muzikale caus 16 10
Sportfep 16 30 Vespers 17 00 Ger, kerkd. 18 30
Gramm 19 00 Nws uit de kerken '9 05 Samen
zang 19 25 Gesprek 19 45 Nws 20 00 BlViSDe' m
muz. 20 30 Act. 20 45 De gewone man 20 50
Cabaret 2120 Caus 21 30 Hoorsp 22 10 Lichte
muz. 22 35 Uit het hoek dei hoeken 22 45 Avond
gebed en lit. kal. 23 00 Nws. 23.15 Gramm
23 £0-24 00 Idem.
Engeland BBC Home Service 330 m.
12.20 Gramm. 13.10 Kritieken 13.55 Weerber.
14.00 Nws 14.10 Caus. 14.40 Gramm. 15.00 Wen
ken v. d. Tuin 15.30 Ork conc. 16.15 Caus. 16 30
Ork conc. ivervi 17.15 Caus. 17.30 Muzikale
caus. 18.00 V.d. kind. 18.55 Weerber 19.00 Nws.
19.15 Journ. 19.45 Lichte muz. 20.30 Ameri
kaanse nieuwsbrief 20.45 Godsd. caus. 21 '2 5-Lief-
dadigh. opr. 21.30 Hoorsp 22.00 Nws. 22.15 Dis
cussie 22.45 Amuz. muz. 23.30 Rep. 23.50 Epiloog
24.00 Nieuws.
vrouw 16 00-17.00 Eurovisie 19Kago
Nws. 19 50 Beroemde bokswed®t£arT)griflü
competitie en schlagers 22.00
Nws. en sportact.
Uit eend in ff vanuit Enff. Transit
van Holland. Golflengte 25 me*".*
22.00 uur: Anders dsj* gewoon.
22.45 uur: Voor jong en oud.
23.15 uur* Muziek, voor mij.
00.30 uur: Sluiting.
MAANDAG II) FEHBUA
HILVERSUM I 402 m. 7.:M
VPRO. 10 20-24 00 VARA. 'W'/l
7 00 Nws 7 10 Gym. 7.20 Or'JjjjA t 3
8.18 Gramm 9 00 V v. vrouw' ^i<iWG
straat) 10,00 Caus. 10.05 Mor*'
Vierhandig' pianospel 10 45 5 tw
Gramm 12 00 Orgelspel 12.30 L l2 nd y
meded 12 33 V. h platteland,^
muz. 13 00 Nws. 13 15 V.d rrjid" ]jö e>
Dansrruz 13 45 V d vrouw 14 00 ïni9,,,{Ufy5f
14 15 Hoorsp 13 3^ Zestig .q 0 ]a
boven de zestig 16 35 Gramm 0^0%. VJ
en dansen 17 15 Gramm.
MD co mm 18 00 Nws. en corn, 'gn
muz 18 45 Hamerklavier vioooj .3 p\-
Pari overz. 19 20 Lichte muz- 1 1
"Hz 20 00 Nws 20 05 De !<£.«.-'
ir
c.u uu INW.-5 05 De I®." tyv'"««tij»
Da 9=m"?. 21 10 Plantaardig e;1„« nO
c O1) nz r~».-v.^»-i^ relict
Cans 22 05 Omr. ork. en solist
24.00 Gramm.
'147
Engeland BBC Light proff. f.300 en
12.00 Have a go 12.30 Kerkd. 13.00 Verz progr
14.15 Gevar progr. 14.45 ïden 15.15 Idem 15 45
Filmprogr 16.30 Gevar muz. 17.30 Hoorsp 18 00
Gevar. progr. 18.45 Lichte muz. 19.00 Gev. muz.
19.30 Hoorsp. met muz. 20.00 Gev. progr. 20 30
Nws. 20.35 Gramm. 21.30 Samenzang 22.00 Ge
var. progr. 23.00 Lichte muz. 23.30 Nws. 23.40
Gramim. 0.30 Pianospel 0.50 Meditatie 0.55^
1.00 Nieuws
NDR-WDR 309m.
12.00 Amuz muz. 12.30 Lichte muz. 13.00 Nws
13.15 Gevar. muz. 15.Oo Verz. progr 16 15 Ork.
conc. 18.50 Bariton en piano 19.00 Nws, 20.00
Lichte muz. 21.45 Nws. 22.15 Hoorsp. 22.50 Amu-
muz. 24.00 Nws. 0.05 Ork conc. 1.134.30 Gevar
muz.
III (Nationaal progr
Frankrijk. Programma
280 en 235 m.
12.00 Ork con. 13.25 Gramm. 15.47 Operette
17.32 Gramm. 17.45 Ork conc. 19.30 Gramm.
19.41 Lichte muz. 20.11 Moderne muz. 22..11 Oude
muz. 23.52-24.00 Nieuws
Brussel 324 en 484 m.
324 m
11.45 Ork con. 12.15 Amus muz. 12.30 Weer
ber. 12.34 Amus muz. 13.00 .Nws. 13.15 V.d. sold
14.00 Operomuz. 15.30 en 15.40 Gramm. 16.00
Voetbalrep. 16.45 Gramm. 17.15 Sportuitsl en
nws. 17.30 Gramm. 17.45 Sportuitsl. 17.52
Gramm. 13.00 Volkzang 18 20 Gramm. 18.30 Gods
halfuur 19.00 Nws. 19.30 Gramm. .20.00 Ork.
conc. 22.00 Nws. 22.15 Gramm. 23.00 Nws.
23.0524.00 Grarrrm.
434 m
12.15 Gramm. 13.00 Nws. 13.10 Sportber. en
gramm. 14.30 Ork conc. 15.10 Sportber. en
gramm. 17.00 Nws. 17.05 Sportber en gramm.
19.00 Godsd halfuur 19.30 Nws. 20.00 Opera
21.30 Muzikale raadsels 22.00 Nws. 22.10 Lichte
muz. 22.55 Nws. 23.00 Jazzmuz. 23.55 Nws.
TELEVISIE
NTS; 13.25-14.15 Eurovisie 14.15-17.00 Int. Bad.
«minston kampioenschappen te Haarlem.
DUITS progr: 12.00-12 40 Int. borreluurtje
13.25-14.15 Eurovisie 15.30-16.00 Int. Badminton-
HILVP;RSUM II. 298 m, 7.00-
00
7.00 Nws en SOS-ber. 7 lj> A:J
7.y0 Ken woord vooi de dae 8 0 nO ar
ber 8.15 Sportuitsl. 8 25 Gramm- "„jo'yL 'V
9 30 Waar voor uw ae!d 9 3a - ieerS bof
Gramm 10 30 Theologische ert1„- 'y
Gramm 1133 Gevar progr 12iL<
tuinder 12 30 Land. en tuinb rn'ijo "„rf1'/'
te muz 12 53 Gramm of act 'L s;n,f
Lmhte muz. 13 35, Gramm i{j '-.„d1,-
14 35 Gramm 14 45 V.d. vrouw .peL :,f
i5.30 Bas-bariton en piano 16 uW'.t |i'
'rins 16 30 Striilrkwart 17 00 V d
Vd jeugd 17 30 Gramm. 17 40 n so
SegeringS7iiltz 18 00 Orgehne!
Kngelse les 19 00 Nws en "a 1»
Cans. 19 15 Honderd iaar -chno.f3 jlfW.io' f i
lementair comm 19 50 Gramm,. h .j p
krant 20 20 Lichte muz IVeV.il3"
hoorso 2130 Gramm 22 00 80.e*SrVs
gelconc. 22.45 Avondoverd 23 0"
Engeland BBC Home ServW» A
72.00 V.d. scholen 13 00 Ork c"",, Vj {3?/
ber. 14.00 Nws. 14.10 Gramm yaoLjit
16.00 Gevar progr. 16 30 Her'en-r .1 jC,".
ramuz. 18.00 V.d. kind. 13.55 Weer" Jl K 0/
19.15 Start en land 20.00 Gevar m"1' 5
beeld 21.30 Gevar prof 72 00 N'Vo.l1 .(HL 1
23.43 Pari. overz. 24 00 Nws. 0e„
Engeland. BBC Eight Progr. g,
12.00 Voordr.
r. 12.15 Mrs. Dale» U,a y
Nws. en gevar. muz. 13.00 Gr»n lV^il
en gevar muz. 14 00 Dansmuz R t..i
14.45 V.d. kind.15.00 V.d. vrouW tf-Vf 'J
16.00 Verz. progr (om. 10 30 dnA V
muz. 17.30 Nws. en mts Dalecv»
Gevar muz. (om 18.30 Nws) jOrijj VJ
V'.Al J.
(Om 19.30 Nws) 19.45 Hoorsp
20.25 Sport 20.30 Nws. en hoorsP^,,,a'
jé i"'l)
ten V. 'Militairen 21.30 Nws. en "griJLs-
22.00 I.ichte muz. 22 30 Nws. e. y) -
23.30 Nws. 23.40 Lichte muz.
lichte muziek 0.55-1.00 Nieuws. 1
NDB.WDR. 399 m. O't
12 00 Volksmuz. 13.00 Nws. j3..'
16.00 ODeramuz. 17.00 Nws. 11 .„M- ".li
19.00 Nws. 21.43 Nws. 22.10 -1 *z£"Le'<<>
var. muz. 24.00 Nws. 0.10
4.30 Gevar. muziek 1
Frankrijk, progr. III (Nat. r'°
«S3 m. - jo df
12.00 Ork. conc. 13.00 NWS, OUfc
13.50 Idem 14.30 Gewi.ide muz. jj.1',5
17.30 Gramm 17.35 Kamcrni®'rt 33-
arla's 20.00 Ork. conc. 22.20 Gram"
vikaanse ultz. 23.5224.00 Nieuws -
Brussel
m' ,7.34
12.00 Gramm. 12.30 Weerber. l--jj
"uwers 12.42 Gramm. (Om K'
.00 Nws. 13.11 Gramm.
14.00 Schoo'lradio 15.45 Vlaamse 111
lllltlllllllll
inii!ini!iiiiiiuiiiiiiuiiniiniinniminiiiiiiiiiiinniiiiiiiHiiiiniiuimHiHimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiuimtnuiiiiiiiiiiitHi)uii))(iiiiiiiiiiiiuiiiiiiHiinuiuitniiiitiuiinii<mimHiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiui!iiiniiniiiiiiiii(!iiiiiitniiiiuiiii
BETIMMfcRINGEN VERBOUWINGEN EN2. VOORHAVEN 101 TEL 34971 ROTTERDAM
13.00 Nws. 13.n Gramm. ÏS
14.00 Schoolradio 15.45 Vlaamse 111 i7.1?ci5.y
sen 16.02 V.d. zieken 1700 .NWS- jdJ,?
17.45 Kinderliederen 18.00 Franse t
derlied. 18.20 Prot. ,urtz 13.30 'J
19.00 Nws. 19.40 Gramm. 20.00 T,
21.00 Kunstkaleidoscoop 21-15
Amus. muz. 22.00 Nws. 22.1a Vü
23.00 Nieuws
Brussel, 484 m.
12.00 Gramm. 13.00 Nws. 1.7.1" "ïf.t.O.joS3
15.30 en 16.05 Idem !7.00 Nws, 1»
17.25 Saxofoonkwartet 18.40 5r^r rr1.-5
20.00 Gevar. progT. 21.00
Nws. 22.10 Moderne muz. 22.53
•et" l%
intermezzo 21.25 Ziet u ''Ku;
22.00 Modeshow. NTS: 27.15-2Z-*4O,, Kt'
■- 1 lO-l'ti .1'
televisie
AVRO: 20.30 Maandelijks 1°uI"afet» V'\<
zikaal Intermezzo 21.25 Zie.t u
DUITS progr.: 17.00 V.d. kind- y
18.00-18.10 Opsp. dienst 20.00 fep L
ber. 20.20 Kookpraatje 20.35 FiimLapP5" ,1
spel 22.15 22.13 Weveldkampio®"5
pen te Bad Gastein. epClmi'W'''
ER ANS-B®LG. progr.: 1" 0°,o2,4
Automobielkron. 20.00 Nws - v
21.55 Gevar. muz. 22.15 Ballet
DE GELUIDSMUUR
4)
Op een avond stonden we in de kleine schuur, die
achter tegen de bakkerij van Garthwaite was aan
gebouwd. Tony had daar een werkbank, waaraan
hij zijn vliegtuigmodellen bouwde. We zaten er soms
hele avonden. Hij werkte en ik keek toe. Dat kon
uren doorgaan zonder dat er een woord gesproken
werd. Mijn gedachten dwaalden af naar meer irreële
dingen dan geschikte houtsoorten en het juiste pa
pier voor het beplakken van romp en vleugels. Langs
de voor mij volkomen onbegrijpelijke lijnen van de
grote werktekening, die op een bord bóven de werk
bank geprikt was, ontsnapte mijn fantasie in de min
stens even fragiele bouwwerken van het woord. Zo
was het dus die bewuste avond. Het was december
en het vroor hard. Maar in het kleine werkhok brand
de een kacheltje, dat met brandstof uit de bakkerij
roodgloeiend werd gestookt. Die brandstof werd op min
of meer onwettige wijze gedurende de afwezigheid
van Tony's vader uit de bakkerij betrokken, want
bakker Garthwaite kon zich nog maar netzover
met Tony's liefhebberij verenigen, als het geen bij
zondere kosten met zich meebracht. Het heette dus,
dat Tony de verwarmihg van zijn werkhok van zijn
zakgeld bëtaalde. Zo ging het ook met de verlich
ting. Er brandde een elektrisch lampje, dat naar To
ny zijn vader verzekerde gevoed werd door een accu,
maar in werkelijkheid werd aangesloten op de ver
lichting van de bakkerij. Daar Garthwaite's techni
sche kennis echter te verwaarlozen was, hoefden
we niet bang te zijn, dat hij dit ontdekken zou.
We zaten daar dus en zwegen. Ik rookte in die
tijd een pijp, meer omdat ik het met mijn toekom
stig beroep in overeenstemming achtte dan omdat ik
het lekker vond. Tony rookte nooit, maar hij had
een doos met drop voor zich staan; hij snoepte ver
schrikkelijk, vooral drop. Opeens zijn hij:
Ik kan mijn hele leven toch niet die rotmodel-
len blijven maken.
Nee, zei ik, je zou op het laatst niet meer
weten, waar je ze laten moest, Er hingen er al min
stens vijftien tegen de wand en aan de lage balken-
zolder.
Dat bedoel ik niet, zei hij ongeduldig, Ik wil
ook wel eens iets groters.
Hé ja, sarde ik, mag ik dan de motor voor je
bouwen. Hoewel ik begreep, waar hij heen wilde.
Goed, grinnikte hij, dan mag jij ook de eerste
vlucht maken. Je weduwe en wezen zullen het niet
slecht hebben.
Dan niet, zei ik geraakt, ik wilde je alleen wat
werk uit de handen nemen.
Mooi, deed hij, dankbaar,, stook de kachel dan
maar wat op, het kan er wel af. Anders verhogen we
dc prijs van de halve witjes nog maar eens.
Ik pookte hardhandig in het kacheltje, zodat de
vonken er uit spatten. Denk een beetje om de N.V.
Garthwaite's Vliegtuigfabrieken, mopperde Tony.
O, vliegt dat tuig ook nog? informeerde ik be
langstellend en ik liet mijn ogen ongelovig gaan langs
het geraamte op de werkbank.
Stik, zei Tony, je weet best, wat ik bedoel.
Jawel, bekende ik, maar daar hebben we
het al eens meer over gehad. Ik ken een zekere bakker
Garthwaite, die nogal stevig met zijn benen op de
grond staat en dat ook van zijn zoon verwacht.
-r- Hij kan wel van me verwachten, dat ik met
allebei mijn benen tegen de zolder ga staan, zei
Tony nijdig.
Dat zal hij nou net niet, onderwees ik geduldig
want dat kan hij namelijk zelf ook niet.
Doe in 's hemelsnaam niet zo filosofisch,
en met een paar verwoede hamerslagen ging er een
spijker in de werkbank.
Tjonge, zei ik met ontzag, jij bent een goeie
voor de kermis.
Jij ook, als jongste bediende in een nougatkraam
Hij begon nu echt kwaad te worden.
Dat zou jij wel willen, mompelde ik nog met
een duidelijke steek in de richting van zijn snoeplust
Maar hij antwoordde niet meer en bleef boos voor
zich uit kijken.
Na een paar minuten klonken buiten op het straatje
de langzame slepende voetstappen van bakker Garth
waite, die altijd op zijn muilen liep. Zelfs 's zondags
in de kerk kon je hem ongezien aan dat zachtklep-
perende geluid herkennen. Volgens Tony hield hij die
muilen 's nachts in bed ook aan, maar dat kwam
me gezien zijn vrouw tamelijk onwaarschijnlijk voor.
De deur ging open en bakker Garthwaite bleef in
de opening staan; zijn zware grote gestalte vulde die
bijna geheel. Zijn vuisten staken diep in zijn broek
zakken als of hij er met het volle gewicht van zijn
bovenlijf op steunde. Hij had een pijp tussen zijn
tanden en zijn gezicht drukte een grote tevredenheid
-uit.
Zo, zei hij op een toon, die van alles kon beteken
en.
Wat je zegt, zei Tony sarcastisch, daar zou ik
zelf nog niet opgekomen zijn. Diep uit de immense
borstkas van bakker Garthwaite kwam wat geluid en
een grijns speet zijn gezicht in tweeën, Zo, zei hij nog
eens.
Als u daar nou nog heel even blijft staan, merkte
Tony bijna vriendelijk op, dan kunneh we wat de tem
peratuur betreft beter buiten gaan zitten. Helemaal
ongelijk had hij niet. want er kwam een golf ijskoude
lucht riaar binnen. Garthwaite deed een bedachtzame
stap naar voren en trok de deur achter zich dicht.
Zo, gromde hij voor dc derde keer. Ik zag Tony's
kaken langzaam malen en ik wist bij ondervinding, dat
dat een slecht teken was. Ik wou, dat je niet zover-
schrikkelijk druk stond te praten, vader, ik kan mijn
gedachten bijna niet bij mijn werk houden.
Werk, smaalde Garthwaite goedmoedig met
een schok van zijn machtige schouders. Het venijn
van Tony's woorden scheen hem niet te raken. Noem
jij dat gepruts met die vliegertjes ook nog werk?
Dat had hij beter niet kunnen zeggen en zeker niet
op dit ogenblik. Ik berekende mijn kansen op een
ontsnapping, familietwisten zijn voor een buiten
staander nooit aangenaam om bij te wonen. Maar
Garthwaitesenoir sloot de uitgang hermetisch af.
Zonder zijn pijp uit zijn mond te nemen, ging hij in
een mislukte poging om te plagen verder. Wij speel
den met vliegertjes, toen we dertien waren, maar
dat begon ons al gauw te kinderachtig te worden.
Ach, zei Tony giftig, en wij bakten taartjes
en broodjes toen we op ons vijfde jaar 'in het zand
speelden, maar daarna kregen we al gauw een
beetje meer verstand. Bakker Garthwaite had even
nodig om dat goed tot zich te laten doordringen.
Ik begon zenuwachtig in het kacheltje te poken, als
of de hele geschiedenis me niet aanging. Het bleef
zeker een volle minuu tstil. Toen ik weer opkeek, zag
ik, dat Garthwaite zijn pijp uit zijn mond genomen
had en dat zijn altijd wat rode gezicht spierwit van
woede was. Hij deed een stap naar voren, zodat
Tony en hij vlak voor elkaar kwamen te staan.
Van de plaats ,waar ik zat, kon ik alleen tegen Tony's
rug kijken. Hij stond rechtop 'en doodstil, maar zijn
ene hand speelde nerveus met wat houtsplinters op
de werkbank.
Verdomde snotneus, donderde Garthwaite. Hij
had een formidabel stemgeluid en was als bas
een van de meest gewaardeerde krachten van de
plaatselijke zangvereniging. Verdomde snotneus, weet
wel waar jij al die jaren van gegeten hebt? Be
sef jij wel goed. dat heel die kinderachtige prutserij
van jou jarenlang betaald is van die taartjes en die
broodjes? In die laatste woorden probeerde hij zoveel
mogelijk de minachting te leggen, waarmee ook
Tony ze had uitgesproken. Ben jij je er wel goed van
bewust,' dreunde zijn woedende stem verder, en
in zijn opwinding verloor hij de redelijkheid uit het oog
'ben je je er wel van bewust, dat als er morgen geen
taartjes en broodjes zijn, honderden gezinnen zon
der voedsel zullen zitten? Maar al donder ik op dit
ogenblik al die rotvliegertjes van jou in de oven,
dan zal er aeen sierveling een traan om laten.
Tony zei niets. Hij bleef doodstil staan, zelfs zijn
hand lag nu volkomen bewegingloos op de werkbank.
Hij snoof alleen even minachtend met zijn neus, een
reactie die bakker Garthwaite tot het uiterste bracht
Goed, hijgde hij; van drift kon hij bijna geen geluid
meer uitbrengen. Alle ergernis van jaren over deze
voor hem onbegrijpelijke hartstocht van. zijn zoon
schgen in hem los t ebreken. Zweetdruppels stonden op
zijn dikke spierwitte gezicht. Zijn kleine, donkere ogen
onder de zware wenkbrauwen schitterden kwaadaar
dig. Goed, dan zul je je zin hebben. Hij rukte woest
het bijna voltooide model van de werkbank. Angst
en schrik deden me overeind springen. Tony zou
hem vermoorden. Garthwaite, schreeuwde ik. Hij
moest ver langs Tony hcenrcikcn om bij het model
te komen, maar Tony bleef staan'zonder zich tc bewe
gen. Alleen was daar weer even, heel kort, dat min
achtende geluid. Grommend als een wild dier smeet
Garthwaite het tere bouwsel tegen de grond, trapte
er op. Greep toen een ander model van" de wan den
nog een, en nog een. Na>een paar minuten was er van
wat Tony in honderden vrije uren met eindeloos geduld
in elkaar had gezet, niets meer over dan een hoopje
brandhout, waarin een vlam geen twintig seconden
voedsel zou vinden.
Toen, voor het eerst sprak Tony, Zo ben je klaar,
Zijn stem was ijskoud, alsof alto gevoel in hem was
gedood. Garthwaite stond wat hulpeloos voor hem te
draaien; met zijn voet trapte hij nog een volkomen
gave vleugel in elkaar als om zijn werk te voltooien.
Mooi, ging Tony op diezelfde vlakke, onbewogen toon
verder, nou heb je gedaan, wat ik al veel eerder
had willen doen. Ik heb zelfs vanavond nog tegen Da
vid gezegd, dat ik niet eeuwig met die modellen aan
de gang kon blijven. Maar ik zat er nog teveel aan
vast, ik durfde de volgende stap niet te doen. Nu is
alles ineens veel eenvoudiger. Morgen meld ik me als
vrijwilliger bij de R.A.F.
Garthwaite zei niets, op zijn gezicht ontspanden zich
de van woede verwrongen trekken maakten plaats
voor een uitdrukking van eindeloze verbazing. Een
paar maal deed hij zijn mond open, alsof hij iets wil
de gaan zeggen. Maar zwijgend draaide hij zich ten
slotte om en stommelde onhandig het schuurtje
uit. Ik weet vrijwel zeker, dat Tony het niet gezien
heeft, want ook hij keerde zich op dat ogenblik af
maar ik zag het wel. Garthwaite sprak op dat ogen
blik niet. omdat hi.i niet kon. Omdat hij' huilde. Ik'
zie nog het ingehouden schokken van zijn brede schou
ders, toen hij langzaam en voorzichtig de deur achter
zjch sloot ,als verliet hij een sterfkamer.
VI
Van de jaren, die onmiddellijk op deze gebeurtenis
volgden, kan ik mij niet veel meer herinneren, tenmin
ste niet wat Tony betreft. Hij nam dienst bij de R.A.F.
Omdat hij minderjarig was, had hij daarvoor de toe
stemming van zijn vader nodig, maar die kreeg hij
zonder moeite. Hij ging voor zijn opleiding naar een
vliegveld ergens in het zuiden van Engeland en ik
zag hem alleen als hij met verlof thuis kwam. Hoewel
hij een der jongsten was, scheen hij snelle vorderin
gen te maken. Veel vertellen deed hij, niet, althans
niet over het vliegen zelf. Hij was er in onze jaren
lange omgang al mee verzoend geraakt, dat hij mij
op dit punt nooit lang kon boeien. De enkele dingen
die mij wel in het vliegen interesseerden, waren voor
hem van ondergeschikt belang, zodat hij het niet de
moeite waard vond, er veel woorden aan te wijden.
Eens, toen hij me enkele figuren beschreef, die voor
een jachtvlieger in het luchtgevecht van belang kun
nen zijn, viel ik hem in de rede met dé vraag, die
ik eerder nooit had durven stellen, maar die voor mij
een van de belangrijkste van het hele vliegen was:
Ben je nooit bang, dat er iets gebeurt? Ik had op-
hetzelfde ogenblik spijt van die woorden, want ze
klonken als die van een moeder, die haar zoon waar
schuwt, toch vooral niet uit het raampje van de
trein te hangen Zo voelde Tony het waarschijnlijk
ook, want hij zqi niets.
Intussen had ook mijn loopbaan zich enigszins af
gebogen van de door mijn ouders uitgekozen weg,
al ging dat dan niet gepaard met scènes als destijds
in hef schuurtje achter de bakkerij van Garthwaite.
Mijn vader had er tenslotte vrede mee, dat ik mijn
magere salaris bij het advocatenkantoor ruilde voor
een noa magerder loon bij een dagblad in dezelfde
stad. Hij kwam langzaam tot de overtuiging, dat het
niet nodig was.' om schuldbewust te kleuren, als hij
vertellen' moest, dat zijn zoon journalist was. En ver
der scheen hij van mij te verwachten, dat ik als
mijn levenstaak het redigeren va» het plaatselijk kerk
blad zou zien, een verwachting, die ik met het oog
op zijn gemoedsrust en de verwezenlijking van mijn
eigen plannen heel voorzichtig bleef voeden.
Maar ondanks de grote verschillen in ons werk, ón
danks het feit, dat we elkaar slechts, zo nü en dan
zagen, bleef de vriendschap tussen Tony en mij be
staan. En gaandeweg begön ik meer belangstelling
voor de luchtvaart te krijgen, al bleef het steeds de
belangstelling van een leek; gericht °P ?e(j Ajif"
die voor de vakman slechts bijkomstiglie
Maar ik demonstreerde tenminste gecn
meer, als Tony me vertelde, dat hij °P a d" n?'*;
type vliegtuig gevlogen had. Hij had fs P f'
van flying officer en het scheen, dat z
Garthwaite zijn mening omtrent Tony's 1° t iw c',
- mm
telde mij tenminste eens, dat ze vrijwel
1 OOpijV
gewijzigd. Ik verdacht hem er soms van' rtederr <"3'
in zijn hart trots op Tony was. Mijn
telde mij tenminste eens, dat ze vrijwel
bi.i het brood gratis vlieglessen geleverd
Zo werd het augustus 1939. dL
Tony had drie weken zomerverlof en
vakantie in dezelfde tijd genomen, We 3 je
een paar pond een auto gekocht, waarm® Le'"1 ^ol';
Tony kon' lezen en schrijven. Dat zal we gr
rijden kon je er in ieder geval niet me of
altijd wel iemand op het spatbord zitte <"j?
het rijden in de motor ergens aan te s P1 ,,i
te duwen. Mijn technisch analfabetisme v x
voordeel, want aangezien ik niet wish tf t
een bepaalde handeling moest verricm j, V^ii
als er geduwd moest worden en omge^®. tri' f'L
zorgde me een permanente plaats *c^n04f
waar ik volgens Tony tot niet veel
taties kwam. Toch was hij het, die ons
Augustus liep ten einde. Chamberlaidz"1
München was al bijna vergeten. In
ogenblikken, dat wij over politiek At8/'
uscuuujvMii, ucu wij over politiek AtA'
dit feit nog wel eens opgehaald: we
oog van een naald gegaan, maar de
manskunst, gerijpt door een ervaring jt
had de situatie gered. En wij reden van jï
loze zomerdag naar de andere. Misschie^ei'8
hetzelfde ogenblik, waarop Hitler zijn Jar#' fO°j
lanfcfo ï'nctnnti'flt" r-en-f AP. it
laatste instucties gaf, waarop de com1:' ie
een pantserafdeling met zijn' nachtkito® sofie
grens inspecteerde, waarop het gronoP-v
een vliegveld ergens in het oosten van •5jc1'llrl Wr
bommen onder Stuka's bevestigde n waAc' V
het juist op dat-ogenblik, dat Tony onze h
iri hrarhf Tpapn ppn
goed tot stilstand bracht. Tegen een
ziin bedoeling niet, maar een toevallig® zo.ilJl
zou dat nooit geloofd hebben. We ware" >CP ,s
een klein dorp gekomen en reden nW,pf
landwe'g met aan weerszijden bomen. jdde"
het stuur. Ver voor óns uit zag ik n1
weggetje een van die reusachtige eiken ,ng js pi
van iedere dorpeling uit volle overtW^giaP.gS'V
tellen, dat het de oudste van heel 'git 0f
die op straffe van het grootste onheil n Lg
mag worden. De boom stond dus rrLegn .\e t?
weggetje, dat .er aan beide zijden om dev^gt\y'
begon donker te
op grote afstand
maar
worden
nog duidelijk zichtp3-g
de wagen het laatste restje gas, dat hü
kon. en consiateerde:
Hij loopt weer lekker! rna:11lB
Daf „weer" was enigszins overdreveJl' fly <>P/
niets. Ik was er van overtuigd, dat -
wilde maken door zo lang mogelijk vóO>''efl J
boom aan te blijven sturen en ik had mpp ,LiO'J
geen. kik. te geven. Ik ben waarschd11' l'1,/
wusteloos geweest toen mijn hoofd teSe ,|f;
sloeg, want van het geweld, waarme®,o)1y ,1. y
raaktert, weet ik niets meer. Volgens nc" n
een slag. die ze op het vasteland ?eb°°Lcofl&.-J,
ffevopl in miin hnrtM lonn ;i„ «nlfplG 3 hö1 ,'i'1 A
gevoel in mijn hoofd, toen ik enkel®
weer bijkwam, in aanmerking genom-
P®1
f 'J'
neigd zijn mening te onderschrijven; 'in f
me van de resten van de wagen en
ging
langs, de weg liggen. Ton" zat -een
met een zorgelijk gezicht naar me
m e
er
ih'®"
(W
dt
