I
Variety"
witte doek
strooit zout in open wonden
fe: - -
i
rs
Om der wille
de smeer
van
Avonturen met
I
V
postzegels
1
Wanneer is een
stuk IMMOREEL!
INTERSCHOLAIR
JEUGDTOURNOOI
t
i
sS>
4
v&
£nb
g'
^?ï,V^Sll,.authentiek en
Hollywood verschrijft historie
van de wereldoorlog
De prijs voor vier joodse
gezinnen
Tentoonstelling
li
>vi
^°°nte van critici om het boek inplaats
van de film te bespreken
VS
Kui«
4
iScUs slaat toe in
ïïollyWOO(j
^llarlie r,
vV^1 h 160'000'") en Chico
SWw *1'
Ikfe
Filmveteranen
Zelfs mensenlevens...
Hans Roest
Wij zijn geen I
pensionaatsmeisjes
Hans
van
Bengen
ACTUALITEITEN
V
'"«V'
ee r
Hy
"J'
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1958
PAGINA 5
ht, ViL°Pgem?°fd kent- heeft het een
V'kt ^erhêi? van films, die door
k'itc' egelüi^~. v?n de critici zijn ge-
suggererend, dat M-
Chaplin in Afrika
I)V °P safari
it
blldUS ^chrijft Ray Erwin
,T».
bit
Op gezamenlijke leeftijd van
15 jaar
Rijksuniversiteit Groningen
ERE-DOCTORAAT VOOR
PROF. ELIZABETH CROSBEY
In Oxford Street, waar grote magazijnen het drukke Londense
stadsbeeld beheersen, bevond zich vóór de oorlog een postzegel
winkeltje- Het was niet erg opvallend of aanzienlijk, maar toch was
het over de gehele wereld bekend minstens zo goed als het
machtige magazijn van Selfridge, niet ver er vandaan. Die roem
dankte het aan zijn eigenaar, Mr. Cecil Rose. Deze heeft in de
internationale postzegelliandel de naam, een der beste experts te
zijn en niet alleen een der beste, maar tegelijkertijd een der
betrouwbaarste. Rose bedrijft zijn vak nu al vele jaren lang, met
de algehele toewijding van iemand, die niet slechts handelaar maar
ook liefhebher is. Voor talloze jongeren is hij nog altijd de belange
loze en welwillende raadgever; voor de bijna even talloze zwende
laars en bedriegers is hij de gevaarlijke ontmaskeraar. Van zijn
bemoeiingen met beide groepen vertelt Mr. Rose nu in zijn hoekje
„Ten under cat", verschenen hij Cassel and Co, Londen.
gs
Met de vraag te stellen, wanneer een stuk immoreel is, raken wij
een zeer moeilijke kwestie, die heus niet in een handomdraai is op
te lossen. Er zijn zomaar geen normen vast te stellen, die een bepaald
stuk tot moreel aanvaardbaar of niet aanvaardbaar bestempelen.
De strekking van een stuk bepaalt nog lang niet altijd de morali
teit van een stuk. Het is veeleer de sfeer in een stuk, die de morali
teit ervan bepaalt. De strekking kan dikwijls zeer goed zijn en het
stuk toch veroordelenswaardig- En wat voor een bepaalde groep
van mensen wel eens goed is om ermee geconfronteerd te worden,
is voor een andere groep funest.
MATTHaUS PASSION
Maastreechter Staar
Jo Juda
W
aaaBÉasaaggSi
p
9
9
9
9
9
li, 1H
#d
it'
d>'
it
t
i>' f1
I»
d
WJ<
s**V
ie>
Wereldnieuws
(V;
an
ety>
?<Sse vaak de bijbel van de
°nze filmredacteur)
neeft
«n
usiness wordt ge-
•ninder prettige gewoon-
Ijl j —•■«va i v gv t» VWl*
|S K°a<len „n zou' te strooien in de
,,vatte de filmindustrie. On-
\- ''min,. Mad, naar de Ameri
>ew iVUrnaii«4
""Sc 'yatti
'(1 i?.ie stn„ltePaalde lieden
'ktj'Cvv y rlalist Bosley Crowther in
je' Öi (f be Tlraes" meldt, een ar
ih' Uiw weer wueucuu w««-
ItSS in hi nte van de critici „om
K :Setïats van de film te be-
liNt»! "ei rt d schreef, hoe verschil-
EW'. «at k! aatste tijd erop hebben
A, 'iltns ePaalde naar een boek ge
it' fliJHev. n'et aan het oorspron-
v'siliu®"' aldl, e,den. „Maar heel wei-
JSÏ* l°ets "Var'ety", „kunnen een
v'Nh" Pfofl,. me' succes doorstaan en
e. Pt, dat penten stellen zich op het
v'a» filrn nimmer de bedoeling
1, Om non irairnnnto nmor.
in de in-
•naar weer woedend wor-
«e
jj, om een getrouwe weer-
Van een boek",
]itvrsPionr?' en in hoeverre films
Ut6r&hng dienen te
zijn van
W hel een oude -wonde, die
2!P heeft11 is §e°Pend en de t;id
tcAetv,18 eigP„T®,r n°8 eens in te f"*-'1
i» haCiht®?*"lk dl lang voorbij
Vol ®Sen niet heeft bel< om
!,?- u**°g nieters zout te nemen vn die
bS>,>ei u.,gPbeelde wonde te tfrrij-
hï^tii»,, beeft ^lad de afkeer, die de
V 'ijst beel Jan "die critici en hun
V Ml °tb voornaamste reden
'ti?6 ihjeggen- ^ferden veroordeeld. Wat
Hla Pstiro',de critici zijn onredelijk
- Ai j5 8en. beeft alle reden om zich
bi? genr,„g bans om deze kwestie
°p i„8?n °P te lossen door er
Jfteis,5 "Vei n gaan, toch loont het
Jpt Voor Judy Garland.
.1*
d'e
w oil >v,^n
Kj'Ss^Pod du ..meest bekende namen
Sb in Sbarijp'lfen moeilijkheden met
'bj. 2\vi(s Chap]in, die al een paar
\v - !i aantu,rland is gedomicilieerd,
SfV bgeyp®8 gekregen van 1.400.000
'tfi^iN^bh =r f 5-000.000,-).
fn,.uOrio key 5anslagbiljetten gezonden
O, -noonpv en zjjn vrouw
"*v §i ^ooney
tbhA ,'0.0fin ?edric Hardwicke en zijn
■ii'5
i.brj; bn v'.b regisseur Otto Premin-
Ü.b A°0.000 e 60.000,-), Frankie
1? ft'sn de schrijver William
i b»! 7u'd Lnft")' Judy Garland en
^bhp^'jk wel niets met de he
il hl? r-v®rge?Iiie maken, maar Charlie
K'\6 l^Pldtad van z'jn "vrouw, zijn
hl'bt be„ 6n z'in zoon Michael.
vPArt vliegtuig van Z?rich
,'r»J at>iitu 0bken. De beroemde
die hiermee zijn eer-
^ka v aan Afrika, gaat met
en J^eicen lang in Kenya,
-^tr\ VeSanda op safari.
?her"' de Amerikaan-
4 e^ri kwalificeert ,.Tea-
n als P5°du^tie van Perlberg
°°'t ové,'de meest authentieke
\?6V0<J" f het dagbladwezen is
„heeft eindelijk een
een dagblad en de
die
kO
lA'isl vertdroiienClark Gable en Doris
h,'"lhlet" bine ,spelen, zal tegen Pa-
V V -o 'Mdp "men. „Editor and
start Pan v, een hele pagina aan
V.?«leVda«?rt°n Mockridge. chef
V vtsl am van de „New York
X^br om^Sun", die als tech-
van journalistiek
weren, dat een criticus niet het recht
zou hebben te wijzen op de mate, waarin
een film afwijkt van de inhoud van een
boek, waaraan hij is ontleend, vooral als
het gaat om een klassiek werk, een „best
seller" of zelfs alleen maar een bekend
boek. De producenten .geven een massa
geld voor def ilmrechten van populaire
boeken. Ze gebruiken ijverig de oorspron
kelijke titels en buiten de reputatie van
de boeken zo goed mogelijk uit. Het is
duidelijk, dat het publiek en de lezers
van die boeken het recht hebben om te
weten, hoeveel van het oorspronkelijke
karakter van het werk ze in de film
zullen terugvinden.
Bovendien gaat het hier om artistieke
waarden. Het is een filmproducent soms
alleen te doen om de essentie van een
literair werk, of van een toneelstuk, als
hij zich de filmrechten verzekert. Mis
schien echter wenst hij slechts enkele
details te veranderen, het verhaal enigs
zins te wijzigen of er zelfs een nieuwe
climax aan te geven. Hij, zijn scenario
schrijvers en regisseur kunnen het ge
wenst achten het oorspronkelijke werk te
bekorten of het thema te bewerken. Van
de wijze, waarop zij daarin slagen, hangt
de kwaliteit van hun film af. Maar de
vraag, wat er gebeurt met de waarde
van het oorspronkelijke werk, blijft on
veranderd bestaan. Wordt er door de
filmbewerking iets aan de waarde van
het origineel toegevoegd, dan zal geen
enkele criticus de filmmakers dat kwalijk
nemen. Maar als aan die waarden af
breuk wordt gedaan, zonder dat er iets
beters voor in de plaats komt, is het de
plicht van de criticus tegenover zijn le
zers om daarop te wijzen.
De gezusters Challoner, Pauline en Car-
la, zijn filmveteranen. Samen of afzon
derlijk zijn ze in een dozijn films opge
treden en beiden hebben onlangs een rol
gespeeld in een belangrijke Rank-film.
Pauline krijgt men te zien in de film
„Carce her name with pride", waarin
Virginia McKenna en Paul Scofield de
hoofdrollen vertolken, terwijl Carla de
hoofdrol speelt in de Sydney Bod-produlc-
tie „Heart of a Child". t
Dat twee zusjes optreden als actrices
is op zich niet merkwaardig, maar wel
bijzonder is het, dat Pauline en Carla
samen 15 jaren tellen.
Carla, wier foto we hierbij publiceren,
maakte haar filmdebuut op 4-jarige leef
tijd, toen ze met haar ouders in Gibral
tar woonde. Ze speelde in een kinder
film „The Clue of the Missing Ape" en
trad kort daarna voor de tweede maal
op in de film „The Captain's Paradise'
met Alec Guinness In de hoofdrol.
De 5-jarige Pauline, jaloers op de
filmcarrière van haar zusje, trad in 1956
samen met haar op in een documentaire
film. Sindsdienh ebben de beide zusjes het
grootste deel van hun vrije tijd doorge
bracht met het spelen voor de film of
het optreden als jeugdmannequin.
Carla Challonen, op 4.jarige leeftijd
filmdebutante, speelt de hoofdrol in
„Heart of a Child".
De Parijse Opera en de Opera Comique,
twee theaters die een aanzienlijke subsi
die van de staat ontvangen, zullen tot
nader order hun deuren sluiten als gevolg
van onverwachte stakingen van het
toneelpersoneel en de leden van het bal
let, die hogere lonen wensen.
(Van onze correspondent)
De senaat van de Rijksuniversiteit te
Groningen heeft besloten het ere-docto-
raat in de geneeskunde te verlenen aan
prof. dr. Elizabeth C. Crosby van de uni
versiteit van Michigan te Annarbor
(U.S.A.)
Als promotor zal optreden prof. dr. J.
Ariëns Kappers. Het ere-doctoraat wordt
aan de Amerikaanse verleend op grond
van haar talrijke en oorspronkelijke bij
dragen op het terrein van de neuro-ana-
tomie, haar brede en diepe kennis van
bouw en functie van het zenuwstelsel en
op grond van de voortreffelijke wijze,
waarop zij deze kennis heeft uitgedragen.
De datum van de plechtigheid (waar
schijnlijk begin juni) zal nader worden
vastgesteld.
Het is betreurenswaardig, maar begint
erop te lijken, dat Hollywood, nu Duits
land en Japan zulke lucratieve afzet
gebieden voor zijn films zijn geworden,
de neiging heeft om de geschiedenis van
de jongste wereldoorlog geleidelijk te
gaan herschrijven.. Het wordt steeds moei
lijker om in de nieuwste oorlogsfilms
werkelijk boze mensen te ontdekken. In
de film „The Enemy Below" („Duel op
de Atlantic") bijvoorbeeld speelt de
Amerikaan Robert Mitc'hum de kapitein
van een onderzeebootjager en de Duitser
Curd Jurgens de commandant van een
onderzeeër. Natuurlijk is Robert Mitchum
een brave bonst, maar Curd Jurgens is
dat niet minder. En in de film „The
Bridge on the River Kwai" blijkt de
Japanse commandant van het gevangen
kamp tenslotte heus zo'n kwade kerel niet
te zijn.
Als de ontvangsten van Hollywood in
Amerika blijven teruglopen en in Duits
land en Japan blijven stijgen, zal het wel
licht niet fang meer duren, of de Ameri
kanen worden de schurken en de Duit
sers en Japanners de brave mensen.
Naar aanleiding van deze Hollywoodse
tendens heeft de Amerikaanse journalist
Art Budhwald in de „New York Herald
Tribune" het volgende (imaginaire) ver
slag gepubliceerd van een bespreking op
hoog niveau in Hollywood:
Filmproducent: „Laten we een oorlogs
film maken".
Assistent-producent: „Gee, boss, wat
een reuzenidee".
Producent: „Niemand heeft nog Pearl
Harbour gedaan".
Assistent: „U bent de enige, die de moed
heeft dat te doen".
Vice-president voor de verkoop: „Laten
we toch voorzichtig zijn. Er kunnen haken
en ogen aan zitten".
Producent: „We laten ziien, hoe de Jap
pen de operatie maanden tevoren voor
bereidden".
Eerste scenario-schrijver: „De smerige
verraders".
Vice-president voor de verkoop: „Wacht
eens eventjes. Er kunnen twee kanten
aan zo'n verhaal zitten. Een paar Jappen
mogen wel voor het bombardement van
Pearl Harbour zijn, maar laten we een
scène inlassen, waaruit blijkt, dat de
meerderheid er tegen was".
Eerste scenario-schrijver: „Die scène zal
moeilijk te schrijven zijn".
VPvdV: „Jij hoeft 'm alleen maar te
schrijven, ik moet 'm verkopen".
Producent: „We zullen een liefdes
historie nodig hebben".
Eerste scenario-schrijver: „Een vloot-
officier is verliefd op een Amerikaans
meisje en ze zullen OP 7 december gaan
trouwen".
VPvdV: „Waarom kan die vlootofficier
niet verliefd zijn op een Japans meisje?
Ze heeft een even grote hekel aan de
oorlog als hij".
Assistent-producent: „Maar wat voert
ze in Pearl Harbour uit?".
Eerste scenario-schrijver: „Ze stuurt
radioberichten over de vloot naar Japan".
VPvdV: „Nee. nee en nog eens nee.
Haar vader is professor aan de universi
teit van Hawaii. Ze is dol op haar vader".
Producent: „Okay, ze houdt van haar
vader, ze houdt van de vlootofficier en ze
houdt van haar land".
Eerste scenario-schrijver: „We laten
zien, hoe de niets vermoedende vloot het
er op 6 december van neemt, terwijl de
Japanse vliegtuigen voor de Vlucht naar
Pearl Harbour starten".
VPvdV: „We kunnen niet laten zien,
hoe de vloot het ervan neemt, want dan
zullen ze ons nooit hun schepen lenen".
Eerste scenario-schrijver: „Okay, de
hele vloot is op haar hoede, alle verloven
zijn ingetrokken en iedere man staat bij
Zijn kanon".
Assistent-producent: „Misschien is het
toch wel goed om een stuk of drie mili
ciens jn eon bar te laten zien om te tonen,
dat niet iedereen op zijn post is".
Producent: „De vliegtuigen naderen dus
Pearl Harbour"
scène inlassen van een Japanse admiraal,
die probeert de aanval te stoppen. Maar
het is al te laat".
Producent: „De vlootofficier en het
Japanse meisje staan op het punt te
trouwen, als ze 'de toestellen zien aan
komen".
Eerste scenario-schrijver: „De vliegtui
gen duiken omlaag en doen op de vloot de
hel losbarsten".
VPvdV: „We moeten ervoor zorgen, dat
het publiek begrijpt, dat ze alleen mili
taire doelen willen treffen. Geen ge-
mitradlleur van burgers en dergelijke
onzin".
Eerste scenario-schrijver: „In de haven
beginnen de schepen te branden".
Assistent-producent: „De vlootofficier
wil naar zijn schip, maar het Japanse
meisje smeekt hem niet te gaan. Ze zegt,
dat hij er niets mee heeft te maken, maar
hij grijpt een machinegeweer, dat op straat
ligt en schiet op een vliegtuig".
Eerste scenario-schrijver: „Het vlieg
tuig schiet terug en raakt beiden. Ze stor
ten elkaar omklemd houdend op de grond,
maar het vliegtuig is geraakt".
VPvdV: „De Japanse piloot komt met
zijn parachute vlak bij hen neer en als
hij ziet, wat hij heeft gedaan, smeekt hij
om vergiffenis. De vlootofficier salueert
voor hem en de Japanse piloot salueert
terug. Aan het slot van de film kunnen
we Pearl Harbour laten zien, zoals het
thans is om te bewijzen, dat de Japanners
geen blijvende schade hebben aangericht"
Eerste scenario-schrijver: „En we kun
nen de graven van de vlootofficier en de
Japanse piloot aan he,t slot vlak naast
elkaar tonen".
VPvdV: „Klinkt lang nSet gek. Ik denk
VPvdV: „Misschien- kunnen we een wel. dat ik 'm zal kunnen verkopen".
Het is een buitengewoon boeiend boek
je, dat natuurlijk in de eerste plaats de
filatelisten zal interesseren. Maar ook de
leek, die als ik nooit had kunnen ver
moedén dat een eerzame postzegelhande-
laar een zo avontuurlijk leven zou kunnen
leiden, zal van deze herinneringen genie
ten.
Schatten worden er in de postzegelhan-
del omgezet; er wordt jacht gemaakt op
misdrukken alsof het meesterwerken zijn,
en op oude zegels; er worden zelfs mis
daden begaan om kostbare collecties of
zelfs maar zeldzame, afzonderlijke ze
gels te bemachtigen. Om van vervalsingen
nog maar niet eens te spreken....
Dit alles heeft Cecil Rose van dichtbij
meegemaakt. Altijd moest hij op zijn qui-
vive zijn, bedacht op de kleine bedriegerij
even goed als op de zwendel in het groot.
En er waren zelfs de verlokkingen van
grote winsten, hem toegezegd als hij zich
in duistere zaakjes wilde mengen; het van
de hand doen van falsificatie of van ge
stolen collecties. Een deel van de postze-
gelhandel (gelukkig het kleinste) wordt
op de rand van de misdaad bedreven.
Maar Rose moest daar niets van hebben-
van daar dat zijn naam zo'n goede klank
heeft.
De geheimzinnige -macht van deze klei
ne, vaak onooglijke stukjes bedrukt papier
is groter dan dat zij alleen maar liefde en
hebzucht oproept, Rose is zelfs in staat
geweest er mensenlevens mee te redden.
In 1939 verkocht, hij aan de S.S. officier
van Apfen een postzegelcollectie voor de
prijs van vier Joodse gezinnen. Deze
konden veilig het Hitler-Duitsland ont
vluchten en toen ze goed en wel in Londen
waren, overhandigde Rose de zegels aan
v V
eind 1945 begon Rose opnieuw in Eton
High Street. Weer werd zijn winkel een
centrum van postzegelminnaars.
Een doctor in Wenen
En natuurlijk kwamen ook de oplichters
en vervalsers weer op hem af. Rose ver
telt (niet zonder bewondering) van een
doctor in Wenen, die er zijn specialiteit
van maakte om één bepaalde zeer zeld
zame zegel, die tweehonderd en vijftig
gulden per stuk opbracht „samen te stel
len' uit waardeloze beschadigde exempla
ren. Het moet ongelooflijk knap zijn ge
daan precisiewerk, bijna kunstwerk.
Zelfs met een vergrootglas was het niet
te zien dat de zegel uit vele fragmentjes
in elkaar was gezet.
De doctor was ongrijpbaar. Hij zond de
zegels aan deskundigen, telkens in andere
steden. „Ik vond ze. op oude brieven van
mijn vader. Kijk maar of ze wat waard
zijn en betaal me dat dan", schreef hij.
Prompt kreeg hij vele honderden guldens
toegestuurd van de handelaar, die dacht
goede zaken te kunnen doen met de zeld
zame zegels, die zij op zo voordelige wijze
van een leek had kunnen kopen.
Tot de vervalsing uitkwam en de bedro
genen woedend de doctor om schadever
goeding vroegen. Zijn antwoord was dan:
„Heren, ik heb U niets voorgespiegeld.
Ik heb U als leek deze zegels gezonden en
heb U zelf de waarde laten bepalen. Bij
wie ligt dus de fout En de justitie was
machteloos.
Een leuk verhaal is dat over Mac Tavish,
die iedere week uit zijn woonplaats Edin-
burg aan Rose een pakje kostbare zegels
stuurde telkens voor ongeveer vijfhon
derd gulden. Toen Rose eens in Edinburg
was, wilde hij zijn onbekende relatie ont
moeten, maar die zat in de gevange
nis. Diefstal! dacht Rose met schrik en
hij vreesde de grootste moeilijkheden.
Maar en dat tekent hem hij ging
ze niet uit de weg. Hij meldde zich bij de
firma, waar Mac Tavish bleek te werken
als concierge. Werken is te veel ge
zegd, want iedere week zat hij een dag of
vier opgesloten „wegens dronkenschap en
wangedrag". En toch ontsloeg de firma
hem niet1
Nu begreep Rose er helemaal niets
meer van. Hij wachtte tot Mach Tavish
vrij was en deze bood zonder blikken of
blozen een collectie bijna onbetaalbare ze
gels té koop aan. Rose kon zich niet langer
goed houden en toonde openlijk zijn ach
terdocht. Mac Tavish voelde zich hoogst
beledigd en riep de directeur van zijn
zaak een heel oude firma, met veel bui
tenlandse contacten als getuige.
En die helderde het mysterie op. Mac
Tavish had in de goede tijd gevraagd of
hij van de oude correspondentie in de kel
der de zegels mocht hebben. De directie
had hem dat zonder meer toegestaan en
de zegels waren dus zijn eigendom; een
fortuin. Toen de zaken slechter gingen,
had Mac Tavish iedere week voor contan
ten gezorgd door zegels aan Rose te ver
kopen en hij was daardoor een der
voornaamste aandeelhouders van de firma
geworden. „Zo kan de zaak op poten blij
ven ..en kan Mac Tavish iedere week
zijn borreltje drinken", besloot de direc
teur zijn verhaal.
Een vreemde geschiedeniseen der
vele, die Cecil Rose vertelt in „Ten under
cat" (d.i. tien procent onder de catalo
gusprijs). Er „zit veel" in de postzegelhan-
del —dat weet iedereen. Maar dat er zo
veel spannende avonturen in zaten nee
dat is toch werkelijk een grote verrassing!
4 't en
1^°or >id Bergman voor de camera's in Indiscreet een
tanley Domen in Londen voor Warner Bros ivordt
geregisseerd.
Wij zijn geen pensionaatsmeisjes, die
angstvallig dikwijls van de grote proble
men worden afgehouden. Wij willen graag
de problemen van onze tijd onder de loep
nemen, ermee geconfronteerd worden in
openhartige stukken, die geen blad voor
de mond nemen.
Dit is een zeer juis'te instelling. Wij
moeten geen verstoppertje spelen met het
leven. En het toneel leent zich er uitste
kend voor de problemen van het leven
eens openhartig te behandelen. Het toneel
is als een forum, de verzamelplaats, waar
vroeger de oude Romeinen bijeen kwamen
om hun oordeel uft te spreken over be
paalde personen of bepaalde problemen.
De tijd is er niet meer naar. dat men
zich angstvallig beveiligt tegen elke con
frontatie met toestanden en opvattingen,
waar wij tot nu toe nog geen weet van
hadden. Wat niet weet. wat niet deert,
meende men vroeger. Onze tijd eist har
ding, omdat men vroeg of laat toch met
dergelijke problemen in aanraking komt.
Onze tijd vraagt openhartigheid, omdat
wij open moeten staan voor alle mensen,
welke opvattingen zij ook zijn toegedaan.
Wij leven zo snel en onze communicatie
middelen zijn zo uitgebreid, dat wij onmo
gelijk nog onze eigen kleine enge kringe
tjes. waarin wij vroeger zo veilig leefden,
kunnen handhaven.
Wij zouden bijna kunnen zeggen: in een
paar jaar tijds zijn de dorps- en platte
landbewoners stedelingen geworden en de
stedelingen wereldburgers.
Wij komen met iedereen en alles in aan
raking. wij leven temidden van de grote
maalstroom van het leven en wie niet ge
hard is. gaat ten onder.
Daarom menen velen, dat z(j aposto-
laatswerk verrichten door stukken te bren
gen, waarin nietg onbesproken blijft en
waarin de problemen van deze tijd met
een onbarmhartige openhartigheid behan
deld worden.
Ten dele hebben zij hierin gelijk, maar
waar ligt de grens. En deze grens bepa
len is juist zo moeilijk.
En dan, laten we eerlijk zijn. rijp en on
rijp grijpt naar deze stukken, want „men
wil au eenmaal niet voor anderen onder
doen; de tijd eist het!"
Vroeger kende men dit probleem niet
van zogenaamde „vuile" stukken. Tenmin
ste het amateurtoneel kende dit probleem
niet. Men 'had toen ook wel „ellendige ge
niepige" stukjes, maar deze waren ge
makkelijk te onderscheiden 'en werden
door de goede verenigingen eenvoudig ter
zijde gelegd.
Vroeger kende men meer „de draken"
goed bedoelde prulstukken met een prach
tige strekking, die het eigenlijke leven vol
komen onaangeroerd lieten.
Maar met de opgang van het amateur
toneel komen naast de steeds betere stuk
ken ook de stukken van een steeds be
denkelijker gehalte.
Welke stukken mag men nog spelen?
Welke stukken moet men onaangeroerd
laten. Met welke stukken verricht men
een stuk apostolaat en met welke stukken
maakt men nog veel meer brokken dan
er al zijn in het leven?
Wat de een verdragen kan. kan de an
der niet verdragen. Dat gold vroeger zo
en dat geldt nog steeds en zal altijd blij
ven gelden, hoe het moderne leven van
ons allemaal ook wereldburgers maakt.
Daarom zal het oordeel over de stukken,
zelfs van 'vooraanstaande mensen, ook
dikwijls zo verschillend luiden.
Wij hebben onlangs in onze rubriek het
stuk ,.De gevaarlijke bocht" volkomen
veroordeeld. Ik hoorde zojuist van een
vooraanstaand iemand een geheel tegen
strijdig oordeel, al behield hij dit stuk ook
voor voor- slechts zeer ontwikkelde ver
enigingen.
Hij deed het voorkomen als een goed,
dat het publiek eens wakker geschud
werd en achter de., schermen van vele
mensen leerde kijken.
Dit^ stuk doet ons immers mensen zien,
waarop aan de buitenkant niets valt aan te
merken; zij leven gelukkig, hebben elkaar
lief en hebben alles voor elkaar over.
Maar als wij deze mensen nader bezien,
als wij achter hun privé-schermpjes kij
ken. worden wij vervuld met onsteltenis.
Dat geluk, die liefde is enkel maar schijn.
Nergens bestaat zoveel haat en zoveel
verrotting als juist bij die mensen. En als
zij zich in zichzelf verdiepen, een juist
beeld krijgen van hun eigen ellendige rot
tigheid, dan blijft hun niets anders over
dan maar zelfmoord te plegen.
Inderdaad bestaan er zulke ménsen,
hele groepen zelfs. En het is goed. dat wij
dit weten. Zij vormen evengoed een pro
bleem in de samenleving. En ook met
dergelijke mensen moeten wij omgaan.
Ook dergelijke mensen moeten wij tege
moet treden. En als wij nu maar denken,
dat alles zo is, als het zich op het eerste
gezicht aan ons voordoet, als wij dus niet
evengoed achter de schermen weten te
kijken, niet een diepere blik in de men
sen weten te slaan dan komen we heel
dikwijls zeer bedrogen uit en zullen wij
ervaren, dat we met die mensen in de aap
gelogeerd zijn. Maar dergelijke stukken,
om ons die wetenschap bij te brengen, heb
ben wij toch heus niet nodig. In dat stuk
komt niet één persoon voor. die anders
is. die nog een beetje hoop heeft. De hele
sfeer is één verschrikking.
Neen. ons lijkt dit stuk onmogelijk goed
te praten. Het is voor velen, zeer velen
een verderfelijk stuk en daarmee volko
men veroordeeld.
Maar., het oordeel over een stuk is en
blijft in zeer vele gevallen moeilijk wat
de al of niet verderfelijke invloed ervan
Hoe komt het anders, dat „De Narren
kap", een uitgave van Ons Lekenspel, on
langs durfde schrijven, dat de bibliotheek
in Utrecht de meest liederlijke rommel
bevat. En toch kunnen we zowel van de
NATU als van het WKA niet zomaar
zonder meer aannemen, dat het lieder
lijke rommel toelaat in haar bibliotheek.
Zij zijn beiden notabene voorlichtende
organen! Is Ons Lekenspel te streng in
zijn opvattingen, ziet het nog te benauwd?
Of., zien het WKA en de NATU te wijd?
Tot nu toe heeft „De Narrenkap" slechts
beweerd zonder nadere notivering aan te
geven, zonder ons ook maar van één stuk
het verderflijke ervan aan te tonen en
de NATU en het WKA hebben in alle
talen gezwegen, omdat zij op een loutere
bewering zonder meer niet wensen in te
gaan.
van Apfen. „Met een haastig gebaar pak
hij hij de albums, klapte zijn hielen tegen
elkaar en gaf bruusk de Hitler-groet". De
waarde van de zegels bedroeg achtduizend
gulden.
Voor een ander Joods gezin maakte Ro
se een nieuw bestaan in Engeland moge
lijk, door vierendertig zeer kostbare oude
Beierse postzegels uit Duitsland te smok
kelen. Hij stuurde ze achter op brieven,
alsof het waardeloze sluitzegels waren,
aan zijn eigen adres in Londen. Alle vier
endertig zegels kwamen aan zij verte
genwoordigden een klein vermogen.
Bij het uitbreken van de oorlog depo
neerde Rose zijn voorraad zegels in de
kluis van een bank en meldde zich voor
het leger. Bij een luchtaanval werd het
winkeltje In Oxford Street vernietigd en
Op Palmzondag (30 maart a.s.) zal
het Concertgebouw Orkest o.l.v. Edu-
ard van Beinum een uitvoering geven
van de Matthaus Passion van Johann
Sebastian Bach, aan welke uitvoe
ring medewerking verleend zal wor
den door het Toonkunstkoor Am
sterdam en het jongenskoor van
„Zanglust"
Solisten zijn o.a. Ernst Haefliger,
Heinz Rehfuss, Erna Spoorenberg
Annie Hermes, David Hollestelle
en Hans Wilbrink.
Artistieke
De „MASTREECHTER STAAR"
koninklijke zangvereniging bij uitne
mendheid bestaat dit jaar driekwart
eeuw. Niet alleen met verschillende
eigen concerten zal dit feit worden
herdacht, maar ook met muzikale
feesten over het gehele jaar verspreid.
Naast verschillende concerten in ver
scheidene plaatsen, zal het hoogte
punt van het feest vallen op 7 en 8
juni in Maastricht.
Het jubileumjaar wordt afgesloten
met een galaconcert in december,
waarop de koorwerken, resultaat van
een door het gemeentebestuur van
Maastricht uitgeschreven prijsvraag,
zullen worden uitgevoerd.
In dit jubileumjaar komt op 8 juli
in de St.-Servaaskerk een nieuwe
compositie „Magnificat" van Oscar
van Hemel tot uitvoering. Verder zul
len de plaatselijke koren en een der
beste Limburgse mannenkoren voor
het geven van concerten worden uit
genodigd.
Behalve voor een tournee van drie
weken door Spanje in april a.s., is de
violist Jo Juda ook uitgenodigd van
10 tot 20 mei a.s. een tournee naar
Oostenrijk te maken, waar hij on
dermeer werken van Brahms, Chaus-
son, Ravel, Tartini, Andriessen en
Badings zal uitvoeren.
De tentoonstellingszalen van het
Van Looymuseum bevatten nu eens
niet het werk van kunstenaars,
maar de werkstukken, die de Haar
lemse schooljeugd heeft ingezon
den voor het Interscholair tournooi,
dat nu al enige jaren onder auspi
ciën van de afdeling Culturele za
ken der Gemeente wordit gehouden.
Het is een uitgebreide tentoon
stelling met inzendingen van veler
lei aard. We vinden er teken- en
schilderwerk, nuttige- en fraaie
handwerken, handenarbeid in ver
schillende materialen en foto's. Dat
zoiets mogelijk is in onze tijd met
z'n radio, televisie en zovele ande
re zaken, die de aandacht van de
jeugd opeisen is verheugend. Er blijkt
uit, dat er nog velen zijn, die
naast school en studie, vréugd en
voldoening vinden in het werk hun
ner handen. Dat dit werk van uit
de school wordt gestimuleerd en
geleid is ongetwijfeld van bijzon
dere waarde voor de culturele en
estetische vorming van de jeugd.
Het tekenwerk, dat over het alge
meen op hoog niveau staat, ver
raadt de Invloed van Het moderne
tekenonderwijs, dat vooral gericht
is op de ontplooiing van fantasie en
expressie. Doch ook zij, die het
„Zien en weergeven" in zich heb
ben. kregen hun kans. In het boet
seerwerk waarderen we de durf en
spontaniteit en vaak ook de inven
tie. In hout gesneden dierfiguren
getuigen reeds van een zekere
beheersing van de techniek en
gevoel voor de schone vorm. De
handwerken, in de verschillende
technieken veelal uitstekend uitge
voerd, wijzen er op, dat het „sie
rend tekenen", zoals dit op de
scholen wordt geleerd, z'n hut ai-
werpt. ïoch zijn er helaas nog te
veel, die men wel vanwege de uitvoe
ring, maar zeker niet om de goede
smaak kan bewonderen.
Er is buiten het genoemde nog
zeer veel te loven, maar ook wel
een en ander te laken. De produk-
ten van wansmaak, zij het gering
in getal, schaden het aanzien van
deze overigens zo bijzonder accep
tabele tentoonstelling.
v. d. W.
ii
