Commissie van atoomenergie wil
bestralingsgevaar minimaliseren
Zoetermeer fel gekant
tegen plan-Wilsveen
peKzuim&heid§ karavaan
P
1 Sxi
Ma
4
M4i
MM
Mv»'
M
SV)
te'
MS
MM
te.v
Maar een miljoen mensen wordt nu
reeds bedreigd door bloedkanker
Uit alle
Protest-nota aan
zes ministers
FRANSE KATHOLIEKEN EN DE
ALGERIJNSE OORLOG
BRÜ$$EL-KOPENHAGEH.
Op het laatste traject vielen
de klappen....
Morgen 50 jo^i
Sff
ts¥'
Ml-
Ra f
TOENEMENDE RADIO-ACTIVITEIT IN AMERIKA
PAGINA^r^
0
Maastrichtse ARKA
viert achtste lustru^
Strijdom: „De repu
bli^1
is nabij" JSK
KS
ZATERDAG 19 APRIL 1958
Erfelijke veranderingen
Langdurige nawerking
Na jaren nog ziekte
verschijnselen
De gevolgen
Peking
Humphrey: licht de
mensen in
GEEN GEMEENTEHULP
BIJ KERKENBOUW
BRABANTSE DAG IN LISSE
Planologisch niet gelukkig
Verlies landbouwgrond
Robert en Rose: stout
geweest
Onsportief
Vonnis
Badkranen
2H00r |;a\s;
w: 'Ni
Morgen viert mgr. W. M.
bisschop-coadjutor van Den
zijn 50ste verjaardag^^/
CHRISTOPHER DA^S0
HOOGLERAAR iN
HARVARD A
Sa -
NS* i
üN
5&S 0
NNN
Ji S JA
Mn t"1
NM i
cS'Vi
I I
(Van onze correspondent)
NEW YORK, april.
BINNEN DE TIJD VAN EEN WEEK werden onlangs in Amerika de volgende
drie berichten gepubliceerd. In een interview voor radio en televisie verklaarde
dr. Libby, wetenschappelijk lid van de Amerikaanse commissie voor atoomener
gie (A.E.C.), dat Amerika „de heetste plaats op de wereld" is wat betreft radio
actieve neerslag als gevolg van kernbom-explosies. Het tweede bericht was af
komstig uit Washington, waar de democratische senator Hubert Humphrey, voor
zitter van de subcommissie voor ontwapening van de commissie voor buiten
landse betrekkingen, een ongehoord scherpe aanval deed op de politiek van de
A.E.C. De senator verklaarde, dat Amerika de Sovjet-Unie de kans had gegeven
een „politieke moord te begaan", door geen publikaties te doen over wat er
bekend is over de Sovjetrussische kernproeven. De A.E.C. had gedetailleerde in
lichtingen daarover geheim gehouden, omdat zij het gevaar van de radio
actieve neerslag wilde bagatelliseren. Het derde bericht tenslotte betrof de
bekendmaking, dat de toeneming van de radio-activiteit in New York City
maar liefst 50 procent bedroeg.
TTf>t ïtralirKrairAvabi" mede omdat de veranderingen blijvend
i±Cl SllCl-LinilSIfC vdtll ziin. af van Hp tntal» lin pcHp.vppl
ALVORENS VERDER OP DEZE be
richten in te gaan, moet hier eerst een
enkel woord volgen over het gevaar van
radio-actieve bestraling, daar men zonder
enige fundamentele kennis hierover de
desbetreffende berichten niet kan beoor
delen.
De schade, die door bestraling kan
worden veroorzaakt kan zich in twee vor
men openbaren:
1. In de vorm van huidontstekingen,
weefselstoringen, min of meer ernstige
veranderingen in de samenstelling van
het bloed en beschadiging van d« bloed-
vormende organen, beenmerg en lever.
Na jaren kan kanker van de meest ver
schillende soort optreden.
2. Beschadiging van de voortplantings
organen.
Wat de eerste soort schade betreft kan
het volgende worden opgemerkt. Men kan
jarenlang zonder schade worden blootge
steld aan een geringe dosis straling. De
„beschadigingsgrens" die wordt bepaald
door de hoeveelheid straling, die zonder
schade door het lichaam kan worden op
genomen, de „tolerantie-dosis", bedraagt
0,3 röntgen per week (een röntgen is een
internationaal vastgestelde hoeveelheid
straling).
Schade aan voortplantingsorganen kan
veroorzaakt worden door iedere soort
ioniserende (radio-actieve) bestraling^
maar ook door röntgenstraling. Verande
ringen in de eigenschappen van de erfe
lijkheidslichaampjes kunnen erdoor wor
den veroorzaakt. Deze veranderin
gen zijn erfelijk en handhaven zich dus in
de volgende generaties. Zij zijn niet meer
ongedaan te maken en zijn helaas bijna
altijd veranderingen in ongunstige zin.Vol-
gens de erfelijkheidswetten komen die
veranderingen echter pas na vele genera
ties tot uiting en met name wanneer de
gehuwde partners dezelfde veranderingen
in de erfelijkheidslichaampjes hebben on
dergaan.
De veranderingen kunnen reeds door ge
ringe bestraling ontstaan. Bewezen Is, dat
het waarschijnlijke) aantal erfelijk
heidsveranderingen, veroorzaakt door be
straling, toeneemt naar de mate van de
hoeveelheid bestraling met een dubbele
bestralingshoeveeiheid ontstaat dus een
dubbele hoeveelheid veranderingen. Het
aantal erfeljjkheidsveranderingen, dat
een mens tijdens zijn leven ondergaat en
doorgeeft aan zijn nageslacht, hangt dus,
zijn, af van de totale stralingshoeveei-
heid, die hij tot aan de voortplantingstijd
heeft ontvangen. Het doet er dus niet toe,
of hij de bestralingshoeveeiheid ineens
of over enige jaren verdeeld in kleinere
hoeveelheden heeft ontvangen.
Bij de ontploffing van een atoombom
ontstaat een^ ongehoord aantal radio-ac
tieve deeltjes', vooral wanneer de ontplof
fing dicht bij de grond plaats vindt.
Enorme hoeveelheden stof worden dan
Immers door de zuigkracht van de ex
plosie omhoog gevoerd en radio-actief
gemaakt. Terwijl de sterkte van een door
radiologen gebruikt preparaat gewoon
lijk niet meer bedraagt dan die, welke
wordt vertegenwoordigd door enige mili-
grammen radium, veroorzaakt een gemid
delde atoombom een rookwolk, die een
minuut na de explosie nog een radio-ac
tiviteit bezit, die gelijk staat met 820.000
ton radium. Bij ontploffingen van water
stofbommen is dit zelfs nog meer.
Bij de ontploffing ontstaan verschillen
de soorten radio-actieve stoffen, waarvan
er sommige hun radio-activiteit snel kwijt
raken, maar waarvan andere hun stra
lingsactiviteit eerst na dagen, Jaren, de
cenniën of soms eerst na duizenden of mil
joenen jaren verliezen. Van de radio-acti
viteit van een gewone atoombom is na '00
jaar in totaal nog zoveel radio-activiteit
over als gelijk staat met 600 gram ra
dium, waarbij men moet bedenken, dat
een milligram radium in een kliniek onder
ioodbescherming moet worden bewaard,
terwijl dit toch een hoeveelheid is, die het
1/600.000 deel vertegenwoordigt van de
radio-activiteit, die na een eeuw nog over
is van een atoombomexplosie.
Bepaalde radio-actieve stoffen worden
door het lichaam zonder meer in klieren
of het beenderstelsel opgenomen, waar
zij grote schade kunnen aanrichten. De
gevaarlijkste van de stoffen zijn; radio
actief jodium, strontium en fosfor.
Planten dieren en mensen absorberen
niet allen dezelfde hoeveelheden radio
actieve stoffen. In radio-actief besmet
water bij een atoomfabriek bijvoorbeeld
bevatte het plankton 2000 maal meer ra
dio-activiteit, dan in verhouding per
gram gerekend, het water. Jonge rivier
eendjes hadden 40.000 maal meer, vissen
150.000 maal, jonge zwaluwen, die door
de oudervogels met waterinsekten waren
gevoed, 500.000 maal en het eigeel van de
riviervogels bevatte 1.500.000 maal meer
radio-activiteit dan het water.
Men kan zich niet tevreden stellen met
het feit, dat de straling tot nu toe zelden
zichtbare schade heeft aangericht. De op
hoping van radio-activiteit heeft echter
een late nawerking. Kanker treedt eerst
op na 10 of 20 jaar en dit is een verschrik
kelijk feit. Degenen voorts, die op de hoog
te zijn van de erfelijkheidswetten weten
dat als de mens gedurende de gemiddeld
30 jaar, vóór de voortplantingstijd 25
röntgen bestraling ontvangt, dit zeer be
denkelijk is voor de toekomst van het
mensdom.
Na dit alles is het niet te verwonderen,
dat de Amerikanen er niet erg gerust op
zijn. wanneer dr. Libby zegt, dat de Vere- I
nigde Staten het hoogste percentage
aan radio-activiteit hebben. Amerika wordt
in deze niet alleen „gevoed" door de
neerslag van de explosies in Nevada en in
de Stille Oceaan, maar ook door de proe
ven. die in Siberië worden genomen.
De tegenstanders van het beëindigen van
de kernproeven (zoals dr. Edward Tel
ler, de kernfysicus, die de regering ad
viseert) zeggen geruststellend, dat de
kernexplosies tot dusverre het leven van
's werelds 2.500 miljoen bewoners met
slechts twee dagen heeft verkort. Men kan
het echter ook anders stellen en zeggen,
dat als gevolg van de explosies een mil
joen mensen bloedkanker of andere ziek
ten zuilen krijgen en 15 jaar eerder zul
len sterven, dan ingeval er geen kern
explosies zouden hebben plaats gevonden.
In New York City is de toeneming van
strontium-90 als gevolg van de kernont
ploffingen sinds 1954 staag gestegen. Het
neerslagniveau gemeten in december
van het vorig jaar ligt op een twintigste
deel van de hoeveelheid, die nodig is om
de gevaarlijke grens te bereiken. Hierbij
is natuurlijk niet de uitval van radio-ac
tieve stof gerekend, die het gevolg is ge
weest van de laatste serie Sovjetrussische
proefnemingen, die bijzonder „vuil" wa
ren. In San Francisco was de vorige week
de hoeveelheid radio-activiteit in de re
gen 200 maal groter, dan normaal. Zweden
heeft bekend gemaakt, dat de radio-acti
viteit daar is gestegen tot een vierde van
het toelaatbare minimum.
WINDSTREKEN
Ter Aar
We blijven u de heerlijkheid van de
voorjaars-, zeg maar zomergroenten,
voor ogen toveren. De eerste peulen zijn
gearriveerd, althans op de veiling Ter
Aar. De gebroeders Van der Ster waren
de Kweek-sterren, die dat zo snel voor
elkaar kregen. Hun moeite werd beloond
met 6.90 per kg. Hoeveel dat per peul
in de winkel gaat kosten probeert u
maar eens te becijferen.
Al de schrijvers stonden wel erg
vreemd te kijken, toen ze plotseling
Ting-Ling in het Huis voor de Literatuur
de vloeren ijverig zagen boenen. Ting-
Ling is namelijk een dame, die ooit hoge
ogen heeft gegooid in de wereld van de
Chinese communistische literatoren. Ze
is zelfs ooit Stalinprijs-winnares geweest
en nu: vloeren boenen. Ting-Ling was
schuldig bevonden aan de zo afkeurens
waardige „rechtse" afwijkingen, op een
ogenblik kennelijk, dat ze niet wist wat
links of rechts was, wat wel eens kan
voorkomen onder communisten. En dat
boenen van de vloeren hoorde bij de
boetedoening, die zij zich zelf had opge
legd.
Alplien a. d. Rijn
Familiebijeenkomst ten huize van de
familie Verdegaal. Uit alle delen van het
land kwamen vertegenwoordigers. Doel
van de bijeenkomst was niet de verde
ling van de erfenis van een heel verre
oud-tante, maar een danswedstrijd. Ze
willen onderling uitmaken wie de sterk
ste dammer is van de Verdegaals.
Washington
Ondanks de thans wel beroemd gewor
den „recessie" in Amerika een woord,
dat wij hier in Nederland maar vertalen
in bestedingsbeperking gaat de prijs
index daar steeds maar crescendo. En
die zal nog wel hoger worden, zeggen de
economen met rode koontjes van de agi
tatie. In eenvoudige woorden uitgedrukt:
wat U in de Verenigde Staten in 1948
voor één dollar kon kopen, daar heeft u
thans 1 dollar en 23 dollercents voor
nodig.
Darivin (Australië)
Wilt U alstublieft uw gouddelvers-
uitrusting verder maar thuis laten wan- tl oogeveen
neer u komt golfspelen? Dat is het drin
gende verzoek van een golfclub aan de
geachte leden. Er was namelijk stofgoud-
houdend zand op het golfterrein gevon
den, De leden van de club vonden het
toen voordeliger in plaats van een par
tijtje golf te spelen een poging te doen
een voorraad stofgoud mee le nemen.
Het bestuur deelde tevens mee, dat door
een vergissing bij de expediteur, die wat
zand op de golflinks zou uitspreiden, hij
een uit een lading stofgoud-houdend
zand had geput, die bij hem was opge
slagen.
de wieken en de kap te slopen. En wat
is nu een molen zonder wieken en kap?
Er ontstond een comité, dat snel aan het
werk ging en er bestaat nu alle kans,
dat de molen behouden blijft. Dat we
zuinig moeten zijn op de molens, die zulk
een mooie stoffering van ons landschap
zijn, blijkt wel uit 't feit, dat v. d. 10.000
die we eens bezaten, er nog maar een
kleine duizend over zijn.
Albury (Australië)
Misschien wekt deze naam ook bij U,
w-anneer u tenminste niet meer tot de
jongere of jongste editie behoort, nog
wel herinneringen. Inderdaad, het was
„de nacht van Albury", die tijdens de
Melbourne-race in vervlogen tijden heel
Nederland in opperste spanning hield,
toen Parmentier daar onder de slechtst
denkbare weersomstandigheden zijn
KLM-kist onder het schijnsel van auto
lampen op een renbaan aan de grond
zette, er later weer vandaan wist te ko
men en zelfs nog in zijn klasse de eerste
prijs haalde. Maar daarover wilden we
het eigenlijk niet hebben, maar wel over
een Nederlandse immigrant de heer B.
Veen. Hij en zijn Australische vrouw
hebben twee inheemse kinderen (dat wil
zeggen kinderen van de autochtone be
volking van Australië) tot zich genomen
en zullen deze opvoeden tegelijk met
hun drie eigen kinderen. Er staat echter
bij vermeld, dat ze dit doen „omdat de
Australische inboorlingen in een hoek
worden gedrukt". Kón zijn, maar is het
nu wel zo verstandig voor een immigrant
zo iets wijd en zijd te verkondigen? Doe
wel en zie niet om, dat is een Nederlands
spreekwoord, dat men zich ook in Aus
tralië desnoods wel mag herinneren.
Leiden
Een stuurvast man is de oudste Leidse
studentenkoetsier, de heer Kastelein. Hij
was 't ook, die wel eens de eer heeft ge
had Koningin Juliana, als Prinses Juli
ana studerend in Sleutelstad, daar te
mogen rondrijden. Hij is eveneens stuur
vast op andere gebieden van het leven,
want op 28 april viert hij zijn gouden
bruiloft. Op die dag is het vijftig jaar ge
leden, dat hij mejuffrouw Bremme
trouwde en de reis is al die tijd prima
verlopen. Al zal het die trouwdag mis
schien wel niet Kastelein geweest zijn,
die op de bok van de trouwkoets zat.
Vandaar, dat senator Humphrey in de
Senaat de eis heeft gesteld, dat de
„wereld" gedetailleerd wordt ingelicht
over de bekende gegevens met betrek
king tot energie-opbrengst, maat en
vorm der atoomwapens en over de ra
dio-actieve neerslag. Vervolgens ver
langt de senator, dat de Amerikaanse
regering onderhandelingen zal voeren
met de Sovjet-Unie over voorlopige be
ëindiging van de kernproeven onder toe
zicht van de Verenigde Naties. Omdat
de onderhandelingen toch enige maan
den zullen duren, zou Amerika haar ei
gen kernproeven kunnen beëindigen.
Humphrey voegde hier nog aan toe,
dat „welingelichte" geleerden van me
ning zijn, dat de Sovjets bij hun laatste
proefexplosies twee tot drie maal meer
radio-actief materiaal hebben verspreid
dan ooit tevoren.
De senator verlangde het inlichten van
het grote publiek, omdat hij van mening
is, dat het Amerikaanse volk het recht
heeft zelf te oordelen over de toeneming
van de radio-activiteit in de lucht. Daar
om beschuldigt hij de AEC ervan dat zij
Terwijl de stralingssterkte van door
radiologen gebruikte preparaten niet
meer bedraagt dan die, welke gelijk
staat met enige milligrammen radium,
veroorzaakt een gemiddelde atoombom
een rookwolk, die na een minuut nog
een radio-actieve kracht bezit, die ge
lijk staat met 820.000 ton radium
In aanmerking nemende de huidige fi
nanciële omstandigheden van de gemeen
te Haarlem, stellen B. en W. de gemeen
teraad voor afwijzend te beschikken op
verzoeken van de geref. kerk Haarlem-
Noord, het r.-k. kerkbestuur van de pa
rochie van de H.H. Petrus en Paulus en
de Evangelisch Lutherse gemeente te
Haarlem, tot financiële medewerking bij
de bouw van kerken resp. in Delftwijk,
aan de Muiderslotweg en in Haarlem-
Noord. B. en W. delen de gemeenteraad
mee, dat zij in principe wel voor inwilli
ging van het verzoek zijn.
in het bericht over de Brabantse dag
te Lisse is abusievelijk vermeld, dat het
St.-Martinusgilde Tongelre het Konings-
schieten en enkele gildegebruiken zal uit
beelden. Dit wordt nl. gedaan door een
kleine groep van het St.-Catharinagilde
Tongelre in samenwerking met vertegen
woordigers van de andere Eindhovense
gilden: St.-Catharina Strijp; St.-Joris
Stratum, St.-Joris Vlokhoven, St.-Catha-
rina Gestel, St.-Joris Gestel en St.-Mar-
tinus Tongelre.
Het gemeentebestuur van Zoetermeer
heeft b(j de minister-president en hij de
zes ministers, die eventueel betrokken
zullen zijn bij de uitvoering van het plan
Wilsveen, een aantal bezwaren tegen dit
plan kenbaar gemaakt. B. en W. achten het
plan zowel bestuurlijk als planologisch
onaanvaardbaar. Z(j menen voorts, dat het
plan te veel is afgestemd op het belang
van Den Haag alleen en dat meer gezocht
moet worden naar een oplossing, waarbij
zowel Den Haag als Leiden en Delft baat
hebben. In dit ruimer verband zou ook
Zoetermeer een taak willen vervullen.
Het schrijven, waarin de bezwaren van
Zoetermeer zijn geformuleerd, is gister
avond in een besloten vergadering van de
gemeenteraad van Zoetermeer besproken.
B. en W. van Zoetermeer zeggen in hun
schrijven de bezwaren van het Landbouw
schap tegen het plan te delen. Zij wijzen
erop, dat volgens de berekening van het
De communauteit van Chadles de Fou-
cauld, die verschillende groeperingen om
vat en waarvan die v.d. Klein Broeders
van Jezus de meest bekende is, heeft in
haar driemaandelijkse tijdschrift „Jezus-
Chanitas" een brief gepubliceerd van de
generale overste, pater René Voillaume,
gericht tot alle aangesloten gemeenschap
pen, in België, Frankrijk, Engeland. Span
je, Algiers, Marokko, Vietnam, Ceylon,
vele landen in het Midden-Oosten en
enkele landen in Zuid-Amerika, in totaal
in 21 landen. Zoals men weet werken
de gegevens over de Sovjet-explosies met dez€ gemeenschappen al zeer lang vooral
ucKcnu wenst te ma,Ken.
Alles bijeen genomen ziet het ernaar
uit, dat de druk op de Amerikaanse re
gering om de explosies te beëindigen, zo
zeer zal toenemen, dat men, na afloop
van de huidige series, vermoedelijk hier
wel toe zal overgaan: voor zekere tijd
onder de Mohammedaanse bevolking in
Noord-Afrika en het Midden-Oosten.
In deze brief schrijft de algemeen
overste (uitvoerig) over de Algerijnse
kwestie.
„Waarom spreken?" zo vraagt hij. „Om
dat het smartelijk is steeds duidelijker
te moeten bemerken, dat de plichten van
de christen, ook die tegenover zijn va
derland, niet meer parallel lopen met de
wijze 'waarop de regering van he-t vader
land zich gedraagt."
„Lopen de gewetens", zo vraagt hij, „in
deze omstandigheden geen gevaar mede
plichtig te worden aan de dwaling en
aan de onrechtvaardigheid en aan het
geweld?"
Pater Voillaume besluit met erop te
wijzen, dat alle katholieken, indien zij
trouw willen zijn aan hun roeping, het
probleem nauwkeurig moeten keniïen en
meewerken aan een oplossing. Het er
kennen van deze plicht is niet een po
litiek standpunt innemen, maar een ver
vullen van de plicht 'van rechtvaardig
heid, liefde en waarheid, zo zegt hij.
Aldus meldt het KNP.
Landbouwschap de opnemingscapaciteit
van het gebied van Leiden, Den Haag en
Delft voldoende is voor de groei tot 1980,
zelfs indien wordt uitgegaan van de maxi
male raming van de Commissie Westen
des lands.
Planologisch gezien achten B. en W. van
Zoetermeer de keuze Wilsveen niet erg
gelukkig. De geprojesteerde stad ligt
slechts op enkele kilometers afstand van
Leidscihendam en Voorburg en grenst na
genoeg aan het dorp Zoetermeer. Er be
staat gegronde vrees dat de ruimte tussen
Den Haag en het dorp Zoetermeer geheel
„dichtgroeien". Daardoor zal tevens het
ruime en gave polderlandschap geheel
verloren gaan.
Hoewel Zoetermeer van nature niet
tot het randgebied van de Haagse agglo
meratie behoort wordt deze gemeente,
door de voorgestelde rechtsfiguur, met het
gehele grondgebied bij deze agglomeratie
betrokken. B. en W. menen dat bij de op
zet van het plan Wilsveen het geheel
zuiver als een probleem van de gemeente
's-Gravenhage is gezien.
Ook moet rekening worden gehouden
met een natuurlijke ontwikkeling van Zoe
termeer tot circa 15.000 inwoners. Het is
van het grootste belang dat deze gemeen
te daarin niet wordt belemmerd. De ont
wikkeling van Zoetermeer wordt onmid-
delijk in gevaar gebracht omdat, door
realisering van het plan Wilsveen, het
open gebied, grenzende aan de dorpskern,
in dit plan een bestemming zal krijgen.
Tengevolge hiervan zal het dorp niet meer
grenzen aan een open gebied dat voor een
deel bestemd zou kunnen worden voor
noodzakelijke uitbreidingen.
Daarnaast zal door het plan Wilsveen de
agrarische bedrijfstak zwaar worden ge
troffen, aangezien van de totale opper
vlakte cultuurgrond van Zoetermeer ruim
35 pet direct ten offer zal vallen aan de
nieuwe stad. Tenslotte zal een deel van de
landbouwgronden in de recreatieve groen
strook om de stad komen te liggen terwijl
ook de landbouw buiten deze groenstrook
nadelig zal worden beïnvloed door het
zgn. randeffect. Een en ander betekent
tenminste het verlies van 1400 ha land
bouwgrond.
-ui't Ui» jUU.,
ma uaMSBÊÊmMXAmKMMurn*.
Hulshorst Vel uwe
Hulshorst nabij Harderwijk zal waar-
schijnliik ?;in molen „De Maagd'' behou
den. Eni- 'üd geleden leek het. alsof
„De Maf vrij plotseling zou verdwij
nen, tenminste als molen, omdat de mo
lenaar reeds vergunning had gekregen
Een mens kan zich vergissen en een
vergissing kan wel eens duur zijn. Maar
een vergissing, die U een ton ofwel
100 000 kan kosten? Dat is toch wel iets
nieuws. Er was aanbesteding in Hooge-
veen voor de aanleg van een weg. De
Noord-Nederlandse Wegenbouw Mij. te
Harlingen schreef ook in: de totale uit
voering voor 161.000 en de beperkte
uitvoering voor 19.500. Dat laatste was
een vergissing, want men had bedoeld
het totaalbedrag, verminderd met
19.500. Maar het stond er nu eenmaal
anders en het was met de handtekening
bekrachtigd. Enfin, de directeur van ge
meentewerken zou dus voor een koopje
terecht kunnen volgens de letter van de
wet. Maar zó'n vaart zal het wel niet
lopen. B. en W. moeten namelijk nog be
slissen en ze zullen ongetwijfeld de
maatschappij niet zó duur voor een ver
gissing laten betalen.
(Van onze speciale verslaggever)
KOPENHAGEN, vrijdagavond.
De heer Maus Gatsonides, een van Nederlands bekendste coureurs, die deze
keer voor het eerst kennis maakt met een zuinigheids-rally en er zyn handen
aan voi heeft om zich zelf de tjjdens tientallen boenderpartijen opgedane
ervaringen in het betere scheurvverk uit het hoofd te prenten, heeft, na vandaag,
een appeltje te schillen met de Deense Dienders. Hjj heeft althans met een
hunner ernstige onenigheid en hij meeft warempel nog gelijk ook.
Gatsonides, die tijdens deze rally hard bezig was een Citroën I.D. 19 heel
voorzichtig naar een mooie plaats in het klassement te helpen, had vanmiddag
juist de grote veerpont, die hem uit Knudshoved over de Grote Belt had gezet,
verlaten, toen hij even weifelde over de te volgen route. Doch niet lang, want,
kjjk, daar stond een keurig geüniformeerde Deense diender, die vriendelijk
lachte en met een energiek handgebaar de zwarte Citroën de richting aanwees.
Bedankt, mompelde Gatsonides en drukte weer heel voorzichtig op het gas
pedaal. Vele kilometers verderop kwam hij tot de conclusie, dat hij veel beter
iets heel anders had kunnen mompelen, want de weg, die de diender hem
had gewezen, leide een ontstellend eind uit de richting en het kostte hem een
omweg van 26, voor 100 procent verspilde kilometers, om weer op het rechte
pad te komen. Zes-en-twintig kilometers rijden weggegooid! De geleerden in
deze rally schudden het hoofd. Dat zijn klappen, die moeilijk te herstellen
zijn. De kansen voor 3!aus Gatsonides in deze rally zijn dan ook sterk gedaald.
Och, het was eigenlijk maar een piete
peuterig trajectje, dat we vandaag moes
ten afleggen: 225 kilometer en dan nog
over rechte goede wegen.
De rally-rijders, die de laatste dagen
afstanden van 600 kilometer gewend wa
ren, lachten er om. toen ze gisteravond
na het souper in Vejle nog vlug even
een feestje bouwden, waarbij vrolijk
werd geklonken en zelfs werd gedanst..:
225 kilometer, je kon het eigenlijk best
gaan lopen.
Maar vandaag na de finish op de
Gronttorvet (Groentenmarkt) van Kopen
hagen, was men het er over eens. dat het
toch beslist geen peuleschilletje was ge
weest. En uit de daguitslag bleek wel,
dat dit het traject is geweest, waarbij de
zware klappen zijn gevallen.
Want zo ongeveer in het zicht van de
finish was het niet alle'en Maus Gatsoni
des, die zich zag beroofd van enkele li
ters benzine, ook de Rotterdammer Hans
Kreisel. die het vorige jaar met zijn Re
nault Fregatte die zuinigheids-rally heeft
gewonnen en avn wie bekend is. dat hij
na een intense, maandenlange training
ook deze keer weer een goede kans maak
te op de wisselbeker, kreeg een geduchte
oplawaai toen hij vanmiddag precies 1
minuut te laat aan de finish arriveerde.
Die ene, fatale minuut zal immers worden
omgezet in tenminste 2 liters benzine. Eén
minuut te laat: het is zeer wel mogelijk,
dat Kreisel in die zestig, dure seconden
dP hoofdprijs in deze rally heeft ver
speeld
Triest, want men vermoedt, dat hij ook
tijdens deze rit weer bijzonder zuinig
heeft gereden.
En dan was er nog een. die vandaag
iets héél erg naars te verwerken kreeg.
Juist, dat was Robert, die met zijne Rose
nog steeds elke dag meedraaft in het
kleine Lloydje waarin ik de eerste dag
als waarnemer mocht verblijven. De le
zers, die deze verhalen hebben gevolgd,
zullen intussen wel een indruk hebben
gekregen over 's mans leven en werken,
want na die beruchte negen benauwde
uren heb ik daarover uit Luxemburg heel
wat details naar Rotterdam geroepen.
Robert en Rose nu zijn op die laatste
dag heel erg stout geweest, want Robert
die als fabrieksrijder beslist wel beter
moest weten, heeft, zoals de waarnemer,
die het vandaag allemaal heeft moeten
doorstaan, naar eer en geweten aan de
jury gemeld, heeft tijdens dit laatste tra
ject, toen hij een heuvel afkwam gedu
rende een heel stuk de koppeling inge
trapt.
Zoiets spaart benzine, dat weet elke
automobilist, maar zoiets is in deze rally
uitdrukkelijk verboden en dat weet elke
deelnemer, die met het reglement akkoord
is gegaan. En dus kwam de jury van
avond in vergadering bijeen, om te be
slissen wat er gedaan moest worden. Dit
onsportieve rijden dient immers te wor
den bestraft.
Het is een complete „zitting" geworden
en ze hebben er zelfs de man bij gehaald,
die de eerste dag als waarnemer bij Ro
bert, en Rose had gefungeerd. Of ik had
opgemerkt, dat hij dergelijke grapjes wel
vaker uithaalde? Of het mogelijk was in
deze wagen aan het toerental van de mo
tor te horen of er ontkoppeld werd? Met
de hand op het hart heb ik toen de waar
heid en niets dan de waarheid verteld
voor een jury van deskundigen uit vier
landen, die daarna streng, maar recht
vaardig vonnis zou vellen.
Dergelijke zaken worden immers met
grote ernst behandeld; zowel voor de rij
ders als voor de automerken staan hier
grote belangen op het spel.
Foefjes als freewheelen zijn strafbaar.
Robert en Rose hebben dat geweten. Ze
kunnen, bij het aanhoren van het vonnis
slechts deemoedig het hoofd buigen.
Hoe dat vonnis luidt? Twee liter ben
zine. Voor de buitenstaander is dat na
tuurlijk een malle straf, maar insiders
weten dat straks, bij het totale benzine
verbruik twee liters zullen worden opge
teld. een hoeveelheid, die voor kleine
wagentjes veel belangrijker is dan voor
grote automobielen.
Robert en Rose Glad: hoe hebben jul
lie het kunnen doen? Nu is al uw leed,
dat ik heb helpen dragen, voor niets
geweest. Had maar geluisterd naar
jullie geweten dan was alles goed ge
gaan. Nu lacht het venijnige fraude
duiveltje, dat ons tijdens deze rally
allemaal heeft trachten te bekoren, vals
vanuit een hoekje in zijn vuistje en rest
jullie slechts fret. boetekleed en as op
het hoofd
Zware klappen dus op die laatste dag.
maar nu i6 het allemaal afgelopen. In I
het splinternieuwe hotel van de Konink
lijke Deense Automobielclub, waarin het
hele circus vandaag is ondergebracht,
ronkten vanavond tenminste 150 badkra
nen een kuipje vol. want eindelijk, na
vijf zware dagen, hebben we voor der
gelijke dingen weer tijd. Het jachten om
op tijd aan het startpunt te komen is af
gelopen; het gesjouw om in vijf landen
een hotelkamer te vinden behoort tot
het verleden.
Ginds op d® Groentenmarkt, staan de
wagens, die er nu zo'n dikke 2000 kilo
meters hebben opzitten, weer volgetankt
in hef pare fermé. Het benzineverbruik
is reeds genoteerd, de jury zal de hele
nacht gaan rekenen. Morgen, in de loop
van de middag hoopt men de uitslag te
kunnen geven en daarop wordt nu, in een
ietwat nerveuze spanning, gewacht.
Maus lag goed, maar nu
Kreisel maakte een beste kans, maar
nu
Hans Bouvy'en Fick staan; ja, hoe
staan ze eigenlijk?
Gegrepen door de opwinding zit ieder
een plechtig tegen iedereen te verklaren,
wat h(j er precies van denkt. In zo'n zui
nigheidsrally is men immers niet zuinig
met voorspellingen. Velen weten het beter
dan anderen, die menen het beter te we
ten.
Maar als u het mij vraagt, valt er op
het ogenblik nog geen snars te voorspel
len. Het enige wat ik weet Is, dat er nu
ergens in het pare fermé een automobiel
staat, die met het kleinste beetje ben
zine tevreden is geweest.
De stakker: hij en zijn baas weten het
nog niet, maar maandag zult ge het kun
nen lezen, hier onder dit tekeningetje in
deze krant
Morgen wordt in Maastricht het
mm Ji'
lustrum gevierd van de plaatselijk® ji'
ling van de ARKA. Uit het feit, o3'
gebeurt nu hetzelfde jubileum v3 e|f fe".
hele organisatie slechts een jaaf of bi,"'8, v. c
den is, blijkt wel duidelijk, dat
StoCity
V. t
hm
gerekend tot de pioniers. In het P33 ft» g W
schenen programmaboekje wordt aW'1, «és?' 2
die pioniers geëerd door de voo' U
van de ARKA, mr. G. Boot. Hij sclV U,
„Maastricht heeft in de ARKA een S pf I >lh. t
eigen, zeer eervolle plaats verover '(,t K?- At
onvergetelijke mr. Kallen heef' „Ir ,:n \Vz
Maastricht uit, meegewerkt aan de °f,MÏ °yd: jJN
ting van de landelijke ARKA. M»a3 -VaA sEam
zelf zorgde voor een van onze ff ii. $t,e'5ïar:
afdelingen. Doch wat meer zegt. Js U s,
dendaagse afdeling Maastricht houin((, zaela u
eigen elan, ja ik zou zelfs willen z N»'>einis m<!s
met eigen charme het idealisWe
haar oprichters hoog".
c lne
iyI3^E-r»n. J''r
Na Amsterdam en Den Haag was -sj' r Soa,
tricht de derde stad in Nederland. ett (Li
de katholieke ambtenaren zich 3 I' tiA sts
sloten. Het definitieve besluit om LvNdé
«ie,
i sti
ledig,
Vu]
doen werd hals over kop genomen js1 stg,
februari 1918. Men 'had nl. gele#™ t?
op 23 februari in Amsterdam ee Ne"5#®. B
gemene vergadering van de jong® jjf' |0o, U Hu
nisatie zou worden gehouden. En i'f apriï1.'
moest men bij zijn! De opzet Idïyf' it8'8.
Kallen, als hospitant naar Amsterd®,t. V|,a 8uatK
togen, werd als volwaardig lid loei „ff jOaJjj*. v
en zelfs onmiddellijk tot hoofdbes g. ,~crei,.
lid gekozen. Terstond na zijn
begon in Maastricht de actie voor i Patha°?, 'm
tering van de salarissen. Dat P® 1
sindsdien niet meer van het. Proê] ef aü "«s;
verdwenen. Wel zijn er andere Wy a
men en niet alleen van materiel® <us
retraitewerk, algemene vorming,
van een standsorganisatie voor de ,0d Lv^Ma;s'
nemende middenstand, priesterstad»
en onderlinge bijstand van de '®d vAA £1'
Er is reden om feest te vier EolA'St c
Maastricht zou Maastricht niet zijD'-jJ-; feAa.
neer die reden niet degelijk werd lCt
Na een plechtige hoogmis zal rne£L(t)titl,'
10 nuf <rV'
dagmiddag om
houden in het
Boot als spreker
lijk daarop volg'
men van half 1 tot 2 uur kan beZletejJJaa^Slië,"
Twee ontspanningsavonden comP
het programma: morgenavond
ring van „Das Land der Lacheln®
de Zuidnederlandse Opera
avond een toneelvoorstelling dó°r -
ninklijke Nederlandse Schouwbur»
Antwerpen.
rd een fP;
Pi
sSii!0®
De Zuidafrikaanse minister-PreL/' tó".
Strijdom, heeft gisteren voor eel> Pta si(io
juichende studenten te Pretoria JX i,
klaard, dat een Zuidafrikaanse reppj'; kitea; E<t
meer nabij is dan de Verenigd® fi' j tu;
vermoedt. Toen Strijdom uitgesP^/ Sirk,
was, riepen de studenten in spre®a Ut v Mi
„Republiek; Republiek." A SrA"'
Versterking van de samenwerkin^e|i{"«la®3 8U
sen de verschillende groepen bla.ntl d', 'na
één van de doelen van de reger'/vf P.. s'A
de nationalistische Partij, zo zei "A'"
doel kan volgens hem, slechts teb
worden bereikt in een republiek- I H,
iA tJ'e:
Pa,ads:
*agS N5
8
0,V<«i 11
4(V Nj-U '8
«Nu 1
Christopher Dawson, de bekend®, pL
lieke cultuurhistoricus in EngelaP JU1).'
een benoeming tot hoogleraar "Uv'i'y
katholieke studieën aan de jG
School bij de Harvard-universit® J
vaard. vé
Volgens een commentaar in d j
Telegraph is deze benoeming jAcT
niet-katholieke universiteit in
universiteit in ^'f(j vj
de eerste in zijn soort. De Harva»|f
versiteit vormt het hart van het J
kaanse protestantisme. fi
Dawson, die 69 jaar oud is, h® jji)
benoeming voor 5 jaar aanvaard- j
iri september zijn colleges begihp riwt
op heden leefde hij enigszins 1
trokken in Devonshire. De retel j
Harvard-universiteit is uitsluitend p
nentwille in het leven geroepeD'
meldt het K.N.P.
mm Mil
J'oC, 13
C°v ti
AüSn Pa
'Na '9
SNa G.
«A
SN ,1!
li
o: te," t>.
bt
a's/V'.
Maus Gatsonides klaar om weer een traject uiterst zuinig te gaan
vraag hem dan de eerste dagen niet, wat hij van het Deense pólitiekorP
hij zou wat bevooroordeeld kunnen zijn.
l!
Nu 6a
