witte doek
q negen
magere
joreo
ant-Lara verfilmt „DE SPELER"
Romantische afgod
van miljoenen
Vroege schemering in een
Mooiste enTetbaarste
Dramde ter wereld
Actualiteiten
GEMEENSCHAPSZIN
Ronald Colman overleden
re I d f i I m f est i va I
in Brussel
Aangrijpende roman van
Karl Bjamhof
Artistieke
°t i(
Woordvolgorde in liet
Nederlands
i.
&ette Davis terug op het witte doek
Pontificale Hoogmis
uit Ecliternacli
Toonbeeld van
optimisme
Hans Roest
Absolute voorwaarde voor goed toneel
Wat is
gemeenschapszin?
Hans van Bergen
B
ZATERDAG 24 MEI 1958
PAGINA
Aiin0
Ht
Wijziging in KRO-programma
Vroege schemering
We hadden vorige keer gemakkelijk schrijven, dat het toneelspel
een feest is voor de toneelspelenden, maar lang niet iedereen benut
deze kans. Voor vele spelers is het een strijd, om de eerste te zijn,
om boven de anderen uit te prijken. En dan is het toneelspel geen
feest meer. Het houdt dan zelfs op, om een spel te zijn. Het feest
maakt dan plaats voor onderlinge afgunst. Want goed toneel vraagt
samenspel. En samenspel veronderstelt een sportieve gemeen
schapszin.
9
Karei de Grote-prijs
Sonia Arova
Père Duval thuis
„Gesel van de oorlog"
Literair pocketboek
„Vandaag"
Leen 't Hart naar Ierland
en Brazilië
it;
li!
I
Wereldnieuws
n
an
het
Be|een
een bijzondere medewerker)
i>_," s'uk van Wereldfiimfestivals zijn
«ti
hebb
nooit erg verwend geweest.
Sch
en er, om precies te zijn, zegge
betr''Ve 'wee gehad: het eerste in 1947
in 1949. Sindsdien zijn er
s'relten nge> festival-magere jaren ver-
^z.v maar nu België de wereld ren
net e|Us Reeft onder het Atomium, krijgt
weer zo'n filmfeest,
liet n s'gen hoeven dus van het jaar
öer)ljn ar Venetië, naar Cannes of naar
'e vliegen om te zien, wat er voor
't°ibeil en moois op het witte doek gaat
de korte films. Die voor de hoofdfilms
bestaat uit de volgende leden, zonder
uitzondering Belgen: Georges Simenon,
voorzitter, Johan Daisne. Olivier Delvil-
le. Louis de Meester. Suzanne Lilar. Théo-
drra Louis. Paul Meyer, Maria Rosseels
Charles Spaak, Henri Storck en Jos van
Liempt.
De jury voor de documentaire- en
bijfilms wordt gepresideerd door Fernand
Rigot. Al deze heren zullen, net als de
filmsterren en filmers, vier weken lang in
het licht van de schijnwerpers staan.
Maar wie denkt er aan de mensen, die
dit festival hebben georganiseerd en met
alle kleine, grote, mogelijke en onmoge
lijke moeilijkheden en problemen opge
scheept zitten? Dat zijn de heren achter
het witte doek: Selliers de Moranville,
directeur-generaal, Thiryfays, directeur
van de organisatie, Loyet, directeur van
het secretariaat, Dimitri Balachoff. direc
teur van financiën, Georges Michaux, di
recteur van ontvangst (of „onthaal", zoals
dat in België heet), Bolen, directeur van
perszaken, Darteville, directeur van huis
vesting en tenslotte Bert Brem, alias J.
Antbierens. directeur „public rela
tions". Niemand denkt aan hen en daar
om stellen we ze door middel van een
plaatje aan u voor: vier heren met
baardjes en vier met gladgeschoren kin..
J? Üi„ Wereld van de film tellen de jaren
i^'nst tiendubbel. In één enkele
r*1 het «1° er een of andere nieuwe ster
>- artcjer "nfirmament verschijnen, die al-
j r a "cruuisierx oi van mju uii ei-
h sPringen. En nu zitten de Bel-
jjn negen verloren, festivalloze ja-
p v^eel sterren zijn er in die tijd
l 'tW enen? Hoeveel sterren zijn
v} 104Q Sen niet verschenen? Wie sprak er
n r'a <?Ver B.B., over Marina Vlady of
i Uw v^ehell over Hildegarde Kneff,
M Jur
-„i .Sens of Edwin Fischer? En wie
'oor plcn nu nog de benen uit het lijf
!?cha Erich von Stroheim? Of om
a0cb-Guitry toe te juichen of Pierre
1~\ lrs -0_ 1- 1A-_„ AAO
j in de "bloemetjes te zetten?
rJHlajg 01 verslindt niet alleen celluloid en
"seiiiemaar ook evenveel namen als
^tbL"56 balans op te maken hebben
"itio uVan de Brusselse Wereldtentoon-
if'dfiW l°ten het derde Belgische We-
i is h 'va' te organiseren. Dinsdag
tip-, ,begonnen en tot 15 juni zal men
rt^lbliv riigen, hoe de film er op het
k Voorstaat. Er is een beroep ge-
'elcJ n de cineasten van heel de we-
h 2ï> mee te doen en uit niet minder
tthin- Verschillende landen zijn de in-
®en binnengekomen.
he
'°or Jffy's in het leven geroepen, één
6 hoofdfilms en een tweede voor
i
Aan de Rijksunversiteit te Utrecht
promoveerde gistermiddag pater H. F. A.
van der Lubbe O.F.M., te Rotterdam, tot
doctor in de letteren en wijsbegeerte op
een proefschrift getiteld „Woordvolg
orde in het Nederlands".
Het boek is een bijdrage tot de syntaxis
van het moderne Nederlands. In de onder
titel dienst het zich aan als „een syn
chrone structurele beschouwing". Dat wil
zeggen dat de auteur afstand neemt van
de historische taalbeschouwing, die de
taal vooral ziet in gestadige ontwikkeling
en verschuiving, en die vaak het verle
den te hulp roept om het heden te ver
klaren. Dr. Van der Lubbe wil de gram
matische beschrijving van het tegenwoor
dige Nederlands uitsluitend baseren op
tegenwoordige gegevens.
Woordvolgorde blijkt in de uitwerking
vooral te betekenen: bouw van de woord
groepen. Onder een woordgroep verstaat
men een stel woorden dat zich in het zins-
geheel als een nauwere eenheid aftekent.
Dr. Van der Lubbe heeft zich in dit
proefschrift beperkt tot wat hij noemt
„onderschikkende woordgroepen", dit zijn
groepen waarin een woord de „kern"
vormt, waarbij andere woorden „bepalin
gen" zijn. Naar die kernen deelt hij de
woordgroepen in. Hij behandelt achter
eenvolgens de zelfstandignaamwoords-
groep, de voornaamwoordsgroep. enz.
Dr. Van der Lubbe, die als leraar Ne
derlands aan het St. Franciscuseollege te
Rotterdam werkzaam is, besluit zijn boek
met een hoofdstuk getiteld „toepasselijk
heid bij het onderwijs".
De promovendus verwierf de onder
scheiding „met lof". Promotor was prof.
dr. C. B. van Haeringen.
Dit zijn dan de heren achter het Brusselse (wittescherm: zittend v.l.n.r. Boler,
Selliers de Moranville, Thiryfays, Loyet en Balachoff, (staande v.l.n.r.) Michaux,
Dartevelle en B. Brem, alias J. Anthirens.
i i?
f1 1 ranse regisseur Claude Autant-
°P het ogenblik bezig met de ver-
""Sin-j van Dostojewski's „De Speler".
§Uetsas zijn fameuze filmversie van Radi-
-3r;. "Ee Dlable au Corps" heeft Autant-
>tfil *tch gespecialiseerd in gevoelige
®>j hiVhhgen van literaire werken. Waar-
\vien zijn medewerkers op uitsteken-
nu c'e geest wisten weer te geven
Vtnz ,enlopende schrijvers als Marcel
'>,La Traversée de Paris"), Fey-
'"]?H b>Occope-toi d' Amélie"), Simenon
t-as ~i-"--ilJ
''Xe -
de Malheur")
'bge et le Noir").
en Standhal
j Mj-. cl ie in oil b
8 Oê- 0°rnaamste acteur in „De Speler
Philipe, die de rol van Alexei
ts3 vertolkt. De rol van Pauline
ïlott„gasPeeld door de Zwitserse ster Li-
i fitni ver, terwijl Bernard Blier en
„ti ha Rosay respectievelijk de rol
vader, de generaal en haar rijke
4 Plet k sPelen.
3st is reeds eerder verfilmd, het
c rist„ln, een zeer vrije bewerking van
p aat o-r Isherwood onder de titel „The
Sinner". In deze Hollywoodfilm,
?ati -,seerd door Robert Siodmak, speel-
f6r Rw gory Peck. Ava Gardner, Wal-
011 en Ethel Barrymore de hoofd-
y
haSr „'^'jarige filmactrice Bette Davis zal,
rtgt)hhB eld wordt, in de filmversie van
8 tol "Pu Maurier's „The Scapegoat"
^,_sPelen van moeder van de 46-ja-
®c Guinness. Guinness, die de film-
u va-, u-- ii stond er
zou krijgen.
N ttat ia'311 hst verhaal heeft
V. or>» tte Davis deze rol zo
h "t® inreden betekent een rentree op het
ta e,ldBelï van Miss Davis- Ze heeft ge-
drie jaar niet meer voor de film-
Ll gestaan.
8» °d toppunt van haar roem in Hol
h,
300.000,-
per film.
„Q,.:, vuor naar opireoeu in „The
cUt|°at" bedraagt f 150.000,—.
V- "hrgens zal de rol van Werner
t) Br
s- -erStUn' de Duitse raketspecialist, die
'k'®1* i Amerikaanse Spoetnik bouwde,
^0q<3 n filmbiografie, welke in Hol-
iL'Er ).,Van ^eze geleerde wordt gemaakt,
k" vA hnen zich echter nog moeilijkhe-
Ord ro°en", aldus heeft Jurgens Ver-
,'evP"Want ik wil, dat de film ook
h van Von Braun in nazi-Duits-
aan zijn werk aan de V2.
tot o.hjuist zijn, de film te beper-
zijn leven in Amerika".
fn
V-, aire Bloom haar niet eens zo
'h nesv°He optreden op het filmfesti-
ahnes te laten maken, heeft een
filmmaatschappij haar gedurende 30
uur moeten verzekeren voor 300.000,
Ze moest namelijk naar Cannes tussen
twee Londense toneelvoorstellingen in. De
producenten van het stuk „Duel of An
gels", waarin zij met Vivien Leigh in een
theater in het West End optreedt, verlang
den een garantiesom van 100.000,- te
gen een eventuele vertraging tijdens de
reis. Claire Bloom zelf eiste een persoon
lijke verzekering van f 200.000,
Gene Kelly hoopt in zijn volgende kome
die „Four to Go" opnieuw op te treden
met Kay Kendall, zijn tegenspeelster in
„Les Girls". Miss Kendall, die er de
voorkeur aan geeft bij haar man Rex Har
rison in Londen te blijven, heeft reeds
verschillende aanbiedingen uit Hollywood
van de hand gewezen. Maar Kelly heeft
een goede kans, want hijvzal zijn film in
Groot-Brittannië maken.
Ronald Colman, de romantische afgod
van miljoenen bioscoopbezoekers in de
jaren dertig, is van de week te Santa
Barbara in Californië op 67-jarige leef
tijd overleden.
Colman, die een jaar geleden een in
fectie aan de longen kreeg, isin En
geland geboren en was aanvankelijk werk
zaam als jongste bediende op een Lon-
dens scheepvaartkantoor. In de eerste
wereldoorlog vocht hij mee als gewoon
soldaat, tot hij wegens lichamelijke on
geschiktheid uit de dienst werd ontslagen.
In 1916 maakte hij zijn debuut op het
Londense toneel en na met veel succes
in een aantal rollen te zijn opgetreden,
stak hij in 1920 de Oceaan over naar de
Verenigde Staten.
Zijn filmdebuut in Hollywood in 1923
leidde ertoe, dat hij een groot aantal
romantische rollen kreeg te spelen, waar
mee deze gepolijste acteur met zijn kor
te snorretje wereldbekend werd. Hij Bctti Davis na drie jaar weer terug op
speelde de hoofdrol in enkele van Holly-\het wute doek.... als moeder van Alec
woods grootste films zoals „Lost Ilori- Guinness
zon", „Clive of India" „A Tale of two
Cities" en „The Prisoner of Zenda".
Voor het laatst trad hij voor de film op
in „Around the World in 80 Days" van
wijlen Mike Todd.
Samen met zijn echtgenote, de actrice
Benita Hume, heeft Ronald Colman de
laatste jaren zeer veel succes gehad met
een serie radiohoorspelen, die later voor
de televisie werden bewerkt. Op het hoog
tepunt van zijn roem bedroeg het inko
men van Colman naar schatting 200.000
dollars per jaar.
Met het oog op de uitzending van een
pontificale hoogmis uit de basiliek van
Echternauch in Luxemburg bij gelegenheid
van het dertiende eeuwfeest van de ge
boorte van St.-Willibrordus zijn er wijzi
gingen aangebracht in het radioprogram
ma, dat volgende weck dinsdag door de
K.R.O. wordt verzorgd. Deze Hoogmis
in de basiliek van Echternach zal wor
den opgedragen door Z.H.Exc.mgr. J.B.
Alfrink, aartsbisschop van Utrecht.
In afwijking van hetgeen er fn de om
roepbladen staat vermeld, luidt het KRO-
programma, dat dinsdag a.s. via Hil
versum 1 wordt uitgezonden, als volgt:
7.10 uur: grammofoonmuziek, 7.40 uur:
nieuwsberichten, 7.55 uur: inleiding op
de Hoogmis, 8.00 uur: Pontificale Hoog
mis, 930 uur: grammofoonmuziek. 9.10
uur: Moeders wil is wet en verder zoals
is aangekondigd.
In het programma van dinsdag komt
slechts een kleine wijziging. Niet in de
Echorubriek, maar aansluitend op de uit
voering van de „Zauberflöte", dus om
streeks 22.45 uur, wordt een sneciale re
portage uitgezonden van de Springpro
cessie te Echternach en de eeuwfeestvie
ring. Met het oog hierop komt het Avond
gebed te vervallen.
Meti lieeft de Deense schrijver Karl Bjarnhof wel „de ziende
blinde" genoemd. En inderdaad toen ik het grote voorrecht had
hem in Kopenhagen te ontmoeten, kon ik telkens vergeten tegenover
iemand te zitten die mij niet kon ZIEN. Karl Bjarnhof, een onge
meen begaafd en veelzijdig man, zette zich achter zijn vleugel en
speelde; even later ging hij naar een nis in de wand en wees op
een bronzen beeldje, een liggende figuur voorstellend. „Dat heb ik
gemaakt Daarna begeleide hij mij door zijn moderne en toch zo
gezellige huis en sprak over de vele prachtige schilderijen, die de
wanden sieren. Hij wees me op bepaalde details en beschreef wie
van zijn vele vrienden ze hadden geschilderd. En tenslotte ging hij
rustig zitten hij het grote raam aan de tuinkant, stak een sigaar op en
vertelde onderhoudend van zijn leven en werk: zijn verhalen en
romans, zijn belangrijke rubrieken bij de Deense radio en televisie.
Deze blinde man heeft zich niet binnen zijn eigen cirkel terug
getrokken. Fel en aandachtig maakt hij het leven van deze tijd mee.
Het allermerkwaardigste is wel, dat hij
op de verschillende terreinen van zijn
werkzaamheid niet slechts verdienstelijk
is, maar werkelijk excelleert. Het is als
of zijn blindheid zijn activiteit eerder sti
muleert dan remt; zijn produktiviteit is
al even groot als zijn veelzijdigheid.
Karl Bjarnhof is al jarenlang in Skandi-
navië niet alleen een beroemd maar ook
populair man. Zijn radio- en televisie
programma's zijn bijzonder geliefd
misschien vooral omdat Bjarnhof met
zijn slagvaardigheid, zijn gevoel voor hu
mor, zijn goede smaak en voorname eru
ditie een imponerend voorbeeld is van
de overwinning van de sterke geest op
de gebreken van het lichaam.
Hij is een toonbeeld van optimisme,
van levensliefde ondanks alles. Klachten
hoort men niet van hem wel getuigt
hij herhaaldelijk van zijn dankbaarheid
voor de goede dingen, die hij in het leven
heeft mogen ondervinden. Dat is op de
allereerste plaats: de vriendschap van
verscheidene mensen, die zijn pad hebben
gekruist en zijn leven verrijkt.
„Ik heb daar mijn theorie over", zegt
Bjarnhof, als we hierover praten. „Ik ge
loof niet aan toeval, maar ben er zeker
van dat mensen met talent elkaar aan
trekken ook al is dat talent nog sluime
rend. Ik was immers een arme, blinde
jongen met weinig ontwikkeling en ken
nis, maar dn mij brandde een drang naar
wetenschap en schoonheid. Mijn contac
ten met dichters, sdhilders en geleerden
KARL BJARNHOF
ontmoeting
kinderleven
hebben een geweldige invloed op mij ge
had. Ik kan slechts zeggen dat ik letter
lijk iedere dag van hen geleerd heb. Zij
hebben mij gemaakt tot wat ik nu ben".
Deze kunstenaars waren destijds natuur
lijk ook allemaal onbekende jonge men
sen, die hun carrière nog moesten ma
ken. Thans zijn het echter mannen van
betekenis en met klinkende namen.
Bjarnhof zelf is ook plotseling in het
licht der internationale belangstelling ge
treden en wel door zijn roman „Stjerner-
ne Blegner", welke onder de titel
..Vroege schemering" in goede Nederland
se vertaling is verschenen bij de Uitge
verij H. J. W. Becht te Amsterdam.
Hij publiceerde dit boek een half jaar
geleden in het Deens en het had direct
een geweldig succes. Van de oorspronke
lijke editie werden binnen een paar we
ken tijds 25.000 exemplaren verkocht in
Denemarken, met zijn kleine bevolking
een ongekend aantal. Prompt volgden
vertalingen in de andere Skandinavische
talen, voorts in het Frans, Duits, Engels
en nog een tiental talen... De commen
taren en kritieken waren eensluidend in
hun lof. Vooral in Amerika heeft het boek
een diepe indruk gemaakt. De belangrijk
ste Amerikaanse weekbladen hebben gro
te artikelen aan Karl Bjarnhof en zijn
werk gewijd.
En ondertussen zat de blinde schrijver
thuis en werkte nog rustig verder
dankbaar en tegelijkertijd bescheiden.
Verleden maand heeft hij het vervolg op
„Vroege schemering" gepubliceerd, on
der de naam „Das gute Licht". En voorts
voltooide hij een roman, getiteld „De kor
te dag is lang genoeg".
Wat is de reden, dat „Vroege scheme
ring" direct zo'n enorme weerklank
heeft gevonden? Men moet haar onge
twijfeld zoeken in de toon van openhartig
heid en oprechtheid, en in het onmisken
bare optimisme dat Bjarnhof eigen is;
en vooral ook in de grote gevoeligheid
en dichterlijkheid, die nergens sentimen
teel of klagerig aandoet. En dan is er
de milde humor, en de wijze zelfspot.
De schrijver vertelt in dit boek van
zijn jeugd in een arm gezin; hij laat
voor de ogen van de lezer het weetgieri
ge, schrandere kind herleven, dat lang
zaam blind wordt en onbegrepen zijn
eigen, vaak bittere weg moet gaan. Een
minder groot schrijver zou van dit tra
gische gegeven dat volkomen autobio
grafisch is een sentimentele klaagzang
hebben gemaakt. Bjarnhof heeft het per
soonlijk ervaren echter tot een boeiend
verhaal van veel algemener strekking
herschapen.
Men ontmoet in „Vroege schemering"
de mens Karl Bjarnhof en deze ontmoe
ting is verrijkend en laat een onuitwisba
re indruk achter. Daarom is dit boek
voor alle volwassen lezers een waarde
vol bezit.
Disco's van de Lichte Muze
v, 1 - een pyramide, die zelfs een kelner verscheen met de mooiste en eet-
CV»1 doen watertanden en volgens baarste pyramide ter wereld. De basis
aluzzi uit Italië was hij uniek, bestond uit beschuit, ingewreven met kno
:en hoofdrol speelt in de look. Daarop torende een indrukwekkend
Sea Fury" wist precies: bouwsel van gekookte groenten: stukjes
- bloemkool en bietjes, princesseboontjes,
gesnipperde worteltjes, kleine nieuwe
aardappels en in sla-olie gedrenkte selde
rij. De pyramide was gegarneerd met
stukjes vis, kreeft overgoten met mayo
naise, ansjovis, fijngehakte peterselie,
olie en citroensap en alsof dat nog niet
genoeg was, zat de pyramide nog vol
prikkers met stukjes krab, olijven, ansjo
vis en hard gekookte eieren.
een hoofdrol speelt in de
'Witste m „Sea Fury", wist precies
"If- ahs naam, toen ze onlangs in een
rirestaurant in Londen met Cy
a® regisseur van de film dineer-
is
''ïsltgir. Gappon Magro en het is de
V" W her salades", verklaard deze
8t6],akt „btooiste is, dat hij even lekker
hg n er- uitziet". Ze gaf haar be-
p en het duurde niet lang, of de
De romantiek dreigt in onze tijd
met het brute geluid van de pneuma
tische hamerslagen weggelawaaid
te worden. Het gevoel is voor velen
een belasting, die men meetorst en
waarover men niet graag spreekt, laat
staan ervoor uitkomt, dat de tijd van
de eerste liefde met de noodzake
lijke attributen van maan- en kaars
licht en dansende violen toch diep in
de herinnering wordt gekoesterd en
veilig wordt bewaard. Wij willen de
schijnheiligheid doorbreken cn er
ronduit voor uitkomen, dat we de
romantiek verrukkelijk vinden. Wie
mijmert niet graag bij ec. zachte
muziek, bij een s; lse melodie en
een meeslepend ritme over alles, wat
men graag had willen doen en nog
graag zou willen doen? Romantiek
is niet een wee gevoel en ook niet een
onbeheerste orgie van opzwiepende
toonopeenvolgingen. Romantiek is
de rust in de droom, het etherische
in het alledaagse, het lieflijke in een
wrede wereld en bovenal een diepe
ontspanning voor iedereen.
Op de Telefunken langspeelplaat
BLE 14066 hoort men voortreffel"ke
„Zartliche Musik bei Kerzenlicht"
in de verschillende tempi waarop men
desgewenst ook kan dansen. Noucha
Doina speelt viool, men hoort de or
kesten van Bela Sanders. Rubino, De-
lané en de strijkers van Rudy Risavy.
Van de grote afwisseling aan melodie
ën noemen wij: „Deine Liebe", „I
only have eyes for you", „Rumba-
Bolero", „South of the border",
„Don't fence me in", „Blueberry
Hill", „Begin the Beguine", „Frag'
nicht warum" en „When day is done"
Wat wil men nog meer?/
Op Brunswick 10070 EPB zingen
Bing Crosby, Donald O'Connor, Re-
né (Zizi) Jeanmaire en Mitzi Gaynor
melodieën uit de musicalfilm „Any
thing Goes". Vrolijke muziek met pit,
vaart en toch niet te zeer overheer
send in een te geprononceerd ritme.
De muziek van Porter heeft een eigen
cachet, sweet en onder leiding van Jo
seph Lilley musiceert het koor en
zingt het koor zoals men dat van een
Amerikaanse musical kan verwach
ten. Virtuoos en onderhoudend.
Jörg Maria Berg hoort men samen
met het orkest van Erwin Halletz in
een foxtrot en tango op Polydor 23332
A. Een heldere stem ook weer met de
nodige „romantiek".
Voortreffelijk is de 45 toerenplaat
van de Deutsche Grammophon Gesell-
schaft 30096 „Hofball Tanze" en
„Die Schönbrunner". Walzen va.n Jo
seph Lanner door het Symphonie Or
kest van Edmund Nick met een mu
zikaliteit op hoog niveau gespeeld.
De melodieënrijkdom van de wals is
door Lanner van een Strauss-kaliber.
De orkestratie is wellicht iets een
voudiger, maar dit plaatje zal de wal-
senliefhebber veel genoegen verschaf
fen. Vicki Benêt zingt met een stem,
die tussen Patachou en Catherine Sau-
vage ligt wat timbre betreft maar die
ook een expressiviteit heeft, die het
chanson brengen kan met de afwisse
ling in sfeer, zodat „Wom;.i of Paris"
op Brunswick 10092 EPB een aardige
45 toerenplaat is. Engels en Frans af-
afwisselend gezongen op muziek van
Kosma, Ulmer Elliott en Cross. Zij
zingt een eigen interpretatie van „Les
feuilles mortes". waarbij men hoort
dat het lied ook anders kan klinken
dan wanneer het door de zwaar gevoi
leerde iem van Gréco wordt <*ezon-
gen. Verder hoort men „C'est la vie",
„Pigalle" en het steeds nog favorie
te „Tenderly".
Een Nederlandse „sjansonjee' die
de laatste tijd van zich doet horen is
Henk Elsink. Op CID 75873 zingt hij
een persiflage op „Brave Margot"
waarmee hij spot met een overdreven
waardering en toch ook weer de nodi
ge eerbied voor het chanson weet te
combineren. Verder zingt hij „Blijf al
tijd braaf en goed", „Ben geboren in
april" en „Porseleinen liefde". El
sink heeft een prettige stem en men
kan hem als troebadoer, die een tere
balade zingt, zeer goed waarderen.
Op 15-jarige leeftijd trad hij al als
cabarettier op. Nog steeds heeft hij
het overrompelende van de jeugd be
houden. Het blijft fris en prettig om
naar te luisteren.
En voor de jeugd dit keer een 45 toe-
renplaatje W.O. 2006 van Dureco,
waarop „OOM OTTO VERTELT
SPROOKJES" te beluisteren valt.
Bekend van de televisie weet Oom Ot
to de sprookjes van „Het Pikjongetje"
en vooral van „Broer Vos" te vertel
len met een prettige intonatie waar
bij de aandacht volledig is en het ver
haal met spanning wordt gevolgd.
Geen entourage van geluiden, die de
sfeer zouden doorbreken en de aan
dacht van het woord afleiden, en leu
ke plaat uit de serie Wonderland.
Gemeenschapszin is eigenlijk niets an
ders dan dat men liefde kent voor de
ander, in dit geval voor degenen, met
wie men in gemeenschap leeft of met
wie men in gemeenschap iets tracht te
bereiken, iets tracht te maken.
Nu kent onze tijd niet veel liefde voor
de ander. En het ergste is wel, dat men
dit niet onderkent. Men veronderstelt de
ander wel lief te hebben, maar in wezen
is men alleen maar op zichzelf geconcen
treerd.
Geen toneelbeoefenaar zal zeggen, dat
hii niet vol liefde voor zijn medespelen
den openstaat, maar laat hij zich eens
ernstig afvragen, of hij ook niet geheel
en alleen op zichzelf geconcentreerd is
gedurende de repetities en de avond van
de uitvoering.
Men onderkent zijn eigen egocentrische
instelling niet meer. Maar deze komt wel
heel duidelijk aan de dag, als straks de
recensies verschijnen in de krant en ie
dereen het eerst op zoek is naar zijn
eigen naam.
Men ziet de uitvoering niet als een en
semble-spel, maar als een spel van zich
zelf, waarbij anderen ook noodgedwongen
hebben mee moeten doen.
Dit heeft zeer ernstige gevolgen voor de
uitvoering, maar bovendien ook voor de
waarden, die het toneelspel voor de spe
lers kan en moet hebben.
De toneelbeoefenaar leert ons doordrin
gen in het wezen van anderen, die wij
door en door moeten bestuderen en ons
geheel eigen moeten maken, om ze op de
planken gestalte te doen geven.
De toneelbeoefening leert ons dus voor
anderen openstaan. Zij verruimt onze blik
maar eveneens ons hart. Tenminste, in
dien wij voor dit laatste gevoelig zijn.
Zeer egocentrische mensen kunnen zich
theoretisch zeer wel verdiepen in het
wezen van anderen, zonder dat zij prak
tisch hier enig nut van ondervinden voor
zichzelf. Maar in ieder geval biedt de
toneelbeoefening ons de kans door het
steeds weer opnieuw afdalen in andere
mensen, ons e,£?n grote liefde bij te bren
gen voor onze evennaasten in het alge
meen. Welke liefde dan niet alleen zal
steunen op het tweede gebod, maar ook
op ervaring en ondervinding cn kennis.
Wij hebben de mensen leren begrijpen.
En begrip kweekt liefde. We hebben le
ren ondervinden, dat er mensen zijn, die
ook nog anders kunnen redeneren dan wij
en we hebben leren inzien, dat die ge
heel andere redenatie J ch ook zijn goe
de zijde kan hebben.
Maar daar staan wij nu ais beoefenaars
van het toneel tegenover elkaar.
Als een groep gaan wij ons inleven in
de gedachtcngang cn in het doen van een
andere groep.
Gezamenlijk zetten wij ons hiervoor aan
de studie. We moeten op elkaar inspelen,
de ander aan het woord laten, onze beurt
afwachten, de ander voor laten gaan.
Het gaat er dus niet om, om die persoon
uit te beelden, die wij van de regisseur
uit tg beelden hebben gekregen, maar
het gaat om de groep uit te beelden,
waarbjj wij slechts onze steen proberen
bfl te dragen.
Wij kunnen ons dus niet alleen maar
inleven in onze rol met voorbijzien van
de andere rollen. Dus ons verdiepen in
één persoon met veronachtzaming v.an de
andere personen, die door onze meespe
lenden moeten worden uitgebeeld. Toneel
beoefening kan gemeenschapszin kweken,
maar vraagt ook in de eerste plaats ge
meenschapszin!
Wie deze gemeenschapszin niet kan op
brengen, doet beter om zich terug te
trekken. Hij verknoeit de goede geest,
waaruit het spel geboren moet worden.
Hij probeert zich in te leven in een fic
tieve persoon, zonder oog te hebben voor
de werkelijk levende personen om hem
heen. Toneelbeoefening vraagt gemeen
schapszin, liefde voor de ander! Liefdé
voor de ander, om van het spel een fees
telijk spel te maken en zich als groep
vol toewijding te kunnen verdiepen in de
omstandigheden en de belangen van de
uit te beelden groep. Waar deze liefde, dit
sportieve spel-element, niet aanwezig is,
verwordt het spel tot een strijd.
In 1959 zal de cultuurprijs der ge
meente Nijmegen, de Karei de Grote-
prijs, worden toegekend voor een
kunstwerk op het gebied van de toon
kunst.
In 1956, 1957 en 1958 werd de Karei
de Grote-prijs uitgereikt resp. voor
architectuur, de literatuur en de
beeldhouwkunst.
Voor de cultuurprijs voor toonkunst
komen in aanmerking kunstenaars die
behoren tot de culturele sfeer van Nij
megen dan wel in Nederland woonach
tige kunstenaars, die een werk tot
stand brengen dat de stad Nijmegen
tot onderwerp heeft, of die compo
sities maken, waartoe zij door Nijme
gen zijn geïnspireerd.
De bekende danseres Sonia Arova
zal op 5 juni a.s. de rol van het meisje
vertolken in het ballet Streetcorner
Royalty (Asfalt adel) van de Ameri
kaans-Nederlandse choreograaf Job
Sanders. Dit ballet gaat op 5 juni a s
in première in de Amsterdamse Stads
schouwburg tijdens een voorstelling
van Het Nederlands Ballet, welke is
opgenomen in het kader van de Am
sterdamse Kunstmaand 1958. Het bal
let wordt voorts geplaatst in de serie
van zeven uitvoeringen welke Het Ne
derlands Ballet geeft in het Holland
Festival 1958.
Na onderbreking van meer dan een
jaar zal Père Duval, de „zingende Je
zuïet" zijn tournees in Frankrijk
Parijs en later in andere Franse ste
den. Zijn eerste openbaar optreden in
Parijs was een enorm succes: 5000 toe
hoorders in Gaumont-Palace en 7009
in Palais des Sports. Op advies van
zijn oversten heeft Père Duval zijn
apostolaat moeten onderbreken we
gens zwakke gezondheid. Hij is no
hersteld.
Van 12 junli tot 31 augustus wordt
te Kampen in de gemeentelijke exposi
tiezalen een tentoonstelling gehouden
getiteld „Gesel van de oorlog".
Deze expositie omvat werken van
Jaques Callot, Francisco de Goya's
„Los desastres de la guerra", Otto Dix,
voorstudie voor de Guernica van Pi
casso en „Shelterdrawings" van Henry
Moore. Medewerking is verkregen van
de directies van het Museum Boymans
te Rotterdam, het Stedelijk Museum
te Amsterdam en het Gemeentemu
seum te 's-Gravenhage, evenals van
onderscheiden grote particuliere ver
zamelaars in binnen- en buitenland.
De tentoonstelling, die tot stand
werd gebracht door de gemeentelijke
tentoonstellingscommissie van Kam
pen in samenwerking met de Neder
landse Kunststichting te Amsterdam,
zal na Kampen in verschillende steden
in Nederland worden gehouden.
Nummer 6 van het literaire pocket-
hoek „Vandaag" onder redactie van
Jaap Romijn en Frans de Bruyn zal
begin 1959 verschijnen, omstreeks de
Boekenweek, in de pocketreeks Zwar
te Beertjes.
Onder de gemeenschappelijke titel
„Morgen" zal een aantal bladzijden
voorbehouden worden aan de jongeren
die tot dan toe niets in boekvorm zul
len gepubliceerd hebben. De bijdragen
(gedichten of verhalen) mogen niet
meer dan vijf bladzijden in „Vandaag"
omvatten en niet eerder in tijdschrif
ten verschenen zijn. Eenakters mogen
echter een dubbele omvang hebben.
Aan de beste inzender zal, benevens
een geldsom, voor de eerste maal een
Zwarte Beer als prijs worden toege
kend. Inzendingen van Nederlandse
mededingers dienen vóór 1 november
a.s. in het bezit te zijn van Jaap Ro
mijn, Maliesingel 70, Utrecht.
Op uitnodiging van het ministerie
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen zal Leen 't Hart, stadsbeiaar-
dier van Delft, Rotterdam en Amers
foort en directeur van de beiaard
school in Amersfoort, deelnemen aan
het internationaal carillon-festival in
het dicht bij Cork gelegen Ierse plaats
je Cobh tijdens de Pinksterweek.
I
