Maar Poolse verzetsstrijders doorkruisten Duitse plannen verovert de wereld I V fsPIONAGE IN TWEEDE WERELDOORLOG een wacht en een poort 1 Geheime dienst vroeg een V-l; ondergrondse zorgde toen voor een onbeschadigd exemplaar! Tvx» m Rotterdams bedrijf in Vlaardingen kan produktieaanvraag niet bijhouden i VB ZATERDAG 28 JUNI 1958 PAGINA 3 De helderblauwe lucht, strak en vlekkeloos, wordt plotseling in tweeën gescheurd. Een don ker, sigaarvormig voorwerp, sidderend en bevend, trekt een messcherpe lijn langs het uitspansel- Geluidloos schiet het monster omhoog. Even ge. luidloos is het beneden op de aarde, waar ang stige mensen schuwe blikken omhoog werpen naar het griezelige gevaarte, dat daar met in- mense snelheid loodrecht opstijgt. Dan breekt de inferno los. Gruwelijke vlanunen schieten uit de staart van het monster, een verpestende rook dwarrelt door de lucht, dan een soort onderaards gerommel, dat steeds luider, steeds indringender wordt. Een gierende fluittoon voegt zich bij het helse kabaal. Dan verandert de baan van het angstaanjagende voorwerp, het maakt een scherpe bocht en vliegt nu horizontaal verder. Maar nog steeds is er het immense gedreun, de vlammen en de rook. Nog steeds zijn er ook de mensen, die hun angst niet kunnen verbergen. Want de Duitsers hebben een V.l gelan ceerd De V-l Sanitaire artikelen Een merkwaardig vliegtuigje Scherpe ogen Belangrijke conferentie Bombardement „Wilt V-bom.sturen ,Kom maar halen' Chopin als wachtwoord Wielen zakten weg. Hitiers bedoeling Successen met boot- en golfplaten (Van onze verslaggever) De stormachtige ontwikkeling van Vlaardingen wordt ook geka. rakteriseerd hij de expansie, die een hedrijf daar aan de Industrie weg in de Industriepolder beleeft. Als een olievlek breidt het zich uit sedert de vestiging twee jaar geleden. De personeelsbezetting is in die twee jaar vertienvoudigd. Naast het bestaande is een nieuw fabriekspand in aanbouw, waardoor de fabrieksoppervlakte meer dan verdubbeld wordt. Reeds is het oog gericht op verdere uitbrei ding. De expansiemogelijkheden zijn nog niet te overzien. Zij lijken onbegrensd. De produktie kan de vraag niet bijhouden. Als een sneeuwbal vergroot zich het aantal artikelen, dat in produktie wordt genomen. Een proces, dat slechts wordt geremd door de tijdrovende research, die hieraan vooraf moet gaan. De 1500 man personeel omvattende Van Rietschoten en Houwen s Handelmij. uit Rotterdam, deed een sprong in het duister, toen zij twee jaar geleden in Vlaardingen een fabriek stichtte voor de ver. vaardiging van gewapende plasticprodukten. Want het was een voor Europa volkomen onbekende tak van industrie en zelfs voor Amerika, waar deze rond 1950 hel levenslicht zag, nog gloednieuw. Dit Rotterdamse bedrijf heeft dus het spits moeten afbijten. Hitier wilde per dag 5000 keer een V-l lanceren Hoevele malen zal deze afschuwelijke „vliegende bom" ons hier, in het westen van het land, nerveus naar hoven hebben doen staren? Hoevele malen heeft ons hart niet in een razend tempo gebonkt, als er alwéér zo'n monster de lucht inging? Hoeveel mateloze ellende hebben de V-1's niet veroorzaakt? Maar hoeveel erger had alles niet kunnen zijn, als een paar Poolse slavenarbeiders niet door een uiterst moedige spionnage, tijdig gegevens over de V-l naar Londen hadden kunnen overbrengen? We schrijven 1943. Het was lente. Maar de mensen in het kapotgeslagen Warschau hadden zoals in zovele andere steden, waar het brute geweld van de bezetter heerste geen oog voor een natuur, die nieuw leven beloofde. De Duitsers hielden razzia na razzia en dreven honderden mannen bij een. Het was bekend, wat er met hen zou gaan gebeuren: ze zouden in Duitsland te werk worden gesteld. Onder de nieuwe Poolse slavenarbeiders waren twee man nen, die werkten in het verzet: Stefan, een onderwijzer en Tadek, een monteur. Voordat zij opgepakt werden hadden zij nog een gesprek met een ondergrondse strijder: „Waar jullie ook terecht komen, houdt je oren en je ogen open. Als jullie iets zien of horen, dat je ongewoon of merkwaardig schijnt, laat dit ons dan we ten. Stuurt een briefkaart naar een van ons jullie mogen immers, als arbeiders, elke week naar je familie thuis schrij ven met de simpele mededeling: „Ik vraag mij af, hoe tante Kasia hier het weer zou vinden" Een van de mensen van onze inlichtingendienst zal dan met jullie contact proberen op te nemen. Stefan en Tadek werden enkele uren na dit gesprek op transport gesteld. Het werd een afschuwelijks reis, in beesten wagens, naar.de Duitse kust. Hier werden zij in een kamp opgesloten. Zij kregen te horen, dat zij in een fabriek tewerk zou den gesteld, waar sanitaiie aitikelen werden vervaardigd. Deze sanitaire arti kelen bleken later onderdelen van vlieg tuigen te zijn. De fabriek lag in het plaatsje Peene- münde. Het was deze fabriek, die.... Op een avond, toen Stefan en Tadek over het fabrieksterrein wandelden, de den zij een merkwaardige ontdekking. De deur van een hangar stond open, precies ver genoeg, om de beide Polen een blik te gunnen, op, wat de mannen oorspronke lijk dachten, een klein vliegtuigje. „Wat een merkwaardig ding", zei Ste fan, „ik heb nog nooit zo'n lein vlieg tuig gezien". „Neen, en er is ook geen plaats voor een piloot," verbaasde Tadek zich. „Ik vraag me af. wat het voor een apparaat is." De beide mannen keken elkaar aan en knikten toen even begrijpend. Nog diezelfde avond ging er een brief kaart naar het verre Polen: „Ik vraag me af, hoe tante Kasia hier het weer zou vinden". Twee jveken later werden zij benaderd door een mede-arbeider, die zij nog nooit eerder hadden bemerkt. Het bleek, de contact-man te zijn, die op slinkse wijze in de fabriek had weten te komen zon der argwaan te wekken bij de Duitse schildwachten.. .Stefan en Tadek ver telden van het miniatuur-vliegtuigje, dat zij hadden gezien. De contact-man knik te: hij had het begrepen. Nog diezelfde avond seinde een gehei me radio het nieuws van de twee Poolse dwang-arbeiders door naar de Britse Ge heime Dienst in Londen. „Wat maak jij hieruit op?" vroeg een Britse officier aan een van zijn col lega's en hij duwde hem een stuk papier onder de neus. De ander, evenals de man, die hem om raad vroeg, officier van de Britse Geheime Dienst, bekeek het rap port, dat afkomstig was van twee Polen, die dwangarbeid verrichten in Peenemün- de „Weet jij iets van dat dorpje af?" „Het is klein vissersplaatsje aan de kust. De Duitsers gebruiken het als een soort proefstation. Ze hebben er een fa briek gebouwd waarin 'ze proeven nemen. Raketten of iets dergelijks". „Het is misschien het beste", zei de an der nadenkend, „als we de R.A.F. opdracht geven, een paar luchtfoto's van Peene- miinde te laten maken". De foto's kwamen er. Zij gingen naar de speciale foto-dienst, die in het Engelse Berkshire het hoofdkwartier had. Hier kreeg Flight-Officer Constance Babington- Smith de taak, de opnamen aan een nauw gezet onderzoek te onderwerpen. Miss Babinglon voerde haar opdracht zo nauw gezet uit, dat zij later door de Amerika nen werd vereerd met de titel: „het meis je met de scherpste ogen ter wereld". Sir Winston Churchill voegde daar toen nog de naam „Miss Peenemünde'' aan toe Miss Babington-Smith ontdekte op de fo to's een soort van startbaan met aan het einde, een merkwaardig klein vliegtuig je.... Deze gegevens, gecombineerd met de informaties, die de Polen over het nieu we vliegtuigje doorgaven, maakten het duidelijk, dat de Duitsers bezig waren met de ontwikkeling van een soort vlieg tuig, waarvoor geen piloot nodig zou zijn. Ongetwijfeld een geheim wapen In Peenemünde werkten Stefan en Ta dek ontzettend hard. Neen, niet aan de vervaardiging van de zgn. „sanitaire arti kelen", maar aan alle mogelijke schetsen van de fabriek. Zij tekenden hangars, de opslagplaatsen van de materialen, de huizenblokken, waar de geleerden en de technici werkten. De ondergrondse zorg de ervoor, dat de tekeningen naar Londen werden gesmokkeld. Daarnaast probeerden de twee Polen ook nog aan andere informaties te komen. Zij' namen contact op met enkele Poolse meisjes, die als huishoudster dienst de den bij de Duitse geleerden, die in de fa briek werkten. Het was een van deze meis jes, die Stefan en Tadek een belangrijke inlichting gaf. Zij kon namelijk vertellen, dat 'op 6 augustus in Peenemünde een belangrijke conferentie zou beginnen, die verscheide ne dagen zou voortduren. Aan de con ferentie zou worden deelgenomen door vooraanstaande Duitse geleerden en tech nici uit alle delen van het land. Boven dien zouden er verschillende directeuren van belangrijke fabrieken naar Peene münde komen. Zij had de inlichting kun nen geven, nadat zij een gesprek had af geluisterd tussen twee Duitse vrouwen, zie zich zorgen maakten over de huisves ting van de bezoekers Enkele dagen later kwam het dienst meisje weer bij Stefan en Tadek. Nu. wist zij te vertellen, dat de conferentie zou handelen over „vliegende bommen" of iets dergelijks Na slechts luttele uren lag de informa tie van het Poolse dienstmeisje keurig uit getikt op een Londens bureau De nachj van de 18e augustus 1943 werd een allesbehalve rustige nacht. Duizend Lancaster-bommenwerpers vlogen over Duitsland, richting Peenemünde. De gruwelijke last, die de vliegtuigen met zich voerden, vernielde de fabriek, de hangar, de woonhuizen van de Duitse ge leerden. Vele belangrijke Duitse kopstuk ken lieten bij dit bombardement het le ven De Duitsers kregen een gevoelige klap. Maar het experimenteren met de „vlie gende bom" ging verder. Nu werd het proefstation gevestigd in Blizna, een stadje in Polen, ver buiten het bereik van de zwaarste geallieerde bommenwer pers De Britse Geheime Dienst,was hiervan Een V.l is neergestort, maar niet ge ëxplodeerd... Poolse verzetstrijders maktfn het monster ongevaarlijk. Wanneer wij als katholieken onze eerste en hoogste christenplicht niet vervullen en dus eigenlijk een schande zijn voor onze omgeving, kan men de Kerk daarvan geen verwijt maken. Want morgen is het officie wederom een aaneenschakeling van vermaningen tot naastenliefde. St.-Petrus wordt in het „Epistel" aan het woord gelaten met o.a. Weest eensgezind in gebed, mede lijdend, broederlievend, barmhartig en nederig. Wie goede dagen wil zien bedwinge zijn tong. (O dat scherpe zwaard). Hij trachtte te streven naar de vrede. In het „Evangelie" krijgen we een predikatie van Christus Zelf: Als uw gerechtigheid niet groter is dan die der schriftgeleerden en fari- zeeérs, zult ge 't hemelrijk niet bin nengaan. Wie op zijn broeder ver toornd is, is schuldig voor het ge recht. Wie raca zegt voor de raad'. En wie dwaas durft te zeggen, is strafbaar met het helse vuur". Wie even nadenkt, zal moeten toege ven, dat men zo'n verklaring niet non chalant als overdreven uitspraak kan voorbijgaan. Trouwens er is aan boven gegeven uitspraak nog een belangrijk woord toegevoegd. Komt ge naar de H. Mis, maar ge herinnert u, dat uw broeder iets te gen u heeft, ga dan heen, verzoen u eerst en kom dan terug! In volle ernst: Zou er morgen niet heel wat misverzuim geconstateerd moeten worden wanneer de „beminde gelovigen" zich eerlijk aan dit bevel hielden. Het gebod der naastenliefde is, gelijk nu opnieuw wel is gebleken, wel van de allereerste en allerhoogste orde. Vooral de tong is herhaaldelijk oor zaak van liefdeloosheid. Woorden kunnen zo venijnig zijn. een naaste zo neerhalen, zo kwetsen, zo diep wonden. Woorden soms in drift gesproken, maar vaak ook helaas met de opzette lijke bedoeling om te treffen hebben menig hart vlijmscherp doorstoken. Een scherpe tong werkt net zo radicaal als een slang met vergift. Met de Kerk mogen we dan ook wel om meer vurigheid van liefde in onze harten aanvragen en de Heer als Helper aanroepen. Om tenslotte de psalmist na te zeg gen: Heer, stel een wacht aan mijn mond en een poort ter omschansing voor mijn dippen, opdat mijn hart niet afglijde tot woorden van boosaardig heid. De man die vanuit. Engeland de V.l bestreed, Air-Vice Marshall Joubert op de hoogte. En het duurde niet lang. of men kreeg vele gegevens in handen over het nieuwe, geheime wapen, over het ver mogen, de snelheid, het maximum bereik, etc. Maar de Britten wilden méér: zij wil den een exemplaar van de „vliegende bom" in hun bezit krijgen. Er ging een bericht naar de Poolse on dergrondse beweging. „Kunt u voor een exemplaar van de vliegende bom zorgen?" De Poolse illegalen, die het verzoek kregen, keken elkaar even aan: zij be grepen het gewicht van deze boodschap. Maar zij begrepen ook, dat zij hun leven op het spel zetten, als zij het verzoek van de Britten inwilligden. Het executie-pelo ton zou korte metten met hen maken Toen, op een middag in april 1944, stortte een vliegende bom kort na de start neer. Het gevaarte kwam terecht op de oevers van de rivier Bug, vlak buiten het plaatsje Sarnaki. In dit gebied vvaren al verscheidene vliegende bommen naar beneden gestort en geëxplodeerd. Maar deze'bom vormde een uitzondering: hij ex plodeerde niet Poolse verzetstrijders lieten zich zo snel mogelijk naar de plaats brengen, waar de bom was neergekomen. Snel maar voorzichtig lieten zij het gevaarte de rivier inzakken. Hier lag het ding goed verborgen voor de Duitsers, die uiteraard reeds op zoek waren naar hun bom. Enke le nachten later werd de bom weer uit het water opgevist. Een Poolse ingenieur verwijderde de lading springstof. Het ge vaarte werd overgebracht naar een boer derij en daar verborgen. Nu ging er een boodschap naar Londen, waar Britse officieren met open monden stonden te luisteren: „Wij hebben een complete vliegende bom voor u. Wilt u hem maar komen halen?" De boerderij, waar de bom verborgen was, lag vlak bij een vliegveld, dat vroe ger door de Duitse Luftwaffe was gebruikt maar dat nu geheel door hen verlaten was. Op een afstand van nog geen twee kilometer was echter een Duits kamp, waar 4000 man verblijf hielden. In dit kamp waren ook 100 tanks gestatio neerd De juiste plaats van het vliegveld werd naar Londen overgeseind. Daar werd toen het plan beraamd, een Dakota van „Transport Command" naar Polen te stu ren, daar de bom in te laden en ermee te rug te vliegen naar Engeland. Om de Po len te waarschuwen, dat het vliegtuig op komst was, zou de B- B. C. enkele ma ten van Chopins Nocture op. 15 uitzen- den Op de avond, waarop de B. B. C.. spe ciaal voor de Polen deze muziek liet ho ren, wisten de moedige verzetstrijders, dat het zover wasMet in totaal 400 mannen en vrouwen, omzoomden zij de enige landingsbaan van het vliegveld. In hun handen hadden zij toortsen, die ont stoken zouden worden, zodra het geluid van het vliegtuig hoorbaar werd. Met hun brandende toortsen zouden zij een menselijke landingsbaan voor het vlieg tuig vormen. De vliegende bom lag op het veld te wachten De Dakota, gevlogen door flight-lieu tenant Culliford, landde feilloos. In een razend tempo werd de bom in het laad ruim van het vliegtuig gehesen, deuren sloegen dicht, motoren sloegen weer aan. Tussen de landing en dit ogenblik waren ternauwernood twee minuten verlopen. Het vliegtuig begon te rijden. Maar toen ^akte plotseling een van de wielen diep in de modder van het veld weg. De machine stopte. Juist op dit ogenblik kwamen enkele Polen melden, dat Duit se tanks op weg waren naar het vlieg veld. Culliford maakte zich gereed, om het vliegtuig te vernielen, zodat de Duitsers geen bruikbare machine in handen zou den krijgen. Maar de tweede piloot, flight- officer Szajer probeerde met een schop de wielen van het vliegtuig uit te graven, motoren gestart, weer ging het vliegtuig rijden. Nu zakte het andere wiel in de modder weg. Opnieuw werd alles in ge reedheid gebracht om de machine te ver nietigen. Maar opnieuw lukte het Szajes, het toestel uit te graven...... De motoren In het holst van de nacht wordi de neergestorte V-l gereed gemaakt, om naar Engeland te worden overgebracht sloegen aan, langzaam hobbe'lde het vlieg tuig over de weke grond, met een ang- stig-langzame „snelheid" van nog geen zeventig kilometer per uur waggelde het toestel de ^ucht in Nog geen drie minuten later dreunden de Duitse tanks het vliegveld op. Maar hier' was toen niemand meer te vinden: geen vliegtuig en geen Pool. Alleen een schop, met zwarte aardkluiten bedekt, vormde egn stille getuige voor de drama tische gebeurtenissen van deze nacht In juni 1944 lanceerden de Duitsers hun eerste V-l- Maar de Britten hadden de tijd gehad, een afweerwapen te ontwik kelen. In totaal gingen er 10.000 vliegen de bommen de lucht in, een deel hiervan stortte reeds onmiddellijk na de start neer. Van het aantal, dat wel boven Enge land aankwam, kon negentig procent worden vernield, voordat het schade kon aanrichten. Het was Hitiers bedoeling, zoals hij in februari 1943 tjjdens een conferentie van de Generale Staf in Berlijn had ge zegd, 5000 VI's per dag naar Londen te sturen. Dit is hem niet gelukt. Maar wat zou er gebeurd zijn. als de Poolse verzetstrijders niet tijdig de Brit se Geheime Dienst zouden hebben inge licht PLASTIC Geen gegolfd karton, maar een rol golfplaat vangewapend plastic. Zeer licht, ijzersterk, weerbestendig, vorm vast, kleurecht en licht doorlat end. Wordt vervaardigd in naturel en alle kleumen van de regenboog, bo vendien in drie graden van door. schijnendheid, waardoor verrassend decora-tieve effecten zijn te bereiken. genboog worden vervaardigd; het is vormvast, kleurecht en al of niet licht- doorlatend te leveren enz. enz enz. Als we weten, dat de gewapende plastic- industrie dn Amerika het eerst en snelst tot ontwikkeling is gekomen, dat kan, het verwondering wekken, dat de Gewapend Plasticfabriek van Van Rietschoten en Houwens in Amerika zijn grootste afne mer vindt. Maar dat moet misschien ook worden toegeschreven aan de Bussumer H. v. Essen, de ontwerper van de Flying Dutchman en zijn kleinere broertje, de Flying Junior. Deze laatste is in Amerika zeer populair. De van rehalite vervaar digde Flying Junior wordt aan de lopende band in de fabriek aan de Industrieweg vervaardigd. In twee jaar rond 600. De pro duktie blijft bij de vraag achter. Het zijn lichte en zeer snelle bootjes, die bij krach tige wind met de snelheid van een race boot het water klieven. Met een 25 pk mo tor bereiken zij een snelheid van 50 km. Behalve als zeil- en motorjacht kunnen zij als roeiboot gebruikt worden en daar bij als het nodig is, veertien personen ver voeren. Ze zijn gemakkelijk achter auto's mee te nemen. Huil en dek zowel als de naadloze romp en de zwaardkast zijn uit één stuk vervaardigd. De goede eigen schappen van rehalite, als: licht van ge wicht, rotvrij, geen onderhoud, bestand te gen alle weersinvloeden, tegen houtworm en termieten, tegen botsingen en schok ken, grote snelheid door grote gladheid, spreken hierbij sterk aan. Niet minder het feit, dat hout gemiddeld 30 pet en rehalite slechts 0.2 pet. water opneemt. Een ander gewild en succesvol artikel van dit bedrijf zijn de golfplaten, die het als enige in ons land in rollen fabriceert. Tot een lengte van 60 meter en in diverse' breedten. Zeer licht, ijzersterk en weerbe stendig. Vormvast, kleurecht en lichtdoor- latend. Wordt niet alleen in naturel in al le kleuren van de regenboog, maar ook nog in drie graden van doorschijnendheid gefabriceerd. Wordt gebruikt voor dakbe dekking, maar ook voor decoratieve en re clamedoeleinden, wand- en kolombedek king. In het bedrijf werden ons ook getoond koelhuisdeuren, gootstenen patrijspoorten, platen voor losdragende woninggevels en werd ons gewezen op de vele andere toe passingen waaruit we slechts een greep doen: skiffs, werk- en volgboten, reddings boten, landingsvaartuigen, vloeistoftank containers en draintanks in chemische in dustrie en luchtvaart, carosserieën, isola tiemateriaal, schakelkasten, machineon derdelen, laskappen, veiligheidshelmen, ombouw machines, wasbakken, aanrech ten, douchevloeren telefooncellen, boei en. dek- en stuurhuizen, luchtkokers en luchtleidingen, raamlijsten, tuinmeube len, tafelbladen, wapenonderdelen, radar materiaal, vishengels, frames voor rac kets en slaghouten, ski's, waterski's, sle den en bogen, Uitgebreide research en experimentele proefnemingen getest in de praktijk, moeten dus aan het op de markt brengen van de produkten vooraf gaan. Het is slechts daaraan te wijten, dat we in het Westland de glazen broeikassen en wa renhuizen nog niet vervangen door die uit gewapend plastic vervaardigd. Het door haar vervaardigde gewapende plas tic wordt onder de naam „rehalite" in de handel gebracht. De voordelen, die reha lite biedt boven vde conventionele mate rialen als staal, ijzer, glas, beton, hout, steen enz. zijn van revolutionaire aard. Rehalite is geen wondermateriaal, dat voor alles geschikt is, JVei springt het door zijn mechanische fysische en chemi sche eigenschappen uit de rij van de tot heden bekende constructiematerialen dui delijk naar voren. Het laat zich gemakke lijk bewerken: zagen, boren, vijlen, fre- sen en andere verspanende bewerkingen. Vele pérspectiefvolle en attractieve mo gelijkheden bieden voorts eigenschappen als: licht gewicht en ijzersterk; Bestand tegen botsingen en schokken, tegen alle weersinvloeden, zowel tegen tropenzon als felle goude; het rot niet; het zet niet uit; het is buigzaam, slijtvast; het vergt geen onderhoud; het heeft een sterk isolerend vermogen; een glad oppervlak; het kan in naturel en in alle kleuren .van de re- De van gewapend plastic fiberglass vervaardigde „Flying Junior', waar. van honderden exemplaren reeds hun weg naar Amerika hebben ge. vonden. De eigenaar van de op de foto afgebeelde, boot kliefde er de golven van de Middellandse Zee mee. De foto toont tevens hoe hij zijn „Flying Junior" achter zijn auto op vakantie naar de Rivièra meenam.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1958 | | pagina 3