Dagblad voor Schiedam en omstreken*
Dit is uw leven - van 12 tot 21
■n
ontvangt
karavanen nieuwsgierigen
Twintig stakende heiers in
kort geding
VRIJDAG 31 OKTOBER 1958
Ministers Cals ontketent een
onrierwijs-revoSuHe
\!i
bister Cals zendt overkoepelend ontwerp in bij Tweede Kamer
Straaljager
iveer boven water
De broers van Johannes XXIII
Verlaging van de
benzineprijzen
Willibrorduszoudag
°orbereidend weten-
Sf'happelijk onderwijs
BERICHT
Allerheiligen
Bisschoppen doen
beroep op katholieken
Niet gebonden aan
e.a.o.?
t* k en we,ziin-
(hl
Algemeen
onderwijs
voortgezet
wt Cals stelt zich voor,
Middelbaar algemeen voort-
jj %ezet onderwijs
tuger algemeen voortgezet
onderwijs
b;%r rt J
Inkrimping eindexamen-
vakken
gebruikelijk, sehodtetö&t -.na zijn.
Rechten tot verdere studie
Financiering der scholen
jMPRLto'' -
Leef lijd in jaren
Beroepsonderwijs
'Ttl O N
Het WEER
MORGEN
lh®pKLARS,NGEN
"tuNa,
to "h
Brug jaar
Proefklasse en leerplan
Kern- en keuzevakken
Bezoek aan
pauselijk
geboortehuis
Hier groeide de
Paus op
Groet aan pastoor
zal ons blad morgen niet verschijnen.
DE. DIRECTIE
hie uwe
amsche courant
Het gehele voortgezet onderwijs
op de helling
Se"®le voortgezet onderwijs komt op de helling.
Cajs*riag' men opmaken uit de indiening door minister
V0 Van een ontwerp van wet tot regeling van het
on(.j Sezet onderwijs, waaronder wordt verstaan het
ervv*js na het basisonderwijs met uitzondering van
Oijjj ^'enschappelijke onderwijs. De vrijheid van het
t6raldus het ontwerp, dient voorop te staan,
Rosir Cr *cvens van wordt uitgegaan dat er ook een
t|„ leve plicht op de Staat rust, ten aanzien van het
t(i 0lnt een geheel nieuwe indeling van het voortgc-
stha°nderwiis' namelijk: a. het voorbereidend weten-
haar 'lelijk onderwijs (v.w.o.); b. het hoger, middel
ton 6,1 'aSer algemeen voortgezet onderwijs (h.a.v.o.,
l>eto ■0• e« l.a.v.o.); c. het hoger, middelbaar en lager
v00MPSOnderwiis; d- nader aan te wijzen vormen van
Ifi ^ezet onderwijs.
topi ontwerp wordt verder nog vermeld, dat het
atini
gsexamen tot het middelbaar onderwijs als
1 1 V
p üeht;W'°- Reeft. aldus de memorie van
tto v 'ng. zoals de naam reeds aanduidt,
s 'v6ivtaiding voor het onderwijs aan
J5! geJu, of hogeschool. Dit onderwijs
siUtn° -R<1 bunnen worden aan: het gym-
in de hogere klassen gesplitst in
p htp nha. Cn bèta-rich ting; het athe-
p h A- 'n de hogere klassen gesplitst in
5t> °h een, B-richting: het lyceum met
'1 een ^ouw'' van tenminste 1 jaar
V0f n „bovenbouw" van gymnasium
)T°.-srtï'eMura- De cursusduur van alle
a®1 ath wordt op zes jaar gesteld
enig verplicht selectiemiddel zal komen te vervallen.
Voorschriften zullen worden gegeven betreffende de
inrichting der leerplannen, terwijl voor bepaalde typen
van middelbaar onderwijs een systeem van kern- en
keuzevakken mogelijk wordt gemaakt.
Eindexamens blijven volgens minister Cals vooralsnog
onmisbaar, maar de einddiploma's van hoger, alge
meen voortgezet onderwijs en van het middelbaar al
gemeen voortgezet onderwijs zullen aan de bezitters
daarvan over het algemeen het recht van toelating
tot de scholen voor hoger, resp. middelbaar beroeps
onderwijs verschaffen.
Een revolutionair plan noemt de memorie van toe
lichting de bedoeling van de minister, om te bevor
deren, dat voor alle afdelingen van het voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs in het vervolg de eind
diploma's aan de bezitters de mogelijkheid zullen bie
den tot het afleggen van examens aan alle facul
teiten of afdelingen van universiteiten of hogescholen.
Zpo^J vervangjng van de huidige h.b.s.
"ör\. v"ri*e J-1:J!-«
'Oq,
eum zo wordt opgemerkt
h_ - deze een voorbereiding geeft
2cr [wetenschappelijk) onderwijs.
Se»
V-pijn- van voontgeant: opperwijs
r'nderverdee1'r] in drie soorten: Ito*
a v a'gemeen voortgezet onderwijs
5 r vó°cursusduur vijf jaren. Ze dient
■iatj^vanging van de huidige h.b.s. met
utoloi cui"sus. De huidige middelbare
?a.v voor meisjes fm.m.s.) is als een
to' '"s°hool voor meisjes te beschou
'e«t. U-a.v.o
dat aan
,leeln'em'v'° een, deel der leerlingen zal
55. tot J1' dat thans naar het v.hm.o.
3 jw r*'0. zou gaan. Hij acht het daar-
V1 sc-h i te- dat h«t h.a.v.o. enerzijds in
f v "0Iengemeensehap met een school
ta^hscb "Muerzrjus m een sisuoienge-
Jto °aP met een school voor middel-
Hen Serneen voortgezet onderwijs zou
verwezenlijkt.
<lr huirt®'v'°- zal de plaats innemen van
of v u.l.o. Zijn cursusduur bevat
Vo er jaren Het m.a.v.o. zal alge-
lift 'h hrmen'd ouderwijs moeten zijn, al
derde ^en vierde) leerjaar een
hitln optreden, die enigermate
1 b6l, °Pt op eventueel verder te vol
ksopleidingen.
he»2e ta'c van onderwijs, het l.a.v.o.,
O' Ijgj.' Wetsontwerp twee mogelijkhe-
STRUCTUUR VH. VOORTGEZET OMDERW'JS VOLGENS HET WETSONTWERP
Gymasurn Voorb.wetenschappeliik
ioMèfw.
were nsch. onderwijs
(Aan universiteiten en hogescholen)
Atheneum!
Lyceum
cTT
iddelbaa
beroepsonderw
LAGER
onderwiis
Andere
Leerling
stelsel
vormen van
voortgeze
onderwij
18 19
dien verstande dat het onderwijs in geen
dezer talen voor de bctrokken leerling ge
heel kan wegvallen, doch wel dat hij in
de talen (dc taal), waarin hij wel eind- i Jüfw reed
examen wenst af te leggen, meer lessen
volgt dan in die. welke geen dee] van
zijn eindexamen zullen uitmaken. Van
zelfsprekend dienen <je eindexamenDro-
gramma's in overeenstemming met deze
mogelijkheid te worden ingericht
Voor het h.a.v.o en ten dele ook voor
■het m a v.o. acht de minister een aantal I
kernprogramma's met aansluitende eind-
examenregelingen de juiste oplossing.
Naar de mening van minister Cals is
het systeem van eindexamens onmisbaar,
hetgeen echter niet betekent, dat in elk
gevolgd vak een eindexamen zal moeten
worden afgelegd. Vocr cCn aantal vakken
kan met het vermeiden van een rapport
cijfer van het laatste of voorlaatste jaar
worden volstaan. ln ^rn aantaj kernvak
ken zal echter examen moeten worden ge
daan. Om overlading tegen te gaan zal
dit aantal niet te gi-oot mogen zijn. De
minister streeft er derhalve naar het aan
tal eindexamenvakken jn te krimpen.
Voor v.w.o. on h.a.v.o. zullen overeen
komstige regelingen Worden opgesteld. De
eindexamens zullen voor deze takken van
onderwijs, zoals tot r. toe bij het v.h.m.o
Voor het m.a.v.o. wil de minister de hui
dige regeling der m.u.l.o.-examens, welke
reeds gedurende meer dan vijftig jaar
voortreffelijk gefunctioneerd heeft, hand
haven Nochtans wil hij ook daar de mo
gelijkheid van schoolexamens niet uitslui
ten.
Ten aanzien van het reeds hoger ver
melde recht tot verdere studie, verbonden
aan het bezit van een einddiploma, ver
melden we nog, dat voor wat het v.w.o.-
diploma betreft, de minister er ter moti
vering van zijn plannen op wijst, dat het
v w.o aan zijn leerlingen een zodanigfr
geestesvorm.ng dient te verschaffen, dat
deze in staat geacht kunnen worden en
bereid zullen zijn eventuele tekorten in
hun kennis zelfstandig aan te vullen. De
vrijheid, die. de student bij het weten
schappelijke onderwijs in Nederland ge
niet, biedt daartoe alle gelegenheid.
De kosten der openbare en gesubsi
dieerde bijzondere scholen voor voortgezet
onderwijs worden volledig door het Rijk
vergoed aldus staat in het ontwerp ver
der nog te lezen Die vergoeding geldt ook
voor de gemeentelijke scholen In de fi- I
nanciermgsregeling is zoveel mogelijk
naar uniformiteit gestreefd.
Uiteraard zu!len veel overgangsregelin
gen nodig zijn teneinde de invoering van
de nieuwe wetgeving goed te doen ver
lopen Deze zullen tot in details moeten
afdalen. Daarom is de inwerkingtreding1
van de wet op het voortgezet onderwijs
afhankelijk gesteld van een afzonderlijke
wet waarin het overgangsrecht zal worden
geregeld
Er wordt natuurlijk rekening gehouden
me; de verkregen rechten van de bestaan-
aangewezen" of uit de open
bare kas bekostigde scholen.
- -i«
üvo.-bmgjaar
12 13 li
derwijs als in afzonderlijke l a.v.o.-scho-
len met een oursusduur van tw«e jaren.
eepst ?n z°wel gegeven worden in
too» in het eerste en tweede leer
scholen voor lager beroepson-
ssen auto voo*
vier volwassenen
Si ik 0osten van het land aanvan-
''iiri,, '>e vva' regen. Overigens op-
v«rSpre boet slechts een enkele
["Acht e ^'horkomende bui. Koude
reenn met 'lier en daar mist.
^lUrPll ®Verdag' dezelfde tempe-
,VVakke a!s vandaag of iets hogere,
^«st matige wind tussen
-g j
fon-^Aan o5V5™bei'zon op 7.33, onder 17.13
V g 2 45' onder 11.46 uur.
en noordwest.
"aan^mber:
21'44. onder 12.29 uur.
zon op 7.35, onder 17.11
01440 'onVe5?ber: zon °P 7-37. onder 17.10
-z.48, onder 13.07 uur.
Voor deze sector is een grotere differen
tiatie dan thans in het wetsontwerp neer
gelegd. Deze scholen worden onderschei
den in: scholen voor technisch onderwijs
(hogere, middelbare en lagere); scholen
voor huishoudonderwijs en landbouwhuis-
houdonderwijs (waaraan zowel hoger,
middelbaar als lager huishoud- of land-
bouwhulshoudondenvijs kan worden ge
geven); scholen voor landbouwonderwijs
(hogere, middelbare en lagere); scholen
voor middenstandsonderwljs; scholen voor
economisch en administratief onderwijs
(hogere, middelbare en lagere); scholen
voor opleiding van onderwijzend perso
neel; scholen voor sociaal-pedagogisch on
derwijs; scholen voor kunstonderwijs.
Opgemerkt dient nog te worden, dat on
der de scholen voor technisch onderwijs
de huidige hogere technische school, de
uitgebreid technische school en de lagere
technische school vallen.
Onder de scholen voor huishoudonder
wijs en landbouwhuishoudonderwijs vallen
de tegenwoordige primaire huishoudschool
en landbouwhuishoudschool, alsmede de
lagere nijverheidsonderwijs- en uitgebrei
de l.n.o.-opleidingen voor meisjes.
Tot de scholen, die onder de nieuwe re
geling van het landbouwonderwijs vallen,
behoren de huidige hogere landbouw
school. de middelbare landbouwschool
(land'bóuwwintenschool) en de lagere land
bouwschool.
Voorts is ontworpen het zogenaamde
brugjaar. Dit beoogt enerzijds horizontale
doorstroming mogelijk te maken, ander
zijds een goede grondslag te leggen voor
het verdere onderwijs, de aanpassing van
dc leerlingen aan de nieuwe school te ver
gemakkelijken cn door onderzoek en ob
servatie de leerling te helpen bij de keuze
van het verder te volgen onderwijs. In dit
brugjaar. d.i. het eerste leerjaar van elk
der scholen vbor v.w.o., voor h.a.v.o. en
m.a.v.o. zullen dezelfde vakken worden
onderwezen.
Slechts voor het gymnasium is de mo
gelijkheid opengelaten aaa de vakken van
het brugjaar het Latijn toe te voegen.
Voor de sector van het .la.v.o., dat op
verschillende wijzen kan worden gereali
seerd, zal het eerste leerjaar eveneens het
karakter van een brugjaar moeten heb
ben. In het brugjaar zal een gematigd
vaklerarensysteem mogelijk worden ge
maakt.
Zoals reeds in de aanvang meegedeeld,
zal het toelatingsexamen als enig verplicht
selectiemiddel komen te vervallen. Het
hanteren van andere selectiemiddelen,
o m. de proefklasse zal mogelijk worden
gemaakt.
Voorschriften zullen worden gegeven
(bij algemene maatregel van bestuur) be
treffende de inrichting der leerplannen
Hoewel deze voorschriften voor de scho
len voor vw.ó en a.v.o. meer gedetailleerd
zijn en ook kunnen zijn dan die voor scho-
len van beroepsonderwijs, laten beide aan
de scholen een grote vrijheid.
Nieuw is voor de scholen voor beroeps-
onderwijs dat de leerplannen, behoudens
in bepaalde gevallen, niet meer door de
minister behoeven te worden goedgekeurd.
Sotto dl Monte
i
Een systeem van kern- en keuzevakken
zal voor de scholen voor v.w.o. en h.a.v.o.
en m.a.v o. (gedeeltelijk) mogelijk wq.rden sooniijK na;
gemaakt. Het gaat daarbij voor wat het herdenking
v.w.o. betreft voor elke leerling in eerste
instantie om de keuze van een-groep van
vakken, die tezamen genomen een min of
meer afgeronde culturele vorming bieden.
Deze vakken zijn in het kader van elk
geboden leerprogram Verplichte vakken.
Opgemerkt wordt dat binnen de rich
tingen van het v.w.o. niet veej ruimte
voor verdere differentiatie zal bestaan.
Minister Cals denkt zich deze beperkt
tot een keuze voor de leerling van een of
meer vakken uit een groep van vakken,
die niet tot het kernprogramma kunnen
worden gerekend (bijv uit de vakken mu
ziek. tekenen en handvaardigheid). Voorts
zou de mogelijkheid kunnen worden open
gelaten, althans in de laatste leerjaren,
een keuze van.een of meer vakken uit de
groep van de moderne talen te doen, met
SOTTO Dl MONTE, donderdag.
(Van onze speciale verslaggever)
Het Mansoniaanse dorpje Sotto di Monte aan de voet van de Bergainasker Alpen
heeft een grootse gebeurtenis meegemaakt. De bisschop van Bergamo is nl. per
soonlek naar het plaatsje gekomen om er een plechtig Te Deum te zingen ter
van bet heuglijke feit, dat de eminente Zoon van het dorp tot Paus
van Rome gekozen werd.
De plechtigheid vond plaats in tegenwoordigheid van tal van autoriteiten, die
hiertoe speciaal naar dit anders zo rustige plaatsje worden gekomen.
Alle huizen in het dorp zijn versierd. Iedere inwoner van Sotto di Monte heeft
zijn mooiste tapijt of tafelkleed uit het raam of over het balkon gehangen.
Overal prijken Pauselijke en Italiaanse vlaggen, die aan het toch al kleurige
totaalbeeld een bijzonder fleurig aspect geven.
Hier en daar staan erepoorten waarvan
er enkele ook overdag, „a giorno", ver
licht zijn. De kerk is eveneens verlicht.
Zo ook de grote boerderij, waarin Paus
Johannes XXIII het levenslicht aan
schouwde. Daar is het een komen en gaan
van mensen uit alle delen van Italië en
vele streken van de wereld. Zij komen
in hele stoeten, in volgeladen autobussen
en in tal van privé-auto's.
Nog enigszins verwezen door het grote nieuws zitten de drie broers van Paus
Johannes XXIII bijeen, v.l.n.r. Alfredo. Guiseppe met het portret van de Paus
en Zaverio Roncalli.
B\j de versierde ingang van het statige
gebouw want inderdaad, dit is, wat
men zou noemen, een kapitale boerderij
staan familieleden van de Paus, die
nu over de eerste schrik heen zijn. en
lichten de bezoekers in. Het gebouw is
vele malen uitgebreid en heeft daardoor
zulk een grote omvang.
De familieleden blijken een beetje ver
ontwaardigd, omdat het gerucht dé ronde
heeft gedaan, dat de kamer, waarin Zijne
Heiligheid en al zijn broers en zuster het
levenslicht aanschouwden, zou zijn afge
broken in verband met een inwendige
verbouwing. Inderdaad, er heeft een ver
bouwing plaatsgevonden, maar de kamer
is niet weggebroken. Zij is nog helemaal
intact. Wel echter staat er ander meubi
lair, want de Roncalli's wonen niet meer
in dit gedeelte van de boerderij. Wanneer
wij hier het woord „boerderij" gebrui
ken, moet men denken aan een soort ha
vezate. zoa's wij die in Friesland kennen.
Wij betraden, begeleid dooi' een der
familieleden van de Paus, na eerst door
een pittoreske binnenplaats te zijn ge
gaan en onder dikke rijen aan de zolde
ringen te drogen gehangen maiskolven
door, langs een stenen buitenpad de
kamer die een flinke ruimte bleek te
zijn. Zij heeft een stenen vloer van kleu
rige plavuizen en een houten zoldering,
welke door smalle balken geschraagd
wordt.
Hier groeide de Paus op, leefde hij ge
durende zijn eerste levensjaren, speelde
hij en las hij zijn eerste boeken, de boe
ken, die hij later altijd mee naar het werk
op 't land mee zou nemen om ze tijdens
de rustpauze gedurende de hete middag
uren te lezen of te bestuderen.
Het is slechts een ogenblik, dat wij al
leen zijn. Met spoed wordt de'kamer ge
vuld met bezoekers. De signora beant-'
woordt geduldig alle vragen.
Zij schudt het hoofd, wanneer men haar
vraagt, of men haar misschien iets schul
dig is of iets kan doen. „Wij zijn familie
leden van de Paus, zegt zij. met een zeke
re trots en waardigheid en wij beschou
wen het als een eer en een plicht, de be-
:oekers te vertellen over Zijne Heiligheid,
wat wij weten."
Niet ver van de casa paterna staat een
kerkje. Hier moet de Paus vele malen
gebeden hebben. Links draagt het aan
het vaderhuis grenzende huis een grote
afbeelding van de Madonna. Naar dit berg
land moet hij hebben opgekeken, wan-
beer hij zijn voetreis van meer dan zeven
kilometer naar het bisschoppelijk insti
tuut van Celana aanvaardde, waar hij
zijn gymnasiale studies maakte.
De Paus heeft aan de pastoor van Sotto
di Monte een boodschap gezonden, waarin
hij zeide, zijn geboortedorp en de bewo
ners ervan te zegenen. Hij vervolgde:
„Ik heb aan mijn geboortedorp en zijn
bewoners de meest warme en lieflijke her
inneringen''. De boodschap was onderte
kend met: Johannes Pontifex XXIII.
De bewoners van Sotto di Monte zijn
uitermate verheugd, maar zij bedenken
telkens weer met droefenis, dat de Ifaus
nooit meer naar zijn geboortedorp zal
terugkeren. Hij kwam er élke zomer en
liep er dan op 15 augustus mee in de Ma-
riaprocessie, in vól ornaat van kardinaal.
Ook in deze afgelopen augustusmaand
deed hij dit. tot grote vreugde van zijn
dorpsgenoten.
Een bergingsvaartuig ren de Britse
luchtmacht is hier gefotografeerd
met in de takels een deel van de
Scimitar straaljager, die op 25 sep
tember j.l. op zon tragische wijze
verongelukte bij een landing op het
dek van het) vliegdekschip „Victo
rious". Slechts luttele seconden, na
dat de vlieger gered had kunnen
worden, verdween het toestel met de
piloot in de diepte.
Als gevolg van de recente prijsdaling
op de wereldmarkt zullen met ingang van
morgen a.s. de benzineprijzen worden
verlaagd. Gewone benzine wordt 0,6 cent
per liter en super-benzine 0,1 cent per
liter goedkoper.
De geringer verlaging van de prijs van
super-benzine houdt verband met een ge
lijktijdige aanpassing van de kwaliteit van
dit produkt aan de steeds hogere eisen,
welke hieraan door dcontwikkeling van
de motortechniek worden gesteld.
Wegens de feestdag van
Ter gelegenheid van Willibrorduszondag
doen de bisschoppen een beroep op de
Nederlandse katholieken tot een extra
gebed en offer om de vele geestelijke
noden van het vaderland te lenigen. Zij
wÜzen daarbij op de plichten, die wij als
katholieken hebben tegenover hen die
hun plichten niet meer vervullen, tegen
over de talrijke buiten-kerkelijiken en te
genover de protestanten die met ons om
oecumenische eenheid bidden.
Ieder der bisschoppen heeft een eigen
vorm voor het doen van deze oproep ge
kozen, somK gebeurt het schriftelijk,
som*, door een aanbeveling van de preek
stoel.
Opnieuw heeft voor de president van
de rechtbank te Amsterdam een kort ge
ding gediend, dat twee aannemersbedrij
ven aanhanciir hohhpn irpmaatnrmn oa
cn aanhangig hebben gemaakt tegen 20
stakende heiers. In augustus j.l. heeft het
eerste kort geding tuisen partijen gediend,
waarbij toen 62 heiers (de groep van 20
behoorde ook daartoe) waren betrokken
en het ging om een langzaam-aan-actie.
De aannemers vragen de president te
bepalen, dat de heiers op normale wijze
het werk zullen hervatten op straffe van
een dwangsom van 50,— per dag.
De advocaat van de heiers concludeer
de dat de president zich niet ontvankelijk
moet verklaren althans de vordering dient
te ontzeggen. Op verzoek van de raads
man van de aannemers zal de president
reeds zaterdagmorgen a.s. uitspraak doen.
De advocaat van de aannemers rele
veerde, dat de patroons, die na de invoe
ring van de nieuwe c.a.o. door zouden
gaan zwarte lonen t.o betalen, niet alleen
door de strafrecht Ti worden ver
oordeeld maar bovendien tuchtrechtelijk
door de bedrijfsraad voor het bouwbedrijf.
De werkgevers konden niet anders dan
de rechtens geldende lonen uitbetalen, al
dus pleiter.
De heiers hebben daarna het werk neer
gelegd, en weigeren dit te hervatten. Zij
hebben geen ontslagvergunning aange
vraagd bij het Gewestelijk Arbeidsbureau,
noch een vordering ingesteld bij de kan
tonrechter teneinde de werkgevers te
doen veroordelen het vroeger loon te
blijven betalen, maar het recht in eigen
hand genomen. Zij weigeren de over
eengekomen arbeid te verrichten.
De raadsman van de heiers betoogde dat
de aannemers trachten nu de president te
tot een afwijking van het op 10
oktober j.l. door zijn ambtgenoot., de vice-
president, ingenomen standpunt. „Het past
niet, van de president nu en ander stand
punt te verlangen."
De heiers zijn niet gebonden aan de
c.a.o. omdat hun organisatie niet bij de
onderhandelingen van de c.a.o. betrokken
zijn geweest.
