Heel Europa
over de
vloog per KLM
Noordpool
Binnen 32 uur van Schiphol
aan de thee in Tokio
Herderlijk schrijven bij keuze
van Paus Joannes XXIII
K.R.O.-televisie over hef dode punt heen
draad
loos
contact
Pater Werenfried van Straaten
pleit voor geestelijke adoptie
„Kinderen
kinderen
lazen,
lezen"
D
Ere-lunch voor Montgomery
mm
ë.M'ëXaKllt
Tachtigjarige dame had
geen fietspomp
Hoogste waardigheid en zwaarste last
Bisschop als gast van
KLM naar Tokio
Oud-minister Algera
grootofficier O.-Nassau
Inval in landelijk
gokcafé
Braziliaanse order voor
Friendships?
Optreden van „Les Trois Horaces
artistiek hoogtepunt
Godspenning, symbool van naastenliefde
IN STEDELIJK MUSEUM
TE AMSTERDAM
Kostelijke expositie van jeugdlectuur
door de eeuwen heen
Benoemingen in het
bisdom Rotterdam
Man door trein gedood
VB
MAANDAG 8 NOVEMBER 1958
PAGINA 3
„Bon voyage
Op Handeda
Vrolijke noot
LEIDEKKER MAAKTE
DODELIJKE VAL
Financiële problemen zijn
nog niet geheel opgelost
„BRjf er niet voqr thuis"
,Wist u het?"
.Toerja-Toernee
„Je reinste pracht"
Prijsbandjes
En een hoek
Losprijs
ef
se!»*
ofl1
na"
nO,e
ar>£5
Nog even wuifde gezagvoerder Snitselaar zaterdag naar de honderden belang
stellenden op het platform van Schiphol, waar het geluid van de vier machtige
motoren van dc DC-7C, de PH-DSH „Caraibische Zee" nauwelijks boven dat.
wat geproduceerd werd door de blazers van de KLM-harmonie uitkwam, en
toen taxiede het vliegtuig om 22.36 uur naar de startbaan: de eerste etappe van
de officiële openingsvlucht van de .KLM van de nieuwe lijn tussen Amsterdam
en Tokio/Biak over de Noordpool was begonnen.
En tijdens het rollen naar de startbaan vertelde captain Snitselaar aan zqn
passagiers onder wie zich de minister van Verkeer en Waterstaat a.i. mr. H. .1.
B Witte bevond, dat de étappe naar Anchorage in Alaska in twee gedeelten
moest worden afgelegd in verband met de heersende winden. Een tussenlan
ding voor het bijvullen van de brandstoftanks te Stavanger was ingelast.
Tot verbazing van de passagiers, die allen vertegenwoordigers waren van liet
Europese culturele en maatschappelijke leven, vertelde de KLM-captain deze
bijzonderheden via het boord-omroepsysteem ook in het Frans, Duits en Engels,
Spaans, Portugees, Italiaans. Noors, Deens, Zweeds en Fins.
Na een rustige etappe van precies 15
uur tussen Stavanger en Anchorage in
Bij het vertrek waren enkele honder
den genodigden aanwezig, die geduren
de enkele uren te zamen zijn geweest
.in de grote wachtkamer van de inter,
continentale hal.
Talrijke leden van het corps diploma
tique, vertegenwoordigers van rijks
diensten, van luchtvaartorganisaties,
van de Amsterdamse luchthaven en van
de directie van de KLM, vulden de
fraaie ICA-hal, waar dr. A. A. L. Rut
gers, president-commissaris van de KLM
een welkomstwoord richtte tot alle
passagiers en alle andere aanwezigen.
Zich wendend tot de 35 passagiers van
deze openingsvlucht, representanten uit
de wereld van de muziek, de handel,
de godsdienst, werkgevers- en werkne
mersorganisaties, sport, wetenschap.
Politie, films, pers en radio, die ui'
Oostenrijk, Luxemburg, België, de
Alaska zette gezagvoerder Snitselaar
zondagmorgen 4.50 uur plaatselijke tijd
(dat is 15.50 uur zondagmiddag Neder
landse tjjd) de „Caraibische Zee" op de
baan van het vliegveld in het hoge
noorden neer.
B\j het vertrek uit Stavanger was de
geschatte vliegtjjd voor deze etappe 15
uur 7 minuten geweest, zodat het KLM-
toestel zeven minuten voor schema in
Alaska aan de grond kwam.
De burgemeester van Anchorage, een
comité van ontvangst en een groep Es
kimo's waren ter verwelkoming aan
wezig. Met een hartelijke toespraak
zorgde de burgemeester van Anchorage
er voor, dat alle passagiers zich onmid
dellijk in Alaska thuis voelden. Mgr.
dr. Edward J. Kissane van het St. Pa
trick'^ College in Maynooth Ierland,
die een draagbaar altaar in het toestel
had. droeg op de luchthaven van An-
een nieuwe bemanning, het commando
van captain Snitselaar had overgeno
men.
Om twee uur 's middags plaatselijke
tijd kwam de „Caraibische Zee" in To-
Scandinavische landen, Frankrijk. W -1 chorage een H. Mis op.
Duitsland, Italië, Spanje, Ierland. Lieoh. Na een tussenlanding van 90 minuten
tenstein, 'Andorra, Portugal. Zwitser- werd gestart voor de laatste etappe,
land, Finland, Groot Brittannië, de j van Anchorage naar Tokio, waarbij ge-
Verenigde Staten, Monaco en San Ma-zag voerder De Haas geassisteerd door
rino afkomstig zijn, wenste de presi
dent-commissaris hun een goede reis
foe, met veel genoegen in het land van
de rijzende zon. Een „bon voyage"
Wenste ook de Japanse ambassadeur :n
ons land de passagiers bij het afscheid
toe.
Een vrolijke noot vormde het bezoek
van een aantal studenten van de Am
sterdamse universiteit, leden van het
litterarisch dispuutgezelschap Beets
Een van hen hield een geestige toe
spraak en vroeg aan de KLM-directie
de mogelijkheid onder het oog te wil
len zien een van de nieuwe vliegtuigen
de naam van „Nicolaas Beets" te wil.
len geven. Puck Rijpstra, de stewar
dess op de eerste etappe van de vlucht,
tot Anchorage, kreeg van de studenten
een ijsbeertje en aan mevr. Aler werd
een uitgave van de Camera Obscura
aangeboden. De aanwezigheid van de
studentendeputatie viel te verklaren
Pit het feit, dat tijdens de ontgroenings-
Procedure deze ,,nul-de-jaars" iets
hioesten doen, waardoor zij in de krant
2ouden komen.
Minister Witte verklaarde tegenover
Persvertegenwoordigers voor het ver
trek, dat deze nieuwe lijn vdor de pas
sagiers belangrijk is, omdat de weers
omstandigheden op de poolroute ge
woonlijk uitstekend zijn en er meestal
slechts één tussenlanding op het traject
Wordt gemaakt. „Deze openingsvlucht
Is een demonstratie van het heden
daagse kunnen in .de luchtvaart", al
dus de minister.
kio aan. De vliegtjjd tussen Schiphol en
Haneda het Japanse vliegveld was
31 uur en 30 minuten. Op de luchthaven
waren talrijke autoriteiten ter verwelko
ming van bemanning en passagiers aan
wezig.
Minister Witte hield een toespraak,
waarbij hij zei met veel genoegen de uit
nodiging te hebben aanvaard om deze
eerste officiële poolvlucht van Nederland
naar Japan mee te maken.
„Tot dusver werd de verbinding tussen
uw land en mijn land langs de „klassiek"
geworden route via Zuid-Azië uitge
voerd", aldus de bewindsman. „Dank zij
de snel voortschrijdende techniek in de
luchtvaart is het thans mogelijk Tokio
ook lang de Poolroute te bereiken en
nog wel met een bekorting van een derde
van de reistijd. En dit geschiedt dat
hebben wij allen die hier zijn aangeko
men mogen constateren op conforta-
bele wijze onder voortreffelijke weers
omstandigheden.
„In het begin van de 17e eeuw keeg
een Nederlandse maatschappij, die han
delsbetrekkingen met Japan had geopend
bij een keizerlijke brief van 30 augustus
1611 een vrijbrief, waarin een groot
respect en vertrouwen worden uitgespro
ken aan het adres onzer voorvaderen.
„In welke haven de Nederlanders
binnenlopen zullen hun gunst en bijstand
worden verleend. Iedere Japanner zorge
ervoor, dat aan de vriendschap, dit volk
toegezegd, op generlei wijze tekort
worde gedaan".
Thans bijna drie en een halve eeuw
later, opent een andere Nederlandse
maatschappij een nieuwe verbinding tus
sen NederlandJapan, en de KLM heeft
bii de totstandkoming van deze lijn nog
veel van die oude, zeventiende-eeuwse
gastvrijheid en bijstand mogen ontmoe
ten Deze kortere en snellere luchtver-
binding opent grote perspectieven' voor
Japan en zal kunnen bijdragen tot een
grotere otnwikkeling van Tokio als „Ga
teway" van het te verwachten poolver-
keer tussen Europa en Azië", aldus mr.
Witte
Tenslotte zcide hij: „Op 19 april 1600
opende gezagvoerder Jaco Quaekernaeck
met het schip „De Liefde'' onze eerste
zeeverbinding met uw land. Thans, 3 no
vember 1958, zjjn w\j getuige geweest,
hoe dc gezagvoerdere Snitselaar en De
Haas met het KLM-vliegtuig luchtver-
bindine via de Pooi tot stand hebbcn^_ge-
hrachl. Ter herinnering aan de opening
van deze nieuwe link tussen Japan en
Nederland, moge ik u hierbij een klein
model aanbieden van een oud Neder
land* schip, dijt drie en een halve eeuw
geleden de eerste verbinding tussen Ja
pan en Nederland onderhield
Aan de vlucht met de D.C. 7c Carribcan Sea" vamen verschillende autoriteiten deel. Op dc foto poseren zij bij de ijsbeer in
de vertrekhal. V.l.n.r. mr. F. Bcsangon, dir. KLM. Z. Exc A. Chyeambassadeur van Japan, ir. H. B. Witte, minister
van volkshuisvesting en gezagvoerder A. D. Snitselaar.
Reden tot mishandeling
In dc nacht van zaterdag op zondag
heeft de 30-jarige W de H. een 80-jarige
weduwe J. de H (geen familiebetrek
king tussen de personen) te Otterkoten
bij Buitenpost in Friesland ernstig mis
handeld. De vrouw werd omstreeks half
twee gewekt door een heftig gebons op
de voordeur van haar woning Toen zij
naar de deur liep vroeg een onbekende
man om 'n fietspomp, waarop zij. zonder
de deur verder te openen ,de man mee
deelde geen pomp in haar bezit te heb
ben en hem naaf de buren verwees.
Niet tevreden met dit antwoord trapte
de man een kelderraampje in waarop de
dame de straat opvluchtte. Pe man ging
haar echter achterna en vluchtte pas voor
de toeschietende buren, toen hij de we
duwe had mishandeld.
Bij politieonderzoek vond men de over
valler onder de bedstede van de vrouw
Hij verkeerde kennelijk onder invloed
Hij is ingesloten. De vrouw is onder dok
tersbehandeling gesteld.
Zaterdagmorgen is te Leeuwarden de
40-jarige Leeuwarder leidekker W Bek-
ker door een val van een dak om het
leven gekomen. Hij sloeg met het hoofd
tegen een betonnen regenwaterbak en
overleed enkele uren na het ongeval in
het Diakonessenhuis.
Mgr. Manuel Rodriguez uit Madrid
én pater J. Rzitka uit Rome zullen als
gasten van de KLM de tweede openings
vlucht via de Noordpool naar Tokio
Meemaken. Mgr. Rodriguez arriveert
borgen op Schiphol en pater Rzitka
Woensdag. Beiden vertrekken op 5 no
vember om 22.40 uur van Schiphol naar
Tokio.
Mgr. Rodriguez is secretaris-generaal
Van het „Consejo Superior de Missio
ns". Hij is doctor in de filosofie en
aUteur van verscheidene boeken op het j die"behoren tot Christus' schaapstal, die
„Zoals u reeds bekend is, heeft het Col
lege van Kardinalen als opvolger van
Paus Pius XII eerbiedwaardiger en
roemrijker gedachtenis gekozen Zijne
Eminentie Angelus Joseph Kardinaal
Roncalli, die de naam heeft aangenomen
van Johannes XXIII.
Het hoog College van Kardinalen heeft
bij deze keuze gesteund op het woord
van de Goddelijke Hogepriester, Jesus
Christus zelf, Die tot Petrus zeide: „Gu
zijt de steenrots en op deze steenrots zal
Ik mijn Kerk bouwen". En Hij voegde
daarbij: „De poorten der hel zullen haar
niet overweldigen", aldus begon een brief
van het Nederlands episcopaat, die gis
teren in alle kerken werd voorgelezen.
„Is de persoon van de grote Pius van
ons heengegaan, het Pausschap zal blij
ven, zolang de wereld zal bestaan, zo
zeggen de bisschoppen verder. Wij weten
het: de zichtbare en allerhoogste Plaats
bekleder te zijn op aarde van onze God
delijke Zaligmaker is zeker de hoogst
denkbare waardigheid, maar ook de aller
zwaarst denkbare last. Niemand kan zich
daartoe waardig achten en ook is niemand
in staat deze wereldlast te dragen met en
kel menselijke kracht. Alleen hij is daar
toe in staat, die door God is uitverkoren
en op bijzondere wijze bezield wordt door
het licht en de kracht van de H. Gf®st-
Daarom heeft dan ook de gehele katho
lieke Kerk met haar eerste vertegenwoor
digers, de Kardinalen, maar ook met Ma
ria. de Moeder des Heren, met de apos
telen en alle heiligen des hemels zich
verenigd in een dringend gebed om bij
deze gewichtige keuze de voorlichting te
vragen van de H. Geest.
Nu de keuze is gevallen, nemen wij de
nieuwe Paus Johannes XXIII aan als de
door God aangewezen Herder over allen.
Vol eerbied zullen wij luisteren naar
zijn woord en getrouw zullen wij zijn les
sen volgen. Dagelijks gedenken wij hem
in iedere H. Mis en wij zullen blijven
bidden, dat hij door woord en vporbeeld
tot heil moge strekken aan allen, die aan
zijn zorgen zijn toevertrouwd.
Wii schrijven voor, dat op de dag van
de Pauskroning in alle kerken en kapellen
waar dit mogelijk is, een plechtig Te Deum
zal worden gezongen en dat gedurende de
maand november van dit jaar in alle
H.H. Missen, waarin dit door de rubrie
ken is toegestaan, het gebed voor de Paus
worde gebeden."
Sebied van de filosofie, de Spaanse cul
tuur en de Missie.
..Hij is de stichter van de Spaanse me
dische missieschool en hij is drager van
'"'^schillende hoge Spaanse onderschei
dden.
Rzitka bekleedt een ^ooraan-
pöande post in de Congregatie van de
aters van het Goddelijk Woord.
geleid zal worden door Gods licht en
gesterkt zal worden door Gods liefde en
Gods kracht.
Advertentie
O
De minister-president, dr. W. Drees,
heeft zaterdag aan de oud-minister van
Verkeer en Waterstaat, mr. J. Algera,
de versierselen uitgereikt, behorende
bij de koninklijke onderscheiding van
grootofficier in de orde van Oranje-
Nassau. De uitreiking geschiedde ten
huize van mr. Algera te 's-Gravenhage.
(Van onze correspondent)
Volkomen onverwacht deed de politie
van Alphen aan den Rijn dezer dagen
een inval in café Rijnlust, gelegen aan
de Steekterweg op de vrij eenzame
straat naar Zwammerdam. Via de ach
tertuiningang en het café drongen de
politiemannen door tot een afchter het
café gelegen schuurtje, waar zij een
aantal gokautomaten aantrof, benevens
twee mannen, die vol overgave pogin -
gen in het werk stelden hun geld kwijt
te raken.
De eigenaar van het café en de gok
kers werden in verzekerde bewaring
gesteld en de automaten in beslag ge
nomen. Kort daarop werden de spelers
weer vrijgelaten; de' eigenaar heeft en
kele dagen gevangen gezeten, maar be
vindt zich momenteel ook weer op vrije
voeten.
Reeds enkele maanden koesterde de
politie verdenking tegen het café
maar het was moeilijk een bevestiging
van deze vermoedens te verkrijgen, daar
het schuurtje slechts via het café te
bereiken was en omdat de achteringang
steeds gesloten was, Toen enkele weken
geleden een 26-jarige handelsreiziger
uit Bodegraven werd gearresteerd, om
dat hij dertienhonderd gulden had ver
duisterd, sloeg deze tijdens het verhoor
door en vertelde de politie, dat hij het
geld in café Rijnlust was kwijtgeraakt.
Hij vertelde de politie hoe de gokgele-
genheid in het schuurtje te bereiken
was. Toen de politie dezer dagen de
achteringang open vond, deed zij van
twee zijden een inval en zorgde voor
een complete verrassing.
De Braziliaanse luchtvaartmaatschappij
de Viacao Aerea Sao Paulo (VASP) heeft
in beginsel besloten bij Fokker vijf
„Friendships" te bestellen. De aandelen
van de VASP zijn voor een belangrijk
deel in handen van de staat Sao Paulo,
van de stad van die naam en van enkele
banken. De financiële problemen, aan de
aankoop van vijf Fokkers verbonden, zijn
evenwel nog niet geheel opgelost. Ben
contract tussen de VASP en de Fokker
fabrieken is dan ook nog niet getekend.
Wat het zaterdagavond-amusement
betreft schijnt de K.R.O.-televisie nu
eindelijk en laten we hopen defini
tief over het lode punt heen te zijn.
De variatie, die de beide eerste pro
gramma's in dit seizoen kenmerkte en
die, zoals we een vorige maal opmerk
ten, de kijkers' vrij snel over ue aan
vankelijke teleurstelling heen hielp,
was zaterdag gehandhaafd, maar de
verschillende onderdelen bleken aan
merkelijk in kwaliteit te hebben ge
wonnen. zodat liet geheel ditmaal aan
alle redelijke eisen voldeed, met als
artistiek hoogtepunt het optreden van
„Les Trois Horaces" en als beste ver-
strooiingselement de „Toerja-Toernee"-
quiz van Jan Blaaser en Jos van der
Valk.
„Les Trois Horaces", de zingende
mimes uit Parijs, lieten een optreden
zien, dat volmaakt was afgestemd op
het medium televisie. Met stroken pa
pier, opvouwbare duimstokken en in
het bed van de amoureuze Marsbewo
ner met hun drie tot een eenheid sa
mengesmolten lichamen in een veel
heid van bewegende ledematen, wisten
zij even verrassende als wonderlijke ef
fecten te bereiken, die hun chansons op
boeiende wijze ondersteunden. Het lijkt
ons niet te boud om te veronderstellen,
dat hier op het gebied van het „tele
visie-chanson" baanbrekend werk werd
verricht. Jammer,'dat omroepster Han-
nie Lips-, die zich weer feilloos kweet
van haar ditmaal ongewoon omvang
rijke taak, alleen ir de gelegenheid
werd gesteld om het eerste chanson bij
de kijkers in te leiden.
.twee weken naar Italië voor twee per
sonen hadden de kijkers waarschijn
lijk liever aan één der beide andere
deelnemers gegund, want de gelukkige
de heer George de Waart van de KLM
die overigens volkomen verdiend won
zal uit hoofde van zijn functie wel een-
meer voor reisjes in aanmerking ko
men.
Jan Biaaser, de „quiz-master", heeft
thans zijn zelfvertrouwen en daarmee
zichzelf herwonnen. Hij leidde de wed
strijd vlot en op sympathieke wijze.
In de vorm, waarin Efnile Lopez en
Jan de Cler ditmaal hun muzikale kol
der hadden gegoten, zijn we bereid er
desnoods wèl voor thuis te blijven. De
zangkwaiiteiten van de medewerkers,
met uitzondering van Joekie van der
Valk, beantwoordden weliswaar niet
aan de kwantiteit van de liedjes, die in
't programma waren opgenomen, maar
de humor werd niet meer zo sterk ge
zocht in de richting van de platvloerse
loi en er werden goed-gel.ke situaties
op het scherm gebracht, waarin Jack
Bow, die verantwoordelijk was voor de
„choreografie", een belar._rijk aandeel
had.
In elk geval kregen we nu een pro
gramma, waarnaar men zonder erger
nis en zelfs met genoegen kon kijken
en luisteren.
De oplossing van het raadsel, dat in
„Inspecteur Lund en het vermoorde
hondje" werd voorgezet, lag erg voor
de hand, maar het spel van Willy Cor-
sari bevatte genoeg spannende momen
ten om de kijkers gezellig bezig te hou
den.
De mogelijkheden, die we in eerste
aanleg zij het toen nog in nauwelijks
herkenbare vorm in „Toerja-Toer
nee", het spel van vragen en opdrach
ten van Jan Blaaser en Jos van der
Valk meenden te kunnen ontdekken,
bleken zaterdagavond volledig te zijn
gerealiseerd.
De keuze van het „materiaal", dit
maal een leerlinge van een kunstnij
verheidsschool, een K.L.M.-instructeur
en een Amsterdamse bus-chauffeur,
wordt steeds beter en hun liefhebbe
rijen en liefste wensen w? *en aanlei
ding tot bijzonder aardig, sterk afwisse
lend t.v.-amusement, vol tempo en be
weging.
De eerste prijs reis en verblijf van
E internationale leider van de
Oostpriesterhulp, pater Weren
fried van Straaten, Norbertijn,
heeft gisteravond voor de Katholieke
Radio Omroep het woord gericht tot
alle gelovigen in Nederland.
In zijn toespraak, die de titel droeg:
„De Zwijgende Kerk lijdt voort", legde
hij zijn vinger op de zieke plek van
onze huidige maatschappij: angst, ge
brek aan vertrouwen, en de spanning in
de wereld van vandaag. „Laat ons", zo
zei hij. „in Gods naam bidden voor de
bekering van Rusland, voor Kroesjtsjef
en Mikojan, Gomulka en Tito. Ulbricht
en Kadar, voor alle communistische
leiders en misleiden, die de willoze
werktuigen van Satan werden". En hij
gaat verder: „Wie kan u verhinderen
een Sovjet-minister, het Centraal-co-
mitc in Moskou, of kommandant van
een Siberisch concentratiekamp met uw
(Van onze Amsterdamse redactie)
ONDER DE titel „Kinderen lazen, kinderen lezen" is in het Stedelijk Museum
in Amsterdam een waarlijk kostelijke en heel interessante expositie ingericht
van het kinderboek door de eeuwen heen. Zij geeft de bezoeker naast oprechte
vreugde over het aanschouwen van zoveel „druk-schoons" ook een uitvoerige
geschiedenis van het kinderboek èn een inzicht in het perspectief van de tijden
waarin al deze boeken en prenten in totaal meer dan 1100 stuks! ver
schenen zijn. Zij „illustreren" voor een deel de eeuwen, waarvan de eerste AB-
boeken, Van Alphens kindergedichten van -Jantje zag eens pruimen hangen" e.d.
en de boekjes van „Letterkranske voor lieve en brave kinderen" of andere
hoogdravende en vaak zwaarwichtige leesstof voor kinderen een uitvloeisel
waren. En in die jaren moet men ze ook bezien; deze uitgaven zijn beslist niet
bestemd geweest voor de jeugd van „het atoom en de ruimtevaart". Wanneer
men dat overweegt en dus de meewarige glimlach laat varen, zal men vol
vernkking door de veie zalen en kabinetten lopen en zijn ogen vergasten
op al dat fraais, dat in het Amsterdams museum werd bijeen gegaard, voor
namelijk dank zij de medewerking van de hartstochtelijke collectioneur op dit
gebied, de heer C. F. van Veen, die zijn verzameling voor dit expositie-juweel
afstond.
- Verschijning van de memoires van Montgomery die overal ter wereld nogal
at °P3chudding teweeg hebben gebracht door de kritiek
mi Londen aanleiding geweest tot een literaire lunch, waar de burggraaf van
'nein (je eregast was. We zien hem hier met mevrouw Ohnrchill tijdens de
lunch gefotografeerd.
DE WEG van het woord naar het
beeld begon ook vroeger voor de kin
deren met de ABC-boeken. Er is in de
tweede helft van de 18e eeuw ene prof
Swildens uit Franeker geweest, die -,het
kind" meende ontdekt te hebben en
ervan uitging dat de lectuur voor dat
jonge wezentje ook verantwoord dien
de te zijn. Hij maakte studiereizen en
stelde zich voor met zijn „Vaderlandscb
AB-boek voor de Nederlandsche Jeugd"
't verval in zijn tijd te kunnen stuiten en
het volk te kunnen opvoeden tot ern
stige en goede vaderlanders Zijn boek,
in tal van varianten op de expositie te
op generaal Eisenhower werd geen succes; de tekst was
blijkbaar toch nog te „zemelig" Meer
vreugde zullen de kinderen aan de an
dere in alle lithografische technieken
fraai verluchte AB-boeken, die er in
zeer veel soorten waren, gehad hebben,
waaronder „het van ouds gerenommeer
de A is een Aapje".
Een andere afdeling is'gewijd aan
de school- en volksboeken, zoals De
vernieuwde Cyfferinge" van de be
roemde mr. Willem 'Bartjens uit 1760
het aloude „Een suurlijck exempel hoe
dat Jesus een heydensche maghet een
sondaersdochter wech leyde ut haren
lande", omstreeks 1560 te Amsterdam
verschenen bij Willem Jacobs; „Een
schone ende wonderlijcke Historie van
de Verhuldighe Helena van Constanti-
nopolen", dat in 1640 uitkwam bij Broer
Jansz, die ook de eerste vaderlandse
courantier was.
JE REINSTE PRACHT zijn de schone
voorbeelden van „penne- en schrijf-
konst", dat een typisch Nederlandse be
zigheid is geweest. Wie kent niet Van
der Veldes ,-Spieghel der Schrijfkonste'
uit 1605, natuurlijk in het Stedelijk Mu
seum aanwezig. Calligraferen was een
edel ambacht dat helaas later ontaardde
in letterkrullerij. Speelboeken zijn er te
kust en te keur te bewonderen zoals de
Plano-spelen. Bij een hoort zelfs een
handboek van 300 pagina's....
De bioscoop had zijn voorloper in de
to verschijf en „fantamascope", een schijf
met figuren die bij draaiing zo maar be
wogen. Er staat er één op de expositie
in werking.
Hieronymus van Alphen, die de vader
der Nederlandse kinderboeken mag
worden genoemd, is ruim met zijn mo
raliserende werkjes vertegenwoordigd.
Zjjn succes was zo groot, dat hij in
Duitsland soms- letterlijk nagevolgd !s,
terwijl hij over vertalingen niet te kla
gen heeft gehad. Uit de 18e eeuw zijn
er verder veel emblemata's, sprookjes,
(natuurlijk ook van „Moeder de Gans"),
fabels en parabelen, een „Kern der Ne
derlandsche Historie" met 17 gravures
in een boekje van 2.5 bij 4.5 cm, en een
aparte vitrine voor „Robinson Crusoë",
wiens avonturen het zo goed hebben
gedaan, dat er zelfs „robisonades" ont
stonden, boeken met Robinson in de ti
tel vermeld, terwijl het b.v. ging over
een arm zwerversjongetje in Parijs
Uit het eind van die eeuw dateren ook
de eerste kindertijdschriften, de bont
gekleurde kinderalmanakjes cn bewij
zen in kinderprenten, dat er voor de
toenmalige jeugd ook ander geestelijk
voedsel was dan, zoals de catalpgus het
zo sprekend zegt, enkel „Zoetekoek,
Hiero Pruimenjam en Nutspot".
IN HET BEGIN van de 19e eeuw zijn
er een menigte kinderboeken over na
tuurlijke historie verschenen- sommige
behorend tot de best verzorgde vroege
jeugdlectuur. Bijzondere uitgaven waren
ook de zgn. „prijsbandjes" als beloning
voor goed gedrag of vlijt op schooi;
boekjes met variërende inhoud maar
vaak in leer of perkaftient gebonden
met stempels in goud op de bladen. Er
is voorts een Amsterdamse afdeling en
dan komen de eerste prentenboeken,
waarbij heel mooie en vaak beweeg
bare, zelfs tot een heel circus uitschuif-
bare. Met de „Polymorphoscope" ver
maakte de jeugd zich ook. Dat waren'
prentjes van volkstypen waarvoor
steeds een ander gezicht geschoven kon
worden.
Via een zaal met buitenlandse kinder
boeken, in de jaren van 1900 vaak nog
gemeengoed in tal van huisgezinnen,
brengt de expositie ons in deze eeuw,
waarin de jeugdlectuur meer aan de
werkelijkheid werd aangepast en ten
gevolge van de vervolmaking van de
technieken er meer prenten en kleuren
gedrukt worden. Velen zullen hier op
bekend terrein zijn gekomen en met een
tikkeltje weemoed misschien om verlo
ren gegane jeugd zich tal van werkjes
weer herinneren. Tot slot is er een uit
gebreide serie kinderboeken van nu.
waarbij vooral de fraaiste en meest bij
zondere werkjes uit aller heren landen
zijn tentoongesteld.
„Voor ieder kind in huis een
boeken een hoek om het te be
leven" en daarom zijn er een paar
moderne kinderkamers of kinderhoe
ken als voorbeelden ingericht. Ook
is er een kinderleeszaal, waar de
jeugd als ze van het kijken moe is,
naar hartelust in lectuur mag gras
duinen. De typografisch fraai verzorg
de catalogus met een aantal mooie
prenten bevat een uitgebreide biblio
grafie, zodat hij ook voor kenners van
de kinderlectuur van blijvende waar
de zal zijn en eveneens voor later zijn
nut kan bewijzen.
De expositie die pakkend is ingedeeld
en nog ..opgeluisterd" wordt met popp?-
kamers en kinderspelen, blijft tot 7 ja
nuari te bezichtigen. Ze is het waard
vele duizenden bezoekers te trekken en
sluit mooi aan op de verschijning van
Leonard de Vries' boekwerk over kin
derlectuur tussen 1712 en 1898, dat
„Bloempjes der Vreugd' voor de Lieve
Jeugd" heet.
gebed te omsingelen, totdat j3e muren
van hoogmoed, boosheid, haat en ver
blinding bezwijken voor dit heilig of
fensief van de liefde?
Sla uw atlas open of neem een kaart
van Rusland. Denk met zorg aan de 200
miljoen mensen, die er wonen. Streel
met Uw vingertoppen over het wijde
land: de Wolga. de Dnjeper, Kiev, Mos
kou Leningrad de Oeral. Kazakstan,
Workuta, Stalingrad. Siberië, Het hei
lig Rusland van weleer. Land van ka
thedralen en ikonen. Land van Maria.
Land, dat aan Gol ontroofd werd. Want
overal, waar uw vinger de kaart aan
raakt, zijn duizenden zielen in nood.
Misschien is er een gevangenis, een
concentratiekamp, een kazerne, een
kolchose, een fabriek, een atoomcen
trum, God weet het maar in ieder
geval raakt uw vinger een gebied, waar
onderdrukt, geterroriseerd, geslagen,
gehongerd gevreesd, geleden en gestor
ven wordt. Ge hebt het bloedende Rus
land met uw vinger betast.
Wees een Samaritaan. Giet de olie
van uw goedheid en de wijn van uw
gebed in de gapende wonden. Sla uw
atlas niet onverschillig dicht. Laat die
kaart u voor ogen blijven. Bid en offer
voortaan ten minste voor één verdool
de ziel. om bekering en voor ééén mar
telaar. om kracht".
Als concrete mogelijkheid om zowel
door gebed als offer de gekruisigde
Kerk bij te staan, bieden Oostpriester
hulp en de Middagklok katholiek Ne
derland de Godspenning aan. Wie zich
deze penning verschaft, en deze gebruikt
geeft een losprijs voor onze broeders,
die de gevangenen zijn geworden van
het Godloze bolsjewisme. Oostpriester
hulp 's-Hertogenbosch stuurt pp verzoek
alle informaties. In talrijke parochies
en organisaties zal dit actuele teken
van de nood, dit christelijke vredes-
symbool, worden verspreid.
Z.H. Exc. mgr. M. A. Jansen, bisschop
van Rotterdam, heeft op diens verzoek
eervol ontslag verleend aan de zeereerw.
heer J. B. M. Timp. pastoor van de pa
rochie van de H. Liduina te Den Haag.
Tot pastoor aldaar is benoemd de zeer
eerw. heer J- Staadegaard; tot pastoor
van de parochie Onbevlekt Hart van Ma
ria te Lisse is benoemd de zeereerw.
heer G. J. W. van Dijk; tot pastoor van
de parochie van de H Victor te Wad-
dinxveen de zeereerw. heer H. C. A. van
Drunen kapelaan in-de parochie van
Chrisutus Koning te Rotterdam (Hilie-
gersberg); tot kapelaan te Dordrecht (H.
Bonifatius) de weleerw. heer C. L. M.
van Ruyven: tot kapelaan te Voorhout (H.
Bartholomeus) de weleerw. heer J. N.
Tenniglo. majoor-aalmoezenier bij de
Kon. Landmacht. In verband met zijn
benoeming tot majoor-aalmoezenier bij
de Kon. Landmacht is de weleerw. heer
A. J. Hubers eervol ontslag verleend als
kapelaan te Dordrecht (H. Bonifatius).
Op het Haagse spoorwegemplacement
aan de Waldorpstraat op het traject
's-GravenhageDelft is zaterdagavond
de 44-jarig^ Dordrechtenaar A. Fok on
der een rijdende trein terecht gekomen
en aan de gevolgen van dit ongeval
overleden. Het slachtoffer werd in een
psychiatrische inrichting te 's-Graven
hage verpleegd. De politie onderzoekt
op welke wijze de man op het baanvak
terecht is gekomen.
