lie wil Bolletje
Dagblad voor Schiedam en omstreken
Waarborg voor vrede in Nieuw-Guinea
Dr. W. Drees op meeste punten
eens met verklaring-Burger
P.v.d.A.-woordvoerderA. R. en K.V.P.
If pleegden geen woordbreuk
Ontslag 12.00C
1 mijnwerkers
Ordergebrek
Aanvaring
in Kanaal
Hr. Ms. „Groningenvoer
drie maal rond de aarde
Hevige explosie
in Groningen
Rest van luchtreus
Spoedig lancering
van kunstplaneet
Djakarta wil
Hollandse dreiging
beantwoorden
Twee Grieken in dikke
mist op elkaar
Terug in Den Helder na anderhalf jaar
DONDERDAG 4 DECEMBER 1958
LOEP OP KALMERENDE DREES EN
„LIBERALE" OOGKLEPPEN
Kén dode, eeu vermiste
Culturele prijs voor
Nijmeegse architect
Sluiting van 36 kolen
mijnen in Engeland
300 man ontslagen bij
wapenfabriek te Breda
Oecumenisch bouw-
kamp in voorbereiding
Kardinaal Giobbe
vertrekt a.s. zaterdag
Binnenlandse politiek
Sociale politiek
Bevolkingsgroei
Nieuw-Guinea
Een beeld van de brand op de ival
HET WEER
VOOR MORGEN
NEVELIG WEER
Politieke verhoudingen
Plannen Bouworde in 1959
nieuwe schiedamsche courant
De onderzeebootjager Hr- Ms „Gronin
gen" is gistermiddag in de haven van Den
Helder teruggekeerd, na een verblijf van
anderhalf jaar in Nieuw-Guinea. Het schip
met de 236 opvarenden was gemiddeld 21
dagen per maand op zee en legde in to
taal 68.000 zeemijlen af. Het maakte hier
door een reis, gelijk aan een afstand drie
maal rond de wereld, zonder dokken en
zonder enig herstel.
„Een varende reclame voor Nederlands
industrie", zo noemde de commandant
van de onderzeebootjager, kapitein
luitenant ter zee J. B. M Maas. zijn schip,
terstond na zijn aankomst op vaderlandse
bodem.
(Van onze parlementaire rédacteur)
De regering ziet zeer wei de gevaren cn
e risico's, die verbonden zijn_ aan een
Vasthouden van onze soevereiniteit over
Nieuw-Guinea. Er is hiertegenover echter
6?en ander alternatief dan deze soeverei-
Jiteit over te dragen aan Indonesië of
Nieuw-Guinea te abandonneren. In geen
van deze beide gevallen staat vast, dat de
Ir*<le aldaar gewaarborgd is. Dc Nieuw-
'Uinea-kwestie is een van de vele pro-
b'emen in onze wereld, waarvoor geen
y°Hedig bevredigende oplossing te vinden
:s- Ook dc weg van eventuele trustschaps-
|ierhouding is onbegaanbaar. Dit verklaar-
x,® gisteren de minister-president dr.
Drees in antwoord op de algemene po-
'Heke beschouwingen, welke dinsdag in
qe Eerste Kamer zijn gehouden.
.Bet ontwerp inzake uitzending van
?lenstplichtigen naar Nieuw Guinea is een
;?Sisch uitvloeisel van de grondwetsher-
i.^ing. De regering stelt er prijs op. dat
Wetsontwerp wordt afgehandeld, zo
/^klaarde de minister-president. Hij had
,8riP voor zekere ongerustheid te dezer
t in socialistische kring, maar hq *cht-
tee ongerustheid ongegrond. Er zijn
bdicaties. dat er tamelijk veel vrvjwilli-
t rs bereid zijn om naar Nieuw Guinea
,e gaan Z0 mogelijk zal dan aan deze op-
i Sgin.g de voorkeur worden gegeven, maar
q?salniettemin wenst de regering afdoe-
van het huidige ontwerp.
Dr. Drees was het eens met de anti-
,r.evolutionaire senator Anema, dat do
"JOenlandse politiek in een onverkwik-
®»«k stadium is gekomen. In hoeverre
n de fracties gebonden aan het kabinet.
(Van onze correspondent)
Een hevige explosie in het oostelijk deel
Hr| Groningen heeft gistermiddag het le-
gekost aan de 38-jarige installatiebe-
''hde J. Kuiper uit St.-Annen, terwijl de
'"iarige J. Kolen uit Groningen nog
^'°rdt vermist. De ontploffing ontstond op
terrein van de British Petrol Company
?0p tot nu toe onbekende oorzaak. Zij
*'nS gepaard met een felle vuurgloed en
hevige brand.
9aItl het Van Starkenborghkanaal, waar-
het t terrein van de B.P.C. grenst, lag
ju- tankschip „Velp" uit Amsterdam, dat
ojj„ werd gelost. De slang waardoor gas-
t Uit Imt r,r.ULn Krnfrl rfonnmnt cphflflt.
Het antwoord op deze vraag, aldus dc pre
mier, is een ingewikkelde geschiedenis.
Hij gaf in verband hiermede nog eens
een overzicht van het verloop van de ka
binetsformatie te dezer zake.
Hij benadrukte, dat ook naar zijn inzicht
het kabinet een eigen positie inneemt in
ons staatsbestel. „Dit heb ik ook gesteld
tegenover de socialistische fractie, toen zij
overleg pleegde over de bekende eisen
van mr. Burger", deelde de heer Drees
mede, Hij vond een dergelijk overleg iets
volkomen normaals. Zakelijk was hij het
met de meeste punten van de verklaring
van mr. Burger eens.
Dr. Drees was zeer getroffen door de
amendementen, welke in de Tweede Ka
mer waren ingediend bij de wet vervreem
ding landbouwgronden; amendementen,
welke lijnrecht ingingen tegen het zorg
vuldig opgestelde regeringsprogramma. De
regering is voornemens heel deze kwestie
hij doelde hierbij met name op het
voorkomen van de versnippering van on
ze landbouwgronden aan het parlement
nog eens voor te leggen.
T.a.v. de kinderbijslag liet dr. Drees na
de merkwaardige verklaring van de so
cialistische fractieleider mr In 't Veld een
geruststellend geluid horen. Hij hoopte,
dat het wetsontwerp betreffende de alge
mene kinderbijslagverzekering zijn nor
male voortgang zou hebben. De kwestie
van de prioriteit zal worden bekeken als
het wetsontwerp inzake de weduwen- en
wezenverzekering, gereed is
Aan het adre's van de particuliere be
roepskeuzebureaus deed dc minister-pre
sident een verheugende mededeling. Er is
zojuist een nota van wijziging op de be
groting van 195*8 klaar gekomen, welke
hogere subsidies voor deze bureaus in het
vooruitzicht stelt.
Evenals verleden jaar benadrukte de
minister-president, dat wij voor een ont
zaglijk zware taak staan, vooral in ver
band met onze uitzonderlijk snelle bevol
kingsgroei. Dit laatste verschijnsel ligt
aan de wortel van tal van moeilijke pro
blemen, waarmee wij worstelen. (Wonin
gen. scholen, verkeer enz.) Het woning
probleem zou lang niet zo nijpend zijn,
als onze bevolking niet zo snel groeide.
In verband hiermede moeten wij als volk
er ons ook in schikken, dat ons consump-
tiepeil iets lager is dan van andere lan
den. waarvan de bevolking niet zo snel
groeit. Wij moeten in verhouding nu een
maal meer investeren dan dergelijke lan
den.
Tegenover degenen, die het kabinet al
maar gebrék aan regeerkracht verwijten,
stelde de minister-president nog eens, dat
wij bepaald niet ontevreden mogen zijn
Er zijn b-v. dit ja.ar meer woningen ge
bouwd dan ooit te voren. Het is nog maar
de vraag of er een ander kabinet op vaste
basis en m€t betere vooruitzichten moge
lijk is. Ik zie het niet", zo verklaarde dr.
Drees Een zakenkabinet helpt geen en
kel probleem oplossen. Voortzetting van
de huidige samenwerking is in 's lands be
lang, aldus dr Drees.
DEN HAAG, 3 december.
Dc VYD-woordvoerder, de lieer Van Kiel, maakte van de replieken bij
de algemene politieke beschouwingen in de Eerste Kamer gebruik om
bedenkingen te opperen tegen de debat-techniek van de minister-president,
die er een gewoonte van maakt aan de kern van de zaak voorbij' te gaan
en daatmee kalmerend in te werken op de politieke verhoudingen. Bij
liet toelichten van deze stelling was de lieer Van Riel echter niet steeds
even gelukkig. -
In eerste termijn bad hij gewaarschuwd tegen de gevaren, die ons
bedreigen, door de toenemende collectieve machtsvorming. Dr. Drees wees
er in verband biermede op, dat de boeren, met de andere delen van de
middengroepen hèt troetelkind van de WD-woordvoerder, er nu niet
bepaald afkerig van zijn bun positie langs de weg van collectieve machts
vorming te verbeteren.
kis*.»-it bet schip werd gepompt, schoot
t
bart? beer Kuiper, gehuwd en één kind,
on do°r de luchtdruk en de uitstromende
DrV?tte onmiddellijk vlam.
1 XVUJJJCI., 6CUUVVU
de de de pompinstallatie en moet in
l5hvlammen zijn omgekomen. De heer Ko-
js Kehuwd en vader van zeven kinderen,
w^fmoedelijk door de luchtdruk in het
tQr.ep terecht gekomen. De politie heeft
tj'jaat in de avond in het kanaal gedregd,
Zonder resultaat.
bemanningslid A. Groet van de
shribep lichte verwondingen en een
en 00^ schipper moest licht
Uj,^0nd naar het Diaconessenhuis te Gro-
-gen worden overgebracht,
«re brandweer bestreed het vuur met
materiaal. Men 'was de vlammen
s met schuimblussers te lijf gegaan,
te en°rme rookontwikkeling veroorzaak-
móeilijkheden bij de blussings-
Kzaamheden.
De heer Van Riel was over deze bestrij
ding helemaal niet te spreken. Volgens
hem was het volkomen onjuist om ten
aanzien van de boeren te spreken van
collectieve machtsvorming. De boeren
trachten slechts invloed uit te oefenen op
het regeringsbeleid, maar maken daarbij
van machtsmiddelen als stakingen geen
gebruik. Men moet' wel met bijzondere
„liberale" oogkleppen rondlopen om zo
iets zonder blikken of blozen te beweren.
De socialistische woordvoerder de heer
In 't Veld vroeg de heer Van Riel, of hij
nooit gehoord had van zo iets als de „pres
sure-groups". Welnu, er is geen machti
ger „pressure-group" dan de boeren-
organisaties, niet alleen ten onzent, maar
ook in andere landen. Hij maakte er bo
vendien op attent, dat de arbeidersvak
bonden van het stakingsrecht 'na de oor
log bijna geen gebruik hebben gemaakt.
Ook zonder dit soort machtsmiddelen kan
men zijn macht zeer wel doen gelden!
Ten aanzien van het overleg, dat de so
cialistische Tweede-Kamerfractie met de
socialistische ministers heeft gevoei'd
over dte zeven eisen van mr. Burger,
merkte de VVD-woordvoerder nog op,
dat zijn bezwaren zich niet richtten' tegen
het overleg zelf, maar tegen de publici
teit, die aan dit overleg als politiek feit
is gegeven.
De heer In 't Veld (PvdA) constateerde
met vreugde, dat er inzovérre vooruitgang
de algemene kinderbijslagverzekering en
van de weduwen- en wezenverzekering
betreft, een prioriteit moet worden be
paald om verdere vertraging te voorko
men.
Dr. Drees achtte dit echter op dit ogen
blik niet goed mogelijk. Eerst moet de
regeling inzake de weduwen- en wezen
verzekering bekend zijn, voordat we hier
over kunnen beslissen.
De heer In 't Veld kwam ook nog even
terug op wat hij gisteren gezegd had over
de algemene kinderbijslagverzekering. Hij
voegde hieraan toe, dat zijn vraag, of het
niet beter is deze nieuwe verzekering
voorlopig maar terzijde te stellen, omdat
zij zoveel verzet oproept, niet betekent,
dat hij tegen deze verzekering is. Hij is
bereid vóór te stemmen, zij het zonder
enthousiasme. Ad Int.
Gistermiddag is Hr. Ms. jager „Gro
ningen", na een verblijf van ander
half jaar in Nieuw-Guinea in de
marinehaven Den Helder thuis
gevaren.
Enkele wolkenvelden en overwegend
droog weer. Plaatselijk mist. Vannacht
voornamelijk in het zuidoosten van het
land temperaturen om het vriespunt tot
lichte vorst, morgen overdag dezelfde
temperaturen als vandaag of iets lagere.
Zwakke wind.
Vrijdag S december: zon op 08.30, onder 16.30
maan op 01-20, onder 13.36.
is in de Nieuw-Guinea-kwestie, dat thans
algemeen het problematische van deze
kwestie wordt erkend. Ook na het ant
woord van dr. Drees vroeg hij zich af, of
het toch niet mogelijk is tot een of andere
vorm van internationaal beheer te komen.
Hij dacht hierbij met name aan de mo
gelijkheid Nieuw-Guinea onder mandaat
te stellen van enkele landen, b.v. de V.S.
van Amerika, India, Australië en Indone
sië. Uitgesloten, zo was het bescheid van
dr. Drees. Voor Indonesië is geen enkele
vorm van mandaat aanvaardbaar. Een
tweederdenmeerderheid in de Ver. Na
ties is hiervoor derhalve niet te krijgen.
De heer In 't Veld had gisteren gezegd,
dat de heer Burger zich na het optreden
van AR cn KVP in de Tweede Kamer
t.a.v. dc wet vervreemding landbouw
gronden terecht bedrogen voelde. De heer
Ruppert (AR) vroeg onmiddellijk, of dit
betekende, dat hjj de AR en KVP woord
breuk in dc schoenen schoof cn mocht
hierop van de heer In 't Veld vernemen,
dat hij dat nu niet direct bedoeld had.
Het leek hem gezien deze interpretatie
beter om te zeggen, dat de heer Burger
zich in zijn verwachtingen bedrogen voel- I
dc door het optreden der beide regerings
partijen. Van de regeringstafel mompel- j
den de ministers Drees en Suurhoff: de
heer Burger voelde zich „genomen".
De heer In»'t Velt constateerde verder,
dat dc andere regeringspartijen het in
hoofdlijnen eens zijn met de eisen van
mr. Burger. Het schijnt al bij al wel mee
te vallen met de politieke spanningen. Nu
er een redeliike kans is op uitvoering van
deze eisen, behoeft voor een kabinets
crisis niet meer gevreesd te worden.
De Engelse Viscount die tijdens een
proefvlucht bij Camberley in het
graafschap Surrey neerstortte en
volkomen verbrandde. Op de ferto t
restant van de eens zo trotse lucht
reus.
De culturele prijs van de gemeente
Arnhem voor 1958 is toegekend aan de
Nijmeegse architect jhr. ir. A. P. Wessel-
man van Helmond. De jury is tot deze
beslissing gekomen op grond van haar be
vindingen bij de beoordeling van een vijf
tigtal objecten, gedurende de laatste vijf
jaar in de provincie Gelderland tot stand
gebracht. Mede gelet op de achtergrond
van het gehele oeuvre van de bekroonde
bleek het gebouwencomplex van de pa
pierfabriek Gelderland te Nijmegen in ho
ge mate te voldoen in stedebouwkundig
opzicht.
Hex Amerikaanse leger zal, naar men
gisteren te Cape Canaveral in Florida
verwachtte, in het komende weekeind een
raket lanceren, waarmee men een voor
werp voorbij de maan wil schieten en in
een baan om de zon wil brengen.
Hoe ver de dertien tot veertien kilogram
wegende „kunstplaneet" in de ruimte zal
doordringen, voordat zjj om de zon gaat
wentelen, is niet meegedeeld. Het zou
mogelijk zijn, dat deze afstand groter is
dan 800.000 kilometer, het bereik van de
radio-installatie waarmee de kunstplanect
zal worden gevolgd.
Het kunstplaneetje zal met een vier-
trapsraket, Juno 2, worden gelanceerd.
De eerste trap is een Jupiter-raket voor
middelgrote afstand. De latere zijn Ser
geant-raketten. De Jupiter heeft vloeibare
brandstof, de Sergeants vaste brandstof.
De Juno 1 was een Jupiter-raket, waar
van de neuskegel behouden op aarde is
teruggekeerd.
De voorzitter van de commissie voor
Buitenlandse Zaken van het Indonesische
parlement, Masjmoer, heeft gisteren ver
klaard, dat „indien de Hollanders ge
weld willen, wij hen met geweld zullen
tegemoet treden"- Dit berichtte het
nieuwsagentschap Antara.
Masjmoer gaf commentaar op een on
langs door de Nederlandse regering geda
ne bekendmaking, dat Nederland weer
troepen zal zenden naar westelijk Nieuw-
Guinea, waar Indonesië aanspraak op
maakt. Masjmoer zei voorts het volledig
eens te zijn met het plan van de Indo
nesische regering om op de eilanden te
genover Nieuw-Guinea opleidingsbases aan
te leggen.
In Djakarta is gisteren voorts een over
eenkomst getekend tot samenwerking tus
sen de Indonesische marine en de marine
van India en tot het verlenen van hulp
over en weer. In 1956 werd een soortge
lijke overeenkomst geslo'ten door de lucht
machten van de beide landen.
Wegens de toenemende moeilijkheden
van de Engelse kolenindustrie, die thans
een onverkochte kolenvoorraad van on
geveer 19 miljoen ton heeft, terwijl de
voorraden bij de verbruikers eveneens on
geveer 19 miljoen ton groot zijn, heeft de
Engelse Nationale Kolenraad ingrijpende
maatregelen aangekondigd.
Deze zullen bestaan in de sluiting van
36 mijnen waardoor ongeveer 12.000 mijn
werkers werkloos zullen worden. Voorts
zal de dagbouwproduktie met ongeveer
3 miljoen ton per jaar worden beperkt.
Verwacht wordt, dat de Engelse kolen-
produktie in het komende jaar ongeveer
negen miljoen ton groter zal zijn dan het
vprbruik. De produktie van 1959 wordt
geraamd op 211 miljoen ton en het ver
bruik op 202 miljoen ton.
De aangekondigde maatregelen van de
Kolenraad wekten bij de mijnwerkers
ontstemming. Zij belegden na de bekend
making een spoedbijeenkomst om de si
tuatie te bespreken. Voorgesteld werd,
dat de mijnwerkers hun medewerking
zullen weigeren. Vrijdag zullen de mijn
werkers verder beraadslagen.
De directie van de N.V. Hispano Suiza,
wapen- en munitiefabriek te Breda, heeft
met ingang van vrijdag 300 man van het
personeel ontslag aangezegd wegens ge
brek aan orders. De betrokken werkne
mers zjjn dinsdag van het besluit op de
hoogte gesteld.
De fabriek produceert wapens en muni
tie, die voornamelijk in Nederland worden
afgezet. Volgens inlichtingen van directie
zijde is het aantal orders de laatste tijd
dusdanig teruggelopen, dat noodzakelijker
wijs tot vermindering van het personeel
moest worden overgegaan. -Deze motive
ring is aan de arbeiders verstrekt via de
betrokken vakorganisaties.
Na het voorgenomen ontslag van de 300
arbeiders zullen nog 450 werknemers in
dienst van de N.V. blijven.
Tijdens een dichte mist is het 7194 ton
metende Griekse vrachtschip „Prodro-
1 mos" woensdagmiddag in het Engelse
Kanaal ter hoogte van Dungeness in aan-
i varing gekomen met de „King Minos
I een schip van 10.930 ton van dezelfde na
tionaliteit. De „Prodromos" verloor zijn
gehele achtersteven.
Op last van de gezagvoerder verliet
de bemanning op de eerste stuurman en
nog een opvarende na het schip. Twaalf
schipbreukelingen werden aan boord geno-
I men van de „Montferland" een 6875 ton
metend vrachtschip van de Koninklijke
Hollandse Lloyd, terwijl de rest werd ge-
1 red door de Groningse kustvaarder „Da-
capo"
1 De Nederlandse sleepboot „Tync en
I de Franse sleeptboot Jean Bart" waren
i spoedig op de plaats van de aanvaring.
I Het Franse schip slaagde er in de „Pro
dromos". waarvan de machinekamer en
twee ruimen waren volgelopen op sleep
touw te nemen en bij Dungenesss op het
strand te zetten.
De „King Minos" liep minder schade
op. Dit schip, dat pas dit jaar voor reke
ning van de Griekse reder Onassis te
Duinkerken was afgebouwd, kon op eigen
kracht Dungeness bereiken.
De twee Nederlandse schepen, die hulp
hadden geboden, vervolgden hun reis, na
dat zij de schipbreukelingen op andere
schepen hadden overgezet. De 12 opvaren
den van dc „Prodromos" die de „Mont
ferland" had gered, stapten over op de
reddingboot van Dungeness, terwijl de ge
redden aan boord van de „Dacapo" wer
den overgebracht naar de „Jean Bart"
De „Dacapo" is op weg naar Lissabon
De „Montferland" was dinsdagavond uit
Amsterdam naar Zuid-Amerika vertrok
ken.
De Bouworde Nederland treft voorbe
reidingen voor een eocumenisch bouw-
kamp in Nederland of in Duitsland voor
Nederlandse universiteitsstudenten. Be
sprekingen met, protestantse kerkelijke
autoriteiten over de praktische verwezen
lijking van het plan zijn gaande. De plaats
van vestiging is nog niet zeker. In ieder
geval zal het bouwkamp in dienst van
de woningbouw worden gesteld De inger-
nationale bouworde ontvangt zeer vele
aanvragen die plannen omvatten voor het
bouwen van kerken, woningen, een le-
proserie, wegenaanleg, scholen en der
gelijke.
Sinds 1953 heeft de Internationale
Bouworde ongeveer 2400 huizen. 57 ker
ken en 63 séholen gebouwd. In 1958 bouw
den 5.000 vrijwilligers, behorende tot 25
verschillende nationaliteiten in acht lan
den van Europa en Afrika in totaal een
duizendtal woningen, 12 kerken. 23 scho
len. kloosters en jeugdhuizen.
De Pauselijke Nuntius te 's-Gravenha-
ge, Kardinaal Giobbe, vertrekt zaterdag
a s. te 10.40 uur v. m. van Schiphol naar
Rome Hij zal daar, zoals bekend, voorio-
r-i-ï zi.in intrek nemen in het Nederlands
College.
Gevraagd naar zijn ervaringen over de
hulp aan de K.P.M.-schepen, tijdens de
maatregelen van de Indonesische rege
ring, zei de commandant: „Eigenlijk zijn
wij voor de K.P.M. in die moeilijke dagen
alléén een morele steun geweest: actie is
er nagenoeg niet gevoerd". Een spectacu
laire gebeurtenis noemde de commandant
het ontsnappen van de K-P.M.-schepen
„Lebac" en „Lehawa" uit de haven van
Pontianak Beide schepen trachtten met
niet meer dan drie zeelieden en twee bur
gerkrachten naar Singapore te vluchten.
De „Lebac" sleepte de „Lehawa". Op
dit laatste schip moest de gezagvoerder zo
wel de sleeptros, het roer als de radio
bedienen- Toen het schip hevig begon te
slingeren, vroeg de kapitein minder te
gieren, waarop zijn collega op de „Lebac"
antwoordde: „Als jullie me door Se radio
oproepen, kan ik het stuur niet houden".
Ook deze kapitein deed werk voor drie.
De heer Ruppert drong er nog eens cp
aan, dat er thans wat de invoering van