Boekhandel legt zich neer bij
de nieuwe situatie
Sovjets hebben géén
atoomvliegtuig
KAJ en VKAJ
Nobelprijzen
L uitgereikt J
Administratie
geestelijke
en
vrijheid
Noorden wil de migratie
beperken
i\
PATER PIRE ONTVANGT NOBELPRIJS
Straatsteen voor dijkbekleding
Akkoord met beperkte liberalisering
Eisenhower gelooft
Besprekingen over
samenwerking
1$
Koningin naar Utrecht
Miljoen dollar in onde
broek
Mr. Kortenhorst opende
expositie Fritz Behrendt
ttSlootraket" werd met
succes gelanceerd
Modern bejaardenhuis
aan de Maas in Cuyk
Volwassenen naar de
vakschool
Dure liuizen maar de
schoorsteen deugt niet
Bejaarde visser in de
Merwede verdronken
Rood geliakt verboden
Particulier dagblad in
Ned. Nieuw-Guinea
Nogmaals: de
Pocket-beschikking"
Meer mogelijkheden met klei-produkten
Generaals gaan heen
VB
DONDERDAG 11 DECEMBER 1958
PAGINA 3
besparing van mankracht
50.000ste cursist afgestudeerd
i K*
Woongeneugten in radiostad
Stalen vaartuigje kapseisde
Minister beraadt zich over
sulfietprobleem
Staatssecretaris höppener
Geperforeerde steen
l#j8
0
(Van onze correspondent)
Met 419 stemmen vóór van de'aanwezi-
?e 430 leden op de buitengewone verga
dering van de Nederl Boekverkopersbond
Welke woensdag te Utrecht werd gehou
den, is een motie aangenomen, waarin de
Jeden hun vertrouwen uitspreken in het
bestuur. Zij dragen dit bestuur op om sa-
hien met de commissie, die daarvoor is ge
vormd te trachten het reglement van de
^er. tot Bevordering van de Belangen
des Boekhandels aan te passen aan de
'hans ontstane situatie.
Aldus deelde de voorzitter, de heer H-
w. Blok mede, tijdens een persconferen
tie, welke na afloop van bedoelde verga
dering werd gehouden.
Deze motie betekent, dat men ermede
akkoord gaat om met samenwerking van
bedoelde commissie te komen tot zekere
liberalisering binnen de perken van het
boekverkopersvak, een maatregel, die de
bieuwe tijd nu eenmaal eist. Voorts is
bet bestuur van mening, dat een vesti-
Gingsbeschikking, event, gevolgd door een
vestigingsbesluit, een uitbreiding van het
®antal boekhandels tengevolge zal heb
ben. Zo kan o.a. een aantal verkopers
Worden opgenomen, die thans clandestien
het vak uitoefenen en zal er vooral meer
Gelegenheid komen tot de verkoop van het
Goedkope boek op het platteland.
Als argument voor het vestigingsbesluit
Werd aangevoerd, dat er momenteel di
verse kiosken zijn, die tijdschriften en
buitenlandse bladen verkopen, terwijl er
bovendien de „doorbraak" is van de zijde
Van de kruideniers, die wellicht gedwon-
Gen door de concurrentie het pocketboek
'en verkoop willen aanbieden.
Wat de verkoop van het pocketboek be
treft, werd er nog op gewezen, dat de
boekhandel de verspreiding hiervan van
yen beginne af steeds heeft gepousseerd,
haar men hierin een stimulans ziet om
bepaalde kopers ook te brengen tot het
kopen van andere boeken.
In bovenvermelde reorganisatie-commis-
aie. die onder voorzitterschap staat van
hts. M. v. d. Brink namens de uitgevers
bond, hebben o-m- zitting de heer F. Ver
biest namens de Katholieke Bond van Uit-
geve>- en de heer M. Oomens namens de
Kath Bond van Boekverkopers.
Het bestuur van de Ned. Kath. boek
verkopersbond heeft, zo deelde hét gister
avond mede, met instemming kennisgeno
men van de goedkeuring door de leden
vergadering van het door het N.B.B.-be-
stuur gevoerde beleid .Verwacht mag wor
den, dat op de woensdag 17 december te
's-Hertogenbosch te houden ledenvergade
ring van de katholieke bond, die mede
aanvrager is van de vestigingsbeschikking
boekverkopersbedrijven, het bestuursbe
leid eveneens zal worden goedgekeurd.
H.M. de Koningin heeft het voornemen
het jubileumcongres van de Nationale
Raad voor maatschappelijk Werk bij te
wonen, dat op woensdag 17 december in
de stadsschouwburg te Utrecht gehouden
zal worden.
Zoals bekend, herdenkt de raad op die
dag het feit, dat de „Nederlandsche Vere
niging voor armenzorg en weldadigheid",
waarvan hij een voorzetting is vijftig jaar
geleden werd opgericht.
In de zak van een oude broek,
die deel uitmaakte van een partij
gebruikte Amerikaanse kleding
heeft een marskramer in Cagliari,
op Sardinië, een cheque van een
miljoen dollars aangetroffen.
De chèque is gedateerd uit 1956
en kan geïnd worden bij de „Chase
Manhattan Bank" te New York. Zij
is ondertekend door een zekere
John Beresford Tipton.
De ontdekking vond veertien da
gen geleden plaats. Op aanraden
van zijn vrienden stelde de mars
kramer de Amerikaanse bank op de
hoogte van zijn ontdekking en deze
instelling antwoordde hem, dat de
heer Tipton inderdaad een harer
cliënten is en dat zij zal pogen de
begunstigde van de chèque te vin
den.
Volgens de Italiaanse wet zou de
marskramer recht hebben op tien
procent van de waarde van het ge
vonden object.
„Als een politicus voor de eerste maal
een karikatuur van zichzelf in de krant
ziet, dan weet hij, dat hij serieus genomen
wordt. Hij voelt zich dan als een school
kind, dat geslaagd is en dat dit thuis kan
gaan vertellen". Met deze woorden schets
te Mr. L. G. Kortenhorst voorzitter van
de Tweede Kamer, het belang van de ka
rikatuur voor de politicus. Hij deed dit he
denmiddag bij gelegenheid van de opening
van een expositie van werken van Fritz
Behrendt, de 33-jarige tekenaar-karika
turist, die in vele bladen in binnen- en
buitenland zijn politieke prenten ziet af
gedrukt. In 't zaaltje van Van Stockum's
boekhandel aan het Buitenhof waren van
morgen onder meer de ambassadeur van
Israël en Z.-Afrika benevens wethouder
D. Dettmeijer en andere genodigden bijeen
gekomen om de opening van de tentoon
stelling van het werk van deze knappe
tekenaar bij te wonen. Mr. Kortenhorst
schetste in een sprankelend speechje de
waarde van de politieke tekenaar in onze
democratie en merkte daarbij onder meer
op, dat deze tekeningen meestal de ver
dediging van de zwakken en de minder
heid op zich neemt, zodat hierin van rid
derlijkheid sprake is, hoewel de karikatu
rist natuurlijk ook kan honen en demago
gisch kan zijn.
President Eisenhower heeft gisteren op
zün persconferentie verklaard, dat de
Amerikaanse regering geen enkele be
trouwbare inlichting heeft ontvangen,
waaruit zou blijken dat de Sovjets er in
geslaagd zün een vliegtuig op kernener.
gie te laten vliegen.
In dit verband merkte Eisenhower op,
I dat het volgens de deskundigen niet het
minste nut heeft te proberen een vlieg
tuig met een kernmotor alleen maar een
paar honderd meter van de grond te krij
gen. Het onderzoek in de V.S. is dan ook
veeleer gericht op de ontwikkeling van 'n
atoomvliegtuig, dat bevredigende presta
ties levert en dat voor vreedzame of mi
litaire doeleinden kan worden gebruikt,
zo zeide hij. Dat wil natuurlijk niet zeg
gen dat het wetenschappelijk onderzoek
naar atoommotoren voor vliegtuigen en
'iet overbrengen van de opgewekte ener-
'>e is gestaakt.
Deze kwestie kwam ter sprake, toen
ournalisten vragen hadden gesteld over
berichten, dat senator Humphrey Van pre
mier Kroesjtsjef zou hebben gehoord,
dat de Sovjet-Unie een lange-afstandsra-
ket had gebouwd, die 13.000 km kon af
leggen.
Eisenhower zei. dat hij niet zijn vertrou
welijk gesprek mèt de senator openbaar
kon maken, doch hij had wel de berichten
over deze kwestie in de kranten gelezen
Twee belangrijke internationale ver-
Gaderineen van de KAJ en VKAJ wor
den deze maand in Nice gehouden. Van
tot 12 decembe,r zijn de aalmoezeniers
ï,an de katholieke arbeidersjeugd uit
buropa bij elkaar om de resultaten van
"e tot dusver gevoerde actie tot kerste
ning van de Europese arbeidersjeugd en
de missie-activiteit vooral in Afrika te
bespreken.
^an 14 tot 17 december volgen de voor-
zi liters en voorzitsters van de nationale
°rganisaties. Zij plegen overleg over ver
dere intensivering der sa-menrwerking
yitgebreide enquêtes en studies zijn a In
5et congr-e*; voorafgegaan. Belangrijk on-
,etWerp van bespreking vormt de mis-
^e-activiteit der Nederlandse KAJ in
U-frika, waar 26 Nederlandse Kajotters en
1 Kajotster praktisch werkzaam zijn.
Vooroverleg is dienaangaande reeds ge
voerd mei de KAJ in België. Oostenrijk,
Engeland en Spanje. Het is niet onmoge
lijk. dat op het congres te Nice besloten
Wordt internationaal samengestelde teams
Uit te zenden naar de missie.
Uit Nederland nemen zeven aalmoeze
niers aan de besprekingen van het eer
ste congres deel: hoofdaalmoezenier Huy-
boom, alsmede de aalmoezeniers Bertels
en Van Wel uit het bisdom Haarlem,
aalmoezenier Meyer, Rotterdam, aalmoe
zenier N. Schlangen, Roermonden aal
moezenier Th. Groensmiit, Utrecht.
Aan de presidentiële conferentie nemen komst gehouden, waarbij o.m. diverse
UU Nederland deel KAJ-voorzitter H La- burgemeester,, uit het Land van Cuyk te
r°sch. Bom. Limburg: VKAJ-presidente
mej. b. Heystee, Utrecht en G. van Bakel
Eindhoven, penningmeester van de inter
nationale KAJ.
en hij voelde zich niet gedrongen ze tegen
te spreken. Voorts zei hij niet in te zien
waarom de Sovjet-Unie er niet in zou kun
nen slagen een dergelijke raket te ont
wikkelen. De V.S. hebben op dit gebied
ook successen behaald, zo zeide hij. (hier
mee doelde hij kennelijk op de recente
proef, waarbij een Atlas-raket een afstand
van meer dan 9.000 km zou hebben afge
legd.)
(Van onze correspondent)
Mgr. W. Bekkers, bisschop-coadjutor
van Den Bosch heeft gisteren in Cuyk
het nieuwe bejaardenhuis „Porta Caeli",
dat als een van <]e modernste in den lan
de wordt beschouwd, ingezegend en ge
opend.
Nadat de bisschop des morgens in de
kapel een H. Mis had opgedragen en
hierna de gebouwen had ingezegend,
j werd in de ontspanningszaal een bijeen-
(Van onze correspondent)
In Breedevoort (gemeente Aalten)
Zijn een aantal leden van het provinci
al bestuur van Gelderland en talrijke j ter
bestuursleden van waterschappen en
Polderbesturen getuige geweest van de
b'ficiële start van - een zogenaamde) De totale kosten bediagen 1.8 miljoen
„!°otraket. Dit is de eerste slootreini-De kamers van de pensiongasten zijn v££-
genwoordig wa;:cn en verder vele pas
toors. de algemeen overste van de zus
ters van Tilburg, zuster Huiberte, de
overste van het klooster te Cuyk, zuster
Sidonie en ir. Gerritse, de hoofdingenieur
van de Volkshuisvesting van de provin
cie Brabant.
Migr. Bekkers noemde Cuyk niet alleen
vitaal en modern, maar vooral godsdien
stig, wat weer bewezen werd door de
bouw van dit prachtige bejaardentehuis.
Dé zorg voor de bejaarden is immers een
goedp uiting van christelijke naastenlief
de.
Het bejaardenhuis annex zusterkloos-
is gelegen aan de Maas, waar men
Dr. ir.' D. Mansholt, directeur-generaal
van de arbeidsvoorziening, heeft gisteren
in Heerlen een oorkonde uitgereikt aan de
50.000ste cursist. die zün opleiding op een
regionale werkplaats voor vakopleiding
aan volwassenen heeft voltooid Het was
de 18-jarige N. Kleinen uit Sittard. die on
langs het diploma onderhoudsbankwer-
ken behaalde, Dr. F. Houben, commissa
ris der Koningin in Limburg, overhan
digde vervoIgens de oorkonde aan de
5.000ste Limburgse cursist, die werd op
geleid. Dit was de 17-jarige Leo Manders
uit Blcrick, die tevens een wandbord met
inscriptie ontving.
In zijn toespraak zei dr. Manshojt, dat
er uitstekende resultaten worden geboekt
met, de regionale werkplaats.
Hij deelde mee, dat de plaatsingsmoge
lijkheden van de geslaagden steeds be
hoorlijk zijn geweest. Een enquete heeft
uitgewezen dat 85 procent te wenk kon
worden gesteld.
Dr. Houben vertelde, dat Limbur is uit
gegroeid tot de meest geïndustrialiseer
de provincie van ons land. 45 procent
van de beroepsbevolking is werkzaam in
de industrie, terwijl 20 procent emplooi
vindt in de agrarische sector. Op het ge
bied van de vakscholing slaat Limburg
geen gek figuur. 10 procent van de ge
schoolden is afkomstig van de regionale
vakscholen.
De bijeenkomst in Heerlen werd door
verscheidene burgemeesters en mijndi-
recteuren bijgewoond 's Middags opende
dr. Mansholt de tentoonstelling, welke een
beeld geeft van de resultaten welke bij de
werkplaatsen in het land werden behaald.
Deze zal als reizende expositie door het
land gaan trekken.
een prachtig uitzicht heeft op de heuvels
van Noord-Limburg en de Mokerheide.
^'hgsmachine in
i'Watergang" het
ons land, die uit de
slik en de waterplan-
- over een grote breedte op de oever
a-6l'Pt. De eerste werd gekocht door de
'deling Slingebeken van het water-
cnap van de Oude IJssel.
De machine is van Duits fabrikaat. Zij
Instaat uit twee pontons, waarop een
^Oor-installatie is gemonteerd, welke
vet slik uit de sloten boort om dit ver-
nigens via een „modderverspreider"
'e het aangrenzende land uit te strooi-
5?' Het apparaat kan per uur ongeveer
meter sloot reinigen, een karwei, dat
dders 18 a 20 arbeiders vergt.
deeld in drie soorten, t.w. een persoons
twee persoons en dubbel eenpersoons.
Deze laatste hebben naast- een zit- en
slaapgelegenheid een aparte wasgelegen
heid en een w.c. Het gebouw bestaat uit
drie verdiepingen en heeft naast een gro
te recreatieruimte beneden op elke etage
twee kleine gezellige zithoekjes. Hei
complex is voorzien van een unieke cen
trale verwarming welke hier in Neder
land nog niet eerder werd toegepast. De
ze. een vinding van prof. Chilantj uit Tu
rijn, brengt het voordeel dat van de kel
derruimte uit de verwarming van iedere
kamer en zaal automatisch geregeld kan
worden.
V.
Sinds enige dagen is er beroering in de
Wirickxstraat, in een nieuwe wijk van
Hilversum. In de dure woningen (honderd
gulden huur per maand) zouden daar
volgens insiders de schoorstenen ondeug
delijk zijn gebouwd zodat kolenhaarden
kolendamp veroorzaken, zij het in lichte
graad. De gemeente heeft reeds schoor
stenen laten verbouwen en oliekachels ge
plaatst om te trachten verdere klachten
te voorkomen.
Het helpt allemaal weinig. Nog gisteren
zijn een der bewoners en diens dochter
onwel geworden. Zij vertoonden volgens
hun arts verschijnselen van kolendamp
vergiftiging. Nu zitten zij in een huis,
dat slechts door een elektrisch kacheltje
wordt verwarmd en met de ramen open
uit angst dat hun weer wat overkomt.
Een andere familie heeft in het vori
ge seizoen ook al telkens de kachel ver
wisseld. Tot zesmaal toe. De vrouw en
kinderen moesten tenslotte om op verhaal
te komen, vakantie gaan nemen op dok
ters advies.
Aanvankelijk had men er geen idee van
dat de klachten wel eens konden voort
spruiten uit kolendampvergiftiging. Men
zocht wel naar andere oorzaken, maar
kwam nimmer tot een oplossing, totdat
een deskundige zou hebben uitgemaakt,
dat de rookkanalen in de schoorstenen
verkeerd zijn gebouwd.
De gemeente heeft overigens ook an
dere klachten over dit complex woningen
ontvangen. Zij zou deze reeds hebben
voorgelegd aan de Raad van Arbitrage
in de Woningbouw.
Gistermiddag is de 77-jarige visser J.
Klop uit Hendrik-Ido-Ambacht in de
Merwede bü Hardinxveld verdronken.
Zijn 70-jarige neef C. Klop kon op het
nippertje worden gered. Het stalen vis
sersbootje, waarin beiden zich bevonden,
zonk.
Het. ongeluk gebeurde, toen de vis
sers ter hoogte van het Lange Veer te
Hardinxveld een draad overgooiden naar
het sleepschip „Edelweiss", om zich te
iaten trekken. Achter dit schip hinigen
ankerdraden onzichtbaar in het water
Toen een van deze kabels straik werd
getrokken, raakte die beklemd tussen
zwaard en romp Van het vissersbootje.
Dit werd gedeeltelijik uit het water ge
licht en kapseisde.
Visser C. Klop, die oP de kop zat. kon
zich vastklemmen aan de bolder van de
„Edelweiss" en werd daar aan boord ge
trokken. Zijn neef kwam echter in het
water terecht. Hij wist. zich nog eniige
tijd zwemmende aan de oppervlakte te
houden, maar toen de kraandrijver T
PutterK van scheepswerf „De Hoop" te
Hardinxveld die. nadat hij van de
kant af had gezien wat er gebeurde on
middellijk in een roeiboot was gespron
gen erin was geslaagd hem uit het
water te halen, was hij overleden.
De voorzitter van het Produktschap v ^r
Vee en Vlees de heer Joh. de Veer heeft
gisteren in de te Utrecht gehouden ver
gadering van het produktschap medege
deeld, dat de minister van Sociale Zaken
en Volksgezondheid zich nader zal bera
den over zijn verbod, sulfiet toe te voe
gen aan gehakt. Volgens de heer De Veer
hebben enkele bestuursleden de minister
tijdens een onderhoud duidelijk gemaakt,
dat argumenten al misleiding van het pu
bliek en eventuele schadelijkheid voor de
gezondheid, onvoldoende zijn voor een
dergelijke ingrijpende maatregel.
De overnemingsprijs voor baconvarkens
werd verlaagd van f. 2.43 tot f- 2.38 per
kilogram. Men vreesde namelijk dat het
grote verschil met de opvolgende klasse
(f. 2,31) een stijging van het aanbod van
baconvarkens tot gevolg zou hebben, ter
wijl de afzetmogelijkheden in Engeland na
de kerstdagen waarschijnlijk kleiner zullen
worden.
m
GISTEREN WERD JN OSLO DE NOBELPRIJS VOOR DE VREDE UITGEREIKT aan dc Belgische pater Pire O P.
De prijs bestaat uit een geldsom en een gouden medaille. Pater Pire ontvangt de prys uit handen van' dc'voorzitter
van het NopelpryscomitéGunnar Jahn.
Een particuliere combinatie met eigen
drukkerij heeft besloten over te gaan tot
het uitgeven van een dagblad voor Ne-
derlands-Nieuw-Guinea, de „Nieuw-
Guinea-Koerier".
Ingaande januari zal het verschijnen.
Aangezien door deze uitgave de gronden,
waarop het gouvernement zijn nieuws
blaadje uitgeeft, vervallen, zal de uitgave
van „En hier is het. nieuws" ultimo de
cember worden gestaakt.
De voorlichtingsambtenaar, de heer
Meyer, die thans „En hier is het nieuws"
verzorgt, treedt ak hoofdredacteur in
dienst bij de particuliere combinatie.
Zonder de aanwezigheid van de Rus
sische schrijver Boris Pasternak, die de
Nobelprijs voor literatuur heeft gewei
gerd, hebben de Russische, Amerikaanse
en Engelse winnaars van de prijzen voor
natuur-, schei- en geneeskunde woensdag
de grote moderne concertzaal van
Stockholm uit handen van koning Gustaaf
Adolf de beloning voor hun prestaties in
ontvangst genomen: een diploma, een gou
den medaille en een herdenkingsgeschrift
waarin het bedrag van de prijs is ver
meld.
De vijfde Nobelprijs, die voor de v.rede,
werd volgens traditie in de grote feest
zaal van de universiteit van Oslo uitge
reikt aan de Belgische pater Georges.
Pire. Deze heeft door het bouwen van
dorpen aan vluchtelingen die in kampen j
leefden de gelegenheid te geven weer sen i
normaal leven te leiden.
Gunnar Jahn, voorzitter van het Nqbel-
comité van het Noorse parlement, dat de
vredesprijs toekent, prees het werk en de
persoon van pater Pire en zei, dat deze
niet alleen had meegewerkt de" wonden
van de oorlog te helen, maar vooral „bo
ven de woelingen van kolonialisme, anti
kolonialisme en de rassentegenstellingen"
de geest van broederschap onder de vol
keren en rassen had bevorderd, in over
eenstemming met de wens van Alfred
Nobel, die de vredesprijs had toebedacht
aan degene die „het meest en-het Dest
heeft gewerkt voor de verbroedering dar
volkeren".
De prijs werd uitgereikt door Jahn, in
aanwezigheid van koning Olaf, léden van
de regering, diplomaten en talrijke geno
digden.
Boris Pasternak, die geweigerd heeft de
Nobelprijs voor literatuur te aanvaarden,
zet zijn letterkundige arbeid in zijn oui-
tenverblijf bij Moskou, waar een dik pak
sneeuw ligt, voort, aldus wordt uit Mos- j
kou gemeld. De schrijver van „Dokter
Zjiwago" werkt thans aan de vertaling
van een drama van de Poolse schrijver
Julius Slowatski. Dit werk was hem.
reeds voordat hem de Nobelprijs werd
toegekend, op verzoek van de vereniging
van Poolse schrijvers opgedragen. Paster
nak ontvangt nog steeds .talrijke brieven
van buitenlandse bewonderaars. Hij ver
keert in goede gezondheidstoestand.
Het laatst door Pasternak in het Rus
sisch vertaalde werk. „een drama" van
Shakespeare, wordt nog steeds te Mos
kou opgevoerd. Er is veel- belangstelling j
voor.
van O. K. en W. heeft einde vo
rige week bij de behandeling
van zijn begroting moeten antwoor
den op vragen, die hem van de Twee
de Kamer uit waren gesteld over de
ongrondwettigheid van de befaamde
„pocket-beschikking". Men kent in
houd en strekking van het omstreden
stuk. Het boekverkopersbedrijf wordt
in deze beschikking gebonden aan een
vergunning van de S.E.R. Beoogd
wordt daarmee te voorkomen, dat
buiten de erkende boekhandel om
een blijvende verkoop van boeken
zou ontstaan door anders georiën
teerde bedrijven en personen, i.e. door
de kruideniers. Op zich genomen zou
een dergelijke maatregel passen in
ons PBO- en vestigingsbeleid: het af
palen van het werkterrein der ver-
s.cHillende branches in het belang van
een goede bedrijfsuitoefening. Of
simpeler gezegd schoenmaker, blijf
bij je leest.
(Van onze verslaggever)
Het feit, dat het rijk meer gelden aan
de gemeenten verstrekt, heeft wat de
wegenaanleg betreft voor de fabrikanten
van straatstenen reeds e-unstiger perspec
tieven eeopend. Dc «ituatie is thans reeds
zo. dat de produktie de vraag naar goede
straatstenen niet heeft kunnen bijhouden.
Anders ligt het met de afzet van de z<g.
ongesorteerde soorten, die voor aller
lei bijkomende werken gebruikt worden.
Ook hiervoor zijn de verwachtingen
echter hoopvol vanwege de grote belang
stelling, die Rijkswaterstaat en polder
besturen voor dit materiaal tonen als be
kleding van het boven water uitrijzende
deel van de dijklichamen. Bij een van de
werken voor de kanalisatie van de Rijn
heeft men daarvan reeds gebruik ge
maakt en wij vernemen, dat daarmee op
uitgebereide schaal proeven genomen zul
len worden bij de Zuiderzeewerken.
Voor dit systeem van dijkbekleding bestaat
eveneens interesse aan de kust o.a. bij
het waterschap Delfland.
DP voegen worden gevuld met asfalt,
(Van onze correspondent)
De samenwerkende provinciale, bestu
ren van Friesland, Groningen en Drente
zullen waarschünlük met'ingang van eind
volgend jaar bij hun activiteiten een nieu
we studie tot richtlün kunnen nemen, een
studie nl. over de toekomstige structuur
van de drie noordelüke provincies, die
een inzicht zal geven in dc te volgen koqrs
in de periode van 1960 tot 1980. Dit heeft
gedeputeerde mr. D. Okma in de gisteren
gehouden Statenvergadering meegedeeld.
Hij zeide tevens, dat het de bedoeling
van de noordelijke provincies is, de migra
tie te beperken tot zestig pet. van de be
volkingsaanwas. Het bgt in de verwach
ting, dat het inwonertal van Friesland in
de periode tot 1980 zal groeien van' 470.000
tot 560.000 zielen.
Gedeputeerde mr. H. M. Gerbrandy.
voerde het woord over de verbetering
van de zeewering en de inpoldering van de
Lauwerszee. De situatie t.a.v. de Lau-
werszee lijkt nog niet zo ongunstig als
was verwacht, doch in de verbetering
van de zeewering zit, volgens spreker,
weinig schot. Er worden nog uitvoerige
studies gemaakt en er zal nog veel overleg
nodig zijn voor de situatie aan de te stel
len eisen voldoet.
De zeewering tussen Harlingen en de af
sluitdijk zal eveneens moeten worden ver
beterd en daarvoor worden plannen ge
maakt. Op Terschelling zal de dijk van de
Terschellingerpolder tot 6 a 6'/a meter bo
ven N.A.P. worden verhoogd. Spreker
pleitte ook in deze vergadering weer voor
concentratie van de zeewerende water
schappen, hetgeen hij noodzakelijk
noemde.
dsu zoals elders reeds gebleken is zeker
15 jaar mee gaat. Tot heden moest men
daarvoor warme asfaltmeng&els gebrui
ken, doch bij wijze van proef zijn voor
de Deltawerken .reeds tienduizenden t.on.-
nen koude asfaltmengsels verwerkt.
Bij de baksteenindustrie ontveinst men
zich niet. dat voor de hoofdverkeerswe
gen straatsteen wel niet meer toegepast
zal worden, doch deze zal op plaatsen
waar men met een moeilijke ondergrond
heeft te maken niettemin een belang
rijke rol blijven spelen.
Het speurwerk naar meer mogelijkhe
den met. uit klei gebakken produkten
heeft reeds enkele resultaten opgeleverd.
Z0 heeft men een geperforeerde steen
met 40% holle ruimte ontworpen van
groter formaat dan een normale metsel
steen die goedkoper te produceren en
te transporteren is, terwijl het metselen
minder tijd vraagt. In Twenteen West-
Brabant heeft men deze steen reeds in
produktie en.over de omzet heeft men
niet te klagen.
Verder is men bezig met een verdere
ontwikkeling van DOreuze steen voor bin
nenmuren. waarbij tevens gedacht wordt
aan grotere elementen.
Ook op het gebied van het transport
wordt, gezocht naar allerlei vérbeterin
gen om de traditionele bo-uw maar zo
goedkoop mogelijk te houden. De bak
steenindustrie let tevens op de woonbe-
hagelijkheid, die zij wil opvoeren en
waarvoor een commissie, onder leiding
van prof. Dresden aan hét werk is gezet.
Men zal zich misschien herinneren;
welke bezwaren van staatsrechtelijke
aard wij tegen déze beschikking koes
teren In het kort deze: De Hoge
Raad leest in artikel 7 van de Grondwet
(dat de drukpersvrijheid betreft) ook
deze regel, dat naast het drukken even
eens het verspreiden van de gedrukte
stukken „vrij" moet zijn, d.w.z. niet mag
worden gebonden aan een vergunning.
De drukpersvrijheid echter kan botsen
met de openbare orde. Vandaar, dat de
Grondwet ook voorziet, dat bij de „wet"
zekere beperkende bepalingen kunnen
worden gemaakt. Met dit „wet" is zo
heeft de Hoge Raad uitgemaakt for
mele wet bedoeld en dus niet bv. be
schikking van minister of staatssecreta
ris of verordening van gemeentebestuur.
De beperkingen, die de formele wet
gever (d.il Koning plus Staten-Generaal)
op het beginsel van de drukpersvrijheid
kunnen aanbrengen kunner. betreffen
zowel de inhoud van het gedrukte stuk
(om redenen van staatsveiligheid b.v.
wordt een stuk verboden) als de wijze
waarop het stuk wordt verspreid. Bo
vendien staat de Hoge. Raad in zijn al-
I gemeen als juist erkende interpretatie
van artikel 7 toe, dat daarnaast lagere
organen zekere beperkingen aan de ver
spreidingsvrijheid kunnen stellen, mits
dit evenwel geschiedt in het belang van
de openbare orde en bepaaldelijk in het
belang van het verkeer en mits boven
dien die beperkingen niet algeméén zijn.
Twee cumulatieve vereisten dus. Nu
voldoet o.i'. de beperking, die de Pocket
beschikking inhoudt, niet aan deze voor
waarden.
DE STAATSSECRETARIS is het
daarmee niet eens. Als wij de zo
juist verschenen Handelingen
van de Kamerzitting naslaan, dan
menen wij, dat hij aldus redeneert:
onze beschikking betreft niet de in
houd van de pocket-boeken. Daaraan
tornen wij met onze beperking niet
(het eerste vereiste). Onze beperking
betreft wel de wijze van verspreiding,
maar werkt niet algemeen. Immers
slechts „bedrijfsmatige verspreiding"
wordt aan een vergunningsstelsel on
derworpen. Dus ook aan het tweede
vereiste is voldaan. In dit geval mo
gen wij, als lagere wetgever, dus
handelen zoals wij deden.
gen dus. De Pocket-beschikking ech
ter beperkt de kring van personen.
En dat is héél wat anders. Als de
Hoge Raad Dresens leer zou hebben
geaccepteerd, dan was de opvatting
van staatssecretaris Höppener mis
schien te verdedigen geweest. Nu
niet.
Afgezien van dit alles rijst nog de
vraag, of het bovendien niet wat gekun
steld is, te zeggen dat. nu het alleen om
de commerciële verspreiding gaat, er
gèen sprake van een „algemene" beper
king is. Natuurlijk, er blijft een marge
over: kruideniers en andere niet-boek-
handelaren mogen pockets wel cadeau
geven. Maar als we de zaken reëel zien,
dan moeten we erkennen, dat de grote
stroom van geestesprodukten ons langs
commerciële weg befeikt. En artikel 7
garandeert juist, dat deze -stroom niet
in gevaar wordt gebracht.
ZIJN AL ONZE argumenten niet
staatsrechtelijke spitsvondighe
den? Kan men niet „ruimhartig"
aldus redeneren: Het is toch een feit,
dat men eerder aandachtige interesse
heeft voor stukken, waarvoor men
enige moeite heeft gedaan om ze te
te bemachtigen dan voor die, welke
men om niet in handen gedrukt heeft
gekregen. Welnu, laat dan hij die be
langstelling heeft voor een bepaald
geestesprodukt maar wat meer moei
te doen en naar een boekhandel 1q-
pen. En laat de overheid in het be
lang van een goede beroepsuitoefe
ning (opleiding, kredietwaardigheid
enz.) rustig het terrein vaa de ver
schillende branches afpalen.
Dat is echter, dunkt ons, een gevaar
lijke redenering. Het bezwaar tegen de
„pocket-beschikking" is zeer principieel.
Men late de administratie niet de vrij
heid voorwaarden te gaan stellen, wie
boeken mag verkopen en wie niet. Men
late haar niet de gevaarlijke macht om
op een gegeven ogenblik de kring van
vergunning-houders naar eigen inzicht
uit te breiden of te beperken. Als men
al bezwaar heeft tegen overheidsingrij
pen op economisch terrein (en daar zegt
de Grondwet nog niet eens wat van),
hoeveel te meer dan niet tegen admini
stratieve regelingen, die de grondrech
ten raken. Het is juist de betekenis van
de grondrechten, dat de administratie
op het terrein van de geestelijke vrij
heid zolang mogelijk „haar vingers thuis--
houdt".
Als men niettemin meent, dat so
ciaal-economische belangen moeten
praevaleren boven de drukpersvrij
heid, zoals zij in Nederland wordt
opgevat dan spreken de Kamers, en
niet de minister of staatssecretaris
het laatste woord. Artikel 7 laat een
mogelijkheid voor regeling .door de
Kamers open. Maar uit het boven
staande zal wel duidelijk zijn. dat wij
vinden dat zij daar maar liever geen
gebruik van moeten maken.
TEb
ri
Bij K. B. is met ingang van 1 januari
1959 op het daartoe door hen gedane
verzoek, ter zake van langdurige
dienst, eervol ontslag uit de militaire
dienst verleend, aan luitenant-generaal
H.M.G.I. Lentz, van het wapen der in
fanterie; aan de generaals-majoor H.
Adriaansen van het wapen der artille
rie en L. J. Spanjaerdt Speekman, van
het wapen der genie en aan de briga
de-generaals K.D. Scheffer van het
dienstvak van de intendance staf en H.
T. J. M. Lohmeijer, van het wapen der
genie, onder dankbetuiging voor de veel
jarige diensten door hen aan den lande
bewezen.
Dodr aldus te redeneren is de staats
secretaris, vrezen we, wat ruw omge
sprongen met de leer van de Hoge Raad,
die zich in zijn bekende arresten van
november 1950 juist zo genuanceerd
heeft uitgedrukt. Onze hoogste rechter
lijke instantie nam toen een kort te vo
ren door p. Dresen S.J. in zijn bekende
Amsterdamse proefschrift verdedigde
en door zijn eenvoud ogenschijnlijk aan
trekkelijke leer niet over, ofschoon de i
advocaat-generaal ervan in zijn conclu
sie had gewaagd. Pater Dresen stelde
het aldus: de drukpersvrijheid kan op
twee manieren worden beperkt. Op de
eerste plaats wat betreft de inhoud („id
quod'j en dat moet de formele wetgever
doen. Op de tweede plaats t.a.v. de wijze
van verspreiding („modus quo"). Bepe
kingen van die soort mogen ook door de
lagere wetgever worden getroffen. Zo
als gezegd, de Hoge Raad nam dat met
over. Zeer terecht o.i., want door de
lagere wetgever zoveel principiële vrij
heid te laten, creëert men heel wat gro
tere risico's voor ongelukkige beslissin
gen dan door te zeggen: laat die lagere
wetgever in het belang van het verkeer
maar iets regelen en dan zal de rechter
zonodig deze regeling wel toetsen aan
het principe van artikel 7.
Uit de hele vroegere jurisprudentie
blijkt, dat de Hoge Raad bij een der
gelijke toetsing alleen sympathie zal
schenken aan lagere verordeningen,
die uitdrukkelijk een verkeersbelang
dienen, aan „ruimtelijke" beperkin-
ris nog opgerr^erkt, dat er allang
een sortgelijke véstigingsbeschik-
king voor de grafische bedrijven bestaat
en dat daarover nimmer is geklaagd. Dat
kan zijn en dat is, zoals nu blijkt, te be
treuren. Maar dat is nog geen doorslag
gevend argument voor de grondwettig
heid van de pocket-beschikking. Blijk
baar heeft het grafische besluit nog geen
aanleiding gegeven tot een beslissing in
iure. Met de pocket-beschikking kan het
anders lopen. En daar hopen wi,i op.
Want er kan o.i. over de mening van
de Hoge Raad nog altijd geen twijfel be
staan.
B. S.
Zie ons blad van woensdag 3
cember jl.
de-
VERITABLE
