Kloof tussen KVP en PvdA
is zeer breed geworden
Fundament voor samen
werking ontbreekt
Dames
Artistieke
actualiteiten
m
m
Open gesprek over verdraag
zaamheid in Limburg
Gala-concert
RITMEESTER
Duitse justitie naar Nederland
COGNAC QTARD
Socialistische fractieleider in Eerste Kamer
fef
Studieforum in Kasteel Chah en
Prins Bernhard in Milaan
Geen herhaling van experiment van 1956
Nederlands-Ameri
kaanse vriendschaps
banden
Nederlandse Karme
lieten naar de
ppijnen
1
Mastreechter Staar
niet vier Nederlandse
Dat is
toch maar
'n knappe
Meesterlijk zo'n
Verhoor heer Worms in schrootaffaire
noviteiten
WOENSDAG 17 DECEMBER 1958
PAGINA 3
de
uf-V'
handen
HAMEA-GELEIIM£95c
Solistenconcours
Herman Leydensdorff
jubileert
Uit groeven en graven
Restauratie Keverberg
Haagse vrouwenkoren
Beklemrecht op de helling
Verhoging jachtakten
Drie Nederlanders ontvingen
Pieter Stuyvesant-prijs
'-'if
Voor uw schoonheidsbehandeling thuis
Uw schoonheidsbehandeling thuisi
Een jong echtpaar in een Zuidlimburgs dorp is van de rooms-ka-
tholieke godsdienst overgegaan tot de Nederlands-hervormde. Daarom
wordt het door de hele dorpsgemeenschap geboycot. De man moest
elders werk gaan zoeken, de vrouw vindt geen babbelgrage kennissen
meer op haar weg. Beiden worden geweerd uit het ouderlijk huis en
hun kind staat eenzaam op de speelplaats van de school".
Dit wel zeer extreme, maar toch op waarheid berustende geval kwam
zondagmorgen als eerste op het tapijt bij een forumgesprek dat in kas
teel Chaloen te Valkenburg werd gehouden ten besluite van een stu
dieweekend over het onderwerp „Verdraagzaamheid in Limburg". De
directeur van de volkshogeschool Geerlingshof, Fons Erens, had het
initiatief genomen, de sprekers uitgenodigd en het forum zo verschei
den mogelijk samengesteld. Daar zaten de leider van de Open Deur
voor de mijnstreek, pater drs. N. Poelman O. Carm., de representant
der protestantse partijen in Limburgs prov. staten, drs. F. Kraaye-
veld, een jonge katholieke socioloog van Limburgsen huize, een protes
tants mijningenieur van niet-Limburgsen huize en een socialistisch
gemeenteraadslid uit Maastricht, Fries van geboorte èn voorkomen.
Het aantal deelnemers aan het weekend was beperkt gebleven tot een
dertig, ook zij zeer gemêleerd naar regionale herkomst, godsdienstige
en politieke overtuiging.
GRACIA 5 st. f. 1.80
Waarheidsliefde als basis
naar Parijs
ft
De enige cognac gerijpt op fust
in de eeuwenoude kelders
van het Chateau de Cognac
De organisatie
Géén conclusie
Praktijk
Hoge gasten bij het jubileum
'U
<n
se"
ge* f A
\«<r
De Eerste Kamer heeft vandaag' z.h.s. het wetsontwerp inzake de vervreemding
van landbouwgronden aangenomen, dat, zoals bekend, het begin is geworden
van de strubbelingen, die tot de huidige politieke moeilijkheden hebben geleid.
De Kamer heeft zich hierbij in het algemeen een wijze zelfbeperking opgelegd
De voorzitter van de Eerste-Kamerfractie van de P.v.d.A., mr. In 't Veld, had er
behoefte aan bij de behandeling van dit ontwerp een politieke verklaring af te
leggen, aarvan men zich kan afvragen, of zij, gezien de toenemende politieke
spanningen wel gelukkig is.
De poging om steeds meer te knibbelen aan wat door de socialistische minis
ters wordt voorgesteld, aldus mr. In 't Veld, heeft een groeiend gevoel van onbe
hagen in socialistische kring verwekt. Er is in onze kring ernstige ontstemming
gerezen over het feit, dat men met onze opvattingen geen rekening wenst te
houden. De meerderheid in de Tweede Kamer schept er behagen in om met de
macht van het getal over de rechtmatige wensen van de P.v.d.A. heen te lopen.
Dit is in strijd met gezonde democratische opvattingen, zo meende de heer In
't Veld. Prof. Rip (A.R.) antwoordde hierop, dat het in een democratisch bestel
toch iets heel normaals is, dat bij meerderheid beslist wordt over 's lands zaken.
Vooral de beperking van de geldingsduur van deze wet zit ons bijzonder hoog,
zo verklaarde mr. In 't Veld verder. Een telkens verlengen van deze regeling kan
slechts onrust Wekken. De wijzigingen, die de Tweede Kamer in het wetsont
werp heeft aangebracht, hebben grote onzekerheid geschapen. De weigering van
de meerderheid in de Tweede Kamer om tegemoet te komen aan de wensen van
de P.v.d. A. heeft ons pijnlijk getroffen.
*9*^1 UAMCA.r
(Advertentie)
ruw of schraal
(Van onze correspondent)
De muziekvereniging Kunst na Ar
beid" te Ugchelen bij Apeldoorn orga
niseert zaterdag en zondag a.s. voor de
tiende maal een solistenconcours voor
leden van harmonie- en fanfaregezel-
Schappen. Voor dit concours hebben
circa 70 muzikanten ingeschreven.
In Amsterdam is een comité gevorm'd
om de huldiging voor te bereiden van
de violist Herman Leydensdorff, die 40
jaar geleden werd benoemd als docent
aan het Amsterdamse conservatorium.
Leydensdorff begon zijn loopbaan als
violist bij het Concertgebouworkest,
later wijdde hij zich aan het solospel en
de vioolpedagogie. De huldiging is vast
gesteld op dinsdagavond 6 januari in de
Bachzaal van het conservatorium.
(Van onze corresppondent)
Zaterdagmiddag is onder grote belang
stelling in het gemeente-museum te
Arnhem een tentoonstelling geopend,
Welke is aangekondigd onder de titel:
„Uit groeven en graven". Op deze ex-
Positie zijn tientallen handgevormde aar
den bekers, daterende uit de jonge
steentijd (uit de periode van 22001500
voor Christus) te zien. Deze bekers zijn
voornamelijk gevonden in de zg. graf
heuvels uit de periode waarin zij de
doden als grafgiften werden meegege
ven. Er zijn voornamelijk twee soorten
bekers getoond, nl. standvoetbekers en
Wokbekers, waaruit men met zekerheid
tot twee bekercultures voor ons land
kan besluiten.
De klokbekers komen ook in Drente
en Gelderland voor, maar hebben even
eens een groot verspreidingsgebied daar
buiten. Deze expositie, welke werd ge
arrangeerd door de Gelderse Archeolo
gische Stichting, zal enkele maanden ge
opend blijven.
Het gemeentebestuur te Kessel heeft
van de minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen goedkeuring gekre
gen om 102.245 te besteden voor in
standhouding van de ruïne van het kas
teel Keverberg te Kessel. In deze kosten
heemt het rijk voor 90 pet deel.
Van het kasteel, dat tot het in Neder
land zeldzame ronde burchttype be
hoort, werd door Duitse oorlogshande
lingen in 1944 de bovenbouw verwoest.
Grote muurpartijen en trappengalerijen
bleven behouden. Dit historische kasteel
Jvas eens de zetel van de heren van
Kessel, die bijna geheel Limburg ten
Westen van de Maas beheersten. De
Uiïne ligt op een kunstmatige heuvel
langs de Maas.
Door de recente gebeurtenissen is er
tussen K.V.P. en P. v. d. A. een zeer brede
kloof ontstaan. Het fundament voor een
royale samenwerking tussen beide ont
breekt thans, aldus mr. In 't Veld.
Desniettemin sloot hij zich aan bij de
hoop van prof. R'omme, dat de samenwer
king hersteld wordt. Hij heeft hier zelf
echter bepaald geen bijdrage toe geleverd.
Een herhaling van het experiment van
1956 heeft voor ons niet de minste aan
trekkingskracht meer, zo verklaarde hij
verder. Een deugdelijk regeringsprogram
ma, dat door alle regeringspartijen wordt
aanvaard, is voor de P. v. d. A. conditio
6-ine Qua non. Tevens is dit in 's lands
belang, aldus de socialistische fractielei
der. Ondanks ernstige bezwaren tegen de
wijzigingen, die de Tweede Kamer in het
ontwerp heeft aangebracht, was de socia- J
listische fractie toch bereid vóór te stem
men, omdat anders op 1 januari a.e. een
vacuum zou ontstaan. Beter een half ei
dan een lege dop, zo redeneerde hij.
Ook de ministers Vondeling en Samkal-
den bepaalden zich in hun antwoordrede
tot slechts enkele opmerkingen.
Op 'n desbetreffende vraag verzekerde
minister Vondeling, dat het ontwerp in
overeenstemming is met het E.E.G.-ver-
drag. Hij kon. zich zeer wel voorstellen
dat er 6traks in het landbouwbeleid der
zes landen prijsregelingen voor landbouw
gronden zullen worden getroffen.
Minister Samkalden deelde nog mede
dat de regering een wettelijke regeling
van het beklemrecht voorbereidt, wel
ke over niet te lange tijd kan worden in
gediend.
Vóór dit ontwerp werd aangenomen, had
de Kamer haar goedkeuring gehecht, aan
de wetsontwerpen ter verhoging van de
schadeloosstelling en onkostenvergoeding
der Tweede-Kamerleden en van de ver
goedingen. welke aan Eerste-Kamerleden
worden uitgekeerd. Het eerste ontwerp
werd aangenomen met 623 stemmen (al
leen C.P.N. tegen), het tweede met 50—15
stemmen.
Tenslotte nam de Kamer nog het wets
ontwerp ter verhoging van de bedragen
verschuldigd voor jachtakten in behan
deling.
De heer Zegers (K.V.P.) bad weinig be
wondering voor dit ontwerp. Door de
voorgestelde verhoging zal men het de
kleine man moeilijk maken deel te nemen
aan de jachtsport. De voorgestelde verho'
ging van de bijdrage voor het jachtfonds
achtte de K.V.P.-spreker ongemotiveerd
Om deze redenen was hij voornemens te
gen het. ontwerp te stemmen.
De heer In 't Veld (P.v.d.A.) verklaarde,
dat er in zijn fractie ook enige stemmen
zijn opgegaan in de geest van het door
de heer Zegers verdedigde standpunt. De
heer Louwes (V.V.D.) onderschreef even
eens de bezwaren van de KVP-spreker.
Minister Vondeling antwoordde, dat het
bij de voorgestelde verhoging slechts om
enkele tientjes gaat, nl. 20. Die 20 zijn
maar een klein bedrag vergeleken met
de kosten, die de jager verder moet be
talen. Het geldt, bovendien slechts voor
een kleine groep.
De stemming over het ontwerp is aan
gehouden tot de volgende vergadering,
welke dinsdag a.s. wordt gehouden.
AD INT.
(Advertentie)
Gisteren heeft de Amerikaanse ambas-
sadeur, de heer Philip Young, In zijn j
ambtswoning aan drie Nederlanders, die I
zich bijzonder verdienstelijk hebben ge
maakt voor de bevordering der Neder
lands-Amerikaanse vriendschap op het
gebied van het onderwijs, de handel en de
industrie, de Pieter Stuyvesantprqzen uit
gereikt.
Degenen, wie deze onderscheiding te
beurt viel. waren mej. dr. Johanna J. v.
Dullemen. executive director van de Uni
ted States Educational Foundation in Ne
derland. de heer W.H. de Monchy. hoofd
directeur van de Holland-Amerika Lijn en
ir. E.C.L. Schiff jr.. directeur van de N
V. Rubberfabriek Vredestein en van de
Nederlands-Amerikaanse Autobandenfa
briek Vredestein.
De Stuyvesantprijzen zijn zilveren boka
len naar het ontwerp van de Amerikaanse
zilversmid Paul Revere en vormen een te
genhanger van de Nederlandse Willem de
Zwijgerprijzen, die in het algemeen jaar
lijks worden uitgereikt aan een of meer
Amerikaanse journalisten, wier artikelen
hebben bijgedragen tot de versteviging
van de vriendschapsbanden tussen Neder
land en de Verenigde Staten.
Vijf geschoeide Karmelieten uit Neder
land hebben op het eiland Negros in de
Filippijnse archipel de zorg gekregen
over drie parochies. Het is de bedoeling,
dat zij eveneens een klooster gaan stich
ten, van waaruit de Karmelietenorde zich
definitief op de Filippijnen zal kunnen
vestigen. De vijf Nederlanders werken
samen met een Filippijnse Karmeliet,
die in Rome heeft gestudeerd, aldus het
K.N.P.
HORMOONCRÉME
Nu kan elke vrouw zichzelf een schoonheids-
behandeling geven. Er is nu Endocil Hormoon
crème. Een geheel nieuwe, wetenschappelijke
dag- en nachtcrème, die uw huid weer glad en
veerkrachtig maakt. Perzik-zacht en met een
tedere, levendige gloedNeem voortaan Endocil
Hormooncrème voor uw schoonheidsbehandeling
thuis. Alleen Endocil Hormooncrème geeft u
binnen enkele weken de bekoorlijkheid terug
van uw eerste jeugd
Endocil Hormooncrème werkt ander* en beter!
Endocil Hormooncrème geeft uw huid een na
tuurlijke schoonheidsbehandelingen prikkelt de
huidcellen tot snellere vervangingen nieuw leven.
Met als natuurlijk resultaat: een gave, zachte,
gezonde huid.
Ja, dat merkt U direct - aan dat verfijnde aroma, die
.weelderige* smaak! GRACIA natuurlijk - niet voor
niets al 25 jaar de méést gerookte sigaar in zijn klasse!
De eerste vraag die gesteld werd, had
de niet geringe verdienste het gezelschap
onmiddellijk in medias res te plaatsen
Natuurlijk, de collectieve houding van de
dorpsgemeenschap in kwestie werd alge
meen veroordeeld, maar toch niet hele'
maal onbegrijpelijk geacht. Er zijn in het
zuiden nog altijd dorpen mirt of meer
geïsoleerd waarvan de bevolking voor
honderd procent katholiek is. Bekering
tot een andere religie wordt daar aange
voeld als een belangrijke inbreuk op het
gangbare leefpatroon en derhalve zonder
meer ten scherpste afgekeurd. Dat een
dergelijke mentaliteit symptomatisch zou
zijn voor heel de provincie Limburg, zal
niemand zonder boos opzet beweren. Des
ondanks: dit is de kern van het probleem
der Limburgse onverdraagzaamheid ten
aanzien van de immigranten wier „an
ders zijn" niet steeds ten volle wordt ge
respecteerd.
Het „Haags vocaal vrouwenensemble"
6tl het „Residentie-vrouwenkoor", beide
°hder leiding van Arthur Orobio de
^"astro, zijn door de Parijse radio uitge
nodigd, om begin april een concert te
Seven, met als hoofdwerken: „Ceremony
of Carols" van Britten en „Vier Ge-
Se für Frauenchor" van Brahms.
(Van onze Haagse redactie)
Op maandag' 22 december zal de
Staatsanwalt van de Rechtbank te Düs-
seldorf, dr. Theis, de schroothandelaar
Louis Worms in Den Haag een verhoor
afnemen, inzake de schrootaffaire. Zo
als bekend heeft de heer Worms nl.
reeds op 13 december 1957 een aan
klacht ingediend tegen de Hansa te
Düsseldorf. Het ziet er dus naar uit,
dat de Duitse justitie na een jaar meer
aandacht gaat besteden aan deze
affaire. Merkwaardig is, dat de heer
Worms ons meedeelde, van de officier
van Justitie te Den Haag, mr. dr. J. C.
1/1 fles V.S.O.P. f 21.80 VI fles f 18.75
UITSLUITEND VERKRIJGBAAR BIJ UW WIJNLEVERANCIER.
GtouulAjcmu»! «om Ntdulwè; tal Sotoi N ,V, D» Hug
Maris bericht te hebben ontvangen,
dat de ontmoeting met dr. Theis op de
Duitse ambassade zou plaats vinden.
Van de zijde van de ambassade verne
men wij ecliter, dat hier van een der
gelijke ontmoeting beslist niets bekend
is en dat het zelfs uitgesloten is, dat
er op de ambassade gelegenheid wordt
gegeven voor een dergelijk verhoor
door een vertegenwoordiger van de
Duitse justitie. Men noemt het daar
een mysterieuze zaak.
De heer Worms, die van plan is zijn
lijvige dossiers zo volledig mogelijk aan
dr. Theis over te leggen, acht het niet
uitgesloten, dat na dit onderhoud in Duits
land enkele arrestaties zullen worden ver
richt.
Inmiddels heeft hij een civiele proce
dure tegen mr. Beerman uit Rotterdam
ingeleid, wegens smaad en aantasting van
eer en goede naam. welke voor het Ge
rechtshof behandeld za] worden. De offi
cier van Justitie in Rotterdam had deze
aanklacht reeds eerder geseponeerd.
Aangaande de 'boycot van de heer Worms
vernemen wij tenslotte, dat nu sinds
1 december de schroothandel niet meer
via het OCCF loopt hij thans voldoen
de gelegenheid heeft, om b.v. schroot naar
Italië te verkopen, hetgeen hij een be
wijs acht, dat het optreden van het OCCF
inderdaad als een boycot beeft gewerkt,
zaterdagavond in met een rede over ver
draagzaamheid en religie. Hij wees op de
bereidwilligheid waarmee Nederlanders
van verschillende confessie tegenwoor
dig samen aan tafel gaan zitten voor
het oecumenisch gesprek, en betreurde
dat. niet meer geestelijke leiders daar
aan deelnemen. Veel protestanten worden
er nog van weerhouden door hun angst
voor een roomse.overheersing, door een
eenzijdige kijk op gevallen als de zaak
Anneke Beekman en het Haarlems huwe
lijk, door voor hen onbegrijpelijke uitla
tingen van bisschoppen in zuidelijke lan
den. Een grote steun vond de spreker in
de sanctionerende uitspraak die Paus Pius
XII in 1953 (heeft gedaan: „Wat niet in
overeenstemming is met de waarheid,
heeft objectief geen recht van bestaan,
maar het niet beletten ervan kan een ho
ger goed dienen".
Primair bij het gesprek en ook bij het
onderlinge verkeer is de eerbied voor
de gewetensvrijheid van de ander. Men
moet overtuigd zijn van de goede trouw,
van de oprechte liefde tot de waarheid
die de partner bezielt. Dit alleen kan de
basis zijn voor een harmonisch samenle
ven. Daarbij is onontbeerlijk een zekere
mate. van begrip voor de levensover
tuiging die de medemens aanhangt,
hetgeen niet betekent, dat de gryis die
de eigen principes stellen, zou mogen wor
den overtreden. Dat begrip meent pater
Poelman heeft de Limburger nog te
weinig, hoewel het momenteel toch zo is,
dat er in de mijnstreek een niet-katho-
lieke minderheid woont van ongeveer
20 pbt. der bevolking. Onmiddellijk daarop
gaf hij toe, dat het voor de Limburgse
katholiek ook niet makkelijk is de gewen
ste belangstelling op té brengen voor het
zo strikt christocentrische, op het bijbel
woord gerichte en van uiterlijkheid afke
rige protestantisme. Van de andere kant
geeft de godsdienstige praktijk van de
Limburgers de protestant argumenten te
over om vast te houden aan zijn voor
oordelen van devotionalisme zonder inner
lijke beleving, achterstelling van Chris
tus bij Maria, verwaarlozing van de Bij
bel en pretentieusheid.
opgehouden. Wel, dat vond men ongepast
en onfatsoenlijk. Het optreden van brood
dronken toeristen in Valkenburg was ook
al geen blijk van overmaat van fatsoen.
Het feit dat inwijkelingen uit bet westen
na korte tijd in allerlei organisaties de
eerste viool spelen, moest geweten wor
den aan de indolentie van de Limburgers
zelf, die de dadendrang van die ander
beslist niet 'kunnen evenaren. Intussen
was dit toch wel een punt waar de ver
gadering wat dieper op in wenste te gaan.
al kwamen dan niet alle aspecten van het
probleem even goed uit de verf. De eerste
opmerking was, dat de katholieke onder
wijzers van Limburg zich laten aanvoeren
door een bestuur dat voor meer dan de
helft uit niet-Limburgers bestaat. Naar
aanleiding hiervan kwam ook de veel be
sproken kwestie naar voren van de over
matige hoeveelheid miet-katholieke en
niet-Limburgse hogere functionarissen in
het bedrijfsleven het bestuursapparaat.
De heer Kraayeveld meende dat dit
Pater Poelman leidde het onderwerp* verschijnsel waarvan hij zelf een levend
voorbeeld is, zijn oorzaak vooral vindt
in de achterstand die de provincie Lim
burg nog altijd heeft op het .stuk van on-
derwijsaccommodabie. De academisch ge
vormde technici die de mijnen vijftig jaar
geleden nodig hadden, waren er dood
eenvoudig niet, op geen stukken na zelfs.
En op dit ogenblik kan het aanbod uit
eigen gewest nog lang niet voldoen aan
de vraag. Pas wanneer het tekort aan
technici en andere academici geheel is
aangevuld, zal kunnen worden voldaan
aan het op zichzelf niet onbillijke ver
langen van de Limburgse arbeiderslei
ders. dat levensbeschouwing en men
taliteit van het kader overeen stemmen
met die van de arbeider.
Verrassend was de zienswijze van de
heer Allema, een socialistische Fries uit
de gemeenteraad van Maastricht, op het
onderscheid tussen de roomse en de an
dersdenkenden immigrant in Limburg.
De laatste zei hij uit ervaring wordt
gemakkelijker geaccepteerd dan de eerste.
Hij heeft bet zelf ook niet zo moeilijk.
Wanneer hij vertrekt uit Irnsum, Rode-
school of Zaandijk, dan weet hij waar hij
naar toe gaat. Het verschil lussen hem
en de Limburger ervaren beiden als een
verschil in godsdienst, een wezenlijk ver
schil dus. Met de roomse Hollander of
Fries ligt de zaak anders. Hij botst niet
alleen op een wat andere mentaliteit,
maar ook op een geloofsbeleving die
hem niet altijd ligt en waarvan hii de
nonchalance en het formalisme nauwelijks
kan verwerken. Een van de debaters zei
het zo: „Al vijftig jaar stond ik recht
onder het evangelie. Toen kwam er 's zon
dagsmorgens een Hollandse meneer voor
me zitten in de kerk. En hoe die man
kon staan onder het evangelie, dat was
geweldig. Zo had ik het nog nooit iemand
van ons zien doen, laat staan zelf gedaan"
Een geïnteresseerd historicus zat ook
bij het gezelschap en die meende te mo
gen stellen, dat. de wrijvingen tussen ka
tholiek en andersdenkend in Limburg nog
maar heel erg iong zijn. Zelfs na de ge-
weldadige veroveringen in het kader van
Frederik Hendriks tocht langs de Maas
in 1632, toen de nieuwe leer in Lfmburg
haar eerste aanhangers vond. leefden de
belijders van de beide godsdiensten vreed
zaam naast elkaar. Ze doen dat nog in
de enkele dorpen waar volkomen au
tochtone protestantse Limburgers thuis
zijn, zoals Urmond aan de Maas. De ge
schiedenis van de herv. gemeente daar
gaat terug tot de 17e eeuw. De historicus
achtte de minder goede verstandhouding
een gevolg van de opkomst der confes
sionele partijen en andere organisaties.
Hij noemde het de „verpolitieking" van
het leven, die bij sommige mensen een
krampachtige strijdmentaliteit aange
kweekt heeft. Heel wat gelijkgezinden
vielen hem bij, vooral de slogan „macht
door getal" afkeurend zonder evenwel de
organisatie als zodanig te discrimineren
„Schiet ze haar doel niet voorbij zo nu
en dan?" was de voorzichtige vraag.
Nee, een algemene conclusie was er niet
aan het eind van het weekend. Evenmin
een motie om aan wie ook ter kennis
te brengen. Wel overheerste de indruk,
dat het echt zo'n vaart niet loopt met de
onverdraagzaamheid van de Limburgers.
Een afweerhouding ten opzichte van alles
wat van buiten komt is er zeker niet. We]
de drang tot en de waardering van een
poging tot aanpassing aan de geldende
manieren. Iemand die de moeite doet
passie! en zo mogelijk actief de streektaal
aan te leren bijvoorbeeld neemt veel men
sen voor zich in. Overigens geldt dit
waarschijnlijk voor Groningen zo goed als
voor Limburg, voor Sardinië zo goed als
voor Panama.
Zondagmorgen lukte het vaak ternau
wernood tot abstract^ bespiegelingen en
algemene conclusies te komen. Het con
crete geval en de tekenende anekdote
waren het meest getapt. In de gemeente
raad van Geleen was ooit een keer be
weerd, dat westerlingen en noorderlingen
zich in Limburg moesten gedragen als
gasten. Nu, daar waren de congressisten
niet voor. Bij het voorbij trekken van een
sacramentsprocessie had een andersden-
Kende „Hollander demonstratief de hoed
Z.K.H. Prins Bernhard bezocht in gezelschap van president Gronchi de Scala te
Milaan voor liet bijwonen van een gala-voorstelling van T.nrandotin het raam
van een Puccini-herdenking. De Prins in de pauze met de Zweedse sopraan Birgit
Nilsseyn, die de hoofdrol vervulde.
Dat was waarlijk weer een* een Maas
trichts gala-concert, dat de Kon. Zang
vereniging Mastreechter Staar als besluit
van haar 75-jarige jubileumviernr in
de Staarzaal gaf. Een podium vol zwart
gefrakte mannen, het vaandel ter rech
terzijde cn een banier vol onderscheidin
gen ter linkerzqife, fleurige bloemrer-
sieringen, een zaal vol toegewijde Maas
trichtenaren en de ereloges vol illustere
gasten: kamerheer baron Weichg de
IVenne als vertegenwoordiger van HM.
de Koningin, de gouvernenr mr. dr F.
Houben, de gouverneur de* konings uit
Hasselt mr. L. Roppe en mevrouw, de
burgemeester van Maastricht baron MI-
chiels van Kessenich, de deken mgr. P.
J. M. Jenneskens, referendaris dr. Wage-
man van het ministerie van O., K. en \V„
dr.- Daniskas rijksinspecteur voor de mu
ziek en vele anderen. En dan dat
moment van diepe trots voor elke Maas
trichtenaar; dat moment aan het begin
van het concert toen de podiumgordijnen
uiteen weken en daar de jubilerende
Staar zichtbaar werd, dat machtig het
Wilhelmus zong
De Staar heeft haar jubileum van bete
kenis trachten te maken voor de gehele
Nederlandse zangerswereld door een
grote prijsvraag uit te schrijven voor
mannen-koorwerken met en zonder instru
mentale begeleiding. De componisten
Stam, Deden en Straesser werden de
w:nnaar« van deze prijsvraag, maar meer
dan de hun verleende prijs moet het hun
een voldoening geweest zijn deze wer
ken op hef gala-concert door de Staar
ook te horen uitvoeren'. Voegen we daar
nog bij het yeni Creator, dat Marius
Monnikendam speciaal voor de Staar
heeft geschreven en dus ook aan haar
heeft opgedragen dan stonden we
voor het unieke feit. dat op dit concert
alleen reeds vier noviteiten voor man
nenkoor klonken. Dat maakte het geheel
dus nog feestelijker.
Een van deze werken betekent een zeer
grote aanwinst voor de Nederlandse man
nenkoorliteratuur. Het is het Venj Cre
ator van Marius Monnikendam voor man
nenkoor. biaasorkest, piano en slagwerk.
De muziek sluit zich prachtig aan bij de
tekst over de zeven coupletten. Op het
eerste, vierde en zesde couplet liggen dy
namische hoogtepunten, die in maatsoort
vvisselen met de volgende coupletten en
die telkens nieuwe figuren vinden in de
begeleiding. Speciaal het zevende couplet
heeft met de triolen in de houtblazers-
groep een zeer levendig en stralend ka
rakter gekregen. De aard van het gehele
werk komt uitermate tegemoet aan de
machtige klank van het mannenkoor. De
Staar 'heeft onder leiding van Martin
Koekelkoren bij de uitvoering ervan zich
zelf overtroffen. De hulde was dermate
ovationeel, dat er gebisseerd moest wor
den. Monnikendam kwam voor de hulde
danken.
Over de resultaten van de prijsvraag
kunnen we niet zo enthousiast zijn. Het
a capeiïa werk „Leiben eines Mannes" van
Stam &i wat problematisch, zij hef dik
wijls origineel. Het kreeg in zijn klasse
een eerste prijs. De tweede prijs in deze
klasse was voor Deden met zijn ..Ballade
van de Bezemsteel". Deze muziek 6telt
weliswaar geen enkel probleem, maar is in
haar humor toch wat te goedkoop om
echt te voldoen. Straesser had een eerste
prijs in de klasse compositie met bege
leiding verworven met zijn „Laudate
Dominum". Zeer aangenaam deed een
compositie aan van De Braai „Postillon",
dat zonder extravagant te zijn vooral in
het openings- en slotdeel goede muziek
bevat.
Dit programma van Nederlandse mu
ziek vulde de Staar nog aan met poly
fonie van Gallup (Repleli sunt) en Pa-
lestrina (Popule meus) en werken van
Poulenno en Debussy. Polyfonie kan
natuurlijk niet de sterkste zijde zijn van
een zo kolossaal apparaat als alt mannen
koor. Maar in de Trois petites Prlères
van Poulence en de Invocation van De
bussy kon men nog eens horen tot welk
een fraai klankweefsel dit unieke koor
in staat is.
Martin Koekelkoren verdient echter je
hoogste lof om de wijze waarop hij de uit
voering van bovengenoemde bekroonde
werken verzorgde. Het moet wel een
goed gevormd ensemble zijn dat tot zulke
prestaties in staat is.
