Güdehuizen in Londen
Verleden en heden verenigd
I
„Prinses Beatrix" bracht
soelaas aan Zeeuwse veren
wmp
Studentenorkest in Bergen
Kerkrade-Rome
ssrsrajrass: !5«kra"",u"r -
Het
bombardement
van Rotterdam
v r.
Reeds in 1307: vakvereniging
Maanraket als
startsein
Na 15 jaar nog geen schaderegeling
voor oorlogsinundatie
Er is een virgikaan geboren!
ABDIJSIROOP
I
Repetities in speeltuin
een voetreis in 101
dagen-
Beproevingen
Naieviteit in „Militaire Spectator"
D
O'
Tweezijdig makelaars-
tarief is verwerpelijk
seint
mn keel
Nederland krijgt zijn
„Mister Scooter"
Universitair Nieuws
Ned. Heidemaatschappij
in Alplien aan den Rijn
Lancering van ciiltuurraket mislukte
N ieu w e a in bassa d eu r
van Australië in Den
Haag
Eerste Kamer pas op
20 januari bijeen?
I j. Krol niet terug in
de Tweede Kamer
DONDERDAG 8 JANUARI 1959
n v
PAGINA 3
Gebeurtenis voor
bevoorrechten
Eeuwenoude vakvereniging
Praktisch werk
Zwanen in de heetns
K, v. K. te Alkmaar^
Internationale wedstrijden in
juli te Apeldoorn
Vaste oeververbinding enige
oplossing
cent
Sehool en retraite
Wind en water
richt raS. r, °P het oorIngsrecht ge-
I lie Master ami Warden» drink to yon in a Loving Cup, and bid you all
a hearty welcome". Deze woorden kan nien horen als men het voorrecht
mag gemeten een banket bij te wonen dat wordt gegeven door een van de
Gilden van de City van Londen. In deze woorden ligt een wens verborgen
die door de eeuwen heen is voortgedragen, sinds de tijd dat Londen nog
slechts een kleine handelsstad was.
Nuchtere zakenlieden en hun dames verheffen zich van hun stoel en
huigen naar hun tafeldames en -heren wanneer zij de grote gouden of
zilveren bokaal doorgeven. Men zal zich afvragen waarom de gasten aan
weerszijden van degene, die uit de bokaal drinkt, ook staan; bet antwoord
18 a'f volgt: nu bijna duizend jaar geleden vóór de Normandische
overwinning werd de Angelsaksische Koning Edward de martelaar,
door een dolksteek in de rug gedood terwijl hij uit een bokaal dronk. De
kooplieden van Londen besloten toen dat iedere gast die aan een banket
z-ou deelnemen voor een dergelijk gevaar zou moeten worden beschermd.
ló is de City van Londen, traditie is een routinekwestie, hel verleden en
heden is hier één geheel.
Niet iedereen heeft de gelegenheid om
e«n van deze feestelijkheden bij te wo-
hen, waar heerlijke gerechten en goede
wijnen worden geserveerd, op een fabel
achtige verscheidenheid van gouden scha
len. Voor degenen, die dit voorrecht ech
ter wel genieten zal het een onvergete
lijke gebeurtenis blijven.
Toeristen in Londen zullen echter wei
iets kunnen zien van het interieur van de
huizen van de aloude gilden, die zo'n be
langrijke rol hebben gespeeld bij de ont
wikkeling van Londen, tot de wereldstad
hie het nu is, want iedere zomer worden
nP bepaalde dagen enkele gildehuizen
voor het publiek opengesteld.
Alle gildehuizen liggen in. de oude wijk,
ion oosten van The Strand en ten noor
hen van de Theems, de wijk die bekend
staat onder de simpele naam „The City".
De gilden zijn van oorsprong handels
gilden, sommige zijn reeds opgericht om
streeks het jaar 1307. Zij zijn de voorlo
pers van de vakverenigingen, welke tot
doel hebben de arbeider te beschermen,
de goede kwaliteit van het produkt te
handhaven, jongeren te scholen en er voor
te zorgen, dat zij goed getraind worden,
om de bekwame handwerkslieden samen
te binden en te zorgen voor hun wedu
wen en wezen. Deze verenigingen kre
gen de naam „livery company", afkomstig
van de naam „livrei". Deze naam kre
gen zij omdat hun leden eens een speciaal
kostuum droegen- In vroeger tijden be
zaten de gilden veel speciale voorrech
ten en koninklijke privileges.
Tegenwoordig zijn er nog 80 actieve
gilden in Londen, waaronder enige mo
derne. die pas in de tegenwoordige eeuw
zijn opgericht. Slechts één gilde, de „Com
pany of Watermen and Lightermen" ver
vult nog haar oorspronkelijke plicht, maar
de overige hebben nu zuiver een admini
stratieve, rechtskundige of filantropische
taak; wel bewegen zij zich echter alleen
op hun eigen terrein.
Door de eeuwen heen zijn sommige gil
den rijke eigenaren geworden. Het is een
duur en zeer speciaal voorrecht om tot
een van de gilden te behoren, en ofschoon
vele mensen de gilden voornamelijk zien
als een maatschappelijke instelling doen
zij ook zeer veel goed werk met hun scho
len, hun rusthuizen en hun studiebeur/en
voor de handel. Achter al het uiterlijk,
traditioneel vertoon wordt er zeer veel
praktisch en verstandig werk verricht.
Enige reeds bijna vergeten ambachten
zijn vereenvoudigd in de namen van de
gilden. Het is een fascinerende lijst, waar
op o.a. voorkomen: wapensmeden.waai-
ermakers. lijstenmakers, speelkaartenma
kers, tripschoenmakers en griffieschrij
vers. Aan het hoofd van de lijst staan
de twaalf belangrijkste gilden die in volg
orde van belangrijkheid de gilden zijn
van: de zijdehandelaren, kruideniers,
manufacturiers, visverkopers, goudsme
den. huidenkopers, kleermakers, garen
en band-winkeliers, zoutzieders, handela
ren in ijzerwaren, wijnkopers en laken
handelaren.
Over de huidenkopers en kleermakers
gilden gaat een vreemd verhaal. Aan bei-
de gilden werd in 1327 rechtgeldigheid
v er eend door middel van octrooibrieven,
welke negen dagen na elkaar waren ge
dateerd. Tot 1434 bestond er tussen deze
twee gilden een voortdurende twist over
het feit. wie er belangrijker was. tot
men besloot dat een van de twee gilden,
om de beurt, gedurende een jaar voorrang
zou hebben boven de ander! Sindsdien
werken zij in een uitstekende verstand
houding samen!
De gildehuizen zijn door de leden in
de loop der jaren verfraaid met prachti
ge schilderijen, meubelstukken en gou
den en zilveren schalen. De meeste van
de oorspronkelijke gildehuizen zijn tijdens
de grote brand van 1606 afgebrand, doch
na d';e datum weer opgebouwd. Zestien
werden er verwoest en enige andere
zwaar beschadigd tijdens de zware bom
bardementen, die Londen te verduren had,
gedurende de tweede wereldoorlog. Ook
van deze is een groot aantal weer volko
men hersteld.
Een van de mooiste gildehuizen is die
van het kleermakers-gilde, waar een crypt
uit de 14de eeuw te vinden is. en een
keuken die uit 1425 dateert en nog steeds
in gebruik is. Het gilde van de goudsme
den dat jaarlijks in een speciale zit
ting de proefmunten van de Koninklijke
Munt moet beoordelen heeft ook een
mooi gebouw, waar uit de aard der zaak
veel mooie gouden voorwerpen aanwezig
zijn. Dit gebouw, evenals dat van de-mes
senmakers en de visverkopers bij London
Bridge, dateert in haar tegenwoordige
vorm uit de 19de eeuw.
Het gildehuis van de wijnkopers da
teert uit 1671 en dit gilde heeft van alle
gilden nog de meeste oude tradities ge
handhaafd. Elke keer wanneer de toast
op het gilde wordt uitgebracht, herdenken
de leden ook met enige woorden de ge
denkwaardige dag in 1363 toen er vijf
koningen op een door hen gegeven banket
aanwezig vVaren.
Het gilde van de wijnkopers en de ver
vers zijn de enige twee gilden die een
eigen koppel zwanen in de Theems bezit
ten. De andere zwanen die ir, de Theems
zwemmen zijn het eigendom Van de Ko
ningin.
Het gildehuis van de schuitevoerders is
het enige gildehuis dat in de 18de eeuw
werd gebouwd. Het huis van de huiden
kopers dateert uit 1666, en de overige vor
men tesamen een merkwaardig allerlei
van de bouwstijlen van, de laatste drie
honderd jaar.
(Van onze correspondent).
In een adres aan de Nederlandse Bond
an Makelaars maakt de Kamer van
Koophandel v«or Hollands Noorderkwar
tier ernstige principiële bezwaren tegen
het in 1955 door de afdeling Noord Hol
land-Noord van de Bond geruisloos in
gevoerde tweezijdig tarief.
Uit een door de Kamer ingestelde en
quête bleek, dat dit tarief in enkele an
dere afdelingen van de Boni niet bestaat,
o.m. in Amsterdam en Rotte - lam, terwijl
zeer onlangs in Hilversum een voorstel
dit tweezijdig tarief in te voeren, werd
verworpen.
De Kamer acht het onjuist, dat ook een
reflecterende partij wordt gedwongen
een makelaar te nemen. Vele makelaars
onderschrijven deze bezwaren en passen
her tweezijdig tarief dan ook node toe.
De K. v K geeft de Bond van Make
laars in overweging te bevorderen, dat
wee,r overal het eenzijdig tarief wordt
toegepast.
MET HET AFVUREN VAN EEN
RAKET, opgesteld voor de
Ruinekerk, heeft burgemeester
dr. W. Huygens van Bergen
(N.-H.) woensdag het startsein
gegeven voor de toernée 1959 van
het Nederlandse Studentenor
kest. De start van de raket ver
liep niet geheel „volgens plan",
doch uiteindelijk maakten zich
uit de tweede trap ballonnetjes
los, welke in de richting van de
zee verdwenen. De foto laat
zien, hoe de balonnetjes netjes
zich uit de tweede trap hebben
losgemaakt
Een kuchje, een
geprikkelde keel
voor mij het signaal 1
om er vlug bij te zij
met Abdijsiroop.
Drie maal per dag een
lepel en wèg blijft de h
wèg de kans op verergering tot
griep of bronchitis... onbezorgd
door het gure seizoen!
De 23 genezende bestanddelen
lossen het slijm op en verjagen
de ziektekiemen.
In Apeldoorn zal op 18 en 19 juli een
scooter-weekeinde worden gehouden, dat
wordt georganiseerd door de plaatselijke
afdeling van de „Vespaclub I-Iolland"
Verwacht wordt, dat er circa 1000 scoo-
'errijders zullen komen. o.w. Nederlan
ders. Belgen. Duitsers. Engelsen. Luxem
burgers. Zweden Denen e.a. Hoog'epun!
van dit scooter-evenement is wel de be-
hendigheiclsweds't.rijd. die op 19 juli wordt
"ehouden om het nationale scooterkam-
piopnschap.
Tijdens een te houden feestavond zal
een „mister Scooter" worden gekozen. De
ipbrengst van deze avond komt ten goede
aan de Apeldoornse Levensvreugde actie,
die aan zieken T.V.-toestellen ter beschik
king stelt.
Het is de derde maal dat in ons land
een dergelijk evenement wordt georgani
seerd De vorige weekeinden werden ge
houden itn Amsterdam en in Utrecht.
Bij K.B is ir. A. Kraayenhagen te Zwol-
'■erkerspe] met ingane van 15 september
1958 benoemd tot buitengewoon hoog
leraar in de stedebouwkiinde aan de land
bouwhogeschool te Wageningen.
Mr. F. L. Nepperus, oudste vice-presi
dent van het gerechtshof te Amsterdam,
is tot president van dit hof benoemd. Hij
volgt in deze functie de op 1 januari jl.
wegens zijn gezondheid met vervroegd
Densiioen afgetreden president jhr mr. P.
•J. H M. van der Does de Willebois op.
(Van crnze correpondent).
De Nederlandse Heidemaatschappij
heeft in Alphen aan den Rijn een cen
traal kantoorgebouw in gebruik geno
men. Hiermee heeft de maatschappij haar
tweede ambtsgebied in Zuid-Holland
gesticht. Het kantoor van het eerste is
te Rotterdam gevestigd. Het ambtsge
bied van Alphen aan den Rijn bestaat in
hoofdzaak de provincies Zuid-Holland,
Noord-Holland en Utrecht Hoofd ervan
is geworden de heer A. A. Jebbink.
De voorzitter van de Kamer van Koop
handel voor de Zeeuwse eilanden, de heer
C. Kammeraad, heeft gisteren tijdens de
in hotel „De Korenbeurs" te Goes gehou
den algemene vergadering der Kamer
zijn nieuwjaarsrede uitgesproken- Het
afgelopen jaar is, wat de resultaten voor
het Zeeuwse bedrijfsleven betreft, over
het algemeen genomen meegevallen, zo
constateerde hij daarin.
Een belangrijke schakel in de ont
plooiing van de provincie achtte hij de
ingebruikneming van de niéuwe veerboot
op het veer Vlissingen-Breskens, de „prin
ses Beatrix". Deze boot heeft een zoda
nige capaciteit dat de wachttijden bij
de aanlegplaatsen veel korter zijn ge
worden. Op het veer Kruinïn-gen-FerkpoL
der is in de maanden augustus, septem
ber en oktober, vergeleken met dezelf
de periode van het vorige jaar, het aan
tal auto's, dat één of meer vaartijden
moest blijven overstaan, verminderd van
21457 tot 7760: op het veer Vlissingen-
Breskens in de maand oktober van 1503
tot 168. Er kan dus zonder enige reserve
van een zeer grote verbetering worden
gesproken.-
De invoering van de tarieven is niet zon
der enig rumoer verlopen, aldus de heer
Kammeraad, doch nu de hoogst belang
rijke beslissing voor de bouw van een
tweede grote boot dezer dagen gunstig is
voor 20
extra zachte
sigaretten
Wat nu - een virgikaan? Ja, de nieuwe Triumph
sigaret! De milde middenweg tussen Virginia en
amerikaan, een sigaret voor alle rokers. Niet te
scherp, niet te zacht... M;ld! Het staat ook op
het pakje: Mild! Zo'n nieuwe sigaret verdient ook
een nieuw jasje: het blauwe doosje van vroeger
is veranderd in het nieuwe, moderne pakje. Met
de nieuwe, moderne Triumph. Metéén proeven!
TRIUMPH
HET MILDE MIDDEN TUSSEN AMERIKAAN EN VIRGINIA
J
Het Nederlands Studenten Orkest is.
hort voor het begin van zijn toerice
1959, gisteren traditiegetrouw in Bergen
(N.-H.) gearriveerd. Daar zullen de slót-
repetities worden gehouden, echter nog
steeds niet in de geliefde repctitiegele
eenheid van de Ruinekerk doch in een
zaal van een speeltuin De Ruinekerk is
bog steeds in restauratie. Op 19 januari
eal het openingsconcert ge, even worden
te Groningen: het slotconccrt vindt weer
Plaats in het Concertgebouw te Amster
dam, en wel op 30 januari.
Na hup aankomst in Bergen hebben de
musicerende studenten een raket gelan
ceerd. zoals de tijd dat eist Geen maan
raket echter, doch een cultuur-raket
Deze zal, zo zei ie voorzitter van het
"rkest. de heer A. Plate, het orkest door
Seheel Nederland voeren, cultuur ver
breidend en nivellerend '-erkend Zelfs
'al een plaats in het buitenland worden
aangedaan: welke dat is moest gezien
he, NAVO-ver'band nog geheim blijven..
Op de heuvel, vlak voor de verweerde
roestbruine Ruinekerk. stond de raket
opgesteld. Een kartonnen gevaarte van
enkele meters hoog, dat glom in de mie-
Zerige regen Burgemeester dr W Huij-
Sens, die de studenten Jn zijn dorp ver
welkomd had. zou de raket lanceren.
Hij t.rok aan een koord, waarop een be
schaafd knal'ètje klonk. Daarmee scheen
het gedaan hoewel -ulks niet volgens de
Plannen wns Er haperde schijnbaar iets
aan de c-u-'"kingsinrichtlng in de eerste
'rap Ur - '"'ijk kwam dr tweede trap
'och uit omhn'sei geschoven. niet op.
gevijzeld door een katrol, zoals de bedoe
ling was geweest, doch door de schou
ders van de „bemanning". Uiteindelijk
ontsnapten twee gekleurde balonnetjes
uit het bovenstuk, die afdreven naar de
kust.
De in totaal tien concerten (beha!v<j in
Groningen en Amsterdam komt het or
kest in Bergen. Maastricht. Arnhem.
Eindhoven. Den Haag. Haarlem. Utrecht
en Rotterdam) zullen worden eedirigrerd
door Jan Brusse Solistische medewer
king verleent Hubert Barwahser in het
fluitconcert van Mozart, dat met de twee
de symfonie van Schubert en een symfo
nie van Benjamin Britten op het pro
gramma staat. Op het openingsconcert
Giomngen zal de eerste uitvoering plaats
vinden van de tweede -wmfonie van de
Nederlander Rudi Eseher. wel'-e symfo
nie speciaal voor deze gelegenheid werd
gecomponeerd en opgedragen aan het
De nieuwe Australische ambassadeur in
Nederland. Si-r Edwin McCarthy is gis
teravond. vergezeld d-oor zijn vrouw en
hun twee kinderen, per bom uit Engeland
in Hoek van Holland aangekomen
Sir Edwin was tot. dusver waarnemend
hoge commissaris van Australië in Lon
den. Hij zal vrijdagmorgen zijn geloofs
brieven aart Koningin Juliana aanbieden.
(Van onze correspondent)
Ï^EHME JONGENS, stoere knapen
1 z«n die er nog? Ja, ze wonen in Chc-
vremont, een van de zeven kerkdor
pen die samen de Limburgse miinstart
Kerkrade vormen. Eergisteren, op het
feest van de oudste beschermheiligen der
reizigers, keerden zij moe en n ager. maar
monter naar hun families terug, na een
barre tocht door vier landen.
Dr „drie koningen" van Chèvrcmnnf:
Gre Brokamp (<1(i jaar. afdelingschef de
gemeentesecretarie, vrijgezel en oubaas
van de Roda-voortrekkersstam» mot ziio
jonge gezellen ,Io Giesen en Jan LocM-
man allebei negentien jaar, voortrekker-
mt overtuiging en ondergrondse mijnwer
kers.
Op 28 september startten zij, 's avonds
sloegen zij hun tent op in het dorpje Wol
der bij Maastricht De 29ste ging hei naar
Tongeren, de 30ste door Sint Truiden
Daar kwamen de eerste beproevingen
Oubaas Brokamp scheurde een kniepees
Hij 'iep door maar het werd stromoelen -
fn Bautersen bii Leuven ging het echt niet krijgen om de tent te zetten als hier:
meer. Elf dagen lang bleef de tent daar bewoners? der riante buitenhuizen ga-
staan, Een dokter uit Brussel hielp hem vpri nief thuis
weest. In hun memorie zijn genoeg p
avonturen vastgelegd, om dat te sta- XXUlllc
ven. Bij voorkeur kozen zij hun weg Langs de scheve toren ging het dan naar
door bossen en langs stille wegen, ver Rome, waar de ..drie koningen" op 27 de-
van het onveilige geraas op de auto- cember neerknielden bii de ..Bambino van
banen. Een ster die de we» wees was Ara Coeli. Een Kerkraads student van het
er met.. Daardoor kwam het. dat zij er Nederlands priestercollege gidste hen acht
gens in de buurt van Viehy twee uur dagen lang door de Eeuwige stad. Zij
tippelden om weer op het uitgangs- kampeerden deftig daar. in een tomaten-
punt terug te icomen. De nachten wa- plantage aan de Via Appia. Vandaar ver
ren koud en vochtig, de dagen lang kenden zij. het antieke, hel religieuze en
In hef Rhonedal blies een windstoot hot moderne Rome. Zij waren geïmon-
hen van de weg af en bij Genua las neerd door de majesteit van het Colos-
nun fent zowa* 'n dP branding van pen s-eum. door het furieuze oorlogsrumoer
loeiende zee. Maar de koningen tippel, <-je Romeinen produceren in de Nieuw,
den voort, achttienhonderd hele kilo- iaarsnacht. maar bijzonder door de zo
meters En het wouden er vierentwin- heel erg menseJiike vertrouwelijkheid van
tighonderd geweest zijn, al<s de aan- paUs Joannes XXÏTI. Dankzij de tussen-
drang van joviale automobilisten on- kimst van mgr. Damen kregen zij een
derweg niet. zo onweerstaanbaar Xvas plaqisje bij een audiëntie in het Vaticaan
geweest. Het leven van de Italiaan in het alge-
n p meen en van de Romein in het. bijzonder
11 nambino is het meest, verbazingwekkende dat zij
TT-i 4 cin t*> 1 op hun hele reis hebben gezien Hij is gek
van rti TVa s a/3'dS-P r0nf °b de P3,,s- rna8r ?as' ^lde" naar de
o", dR,m',nw"kerS„Vlerde"tz11 aan d<* '<"k en als hij daar heen gaat. liikt hef
•oele Riviera. Daar Was het twee dagen we, of hij m€er me,
later ook Sinterklaas. De gulheid van de
goe-ibeilisman ondevonden zijn niet. want
nergens was hef zo moeilijk een plaatsie
met O.L. Heer praat.
zijn omgeving dan
weer op de been en met dagmarsen van
v'iftien km ging het op Parijs aan Daar
weer naar de dokter Toen was de crisis
voorbij Het 'errno kon worden opse-
Op 5 januari hebben de oubaas en zjjn
Eenmaal in Italië werd dat helemaa' voortrekkers de trein terug genomen naa.-
anders Overal waar zij kwamen, werden Chèvremoot. Met spijt, want zij hadden
de drie zwervers uitbundig foegeiuirh4 hun zwerversbestaan nog best een naar
en onthaald In Genua moesten zij hun maanden willen rekken. Gisteren hebben
voerd, Fon'afnebleau de kastelen langs 'Pn' -parkeren" op het marktplein in «en zij de hele lange dag verbalen moeten
de Loire. Nevers. De reis verliep nu vo]
gens plan en naar wens. maar in Viehy
dwongen hevige spierpijnen de oubaas
nogmaals tot een paar dagen rust Het
rechterbeen kon hij geen centimeter ver-
volkrijke huurt met hoge woonkazernes doen <n een veel ie warme kamer na een
waar zii de gev-erde helden waren Van rusteloze nacht in een veel te zacht bed
aMe verdiepingen rondom ploften hrand-
hout en kle-'ne geschenken voor hun voe- En ,vas vreemd dat. die twee anderen
vl'h neer. Zwarte Ita'iaan'ies waren zo p' "lotseiing niet meer waren. Die twee
plaatsen Maar in de loop van de vierde -p,~1;enstig een houtvoorraad op te tasten ar,r'ercn, met wie zij drie maanden on
nacht ging hef plotseling wel weer. Gre waar hef vuur veertien dagen lang van schooi waren geweest hij de mensen van
had kunnen branden. Europa, en m.f wie zü gesnrehken had't.n
Brokamp sloop de tent uit om terstond te
onderzoeken, waartoe hij weer in staat
was. De tochtgenoten sliepen door. Het
ging Van puur plezier deed hij zjjn loop
oefeningen zo luidruchtig, dat prompt
twee slaperige hoofden uit de tentopening
staken. Ten tweeden male was het leed
geleden.
Neen. zo maar een plezierreisje is de
tocht van de „drie koningen" niet ge-
ir„ gevoerd die de tocht soms tot 'n retraite
trfkkeSim'S W W.T K.erir(,r 700r ,,1anltfpn 7M 'er.,- in rhi„fm„n( I„
trekkers in het gastvrije Minderlw-oe het gemeentehuis en ,1»
dersklooster van CivHa Veccbia. Een dom d£ zUmëlhreehten ga^ ,ii ^n"
MMdernarhtmis woonden zii tariserep ee„ dik logboek" En daarna
rïaar hil v« het t 'n een niK lOErnoeK En ti^arrm
Kvrie h' 1 rmp«Med. het gaan zü plannen maken vnor een nieuwe
klokken LT,Me"n V°°' ""baas Brok,Z wordt
1 t nerdpr in Rome on de flets in het Heilik
Bfbe*dlLW™, eheTe?Th*fr *r°te Tnar* K" 'r*n,P lolmnefer
vend tégen de achfV "i V De <a"0:r,> reisiRS c»n
kerk »chterwand van de week of drie, die tellen eigenlijk niet
mee.
uitgevallen, zijn onze verwachtingen voor
de toekomst hoog gespannen. Wanneer
deze grote boor jp dienst zal zijn gesteld,
mag inderdaad verwacht worden, dat
voor de eerstvolgende jaren de wachttij
den vrijwel tot het verleden zullen beho
ren. Niettemin zullen wij in Zeeland pa
raat moeten blijven en het oog op een
nog verdere toekomst gericht moeten hou
den. De enige afdoende oplossing van het
verenprobleem zal slechts zijn te vinden
in een vaste oeververbinding met
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Zeeland klaagt
De voorzitter herinnerde verder aan het
feit, dat het dit jaar vijftien jaar geleden
zal zijn, dat de grote inundatie de eerste
zogenaamde zoutwaterscbade teweeg
bracht, negen jaar later gevolgd dooi
de overstromingsramp- „Thans, met het
derde lustrum in zicht, is nog steeds geen
Het is beschamend dat de overheid, on
danks omvangrijke ambtelijke appara
ten, blijkbaar niet in staat is binnen een
redelijke termijn een behoorlijke rege
ling voor te bereiden en uit te voeren.
Het is zeker te hopen, dat dit jaar nu ein
delijk eens de oplossing op dit punt zal
brengen", aldus spreker.
De voorzitter herinnerde tenslotte aan
de sterke stijging van de arbeidsreserve
in Zeeland, een stijging van 70 pet. ver
geleken met 1957. die mede is veroorzaakt
door het gereedkomen van een groot aan
tal herstel- en herverkavelingswerken-
In de vergadering van de Eerste Ka
mer van 30 december heeft de voorzitter
gezegd te hopen de leden samen te roe-
Pfn voor een vergadering op 13 januari.
Wij vernemen thans, dat de Kamer die
dag niet zal bijeenkomen Misschien wordt
op dinsdag 20 januari vergaderd.
Naar het bureau van de Chr -Hist. Unie
ons meedeelt, heeft de heer Tj. Krol te
'.«line .„or tee SoJta."If
(Van onze militaire medewerker)
[ET KLIMMENDE verontwaar
diging hebben wij kennisgeno
men van een artikel in de zo
juist verschenen januari-aflevering
van „De Militaire Spectator" (van
de hand van de luitenant-kolonel b.d.
H. C. Bajetto) over de geoorloofdheid
uit zuiver militair oogpunt be
zien van het bombardement van
Rotterdam.
In een tijd, waarin wij in de NATO
een westelijk defensie-stelsel opbou
wen, tegen een nieuwe potentiële
agressor, waarin ook vijanden uit de
Tweede Wereldoorlog een te waarde
ren en onmisbare plaats innemen
ware het beter geweest de dramati
sche gebeurtenissen uit de laatste
oorlog te laten rosten. Wij betreuren
het dan ook. dat de redactie van ,,De
Militaire Spectator" het artikel van
de luitenant-kolonel b.d. Bajetto heeft
opgenomen, niet alleen omdat daar
door - speciaal voor de Rotterdam
se bevolking oude wonden worden
opengereten, doch vooral omdat de
conclusies, waartoe de schrijver komt,
ieders verontwaardiging moeten op
wekken.
Na deze publikatie menen wij dan ook
op onze beurt deze conclusies, welke
blijkbaar zijn gegrond op de beschou
wingen van 'eèn Duitse schrijver in de
„Wehrwissenschaftliche Rundschau",
waarvoor de heer Bajetto deze schrij
ver hulde meent te moeten betuigen,
niet te mogen laten rusten.
Het zou ons te ver voeren he' artikel
in „De Militaire Spectator" op de voet
te volgen, wij willen ons ertoe beperken
de onbegrijpelijke, ondeskundige en ver
keerde conclusies waartoe de schrijver
aan het slot van zijn artikel komt en
welke voor een goed deel in zijn eigen
artikel \yorden gelogenstraft aan pen
beschouwing te onderwerpen.
E EERSTE conclusie luidt:
„Het bombardement was een
geoorloofde oorlogshandeling.
Rotterdam immers was geen open,
doch een verdedigde stad."
Nu merkt de schrijver in zijn artikel
zeer terecht op, dat „men het bombar
dement niet mag bezien als een geïso
leerde handeling, doch in het operatie
ve verband". Als de schrijver hierop had
doorgedacht, dan was hij hierdoor reeds
tot de conclusie gekomen, dat het bom
bardement op Rotterdam thulsbehoorde
in de vierdaagse reeks van verraderlijke,
moordlustige en in geen enkel onder
deel te rechtvaardigen overvallen op een
neutraal en vredelievend volk. Deze ver
achtelijke verraderlijkheid paste in de
vooraf beraamde plannen van het Hit-
Ier-rijk- Eerst toen de Duitse troepen
reeds uren op Nederlandse bodem stqn-
den kondigde de Duitse gezant het vol
gende aan (10 mei 6.00): „Wij kondigen
u de inzet van een geweldige Duitse
troepenmacht aan. Elke tegenstand is
volmaakt doelloos.."
Hierop antwoordde de Nederlandse re
gering: „Met verontwaardiging wijst Ha-
rer Majesteits Regering de aantijging
der Duitse regering van de hand Wij
herhalen deze historische woorden, om
dat zij passen in ons verder betoog en
wij straks dezelfde mentaliteit zullen te
rugvinden. Hoe het ook zij. de vierdaag
se wandaden van de toenmalige Duitse
leiding waren in flagrante strijd met het
„verdrag nopens de wetten n gebrui
ken van den oorlog te land" ook door
het Duitse Rijk plechtig ondertekend
Het stellen van het bombardement van
Rotterdam als „een geoorloofde oorlogs
handeling" is reeds op deze grond his
torisch onjuist en psychologisch onaan
vaardbaar.
,P DE TWEEDE conclusie zijn
soortgelijke aanmerkingen te
maken:
„Het. bombardement had een strikt
militair doel, logisch volgende uit de
operationele situatie op dat ogen
blik." Ook deze conclusie stemt ze
de
ker niet overeen met de door
schrijver zelf gegeven feiten.
Art 26 en 27 van het in 1940 geldende
„Verdrag nopens de wetten en gebrui
ken van den oorlog te land" luidden
reep.:
De bevelhebber der aanvallende troe
pen moet, alvorens tot het bombarde
ment over te gaan. en behoudens het
geval van een aanval stormenderhand,
alles doen wat van hem afhangt om de
daarvan te verwittigen (art.
2b). Bit belegeringen en bombardemen
ten moeien
Art. 27 speelde bij de Duitse overwe
gingen zelfs geen rol.
DE DERDE conclusie luidt:
De pogingen van Duitse zijde
om het bombardement, door de
overgave van de stad. te vermijden
zijn mislukt door:
a. de ongelukkige wijze waarop het
ultimatum werd gesteld:
b._ aarzeling en pogingen om tijd te
winnen aan Nederlandse zijde;
c. tekortschieten van de Duitse ver
bindingen (radio en lichtkogels) op
beslissende momenten.
Wij kunnen de schrijver slechts naïve
teit verwijten dnnr het stellen van deze
driedelige conclusie. Conclusie 3a ver
onderstelt kinderlijke onhandigheid
bii de Duitse generaals Zij waren ech
ter noch kinderlijk, noch onhandig. Wij
houden het dus op de „bedrieglijke op-
zet"-
Conclusie 3b is eveneens in strijd met
de feiten- Wij citeren hier letterlijk het
verslag van de chef van de staf van de
afdeling Landmacht van het toenmalige
Nederlandse Algemeen Hoofdkwartier.
„Opnieuw wordt de ernstige maar
nog niet hopeloze toestand van ane
zonen bezien, als gelijk ten .lonoer-
s,ag ,e 10.35 het bericht ninnenkomt,
aal van Duitse zijde aan den eai-ntzoer.s-
commandant een ultimatum aestejd
van twee uren om de stad over te
Beyeri Geschiedt dit niet, dan zullen 6e
scherpste maatregelen" worden geno-
me? yelke maalregelen dit 'tin is or.s
me! bekend; het lot van Warschau staat
ons nog helder voor den geest. De
O.L.Z.e overweegt echter t.f hij wel
verantwoord is om dit ultima'um voet
stoots te aanvaarden. Is het wellicht
met een loos dreigement? 'VzrKhau is
toch ook niet dadelijk ge bom os-neerd!
Mr verder: is hier niet behalve van
MEnPOaS,ng tot intimidatie - de moge-
inkhe'd van een mystificatie aanwezig?
Het Ultimatum toch was niet getekend
van bover*2ien als dualiteit
van den afzender slechts: .de comman-
denn i'S7 de °ui,se troepen" stel dat
ne U.L. Z.. zou ingaan op het dr-ieemer.t
van een ondergeschikten eommarldlnt-
deeRme,refdten bloed- al,e 'net-gie, door
de Rotterdamse troepen en de bevolking
h»n a-E°jprpld ?oude" tot rjets beb-
en in één ogenn'ik van
zwakte zijn verspeeld En dat, terwlll
het hier betrof het behoud r.f het ver-
eVe-n 'leutelpunt van oe lams-
dan ook'nt, °P ndit -ocht
«.„re? met worden ingegaan. Te 11 45
tl n „aai? garnizoenscommandant
het u/tlmyr ^'«■foneerd, dThS cp
citonJi m moet antwoord#®, dat
gesclirift "TL bKehoorJIijk -ndi^ond
gescririu, dat bovendien 1e dualiteit
van den afzender vermeldt lp. ve-dei»
overweging Kan worden genomen.
AldUS gr hjedde Hej. antw(>ord
Anonen de gestelde tijd ter
plaatse (12 5). Aan de wens van de
u.l.z. werd door de Duitsers vol-
ultimoH6" ',U1Si -SesteId en Smekend
ultimatum werd in 13.20 overhandigd.
Hnp nf d e" had met aarze"
l'Zg° een ,P°ging om tijd te winnen
mets te maken.
f1 3c is al even naïef.
Wel heel toevallig, dat de radio-
verbindingen van het technisch
uitnemend uitgeruste leger faalden,
«et is verwonderlijk, ja wij durven
o rT ze"?en ongeloofwaardig, dat
ue Duitsers niet over een goede ra
dioverbinding met hun vliegtuigeska
ders zouden hebben beschikt, doch
hun toevlucht moesten nemen tot een
pi imitief middel als het afschieten
van "'inpatronen.
Waar iedere deskundige wist en weet,
dat van de grond af afgeschoten sein-
patronen tijdens gevechtshandelingen
[stof, rook) in vliegtuigen zeer moeilijk,
'n het geheel niet of slechts bij toeval
zt.in waar te nemen, kunnen we de po
ging om het bombardement met behulp
van deze middelen nog „abzustellen"
slechts als komedie beschouwen. Wii wil
len nog geloven, dat de plaatselijke
Duitse commanderende generaal nog
van goeden wille is geweest. Zijn op
drachtgevers, die het bombardement
reeds daags tevoren hadden bevolen, ze
ker niet.
Zie hier de opdracht: „Widerstand in
Rotterdam 1st mit allen Mitteln zu bre-
chen, nötigenfalls ist Vernichtung der
Stadt zu drohen und durchzufiihren".
Plan 1300 inschieten artillerie; 13.05
aanvang voorbereidend artillerievuur:
13 20 luchtbombardement; 13 5C aanval
van grondstrijdkrachten (opgesteld 13
mei: 17 00)
Het ware beter geweest elk ultimatum
zonder meer af te wijzen. Elke verdoe
zeling van historische feiten was dan
niet mogelijk geweest Maar toen kenden
wij de Hitler-Duitsers nog niet zoals wij
worden een„,A'!"? nooc!iep "iaatregelen ze toen en vijf jaren oorlog hebben
genomen om gebouwen gewijd leren kennen.
aan eerediensten, attn de kunsten, de we
tenschappen pn aan de weldadigheid de
gesrhiedkunlige gedenkteekens, de hos
pitalen en de plaatsen, waar zieken en
gewonden bijeengebracht zitn zoovcp!
mogelijk te sparen, op voorwaarde dat
zii niet geliiktiidig voor een militair
doeleinde worden gebruikt 'art 27).
Als we hierhii de feiten «a+ellen da'
het officieel vo'kenre f-'iik »nig
juiste ultimatum met de in art 26
gestelde voorwaarde om 13 20 werd
overhandigd met een tijdslimiet van
drie uur (antwoord dus uiterlijk 16 20)
'erwiil om 13 30 de eerste bommen op
Rotterdam-Oost vielen, dan is con
clusie 2 onhoudbaar. Het logisch ge
volg uit de onerationele situatie is
dan g'beel zoek en kan slechts aan
bedrieglijke opzet worden gedacht
Hef bom1 ardement van Rotterdam
leidt slechts tot één conclusie nl. een
misdadige vernieling van een stad en
bet brengen vgn onnoemelijk leed
over een volk. hetwelk op zulk een
misdadigheid niet was voorbereid
Geen enkele volkw-ropV' uke bepa
ling geen «nkele oerb'jk menselijk-
redei "rine ka- hl —voor enjce ver
infc- h - op „nHi-^apr De 'HuS1'
dit drama te vermitden pracht de
toenmalige Nederlandse Opperbevel
hebber ertoe het ultimatum te over
wegen Hierbij te spreken van aar
zeling en poging om tijd te winnen
is beledigend.
Het bombardement op Rotterdam
was geen vergissing, het was „vorn-
herein einkalkuliert".
