Dagblad vooraSchiedam en omstreken
30.000 geleerden en technici
namen aan onderzoek deel
m
m
en
Spoorwe
ongemak
in duel met liet
van de winter
Voetbal-toto onwettig
Voortzetting in loterij vorm tot nieuw
kabinet de Loterijwet heeft gewijzigd
Duitse katholieken en joden
Een gevaarlijk
geneesmiddel
Geldprijzen vervangen
door waardebonnen
De ramp van
Rivadelago
De ioniserende
zonnestraling
Honderden vogels
dood op de weg
Loze ritten van ijzeltreinstellen
Definitieve uitspraak van de Hoge Raad
Reactie van minister van Justitie
Ze zijn paraat
Bij voortgezette toto
HET RAADSEL
MOLOTOF
DINSDAG 13 JANUARI 1959
heelal gaf in 1958 heel
wat geheimen prijs
Ontelbare nieuwe gegevens
tktd Bolletje/'
1
Stukken strand van
Schouwen afgeslagen
Krachtig stellingnemen tegen
anti-semitisme geëist
AiSen is aan een voormalige burge-
dracV®r van Hamburg, Sieveking, op
warm Begeven verdere gerechtelijke
Hieig te ondernemen tegen Friedrich
die een 62-jarige postzegelhandelaar,
vatl - beschuldigd van het schrijven
11 anti-semitisch pamflet. Het hoog
Dat hartverlamming
kan veroorzaken
Gift van Paus voor
overstroomd dorp
De „Vanellen"-gordel
Grote hulpactie langs de
Sticht se heuvelrug
Beijzelde lijn
Loze ritten
Warme wissels
Bllllllll
HET WEER
VOOR MORGEN
.i'iu'A
'MW/
RUSTIG WEER
nieuwe sen lea am serie courant
Geofisisch Jaar was
een succes
Het Internationale Geofisische Jaar, dal op 31 december van het vorig
.laar eindigde, heeft de geleerden ontelbare nieuwe gegevens verschaft over
het inwendige van de aarde, de wereldzeeën, de dampkring en het heelal.
De bevindingen van het Geofisische Jaar, die zijn verzameld gedurende
f'e achttien maanden, die voorafgingen aan de einddatum, zijn thans in
hpt kort bekend gemaakt in het nummer van 26 december j.l. van liet blad
^Science", een uitgave van de Amerikaanse Nationale Academie van
"etenschappen.
Aan de waarnemingen, die in het kader van het geofisisch onder.
'°ekingsjaar hebben plaats gehad, hebben in totaal 30.000 geleerden,
lngenieurs en technici uit 66 landen deelgenomen. De werkzaamheden
^Vflrden grotendeels verricht in ongeveer 4000 vaste waarnemingsstations en
lfl verschillende duizenden tijdelijke stations. Voorts werd aan het onder
zoekingswerk deelgenomen door een groot aantal vrijwilligers.
Het bijeenbrengen van de gegevens in
e drie grote wereldcentra zal waar-
Schijnlijk nog verscheidene maanden na
afloop van het program voortduren, ter-
w'j de analyse en de verwerking ervan
ehkele jaren zal vergen.
„Science"-verslag, dat is opgesteld
"Oor dr. Hugh Odishaw, directeur van
Amerikaanse comité voor het Inter
nationale Geofisische Jaar, deelt mede,
hot het onderzoek van de zon voorlopig
he volgende resultaten heeft opgeleverd,
hoor voortdurende en onafgebroken waar.
neming op meer dan honderd waarne
mingsposten visueel, optisch, fotogra-
Sch. fotometrisch en radiografisch kon
hen de geleerden scherper dan ooit on
derzoekingen doen betreffende de veelvul-
dige invloeden, die de grote zonneprotube-
tar>sen uitoefenen.
.Men was voorts in staat zuivere me
tingen te verrichten met betrekking
t°t de ioniserende werking der zonne
straling. Uit metingen van de magne
tische velden, die met de zonnevlek
ken verband houden, bleek, dat deze
achtduizend maal sterker waren dan aan
he equator van de aarde.
Voorts waren de geleerden in staat tot
dusverre onbekende gegevens te verza
melen over het onderling verband tus
sen de verschijnselen in de bovenste
mehtlagen toen de aarde op 11 februa
ri1 1958 een bijzonder dichte zonnewolk
Passeerde, waarbij de best waargenomen
aUrora in de geschiedenis ontstond. De
^fste kunstmatige aurora in de geschie-
j*enis werd op 1 augustus waargenomen
'h Apia (Samoa), waarschijnlijk als ge-
^0lS van de destijds plaatsvindende proe
en met kernwapens.
hc ozonlaag en de lagen van de iono
l'er, die door zonnestraling ontstaan,
fijnen ondanks de afwezigheid van de
in de lange antarctische nacht te hlü-
jEn bestaan. Meteoorgolvfn, die vcroor-
*aakt worden door bliksemschichten, brei-
„en zich boogvormig uit tot het tegen
overliggende halfrond. Het blijkt dus, dat
r een geïoniseerde laag in de ruimte be-
?"aat, die dichter is dan oorspronkelijk
.terd aangenomen en die mogelijk be-
aat uit een sterk verdunde zonne-corona.
Do0r het lanceren van raketten is men
;,e Weten gekomen, dat de verdeling van
'uchtdruk en de temperatuur op grote
reedte een geheel andere is, dan die op
j r>ngc breedte. Bovendien bestaan er
J! (,e dichtheid grote dagelijkse en seizoen-
llv'.ikingen. Uit het lanceren van kunst-
tatige manen is de aanwezigheid geble-
v®n van de
deeltjes: een zeer sterke zonnestra-
de betrekking, die bestaat tussen de kos
mische straling en de werking van het
magnetische veld van de aarde.
Uit het werk van de Amerikaanse on
derzoekers is de laatste jaren gebleken,
dat de sterkte der kosmische straling
bij het naderen van het aardoppervlak
somtijds grote wijzigingen ondergaat, en
dat deze veranderingen in verband staan
met elektromagnetische verschijnselen
op de zon. Dit soort van verschijnselen
staat (hans in het brandpunt der belang
stelling. Want niet alleen draagt de be
studering ervan bij tot een beter begrip
van de kosmische straling en van de uit
werking, die de zon hierop heeft, maar
tevens verschaft de analyse van deze
gegevens kennis over de magnetische vel
den in de intcr-planetaire ruimte terwijl
voorts een inzicht wordt verkregen in de
vele magnetische stormen op het aard
oppervlak.
Het tweede deel van het overzicht van
dr. Odishaw zal worden opgenomen in
het eerstvolgende nummer van „Science".
Het zal betrekking hebben op warmte en
water, en voorts zal het ontdekkingen m-
betrekking tot de aarde behandelen.
Opgejaagd door de sneeuw, die over
al in bossen en parken het voedsel on
bereikbaar maakte, zijn duizenden vo
gels neergestreken op de rijkswegen
van Utrecht n. Arnhem. Deze waren
met pekel sneeuwvrij gemaakt en de
dieren hoopten voedsel te vinden. Maar
door 't verkeer zijn honderen vogels
jammerlijk gedood. Op sommige plaat
sen lag de weg bezaaid met overreden
vogels.
Zondagmiddag kwamen de eerste vluch
ten onverwacht op de wegen aan, nu hier,
dan daar neerstrijkend op zoek naar voed
sel en drinken. In het begin vlogen de
beestjes nog wel op als de auto's toete
rend dichterbij kwamen. Enkele van de
automobilisten waarschuwden de politie
in Driebergen, die er voor zorgde, dat er
voorlopig maatregelen genomen werden
door het schoonvegen van stroken grond
langs de wegen en het daar strooien van
voedsel.
Maandag werd door de vereniging tot
kennis en bescherming van dieren in
Driebergen een grote hulpactie op touw
gezet. Een geluidswagen riep de medewer
king in van de burgerij. Deze reageerde
prompt en spoedig kwam het voedsel in
grote hoeveelheden. Het Briebergse voor
beeld heeft aanstekelijk gewerkt, want
ook in andere plaatsen langs de Stichtee
heuvelrug, zoals Doorn, Leersum, Ame-
rongen, Maara en Veenendaal zijn dieren
vrienden in actie gekomen om de vogels
van een wisse dood te redden.
Maandag is bij Verolme op Rozen
burg de 33000 ton metende tanker
„Presidente Getulio" uit het nieuwe
mammoetdok teicater gelaten. Bij
gaande foto geeft van deze plechtig,
lieid een beeld.
„Vanellen"-gordel van actie-
een zeer sterke zon
1,8 ter dikte van 400 kilometer.
uA*6 temperatuur in het inwendige der
vU(1stmancn bleek binnen de grenzen, die
eet Voortbestaan van het leven waarbor
gt11' regelbaar te zijn. De aanwezigheid
van micro-meteorieten bleek voor ruimte-
aa«uigen geen gevaar op te leveren,
vv r
d Waarnemingen met kunstmanen leer
i j_ j ^>1-. f trnn Vin.
voorts, dat de dichtheid van de bo-
minstens tien maal
n. --«• luchtlagen
\va°tor is. dan voorheen op grond van
"arnemingen op geringe hoogte werd
'ISenomen.
j uPmerkelijke vorderingen zijn ver-
k r te constateren in de kennis van de
smische straling en haar oorzaken en
2ev°lgen. alsmede het verband van de-
jj draling met andere verschijnselen,
fd zeer belangwekkend aspect van de
"Haten op dit terrein is bijvoorbeeld
Honderden spoorwegmensen van de
dienst Weg en Werken, aangevuld met
talrijke extra hulpkrachten van het spoor
wegbouwbedrijf en van particuliere aan
nemersbedrijven staan klaar om de strijd
aan te binden tegen het winterse onge
mak, waarmee de Spoorwegen ieder jaar
opnieuw te kampen hebben gehad. Ze zijn
al even in actie geweest toen in de nacht
van zondag op maandag gevreesd werd
voor ijzelafzetting op de bovenleidingen
van de geëlektrificeerde baanvakken,
maar gelukkig kon een geruststellende
mededeling van het K.N.M.I. de man
nen binnen de veilige beschutting laten
van hun wachtlokalen overal langs het
wijdvertakte spoorwegnet.
Üeze zomer heeft men een groots opge
zet „winterprogramma" opgezet, om te
voorkomen, dat sneeuw, vorst en ijzelaf
zetting het treinverkeer doen stagneren.
Wanneer de elektrische treinen onder
een beijzelde lijn rijden, kunnen vaak zo
genaamde trekkingen optreden, waar
door een bovenleiding kan doorbranden.
Het dan optredende ongemak is bijzon
der groot.
Zolang er 's nachts goederentreinen rij
den is het gevaar voor ijzelafzetting niet
zo groot, maar in de zondagnacht rijden
die niet en heeft de natuur vrij spel.
Er zijn onderzoekingen gaande naar een
methode om ijzelafzetting te voorkomen.
Men heeft het als eens geprobeerd met
het aanbrengen van ten bepaalde vloei
stof op de draden, maar de resultaten
hiervan zijn tot dusverre weinig bemoedi
gend.
Inmiddels is besloten cm, wanneer de
weersverwachtingen zo zijn, dat ijzelaf-
zetting kan worden verwacht, treinstel
len 's nachts loze ritten te laten maken.
Men denkt danaan 'n uurdienst over de
geëlektrificeerde baanvakken. Op die
manier hoopt men dc Üsdeeltjes regel
matig te breken, voordat grotere brok
ken ijs trekkingen veroorzaken.
Het inzetten van deze „ijzeltreinstellen"
betekent voor de spoorwegen niet aleen
enorme kosten, maar ook een dienstsche-
ma dat totaal afwijkt van andere zondag
nachten.
De overwegen moeten worden be
waakt. de seinhuizen bezet, kortom, er
moet een dienstregeling worden opge
zet, die honderden mensen, op deze an
ders zo rustige zondagnacht, in actie
brengt.
Afgelopen zondag was het bijna zo ver.
Toen om elf uur een lichte mist optrad,
besloot men „ijzeltreinen" te laten rijden.
Gelukkig kon deze dienstorder nog wor
den ingetrokken, toen het K.N.M.I. meer
geruststellende voorspellingen voor die
nacht aan de spoorwegen doorbelde.
Naast de bovenleidingen lopen ook de
wissels en de meestal daarop corres
ponderende seinen gevaar in de greep van
Thialf te geraken. Een groot percentage
van de belangrijkste wissels, die meestal
in de directe omgeving van een spoor
wegemplacement liggen, zijn speciaal te
gen de winterse invloeden beveiligd.
Zo werden aan 66 wissels elektrische
verwarmingselementen aangebracht, die,
zodra er vorst optreedt, worden ingescha
keld en een enorme hitte teweegbrengen.
Deze oplossing wordt de meest geschik
te geacht, maar is tevens de duurste.
De verwarmingselementen gebruiken veel
stroom en zijn er vaak oorzaak van dat
pieken optreden in het elektriciteitsge
bruik. De elektriciteitscentrales zijn dan
ook minder enthousiast dan de Spoorwe
gen over deze methode.
Bijna 500 wissels worden verwarmd door
middel van propaangas. Daarvoor heeft
men op diverse punten tanks langs de lijn
gelegd, die het gas toevoeren naar de
brander, die op de in gevaar zijnde wis
sel is gericht.
Ten slotte worden eveneens 500 wissels
verwarmd door middel van briketten. De
ze worden eerst voorgegloeid om vervol
gens in speciaal daarvoor geconstrueer
de roosters te worden gelegd. Deze me
thode ls niet zo effectief, omdat van de
gloeiende briketten eerst na twee uur wer
kelijke resultaten kunnen worden ver
wacht. He,t aloude vegen van de wissels
wordt ook nog toegepast, maar meer op
wissels die binnen het bereik van de
sneeuwploegen liggen.
Iets waartegen de Spoorwegen mach
teloos staan is het onheil, dat doorlekken
de sneeuw kan aanbrengen in de hoog
spanningsruimten van de treinen. Stuif
sneeuw kan ten slotte ernstige moeilijk
heden veroorzaken, doordat de schuifdeu
ren van de reizigerstreinen vastvriezen.
Tot nu toe heeft men daarvan nog maar
weinig last gehad. Toch is men voorbe
reid op dit euvel, evenals op het vast
vriezen van de koppclgedeelten. Bijna elk
station is voorzien van speciale vlammen
werpers waarmee men de bevroren trein-
delen te Ijjf gaat.
Wederom is door de hoge waterstanden
van de afgelopen dagen van de Schou-
wense duinkust een groot stuk afgeslagen.
Bij het Vuurtorenstrand was de afkalving
het grootst: zeven meter.
De in de tweede wereldoorlog door de
Duitsers bovenop het duin gebouwde bun
kers zün alle op het strand terecht ge
komen.
Tengevolge van de harde wind is
langs de kust een beperkte bewaking
ingesteld. Onze fotograaf maakte op
de Hondsbosse zeewering deze op
name van een groepje mannen, dat
sneeuw en koude trotserend langs het
strand patrouilleerde.
Oentrale Joodse Raad in Duitsland
^ile de Westduitse bondskanselier, dr.
te "auer, verzocht gerechtelijke stappen
,ood°ndernemen teeen personen, die de
SedaÜ gemeenschap belasteren en de na-
hSïj pHenis van de slachtoffers van het
een ""hi onteren. De raad herinnerde in
ver "•'ief aan talrijke gevallen, waarin
daa,, 'lende personen zich kort geleden
aan schuldig hadden gemaakt.
gerechtshof te Hamburg heeft Nieland on
langs ontslagen van rechtsvervolging en
bepaald dat zijn pamflet de staat niet in
gevaar brengt in de zin van de bepalingen
van het strafrecht.
De persdienst van de christelijk-demo-
cratische partij verklaarde gisteren o.a.,
dat de verantwoordelijke autoriteiten zeer
diepgaand moeten onderzoeken of de pu-
blikatie van het pamflet kan worden ver
boden. De hele wereld moet duidelijk
worden gemaakt, dat de bondsregering
zich volledig bewust is van haar verant
woordelijkheid en vastbesloten zich krach
tig en op doelmatige wijze, zelfs tegen het
begin van een nieuwe agitatie op rassen-
gebied, te verzetten, zo meent de C.D.U.-
persdienst.
V";*.
De Hoge Raad heeft vandaag ver
worpen behoudens ten aanzien van
de kwalificatie, het cassatieberoep
van L. Brunt (Kon. Ned. Voetbal,
bond), die wegens overtreding van de
Loterijwet door de rechtbank in
Den Haag was Veroordeeld. Daar
mede is de voetbaltoto van de
K.N.V.B. onwettig verklaard.
Tevens beeft de Hoge Raad bij
arrest ook- de Caritas-pool onwettig
verklaard.
Door deze twee arresten is dus komen
vast te staan dat zowel de voetbalpool
van de K.N.V.B. als diie van de Caritas
als loterijen in de zin van de Loterijwet
moeten worden aangemerkt. Hét aanleg
gen van deze pools zonder toestemming
van het bevoegde gezag is derhalve ver
boden.
De beperkte doelstelling van het huidige
kabinet brengt mede. dat het niet zal
overgaan tot het indienen van een wets
ontwerp in de geest van het meerder-
heidsvoorstel van de Loterijcommissie, zo
als door het vorige kabinet was aangekon
digd. Zo blijkt uit het antwoord van de
minister van Justitie op vragen over dit
onderwerp.
Teneinde het komende kabinet en de
komende volksvertegenwoordiging geheel
vrij te laten ten aanzien van de oplossing
van de met de voetbalpool samenhangende
problemen en de daartoe nodige rustige
sfeer te verzekeren, acht de minister van
Justitie het gewenst de feitelijke status-
quo op dit gebied in afwachting van die
oplossing te handhaven. Dit is tevens ge
wenst om te voorkomen dat de algemene
belangen, die thans mede uit de opbrengst
van de K.N.V.B.. e.n de Caritas-pool wor
den verzorgd, zouden worden geschaad
zonder dat er gelegenheid is daarvoor op
korte termijn compensatie te vinden.
In verbant! daarmede beeft de
minister van Justitie besloten op
grond van dc Loterijwet toestemming
tot het houden van de KNVB. en
Caritas-pool te verlenen.
Door de bij deze toestemming te
stellen voorwaarden zal worden ge
waarborgd dat deze pools zullen
blijven binnen de grenzen van de in
de Loterijwet gegeven voorschriften
en dat, wat omvang en deelnemers-
kring betreft niet verder zal worden
gegaan dan thans feitelijk bet
geval is.
Wat nog het arrest van de Hoge Raad
betreft, daarin is alleen ten aanzien van
de aan het bewezen verklaarde gegeven
kwalificatie het door de Haagse recht
bank gewezen vonnis vernietigd. Deze
Veranderlijke bewolking en overwegend
droog weer, maar morgen later in het
zuiden van het land mogelijk enige
sneeuw. Weinig wind. Vannacht en mor
genochtend lichte en in het binnenland
plaatselijk matige vorst en hier en daar
mist. Morgenmiddag temperatuur om
het vriespunt.
Woensdag 14 januari: zo 08.43, onder
16.55; maan op .10.51, onder 23.25.
kwalificatie behoort te luiden: „Het aan
leggen en houden van een andere loterij
dan de zodanige tot het aanleggen en
houden waarvan de bij de loterijwet ver
eiste toestemming is verleend, gepleegd
door een rechtspersoon, terwijl hij bij
het plegen van die feiten de feitelijke
leiding heeft gehad, viermaal gepleegd".
In dit arrest overwoog de Hoge Raad
onder meer, dat de rechtbank op grond
van de door haar vastgestelde feiten en
omstandigheden kon aannemen, dat te
dezen van een „besloten kring" geen
sprake was. De Hoge Raad verstaat on
der een „besloten kring" een groep van
personen, die naar spraakgebruik al® een
besloten kring kan worden aangemerkt
uit hoofde van de beperkheid der groep
en in verband met de tussen de samen
stellende leden bestaande bijzondere be
trekkingen.
De Hoge Raad ziet verder niet in,
waarom de rechtbank zou zijn tekort ge
schoten in haar motiveringsplicht, gelijk
was gesteld in één der cassatiemiddelen.
Behalve in de zaak tegen de KNVB
heeft de Hoge Raad vandaag nog arres
ten gewezen in twee andere voetbaltoto-
zaken, te weten de Caritas-pool en de
Graafschap-pool.
De rechtbank te Maastricht heeft in juni
1958 M. G. Hermes, directeur der nationale
vereniging „Garditas", ontslagen van
rechtsvervolging van de hem ten laste
gelegde overtreding der Loterijwet door
het organiseren van een voetbalpool. De
Hoge Raad heeft dit vonnis vernietigd en
het bewezen verklaarde strafbaar ver
klaard, met veroordeling van H. tot 5
boete.
Hier overwoog de Hoge Raad, dat noch
de aangenomen beperktheid der werkende
leden van „Caritas", noch de tussen hen
bestaande betrekkingen van dien aard
zijn, dat de groep van werkende leden
dier vereniging naar spraakgebruik door
de woorden „besloten kring" kan worden
aangeduid.
Voorts wees de Hoge Raad nog arrest
in een zaak van J. Roodtoengen, directeur
van de beroepsvoetbalclub „De Graaf
schap" te Doetinchem, die door de recht
bank te Arnhem wegens overtreding van
de Loterijwet door middel van het aan
leggen van een voetbaltoto tot ƒ150 boete
is veroordeeld.
Omdat het vonnis verscheidene vorm
fouten vertoont, beeft de Hoge Raad dit
vernietigd met verwijzing der zaak naar
het gerechtshof te Arnhem.
De Westduitse apotheken verkopen een
gevaarlijk geneesmiddel, dat een plotse
linge hartverlamming kan veroorzaken,
zonder dat men de oorzaak van de dood
kan vaststellen. Dit heeft de politie te
Bonn ontdekt na de dood van de 32-jari-
ge echtgenote van een onder-officier.
Nadat buren de politie hadden gewaar
schuwd. dat de militair betrekkingen on
derhield met een verpleegster, werd een
onderzoek ingesteld, doch de lijkschouwing
bracht niets verdachts aan het licht. Pas
door de bekentenis van de verpleegster
kwam de politie te weten, dat de vrouw
was overleden na het innemen van een
geneesmiddel dat in alle apotheken te
koop is.
Het' parket in Bonn heeft alle kranten
verzocht niet de naam van het dodelijk
geneesmiddel te publiceren om te voor
komen, dat door dit middel mogelijk
een groot aantal moorden zou worden
gepleegd.
De beslissing van de minister van Justi
tie om de K.N.V.B. en „Caritas" vergun
ning te verlenen wekelijks loterijen (i.e.
toto's) te organiseren, handhaaft in feite
de situatie van voor het arrest van de
Hoge Raad.
De winnaars zullen echter geen geld
prijzen meer ontvangen, doch waardebon
nen. Bovendien zal de bestemming van
de bruto-opbrengst enigszins worden ge
wijzigd. De Loterijwet bepaalt namelijk
dat tenminste 60 procent van de bruto-
opbrengst ten goede moet komen aan een
goed of liefdadig doel.
De Toto-commissie van de K.N.V.B. zal
dinsdagavond te Utrecht de nieuwe si-
tuatic bespreken Dan wordt tevens een
Het raadsel of Molotof al dan niet am
bassadeur van de Sovjet-Unie in Den
Haag zal worden blijft nog onopgelost
Het is alles ja en neen achter elkaar
Den Haag bult zich vooralsnog in zwij
gen. Een woordvoerder van het minis
terie van Buitenlandse Zaken deelde des
gevraagd mede, dat zoals internationaal
gebruikelijk is geen mededelingen wor
den gedaan over het aanvragen van agree,
merits Zodat afwachten dus voorlopig hei
enige blijft.
beslissing genomen ten aanzien van de
inleggelden van de laatste toto, waarvan
door de afgelasting van vele wedstrijden
geen winnaars bekend werden. Mogelijk
zullen deze gelden terug gestort worden
aan de deelnemers.
Z.H. de Paus heeft voor de slachtoffers
van de ramp, die het Spaanse plaatsje
Rivadelago heeft getroffen, een bedrag
ter beschikking gesteld van 100.000 peseta's
(ruim f 8.000,Aldus bericht het KNP.
Gisteren, vier dagen nadat het dorpje
als gevolg van een breuk in een stuwdam
werd weggevaagd, zijn nog slechts de
lijken van 25 van de 132 vermisten gebor
gen. Kikvorsmannen zoeken nu systema
tisch het meer van Sanabria af, waarheen
het water zich in de rampnacht een weg
baande, alles me. sleurend wat het op zijn
weg tegenkwam.
