Hoest Uw hoest weg Kerk en Staat in Ierland HOOFDPRIJS ff. 10.000.- mi mMÈSmm KONINGIN WILHELMINA FONDS PRIJSVRAAG VERLENGD TOT 27 JANUARI J v r» I Een Frans proefschrift over: Mikojan spreekt zaterdag met Ike Relletjes in Leopoldstad Binnenkort voorstellen Europese Commissie over burgerluchtvaart Dr. P. KASTEEL Moskou dient compromisvoorstellen in Eisenhower overweegt reis naar Europa Dr. Edward Bibring te Boston overleden Oliebuisleidingen ernstige concurrent voor tradiïionele vervoersmiddelen West-Duitsland bereid tot lening aan Soedan In totaal f. 20.000.- aan prijzen (in belastingvrije waardebons) Zo doet U 't goed Zo kunt U winnen Doe vaak mee DINSDAG 13 JANUARI 1939 Wonderlijke wetgeving in een werkelijk vrije samenleving Geen concordaat De kernproevenconferentie Medewerker van Sigmund Freud PAGINA 6 iff, V ,0' ^34*7 #4-' Zend Uw oplossing zo spoedig mogelijk in :DEELNEM ING-FORMULIER: OOR DE Europeaan ligt Ierland achter Engeland en wie gelooft, beide eilanden ietwat te kennen, vraagt zich voortdurend af, of Engel sen van Ieren dan wel Ieren van Engelsen hebben geleerd te leven onder verhoudingen, die voor vreem delingen veelal een raadsel zijn. En die verhoudingen raken geen bij komstigheden; maar grote instellingen, die het leven van miljoenen beheer sen. Aan boeken over beide landen bestaat geen gebrek, maar knap is de man, die voor de vuist weg de con stitutionele verhouding tussen Kerk en Staat op deze eilanden uiteen kan zetten. Een Staatskerk zonder staats subsidie schijnt al een even vreemd fenomeen als een Volkskerk zonder enige band met de Staat. Toen enige jaren geleden een Ierse Jezuïet de Amerikaan Paul Blanshard, die geen verzoening mogelijk acht tussen ka tholieke en democratische prak tijk, uitnodigde om in Ierland de werkelijkheid zelf eens te bezien, be wees het boek, dat daarna ver scheen, hoe heel het Ierse leven toch eigenlijk een grote puzzle was geble ven voor de bezoeker. „The Irish and the Catholic Power" is werke lijk even waardeloos als „Democracy and Empire in the Caribbean". Nu heeft een in Ierland werkende ambtenaar van de Franse diploma tieke dienst op zijn beurt geprobeerd, licht te ontsteken en al lijkt zijn naam ook sterk op die van de Ame rikaan, zijn werk draagt een geheel ander karakter. Het is een beknopte maar ernstige studie, waarop in Pa rijs de graad van Doctor in de rechts wetenschap werd verleend. 1). Wat opvalt, is dat de schrijver, hoewel herhaaldelijk naar Frankrijk verwijzend en de Ierse toestand schet send, zelfs de naam van Lamennais niet noemt. Was hij bevreesd, dat de Ieren zich in het gezelschap van de man van de „Avenir" gecompromit teerd zouden gevoelen? Er is niets aan te doen: de schim van Lamen nais doemt op, zoals een Nederland se lezer niet helpen kan of hij denkt aan diens leerling Le Sage ten Broek. Wat deze als ideaal achtte nopens de verhouding van Kerk en Staat, schijnt zo ongeveer verwerkelijkt in het Ier-1 land, waarvoor hij in zijn „Godsdienst vriend" zulk een voortdurende belang stelling toonde. Dr. Blanchard begint met een vluch tige schets van het Ierse verleden om dan over te gaan tot een beschrij ving van de kerkelijke indeling in Ierland, de hiërarchie, het beheer van kerkelijk goed, de verhouding van Staat en Kerk om te besluiten met de positie van seculiere en regulie re geestelijkheid. Wat de vreemdeling waarschijnlijk het meest interesseert Is het hoofdstuk over de betrekkin gen van Kerk en Staat in de Repu bliek. 2). Die vreemdeling moet maar niet schrikken: er zijn geen betrekkingen. Als Vrijstaat begon Ierland zijn zelf standig bestaan zonder een Concor daat te sluiten met de Heilige Stoel en ook bij de verdere, constitutionele ontwikkeling en veranderde, inter nationale positie van het land is aan zulk een overeenkomst geen behoefte gevoeld. De Katholieke Kerk leeft er onder het gemene recht. Geen of ficieel beschreven status, geen bijzon dere positie, geen rechtspersoonlijk heid in de ons bekende zin van dat woord, geen correspondentie met de hoge overheid, geen „zilveren koor de", maar ook geen placet, geen po- litie-artikelen, geen beperking in een wet op kerkgenootschappen. In ier- land stromen de levens van de oude Kerk en de jonge Republiek op een afstand van elkaar als bij ons Rijn en Waal. Die beide rivieren mogen nog onder één Rijnvaartakte vallen, tussen de leiders van de twee sfe ren van het Ierse volksbestaan is een geschreven bestand of iets wat pp reglement lijkt, onbekend. De praktische gevolgen van dit naast elkaar leven in het vrijheid, blijheid voor burgers van dezelf de Staat, de één volgens eigen, en de ander naar niet-afgeschaft oud stellig recht zijn wonderlijk genoeg. De schrijver wijst met name op het huwelijksrecht. Het Engelse bestuur had in oude dagen een reeks wetten uitgevaar digd met de bedoeling een einde te maken aan het bestaan der katholie ke religie in Ierland; menselijker wijze gesproken kon de uitslag slechts de totale vernietiging zijn. Maar, de hele Kerk dook onder en haar leden, die, volgens een bekend gebleven rech terlijk dictum geacht werden in Ier land niet te bestaan, leefden onder gronds en sloten hun huwelijken voor de al evenzeer ondergronds werken de priesters. De burgerlijke overheid kende die huwelijken niet en van daag blijft die huwelijkssluiting nog een kerkelijke aangelegenheid, waar bij de burgerlijke rechter zich uiter aard wel uitspreken moet over de civiele gevolgen. Canonieke en bur gerlijke bepalingen zijn niet altijd con gruent en ofschoon het Ierse, judiei- ele instinct er tot dusver in geslaagd schijnt, de ernstige conflicten tus sen de beide rechtssferen te voorko men, enkele botsingen konden niet uitblijven en reeds de gegeven voor beelden door dr. Blanchard, ontleend aan de Ierse jurisprudentie der laatste decennia, toont de lezer, dat schier alle curiosa, die Nederland op dit gebied kent een „Haarlems huwelijk" inbegrepen ook de Ieren niet vreemd is. Een ander, eveneens met de oude wetgeving samenhangend fei, dat in deze studie niet wordt genoemd, mo ge hier nog aangestipt. Het betreft de discriminatie van geestelijken in het kiesrecht. Wie in Jaste orders" is, De Ierse president begroet hier de aartsbisschop van Dublin, mgr. McQuaid. s kan niet in het parlement zetelen, maar de bepaling slaat slechts op anglicaanse wijdingen, want de toen malige wetgever erkende evenmin katholieke wijdingen als katholieke huwelijken of katholieke eigendom van onroerend goed of het ongestoord bezit van een paard dat meer deed dan 5 pond. Radicale tolerantie Er kan nauwelijks twijfel aan be staan of deze wonderlijke wetgeving verklaart veel wonderlijks in heden daags Ierland. Daaraan moet wel mede worden toegeschreven, hoe de hun eigen godsdienst eeuwenlang pas sief verdedigende, later met klauw en nagels handhavende Ieren even verwoede tegenstanders werden van elke inkorting van andermans gods dienstige rechten, en, baas gewor den in eisen huis, de tolerantie als staatkundig beginsel in de Republiek hebben doorgezet op radicaler wij ze dan een Spinoza of Locke aan durfden. In meer dan één opzicht voor de vreemdeling een paradoxaal land. moet voor theoretici het summum van tegenstrijdigheid wel aanwezig schijnen in een samenleving, die on der vigueur van een regiem van schei ding van Kerk en Staat, enerzijds in de grondwet de godsdienst als na tionaal rechtsgoed erkent, anderzijds een overheid heeft, die zich even angstvallig als geheel van elke be moeiing met kerkelijke aangelegen heden als zodanig onthoudt. Dat een ver over de 90 percent der bevolking omvattende, met haar gehele histo rie even sterk vergroeide als in het heden nog zo krachtig levende Kerk zich volkomen vrij beweegt naast in dezelfde positie verkerende, religieu- ze minderheden in een moderne re publiek is een. voorzover wij weten, uniek verschijnsel. De gelijkstelling der christelijke confessies met na me vindt in de historie mogelijk als enige parallel da in de 17de eeuw onder leiding van de katholieke ba ron Baltimore afgekondigde constitu tie voor Maryland, U.S.A. De Ierse grondwet begint met de aanroeping der Allerheiligste Drie eenheid en eindigt met een lofprij zing aan God en Ierland. In algeme ne, verder in geen organieke wet uit gewerkte zin wordt in dit document ook de waarde van de godsdienst erkend en in het bijzonder die van „de grote meerderheid der burgers" blijkbaar een wel overdachte ontle ning aan het oude, Franse concor daat. Tegelijk worden de rechten der minderheden uitdrukkelijk gestipu leerd. Niemand wordt iets ontnomen, ieder wordt gelijke behandeling ge waarborgd. Voorzover men kan waar nemen, wordt de administratie in die geest gevoerd en houdt deze rekening met de redelijke eisen der volksopi nie, zonder dat men kan zeggen, dat een bepaalde kleur de burgerlijke kaart met politieke machtsmiddelen overheerst tegen de constitutie des lands in. Het eigen Ierse politieke ethos heeft zich een gemeenschap gebouwd, waarin de President een dominees zoon kon zijn, de burgemeester van Dublin een Israëliet, de burgemeester van Cork, een protestant en de pre mier een katholieke mathematicus, die in de gevangenis Augustinus en Ein stein las en naar Lourdes pelgri meert. Het vindingrijke politieke instinct van de als van nature democratische Ieren met hun verbazingwekkende invloed op de politieke en sociale be wegingen in een reeks Engels spreken de gebieden over de zeeën, heeft, voor de noodzaak geplaatst, op eigen territoor een staatsregeling en be stuurspraktijk te scheppen, dit weten te doen tot bevrediging van eigen volk en mocht voor zijn werk de uitdrukkelijke instemming vinden van Paus Pius XII, toen mr. De Va lera in oktober 1957. Rome bezocht. Verdienstelijke studie Niets op dit ondermaanse is vol maakt en men kan zich dus in theorie een idealere toestand dromen dan de Ierse werkelijkheid. Wie echter be seft, hoe moeilijk elders veelal een harmonie te bereiken bleek en blijkt, zal met instemming zien, dat de Ieren erin geslaagd zijn in hun land het prototype te hebben geleverd van een geestelijk even vrije als gedif ferentieerde samenleving. Daarop de aandacht te hebben gevestigd en het eerste, uitvoeriger overzicht van het Ierse bestel te hebben geleverd, lijkt ons de bijzondere verdienste van dit Franse proefschrift. „Cette oeuvre de bonne volonté", noemt dr. Blanchard zelf zijn werk. Goede wil. die met zoveel toewijding over beleid van goede wil schrijft, ontwapent elke kritiek en dus laten wij aantekeningen terzijde. Dat bij soluties van de lager onderwijskwes tie de Nederlandse niet wordt ge noemd. is een vreemdeling wellicht niet euvel te duiden. Maar, dat hier ook weer het Ierse universiteitswerk van John H. Newman kortweg een „échec" heet, is sterk, als men be denkt dat de Nationale Universiteit van Ierland zonder Newman on denkbaar in december 1958 her dacht, hoe zij een halve eeuw gele den haar „charter" kreeg. Fransen doen echter de dingen op hun manier, leveren literatuur op eigen wijs en maken zich niet druk over een register. Hetgeen niet wegneemt, dat de jonge doctor door zijn promo tor met zwier wordt ingeleid bij het publiek. Voorzover dit laatste belang stelt in de hier behandelde materie, zal het erkentelijk zijn voor deze stu die en zeker ook voor de bijgevoegde kaart, die oriënteert in de nog al in gewikkelde nomenciatuur en geogra fische indeling van het katholieke kerkbestuur in Ierland. 1). Jean Blanchard, Docteur en Droit, Licencie es Lettres, Ancien Elève de l'Ecole des Sciences Po- litiques, Master of Arts: Le droit ecclesdastique contemporain d'Irlan- de, Parijs, 1958, Pp. 160. 2) De betrekkingen tussen Staat en Kerk, voorzover bestaande, vallen in de Zes .van de Republiek afge scheiden Graafschappen onder Brits bestuur, al moge eraan herinnerd, dat geen der Ierse kerkgenootschappen in de praktijk van eigen sfeer deze grens erkent. Alle katholieke bisschoppen van Ierland beschouwen zich te za- men als een eenheid en heel Ierland is ook het ambtsgebied van de in Du blin residerende Nuntius; daartegen over woont de Ierse Kardinaal in het afgescheiden stuk der oude provin cie Ulster, die verdeeld werd. Op de Geneefse conferentie over het staken van kernproeven heeft de Sovjet- Russische afvaardiging naar uit Sovjet bron wordt vernomen, compromis-voor stellen ingediend. Hierin is rekening ge houden met het westelijke standpunt, dat landen die tot een Oost-Westverdrag toe treden, zich eveneens verplichten een be paald aantal controleposten toe te la ten. Voorts staan er de elementen van een controlesysteem in: controleposten, inspectiegroepen en luchtverkenning bo ven afgesproken routes om monsters te nemen van mogelijke radio-actieve neerslag. Het Westen zal de Sovjetrussische voor. stellen bestuderen. President Eisenhower zal zaterdag middag een gesprek hebben met de Rus- dische plaatsvervangende premier Miko jan, zo heeft het Witte Huis meegedeeld. Minister van buitenlandse zaken Dulles zal bij het onderhoud aanwezig zijn. Vrij dagochtend zal Mikojan een bespreking hebben met. Dulles. Deze biedt de Sovjet russische staatsman 's avonds een diner aan- Mikojan zal verder waarschijnlijk ook de minister van handel, Strauss, ont moeten. Bij zijn bezoek aan de filmstudio's van Hollywood werd Mikojan gisteren voor 'n dag Hollywoods grootste en nieuwste sen satie in deze wereld van beroemdheden. Tijdens een rondrit door de stad moest het verkeer op sommige plaatsen stoppen voor de stoet van Mikojan. Een dienst doend agent boog zich naar een auto vol verslaggevers en cameramensen en merk te laconiek op: „Ik ben benieuwd wat Mikojan denkt van onze neon-beschaving-" Het Witte Huis te Washington heeft gis teren by monde van zijn perschef Hagerty laten bekendmaken, dat president Eisen hower een mogelijk bezoek aan Europa in de komende lente overweegt. Er was echter nog geen beslissing genomen- Ha gerty zei dit in antwoord op vragen over persberichten, dat Eisenhower misschien naar Londen en naar andere plaatsen in Europa zou gaan jn verband met de tien de verjaardag van de NATO. die dit jaar wordt gevierd. „Dit wordt altjjd overwogen", zo verklaarde de perschef, „maar er is nog helemaal geen beslissing genomen". Er werden ook vragen gesteld in ver band met een mogelijk bezoek van Eisen hower aan India. „De president heeft al zes jaar lang de wens tot uitdruk king gebracht naar India te willen gaan" zo zei Hagerty „De president heeft u. mij ne heren, al vier keer op persconferenties gezegd, dat hij graag naar India zou wil len gaan, maar ik heb er niets nieuws meer over horen zeggen". De Amerikaanse psychiater dr. Ed ward Bibring, eens medewerker van prof. Sigmund Freud, is zondag te Bos ton op 64-jarige leeftijd overleden. Dr. Bibring werd geboren te Stanislav in het vroegere Oostenrijk-Hongarije. Met Freud heeft hij het „Internationale Zeitschrift fur Psychoanalyse" opgericht. Enige inheemsen die hun enthou siasme niet onder stoelcti of banken steken, nadat zij een autobusje om ver hebben geworpen. De Europese commissie zal binnenkort voorstellen doen met betrekking tot de burgerluchtvaart, aldus heeft Lambert Schaus. lid van de EEG-commissie, gis teren voor het Europese Parlement ver klaard. De Europese commissie, zo zeide Schaus verder, bestudeert momenteel ook het probleem van het vervoer van pe troleum door middel van een buizennet. Het betreft hier immers een nieuw trans portmiddel, dat een ernstige concurren tie betekent voor de traditionele ver voersmiddelen. Met betrekking tot de veiligheid op de weg ls de commissie voornemens verzekering verplicht te stellen voor Alle landen der gemeenschap. Het Europese parlement heeft zich maandagmiddag voornamelijk bezig ge houden met de bespreking van het ver slag, dat het Nederlandse lid P. J. Kap, teyn (socialist) namens de commissie voor het vervoer heeft opgesteld naar aan leiding van het eerste verslag van de executieve commissie van de EEG. De heer Kapteyn zeide dn zijn inleiding er zich over te verheugen, dat de drie exe' cutieven thans elk een ambtenaar heb ben aangewezen, die zal optreden als verbindingsagent voo,r hat vervoerswezen De rapporteur betreurde evenwel, dat men niet verder is gegaan en de afdelin gen voor het vervoer van de uitvoerende organen niet heeft samengesmolten door de aanwijzing van een gemeenschappe lijke functionaris. Met betrekking tot de rede, die de voorzitter van de EEG-commissic, prof Hallstein, onlangs in Rotterdam heeft uitgesproken, merkte de rapporteur oP dat er moeilijk bezwaar tegen gemaakt kan worden als Duitsland op grond van zijn natuurlijke rijkdommen steeds meer als concurrent optreedt. Volgens de Nederlander Lichtenauer (christen democraat) moet rekening wor den gehouden met een even intensief ver keer in Europa als thans in Amerika het gevat is. Hü zeide het verkeer te wille" zien als een middel tot uitvoering van de doeleinden der gemeenschap en niet a's een bedienaar van het bedrijfsleven. In de rede van de heer Hallstein wor den beide mogelijkheden nog als gelijk waardig naast elkaar geplaatst. Volgens de heer Lichtenauer mag het verkeer niet wordën beschouwd als een technisch werktuig in dienst van het overige be drijfsleven, doch als een eigen fase i" het produktieproces. Hij achtte het verder van groot belang de Rijn, Main en Donau met elkaar te verbinden en stelde voor ter financie ring daarvan een beroep te doen op de Europese financieringsbank. Ook het Bo- denmeer en de Neckar zouden met de Donau kunnen worden verbonden. Spreker drong tenslotte aan op een sa nering van de spoorwegen in sommige landen. De voorzitter van de EEG-commjssie. prof. W. HaWstein. stelde vast. dat de sprekers in het algemeen zijn in Rotter dam gehouden rede hebben goedgekeurd. Hij stelde evenwel in het licht dat deze rede geheel onder eigen verantwoorde lijkheid werd uitgesproken en de com missie hierdoor in een enkel opzich wordt gebonden. Met betrekking tot de Amerikaanse er varing op transportgebied, waarvan som mige afgevaardigden gewag hebben ge maakt, merkte het lid van de EEG-com missie, D. P. Spierenburg, nog op, dat hij steeds een tegenstander zal bliJve" van het scheppen van een kartel oP transportgebied. West-Duitsland is, naar een woordvoer der van het ministerie van buitenlandse zaken gisteren bekendmaakte, bereid aan Soedan een lening te verstrekken voor de aanschaffing van materieel ten behoe ve van zijn industriële ontwikkeling. Het bedrag va<n de lening kion de woord voerder niet noemen, maar volgens de „Vereinigte Wirtschaftsdienste" zal de lening 25 miljoen dollar groot zijn. Binnenkort zal een delegatie uit Soedan te Bonn onderhandelingen yoereo. WIE WAS WIE? ZKH PRINS BERN- HARD droeg reeds als jongen de marine een warm hart toe. Het zal U niet veel moeite kos ten zijn jeugdportret te ontdekken. Dr. MAX EUWE de be roemde schaker, zult U wellicht herkennen aan de opvallend schrande re, nadenkende trekken, die hem reeds op 1- jarige leeftijd sierden. Dr. EDUARD VAN BEINUM heeft als vaste dirigent van het Concert gebouworkest natuurlijk een scherpe blik van no de, opdat niets aan zijn aandacht ontsnapt. Mevrouw JO VINCENT droomde als meisje al veel van muziek. Zij werd dan ook een van onze allergrootste zangeres sen. ABE LENSTRA doelpunten-kampioen en het idool van vele voetbal-enthousiasten. Hij... is toch zeker ook wel gemakkelijk te vin den. Mevr. FANNY BLAN- KERS-KOEN is befaamd ais huisvrouw, hard- cn hordenloopster. Bekijkt U de foto's maar eens goed. U vindt haar wel. Hierboven ziet U de portretten *an 6 befaamde Nederlanders. Daaronder staan hun jeugdfoto's, voorzien van een cijfer. Nn gaat het er om, na te gaan welke jeugd foto bij welke persoon hoort. Op het hiernaast afgebeelde formulier staan eveneens de namen van deze 6 bekende Nederlanders, in dezelfde volgorde geplaatst, zoals op de bovenste rij foto's. Achter de namen staan 4 kolommetjes. Vermeld nu in de le kolom achter de naam van ZKH Prins Bemhard in het daartoe bestemde vakje, het cijfer van zijn jeugdfoto. In het vakje daaronder komt het cijfer dat aan geeft welke foto bij Dr. Ma* Euwe hoort enz. Vul op deze wijze de gehele kolom in, zodat achter iedere naam het door U gevonden cijfer van de jeugdfoto komt te staan. Mocht U niet helemaal zeker zijn of de door U gevonden oplossing goed is, maak dan gebruik van de 2e kolom. Er zijn in totaal 4 kolommen, dat wil dus zeggen, dat U vier verschillende oplossingen tegelijk kunt inzenden. Vermeld in de daartoe bestemde ruimte onder de oplossing in blokletters Uw naam en adres. Stuur zó Uw oplossing in! U kunt dit doen op 2 manieren, en wel: U kunt het formulier uitknippen en op een briefkaart plakken - maar U kunt ook de namen op de briefkaart overschrijven met daarachter de door U gevonden oplossingfen). Aan de andere zijde van de briefkaart zet U het volgende adres: KONINGIN WILHELMINA FONDS, POSTBUS 26000. AMSTERDAM. Hebt U één kolom ingevuld dan moet U aan de adreszijde 8-et porto plakken -F 25 ct extra voor de door U ingevulde kolom. Hebt U 2 kolommen ingevuld dan plakt U 8 ct aan porto 50 ct aan postzegels enz. In totaal (er zijn immers 4 ko lommen) mag niet meer worden bijgeplakt dan één gulden, ingevolge voorschrift der posterijen. De sluitingsdatum is bepaald op 27 januari 1959. Zend Uw oplossing dus tijdig in. De uitslag van deze prijsvraag zal in dit blad worden bekend gemaakt op 31 januari 1959. Bij meer goede oplossingen beslist het lot De trekking zal plaatsvinden onder toezicht van notaris Dr. Mr. K. L Piccardt te Amsterdam. Post Uw briefkaart meteen en ding mee naar één van de vele prijzen. Hoe meer oplossingen U instuurt, hoe groter Uw kans. Niet, of-te-laag gefrankeerde briefkaarten vallen buiten deelneming. ZKH Prins Bernhard Dr. Max Euwe Dr. Eduard van Beinum Mevr. Jo Vincent Abe Lenstra Mevr. Fanny Blankets-Koen Naam: Adres: Woonplaats Deze advertentie is aan hat Koningin Wilheimina Fonds aangaboden door do uitgovors van de kr gelegenheid van het 50-Jarig bestaan van de Vereniging „De Nederlandse Dagblad Pers". Loterij goedgekeurd bij besluit Tan de Minister van Justitie, nummer L.O. 560/008/163 d.d. 5 december 1958.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1959 | | pagina 6