dl
i
Bossche Landdag waardige afsluiting
van K.V.P.-verkiez ingseampagne
^Christelijke verworvenheden
moeten behouden blijven"
tJ
i
RITMEESTER
Het donker boven
aan de trap
Prinsessen Beatrix en Irene bij
huwelijk van schoolvriendin
Ruim 25.000 mannen
biddend d oor Amsterdam
irm
Variaties van
penicilline?
cont
FIAT
William Inge bij Theater
ÏoöS
VOOR HEEL HET VOLK
tA
Minister Beel
gehuldigd
4
w
Eerste kievitsei
is gevonden
Zwakke inhoud9 die de knappe
heelden niet dekte
A
A
a
Min. dr. M. Klompé
en staatssecretaris
Veldkamp tijdens de
rede van professor
Romme op de
Bossche Landdag.
4
£a»t -
Wif kunnen zeggen s
m
Voor drs. v. d. Beugel
geen politieke ver
antwoordelijkheid
R'dams toneel met
nieuwe directie
Nieuw toneelgezelschap
MAANDAG 9 MAART 1939
PAGINA 3
A
A
aet5
d
Enthousiasme
V
Belachelijk verivijl
Realiteitszin
Blijf af van Romme
Niet alleen voor cle man!....
Insinuatie
Christelijke bezieling
meesterlijk zo'n Ritmeester!**
Maar hebt u daar wat aan? Neen.
'n Ritmeester moet u róken! Steek zo'n volle en
toch zachte Fiat op... en u weet hoeveel
genot méér het huis Ritmeester u
schenkt voor uw zelfde sigarengeld
elk RITMEESTER merk
een meesterwerk
5 stuks f 1.35
Voor Ritmeester
Pikeur 't zelfde:
alleen roken
uit het helder-
gele blikje
zegt 't u!
20 stuks f 2.50
ff
00#\AA'het getal, dat aansluiting geeft
OyUVv Op het einde van de woningnood!
■de topprestatie in 1958 onder Minister Witte. Van die
topprestatie uit nC» naar het einde van de woningnood!
Kengetal (lijst) St
„Plus of min"
i J',
'iS"
«"li»
«V;
Pc 5
t j,
fV
(Van onze verslaggever)
'~n indrukwekkende en waardige afsluiting van de verkiezingscampagne van de
*Vp was de Landdag gisteren in de Bossche veehallen, een manifestatie van
fi»«0 ouderen en 4000 jongeren. Een laatste wekroep tot bezinning op de betekc-
n's van de stem, die wy donderdag gaan uitbrengen en waarmee wij richting
*uilen geven aan het politieke beleid in de komende jaren, maar vooral een
Winning op het feit, dat de KVP een partij is voor heel het volk. Verscheidene
fac*tten van het KVP-bcleid werden helder door eminente sprekers in het licht
*esteid, waarna tenslotte prof. mr. C. P. M. Romme, aan wie een machtige
"vatie werd gebracht, een synthese gaf.
j/Verscheidene personen werden op gul-
C. Brabantse wijze spontaan gehuldigd:
"blister Witte voor zijn 88.000 woningen,
,1ze vrouwelijke minister Klompé voor
verklaring, dat zij over de liefde
3ft praten, zolang zij in de politiek zal
/uen. Het meest trof misschien nog wel
a' onverwachte woord van prof. Romme
ah de man, die hij een schoolvoorbeeld
,°emde van opoffering, toewijding en
6°Uw in het staatkundige leven, minister-
resident dr. Louis Beel, een stille fl-
iUr te midden van al onze katholieke
'oisters en staatssecretarissen.
Vaast genoemde personen waren ook
„°S aanwezig de voorzitter van de Twee-
j.6 Kamer, dr. L. Kortenhorst, mr. E.
.assen, lid van de Euratom-commissie.
i k. dr. Fr. Op de Coul, directeur van
ve' Kath. Bureau voor Onderwijs en 0;>-
jV^ding, de hoofdaalmoezeniers van land-
^acht, vloot en luchtmacht; mgr. Van
vielen, mgr. De Sain en mgr. Ver
even; de oud-ministers prof dr. Albregts
t?r- Fr van Th iel en A. C. de Bruyn; ka-
J1'°Ueke leden van Eerste Kamer en Twee-
v6 Kamer, pater ir. Van Waesberghe O.P
.borzltter van de KRO, en de burgemees-
r van '«-Hertogenbosch, mr. Loeff.
Ja, er was enthousiasme en een puike
lemming, die nergens ln een holle la-
^aai-stemming ontaardde; ook het
'Preekkoor, dat lang voor het officiële
Programma begon, werd aangeheven on-
het schone motto: „hup KVP" had
e«n goed ritme.
artistieke omlijsting had deze mes
-bieeting door de blijde en gediscipli-
erde zang van het Jeugd Centrale Koo
1 Vught onder leiding van broeder Lae
p i
■<J
w
®erde zang van het Jeugd Centrale Koor
ta Yuëht onder leiding van broeder Lae.
-"tius, mej. daarbij nu en dan als „extra
Y de jubelende en melodieuze stem
a" Christine Spierenburg.
,-Ue schalkse broeder was daarbij zo vrij-
tj°edig te vertellen, dat het lied „Karel-
e een bijbedoeling had, waarbij hij ons
(c, 'er in het onzekere liet of het op prof.
f[j.rel Romme of de heer Karei van
Kkevorsel sloeg,
tg,, Tweede-Kamerlid, de heer Jan Fe-
dgs; n°g moeilijk ter been na zijn val uit
en rjeboom. was „weer van de partij"
a. Weid een betoog over „Bezit voor ia
Breeïl),_ jjatuuriijk kwam daarbij het
w7r Prof. Romme in Hengelo ontvouwde
s-F1 van de KVP over bezitsspreiding ter
t0 ake. Spreker wees erop, hoe de con-
tieK611 van een christelijke samenleving
b steeds meer gaan aftekenen.
J^lachelijk zijn de verwijten, dat de
g»T conservatief of socialistisch zou zijn
tgr b'i die, beweringen denkt de heer Pe-
maar aan bet spreekwoord, dat het
dg de slechtste vruchten zijn, waaraan
L, hespen knagen. Al is prof. Oud moei-
ggh 'bet een wesp te vergelijken en voor
vlinder, zoals hij beter kan worden
is hij te oud.
"Hotnme Is een tikje voorlijk op de ge
hélde burger," zei de heer Peters, wet-
Ij Woordspeling de toehoorders aanstonds
Sle8fepen. Zij applaudiseerden ook ter-
^abd Instemmend, toen btf het noemen
de Zilvervioot-spaarregeling voor de
"sd.
staatssecretaris Schmelzer eeu
eUwe Piet Hein werd genoemd.
ï,?e' Tweede-Kamerlid W. J. Andriessen
dg 'b op de grote zedelijke betekenis van
tg Werkgelegenheid, t0€n hij het program-
ds Pbbt van de KVP „Volop Werk" onder
ts "cp nam.
til at het de KVP daarmee ernst is, heeft
dgjbeermalen bewezen tijdens de Kamer-
atten over de begroting van Economi-
v0 Zaken en toen zij een pleidooi hield
Vr een verspreide industrialisatie. Spr.
dg-jbde het voor het gehele volk een ver-
ti]. 6lijke politiek het voor te stellep alsof
Vab <ie p.v.d.A. de welvaart behartigt
^.herinnerde eraan, dat de katholieke
tg .'ster prof. v. d. Brink de promotor van
tij-'bdustrialisatie was. Deze kreeg door
"eleid de Korea-crisis onder de knie.
begrip voor realiteitszin van de
f bljjkt bij werkbezoeken, waar partij
"g b ctie zich zo springlevend voelen, dat
\P'v-d.A. en de VV1) zich angstig ma-
tgfe KVP plaatste zich tegenover minis
Vu,Uurhoff, toen zij een gemiddelde
A Jdg^oosheid van 3 pet onaanvaardbaar
ll en de heer Andriessen roemde
ViWerk, dat minister Cals voor het mj-
i/'dsonderwijs heeft gedaan, om daar-
'bister Witte voor zijn uitstekend
om de woningnood te helpen oplos-
Spcen volwaardig vakman te noemen.
rP gispte hij de uitlatingen van de
De Kadt, die de KVP een gevaar
vrijheid noemde, nadat nota bene
op 29 december nog verklaarde,
reeks van jaren zegenrijk werk is
bt, doordat de meest grote stromin-
'b de regering vertegenwoordigd wa-
Sk^bers verontwaardiging steeg ten top,
V- bij aanhaalde, wat de heer De Kadt
«kg^'of. Romme had gezegd, hem uu-
bd voor glibberig.
Ns /'og, nxet auecn itomrae, maai >j"»
i\ abgedaan. Nederland mag hopen nog
'O'n rnt.raa.Kti> fiirtiur als onze nolitic-
figuren, die koers houdt altijd en onder
alle omstandigheden."
Een zakelijk maar zeer aansprekend be
toog was de rede van minister Witte on
der de leuze „Wij bouwen voort" en men
beluisterde opnieuw daaruit zijn grote be
wogenheid met degenen, die onder de
woningnood gebukt gaan, doch tevens zijn
praktische zin. Het is bij deze bewinds
man geen ijzer met handen breken, maar
doen wat we kunnen en dat is bil hein
veel.
Het statistisch woningtekort was 1 ja
nuari van dit jaar rond 120.000 woningen,
maar daar komen rond 200.000 krottenlbij.
Om de jaarlijkse groei van de bevolking
op te vangen, zijn alleen reeds -50.000 wo
ningen nodig.
„Ge begrijpt, welke verantwoordelijk
heid drukt op de partij, die zich ge
zinspartij noemt. De KVP heeft een om
vangrijk woningbouwprogram gestimu
leerd en het was de heer Andriessen, die
het eerst het woord liet vallen, dat een
bouw van 05.000 woningen is te verwer
kelijken.
Minister Witte uitte zijn erkentelijkheid
voor de medewerking van de particuliere
bouwers, woningbouwverenigingen, ge
meenten, architecten, aannemers, timmer
lieden en metselaars en wilde de finan
ciers en beleggers niet vergeten.
Er moeten voor de woningbouw offers
door de overheid worden gebracht, want
de minst draagkrachtigen zouden de dupe
zijn, als zij zich terugtrekt. Op zichzelf is
het ongezond, dat woningen met rijkssub
sidies worden gebouwd, maar in de huidi
ge omstandigheden is dit onontkoombaar.
Minister dr. Marga Klompé sprak over
„Baas in eigen Huis", wat prof. Romme
later de opmerking deed makeu, dat men
nu dus begrepen heeft, dat dit niet alleen
voor de man geldt
Zij wees op de moeilijkheden, waarin de
mens van deze tijd door de snelle ontwik
keling van techniek en atoomenergie zich
bevindt. De mens wil daarbij toch eigen
verantwoordelijkheid bezitten, waarvoor
hij zich niet alleen materieeal, maar ook
geestelijk vrij moet voelen.
Het KVP-beleid is gericht op een sa
menleving, waarin de mens zich gelukkig
voelt. De bejaarden mogen, daarbij niet,
vergeten worden en de bewindsvrouwe
wees op de Wet bijstand levensonderhoud,
die het odium weg wil nemen, dat nog op
de Armenwet rust.
Prof. Romme uitte zijn grote voldoening
over de goede ontvangst van het Plan
voor Bezitsvorming van de KVP. welke
vreugde helaas was doortrokken met er
gernis om de beschuldiging door de heer
Burger vrijdagavond in Rotterdam geuit,
dat hiervoor was geput uit een geheim nog
niet voltooid plan van een rijkscommis
sie.
„Ais er al een geheim rapport bestaat,
begrijp 'k "ie' koe de heer Burger daar
van kennis heeft" (hilariteit). Spreker
vertelde, dat dit rapport bij het voor
overleg nooit op de proppen is geweest en
deelde mee, dat alleen gebruik was ge
maakt van drie gepubliceerde rapporten
van de Commissie Bezitsspreiding, die in
1948 op aandringen van de katholieke
Tweede-Kamerfractie in het leven is ge
roepen.
De ergernis door de insinuatie van de
heer Burger bij prof. Romme wordt ech-
ter verzoet door de opvatting van de eer-
ste, dat het geen wonder is, dat het KVP-
plan zoveel ingang heeft gevonden.
Spreker wees dan op de taak van de ge
neratie van vandaag om met behulp van
onze vergevorderde emancipatie onze ze
delijke beginselen in dienst te stellen van
ons volk in al zijn maatschappelijke lagen
en verschillende geestesstromingen. Daar
voor kan en moet het instrument van on-
ze. katholieke eenheid worden gehanteerd.
Wij hébben de kracht om de maatschap
pelijke verdeeldheid om te smelten in een
krachtige eenheid.
Na bijna 20 eeuwen is het werk, waar-
mee onze westerse beschaving christelijl;
is gemaakt, zoals ook prof. Oud deze week
getuigde, niet voltooid. De verworven
heden van 't chris ten dam moeten behou
den blijven. In deze tijd is meer dan ooit
behoefte aan christelijke bezieling, waar
voor we alleen kunnen putten uit de Bron
zelf.
Partijen als de P.v.d.A. en de VVD, zo
vervolgde prof. Romme. klagen over de
eenzijdigheid van hun groep, maar wij om
vatten alle maatschappelijke lagen, waar
bij de zwakste de hoogste aanspraak heeft
op hulp en bijstand van het geheel. Het is
de trots van het katholieke volk, dat het
telkens deze geasteltenis weet op t,e bren
gen. Dat zal ook donderdag blijken bij
het stemmen. Geeft ons te weten, 20
spoorde prof Romme zijn toehoorders aan,
dat wij de beste grondsiag hebben voor de
diensten die wij aan het volk kunnen be
wijzen.
De landdag werd besloten met het ge
zamenlijk zingen van het Wilhelmus, be
geleid door de Kon. Philharmonie uit
Bocholtz, die al eerder de bijeenkomst
met een voortreffelijk concert had opge
luisterd.
ïtF 591
Het wordt nu toch werkelijk ernst met
de lente. Gistermorgen lieeft de 12-jarige
Wim Wagensveld uit Lunteren in een
weiland aan de Lage Veldweg aldaar het
eerste kievitsei gevonden. De jongen is
van plan, om, volgens een reeds lang
bestaande traditie, het ei persoonlijk aan
Koningin Juliana aan te bieden.
H. M. de Koningin heeft doen weten,
dat zij niet in de gelegenheid is heden
morgen om half elf hét eerste kivietsei
in ontvangst te nemen. Wanneer zij Wim
Wagensvel uit Ede, die het ei vond, kan
ontvangen is nog niet vastgesteld.
In zijn Memorie van Antwoord aan de
Eenste Kamer betreffende de begroting
van Buitenlandse Zaken 1959 heeft minis
ter Luns een omschrijving gegeven van
de taak van drs. Van der Beugel.
Hij zegt daarin o.m., dat de voormalige
staatssecretaris is belast met bijzondere
opdrachten, die voor het ogenblik liggen
op het terrein van de Europese Economi
sche integratie. Hij oefent deze taak uit
in binnen- en buitenland en assisteert
de minister bij de voorbereiding van het weer in orde te maken
regeringsbeleid in deze materie.
Het essentiële verschil tussen de hui
dige werkzaamheden van drs. Van der
Beugel, en die tijdens ïfln optreden als
staatssecretaris bestaat hierin dat hij
thans geen politieke verantwoordelijkheid
draagt.
Gelukkig bestaat het leven voor een deel
uit de expressie van zulke emoties als
die, welke door toevallie aanwezig-, bui
tenstaanders als sentimeel zouden wor
den ervaren. Het in toneel vertolken van
het sentimentele levensniveau is dan ook
wel een van de zwaarste opgaven- waar
voor een gezelschap gesteld kan worden.
En men kan niet ontkennen, dat William
Inge aan Theater, toen het eenmaal be
reid was zün stuk „Het donker boven aan
de trap" te spelen, die opgave in ruim-
schootse mate heeft voorgezet.
De verwijdering tussen het echtpaar Rubin
en Cora heeft bij alle schijnbare onher
roepelijkheid, die aan echte echtelijke
twisten eigen dient te zien- om er enig
cachet, aan te verlenen, zo duidelijk de
kenmerken van een voorbijgaande heibel,
dat men zich reeds spoedig met zorg af
vraagt, hoeveel tranen, hoevel zelfverwij
ten en hoeveel vertederingen er straks
op het toneel nodig zullen zijn, om alles
Daarmee wil allerminst gezegd zijn,
dat het stuk dus een gevoelerige mis
greep is. maar wel de auteur welbewust
de dimensies van het werkelijk tragische
ontwijkt, zoals het leven deze en nog
maals gelukkig vaak weet te ontwij-
(Van onze Amsterdamse redactie)
In de tweede zondagnacht van de jaar-
zaakt door een dronken schilder met.zijn
vrouw was ditmaal deze gehele straat
door de politie afgezet. Op de Nieuwen-
tijkse Stille Omgang zijn ruim 25000 man- dijk heeft de politie met de gummistok een
nen langs de eeuwenoude bidweg in hel j tiental rustverstoorders moeten wegjagen,
centrum van Amsterdam getrokken, onder Qm vjj£ uur beëindigden dG laatgte
een gestadig vallende lichte regen. Het wa- j pen hun bedetocht
ren er veel meer dan vorige maal, vooral
ook omdat negen Amsterdamse parochies
dit keer aan de bedetocht deelnamen. De
belangstelling van de hoofdslcdelingen
was gunstig beïnvloed door de maatregel
om voor de aanvang van de tocht in di
verse kerken om 12 uur de H. Mis op te
dragen.
mij de heer De Kadt en de zijnen
Sezicht mogen slingeren: dat is een
X "'King, niet alleen Romme, maar ook
n rotsvaste figuur als onze politic
'der te bezitten. II(j is een van de
Zes extra treinen en tweehonderd auto
bussen zorgden voor het vervoer van de
pelgrims. Verder waren er oneeveer 2000
per fiets uit Noord-Holland gekomen en
bijna 1100 waren komen wandelen uil
Haarlem en de plaatsen in de Zaanstreek.
De grootste groep was die uit Limburg
met 1900 mannen, verder kwamen er o.m.
1650 uit Salland, 1300 uit Utrecht. 1250 uit
Tilburg, 1200 uit Nijmegen. 800 uit Uit
hoorn en omstreken, 740 uit Zwolle en om
geving, 500 uit Schiedam en 450 uit Lisse.
In verband met een rel die de vorige
keer op het Spui plaats vond veroor-
Het bestuur van d<> stichting „Rotter
dams Toneel" deelt mede de heren Ton
Lutz en Hans Tobi bereid te hebben ge
vonden de directie te voeren van het Rot
terdamse gezelschap, ook voor het ko
mende toneelseizoen.
.Vier Britse geleerden zouden een me
thode hebben gevonden om talloze varia
ties van penicilline te vervaardigen al
naar gelang van de aard van de ermee te
behandelen ziekte. Hierdoor zou ook be
handeling mogelijk worden van personen
die allergisch zijn t .a. v. penicilline of
hij wie dit middel tot nog toe geen uit
werking had.
D-e vier ontdekkers. F R. Batchelor F
P. Doyle, J. H. Naylor en G. N. Rolinson,
werken in de micro-biologische afdeling
van het laboratorium van een Britse fir
ma die de ontdekking wereldkundig maak
te. Er werd aan toegevoegd, dat nog na
der onderzoek nodig was voor de prakti
sche aanwending van de ontdekking
Dick van Bommels „Sprookje is uit
wijzen geen samenhang vermochten te
brengen, hoewel niet minder dan drie
auteurs: Henk Elsink. Jaap Molenaar en
Van Bommel zelf. er aan hadden gedok
terd
Advertentie
Van oorspronkelijkheid en fantasie ge
tuigende beeldcomposities en een ge
durfde camerabehandeling die tegen
het slot zelfs leidde tot een onbedoelde
verschoning van de „floor manager" en
een cameraman op het scherm zijn
niet voldoende voor de presentatie van
een boeiend en in alle opzichten bevre
digend televisieprogramma.
Dit heeft N.C.R.V.-regisseur Dick van
Bommel zaterdagavond maar a| te dui
delijk gedemonstreerd met ,,'t Sprookje
is uit", waarmee hij een eind maakte
aan de serie min of meer herkenbare
sprookjes en verhalen, die onder zijn
leiding een nu eens meer, dan weer
minder geslaagde tclevisiegedaante heb
ben gekregen.
Degenen, die het betreuren, dat de re
gisseurs zich in het algemeen weinig
moeite getroosten om gebruik te maken
van de vele mogelijkheden, die het me
dium televisie hun biedt tot het verkrij
gen van verrassende effecten én bekoor
lijke beelden, hebben zaterdagavond hun
hart kunnen ophalen Dick van Bommel
goochelde met beelden en filmfragmen
ten zoals de illusionist in zijn program
ma het met kaarten en zijden doeken
deed. De decors van Jan van der Does
en de belichting waren bewonderens
waardig en suggestief:van sfeerwerking.
Zijn combinaties van rechtstreeks op
genomen beelden en brokken fiim de
vertraagd gefilmde' bloemen bijvoor
beeld. die zich openden rond enkele
..Charming Mesdemoiselles". het gebrui
kelijke optreden van Bueno de Mesqudta
ln Telediscoparade-stijl. de verschijning
van de fanfare „Eensgezindheid'' uit
Nieuwkoop, waarbij Herbert Joeks als
een sterk vermagerde Orson Welles zijn
triangei] uit film „Fanfare" hanteerde
getuigden van zorgvuldige voorberei
ding en een zeldzaam knappe en gedurf
de uitwerking. Maar al die fraaie, nu
eens verrassende, dan weer sfeervolle
beelden werden niet door de inhoud ge-
dekt. Het was een op vele gegevens
't sprookje van Vrouw Molile, het Harry
Lime Theme uit de film „De Derde Man"
en de film „Fanfare" stoelend verhaal,
dat telkens afbrak, als het op gang
dreigde te komen en waarin de zwakke
teksten het wordt eentonig en ver
velend om steeds weer op- deze zwakke
plek in de t.v.-programma's te moeten
De quiz „Plus of min" van Joh an
Bodegraven had men zaterdagavond wat
weten op te fleuren met een tafeltje en
wat bloemen in plaats van het stijve
schot waarachter de deelnemers anders
verschanst zaten, terwijl Joban Bode
graver. zelf zijn best deed, zich een on
gedwongen en gezellige houding te ge
ven, wat hem maar matig lukte.
De drie deelnemers: mej. A. Veldhui
zc-n. secretaresse van prof. Bleker, ka
pitein J. van Gurp uit Leeuwarden en
de heer J den Ton keiaar van wie men
bij het weeroverzicht alleen maar een
hand en een stukje baard te zien krijgt,
hadden allemaal iets met het weer te
maken, wat voor de heer Bodegra
ven aanleiding was tot een interview
met een vertegenwoordiger vain de Emk-
huizer Almanak, diie compleet met een
exemplaar uit de zeventiende eeuw van
dit fameuze boekje op het scherm ver
scheen.
De heer Den Tonkelaar. die verdiénd
overwinnaar werd in deze weinig ener
verende wedstrijd, stelde zijn prijs
reis en verblijf naar Hamar in Noorwe
gen en een paar schaatsen ter be
schikking vam een jonge, veelbelovende
Haagse schaatser.
In de rubriek „van grote naar kleine
K" waarmee het programma,opende, le
verde Elly va.n Stekelenburg een bewon
derenswaardige persoonlijke prestatie.
Zaterdagmiddag hebben de prinsessen
Beatrix en Irene in het dorp Rheden
bij Arnhem het huwelijk bijgewoond
van graaf Hugo van Zuylen van Niie-
velt uit Wassenaar met mejuffrouw
Clarine Everts te Velp. Voor dit- socie-
ty-huwelijk besfond uiteraard zeer
veel belangstelling uit de hoogste krin
gen van Nederland. Dat onze prinses
sen hierbij tegenwoordig waren, was
toe te schrijven aan het feit, dat de
bruid een school-vriendin is. In de
eeuwenoude dorpskerk van Rheden,
die behoort aan de Nederlands Her
vormde gemeente, werd het huwelijk
gesloten door de remonstrantse predi
kant dr. J. F. van Royen uit Utrecht.
Tijdens het middaguur vond in hotel
Beekhuizen een druk bezochte receptie
plaats, waar de beide prinsessen ge-
ruime tijd vertoefden. Zowel prinses
Beatrix als prinses Irene waren met
haar eigen auto van het paleis Soest-
dijk gekomen om het jonge bruidspaar
te complimenteren.
Met ingang van 1 september zal een
nieuw toneelgezelschap worden opgericht.
Het krijgt de naam „Toneel" en zal onder
directie staan van Bob de Lange. Mede
werkers zullen zijn: Ina van Fgasen, Ton
van Duinhoven, Hans Croiset en Bob de
Lange. Het gezelschap zal nog verder
worden uitgebreid. De eerste voorstelling,
een blijspel, zal, naar men aanneemt, op
1 september in Den Haag, in de dan in
middels gereedgekomen Kleine Comedie,
kunnen worden gegeven -Het gezelschap'
treedt in de maanden september en de
cember 1959 en maart en juni 1960 op in
de Kleine Comedie te Den Haag. In de
overige maanden wordt het nieuwe De La
Mar theater in Amsterdam end e provin
cie bespeeld. i
ken. Inge is daarbij dan nog werkelijk
verschillend van zulke auteurs als Tennes
see Williams, (bij wie het sentimentele
overigens ook steeds zijn plaats krijgt)
O'Neil en de Engelse „booswicht" Os
borne, doordat hij op een wijze, die thans
als enigszins verouderd wordt beschouwd
door sommigen, de natuurlijke aantrek
kingskracht tussen mensen, bestaande in
vriendschap en liefde, de mogelijkheid
geeft een werkelijk essentiële plaats te
geven tussen andere menselijke gevoe
lens, en gewaarwordingen. Het zit er niet
zo'n beetje tussen in als iets even onver
mijdelijks ala onbeduidends. Waarschijn
lijk zelfs is de behandeling van dit thema
op de wijze van Inge een der redenen waar
om bepaalde gemeenteraden van gemeen
ten dit het „rayon" van Theater er wei
nig voor voelen Theater met hun overi
gen meest, symbolische subsidies te
vereren. Inge speelt het thema nogal erg
duidelijk door en zonder te kunnen zeg-
gen, dat zijn personen er schandelijke ge
woonten op na houden, lijkt het toch. dat
zij enigszins geestelijk exhibitionistisch
zijn. Het eind van het stuk in het
samenspel tussen broer en zus onwaar
schijnlijk is, in het samenspel tusen
man en vrouw, voor de vertolking in een
toneeltuk beslist wel wat ai te dik opge
legd. Het lijkt of Inge vergeten is, dat
in dit soort zaken de normale verstaan
der aan minder dan een hall woord wel
genoeg heeft.
De alledaagse twist tussen het echtpaar
Rubin en Cora de man is te veel van
huis. en de vrouw verwent de kinderen te
veel, terwij] er dan nog de bekende ver
zwegen moeilijkheden in zaken zijn ein
digt met een klap die de vrouw incasseert
en een man, die zo stellig beloofd niet meer
terug te keren, als mensen die hierop heel
gauw terugkomen, zich wel zullen voorne
men. Onecht doet dit beslist niet aan, en
evenmin de volgende stap van Cora, die
haar oudere zuster en man uitnodigt, om
hen te vragen met de kinderen bij hen te
mogen gaan wonen. Dat ook die oudere
zuster en haar man allesbehalve content
zijn, komt dan zo zachtjes aan het. licht,
en zulk een crisisperiode Is inderdaad er
toe geneigd om dergelijike onvermoede za
ken openbaar te maken. Het dochtertje
zonder zelfvertrouwen Reenie aangespoord
door de vriendin met de overduidelijke
voornaam flirt'' moet in die tijd naar
het. feest met een onbekende vriend, een
cadet, die bijzonder innemend en bijzon
der ongelukkig is, hetgeen kan samengaan,
en die na een incident waarbij hem zijn
Joodse afkomst wordt verweten, zelfmoord
pleegt terwijl het onzelfstandige vrien
dinnetje, Reenie Flood, meent, dat hij
er in de pauze met een toeschietelijker
jongedame vandoor is gegaan, want. dat
doen alle jongens.
Natuurlijk komt Rubin terug, al komt
er dan nog even herrie, die was voorbe
stemd om te eindigen met een episode,
waarbij in bet gewone leven de gordijnen
angstvalig gesloten worden. Hier bleven
zij niet alleen hopen, bleven de kinderen
vrW uit en in lopen, al was het dan de
moeilijk geslaagde bedoeling ze toch naar
de bioscoop weg te werken.
De titel van een toneelstuk is iets waar
tegenwoordig wel zorg aan wordt besteed.
Ook deze titel is een knappe vondst, die
het stuk toch wel goed aanduidt. De angst
voor het donker boven aan de trap is van
het soort dat. vaak terugkomende, ook
weer heel spoedig geweken is, en dat, zich
voornamelijk voordoet, wanneer men van
uit de knusse vertrouwdheid van de ove
rigens niet volmaakte - huiskamer, alleen
weg moet.
Dat is het thema van dit stuk: de kleine,
ontragische misverstanden en angsten,
die mensen elkaar aandoen, welke, in ge
bruik het woord met opzet: zielsveel van
elkaar houden. De sentimentaliteit, die het
doordrenkt, hoort erbij als het water bij
een levende vis, maar het blijkt een moei
lijke opgave, deze levenssfeer uit de be
slotenheid te halen, zonder haar te ridi
culiseren.
Bernhard Droog speelde Rubin Flood
op een verdienstelijke manier. Alleen de
liefdesverklaring aan het eind van het
stuk kwam er moeilijk uit, omdat ze vol
maakt overbodig was. Zijn echtgenote An-
ny de Lange hield zich ondanks de „kan
sen" va-n haar tekst zeer in en liet daar
door een overtuigende indruk achter. Hu-
go van Rooy speelde het jongetje van tien
jaar zo, dat het publiek hem bij het al-
plaus zo'n beetje aks de hoofd
persoon beschouwde. Maar het was
ongebrijpelijk. dat zo'n jongen zodra hij
buitenshuis komt. het mikpunt is van de
straatjeugd. Van Winnifred Bosboom moet
gezegd, dat zij de onzekerheid van Reenie.
Flood tot vlees en bloed maakte. Inge
borg Elzevier, Flirt, was beter als darte-
Iaarster dan als meidster van -een dood-
tijding. Goed spel leverden Enny Mols
de Leeuwe en Henk Scaer als het oudere
echtpaar, terwijl Maxim Hamel als de
vriend die zelfmoord zou plegen niet al
leen de harten van alle. die op het to-
nee stonden veroverde, hetgeen krachtens
tekst en regie nodig was, maar ook van
het ontroerde publiek. De vriend van
Flirt, heeft volgens de tekst in zijn hoofd-
rol gespeeld in een auto, die op het toneel
met zichtbaar is geworden.
De regie bereikt verreweg het meeste in'
net tweede bedrijf, dat dan ook een stuk
boven de rest uitstak, maar het geheel
bleek de toeschouwers toch voldoende te
zijn voor een zeer spontane, algemene en
langdurige toejuiching.
J. Leyten.
