Een kwart eeuw geleden
overleed Koningin Emma
QjJ-bodijjao:
hoge kwaliteit
Een „nachtvlinder"
Noordaroninase
in
land
het
Arbeidsconflict op
Ongeorganiseerden brengen
vertroebelend element
V
andaag
Zij blijft onvergetelijk
Aug
ustinessen van St.-Monica
vierden zilveren jubileum
prijzen
Bonn wil een raket
bataljon oprichten
A.A.T.-chauffeurs knepen één oog dicht
Blikvanger
Beste manier van bestrijden is de
oorzaken wegnemen
Modieuze
REGENMANTELS
Parhacoats
Hogere prijzen voor
grond in B-drielioek
WetetblmociecAeatiaS -^P&O top/AedtoUes
Minister Struyeken
opent „Keukenhof"
Marie Olivette
overleden
Bij elkaar zijn als
medemensen
Stichting geologisch
onderzoek N.-Guinea
Langste chartervlucht
van de K. L. M.
Twaalf trucks in een greppel maar de
staf dik tevreden over ;,black-oui"-oefening
Oververmoeid
Voor vierde maal brand
in schuur op Texel
Overnameprijs voor
baconvarkens verlaagd
V B
DONDERDAG 19 MAART 1959
PAGINA 3
liet was op een regenachtige voorjaarsdag, 20 maart 1934,
morgen, juist 25 jaar geleden, dat het persbureau Vaas Dios des
ochtends om kwart over acht in een extra nieuwsuitzending via de
radio mededeelde, dat Koningin Emma was overleden.
Men had het kunnen verwachten. Want men wist, dat de grijze
vorstin.reeds sedert 16 maart ernstig ziek was. Toch kwam dit over.
lijdensbericht voor velen in den lande nog vrij plotseling. Menigeen
zal op dat ogenblik stellig enige moeite hebben gehad om dit korte
doodsbericht Ie verwerken als gold het een persoonlijk verlies.
Want koningin Emma was in vrijwel alle kringen van ons volk
ze r geliefd. ijfenvijftig van haar vijfenzeventig levensjaren heeft
zij lief en leed met ons volk mogen delen.
Mater Augustina ridder Oranje Nassau
?v,
Zegenrijk werk
53.000 km in 135 vlieguren
Oog dichtknijpen
Zelden of nooit i
Gecompliceerd karakter
handig, practisch
en onmisbaar
5.90
.v:-
v.^v,.'
nings gezondheidstoestand werd met de
dag minder.
Wat nu? zo vroegen velen in den lan
de zich in die dagen af. 's Konings zo
nen zowel als zijn populaire broer Hen
drik waren reeds lang geleden gestor
ven. En het tienjarige prinsesje Wilhel-
mina was natuurlijk nog veel ie jong om
te regeren. Het was de weduwe van de
vorst, die deze kwestie tot een oplossing
bracht, zij zou totdat haar dochter de
leeftijd van achttien jaar zou hebben be
reikt, de taak van Koningin-Regentes op
zich nemen.
Uit die dagen dateert het bekende lied
„Van een koningsvrouwe" (woorden van
Boele van Hensbroek, muziek van Ar-
nold Spoel), dat meer dan een halve
eeuw op het programma van menige
zangvereniging en liedertafel heeft ge
staan.
Vol liefde en toewijding heeft koningin
Emma na 's konings dood zich op haar
tweeledige taak toegelegd, als regentes
het bestuur over ons land en als moe-
der de opvoeding van haar dochter.
Met fijngevoelde tact hield zij zichzelf
zoveel mogelijk op de achtergrond. De
jaren van het regentschap waren verre
van gemakkelijk voor koningin Emma.
Het landsbelang eiste, dat vele bezoeken
moesten worden afgelegd zowel binnen'
het land als over onze grenzen.
Toen in september 1898 prinses Wil-
helmina als koningin in de Nieuwe Kerk
te Amsterdam werd gekroond wist ko
ningin Emma, dat zij een grote taak tot
een goed einde had gebracht. Van dat
ogenblik af trad zij niet meer op de
voorgrond dan strikt nodig was en zij
trok zich zoveel mogelijk uit het open
bare leven terug. Op Paleis Noordeinde
en in het Huis ten Bosch kon men haar
niet langer vinden. Des winters woonde
zij voortaan in het paleis aan het Lange
Voorhout in Den Haag, terwijl zij de
zomermaanden placht door te brengen
op het paleis Soestdijk. Maar niet om te
rusten. Daarvoor gevoelde zij zich aan
het begin van deze eeuw nog veel te
jong en bezat zij te veel initiatief.
Toen ons volk haar na het beëindigen
van het regentschap een huldeblijk wil
de aanbieden, werd een grote som gelds
bijeengebracht. Koningin Empia heeft
dit bedrag toen besteed voor de stich
ting van een groot sanatorium voor tu
berculoselijders, het Oranje-Nassau-
oord te Renkum. Hiermede werd een
eerste stap gezet voor een daadwerke
lijke bestrijding van één der ergste
volksziekten, wélke omtrent de eeuw
wisseling nog duizenden slachtoffers
per jaar ten grave sleepte. Sedert het
jaar 1910 kennen we allen de collecte
voor de Emmabloem, waarvan de op
brengst bestemd wordt ten bate van
alle tuberculose-slachtoffers, ongeacht
godsdienst of politieke kleur. Minder
bekend is, dat één der zusjes van Em
ma (beiden waren toen nog heel jong)
aan deze ziekte ten offer is gevallen.
Zouden we te veel zeggen als we gelo
ven, dat het vroege sterven van haar
zusje de kiem heeft gelegd voor haar
grote levenswerk ip latere jaren? Zo
iets komt immers meer voor. Heeft
ome Jan, de stichter van het zg. kope
ren stelenfonds ook niet een broer ge
had, die op jeugdige leeftijd aan de
tering is gestorven! Vorig jaar zomer is
deze ome Jan,, Jan van Zutphen, op
bijna 94-jardge leeftijd overleden.
Op het gebied van de bestrijding der
tuberculose heeft Jan van Zutphen veel
met koningin Emma mogen samenwer
ken. Het was ook Jan van Zutphen die
op een bijeenkomst tot stichting van
een standbeeld voor koningin Emma
verklaarde dat zij dit eigenlijk al reeds,
lang heeft en wei het mooiste, dat men
zich maar kan denken, nl. een erezuil
in het hart van °fts volk.
Maar zelden was een vorstin zo ge
liefd als koningin Emma dit geweest
is in ons land. Zij Is een echte Neder
landse geworden vanaf het ogenblik dat
zij kort na haar huwelijk in januari
1879 voor de eerste maal bij Oldenzaal
de Nederlandse bodem betrad. Zes ja
ren na haar dood kwam de sympathie
voor deze koningsvrouwe nog tot uiting
toen haar standbeeld in Den Haag na
de Duitse aanval op een nationale dag
onder een schat van bloemen wel'd be
dolven.
Haar overlijden, thans een kwart
eeuw geleden, bracht een week van na
tionale rouw in geheel ons iand. Op
dinsdag in de Goede Week, op 27 maart
1934, werd haar stoffelijk overschot ter
ruste gelegd onder het mausoleum in
de Nieuwe Kerk te Delft. Het was toen
meer dan 43 jaren geleden sinds de
laatste bijzetting daar plaats had ge>
vonden. Niemand vermoedde toen nog,
dat nog geen vier maanden later, in
juli 1934, de Delftse grafkelder opnieuw
zou moeten worden geopend om de ge
maal van koningin W'ilhelmina, prins
Hendrik, ter aarde te bestellen.
B.v.R.
Toen zij het besluit nam de echtge
note te worden van de koning der Ne
derlanden betekende dit voor deze twin
tigjarige prinses van het Duitse vorsten
dom Waldeck Pyrmont een opdracht, wel
ke haar zeer bewust en ontdaan van alle
romantiek, voor ogen moet hebben ge
staan. Opgevoed in een groot gezin wist
Zij als jong meisje reeds, dat een men
senleven eerst dan waarde heeft als men
iets kan betekenen voor zijn medemen
sen. Ernstig moet prinses Emma dan ook
hebben nagedacht, alvorens zij het hu
welijksaanzoek van de koning aanvaard
de en zij aan haar ouders bekende, dat
zij de zware, maar mooie taak, waar
foor zij zich gesteld zag, op zich wilde
hemen.
Wie echter zou denken, dat men in
heel Nederland blij was, toen koning
Willem de Derde zijn jonge bruid aan
ons volk voorstelde, vergist zich. Want
de koning er is geen enkele reden
°m dit te verbloemen had een ietwat
driftige natuur en was allesbehalve ge
makkelijk voor hen, die in zijn onmid
dellijke omgeving moesten verblijven.
£elfs de vurigste oranjeklanten staken
'n die dagen hun bekommernis met een
kO-jarige prinses, die met een 62-jarige
vorst in het huwelijk was getreden, niet
°nder stoelen of banken.
Bovendien was men in 1879 de twee
iaar vroeger overleden echtgenote van
de koning, koningin Sophie, nog niet
Vergeten. Toch hebben velen, die de toe
komst van het Oranjehuis in die dagen
donker inzagen, ongelijk gekregen. Zo-
f'el de liefde als de tact, waarmede ko
ningin Emma haar echtgenoot heeft om
ringd als wel de geboorte van prinses
yilhelmina op 31 augustus 1880 hebben
de gevoelens van de koning dermate ver-
I
(Van onze verslaggever)
Het zilveren jubileum van de orde der Augustinessen van St.-Monica is een
grandioos, blij en gelukkig feest geworden. De grote receptiezaal van het Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen in Utrecht puilde, na afloop van de
plechtige H. Mis in de kerk aan de Oudegracht, aan alle kanten uit, toen daar
de „symfonie der duizend" werd uitgevoerd door al diegenen die in de loop der
jaren met de zusters in contact zijn gekomen cn daarvoor hun dankbaarheid
kwamen betuigen.
Dat minister dr. M. Klompé bij deze gelegenheid mededeling kon doen van de
benoeming van de stichteres der orde, mater Augustina van Rejjsen, tot ridder
in de orde van Oranje-Nassau, was in de feestvreugde een zeer groot hoogte
punt.
Eén van hart was het thema van de ontroerende feestpredikatie van die andere
zuil van de orde, pater Sebastianus van Nuenen OESA, één van hart was ook
het gevoelen, dat op deze blijde, overstelpend drukke receptie heerste.
Rijk gesorteerde collectie in
charmante jeugdige modellen -
sprekende dessins, in zonnige kleuren
vanaf 39.75
Structuurstoff en in
flatteuze ruitjes
de grote mode voor de sportieve vrouw,
in speciale weer- en winduitvoering
vanaf 34.75
u
Zoals bekend is er sprake van, dat
landbouwers gevestigd in de zgn. „B-
driefaoek", tussen Berkel, Bleiswijk en
Bergschenhoek. het veld moeten ruimen
voor verdreven Westlandse tuinders. Gis
teren zijn enkele facetten van deze kwes
tie behandeld tijdens de vergadering van
het bestuur van het Landbouwschap.
Indien landbouwgrond in tuinbouw-
grond wordt omgezet, krijgt deze een ho
gere economische waarde. Bij verkoop
van de gronden in de B-driehoek zouden
de eigenaren dus, naar de meninig vart de
commissie grondgebruik, in feite recht
hebben op een hoger bedrag dan onder
de geldende regelingen is toegestaan.
Deze opvatting stuitte echter op een
serie bezwaren, waaronder het voorkeurs
recht van een pachter bij verkoop van
een boerenbedrijf. Voorts werd de vraag
gesteld, of de grondkamers met ver
hoogde prijzen voor landbouwgronden,
bestemd voor de tuinbouw, akkoord zou
den mogen gaan op grond van de Wet
vervreemd ine- landbouwgronden en de
Pachtwet.
Besloten werd de kwestie voor nadere
studie en advies naar de commissie grond,
gebruik terug te wijzen.
P1a.et4e
Minister Strujjcken, zal op 24 maart de
opening van de tiende nationale bloemen
tentoonstelling „Keukenhof" te Lisse ver
richten. Dit zal geschieden tijdens een
lunch, die voor genodigden op de „Keu
kenhof" wordt gehouden.
Marie Olivette, de vroegere actrice en
ster uit de tijd van de stomme film, is op
67-jarige leeftijd overleden als gevolg van
een folie brand in haar luxe-flat in het
New Yorkse stadsdeel Manhattan).
Olivette is bevriend geweest met Lillian
en Dorothy Gish en vele andere sterren
uit de begintijd van de film.
'derd, dat zeker de meer ingewijden
'!un oordeel in gunstiger zin hebben
boeten wijzigen.
Zeer lezenswaardig zijn de bladzijden,
f'elke onze vroegere koningin Wilhel-
^'ina in haar boek „Eenzaam maar niet
a'leen" schrijft over haar eerste levens
uren. Haar diepe christelijke geloofs
overtuiging dankt zij in de eerste plaats
'l;>n haar moeder. Koningin Emma sloeg
.''■timer een zondag over om naar de
"J'Tk te gaan. Hagenaars weten zich nog
®°ed te herinneren, dat zij nog de laat-
,'e zondag voor haar ziekte, 11 maart
Q 4, in de Bethlehemkerk de godsdienst-
éfening heeft bijgewoond.
Ons land rouwde, toen kort na het in-
jOilen van „de bare winter van negen-
's" de koning overleed en zijn stoffelijk
„'erschot in de grafkelder van Delfts
euwe Kerk werd bijgezet. Reeds lang
v;'n te voren had men het overlijden
"h de vorst zien aankomen, want 's ko-
In de uitbundig versierde Augustinus-
kerk aan de Oudegracht had tevoren pa
ter Van Nuenen met assistentie van de
pastoors dr. A. Wouters en Chr. Leenhou
wers een plechtige h.mis opgedragen,
waarbij de gezangen werden verzorgd
door de fraters Augustijnen uit Eindhoven.
Bij de h.mis waren o.m. aanwezig mi
nister Klompé, enkele burgemeesters uit
plaatsen waar de zusters hun kloosters
hebben gevestigd, en bijna alle 155 leden
van de orde.
Pater Van Nuenen bewees aan de
hand van het werk der zusters, dat de
wonderen de wereld nog niet uit zijn.
In de waarachtigheid van het bij elkaar
zijn als medemensen wordt gestreefd
naar het geluk van het dienstbaar zijn
voor elkaar. In een grote synthese die
teruggreep op barmhartigheid, liefde en
vriendschap, vatte de predikant tenslot-
Deze foto toont Dag Hammarskjoeld,
de secretarisgeneraal van de Ver
enigde Naties tweede van links),
tijdens een bezoek aan het wereld
beroemde Burmese bouwwerk de
Shwedagon Pagode te Rangoon.
Hammarskjoeld maakte een good-
wilLreis door Zuidoost-Azië.
te het karakter van het leven der zus
ters binnen en buiten de kloostermuren
samen.
Temidden van de naar schatting meer
dan duizend mensen die de receptie be
zochten, sprak minister Klompé een rede
uit, waarin zij al haar bewondering iegde
voor het werk der zusters, dat principieel
zonder enige overheidssteun plaatsvindt.
„Iedere groep in nood, jonge vrouwen,
onderduikers, hongerlijders, daklozen en
bejaarden, vonden bij u een open hart.
Velen van ons denken nog dat caritas wil
zeggen een gift te leggen op de collecte
schaal en dan zoeken de organisaties
het wel uit.... De enige weg echter waar
langs wij de idealen van het christendom
kunnen tonen is de mensen een gemeen
schap te geven, waarin zij zich thuis voe
len".
Ook de aartsbisschop, mgr. dr. B. AI-
frink, sprak een kort felicitatiewoord uit.
Hij kenschetste hef werk der zusters als
een getuigenis van christelijke liefde. Hij
sprak de hoop uit, dat deze geest van ge
tuigenis geren in deze kloostergemeen
schap zou mogen blijven bestaan, opdat
zó heel veel zegenrijk werk onder heel
veel mensen kon worden blijven gedaan.
West-Duitsland is van Plan tegen het
einde van dit jaar een bataljon voor de
luchtverdediging, uitgerust met Ameri
kaanse luchtdoelraketten, op te richten.
Dit heeft een functionaris van het minis
terie van defensie te Bonn gisteren be
kendgemaakt.
Het bataljon zal voor tweederde met
Nike-raketten van 't type „Ajax" en voor
de rest met geleide projectielen van het
type „Hercules" worden uitgerust. Laatst
genoemde raketten hebben een grotere
reikwijdte en zij kunnen van een kernla
ding worden voorzien. Het personeel zal
uit Westduitsers bestaan, maar de kern
ladingen zullen onder Amerikaans beheer
blijven, aldus de woordvoerder.
Later werd van de zijde van het Ameri
kaanse leger te Washington meegedeeld,
dat er in april een gevechtseenheid met
Redstone-raketten in West-Duitsland zal
worden gestationeerd ter versterking van
de NATO-strijdkrachten De Redstone
heeft 'n reikwijdte van 320 km en de ra
ket kan van een kernlading worden voor
zien. Het is de tweede eenheid van dit
type. dat naar de Bondsrepubliek gaat.
Voorts heeft de Westduitse minister van
defensie Strauss gisteren contracten gete
kend volgens welke de bondsrepubliek 66
straaljagers van het type „Starfighter F
104" zal aankopen, waaronder een twee
tal lesvliegtuigen. Voorts krijgt de West
duitse luchtmacht nog 200 toestellen, die
in de Bondsrepubliek in Licentie zullen
worden gebouwd. De aflevering van de
jachtvliegtuigen zal, naar men verwaclït.
tegen het eind van dit jaar beginnen.
De minister van Zaken Overzee en zijn
ambtgenoot van Financiën a.i. hebben
een „Stichting Geologisch Onderzoek Ne
derlands Nieuw-Guinea" in het leven ge
roepen.
Deze heeft ten doe] de organisatie en
uitvoering van een algemeen economisch-
geologisch onderzoek in Ned. Nieuw-Gui
nea, met bijzondere aandacht voor nu
cleair belangrijke delfstoffen. Dit zal ge
schieden in samenwerking met dedienst,
die in Ned, Nieuw Guinea is belast met
de zaken van de mijnbouw.
De heer B. Krijger, secretaris-generaal
van het ministerie van Zaken Overzee is
voorzitter van de raad van bestuur.
De KLM-Constellation PH-LDO „Maas
tricht" zal in de komende dagen de lang
ste chartervlucht in de historie van de
KLM maken. Voor het vervoer van diver
se scheepsbemanningen zal het toestel
een afsand van meer dan 53.000 km. af
leggen.
De route loopt van Amsterdam naar Jo
hannesburg, Vanuit Zuid-Afrika steekt
de „Maastricht" de Indische Oceaan over
op weg naar Tokio. Ze zal daarbij can
tussenlanding maken op Mauritius, dat
tien jaar geleden zo'n grote rol speelde
in de KLM-verbinding naar Djakarta. Uit
Tokio wordt weer koers gezet naar Pa
kistan en vandaar naar Hongkong. Hier
begint de laatste etappe met bestemming
Europa.
In totaal zal de .Maastricht" op deze
reis 135 uren in de lucht zijn. Twee-derde
van de reis zal het toestel worden gevlo
gen door een bemanning onder gezag
voerder J. T. Braaksma. Zgn. slipbeman
ningen nemen zijn taak daarna over.
(Van onze verslaggever)
DELFZIJL, woensdag.
We zijn dezer dagen naar Delfzijl gereisd om er een nachtvlinder te ontmoeten.
En om meteen een voor de hand liggend misverstand te voorkomen Delfzijl
is tenslotte de derde havenplaats van ons land! het ging ons alleen maar om
een militaire oefening, die daar onder deze merkwaardige, maar toepasselijke
code-naam dinsdagnacht begon en tot vrijdagochtend voortduurt.
Het speelt zich allemaal namelijk 's nachts af: op de smalle, bochtige asfalt
wegen in het land van kleine dorpen met noordelijke namen als Sauwerd, Hol-
wierde, Uithuizermedum, Bedum enz. Tweehonderdzestig voertuigen van net
grote 112e Transportbataljon uit Nunspeet maakt daar elke nacht een zga.
black-out-rit (rit zonder verlichting) over een route van 140 kilometer.
In de nachtelijke kou zagen we ze in
„pakketten" van twintig voorbijschuiven:
een jeep voorop, dan een truck met een
blauwe kolonne-lamp en dan de rest, een
ziekenauto tot slot. Elke wagen twee pin
kelende licht-oogjes voorop, die nauwelijks
uitstralen en op 75 meter afstand niet
meer zichtbaar zijn. De chauffeur heeft
er in feite niets aan en moet zich maar
richten op de rode achterlicht-streepjes
van zijn voorganger, die op 50 meter nog
maar net te onderscheiden zijn'
Dank zij de medewerking van de ge
meentebesturen, die de straatverlichting
hadden „uitgedaan" cn van de bewoners,
die op verzoek van hun burgemeesters zo
veel mogelijk hadden „verduisterd", was
het een buitengewoon realistische oor-
logs-oefening. Zo realistisch zelfs, dat aan
het einde van de rit in de eerste nacht;
twaalf drietonners in greppels en tegen
bomen belandden tamelijk zacht overi
gens, want de rijsnelheid bedroeg 20 ki- j
lometer per uur. De chauffeurs, niet:
gewend aan deze ongewone inspanning,;
waren toen oververmoeid door het turen j
in de duisternis.
tegen een zo realistische mogelijke achter
grond afspeelden, werd bijna nooit het
sein tot een volledige verkeers-verduiste-
ring gegeven. De omstandigheden lieten
het niet toe. Om het in werkelijkheid te
beoefenen moest men zoeken naar een
gebied, waar ten eerste weinig diep wa
ter langs de weg, ten tweede weinig
nachtverkeer en ten derde veel medewer
king van de gemeentebesturen aanwezig
was. En zo'n gebied heeft men nu in
de maanden voorafgaande aan de grote
troepenverplaatsingen naar Frankrijk
gevonden in Noord-Groningen.
Het 112e Transport Bataljon, waarvan
alle leden doorknede AAT-ers zijn, is
een van de speciale onderdelen, die
straks in de zomer en in de herfst
met drie-tons DAFS de gevechtsgroe
pen van het Eerste Legerkorps naar La
Courtine in Midden-Frankrijk zuilen
moeten brengen. Daar worden dit jaar
de grote oefeningen gehouden, omdat
er in eigen land geen plaats voor is.
Deze troepenverplaatsing vraagt veel
training van de AAT-chauffeurs en die
krijgen ze bij „Nachtvlinder" dubbel en'
dwars'
de wagen naar de kant glijdt. Eén oog
dichtknijpen of groene bril gebruiken bij
verblindend tegenlicht. Een half uur voor
de rit wennen aan de duisternis. Niet pra
ten met de bijrijder. Zó achter je voor
ganger, dat je steeds vier rode licht
streepjes ziet en niet twee (een optisch
trucje, dat een aanwijzing geeft voor de
onderlinge afstand). Geen lantaarns ge
bruiken, want zelfs een batterij-pitje kan
al gevaarlijk verblinden enz.
Afgezien van de oververmoeidheid, kon
men de problemen over het algemeen
goed de baas. De radio-posten van de ma
rechaussee op de controle-punten gaven de
passeertijden op de minuut door en dat
gaf in het hoofdkwartier bij Delfzijl reden
tot tevredenheid.
Behalve dan in de onmiddellijke om
geving van het bivak waar vandaag
op hoog bevel flink geslapen wordt om
nieuwe vermoeidheidsincidenten te voor
komen merkt de degelijke Noordgro-
ningse bevolking maar weinig van deze
„nachtvlinder" zoals het ook betaamt.
Bartelt Doorenbosch, de kastelein van
,,'t Oude Gerechtshuis" in Holwierde die
ons met warme koffie laafde, gaf als enig
commentaar: „Ik hoTen't wat bromm'n,
maar daar blieft 't bie". De meeste be
woners van Holwierde het dorp van
de schaatser Jan Pesman! en van al
die andere Noordgroningse plaatsen, lagen
op één oor, toen de AAT-ers hun DAF's
dor de straten schoven, vechtend tegen
de slaap en turend naar de rode streep
jes, enkele tientallen meters voor hen uit.
Biack-out-rijden, een bijna absoluut ver
eiste in oorlogstijd als alle transporten
in de nachtelijke uren en verduisterd
zullen moeten worden uitgevoerd, kan op
het ogenblik maar zelden of nooit in
groot verband worden beproefd. Zelfs bij
de grote herfstmanoeuvres, die tot 1954 in
Duitsland werden gehouden en die zich
Behalve de gewone moeilijkheden van
voorbereiding en organisatie die zijn
er altijd meer dan een buitenstaander ver
wacht en de leiding, i.e. overste De Visser
en majoor Silliacus hebben er hun han
den vol aan moeten allerlei andere
zaken geregeld zijn. Elke chauffeur heeft
zijn instructies: rijsnelheid, rusttijden,
passeertijden. Rijden midden op de weg,
omdat men dan gemakkelijker voelt ais
Gistermiddag is voor de vierde achter
eenvolgende maal brand uitgebroken in
een schuur van de boerderij „Madura" in
De Cocksdorp op Texel. De schuur,
waarin machines stonden en hooi en stro
was opgeslagen, brandde geheel uit. Het
vee kon, op twee varkens na, worden ge
red. Ook de machines bleven voor het
vuur gespaard. De schade wordt geschat
op ongeveer 100.000 en wordt door ver
zekering gedekt. Over de oorzaak van de
brand is nog niets bekend.
De ongunstige opbrengst van bacon op
de Engelse markt is voor het bestuur van
het Produktscihap voor Vee en Vlees aan
leiding geweest om de overnameprijs voor
baconvarkens met ingang van maandag
aanstaande met 5 cent Per kg te verlagen.
Dientengevolge zal dan voor de bacon
varkens van 63 t.m. 70 kg in de kwaliteits
klassen 1 t.m. 4 een prijs gelden resp. van
2.32. 2.28, 2.24 en ƒ2.20 per kg koud
geslacht.
Gisteren is in Tilburg het achtste con-1 kunnen ontstaan, zijn trouwens meer ge-
gres der Sociale Interacademiale, dat ge
wijd is aan de bestudering van het con
flict. begonnen met e<n inleiding van
prof, dr. T. J. H. M. van der Ven over
het arbeidsconflict. Na enige opmerkin
gen over het sociaal conflict in het alge
meen gemaakt te hebben, stelde de in
leider in het licht, hoe het arbeidscon
flict het voor de sociale politiek bij uit
stek relevante conflictstype is geworden.
In dé 19e eeuw stond het klassenconflict
op de voorgrond. Naar marxistische op
vatting is de klassenstrijd een proces, dat
uiteindelijk naar een andere maatschap
pijorde zal leiden, een continue, dynami
sche en dramatische handeling dus, een
conflict in de volle zin van het woord.
De burgerlijke sociaal-politici, die naar
verbetering der toestanden en verzach
ting der tegenstellingen streven, relative
ren het hegrip van de klassenstrijd, doch
blijven daarin wel de oorzaak van feite
lijke arbeidsconflicten zien.
In de meer recente tijd, nu de maat
schappelijke orde als een arbeidsbestel
wordt gekarakteriseerd, waaraan prak
tisch eenieder deel heeft, heeft het niet
vee] zin meer de arbeidsconflicten onder
het oogpunt van een latent klassencon
flict te beschouwen. De belangen
groepen, waartussen arbeidsconflicten
differentieerd geworden. Zo is het te be
grijpen, dat arbeidsconflicten behalve
loonarbeiders ook zelfstandige arbeids-
verrichters kunnen betreffen zowel de
genen, die in een verhouding met cliën
ten treden (zoals de medische beroeps
groepen) als degenen, die dat niet doen
(bv. zelfstandige bakkers).
Hierin kan reeds een reden gelegen zijn
om een aantal varianten in het arbeids
conflict te onderscheiden. Een andere re
den ligt in het feit. dat de uitingsvormen
verschillen. De werkstaking ;s de meest
spectaculaire uitingsvorm, doch daar
naast zijn er andere, zoals de sabotage
en de langzaam-aan:actie. Vervolgens
moet gewezen worden op verschillende
nevenverschijnselen. Afgezien van de
uitingsvorm en van de categorie die het
betreft, doet het arbeidsconflict zich al
tijd voor als een collectief machtscon
flict. Vooral bij juridische benadering
wordt niet zelden te weinig aandacht be
steed aan het collectieve element.
Prof. van der Ven ging vervolgens in
op het gecompliceerd karakter, dat het
tegenwoordige arbeidsconflict pleegt te
vertonen. In de eerste plaats zijn de
partijen, ieder voor zich niet altijd homo
geen. Dissidenten en niet-georganiseer-
den kunnen een vertroebelend element
brengen in de partijverhoudingen.
Voorts is het mogelijk, dat tijdens de
duur van het conflict nieuwe conflicts
partijen optreden. Een typische complica
tie doet zich voor, waar zoals bij de ar
beidsvoorwaardenvorming regei is ge
worden de publieke overheid belangheb
bende is geworden en dus in een even
tueel conflict gemengd zal zijn. De over
heid is dan een partij op ander niveau,
die pretendeert een hoger belang te ver-
tegenwoordigen. Is de overheidsinstantie
een orgaan der publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie, dan is de complicatie
nog evidenter. Het conflict kan dan de
interne verhoudingen van de vakvereni-
gigen beroeren. Om deze reden is men
in vakverenigingskringen nogal eens hul- i
verig voor vaststelling van arbeidsvoor
waarden bij verordening van een pu
bliekrechtelijk bedrijfsiichaam.
Tot slot stelt de inleider de vraag. In
verband met de recentelijke in de Ame
rikaanse literatuur weer geponeerde op
vatting, dat sociale conflicten een „func
tie" vervullen, of men arbeidsconflicten
In het algemeen niet het best zou kunnen
laten „uitzieken?" Hij meende te moeten
waarschuwen tegen een lichtvaardige be
vestigende beantwoording van dit vraag.
Indien men althans niet voornamelijk ziet
naar de betekenis van het arbeidscon
flict voor de innerlijke struztuu) van een
conflictspartij op zichzelf, maar naar de
betekenis voor de verhonding van de
partijen t.o.v. elkaar en tevens naar de
betekenis voor de maatschappelijke ge
ïntegreerdheid van de groep, dan zal men
eerder voor de functie van de arbeids-
vrede dan voor die van het arbeidsconflict
opteren. Daarmee is niet gezegd, dat zij
kost wat kost de kop moeten worden
ingedrukt. De beste manier om conflic
ten te bestrijden 1» nog altijd in oorzaken
weg te nemen.
EEN BLIKVANGER OP DE
ELECTRIC ENGINEERS-TEN
TOON STELLING te Londen is de
grootste klok ter wereld. De dia
meter is 18 meter. Na de tentbon-
stelling zal de klok te koop zijn
voor 125.000,
Advertentie.
voor RECEPTIES
Hoogstraat 111 R'dam Tel. 11781!
