Gemeenteraad sprak over de
tram- en busverbindingen
1
HOUTMAN
BIOSCOOP-PROGRAMMA'S
Geen dode steenklomp
levend verleden
maar
Geheugen-hulp
Geen onverdeelde vreugde om het
E.T.I.-rapport maar vertrouwen, dat
er iets bereikt zal worden
moderne kleine piano's
Ouer die,
HUIS voor MOTOREN
V.
GARAGE WALDO
kolen
VREDEBREGT
Oordeel van een gezaghebbend man
over de Ruïne van Mathenesse
Mi
■h
Naklank
Uitbreiding firma
D. de Bruyn
J
Politiecijfers over 1958
De Rotterdamse
St.-Liduina-Yoettoclit
Gezongen avondmis
voor
r.-k. Vrouwenbeweging
Voordrachten door
dr. Jac. de Groot SCJ
Wielerwedstrijden
op Koninginnedag
Programma school-
voetbaltoernooi 1959
Katholiek Thuisfront
Passage-Theater
Over een actieve
opzichter
Monopole-Theater
Over de Matthaeus-
Passion
Zesde vestiging
N.V. Garage en
Autobedrijf Unique
(Vervolg Stadsnieuw»
elders in dit blad)
NSC
ZATERDAG 21 MAART 1939
PAGINA 2
De gemeenteraadszitting van gisteravond werd geopend niet een
beschouwing over de bus- en tramkwestie. Eerste spreker was de
heer Scheffer (P. v. d. A.die zijn maidenspeech hield en daarbij
blijk gaf een helder betoog met de nodige vaart ten beste te kunnen
geven. Hij ging nader in op verschillende suggesties, die in het z.g.
E.T.I.-rapport worden gedaan, er aan herinnerend, dat Schiedam
vroeger in het bezit is geweesl van twee rechtstreekse verbindingen
met Rotterdam, die van Schiedam-west van de firma v. d. Ende en
die uit de Gorzen van de Haarlemse Broadwaybus Maatschappij.
Hij wees op de verkeerstechnische problemen, welke binnen afzien
bare tijd ten aanzien van lijn 4 zullen ontstaan. Een verlegging naar
het komende Stadhuisplein zal een nadelige invloed op de goede
gang van de verkeersstroom door onze stad uitoefenen.
Damwachtcj
Voor Herenmodes
Tïmco
nieuwe sc
lm led
amscne courant
CITROEN
2 cv
De jeugd vernielde voor 8990.86
Voor de eerste maal parkoers
M in Nieuwland
„Lemmy Caution incognito"
Midden 13de eeuw
Een gootsteen
Actieve opzichter
V erbouwingen
Door drie meter muur
1 Él -
IN ROTTERDAM
Hij verklaarde het eens te zijn
me, het splitsen van lijn 40, -aangezien Ke
ihei - Schiedam en Schiedam - Hillegers-
berg twee aparte verbindingen moeten
zijn. Ook de "doortrekking van lijn 39 zal
problemen opleveren. De oplossing door
het rapport voorgesteld; met eèn afbui
ging naar lijn 40, die een nieuwe route
heeft gekregen, is aannemelijk, vooral als
het nieuwe traject over de Nieuwe Dam-
laan en spoorwegovergang gereden kan
worden Hij was het er mede eens, dat de
lijnen 39 en 41 in 't Singelkwartier on
gewijzigd zullen blijven, maar vestigde de
aandacht op de lus en de luchtheuvel bij
de Swammerdamsingel alsmede op de
Korte Sinaelstraat, waar de kinderen
aan grote gevaren sloot staan, vooral ook
omdat er geen politietoezicht is. Meer
bussen over dit trajec- te laten lopen, is
niet gewenst. Hii zag hier graag een on
derzoek ingesteld en wilde de halte
Rode Hek op de Rotterdamsedijk hand
haven. Wat de voorgestelde abri's betreft,
hoopte hij nadere bijzonderheden te ver
nemen, o.a. ten aanzie-n van abri's op
Rozenburgplein en Wilhelmdnaplein.
Naar de sportvelden (Harga) en Bad
Groenoord is een goede verbinding drin
gend nod'" Hij hooote, dat B. en W. de
R.E.T. van de noodzakelijkheid hiervan
bij de komende besprekingen zullen kun
nen overtuigen. Dat de vergunning nu
voor slechts viif jaar verleend zal wor
den, juichte hij toe, gezien de snelle
ontwikkeling van 't verkeer in ons land.
Er bestaat een behoorlijke service, maar
men zal er toch naar moeten streven,
mogelijke verbeteringen tot stand te
brengen
De heer Van Woerkom (V.V.D.) bracht
eveneens enkele wensen naar voren, Zo
ook de heer Engelsman (P.v.d.A.) die
gaarne zou zien, dat een eventuele over
eenkomst eerst nog aan de raad zou wor
den voorgelegd, hetgeen mr. Peek hem
toezegde. Het was de heer Reynart,
(K.V.P.) die in zijn opmerkingen over
het E.T.I.-rapport, .waartoe indertijd op
Naast ruime keuze tn nieuwe
nebben wij voorradig een mooie coll. be
speelde instrumenten Bill, prezen Garantie.
SINGEL 114—118 - SCHIEDAM
Het is nog een naklank van de Boeken
week. We ontmoetten op het Boekenfeest
in de Rivièrahal iemand, die voor een
Schiedamse naklank zorgde.
Het was de schrijver van jongensboeken,
Wim van Helden. Voor Schiedammers,
meer speciaal de voetbalenthousiasten,
bezit deze naam een bekende klank, of
schoon hij ettelijke jaren geleden weer
klonk. De naklank ervan krijgt inmiddels
nog een actueel aspect, nadat Wim van
Helden enkele jaren in het eerste elf
tal van hett hans jubilerende Hermes-
D.V.S. heeft gespeeld en nadien ln de
lagere elftallen nog geruime tijd zijn man
netje stond.
Deze Wim van Helden, oud-voetballer,
is de schrijver van jongensboeken, waarin
niet een voetballer de hoofdpersoon is,
maar een commissaris van politie. Rij ls
de schepper van de Commissaris-Achter-
berg-figuur. die bij de mannelijke jeugd
een grote populariteit geniet. Hij heeft
reeds een hele serie jongensboeken op zijn
naam staan en is van plan er nog heel wat
te schrijven.
Wim van Helden kwam indertijd met
D.V.S. naar Hermes.Misschien laat hij
een van zijn boeken nog wel eens in Schie
dam spelen. We hebben al een mooie titel
voor hem: Het Geheim van de Ruïne
van Mathenesse. Wfedden dat dit boek
eventueel ook nog verfilmd wordt. De au
teur Wim van Helden, die door sportie
ve banden nauw met Schiedam verbpn-
den is, werkt als het ware onder de rook
van onze, stad. Hij is nl. als adjudant we-
zaam op het spiksplinternieuwe politiebu
reau aan het Marconiplein. Wellicht doet
hij daar nog eens een inspiratie op met
een Schiedams tintje. Daar zullen we
dan maar op wachten. Het wordt zo lang
zamerhand tijd. dat Schiedam opnieuw
een goed plaatsje gaat innemen in de va
derlandse letterkunde. Bordewijk heeft het
in zijn „Verbrande Erven" en andere
verhalen nu niet bepaald op zijn voorde
ligst afgeschilderd.
(Advertentie)
OoflWaH
No. 23938
81ste Jaargang
DAM 18
SCHIEDAM
TELEFOON 9 8 15 2
POSTREKENING NR 5 8 0 9 4 S
ADVERTENTIES
f 0.15 per mm-hoogte. Bb contra**
speciale tarieven.
ING-EZONDEN MEDEDELINGEN
t 0.30 per mm-hoogte. Bij contra»
speciale tarieven.
KAMPIOENEN
tot 20 woorden i 0.50 bij vooruitbe
taling. Elk woord meer 3 CL Maxi
mum 60 woorden.
Alle advertentie-orders worden alge.
sloten en uitgevoerd overeenkomstig
de Regelen voor het Adsni Unfit*"
ABONNEMENTEN
f 7.40 per kwartaal, 1 1M
en 1 0.58 per
zijn voorstel opdracht werd gegeven, naar
voren gebracht, dat men te veel is uit
gegaan van de bestaande situatie, waar
bij dan getracht is, een soort compromis
te vinden. Gaarne had hij gezien, dat
er een plan was gemaakt, vanwaaruit
verbeteringen zouden kunnen worden be
reikt, aan de hand van de zich aliengs
voltrekkende ontwikkeling van de stad.
Hij verklaarde, allerminst voldaan te zijn
over de strekking van het rapport, dat
spreekt van 67000 inwoners van onze stad.
die er 78000 heeft en dat weinig perspec
tief opent ten aanzien van een logisch net
van verbindingen. Spr. meende, dat aan
het E.T.I. een meer nauwkeurige om
schrijving van haar taak gegeven had
moeten worden, hetgeen mr. Peek deed
opmerken, dat aan de raad toenmaals is
uiteengezet, wat men aan dit instituut
gevraagd had, hetgeen door de heer Rava-
nart werd toegegeven, ofschoon hij toch
zijn bezwaren meende te moeten 'hand
haven. Uit zijn breedvoerig betoog en
de opmerkingen, die door andere raads
leden werden gemaakt, kon worden af
geleid, dat er nog vele wensen overblij
ven. alhoewel men zich er rekenschap van
geeft, dnt Schiedam wat de tram- en bus
verbindingen betreft, een deel is van een
groot geheel.
Intussen betoogde de heer Reynart
nog, dat in dit geval een andere ge
meente de gevolgen en dus ook de kos
ten zal^ moeten dragen van een overeen
komst indertijd vrijwillig aangegaan, een
opmerking, die zeer zeker het overwegen
waard is en aan het standpunt van Schie
dam eventueel kracht zal kunnen bij
zetten.
De heer Beekman (K.V.P.) wees op de
betrekkelijkheid van de cijfers omtrent
het passagiersvervoer van buslijn 40 en
sprak de wens uit, dat er 's morgens
en 's avonds een betere verbinding met
Kethel-Noord tot stand komt, vooral ten
behoeve van de schoolkinderen en dat de
bus alsdan niet om het uur maar om het
half uur zal rijden. Hij drong er tevens
op aan, dat de T.E.T. ten aanzien van
de verbinding met Kethel eerder de socia
le functie van het vervoer dan de renta
biliteit er van in aanmerking zou nemen.
De heer Engelsman gaf toe, dat het
Koemarktplein als centrum van de stad
het beste raakpunt der verbindingen is.
maar hij zag toch graag een tweede raak
punt voor de stadslijnen, bijv. op het Ru-
bensplein en vond de bus ten behoeve van
de bewoners van de Slachthuislaan en om
geving niet gelukkig. Hij vroeg zich af,
waarom die proef rrtet bus 39 genomen is.
De burgemeester, mr. Peek, is uitvoe
rig ingegaan op de naar voren gehaalde
bezwaren. Hij wees er op. dat de gedach
te van een heer Reynart. n 'n plan voor
een definitieve regeling te maken, prak
tisch niet doenlijk is, aangezien Schiedam
pas over 30 jaar volgebouwd zal zijn. Zul
len er dan nog trams en bussen bestaan?
Het gaat bij de huidige situatie om de re-
ele mogelijkheden en in hoofdzaak maken
de suggestie van het E.T.I.-rapport een
bevredigende oplossing nog de eerstko
mende jaren-mogelijk.
Aan allo proefnemingen cn veranderin
gen zijn bezwaren verbonden. Wat de ver
keersstroom op het Koemarktplein be
treft, deze zai minderen, wanneer Rijks
weg 20 is. Dit werd inmiddels door
de heer Reynart i - zijn repliek betwijfeld,
aangezien het verkeer over het algemeen
een toenemende tendens vertoont. De bur
gemeester zegde overigens toe, dat de
verschillende suggesties in overweging
zouden worden genomen en dat ook noord-
Kethel voordeel van de nieuwe overeen
komst zal hebben.
Wat lijn 4 betreft, het is uitgesloten, dat
deze door autobussen zal worden vervan
gen er zouden hiertoe te veel bussen no
dig zijn volgens de R.E.T., die toch wel
degelijk rekening moet houden met de
rentabil'telt. Een directe verbinding met
Rotterdam is verschillende keren bespro
ken, maar het kan niet anders. Doortrek
ken van de tram naar het, westen is on
mogelijk
De gemeenteraad heeft de verschillende
voorstellen, waarvan we de voornaam
ste reeds gepubliceerd hebben, vrijwel zon
der discussie aangenomen. Tweemaal gaf
wethouder Van Kinderen (K.V.P.) een na
dere toelichting omtrent de voorstellen, de
gasvoorrientng betreffende, naar aanlei
ding van vragen van de heer Van Woer
kom. Hij deed zulks met kennis van za
ken en kon de verzekering geven, dat de
nieuwe ontwikkeling van de gasvoorzie-
nine bij de technische bedriiven in studie
isf maar dat er voor de verbruikers geen
ingrijpende gevolgen van te verwachten
zijn. Weliswaar stelt het gasbedrijf een
enquête in onder de gebruikers van gas-
toestellen. maar deze zal geen bijzondere
consequenties hebben.
Ten slotte heeft de heer Hofman (K.V.P.)
gepleit voor een tegemoetkomende hou
ding tegenover de heer Van M., wiens be
drijf schade zal ondervinden door de aan
leg van de nieuwe verbindingen naar Ke
thel (Nieuwe Damlaan etc.). Hij kreeg te
horen, dat alles zal worden gedaan om
de betrokkene te helpen en de scherpe
kantjes van dit voor hem onaangename
gebeuren af te slijpen.
De fraaie zaak van de firma D. de
Bruyn in de Oranjestraat heeft een flinke
uitbreiding ondergaan met een foto- en
filmafdeling. De firma bezit reeds een
uitstekende reputatie op 't gebied van fo
to, optiek ne hoorapparaten, maar met
deze uitbreiding is ze in staat, haar cliën-
tèle een beter overzicht te geven van het
geen ze aan te bieden heeft en tevens de
service te verbeteren. De firma De Bruyn
is bezig zich een aparte plaats te verwer
ven in de branches, waarin ze zich spe
cialiseert en de huidige uitbreiding zal 't
haar ongetwijfeld mogelijk maken, deze
goede naam op elk gebied te bevestigen.
ROTTERDAMSE DIJK 146
benzineverbruik Ulê
VRAAG 1 O KM OM ?j I K A, TIE
SINGEL 41-45 SCHIEDAM
Officieel agent voor Schiedam -
f Vlaardingen Maassluis -
Hoek van Holland
TELEFOON fi4.65.ll (3 njnen)
Ondanks de toenemende drukte in het
verkeer, is het aantal verkeersongevallen
vorig jaar verminderd tegenover 1957.
Vorig jaar kwamen er nl. 1563 verkeers
ongevallen voor in Schiedam, tegen 1737
in 1957; de invoering van de maximum
snelheid zal hier ongetwijfeld van invloed
zijn geweest.
Het aantal dodelijke ongevallen nam
toe. In 1958 kwamen er acht voor tegen
vijf in 1957. Het aantal zwaargewonden
liep terug van 63 tot 62, dat van licht-
gwonden van 444 tot 419. Zware schade
aan de voertuigen kwamen in 85 geval
len voor (in 1957 in 93 gevallen), terwijl
lichte schade in 1257 van de, verkeerson
gevallen optrad, tegen 1387 in 1957.
163 motorrijders en automobilisten over
traden de bepaling op de maximum snel
heid. terwijl tegen 121 bromfietsers pro
ces-verbaal moest worden opgemaakt
voor dezelfde overtreding.
Vorig jaar werden er niet minder dan
255 fietsen vermist; hiervan stonden er
199 niet op slot; 203 fietsen kwamen weer
bij de rechtmatige eigenaar terecht. Van
de 52 fietsen die nog niet teruggevonden
zijn stonden er 38 niet op slot.
Van de 57 bromfietsen die in verkeer
de handen kwamen spoorde de politie er
48 op; 38 hadder niet op slot gestaan.
Van het negental dat nog niet terugge
vonden ls, stonden er zes niet op slot.
Vier motorfietsen en vier auto's wer
den er ln 1958 gestolen. Zij werden alle
weer opgespoord.
De jeugd richtte in het afgelopen jaar
voor 8990,86 schade aan, waarvan
8738,30 aan particuliere eigendommen
en 252,56 aan gemeenteëigendommen.
Voor 6928,33 wérd hiervan door de ver
zekering gedekt, terwijl ƒ1984,53 door de
ouders werd betaald door bemiddeling van
de jeugdbrigade.
De jeugd zorgde voorts voor een stijging
van het aantal kinderdiefstallen tot 125
(vorig jaar 116).
Van de 116 inbraken die er in het af
gelopen jaar werden gepleegd zijn er 71
opgelost; 136 daders werden er opge
spoord, waaruit blijkt dat inbrekers zel
den alleen opereren. De totale schade be
draagt. 22.721, waarvan f 13.205 behoort
tot de opgeloste inbraken.
Zondag 12 april wordt de jaarlijkse
voettocht der Rotterdamse veireerders van
St.-Liduina gemaakt. De deken van Rot
terdam. de hoogeerw. heer B. J. Henning
zal er aan deelnemen, terwijl de predika
tie in de St.-Liduinakerk gehouden zal
worden door dr. M. J. de Jong, secreta
ris van het bisdom Rotterdam.
Neen, niet alle katholieke vrouwen van
Schiedam hadden aan de oproep gehoor
gegeven, de avondmis bij te wonen, die
gisteravond in de Havenkcrk werd opge
dragen door pater de Boer O.P. Het zang
koor van de congregatie van deze kerk
gaf sfeer aan deze mis, die echter tóch
door vele leden van r.-k. vrouwengilde en
K.A.V. werd bijgewoond.
Deze eerste avondmis gezamenlijk zal
stellig in de smaak gevallen zijn, nu ge
broken is met de traditie, de jaarlijkse
bid. en boetedag afzonderlijk te vieren.
Vroeger gebeurde dit ook wel in de kapel
van hujZe St.-Liduina. maar deze avond
mis was toch heel anders. Mogelijk, dat
zij in de toekomst gehandhaafd blijft.
Met een korte kernachtige preek richt
te pater De Boer zich tot alle dames te-
samen deel uitmakend van de r.-k. vrou
wenbeweging hier in Schiedam en memo
reerde, dat het als een paal boven wa
ter stond, dat de loop der geschiedenis be
paald wordt door de vrouw. Met enkele
voorbeelden haalde de eerw. spreker aan.
welke vrouwen er geweest waren, die ont
zettend veel bereikt hadden door hun hou
ding en hun wil. Aan de andere kant
Stichtte zij ook veel leed, want Lenin zou
nooit zoveel bereikt hebben, als hii niet
was bijgestaan door de raad van vrouwen.
Een goede vrouw heeft alles in zich,
om de man te behagen, om hem goed en
gelukkig te maken. Een vrouw kan sfeer
brengen in huis. Als de vrouw goed is. is
de hele wereld goed. De vrouw kan offers
brengen, denkt u maar eens aan haar. die
alleen met twee vrquwen onder het kruis
stond, de mannen waren gevlucht. Bij het
laatste oordeel zullen de vrouwen ons
voorgaan, besloot pater Dq Boer. want zij
zijn het, die het antwoord van God toen
goed begrepen hebben en er volkomen
naar geleefd hebben door alle eeuwen
heen
De gehele h.mis werd door de dames
meegezongen, waardoor een grote eenheid
en saamhorigheid ontstond. De jaarlijkse
bid- en boetedag had nu wel een heel ei
gen karakter.
Op vrijdag. 3 april en dinsdag. 4 april
a.s.. zal dr. Jac. de Groot S.C.J. komen
spreken in „Arcade" over de onderwer
pen; „Wat verwachten onze kinderen van
ons?" en „Waren onze ouders beter Katho
liek dan wij?". Comité Katholiek Schie
dam. dat deze bijeenkomsten organiseert,
verwacht veel belangstelling voor deze
psycholoog en hoopt, dat verenigingen
wier leden hiervoor in aanmerking komen
zullen trachten hun bijeenkomsten niet te
laten samenvallen. De toegang voor katho
lieken zal kosteloos zijn.
In samenwerking met de vereniging
„Herdenking Nationale Feest- en Ge
denkdagen, organiseert de rennersclub
„Schiedam" op 30 april een inter-
clubontmoeting. Voor de eerste maal
krijgen de renners een parcours toege
wezen in Nieuwland. Er zullen rond
jes gedraaid worden van ongeveer l*4
km over het traject Vlaardingerdijk,
Phof. Troelstralaan en Burg. van Haa-
renlaan. Voor het eerst zullen dan te
vens de renners op Schiedams gebied
met de klim te maken krijgen tegen de
vrij sterke helling van laatsgenoemde
laan, welke loopt naar de Vlaardinger
dijk. De afrit naar het dr. Wiboutplein
zal dan zeer zeker het strijdtoneel
worden van verwoede uitlooppoglngen,
welke deze wedstrijden alles bij elkaar
een bijzonder spectaculair karakter
zullen geven. Start en finis'h in de Burg
van Haarenlaan. De toegang tot het ge
hele parcours is vrij en de start om
14.30 uur.
De organisatoren van het grote
Paas-Scihoolvoefcbaltoumooi zijn gereed
gekomen met het zeer uitvoerige drie
daagse programma. Voor elke wed
strijdsdag afzonderlijk werd wederom
een handig schema samengesteld ver
lucht met kundig en even geestig ge
tekende sportkarikaturen. Op 31 maart
treden 16 lagere schoolploegen In het
strijdperk. Dit zal 36 wedstrijden vra
gen met tot slot een halve competitie
voor de best geplaatste teams van de
poules 1, 2 en 3 van de afd. D. Op 1
april een soortgelijk programma nu
voor de poules 4, 5 en 6 van dezelfde,
afdeling.
Op 2 april komen de teams van de
middelbare scholen aan bod. Nu zullen
18 ploegen elkaar de zegepalm moeten
betwisten. De beslissing wie dit jaar
j met de beker naar huis gaat, zal 32
wedstrijden vragen, terwijl de finales
weer een der grootste evenementen uit
gaan maken van de komende Koningin
nedagviering
Voor de jongens, die binnenkort hun
militaire dienstplicht gaan vervullen,
organiseerde Katholiek Thuisfront in sa
menwerking met de plaatselijke K.A.J.
wederom een z.g. instructie-avond. Res -
luitenant W. Poels vertelde het een en
ander over het kazerneleven en dat het
soldatenleven nog zo slecht niet is. Dit
maal was res.-aalmoezenier Mulder O.P.
aanwezig, om de jongens te onderhouden
over hoe een katholiek zich als militair
heeft te gedragen. De geestelijke verzor
ging is in de militaire dienst zo geregeld
da; het voor hem die steun nodig heeft
altijd mogelijk is. contact met de leger
aalmoezenier op te nemen.
Beide sprekers werden weer de vraag
baak voor de toekomstige recruten en
dit is het juist wat dergelijke avonden zo
nuttig en interessant maakt.
Boterstraat 64 tel. 68481
De manier, waarop Eddie Constantine
als Lemmy Caution met een glas whisky
in de ene en een ongemeen knappe jonk
vrouw in de andere hand booswichten
pleegt uit te roeien, heeft hem onder
's werelds bioscoopbezoekers veel bewon
deraars bezorgd. Over het algemeen wordt
er in zijn films door regie en spelers
lustig op los gechargeerd en als Lemmy
Caution klappen en trappen gaat uitde
len, gebeurt dat meestal in de stijl van
een ouderwetse gooi- en smijtklucht.
Het verhaal voor „Lemmy Caution In
cognito" Eddie Constantine's
nieuwste boevenjacht is ditmaal niet
geschreven door zijn lijfauteur Peter Che
ney. maar door Albert Simonin, die de
stijl van zijn collega heel goed weet te
Imiteren en die het overigens evenmin
erg nauw neemt met logica en waar
schijnlijkheid.
ruïne als vanzelfsprekend geaccepteerd.
De vraag, of het kasteel nog groter ge
weest is, is niet bij hen opgekomen. In
1890 werd Schiedam bestuurd door een
burgemeester met oudheidkundige belang
stelling. Zijn naam luidde P. J. van Dijk
van Matenesse en daar de bouwval ook
bekend staat onder de naam Oud-Mathe-
nesse, ligt de verklaring voor zijn belang
stelling wellicht voor de hand. Hij liet wat
graven en misschien ook conserveren,
maar daar bleef het bij. Intussen, hulde
aan deze burgemeester, die een initiatief
In liet februarinummer van het orgaan van de „Schiedamse Gemeenschap" j Ho'eweh' aU de v o o riek ene n^' n ie t" "be^lri e-
troffen we een artikel aan van de bekende oudheidkundige ,1. G. H. Renaud sen.
over de ruine van Matthenesse. We laten het voornaamste gedeelte ervan
hier volgen, aangezien de inhoud ervan onze lezers ongetwijfeld interes
seren zal. De heer Rnaud heeft zoals hekend, hij de ruine opgravingen
gedaan. Zijn oordeel is dat van een autoriteit.
In het Stedelijk Museum hangt een pa
neel, zó vaal geworden door de tijd, dat
men nauwelijks kan zien wat het voor
stelt. Met moeite ontwaart men een to
ren achter drie trapgevels, een brug, een
poorthuisje. Het schilderij is al zo oud, dat
de schilder vergeten is. Het werd ge
maakt voor de verwoesting van het kas
teel, die in 1575 moet zijn uitgevoerd door
de Schiedammers zelve; uit vrees, dat de
Spanjaarden bij een beleg het oude kas
teel als steunpunt zouden gebruiken.
Even vaag als het kasteel zich vertoont,
is de voorstelling, die vele Schiedammers
van het Huis te Riviere hebben. Wat die
scheefgezakte steenklomp betekent, wat
het eigenlijk geweest is, het blijven vra
gen, waar menzich ongeduldig van af
maakt, wanneer men zich met zi.in
nieuwsgierige kindertjes door het laantje
naar de trein spoedt.
Jonge Schiedammertjes leren tegen
woordig op school, dat Schiedam gesticht
is door Gravin Aleyda van Henegouwen
en dat zij gewoond heeft op het kasteel,
dat toen nog geen ruïne was. De Gravin
stichtte de kerk en liet het gasthuis bou
wen en zo kon Nieuwer Sciedamme zich
ontwikkelen en groter worden dan Ouder-
schie. dat nu nog steeds maar een dorp
Is, bij 'tns beter als Overschie bekend.
En ook dit nog. Gravin Aleyd liet een
dam in de rivier leggen en bedijkingen ui
voeren; het gebeurde allemaal omstreeks
1260.
Wat die dam nu eigenlijk betekende, zal
de leergierige jeugd wel niet helemaal
duidelijk zijn geworden. Dat het voor het
plaatsje belangrijk was, wanneer het op
stuwende rivierwater buitengesloten kon
wordqn, valt hun waarschijnlijk moeilijk
aan het verstand te brengen.
Ik vrees, dat al deze wetenswaardig
heden vele Schiedammers nog nieuw
zijn. Daar zij vormen niettemin het uit
gangspunt nu wii iets gaan zeggen over de
betekenis van de ruïne voor onze kennis
van de middeleeuwse bouwkunst.
De steenklomp werd dus in het midden
van de dertiende eeuw gebouwd. Niet door
de Romeinen, noch door de Noormannen
en zelfs niet door de eerste graven van
Holland. Maar toch bezit Schiedam voor
alle mensen die wat voelen voor oude
bouwwerken, een kostbaar kleinood. Rot
terdam, de grote broer en nabuur, heeft
zoiets niet. Hillegersberg, de Reuzentoren
op het kerkhof? Inderdaad, een ruïne, die
tot in de 13e eeuw teruggaat. Maar. met
heel wat minder belangwekkende details.
En, Riviere was een echte versterking.
De rhuren van het keldergedeelte zijn 3
meter ddk. De muren van HiÜegersbergha
len nauwelijks de meter. Dordrecht, niet
zijn bouwval van het Huis ter Merwede,
komt niet verder terug dan het einde van
de veertiende eeuw. Dit overblijfsel is dus
een goede honderd jaar jonger. Het Goud
se kasteel is verdwenen; als zo vele in
Zuid-Holland. Met Oostvoorne, Heenvliet,
de Burcht VE® Leiden en Teylingen be
hoort d« ruïne aan de Broersvest le
Schiedam tot het zeer weinige, wat ons
van de kastelen uit de tijden vóór 1300
overbleef.
Een steenklomp, zo van buiten te zien.
Maar de kenner zal uop allerlei bijzon
derheden wijzen, die tot de verbeelding
spreken en het leven van die verre dagen
voor het geestesoog oproepen.
Over de kelder boog zich eens een ton
gewelf, zo genoemd omdat dit gewelf het
beste te vergelijken valt met een doorge
sneden ton. Heel smalle en hoge licht
spleten lieten een vrij schemerig licht toe
in deze ruimte, die niet voor bewoning
geschikt is. In een hoek treft men een
muurkoker aan, die als privaat bedoeld
is. De kelder kon alzo als gevangenis be
nut worden.
De woonverdieping draagt een vriende
lijker stempel. Een ruime schouw wekt
gedachten aan een weldadige warmte; in
de tegenoverliggende wand ontdekt men
een nisje met een spitsboog e,n resten van
een gootsteen van rood zandsteen. Een heel
zeldzaam staaltje van binnenhuisarchitec
tuur, dat de archeoloog met spijt door ver
wering steeds vormelozer ziet worden.
Evenals de muren van hét trappehuis
steeds verder afbrokkelen; meer door de
Schiedamse jeugd dan door het stukvrie-
zen in de winter.
Hier. op deze kamer boven het gewelf,
heeft Gravin Aleyda somtijds op de raam-
banlcen gezeten en uitgekeken over de rie
ten daken van de houten huizen, waarin
de eerste Schiedammers woonden. Hier
heeft de jonge Floris V onder het oog van
tante met zijn ridders te paard gespeeld
en van de huiskapelaan het lezen en
schrijven geleerd. Wellicht ook de eerste
ruzies uitgevochten met z'q neef Floris,
die later de bijnaam „de Zwarte" zou krij
gen.
De meeste Schiedammers hebben door
de eeuwen heen de aanwezigheid van de
Een goede twintig jaar later werd er
om dq grauwe muren gegraven en ge
bouwd. lang vergeten funderingen kwa
men aan het licht en de gemeenteopzich-
ter C. Huismans maakte een opmeting.
Voorzeker een man met belangstelling,
deze opzichter. Hij completeerde de te
kening met de stippellijnen van zijn ver
moedens, Jarenlang heeft zijn werkstuk,
keurig ingelijst, in het gemaal gehangen.
Gelukkig hadden alle machinisten, die in
het gemaal de scepter zwaaiden, evenveel
respect voor het werk van Huismans. zo
dat dit kostbare archeifstuk tot op onze
dagen bewaard bleef.
De archeoloog, die de opmeting nauw
lettend bekeek, ontdekte wel enige be
vreemdende zaken. Hij kende een teke
ningetje van de 16de-eeuwsq landmeter
Jan Potter, waarop de brug een gans
ander verloop had dan Huismans ver
moedde en overigens waren er andere
verschijnselen, die om een nader onder
zoek vroegen. Zo kwam het dan in de
jaren 1947 en 1948 tót een uitgebreid on
derzoek, dat uiteraard heel wat verder
ging dan de sonderingen van Huismans.
J:;M
Dc opgravingen bepaalden zich niet tot
de omgeving van de toren, maar strekten
zich eveneens uit over de inmiddels ge
ruimde begraafplaats, waar men al eer
der een stuk muur te voorschijn had ge
bracht. Hier bevond zich, naar men later
kon vaststellen, de voorburcht met stal
len en bijgebouwen.
Het oude paneel en de tekening vah Jan
Potter zijn betrouwbaar gebleken. Inder
daad bestond het hoofdgebouw in de da
gen van de sloping uit een vrijwel vier
kant complex, waarvan de toren de groot
ste hoek in beslag nam. Aan twee zijden
werd de toren ingesloten; tegen de noord
wand lag de noordvle.ugel, terwijl aan de
stadszijde zich 'n tweede woonruimte uit
strekte.
In hoofdzaak was deze toestand ont
staan na de grote verbouwingen van om
streeks 1350. In hoofdzaak, want aan de
stadszijde heeft zich de woonruimte pas
gaandeweg gevormd door het bebouwen
van een binnenplaats langs de westwand
van de toren, die afgesloten werd door 'n
schildmuur met een weergang op bogen;
een soort viaduct, tegen de buitenmuur
aangeschoven. Dergelijke weergangen ge
ven het Muiderslot, de Burcht te Leiden
en de ruïne van Teylingen heden ten da
ge nog te zien.
De kelderverdieping van de noordvleu
gel bevatte een waterput en een haardje,
in de dikte van de, muur uitgespaard. Om
de nodige verbinding tussen de toren en
de nieuwe vleugel te verkrijgen, werd
door de drie meter dikke muren een door
gang gebroken, hetgeen ongetwijfeld een
moeizaam werk is geweest. Dit gat vormt
de toegang die wij nog gebruiken om bin-
nende toren te komen.
Romantiek huivert over de ruïne: een stormvlaag giert voorbij, een herder
met zijn schapen schuilt verschrikt. Dit hoogst merkwaardige prentje uit
het eind van clc achttiende eeuw bevindt zich in de verzameling van het
Stedelijk Museum.
Het gaat om een bende valse munters,
die heel wat minder waarde hechten
aan het leven van hun medewerkers dan
aan het bezit van een zo groot mogelijke
hoeveelheid vervalste dollarbiljetten. Ed
die Constantine, vermomd als Amerikaans
vice-consul te Nice, maakt aan hun on
gewenste praktijken radicaal een einde op
een manier, waarvan personen vanaf 18
jaar getuigen kunnen zijn. Frankrijks Azu-
renkust speelt ln het eerste gedeelte van
de film een belangrijke rol.
Een onmogelijk verhaal speelt zich af
in de Braziliaanse oerwouden aan de oe
vers van de Amazone, z.g. in een gebied
dat nog nooit door blanken is betreden.
Daar is een vrouwenstaat gesticht, waar
mannen als een prooi worden vastgehou
den, waar echter alleen kinderen van het
vrouwelijke geslacht in leven mogen blij
ven en de jongetjes gedood worden. En
dan komt een wetenschappelijk onderzoe
ker geheel alleen in de staat terecht en
wordt door de heerseressen van de Ama
zone natuurlijk buit gemaakt. Hij vindt
daar een man en een vrouw, die deel uit
maakten van een vroegere expeditie en
als verdwenen in het oerwoud waren afge.
schreven. Na vele avonturen ontsnapt de
geleerde met de vrouw van de vorige on
derzoekingstocht en komt inderdaad in de
bewoonde wereld terug. Maar niet dan
nadat hij door de „slavinnen van de Ama
zone" tot het uiterste is achtervolgd.
Toegang 18 jaar.
Voor de Singelkajotters hield pater A
van Dieren o.p. gisterenavond weer een
van zijn boeiende lezingen over de mu
ziek. Wanneer je zelf opgaat in d«ze mu
ziek valt het je niet moeilijk een ander
te begeesteren, aldus spr. Het ontstaan
van de Matthaus-Passion als de meest
volmaakte vorm van de passiebeleving
door Johann Sebastian Bach gemaakt tot
een niet te overtreffen hoogtepunt in de
muzieklitteratuur, was het onderwerp van
deze avond. Juist nu bijzonder toepasse
lijk doch helaas.... veertien dagen te
laat behandeld. Het zou voor hen die pa
ter Van Dieren beluisterd hebben nu een
dubbel genot betekend hebben de uitvoe
ring van de Matthaus-Passion welke hier
ter stede gegeven is, bij te wonen. De le
zing is er niet minder interessant door ge
worden, temeer daar pater Van Dieren
kon putten uit zijn uitgebreide disco
theek om zijn gehoor toch nog, zij het
fragmentarisch iets te laten horen.
Voor deze zelfde discotheek kreeg pater
Van Dieren aan het slot van zijn cause-
He van voorzitter Harry Kreuger een nieu
we plaat aangeboden, als dank voor deze
genotvolle muzikale avond.
Dat. Garage Unique een voorname
plaats inneemt in het Schiedamsche be
drijfsleven is bekend. In de loop der ja
ren hebben de heer Frank Blok sr. en
zijn zoons van een éénmanszaak een be
drijf opgebouwd, dat welhaast als „unique"
kan worden bestempeld.
Uit de garage met één verhuur-auto.
ontstonden door noeste arbeid en vakken
nis de vestigingen aan de Burgemeester
Knappertlaan aan de Nieuwe Haven; ln
de Spaansepolder de grote industriehal
met een oppervlakte van 3000 vierkante
meters; aan de Tuinlaan de boxenafde
ling met 28 boxen en de afdeling motoren
aan deSt.-Liduinastraat 52 voor Solex.
RAP enz. Gisteren werd voor de zesde
vestiging van Unique N.V. door de heer
Frank Blok sr. aan de Gedempte Bier-
sloot te Vlaardingen de eerste paal geheld.
Daar komt een complex bestaandg aan de
voorzijde uit een quick-service station voor
showroom, benzine, olie en doorsmeer-
inrichting, met een frontbreedte van
21 meters en een diepte van 20 meters,
waarboven zes flatwoningen. Daarachter
komt een garage en werkruimte voor her
stel van 60 bij 20 meters. Het totaal op
pervlak zal 70 bij 15 meter zijn. waar
van voor de garage 60 x 15 meters be
stemd zijn.
Het garagegedeelte zal later worden ge
bouwd, wanneer nog enkele woningen zijn
ontruimd en afgebroken.
Ontwerper is de architect de Vos uit
Vlaardingen. bouwers zijn J. van Dort en
Zoon uit Schiedam. Het heiwerk wordt
uitgevoerd in eerste instantie met 36 Fl-
bro betonpalen door de N.V. Nederhorst
uit Gouda.
Tijdens een bijeenkomst in hotel Boer
na afloop van het. heien van /de eerste
paal, heeft de heer Kooy van de Esso
de heer Blok en diens familie gelukge
wenst namens de aanwezige belangstel
lenden, o.m, was aanwezig de heer Gewin
van Renault Automobielen den Haag van
welk automerk Unique N.V. de dealer
is voor Schiedam, Vlaardingen, Maassluis
Hoek van Holland en het Westland. Het
werk zal eind van dit jaar worden opge
leverd.
HEDEN:
Passage Theater: Lemmy Caution incog
nito (18 j.); zaterdag em zondag 2, 4.15, 7
en 9.15 uur; weekdagen 2 em 8.15 uur-
donderdagavond: Gaslicht (18 j.)
Monopole Theater: Slavinnen van de
Amazone (18 j.). zaterdag en zondag 3, 5,'
7 en 9 uur; werkdagen 2. 7 en 9 uur.
Stedelijk Museum. Hoogstraat 112: 3
tentoonstellingen; Schoonheid van het
Nederlandse aardewerk: „Ach tijd. waar
ben Ie gebleven"; Moderne Nederlandse
expressionisten t/m. 22 maart: dagelijks
van 105 zondags van 125.
R.-K. BIBLIOTHEEK EN LEESZAAL
ST.-LIDDINA
Openlngaureo:
Hoofdgebouw Dam 8: UitleenBureau en
Leeszaal voor volwassenen: dl., do., za-
van 10—12 uur: dl. tm za. van 28 uur:
'na., dl., wo., vr van 78.30 uur.
Jeugdleeszaal: dl., do., vr. van 45.30
uur.
Ultleenpost Kerkweg 46, Kethel: zo. 11.30
—12.30 uur.
Ultleenpost Molensingel Noodkerk Ke
thel; dl 4—8 uur.
Filiaal Runstraat 1: volw.: dl. 6.308
uur; vr. 78 uur: jeugd: wo. 25 uur.
Filiaal Nieuwland. Wljkgebouw Dr. Wl-
bautplein (zijingang): jeugd: wo. 1.30—8
uur: volw.: wo. en vr. 7—8.30 uur.
Ultleenpost Emmastraat 3. ma. 7—8 uur!
wo. en vr. 78.30 uur.
MEDISCHE DIENST
De medische zondagsdienst zal worden
waargenomen door: dr. Geerdes, Veen-
landtsraat 2, tel. 68357; dr. Beukers, B.K-
Laan 76, tel. 68004; dr. De Ridder, Stad
houderslaan 46, tel. 27590.
Apotheek Rembrandt, Rembrandtlaan 5.
De wijkverplegingsdienst van het Wit-
Gele Kruis zal worden waargenomen door
zL Roosen, Warande 24.
Het kraamcentrum door zr„ v. Kam
Swammerdamsingel 65, tel. 68286.
Deze diensten duren vanaf zaterdagmid
dag 1 uur t.m. zondagavond 12 uur.
ZONDAG
Rotterdamse Schouwburg, Aert v. Nes"
straat 120: Goede reis; blijspel van Jac<L
Devail, door het Rotterdam,, Toneel o.r-v-
Bob de Lange; 20 uur,
Bosjeskerk. Hofdijk: Lijdensdeclama to-
rium door het Graalkoor, jongenskoor
St.-Wiillihrord", Mannenkoor. De veroor
deling en executie van Jesus tekst va*1
Mat the us. Medew. Ton Lutz, Hans CroiscL
Max Croiset, Ellen Vogel, Coen Flink'
Rotterdams Philharmonisch Orkest. AM'
leiding Luc Lutz; 20.10 uur.
MAANDAG
Rotterdamse Schouwburg, Aert v. Nes
6traat 120: Die Bauberflöte van W. A Mo
zart door De Nederlandsche Opera o.r-v'
Georg Hartmaan, Dir. Alfred Eichmanm
20 uur.
BIOSCOPEN
Programma's van 20 t/m 28 maart
Arena: I want to live (18 j.) Capitol:
hoofd zonder lichaam (18 J.) Centraal: pr,
vertel ik het mtln dochter. 7 (strikt vore.;.
Cineac-AD: Manina (volw.) Clneac-Nn
Actualiteiten (doqrl voorst.) (a 1.) Co'"»
seum: Operatoe Amsterdam (14 donderdag
De purperen vlakte (14 j.) Harmonie:
menwerper B52 (14 J.) Lumière: CoW0^,
(14 i 1 Lutusca: Het schijnproces (14 J
Luxor: Vrijheren van het woud (a. 1>
Metro: De Vikings (14 J.) Passage (Scj»l t
dam3: Incognito (18 J.. donderdag: Gaelic
(IS J.) Prinses: Let's rock (a 1.) L,
De genadeloze wreker (14 J Thalla: Me,,t
in opspraak (18 j.) 't Venster: Maigret
een val (volw Victoria: De twaalf Sez
renen (14 j donderdag: De nacht der v
gezellen (volw.), zaterdarg, zondag en
dag matinees: De avonturen van Robinson Lr
soë (a. 1.)
