EEN OP DE VIER Westduitsers
is een vluchteling
Dagelijkse stroom vormt betrouwbare
barometer van politiek klimaat
Uw lot is hun lot
DAGPUZZLE
Deli-Mij laat beslag leggen op
in Bremen ontscheepte tabak
Derde financiële actie voor
militaire slachtoffers
.GEEN NIEUWS IN MARIENFELDE
Bagage in Berlijn
uit den boze
Toch nog 6000 halen Soekoivono-
tabak naar Nederland?
Amok in Frans
bejaardentehuis
Massa m oordenaa r
op Jamaica
Appèl 3 vandaag gestart
VAN HOUTEN
cacao
J. W. HOFWIJK
Goed nieuws voor ROKERS
Vijf slapende kamergenoten
met hamer gedood
Henny Orri naar
„Puck"
Bejaarde man verongelukt
WOENSDAG 1 APRIL 1959
PAGINA 3
kgewoonte
Op dat vluchtelingenkamp in Berlijn heb ik bijna
een abonnement," zei een cynische collega, „dat
hele Notaufnahmeverfahren" (°PHameprocedure)
ken ik van a tot z: doorlichten, politiek onderzoek
reden van de vlucht, dossiers, ^latistiekcn ciifers
tillesJ
Wij liepen door de lange gangen van „Marienfelde."
Een bizarre wereld met borden die waarschuwden om
voorzichtig te zijn in gesprekken (verklikkersgevaar),
raadgevingen om bij 't gebruik van U- en S-Bahn in
Berliin op de sektorengrens te letten, en uit te kijken
met het aannemen van uitnodigingen (ontvoeringen!).
Bij elk nieuw bezoek aan dit kamp ontdekt men, dat
het. permanenter wordt: de primitieve houten ba
rakken zijn reeds lang vervangen door grote grijze
blokhuizen, de procedure is versneld, de ambtenaren
die het onderzoek leiden beschikken over een erva-
.\an Jaren> en ;n de grote conferentiezaal waar
de leiaer van deze hele apparatuur, dr. Zimmer, ons
ontvangt zijn de statistieken langs de muur een voor
beeld van perfectie en duidelijkheid.
Akkoord, we hebben op dat vluchtelingenkamp al
lemaal een abonnement, en voor mij was het de vierde
keer dat ik een persconferentie bij dr. Zimmer (zelf
vluchteling) meemaakte, maar elke keer deprimeert
t me meer dat er niets veranderd is en dat dit amb
tenarenapparaat even permanent en onmisbaar aan
het worden is als de afdeling burgerlijke stand. Het
behoort eenvoudig tot de outillage van Berlijn, zoals
ue grote houten borden die waarschuwen bij de sec-
torengrenzen.
"De Verenigde Naties," zegt dr. Zimmer, „hebben
zich nooit ingelaten met dit vluchtelingenprobleem,
en dat is begrijpelijk omdat het technisch geen vluch
telingen zijn: het betreft immers mensen die hun land
niet verlaten. Het zijn Duitse staatsburgers en noch
in de grondwet van de zogenaamde Deutsche Demo-
kratische Republik noch in die van de Duitse Bonds
republiek vvordt er onderscheid gemaakt tussen men
sen die westelijk of oostelijk van de zonegrens leven,
n onze grondwet wordt bovendien elke Duitse burger
e vrij eid gegarandeerd zich hier te vestigen. Het
W|J daarmee lopen is tweeërlei: wanneer
mQPo„enSen,Ul^ DDR van dat recht gebruik zouden
vni Z0U('en in Oost-Duitsland nog alleen 'n hand-
®Da2JHinisten blijven wonen; dan kwam de
i« i, 4 Rusland werkelijk hier. Bovendien, en dat
liik ,p. "(Ce r'SIC0> zou de bondsrepubliek onmogc-
ze toevloed van mensen kunnen opvangen. Reeds
nu maakt het aantal „Heimatvertriebenen" (vroegere
Bewoners van Oder-Neisse gebieden etc.) en vluchte
lingen 24 procent van de totale bevolking uit! Wij
vragen dus de mensen in de zone om van hun recht af
te en, tenzij ze werkelijk geen andere uitweg meer
do nen'r i -i ^esI(luilse partijen hebben dit appèl aan
ostflmt.se bevolking indertijd ondertekend."
verder" hdat rinak'i be.WGerd," gaat hij
"clat de vluchtelingen op ons
koS™^ „Wirtschaftwunder" a£-
ve^tóndo ze. uitwijken omdat de le-
7nvooi s'aic! m het „gouden westen"
gGr ls> maar onze statistieken
hoita YnV er geen enkel verband
„•Yli tussen laat ons zeggen onze
weikgelegenheidscurve en het aantal
ellngen. Die statistiek van het
aantal vluchtelingen dat zich elke
rn.aa.nti in het westen meldt is veel
meer de curve van een soort politieke
rioC1a ~ieaonomisc'he barometer, die
ufuhyerschillen in het oosten aan-
J ieder actueel conflict, bij iede-
jj? Stjlging van de spanning daar klimt
me lijn, bij elk stukje blauw aan de
oostzonale hemel zakt ze. Als we de
laatste cijfers zien, dan zou men mo
gen concluderen dat de mensen daar
°ver de Berlijnse crisis niet pessimis
tisch zijn: men kan kennelijk nog wach
ten, er is geen paniek dat de deur
definitief dicht zal gaan.
Overigens is ons ook gebleken dat dit
Vluchtelingen drommen samen voor het opnamekamp
Marienfeldein Wesl-Berlijn.
soort stappen nooit lang tevoren wordt
overwogen. Normaal is vier tot zes we
ken. Vëel koffers hoeft men nu een
maal voor deze reis niet te pakken.
Wie bezakt en beladen in Oost-Berlijn
arriveert is al meteen verdacht en is
meestal al gearresteerd voor hij de U-
Bahn naar het westen instaptkof
fers zijn gevaarlijk
Ongeveer de helft van alle vluchte
lingen zijn jonge mensen onder de 25
jaar, een kwart ervan komt zonder
ouders. Het is ook geen beweging die
beperkt blijft tot typische bourgois, ge
zeten burgers, die de smaak voor de
zegeningen van het rode socialisme nu
eenmaal reeds vanaf de geboorte niet
ligt. Het aantal Industriearbeiders
vormt veruit het hoogste percentage.
Wat de gevolgen van deze voortduren
de mensenuittocht is, kan men zien in
de statistieken over de bevolkingsda
ling in de zogenaamde DDR. De be
volking daar vertoont een steeds verder
dalend geboorteoverschot; in de bonds
republiek stijgt de bevolking
Iedere vluchteling moet als hij hier
aankomt ook de reden opgeven waar
om hij het Sovjet-bezettingsgebied
heeft veriaten. Ik geloof dat liet wer
kelijke motief vaak te gecompli
ceerd is om het in een formulier te
omschrijven. Er zijn natuurlijk af
schuwelijke gewetensconflicten; denk
alleen maar aan de ouders wier kin
deren geen andere keuze hebben dan
een communistische schoolopleiding,
den aan de pressie om deel te ne
men aan de Jugendweihe. Het andere
uiterste vormen misschien de jonge
lui die wel eens graag een gratis
luchtreis maken (alle vluchtelingen
worden per vliegtuig naar het westen
gebracht om de Oost-Duitse controle
te ontgaan), en de vagebonden tus
sen twee werelden. Maar dat is na
tuurlijk weinig verwonderlijk. Veel
merkwaardiger vind ik bet feit, dat
mensen ook nu nog alles in de steek
laten, ofschoon ze 't tien .iaar hebben
uitgehoudenUiteindelijk betekent
dat dat deze mensen 'tien jaar verlo
ren hebben, want hier in het westen
moeten ze helemaal opnieuw begin
nen
„Slechts een half procent wordt niet
erkend als vluchteling. Ook die wor
den echter niet teruggestuurd, maar ze
krijgen niet de hulp en steun waar de
der aan had staan. Toen ze eens een
m (IV jaren 'iS 0haameprocedure in „Marienfelde" aanzienlijk ver- notoire partijman de straat opgooide
snplcl. De ambtenaren beschikken over een enorme routine. Desondanks zijn de (ze vertelt het in koele krappe woorden,
houten banken in de wachtkamer zelden leeg. Gelaten ivacht men op het maar men ziet het haar in al haar vast-
verhoor door de diverse instanties. beraden potigheid doen) kwam ze op de
zwarte ijst en de verkiezingen in
West-Berlijn bezegelden definitief haar
Jot: ze had de verkiezingsuitslagen door
de radio beluisterd en zich over de ne
derlaag van de SED daar verheugd.
Twee dagen later werd ze bij de ge
heime staatspolitie ontboden, kon zich
alleen nog redden wanneer ze zich ver
plichtte voortaan haar gasten te bespio
neren. Aangezien ze niet snel genoeg
met belangrijke inlichtingen kwam,
daalde haar crediet nog verder. Een tip
van een bevriende politieman dat men
haar ,.auf den Kieker" had (dat ze op
de lijst stond) gaf de doorslag. „Opge
nomen", zei de commissie, „morgen
vroeg om elf uur kunt u de papieren ha
len".
Volgende dossier
De ambtenaar grijpt mechanisch het
volgende dossier van de stapel en zegt
halfluid: „Dan krijgen we nu Fraulein
Ilse Krohne.... es kijken, ja Fraulein
Ilse Krohne, geboren 16-10-'39, laatste
woonplaats in de sovjetzone Luckau, 1)
beroep ziekenhuisassistente, ongehuwd,
ouders wonen in Aken, geen familie
meer in de zone. meldde zich op 7
januari in West-Berlijn, Fraulein Ilse
Krohne heeft een dochtertje...."
Zijn twee collega's het is reeds het
zesde dossier van de ochtend luis
teren slechts met een half oor; de een
heeft zich reeds over het volgende dos
sier heengebogen, maakt notities,
streept dingen aan. De ander reageert
alleen op de datum: „Zeven januari?
Die komt ook laat door.... waarom is
dat dossier zo lang opgehouden? Enfin,
dat horen we wel.... ja laat maar bin
nenkomen...." Hij maakt zijn sigaret
tenpeuk uit.
Het meisje dat de kale kamer bin
nenkomt probeert haar nervositeit te
verbergen onder een air van onver
schilligheid. Ze is donker, heeft een
kort grijs teddymanteltje aan over een
rode wollen rok; van de goedkope per
manent die enkele maanden geleden
haar zwarte haren tot een uitdagende
krullentoef stileerde, is niet veel meer
over. Een niet onknap, wat volks typet
je.
Setzen Sie sïcb, Fraulein Krohne.
Ze gaat zitten. Haar grote donkere
ogen kijken met een nauwelijks verbor
gen afweer naar de drie ambtenaren,
zoeken dan een punt ergens tegen de
grijze muur. „Also, Fraulein Krohne,
Ilsegeboren 16-10-'39woon
plaats LuckauTerwijl de amb-
tenarenstem alle gegevens verifieert,
knikt ze, antwoordt oen paar keer met
een onzeker „Jawohl".
„In mv eigen verklaring vind ik on
der beroep „ziekenhuisassistente",
maar als ik dat vergelijk met uw ar-
beidsboekje, dan staat daar „schoon
maakster"Wat is het nou eigen
lijk?
„Ik had altijd de verzorging van de
zieken en zo," ontwijkt ze en bijt op
haar iip.
„Maar wat is uw officiële functie?"
„Ik wilde verpleegster worden, maar
mijn ouders zijn enkele jaren geleden
in het westen gebleven en vanaf dat
moment was ik verdacht; ik kon geen
carrière maken, ze chicaneerden me
met allerlei dingen
„Zijn uw ouders politiek gevlucht?"
vraagt de ambtenaar in het merk
waardige jargon van de duizenden rou-
tineverhoren„Nee, ze bleven in het
westen, toen familiebezoek aan West-
Duitsland nog toegestaan wasze
De ..Ulysses" in Bremen met de eerste Indonesische tabak van genationaliseerde
Nederlandse ondernemingen. De Deli Mij. heeft intussen beslag laten [eggen op
aeze tabak om verkoop in Duitsland te voorkomen.
(Van onze correspondent in Bonn)
De Deli-maaischappij heeft na aankomst van het vrachtschip „Ulysses"
in de haven van Bremen de Hamburgse advocaat mr. Sieveking opdracht
gegeven de balen tabak, welke afkomstig zijn van haar door de Indone
sische regering „genationaliseerde" ondernemingen, in beslag te laten
nemen. Bij de rechtbank te Bremen zal een kort geding aanhangig worden
gemaakt om de verkoop van deze tabak door een gecombineerde Duits-
Indonesische. makelaarsfirma te verbieden. De Bremense tabakshandelaren
in totaal vier firma's, die hebben gefusioneerd met het Indonesische
beheersinstituut voor de geconfiskeerde Nederlandse ondernemingen
geloven echter r'et aan het slagen van een dergelijke gerechtelijke actie.
Dinsdagmorgen is men zonder moei
lijkheden of storing begonnen met het
lossen van rond 2.400 balen Sumatra-
tabak, welke de Ulysses van de Britse
..Blue Funnel Line" aan boord had.
Meer dan 800 balen daarvan behoi'en
aan een Zwitserse cultuuronderneming
Advertentie
Eindelijk kunt u
I lly roken zonder dat
tKlT' T y TTmr uw tanden bruin
sjtm u orden. Dank zii
Teelak: 'J'eclak
tandgelei is niet
zomaareen tand
pasta. maar een speciale behandeling die
tandsteen en nicotine oplost en de tanden
een beschermend laagje geeft. Snel, doel
matig en veilig.
Gebruik Teelak op een droge tandenborstel,
is'a enkele dagen is de aanslag weg. uw tan
den zijn als nieuw: gezond en glanzend wit.
f 1.95 per tube.
TEELAK - PARIS DISPEC nv - DEN HAAG
Het opnamekamp voor vluchtelingen in West-Berlijn krijgt steeds meer een
permanent karakter. De primitieve houten barakken zijn reeds lang vervangen
door grote grijze blokhuizen.
kwamen niet meer terug
„Waarom is u toen niet meege
gaan?"
„Ik wou niet
„Waarom niet?'
Ze haalt afwerend haar schouders
op, mompelt „Dat weet ik niet," en
bijt weer op haar lip.
„En wat voor vooropleiding hebt
u, Fraulein Krohne??
„Lagere school
„Wou u daarmee verpleegster wor
den?"
„Er zijn cursussen, maar daar
mocht ik niet op
„Nooit ergens lid van geweest,
van geen een jeugdorganisatie? Geen
enkele?"
Ze schudt nee. „En waar wilde u
nou, heen, Fralein Krohne?"
„Naar mijn ouders
,,U hebt een dochtertje? Dat is
hier in West-Berlijn geboren, niet?"
„Jawel
„En de vader
„Hijweet 't nog niet. Hij is
nog ginds
„Wat doet hij?"
„Betonarbeider
„Wil hij nakomen?"
„Dat weet ik niet
„Also, Fraulein Krohne.... als u ons
nu even alleen wilt latendan kun
nen we uw geval bekijken, nicht? U
wordt direct weer binnengeroepen
Als ze weg is, steekt de ene ambte
naar zijn peuk weer aan; men hoort
de lucifer schrapen in de stilte. „So,
meine Herrenik geloof niet dat
er enige bezwaren zijn om Fraulein
Krohne naar haar ouders te laten
gaan. Nee, politieke gi'onden voor haar
vlucht bestaan er niet; laten we 't op
familiehereniging houden.
„Beetje laat misschien...." De ande
ren knikken: het is 't laatste dossier
voor de middag.
..Als die man nou in de zone blijft?"
vraag ik.
„Oh, hij moet haar onderhouden
daar komt ie niet onderuit. Dat Is zo
wat het enige wat nog normaal func
tioneert tussen de twee delen van
Duitsland. Echtscheidingen daarente
gen liggen al veel moeilijker. In het
oosten kan men ook om politieke re
den scheiden, zoals u weetlaatst
kreeg iemand die naar de oostzone
vluchtte om van de alimentatie van
z'n vrouw af te zijn, zelfs gelijk toen
hij stelde dat het tegen zijn politieke
opvattingen indruiste om zijn gewezen
vrouwen in het. westen nadruk op
westen te alimenteren. Ach ja, die
zonegrens.... kom, laten we Fraulein
Krohne maar niet langer in spanning
houden. Ja, ze mag weer binnenko
men
„Zo, Fraulein Krohne, als u nog een
ogenblik wilt gaan zittende com
missie heeft zich over uw geval bera
den en ze heeft besloten om u toe te
laten in de Westduitse bondsrepubliek.
Als u zich morgenvroeg vervoegen wilt
bij Haus F. Zimmer 2
Bedeesd: „Zou dat niet vandaag
kunnenmijn dochtertje is een paar
maanden te vroeg geboren en ik moet
het zelf verzorgen
De ambtenaar knikt, zegt; „Dan zult
u gauw moeten zijn, want het is mid
dag
Hij grijpt de telefoon en belt een an
dere instantie in Haus F op
Een collega van ons die dit bezoek
mede aanhoord heeft, klapt enigszins
teleurgesteld zijn boekje dicht, mom
pelt: „Gewoon 'n ongehuwde moeder.,
typisch geval van 'n gewone ongehuw
de moeder.
Die herbergierster was veel interes
santer
Inderdaad: een morgen zonder
nieuws in Marienfelde.
Maar wij zijn er op geabonneerd.
En duizenden vluchtelingen per
maand ook.
Al meer dan tien jaar.
1) De naam en woonplaats om
begrijpelijke reden gefingeerd.
op Sumatra, die zich had moeten ver
plichten haar produkt niet in Amster
dam maar in Bremen te veilen. Het was
do Ulysses trouwens verboden om een
Nederlandse haven aan te lopen op de
route van Belawan naar Bremen. De
overige 1.600 balen worden geacht af
komstig te zijn uit de oogst. 1958 van
ondernemingen van de Deli-Maat-
schappij en de Senembah-Maatschappij.
De Ulysses heeft ook nog 6.000 balen
Java-tabak aan boord, die afkomstig
zijn uit de 1957-oogsl. Het is nog niet
bekend, waar deze tabak zal worden
gelost. Bremen is in ieder geval niet
de bestemmingshaven. Het is zelfs
waarschijnlijk dat deze tabak, welke
eigendom is van de Landbouw Mij.
Soekowono. naar Nederland zal
komen, omdat hiertegen voor het ver
trek uit Indonesië in begin maart geen
bezwaar werd gemaakt.
De „DeutschIndonesische Tabak
handel Geselischaft" de genoemde
DuitsIndonesische verkooporganisatie
die de tabaksmarkt in West-Duitsland
wil organiseren is voornemens om
begin mei a.s. de eerste tabaksinschrij-
ving in Bremei te houden. Voor dit
tijdstip worden nog verschillende sche
pen met Indonesische tabak in Bremen
verwacht. Het volgende tabaksschip is
de .Aeneas", die op 11 april a.s. Bremen
zal aanlopen.
Inmiddels wordt in kringen van de'
tabakshandel te Bremen vernomen dat
de overplaatsing van de tabaksmarkt
reeds merkbaar wordt. Verschillende
buitenlandse handelshuizen hebben voor
de tabaksveilingen in Bremen een eigen
vestiging in deze stad geopend. Ook een
Indonesische firma heeft in Bremen een
bijkantoor geopend en twee andere
zullen dit voorbeeld binnenkort volgen.
Een bewoner van een bejaardentehuis
in Sisteron in Frankrijk heeft maan
dagavond laat amok gemaakt cn vijf
slapende kamergenoten met een hamer
gedood.
Het drama gebeurde omstreeks mid
dernacht toen de beheerster reeds naar
bed was gegaan. Een 65-jarige bewo
ner. die sinds 3949 in het tehuis verblijft,
sprong van zijn bed en sloeg met een
hamer op de hoofden van zes van zijn
tien kamergenoten voordat verpleeg
sters op het lawaai kwamen toelopen.
Drie van zijn slachtoffers, allen man
nen van boven de 50 jaar, werden op
slag gedood. Twee anderen stierven la
ter in het ziekenhuis. De zesde aange
vallene verkeert in doodsgevaar.
Twee nachtverpleegsters wisten de da.
der in een laken te verstrikken en ver
volgens in een dwangbuis te zetten. Hij
is voorlopig in staat van beschuldiging
gesteld terzake van moord, in afwach
ting van een psychiatrisch onderzoek.
De politie van Jamaica zoekt op het
ogenblik een 20-jarige man die acht
mensen op beestachtige wijze zou heb
ben vermoord. De moorden zouden ge
pleegd zijn in het dorp Labyrinth, dat
circa 10 km van Kingston ligt. De
moordenaai zon drie vrouwen, een man
en vier kinderen hebben gedood. Hij zou
voorts een aantal mensen hebben ver
wond, van wie er acht naar het zieken
huis moesten worden gebracht. De
man was gedagvaard voor een klein
vergrijp. Hij werd woedend omdat in
woners van Labyrinth hem bii de po
litie hadden aangegeven en kondigde
aan wraak te zullen nemen.
De actrice Henny Orri, die thans ver
bonden is aan het Rotterdams Toneel,
zal voor het nieuwe seizoen overgaan
naar de toneelgroep „Puck".
Toen de 72-jarige voetganger Th. J.
Coenders maandagavond laat op de
Oranjesingel te Nijmegen plotseling de
Singel overstak, werd hij door een auto
gegrepen en ernstig gewond. De man
werd door de G.G.D. overgebracht naar
het Canisius-ziekenhuis te Nijmegen,
waar hij gisteren aan zijn verwondin
gen is bezweken.
Advertentie
U vergat het,
maar nu vergeet U
het niet meer 1
Als U weet dat cacao «kal
meert een gezonde slaap
bevordert niet dik maakt
een verrukkelijke smaak
en een rijk aroma heeft,
maakt U er voortaan een
goede drin
Eis de beste
van Houten
van.
cacao
(Van onze Utrechtse redacteur)
Onder de titel „Uw lot is hun lot" is
vandaag de nationale financiële actie
Appèl 3 gestart ten bate van de Ne
derlandse militaire oorlogsslachtoffers
en nagelaten betrekkingen. De organi
sator, de heer A. M. Bergers te Rot
terdam, heeft wederom 1.600.000 loten
gedistribueerd over ruim 15.000 ver
koopadressen (sigarenwinkels e.d.) en
hoopt van de opbrengst (een gulden per
lot) ruim een miljoen gulden over te
houden voor de instandhouding van het
bungalowdorp te Doorn, de revalidatie
van oorlogsslachtoffers en de verzor
ging van nagelaten betrekkingen. Het
ligt in de bedoeling, hierna de Appèl
actie nog tweemaal te herhalen, waar
na verwacht wordt, dat de belangen
van hen, die geholpen moeten worden,
zullen zijn veilig gesteld.
Zoals bekend, is nabij het militair
herstellingsoord Aardenburg te Doorn
twee jaar geleden een bungalowdorp
rond een centraal gebouw verrezen,
waar 31 oorlogsgewonden (verlamden)
met hun gezinnen wonen. De bouw hier
van is mogelijk geworden door voor
gaande appèlacties. De derde actie, die
vandaag begonnen is, dient voor hetzelf
de doel. Er zijn in Nederland 25.000 mi
litaire oorlogsslachtoffers (meidagen
'40, Indonesië en Korea), de gezinnen
van overleden slachtoffers inbegrepen.
Slechts een klein aantal van hen heeft
een zodanige verwonding van blijvende
aard opgelopen, dat zij in aanmerking
komen voor vestiging in het bungalow-
dorp, waarvoor desalniettemin een
wachtlijst is aangelegd. De Bond van
militaire oorlogsslachtoffers hoopt t.z.t.
de accomodatie uit te breiden tot 50 ge
zinnen.
De actie Appèl 3 eindigt 29 april,
op welke dag voor de V.A.R.A.-micro-
foon de uitslag van de loterij bekend
gemaakt zal worden. Er zijn weder
om vijf woonhuizen als hoofdprijzen
beschikbaar gesteld. Bovendien zal
tijdens deze uitzending een zesde huis
met complete aankleding volgens een
speciaal systeem toegewezen worden
aan een oorlogsslachtoffer. Dit huis
is geschonken door het bedrijfsleven
in de vorm van geld voor advertenties
in een speciale krant, die onder de
naam „Breeduit" huis aan huis zal
worden verspreid. Dezelfde bedrijven
nemen ook de inrichting van het huis
voor hun rekening.
In de krant is een gratis prijsvraag
verborgen, waaraan 25 t.v.-toestellen
als prijzen verbonden zijn. Het geheim
wordt eveneens 29 april onthuld.
LETTERGREEPRAADSEL
Horizontaal en verticaal dezelfde
woorden invullen. In ieder vakje komt
een lettergreep.
1. gast: 2 berustend; 3. proefexamen;
4 landweg; 5. hodometer; 6. aarde, land.
■I
