GEHEIMEN VAN AARDE
tff EN MAAN
Van brillen en oorlogen,
m
Disco's van de lichte muze
Geschenk voor Koningin
Reclame
dranken en geboortekaarten
TELEVISIE, RADIO
EN GRAMMOFOONS
Koninklijk gezin
naar
Ellington en Mahalia in Black
brown and beige
Prinses Margaret
naar cle Pans
Bij haar 50ste
verjaardag
Katholieke universiteit
in Engeland
Eis twee jaar voor
poging tot doodslag
Actie tegen speculatie
op beurs van New York
Maakt
voor Uw zaak
V B
WOENSDAG 1 APRIL 1959
PAGINA 8
Maan vond haar oorsprong
dicht bij de aarde
Deze week beslissing over
oprichting
Korte vakantie in Alpen
/F
INGAANDE 1-4-1959
TELEVISIE
OUDE PRIJS
NIEUWE PRIJS
TYPENUMMER
Universele ontvanger - tafel-apparaat
f 1465,-
f 1 365,-
21 TX 240 A
Universele ontvanger - meubel
f 1425-
f 1345,-
21 CX 221 A
53
Universele ontvanger - tafel-apparaat
f 1295,-
f 1195,-
21 TX 220 A
cm
Super-ontvanger - tafel-apparaat
f 1245-
f 1145,-
21 TX 230 A
Super-ontvanger - meubel
f 1125,-
f 1025,-
21 CX 211 A
Super-ontvanger - tafel-apparaat
f 995,-
f 865,-
21 TX 210 A
43
Universele ontvanger - tafel-apparaat
f 1045,-
f 975,-
17 TX 220 A
cm
Super-ontvanger - tafel-apparaat
f 795,-
1 695,-
17 TX 210 A
RADIO
OUDE PRIJS
NIEUWE PRIJS
TYPENUMMER
A-klasse
f 438,-
f 398,-
B 6 X 82 A
f 368,-
f 358,-
B 5 X 84 A
f 328,-
f 308,-
B 5 X 82 A/62
B-klasse
f 318,-
f 298,-
B 5 X 82 A
Tafel-apparaten
f 268,-
f 248,-
B 4 X 82 A
f 238,-
f 228,-
B 4 X 89 A
f 228,-
f 198,-
B 3 X 82 U
C-klasse
f 198,-
f 178,-
B 3 X 81 U
f 185,-
f 178,-
B 3 X 80 U
f 93,-
f 89,-
B 1 X 85 U
Tafel-radiogrammofoon
f 258,-
f 238,-
H 3 X 80 A
Portables
f 298,-
f 268,-
L 4 X 92 AB
f,178,-
f 158,-
L 1 X 75 T
Autoradio
f 288,-
f 258,-
N 5 X 84 VT
f 178,-
f 158,-
N 3 X 84 V
GRAMMOFOONS
OUDE PRIJS
NIEUWE PRIJS
TYPENUMMER
Elektro-grammofoons
Platenspeler
f 498,-
f 438,-
AG 9169
Platenspeler
f 278,-
f 238,-
AG 9119
Platenwisselaar
f 348,-
f 298,-
AG 9124
Platenwisselaars
Op voet
f 159,-
f 133,-
AG 1124
Voor inbouw
f 135,-
f 109,-
AG 1024
In koffer
f 119,-
109,-
AG 2210
Platenspelers
Voor inbouw
f 79,-
AG 2009
Mignon
f 75,-
f 69,-
AG 2100
Op voet
f 69,-
f 59,-
AG 2246
PHILIPS NEDERLAND n.v. - EINDHOVEN
Op 45 toeren
De afgelopen 500.000 jaar zijn geken
merkt door sterke schommelingen in tem
peratuur op aarde, aldus prof. dr. H de
Vries in de gewone vergadering van de
Kon, Ned. Akademie van Wetenschappen
te Amsterdam. H'j sprak over het effect
van klimaatwisselingen in de laatste Ijs
tijd op verschillende plaatsen op aarde
De oorzaak van de veranderingen is
nog niet bekend, maar misschien is de
belangrijkste factor wel een schomme
ling in de uitstraling van de zon Maar
hoe dit ook zij. deze klimaatwisselingen
hebben een diep ingrijpende invloed ge
had op het aanzien van de aardkorst.
Het opvallendst is de uitbreiding van
her landijs (gletsjers) Grote gebieden
werden door oen laag ijs bedekt, die
plaatselijk een dikte van honderden
meters bereikte. Met dat ijs werd grof
en fijn materiaal verplaatst en aan de
randen en onder de gletsjer afgezet, dat
na het wegsmelten van het ijs een blij
vend spoor vormde. Doordat zo'n grote
hoeveelheid water op het land werd vast
gelegd, daalde de zeespiegel met ruim
100 meter. Toen het ijs terugtrok, lag
het verplaatste puin vrij voor de wind,
die het fijne materiaal wegblies naar go-
bieden zuidelijk van de ijsrand. Zo ont
stond de loess.
Op lagere breedte op aarde is niet zo
zeer het effect van de temperatuur pri
mair geweest, doch de verandering in
luchtcirculatie (en temperatuur) maakte,
dat gebieden als California, die nu droog
zijn, in een koudere periode veel meer
neerslag kenden. In plaats van koud-
warm kent men daar nu de afwisseling
nat-droog.
Ben belangrijk hulpmiddel bij het veri
fiëren van het boven geschetste beeld is
de ouderdomsbepaling met behulp van
radioactieve koolstof. Hierdoor is het mo
gelijk vérband te leggen tussen ver van
elkaar verwijderde gebieden op aarde,
waar de uitwerking van de klimaatwisse
lingen een geheel verschillende was Zon
der zulk een daterog is moeilijk te re
construeren wat wel en niet gelijktijdig
ontstond. Ook op zichzelf is trouwens een
goed inzicht in de chronologie van de
klimaatwisseiingen belangrijk.
Voor de afdeling natuurkunde der aka
demie hield prof. dr F. A. Vening Meinesz
een voordracht over oorzaken en gevol
gen van meervoudige cojvectiecel-lagen in
de aardmantel. Hij zette de wijze uiteen,
waarop een indeling van de 2900 km dikke
mantel der aarde in vele convectiecellen
kan ontstaan, zoals dat door een studie
van de bolfunctie-ontwikkeling der aardse
topografie (door een subsidie van Z.W O
mogelijk gemaakt en door dr. Hofsom-
mer en dr. Potters van het mathematisch
centrum uitgevoerd) waarschijnlijk wordt
gemaakt. Deze convectiecelindeling kan
waarschijnlijk alleen zijn ontstaan tijdens
de geologische periode, volgende op een
gebergtevormingsperiode. Spreker ging
voorts in op de gevolgen van deze ver
schijnselen, o a. diepe aardbevingen.
Prof. dr. H. P. Berlage sprak tenslotte
over de geschiedenis van het stelsel aar-
de-maan.
De maan, aldus spr., verwekt eb en
vloed op aarde en G. H. Darwin bewees,
dat als gevolg hiervan de maan zich heel
langzaam van de aarde verwijdert, ter
wijl de aardrotatie langzaam wordt ge
remd. De maan vond dus haar oorsprong
dicht bij de arde, maar de hypothese,
dat ze door de aarde werd uitgeworpen,
is, hoewel er veel voor schijnt te pleiten,
niet houdbaar. De maan moet dus wel
zo ontstaan zijn als ook de satellieten
bij andere planeten ontstonden en dat is
waarschijnlijk uit een stofschijf, die
aanvankelijk om de aarde wentelde.
De theorie, zo betoogde prof. Berlage.
bewijst echter, dat het moeilijk aan te
nemen is, dat een dergelijke schijf zich
ooit tot een satelliet verdicht. Dit maakt
het waarschijnlijk, dat de aarde een twee
de satelliet heeft bezeten. Ook Mars. met
de aarde verwant, bezit twee satellieten.
De tweede satelliet van de aarde heeft
echter vermoedelijk slechts bestaan in de
vorm van een ring, zoals Saturnus die
vertoont, maar eert ring. die zich aan
de aardoppervlakte verdichtte en zo langs
de evenaar met de aarde tot vercn'ging
kwam.
Is dit juist, dan volgt verder, dat de
vereniging met grote waarschijnlijkheid
pas tot stand is gekomen, nadat de zwa
re ijzer-nikkelen aardkern reeds bezon
ken was Deze slotsom zou voor de geolo
gie van belang kunnen zÜn, zo meende
spr.
Deze week zullen de bisschoppen van
Engeland en Wales beslissen of zij zullen
overgaan tot de oprichting van een Ka
tholiek Instituut voor Hogere Studies. Dit
project, dat werd opgesteld tijdens het
congres van katholieke Engelse hooglera
ren in september 1958. beoogt de oprich
ting van een katholieke universitaire in
stelling. waarschijnlijk in een der univer
siteitssteden van Engeland. Het. P'an
vormt een der agendapunten van de Brit
se bisschoppenconferentie, die deze week
wordt gehouden. Aldus het. K.N.P.
Tegen de 23-jarige les-werkman G H
uit Gouda is vanochtend voor de rechtbank
te R'dam 2 iaar gevangenisstraf met af
trek geëist. De officier van iustitie achtte
bewezen dat hij oo 30 december van het
vorig jaar de weduwe J. de R te Wad-
dinxveen van het leven zou hebben wil
len beroven. Hij had haar op de Bloemen-
daalseweg een klap gegeven, waardoor ze
viel en een hersenschudding opliep. Ter-
wij) ze op de grond lag zou hij geprobeerd
hebben haar te wurgen .,'t Ken mogelijk
wezen" zei hij er zelf van.
Verdachte zou de vrouw de laatste tijd
nogal zijn nagelopen. Daarom was ze
enige maanden naar Nijmegen vertrok
ken. Kort nadat ze terug was had het
gebeurde zich voltrokken, na een twist
over geld.
Verdachte was reeds vier maal veroor
deeld wegens geweldmisdrijven De ver
dediger achtte niet bewezen, dat zijn
cliënt de vrouw had willen doden.
Uitspraak over veertien dagen
H. M. de Koningin en Z. K. H. de prins
der Nederlanden zijn hedenmorgen per
vliegtuig van Soesterberg vertrokken om
met de vier prinsessen een vakantie van
ongeveer een week te gaan doorbrengen
in Cervinia in de Italiaanse Alpen.
Het is voor H. M. de Koningn thans
mogelijk deze korte vakantie te nemen,
nu een formateur is aangezocht en deze
zich voorstelt ongeveer twee weken voor
de voorbereidende arbeid met betrekking
tot een eventuele formatie nodig te zullen
hebben.
Verontrust door de recente koersstijgin
gen van bepaalde laag-genoteerde aande
len heeft de New York Stock Exchange
er bij haar leden op aangedrongen hun
methoden voor het verkopen van effecten
te herzien. Deze stap die door makelaars
ongewoon werd genoemd, werd gedaan
nadat in het afgelopen weekeinde reeds
enkele financiële huizen in Wall Street tot
maatregelen tegen de speculatie in laag-
genoteerde aandelen waren overgegaan.
In een brief van de president van de
beurs, Keith Funston, en van de voorzit
ter van het bestuur, Edward C. Werle,
werd aan de makelaars verzocht hun dien
sten te weigeren voor roekeloze speculatie
door oningelichten.
OP DE TAFEL bij het
raam lag een Duitse on
derscheiding. Das Eiserne
Kreuz. Vlak er onder was
een plaatsje ingeruimd
voor een lapje stof. geel
en in de vorm van een
ster. Met sierletters stond
erop te lezen: Jood
We waren op de tentoon
stelling van de Rotter
damse Vereniging: „De
Verzamelaar".
De Jodenster en de be
roemde Duitse onder
scheiding maakten deel
utd van de collectie van
een verzamelaar die er
kennelijk genoegen in
schepte. Nazi-ondersehei-
dingen bijeen te brengen.
Uniek in ziin verzameling
was de ..Blücer-Stern".
die slechts ie uitgereikt
aan Von Hindenburg.
Uniek maar dan in
andere zin was een
lapie grauwe stof aan de
uiteinden verschroeid en
mei de distinctieven van
een jonge Duitse vlieger.
„Buitgemaakt toen het
vliegtuig van de jonge
man op 1 januari 1945
werd aangeschoten en de
bestuurder verbrandde
Voor ons is. deze verza
melwoede ten top gedre
ven voor de meeste an
dere verzamelaars waar
schijnlijk ook.
Naast deze verzameling
hebben we vele andere
collecties gezien. Luci
fersmerken bij duizenden,
suikerzakjes in ongeloof
lijke hoeveelheden, bier
viltjes, glazen, ansicht
kaarten. Maar ook bijzon
der vreemde en daardoor
wel interessante verza
melingen.
De heer H. J. Hopma
bijvoorbeeld is opticien in
Dordrecht. Hij verzamelt
brillen. De gehele ge
schiedenis van de bril
heeft hii ons aan de hand
van ziin unieke collectie
verteld. Over het ver
grootglas van de oude
monniken, dat, was ver
vaardigd uit bergkristal.
Van de schaarbril. de
nlncenez. de lorgnet de
eerste bril met de haken.
De geschiedenis van de
Tweede Wereldoorlog in
postzegels. De heer Vleu.
gels uit Utrecht kan u er
alles van vertellen. Zjin
collectie postzegels ver
haalt van de inval in Po
len. het bombardement
van Pearl Harbour, de
invasie in Normandië. de
strijd aan het Rijnfront
en de conferentie te Pots.
dam.
Kranten vormen ook 'n
verzamelonderwerp U.
die van uw dagblad een
ééndagsvlieg maakt zou
wat kunnen leren van de
heer C. Steliloo uit Rot
terdam. In zijn collectie
neemt de Franse aankon
diging in Nederland, die
begint met de woorden
.Vrijheid. Gelijkheid en
Broederschap", een kost
bare plaat6 in.
Heel vredig is wel de
hobby van mevrouw M.
Kampmeijer uit Haarlem,
die geboortekaartjes ver
zamelt. Van roomtaart
achtige annonces uit
Amerika tot de zakeliike
aankondigingen uit Zwe
den. Ook het geboorte
kaartje van prinses Caro
line uit Monaco behoort
tot haar verzameling Dis
van het broertje heeft zij
nog steeds niet
De tentoonstelling werd
geopend door de heer J.
van Driel. in naam van
de wethouder van Onder
wijs en Volksontwikke
ling. Onder de gasten be
vonden zich ook afgevaar
digden van twee Belgi
sche verenigingen voor
verzamelaars.
Nieuwe prijzen
PHILIPS
Super-ontvangers met ontvangstmogelijkheden van de Nederlandse en Duitse zenders, voorzover binnen het bereik van deze zenders.
Universele ontvangers met ontvangstmogelijkheden van Nederlandse, Duitse, Belgische en Franse zenders, voorzover binnen het bereik van deze zenders.
met ingebouwde versterker
en luidspreker(s).
f
cO
<+-
EEHI
IN DE JAZZ-CATALOGUS neemt
Duke Ellington een speciale plaats ln.
Wij hebben reeds eerder gewezen, in
deze kolommen, hoe groot de inspi-
ratieve kwaliteiten van Ellington zijn.
Met deze prestaties hoeft hij niet on
der te doen voor b.v. Armstrong.
Daarbij komt, dat Ellington een van
de weinige jazz-musici is. die me| rui
me orkestrale middelen werkelijk iets
waardevols heeft weten te bereiken.
Wie de waardering voor Ellington
weerlegt als snobbisme, moet worden
gewezen op het feit, dat op de grond
slagen van de moderne jazz-stijl, die
door Armstrong zijn gelegd, door El
lington unieke werkstukken zijn af
geleverd.
Het ontbreekt ons aan de ruimte
om uitvoeriger hierop in te gaan.
Daarom volstaan wij met te wijzen
op de grote langspeelplaat die Philips
(B 07337L) onder de titel „Black,
Brown and Beige" heeft uitgebracht,
waarop de Suite van Ellington wordt
uitgevoerd door zijn eigen orkest met
vocale medewerking van de gospel
zangeres Mahalia Jackson. Toen El
lington aan Mahalia haar medewer
king vroeg, verzocht hij haar om haar
bijbel mee te brengen. Hij opende
hem op de pagina waar de 32e Psalm
staat, sloeg een akkoord aan en vroeg
haar te zingen. Hij had nl. besloten
zijn Suite met een finale door Maha
lia te besluiten. Wie dus als criterium
stelt de improvisatie, krijgt op deze
plaat wel een zeer subliem voorbeeld
daarvan te beluisteren. De indringen
de stem van Mahalia Jackson, de mu
zikaliteit van de improvisatiemeester
Ellington en de goede orkestrale be
zetting, waarvan wij noemen Sam
Woodyard, drum; Shorty Baker en Gat
Anderson, trompet; Quentin Jackson
en Britte Woodman, trombone en Ray
Nance, viool met Duke aan de piano,
dit alles heeft deze plaat de allure ge
geven van voortreffelijke jazz, waar
in men de historie van de negers in
de Verenigde Staten kan beluisteren
en genieten.
EEN NEGERZANGER, die nogal
wat beroering heeft gewekt, maar
wiens voortreffelijke vocale capacitei
ten buiten discussie staan, Paul Ro
beson, zingt op Philips 429475 vier lie
deren, waaronder „Ol' Man Riv.jr"
„It Ain't Necessarily So" en „Ma
Curly-Headed Baby" Zijn zware bas
stem interpreteert bet lied van Spor
ting Life uit „Porgy and Bess" min
der diabolisch dan we gewend zijn.
Om bij de „zware stemmen even te
blijven, maar toch in een heel ander
genre een plaatje te noemen, wijzen
wij op de nieuwe opnamen die van
de stem van Zarah Leander zijn ge
maakt met medewerking van het be
kende F.F.B.-orkest. De toonkwalitc-it
van deze plaat CID 752002 is uitste
kend Men hoort er de bekende schla
gers „Yes Sir", „Der Wind hat mir
ein Lied erzahlt", „Kann denn Liebe
Sünde sein" en „Ich steh' im Regen"
Deze liederen van Ralph Benartzky
en Brühne-Balz ziin ook tekstmatig
hoog van' geh<e en de stem van Za
rah Leander heeft nog niets aan
kracht en muzikaliteit ingeboet.
Een andere re-make is de C.I D -
plaat 75.2004 waarop Ilse Werner
zingt en fluit. Natuurlijk hoort u „Wir
machen Musik" en „Ja, das ist meine
Melodie". De arrangementen en de
orkestdirectie zijn van Josef Niessen
De instrumentale bijdrage is soms pit
tiger dan de zang van Ilse Werner.
Om nog een Duitse plaat te noemen
Tony Sandler zingt op CID 48 814 de
regenballade „Am Tag, als der Regen
kam" en op de andere zijde van dit
45-toerenplaatje „Susie Darlin". Het
dansorkest van Hans-Georg Arlt be
geleidt pittig. Vooral de ballade van
Bécaud klinkt in de Duitse versie
goed en de romantische sfeer is goed
getroffen, zonder sentimenteel te wor
den.
De operettemuziek komt weer in de
belangstelling. Franz Lehars „Das
Land des Lachelns" is op CID 75 2015
in zijn hoogtepunten getroffen met een
goede bezetting. Wie de muziek hoort
van de geraffineerde simpele en goed
in het gehoor liggende liederen „Im
mer nur lacheln", „Von Apfelbluten
einen Kranz", „Meine Liebe, deine
Liebe" en „Dein isPmein ganzes Herz"
zal vooral de stem van Ernst Groh en
Valerie Bak waarderen om de char
mante zang met die speciale langui
sante oosterse sfeer, waarbij de tegen
stelling tussen twee werelden wordt
gesuggereerd.
Voor de balletliefhebbers wijzen wij
ten slotte op de Polowetser Dansen
van Borodin in de bewerking van
Rimsky Korsakov, die door de Wiener
Symphoniker onder leiding van Wil
lem van Otterloo worden uitgevoerd
op Fontana 49.5008 CE. Vooral door
de danskunst is dit gedeelte uit de
opera „Prins Igor" beroemd geworden
omdat de mannelijke dans weer in ere
werd hersteld. Meestal was de danser
gedegradeerd tot een steunpilaar voor
de ballerina, maar in de Polowetser
Dansen heeft Fokine de mannelijke
kracht in het ballet in zijn autonome
waarde hersteld.
Bu-
Prinses Margaret van Engeland zal in
de tweede helft van april met haar moe
der een bezoek brengen aan paus Joan
nes XXIII.
Tien jaar geleden werd prinses Marga
ret door paus Pius XII ontvangen. Deze
audiëntie maakte op haar een diepe in
druk. Er gingen in die dagen zelfs ge
ruchten, dat zij katholiek wilde worden.
Aldus het KNP.
Met instemming van de regering is on
der voorzitterschap van jhr. mr. C. J. A.
de Ranitz uit Utrecht een „Comité Ver
jaarsgeschenk H.M. de Koningin" ge
vormd. dat onze landsvrouwe op haar ko
mende 50e verjaardag in het Paleis Socst-
dijk een waarlijk vorstcliik geschenk hoopt
aan te bieden. Het comité wil alle onder
danen van het Koninkrijk, dus ook die
buiten Nederland, als ook alle Nederland
se organisaties, verenigingen, instellingen
en bcdrjiven. in de gelegenheid stellen aan
dit geschenk bjj te dragen. Daarbjj zal
het persoonlijk offer van bescheiden om
vang even welkom zjjn als het groter be
drag van een collectiviteit.
Het comité meent te handelen in de
geest van de Koningin, wanneer het haar
een bedrag ter beschikking stelt, dat zij
naar haar eigen inzicht kan bestemmen
voor een algemeen doel. Daarnaast hoopt
het een deel van de bijdragpn te besteden
voor een persoonlijk geschenk.
Als secretarissen van het comité treden
op mr. W. Baron van Dedem uit Zeist
en drs. E H. Scherks uit Utrecht. Pen
ningmeester is de heer A. A. van Sandick
van de Nederlandsche Handel-Maatschap-
pii te Amsterdam. Daarnaast zijn 56 'eden
in het comité opgenomen, die tezamen alle
godsdienstige, politieke en sociale groepe
ringen van het Koninkrijk vertegenwoor
digen.
Deelneming aan deze gezamenlijke actie
is mogelijk tot 25 april a s (bijdragen kun
nen gestort worden via de postgirodienst
nr 640 000 of gratis via bijna alle bank
kantoren in ons land ten gunste van de
rekening (Verjaarsgeschenk H. M de Ko
ningin").
Vr
d.
