REGERINGSVERKLARING:
Regering aanvaardt beginsel van
gedifferentieerde loonvorming
Huurverhoging geboden
Siobhan McKenna
speelt „Saint-
Geen algemene loonronde
DRAADLOOS
CONTACT
T elevisie voor fijnproevers
Pedi
huis
Dublin Gate Theatre geeft eerste
voorstelling in Utrecht
icure aan
Vanavond
Europa gaat eigen
geleide afweer-
projectielen maken
Zp.GEj^f
V B
DINSDAG 26 MEI 1959
PAGINA 7
NEDERLAND N.V.
Vonnissen inzake
ongeluk op de
Drachenfels
MADURODAM
eiken
glaasje
Vervolg van pagina 1)
- instellingen en van de idee der demo-
V cratie meer in het algemeen tot haar
- eerste plichten, omdat naar de mate het
respect voor de democratie en haar
C. ;nstellingen geringer wordt, enerzijds de
- eerbied voor het onmisbare gezag in de
^samenleving aan kracht inboet en an-
derzijds niet-democratische krachten tot
ontwikkeling zullen komen, welke een
bedreiging betekenen voor de grote
^vaarden, die onze Nederlandse samen
leving kenmerken. Het kabinet hecht
er aan tot uitdrukking te brengen, dat
het hiertoe in de eerste plaats rekent
de Christelijke grondslag onzer bescha-
ving, welke van zoveel betekenis is voor
de ontwikkeling der menselijke per
soonlijkheid.
Het is de overtuiging van de regering
dat een essentiële voorwaarde voor een
goede samenleving gelegen is in de
eerbiediging en de bevordering van de
vryheid van de menselijke persoon en
van diens persoonlijke en maatschap
pelijke verantwoordelijkheid, uiteraard
onder erkenning van de eigen verant
woordelijkheid van de in het maat
schappelijk verkeer optredende privaat
rechtelijke en publiekrechtelijke insti
tuties. Aldus moet naar het oordeel der
regering in de samenleving aan zelf
ontplooiing in vrijheid een eerste plaats
Worden gegeven. Daartoe beoogt de
regering in de eerste plaats bevordering
van de maatschappelijke en culturele
ontplooiing van de mens in de samen
leving en van zijn aanpassing aan snel
wisselende omstandigheden. Voorts ziet
Jij enerzijds als haar plicht voorwaarden
te scheppen, die het de mens mogelijk
maken door eigen inspanning in wel
vaart en welzijn te leven, anderzijds zal
de regering steeds die maatregelen na
streven, welke gericht zijn op de voor
ziening in de behoeften van maatschap
pelijk en economisch zwakkeren.
Het behoeft nauwelijks betoog
maar ik stel er prijs op het toch duide
lijk te zeggen dat een volgend uit
gangspunt voor het regeringsbeleid de
erkenning is van de grote betekenis van
het gezin als kern der samenleving. Het
gezonde Nederlandse gezin is een on
misbaar element in onze samenleving,
oen element, dat de krachten in zich
bergt die het ons volk mogelijk maken
de problemen van onze tijd met moed en
energie te overwinnen. Voor het over
winnen van die problemen is samen
werking noodzakelijk en ook daarvan
zal de regering bij het voeren van zijn
beleid uitgaan. Samenwerking in ons
volk tussen verschillend gerichte groe
pen en belangen, samenwerking ook met
andere volken. De regering zal er naar
streven in haar optreden zowel op na
tionaal als op internationaal terrein
daartoe te inspireren. Door die samen-
Werking zal naar het oordeel der rege
ring versterking van de zedelijke volks
kracht kunnen worden bevorderd. De
•regering rekent het zich tot een plicht
al datgene te doen, wat daartoe kan bij
dragen.
Buitenlands beleid
Mijnheer de voorzitter, lk wens u
thans meer in concreto te spreken
over enige hoofdlijnen met betrekking
tot die beleidssectoren welke vandaag
niet buiten bespreking mogen blijven.
De internationale verhoudingen wor
den in het huidige tijdsbestek in hoge
mate gekenmerkt door spanningen, die
ook hun weerslag vinden in ons volk.
De regering is zich bewust van de
beperkte mogelijkheden, welke zij
heeft tot het beïnvloeden van deze
verhoudingen. In samenwerking met
anderen streeft zij alles na wat een
positieve bijdrage kan leveren tot het
scheppen van de voorwaarden voor een
vreedzame internationale samenleving.
Zij ziet een zodanige samenleving ook
gezien de toenemende onderlinge af
hankelijkheid in deze wereld als een
van de meest elementaire voorwaar
den voor de verdere maatschappe
lijke, culturele en economische ont
wikkeling van ons volk. De solidari
teit van het westen, onder meer be
lichaamd in de Noordatlantische ver
dragsorganisatie, blijft daartoe een pri
maire voorwaarde.
Ten aanzien van de hulpverlening aan
onderontwikkelde gebieden zal het tot
dusver gevoerde beleid, waaraan de re-
Sering grote waarde hecht, voortgang
vinden.
De verhouding tot Indonesië baart de
regering ernstige zorgen. Zij zal de
Verdere ontwikkeling nauwgezet blijven
volgen. Harerzijds blijft het streven ge
richt op verbetering van de betrekkin-
gen.
De totstandkoming van een Europese
-Ponomische associatie het streven
daar vrije handel tussen de zeventien
Europese landen blijft de regering
tien als een politieke en economische
Wenselijkheid en noodzakelijkheid. De
regering acht deze totstandkoming niet
alleen niet strijdig met de bestaande
Vormen van Europese integratie, zij acht
baar zowel voor het leven van de ge
meenschappen zelf als voor de relatie
dezer gemeenschappen met de overige
Europese landen van de grootste be
tekenis. De regering wenst op positieve
Wijze in de Europese gemeenschappen
aan een krachtiger Europa mee te bou
wen en zal haar verdragsverplichtingen
terzake niet alleen naar de letter, maar
°°k naar de geest uitvoeren, inclusief
he medewerking aan de totstandkoming
Van rechtstreekse algemene verkiezin
gen van het Europese parlement. Zij is
er zich daarbij van bewust, dat de
economische integratie in de ruimste
zin slechts kan worden gediend door
een intensivering van de politieke sa
menwerking en een versterking van het
mstitutionele kader en met name van
het supranationale karakter van de drie
Gemeenschappen.
Het spreekt vanzelf, dat de regering
h aar bij meent te mogen rekenen op een-
Zelfde instelling by de overige ver
dragspartners. De versterking en ver
dieping van de Europese economische
eh politieke integratie, welke de rege
ring voorstaat, moet immers berusten
"n de gemeenschappeiyke wil van de
Verdragspartners en der Europese or
ganen, tot wederzyds begrip van en
respect voor de vitale economische
®h politieke belangen in elk der ver-
dragslanden. De regering verheelt niet,
"at zij op dit punt niet geheel zonder
Zorg js.
Mijnheer de voorzitter, mijn aandacht
mans richtend op het Koninkrijk ver
klaar ik. dat by voortduring overeen
komstig de geest van het statuut zal
Worden gestreefd naar bevordering van
het wederzijdse begrip en naar ver
werking van de band tussen de landen
Van het Koninkrijk, mede door intensief
overleg over alle aangelegenheden, waar-
hu behingen /zoWel van Nederland als
v»n Suriname .en van de Nederlandse
Antillen zijn betrokken, alsmede door
het verlenen van wederzijdse bijstand.
Ten aanzien van Nederlands Nieuw-
v»u.inea zal het te voeren beleid er op
gericht blijven, dat aan de bevolking
van dit gebiedsdeel door toepassing van
het beginsel van de zelfbeschikking de
mogelijkheid wordt verzekerd haar toe
komstige politieke status zelf te bepa
len. Daartoe zullen op bestuurlijk, so
ciaal-economisch en cultureel terrein
effectieve maatregelen worden getroffen,
welke de autochtone bevolking zo spoe-
di~ mogelijk in staat zullen stellen tot
zelfbestuur. Op internationaal niveau
zal de regering evenals tot dusver, sa
menwerking met andere regeringen be
vorderen, in het bijzonder waar deze
samenwerking ertoe zal kunnen leiden,
dat de toepassing van het beginsel van
zelfbeschikking zal kunnen worden ver
sneld.
Verkorting diensttijd
Bij de bepaling van de defensie-uit
gaven zal enerzijds rekening worden
gehouden met de nieuwe plannen van
de N.A.V.O., anderzyds nauw gelet wor
den op de bedragen, die de met ons
land vergelijkbare N.A.V.O.-landen aan
hun defensie uitgeven. In het bijzonder
zal worden gelet op een doelmatige
controle en een e' -iëi.te bedrijfsvoe
ring. In verband met de steeds rotere
gecompliceerdheid van de moderne wa
penen en het materieel, welke het
steeds moeilijker maken deze te doen
bedienen door personeel, dat slechts
voor een normale diensttijd onder de
wapenen is, zal de mogelijkheid van
uitbreiding van het beroepspersoneel
onderwerp van onderzoek vormen.
Daarbij zullen tevens de voordelen wor
den overwogen van verandering van de
lichtingssterkte en/of verkorting van
de diensttijd, zowel voor de betrokke
nen als voor de nationale economie. De
regering acht het noodzakelijk, dat de
behandeling van het reeds bij de Sta-
ten-Generaal ingedier wetsontwerp
tot aanpassing van de dienstplichtwet
aan de gewijzigde grondwet spoedig
voortgang zal vinden.
Mijnheer de voorzitter, ik kom thans
te spreken over het financiële en sociaal-
economische beleid. De regering streeft
de bevordering van een evenwichtige
groei van onze economie na, zowel in de
breedte als in de ''iepte, waarvan de
vruchten in de vorm van geestelijk en
stoffelijk welzijn aan alle geledingen van
ons volk ten goede zullen moeten komen.
Aan de handhaving van een hoog niveau
van werkgelegenheid en het bevorderen
staande woningnood. De bestrijding
daarvan zal dan ook met kracht worden
voortgezet. Met name in gebieden, waar
het woningtekort reeds sterk is inge
lopen, zal ook aan krotopruiming aan
dacht worden geschonken.
De regering zal ernaar streven om te
geraken tot een uitbreiding van de
woningvoorziening en -exploitatie door
het particulier initiatief, ook op het
gebied van arbeiderswoningen en goed
kope middenstandswoningen. De moge
lijkheid tot grotere zelfstandigheid en
taakverruiming der woningbouwver
enigingen wordt nader onderzocht. Ern
stig zal worden gestreefd naar bespoe
diging van het herstel van een even
wichtige woningmarkt. In dit verband
wenst de regering een geleidelijke libe
ralisatie op het stuk van het bouwen,
de vestiging en het verhuren hetzij
streeksgewijze, hetzij van bepaalde
huurklassen te bevorderen, teneinde op
deze wyze tot de terugkeer van meer
normale verhoudingen in de woonsector
te geraken.
Onder meer ter gedeeltelijke over
brugging van de nog bestaande afstand
tussen de alsdan te verwachten kost
prijsuren en de thans geldende huren
acht de regering het tot stand komen
van een huurverhoging geboden.
Een evenwichtige expansie van onze
economie en de voorzieningen in de
woningbouwsector, waarvan in het voor
gaande enkele lijnen zijn geschetst, als
mede de activiteiten in het niet-mate-
riële vlak zo essentieel voor ons
sterk groeiende volk in een tijd van
snelle technische, economische en inter
nationale ontwikkeling brengen zware
problemen voor de overheidsfinanciën
met zich mede.
De beschikbare middelen op de ka
pitaalmarkt zullen voor een groot deel
noodzakelijk zijn voor de financiering
van investeringen in de woningbouw en
in het bedrijfsleven en van de activitei
ten der lagere publiekrechtelijke licha
men. In het licht van de conjuncturele
vooruitzichten, .waarbij rekening zal
moeten worden gehouden met een gro
ter beroep van het bedrijfsleven op de
kapitaalmarkt, zal het door de centrale
overheid in 1960 op de kapitaalmarkt te
dekken kastekort lager moeten liggen
dan in 1959. Beperking der uitgaven
van het overheidsapparaat zal dan ook
moeten plaatsvinden voorzover dit zon
der aantasting van essentiële overheids
taken mogelijk is. In dit verband blijft
iiiiiHiHiiiiiiiiiiiiniiiiimiiiiiiiiiiiMiiiiiiiniiiiiiitmiiiimiiiiiiiiiMiiiiiiiiitiiimiiMiiiiiniiMiiiiiiii|imiiiiiiiiiiiiiniiiiii|iiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiHimiinijmiHi
van voldoende woongelegenheid zal hoge
prioriteit worden verleend.
Dit uitgangspunt en met name de con
sequenties voor het beleid van hetgeen
is aangeduid met de termen evenwicht,
groei en vruchten, behoeven uiteraard
een nadere concretisering. Het is duide-
lijk, dat dit in het kader - an deze verkla-
ring slechts op beperkte wijze mogelijk
is. De regering stelt zich met name voor
zeer binnenkort aan de kamer een nota
over te leggen, waarin het gehele com
plex van voorzieningen op het stuk van
lonen en andere arbeidsvoorwaarden
enerzijds en huren en consumentensub
sidies anderzijds is vervat.
Het financieel-economisch beleid
te worden afgestemd op de
handhaving van het interne en ex
terne monetaire evenwicht. Het in
terne monetaire evenwicht is een der
fundamentele voorwaarden voor het
bereiken van de in sociaal en ecorio
misch opzicht zo uiterst
de regering streven naar grotere ef
ficiency in het overheidsapparaat.
De zojuist met het oog op het be
reiken van een evenwichtige woning
markt aangekondigde verhoging der
huren heeft tevens belangrijke betekenis
vo<?r de financiering van de overheids-
huishouding. De drukkende subsidie-
last met betrekking tot de woningbouw
kan daardoor worden verlicht. Een ver
dere sanering van het overheidsbudget
zal worden nagestreefd door afschaffing
lingen van. lonen en andere arbeidsvoor
waarden, met inachtneming van het in
voeren van de noodzakelijk geachte com
pensatiemaatregelen bij de komende
huurverhoging en de afschaffing van
het consumentensubsidie c - melk.
In verband met het invoeren van een
gedifferentieerde loonvorming enerzijds
en de positie der laagstbezoldigden
anderzijds is de regering voornemens
binnenkort aan de Sociaal-Economische
Raad het verzoek te richten een advies
uit te brengen met betrekking tot de
wenselijkheid en mogelijkheid van een
wettelijke regeling van het minimum
loon. De regering erkent dat bij de in
voering van de gedifferentieerde loon
vorming bijzondere problemen ryzen
voor personen, die niet werkzaam zijn
in het bedrijfsleven. De bedoelde pro
blemen hebben haar volle aandacht.
Op korte termijn zal de regering
onderzoeken in hoeverre de toe- en
bijslagen op de invaliditeits- en onge
vallenrenten van de beneden 65-jari-
gen dienen te worden verhoogd.
Op concurrentie gericht beleid
Het prijs- en kartelbeleid zal gericht
worden op de bevordering van gezonde
concurrentieverhoudingen, waarbij zo
vel de voordelen van de produktiviteits-
verbeteringen in de prijsvorming tot
uitdrukking worden gebracht als de
efficiency-stimulerende vormen van
samenwerking in het bedrijfsleven tot
hun recht komen. Met name in een
systeem van vrijere loonvorming is het
kartelbeleid zo mogelijk nog essentiëler
dan bij een meer geleide loonvorming.
Wil men voorkomen, dat in het kader
van een vrijere loonpolitiek loon
stijgingen per bedrijfstak tot prijsstij
gingen leiden, respectiëvelijk wil men
voorkomen, dat mogelijke prijsdalingen
achterwege blijvert, dan is een actief,
op bevordering van de concurrentie ge
richt. beleid noodzakelijk.
Op grond van sociale en ook van
economische motieven rekent het ka
binet het zich tot taak, mede door het
bevorderen van daarop gerichte spe
cifieke maatregelen, er krachtig toe
bij te dragen, dat brede lagen van ons
volk werknemers en zelfstandigen
zich duurzaam persoonlijk bezit
kunnen verwerven. Zo wordt onder
meer gedacht aan de bevordering van
winstuitkeringen aan werknemers, ge
premieerde spaarregelingen, eigen
woningbezit en effectenbezit.
Verdere ontplooiing P.B.O.
In het belang van de bevordering van
het maatschappelijk zelf-doen en van
een zo intensief mogelijke samepwerking
tussen werkgevers en werknemers zal
de regering het beleid voortzetten, dat
is gericht op een verdere ontDlooiing
van de publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie.
Een ernstige bezinning op het te voe
ren garantiebeleid voor de landbouw
acht de regering noodzakelijk. Verlaging
der daarmede voor de overheid jaarlijks
verbonden kosten is geboden. Hierbij
moet met name worden gedacht aan het
producentensubsidie op melk. Het te
Advertentie
HAARLEM TEL 02500-1)86?
Naar „Paris Presse" gisteren heeft ge
meld hebben vyf belangrijke maatschap
pijen, die gespecialiseerd zijn in het fa
briceren van electronisch materiaal, een
gemeenschappeiyke onderneming opge
richt, die zich Europese produktie ten
doel stelt van geleide afweerprojectielen
naar Amerikaans model. De vyf maat
schappijen zijn Thomson-Houston
(Frankryk), Telefunken (Duitsland),
Les Ateliers de Construction Electrique
de Charleroi (België), Fimmecanica
(Italië) en Philips (Nederland). De ze
tel van de nieuwe onderneming zal te
Parijs zyn gevestigd.
Siobhan McKenna heeft maandag
avond in de Utrechtse Stadsschouwburg
de titelrol gespeeld in Bernard Shaws
Saint Joan", waarmede het Dublin
Gate Theatre in Nederland een korte
tournee maakt: vanavond in Den Haag,
morgenavond in Amsterdam. Het was
de eerste maal. dat de befaamde Ierse
actrice in ons iand optrad, met de ova
ties van het Parijse publiek vermoede'
lijk nog in de oren. Het grootse succes
in het Théatre des Nations volgde
overigens op enthousiaste bijval in een
reek van jaren in Ierland,
Engeland en Amerika behaald. Dit alles
moet voor de Nederlandse schouwburg-
ganger wel ruimschoots voldoende aan
leiding zijn om met hooggestemde ver-
van het consumentensubsidie op melk. voeren landbouwbeleid zal overeenkom-
Ik moge nu ingaan op enkele aspecten
van het zo belangrijke vraagstuk van
lonen en andere arbeidsvoorwaarden. De
regering erkent, dat in de ruimte in
de betalingsbalans een aanwijzing kan
worden gezien voor de mogelijkheid tot
uitzetting der bestedingen in de con
sumptieve en/of investeringssector. Zij
meent nochtans dat, teneinde de stabili
teit van het binnenlandse prijs- en kos
tenniveau te bevorderen, de ontwikke
ling der verschillende inkomenscatego
rieën primair dient te worden bepaald
door het verloop van de produktie per
hoofd der beroepsbevolking. Zij is der
halve van oordeel, dat voor de verbe
tering van het looninkomen bij ge
geven prijzen en een ongewijzigde ruil
voet met het buitenland voornamelijk
de stijging van de produktie per werk
nemer in de verschillende sectoren van
het economische leven bepalend is. De
in het algemeen belang noodzakelijke
huurverhoging en de te treffen maatregel
op het stuk van het consumentensubsidie
zullen tot een stijging van de kosten
van levensonderhoud leiden.
De regering zal, onverminderd haar
standpunt ten aanzien van het systeem
van loonvorming, in verband daarmede
compensatiemaatregelen bevorderen. Al
dus zal op een niet onbelangrijk deel
van de voor loonsverbetering beschik
bare ruimte zoals in het voorgaande
omschreven beslag worden gelegd.
Wat het loonsysteem betreft aan-
----- belangrijke
waardevastheid van het geld. Sociaal,
omdat waardevermindering van het
geld het probleem van de vergeten
groepen opnieuw verscherpt en eco
nomisch, omdat het hierbij gaat om
onze exportpositie en daarmede om
onze werkgelegenheid alsmede om de
handhaving en stimulering van de
spaarzin.
Het externe monetaire evenwicht im
pliceert een betalingsoverschot. dat
onder meer in verband met de groei
van ons met name voor de werkge
legenheid zo belangrijke goederen-,
diensten- en kapitaalverkeer voldoende
is. De economische groei van onze na
tionale economie, waarover ik zo juist
sprak, heeft betrekking op werkgele
genheid en produktiviteit. De verbre
ding en verdieping van onze economie
kan worden bereikt mede met behulp
van een sociaal-economisch en finan
cieel beleid, dat voor de daarop ge
richte activiteiten van het bedrijfsleven
werkgevers en werknemers tezamen
het juiste klimaat schept. Zo zal het
voor de ontwikkeling van de werk
gelegenheid zo belangrijke industriali
satiebeleid worden voortgezet. Mede
zal bijzondere aandacht dienen te wor
den geschonken aan een verdere ver
betering der verbindingen te land en
te water om de noodzakelijke econo
mische ontplooiing mogelijk te maken
en aan de eisen van het zich zeer snel
ontwikkelende verkeer te kunnen vol
doen.
Voor dié gebieden, waar de groei der
werkgelegenheid achterblijft, zal een
regionaal welvaarts- en welzijnsbeleid
worden gevoerd, waarbij het accent valt
op het regionale industrialisatiebeleid,
doch waarbij tevens de ontwikkeling
van andere welvaartsbronnen, waaron
der het toerisme, voor bepaalde gebieden
zal worden nagestreefd. De verkeers-
geografische ontsluiting van deze gebie
den dient in verband daarmede krach
tig te worden bevorderd. Maatregelen
worden voorts onder ogen gezien ter
verbetering van de produktie-voorwaar-
der van agrarische bedrijven. Tenslotte
zal de uitvoering varj het Deltaplan en
de Zuiderzeewerken voortgang blijven
vinden.
In het gehele regeringsbeleid zal grote
aandacht geschonken blijven worden
aan de positie van het midden- en
kleinbedrijf. Met het oog daarop zal het
tot dusverre gevoerde algemene en spe
cifieke middenstandsbeleid op krachtige
wijze worden voortgezet.
De belastingdruk is- in Nederland wel
zeer zwaar geworden. Niettemin is ver
lichting slechts mogelijk, indien en voor
zover de groei van het nationaal inko
men de toeneming van de omvang van
het staatsbudget overtreft. Op dit doel
zal het beleid der regering mede zijn
gericht. In een zodanig fiscaal beleid zal
prioriteit moeten worden gegeven ener
zijds aan verlaging van de belastingdruk
daar, waar deze onevenredig hoog moet
worden geacht (als een zeer sprekend
voorbeeld van laatstbedoelde situatie
ziet de regering het thans bestaande be
lastingtarief voor ongehuwden), ander
zijds aan structuurverandering in de be
lastingwetgeving, teneinde knelpunten
voor de economische groei weg te nemen werknemers
Onze bevolkingsgroei stelt niet slechts langs de weg van een algemene wel
eisen voor wat betreft de werkgelegen- vaartsioonronde, die onder meer grote
heid en produktiviteit, maar evenzeer gevaren inhoudt voor de stabiliteit van
met betrekking tot het scheppen van het prijspeil, doch langs de weg van
voldoende woongelegenheid; dit is te herziening der bedrijfstaks- en onder
meer noodzakelijk gezien de nog be- nemingsgewijze overeengekomen rege-
stig het terzake gestelde in het advies
van de Sociaal-Economische Raad ge
richt zijn op:
1. het bevorderen van een zodanige
netto-bijdrage van de agrarische
sector, dat het nationale produkt
door een zo gunstig mogelijke
aanwending van de beschikbare
produktieve krachten zo groot
mogelijk wordt.
2. Het bevorderen van een redelijk
bestaan in de agrarische sector.
Ik wil mijn beschouwingen over het
sociaal-economisch beleid niet afsluiten
zonder te verklaren, dat de regering er
zich van bewust is, dat tal van maatre
gelen op sociaal en economisch terrein
een belangrijk complement vragen op
het gebied van het modern maatschap
pelijk werk en op cultureel gebied.
Daarmede kom ik aan een laatste be
langrijke sector voor het regeringsbeleid.
Meer nog dan de materiële welvaart
is voor geheel ons volk het geestelijk
welzijn van betekenis. De zorg voor het
algemeen belang brengt mede dat de
overheid ook daarbij een eigen taak
heeft.
Nog sterker echter dan elders treedt
op dit terrein de vrijheid en daarmee
de eigen verantwoordelijkheid en eigen
taak van persoon en vrije organisatie
op de voorgrond. De regering is er zich
ten volle van bewust, dat zulks een
wezenlijke begrenzing meebrengt van
Maandag heeft de Noordoostpolder de beschikking gekregen over een rijdende
hoefsmederij. Voorheen hebben de boeren geklaagd over de grote afstanden, die
Zij moesten afleggen om hun paarden te laten beslaan. Twee smidsknechten uit
Nagele hadden oor voor de moeilijkheden en construeerden binnen drie dagen een
rijdende hoefstal. Om aan de benodigde vergunningen te komen, hadden zij aan
merkelijk langer werk. Maandagmiddag werd het eerste paard, in de rijdende
hoefstal beslagen. De twee smeden vertelden, dat hun agenda voor de eerstvol
gende weken reeds volgeboekt was.
vaardt de regering in beginsel de ge- de taak der overheid. Dat neemt niet
iiiimiiHniuiiiiiiiiniiiiimiiiiiiiiminiiitiimmiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiDiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiii
dachte van een gedifferentieerde lotin-
vorming. Het institutioneel kader voor
een afgerond stelsel hiervan zal wor
den voorbereid. De regering overweegt
een wettelyke regeling, waarin is ver
vat een overdracht van bepaalde thans
bij de minister van sociale zaken en
volksgezondheid en het college van
rijksbemiddelaars op het stuk van loon
vorming berustende bevoegdheden aan
het georganiseerde bedrüfsleven. In af
wachting van een en ander heeft de
regering in beginsel besloten onder be
paalde voorwaarden in de nabije toe
komst bij het aangaan of verlengen van
collectieve arbeidsovereenkomsten de
mogelijkheid te openen voor een gedif
ferentieerde verbetering van lenen en
andere arbeidsvoorwaarden op de
grondslag van bedrijfstakgewüs en on
dernemingsgewijs overleg.
ier concretisering van deze voorwaar
den stelt de (regering zich voor, op zeer
korte termijn overleg te plegen met het
georganiseerde bedrijfsleven. Deze ge
differentieerde verbetering kan de vorm
aannemen van een verbetering van de
lonen, bijvoorbeeld bij een verwerking
van de huurbijslag 1957 of van de se
cundaire arbeidsvoorwaarden, bijvoor
beeld door het maken van een aanvang
met een arbeidsverkorting. Deze verbe
tering zal slechts kunnen plaatsvinden
voorzover de stand en 3e vooruitzich
ten van de produktie per werknemer
haar veroorloven en gewaarborgd is. dat
ui' deze verbetering geen prijsverhoging
voortvloeit en dat rekening is gehouden
met nog te wachten compensatiemaat
regelen.
Door een en ander zal derhalve een
verbetering in de welvaartspositie van
zich niet voltrekken
weg, dat zij het haar plicht acht met
kracht de ontwikkeling en ontplooiing
van de geestelijke volkskracht te bevor
deren.
Wil Nederland zijn plaats in de rij
der volkeren handhaven, hetgeen voor
de werkgelegenheid en voor de bestaans
mogelijkheid van geheel ons volk nood
zakelijk is, dan zullen bij de snelle ont
wikkeling van wetenschap en techniek
aan ons onderwijs en wetenschappelijk
onderzoek hoge eisen moeten worden
gesteld. Daarbij plaatsen de sterke be
volkingsgroei en de in korte tijd ver
dubbelde belangstelling voor het voort
gezet onderwijs ons voor uitermate moei
lijke problemen. Teneinde ieder in staat
t° stellen zirh overeenkomstig zijn aan
leg en toewijding te ontplooien en tege
lijkertijd het Nederlands potentieel aan
intellect en bekwaamheid zo goed mo
gelijk te benutten, zal de regering ern
stig naar verbetering van de doelmatig
heid van het onderwijs streven, waartoe
ook de enorme uitgaven noodzaken, die
het onderwijs thans reeds vraagt en in
de topkomst nog in stijgende mate zal i
vergen.
Daartoe is allereerst nodig, dat voor
de verschillende takken van onderwijs
voldoende bekwame docenten beschik
baar zijn. De regering zal dit met kracht
bevorderen. Ook dient een betere aan
passing van Let onderwijs aan Je ver
schillende capaciteiten der leerlingerl te
worden bevorderd "Daartoe zal het
wetsontwerp op het voortgc .et onder
wijs een belangrijke bijdrage kunnen
leveren. Daarnaast zal d. bouw van
scholen, met name voor het voortgezet
onderwijs, zoveel nogelijk worden ver
sneld. Öok de herziening van de hoger-
onderwijswet acht de regering van
gr- belang. In het hiertoe strekkend
ontwerp zal -orden opgenomen een
verhnginp a een subsidiepercentage
vocv de bijzondere universiteiten en
hogescholen en voorts de subsidiëring
op dezelfde voet van de Gemeentelijke
Universiteit van Amsterdam.
De regering overweegt voorts een ver
dere spreiding van instellingen van ho
ger onderwijs. De dreigende vertechni-
sering en d toenemende vrije tijd doen
steeds duidelijker de waarde naar voren
komen van de jeugdvorming, de volks
ontwikkeling en de Sportbeoefening en
tonen aan, dat overheidssteun aan de
cultuur niet alleen terwille van kunst
en kunstenaars, maar omderwille van
het gehele volk noodzakelijk is. In dit
verband denkt de regering tevens aan
de bevordering van activiteiten op het
terrein van de geestelijke volksgezond
heid en van het maatschappelijk werk.
De regering zal bevorderen, dat by de
grote inspanning, die ons volk moet le
veren voor de verdediging van onze be
schaving en voor zijn economische en
sociale welvaart, ook aan de zojuist ge
noemde sectoren passende aandacht zal
worden besteed. Een krachtige aanpak
van de onderscheidene vraagstukke
verband houdende met de ontwikkeling
der atoomwetenschappen, acht de rege
ring geboden. De bescherming van de
bevolking tegen de gevaren van radio
actieve straling vraagt daarbij bijzon
dere aandacht.
Ten aanzien van het binner.xands
beleid mogen enige belangrijke facet
ten niet onvermeld blijven. Waar de
regering decentralisatie, zover die
mogelijk is binnen het kader van het
algemeen belang, voorstaat zal zij bin
nen dat kader, de zelfstandigheid der
lagere bestuurlijke organen bevorde
ren. Daartoe zal mede moeten strek
ken een spoedige behandeling van aan
de Staten-Generaal aangeboden ont
werp van wet, regelende de financiële
verhouding tussen rijk en gemeenten.
In dit verband zal de regering de mo
gelijkheden to'. uitbreiding van het
plaatselijk belastinggebied onder het
oog zien.
Voor de grote agglomeraties, welker
bestuursproblemen niet kunnen wor
den opgelost door middel van grens
wijzigingen, en/of intercommunale
samenwerking, zal worden gestreefd
naar het scheppen bij de wet van
nieuwe bestuursvormen, afgestemd op
de bijzondere behoefte van het betrok
ken gebied. Bijzondere aandacht zal
worden gewijd aan de regeling en
functionering van het georganiseerd
overleg.
Definitieve regeling voetbalpool
In het proces naar aanleiding van het
verongelukken van een treintje op de
tandradbaan naar de top van de
Drachenfels, dat op 14 september van
het vorige jaar aan zeventien mensen
het leven kostte en waardoor 117 inzit
tenden werden gewond, zyn gisteren
twee functionarissen tot voorwaardely-
ke gevangenisstraffen veroordeeld. Al
dus berichten Reuter en A.F.P.
De 57-jarige Carl Sauder, die als
inspecteur van het ministerie van ver
keer van de staat Noordryn-Westfalen
toezicht op het materieel moest hou
den, kreeg ne~cn maanden voorwaar
delijk, terwyl de directeur van de maat-
schappy die de tandradbaan exploiteer
de, de 48-jarige Eberhard Nitsche, tot
zeven maanden voorwaardelyk werd
veroordeeld. De bestuurder van de
trein en een collega van Saunder wer
den vrygesproken.
Advertentie
Advertentie
Kom naar het onvergetelijke
miniatuurstadje!
Den Haag Scheveningen
Zoals ik reeds eerder opmerkte is het
niet wel mogelijk, reeds thans een re
geringsstandpunt te formuleren met be
trekking tot tal van vraagstukken die
om voorziening vragen. Ik moge vol
staan met nog mee te delen: Dat een
snelle invoering van de weduwen- en
wezenwet zal worden bevorderd, waar
voor een spoedige indiening en be
handeling van voorstellen tot nadere
aanpassing van de ambtelijke pensi
oenen aan de sociale verzekerings
wetten noodzakelijk is; dat een onder
zoek naar de herziening van het onder
nemingsrecht zal worden ingesteld; dat
een definitieve regeling van de kwestie
voetbalpool zal worden nagestreefd na
herziening der loterij wet en dat bij de
voortzetting van de parlementaire be
handeling van de algemene kinderbij
slagwet de hiertegen gerezen bezwaren
zorgvuldig zullen worden overwogen.
Mijnheer de voorzitter, in het begin
van mijn verklaring heb ik er op ge
wezen in welk opzicht het thans op
tredende kabinet zich onderscheidt van
zijn naoorlogse voorgangers. Het is er
zich van bewust dat met name de ver
andering van de basis, waarop het
steunt, eigengeaarde moeilijkheden toe
voegt aan de veelheid van de proble
men, waarmede ieder kabinet hetwelk
in ons land in het huidige tijdsbestek
optreedt, te maken zou krijgen. Dit
maakt de taak van de regering met be
trekking tot de oplossing van die pro
blemen niet eenvoudig. De verantwoor
delijkheid, die zij terzake te dragen
heeft, is een zware. De regering wil
in een vruchtbare samenwerking met
de volksvertegenwoordiging, een be
leid ontwikkelen, waarin voor de zich
voordoende vraagstukken op kortere
en langere termijn die oplossingen ge
vonden worden, die gewogen naar
maatstaven van zo groot mogelijke ob
jectiviteit in de weegschaal van het
algemeen belang niet te licht bevonden
zullen worden. De algemene beginselen
van het regeringsbeleid, waarover ik zamenlijke arbeid rusten.
wachtingen naar de aanvang uit te kij
ken. Wat ons evenwel betreft is het
we bekennen het met enige schroom
niet de grootste gebeurtenis gewer
den, waarop wij ons bij voorbaat ver
heugd nadden. Dit wil niet zeggen, dat
wij een actrice gezien hebben, die het
métier niet beheerste. Het tegendeel is
waar. Maar in feite begint het echte
toneel eerst daar, waar men de tech
niek -niet meer ervaart, in dat ongrijp
bare en onomschrijfbare gebied, waar
het zingtuiglijk waarneembare wegvalt
voor wat eruit opstijgt aan meeslepen
de, overtuigende illusie. In dit geval
had men, op grond van wat men zoal
van 'iobhan McKenna had kunnen le
zen, een hartstochtelijk bevlogene /er-
wacht, in wie men de sterke kracht
van een kinderlijk rotsvast geloof zou
ontmoeten', of in wie men in ieder ge
val onomstotelijk zou kunnen geloven.
Gevaarlijk subjectief lijkt het te con
stateren, dat deze Saint Joan slechts
ten dele overtuigd heeft en slechts zel
den ontroerd. Gevaarlijk subjectief,
maar welke andere maatstaf is er fei
telijk?
Siobhan McKenna maakte ln aet
uiterst dankbare eerste bedrijf een
veelbelovend entree. Hier verscheen .n-
derdaad het „gezonde en scherpzinnige,
meisje van het platteland" met alle
„boerse nuchterheid en vasthoudend
heid", die Shaw haar in het voorwoord
tot zijn stuk heeft toebedacht. Hier ont
waarde men ook de ontroerende kracht
van haar kinderlijk brutale geloof in
haar roeping. Toch betrapten wij ons
hier ook reeds op enige achterdocht:
deze harde, stralende brutaliteit zette
direct al zo fors in, dat er reden was
zich af te vragen hoe zij zich voor
de d.uphin ontwikkeld zou hebben. Zij
bleef daar op hetzelfde niveau gehand
haafd, maar had reeds ingeboet aan
vermogen tot verrassing: het was op
eens niet meer helemaal geloofwaar
dig, dat de koele en vrij rationalisti
sche aartsbisschop van Reims zich zo
maar gewonnen gaf. Hier was een te
kort aan voldoende nuancering, aan
soepelheid, dat men herhaaldelijk kon
opmerken. Voelde de actrice te weinig
het contact met de zaal, die weliswaar
in voelbare aandacht meeleefde, maar
ongetwyfeld aanmerkelijk minder
waarneembaar reageerde dan de Fu-
rijzenaars gedaan zullen hebben? Was
zij wellicht vermoeid door haar P;«" e
krachtsinspanningen? Dit zyn factoren,
die in een uiterst gevoelig bedrijf als
het toneel zwaar kunnen tellen.
Er komt nog iets anders bij, dunkt
ons. Men was getuige van een zeer
knappe voorstelling, die Shaws visie
nauwkeurig volgde en ook indrukwek
kend gestalte gaf, de zwakheden in
cluis. Het is niet nodig uitvoerig op
het stuk zelf in te gaaf). Het viel ons
opnieuw op, dat Shaw zijn heldin zich
nogal eens op de „common sense" laat
beroepen, waaruit hij haar „stemmen"
verklaart. Feitelijk neemt hij op een
merkwaardige wijze afstand van het
begrip „heilige". Hij hanteert het ener
zijds in de voor ons gangbare zin,
en toch is het in zijn visie gedegra
deerd van bovennatuurlijk tot boven-
menselyk: het betekent bij hem een na
tuurlijke kracht in het eigen innerlijk,
die sommige mensen ver boven bun
omgeving uittilt. Siobhan McKenna
lijkt daarover heen te willen spelen
naar een visie, die meer bij haar eigen
geloofsopvattingen past. Het is aan te
nemen, dat dit haar ook lukt als zij
volledig zichzelf kan geven. Op deze
avond zag men de krachtsinspanning in
die richting, de technische middelen er
voor, maar de wezenlyke spankracht,
die tot een suggestibele eenheid van de
rol moet leiden, was er slechts spo
radisch, zelfs niet helemaal in dat ove
rigens toch zeer treffende ogenblik,
dat zij door vrees voor de dood ge
dreven haar stemmen enkele ogenblik
ken lang verloochent en inderdaad
vermorzeld neerzit, want waar was
daarna het echte vuur van haar op
nieuw oplaaiende geestkracht.
De andere spelers hadden van de
opgesomde factoren minder last; hun
rollen waren ook opmerkelijk mincier
veeleisend. Zij allen hebben in ieder
geval bereikt, dat de volle zaal uiterst
geboeid heeft meegeleefd, ook met de
fjguur van Saint Joan overigens, want
ook haar creatie was toch zeer indruk
wekkend, al bereikt zij dan niet de
toppen, die hooggespannen verwachtin
gen hadden Voorgespiegeld.
R.
Het botert op het ogenblik niet al te
best tussen de Britse commerciële
televisiemaatschappyen en daarby
heeft een door „Associated-redif-
fusion" by de autoriteiten ingediend
plan voor een tv-kanaal voor fynproe-
vers, dat zeventig miljoen gulden moet
gaan kosten, als knuppel in het hoen
derhok gediend.
In Engeland wordt van verschillende
zijden aangedrongen op de invoering
van een derde televisieprogramma, zo
als er hier in Nederland propaganda
wordt gemaakt voor een tweede, even
tueel commercieel, tv-programma.
Wordt, aldus redeneert men nu by
„Associated-Rediffusion". dit derde ka
naal toegewezen aan de commerciële
in deze verklaring sprak, zullen daarby
richtinggevend zijn.
De regering hoopi en vertrouwt, dat
de volksvertegenwoordiging haar daden
op hun eigen merites zal willen bezien.
Reeds sprak ik uit. dat het handhaven
en versterken van de democratische in
stellingen en van de idee der democra
tie meer in het algemeen door de rege
ring als een van haar eerste plichten
wordt beschouwd. De regering hoopt,
dat haar contact met de volksvertegen
woordiging zodanig zal zijn. dat de idee
van de democratie daardoor in ons
volk versterkt wordt, dat de begrippen
politiek en democratie door ons volk
positief tegemoet getreden zullen wor
den en dat er groot begrip moge blij
ven voor het voorrecht, dat wij hebben
door in een democratisch land te leven,
in ons koninkrijk onder het Huis van
Oranje. Moge Gods zegen op onze ge-
televisie, dan moet de zendtyd worden
verdeeld onder de bestaande maat-
schappyen met het gevolg, dat deze
niet alleen de BBC beconcurreren,
maar ook elkaar.
„Wy geloven niet," aldus heeft Cap
tain Tom Brownrigg. directeur-gene
raal van „Associated-Rediffusion" ver
klaard, „dat het verstandig zou zyn,
dezelfde artiesten, dezelfde „quizzes"
en dezelfde soorten uitzendingen te heb
ben op twee commerciële kanalen in
eenzelfde gebied. Dat zou het niveau
van de programma's verlagen en al
leen maar de kosten van de artiesten
door de toenemende vraag doen sty-
gen."
Volgens het plan van „Associated-Re
diffusion, waarvan de kosten gemeen-
schappelyk door de commerciële tv-
maatschappyen zouden moeten worden
gedragen, zouden via het „fynproevers-
kanaal" gedurende vier uren per avond
serieuze toneelstukken en concerten en
informatieve of leerzame programma's
voor volwassenen worden uitgezonden.
„Associated-Rediffusion" is bereid
25 miljoen gulden per jaar te verliezen
op de uitvoering van dit plan, mits
de andere grote commerciële tv-maat-
schappyen de rekening helpen betalen
die, zoals gezegd,'op zeventig miljoen
gulden per jaar wordt geraamd.
In het NTS-programma van heden
avond wordt de film „Vrouwen die het
teken dragen" („Turn the key softly")
vertoond van de Britse regisseur Jack
Lee met Yvonne Mitchell en Terence
Morgan in de hoofdrollen. Vooraf een
tekenfilm en „Fishermen of the Coast",
de vyfde en laatste aflevering in de
filmserie „The Borneo Story".
Na een programma van populaire
muziek onder het motto „Licht te ver
teren", kan men vanavond via de
K.R. O. -microfoon luisteren naar een
Operaprogramma door het Omroepor
kest en het Omroepkoor onder leiding
van Bogo Leskovic met medewerking
van Erna Spoorenberg, sopraan en
Fernando Bandera, tenor.