Voortreffelijke
Jandcek s
van
opvoering
Kat ja Kabanova
e
Uitzending dienstplich
tigen naar Nie
At
's Lands Kroniek
<ls®
Een nieuwe boortechniek
Nederlands Ballet treedt op
in Rotterdam
Muziekdrama van even persoonlijke
als geïnspireerde kracht
VS
CALLAS ALS MEDEA
Prof. Rümke over geestelijke
volksgezondheid
1
Première van ballet van Conrad
van de Weetering
De decors ware
meesterstukken
Gevolgen voor de duur der
eerste oefening?
Pater Placidus
O.F.M. Cap. f
Vader steekt met
bajonet naar baby
Grens tussen gezond en ziek kan
niet concreet ivorden aangegeven
gevitaliseerd
V B
<C6gt als zij nu eenmaal in een be
tten dorpsgemeenschap doet een
ipsdaad voort: een kindermoord, die
f,K r haar pleegmoeder wordt gedaan,
deze misdaad brengt een andere mis-
^Ad, of liever gezegd een hoofdzonde
bU flet l'cht: de hoogmoed, die de
P egmoeder tot een kindermoordenares
W.kkt. Kostelnicka in Jenufa is de wer-
tj 'ike hoofdpersoon en een tragische
Vp r- Deze belangrijke, menselijk
hS boeiende inhoud, die Jenufa
tjpY' verschait aan het drama een
pphe, gesloten vorm in drie echte be-
pflven, terwij) het in Katja Kabanova
tL?r. blijft bij geëxalteerd beleefde na-
Vpheid, die geen waarlijke dramatische
V, kan vinden en in korte taferelen
5[.Prhijtrekt. De schoonmoeder is een
bent, een karikatuur van een wijf.
lp, mensen, die zich door haar laten
paneren, zijn in werkelijkheid niet be-
Onder tram gedood
Fietser aangereden
en gedood
Door Utrechtse politie
gearresteerd
Mgr. Van Dodewaard
naar Hoorn
Agenda van het
Holland-F estiva
J
Geschenk van de sjah
Voor de bemanning van
de De Ruyter
Balletmeester in het
gelijk gesteld
VLUCHTELING
AANGEHOUDEN
Spaar
Si-Si kroonkurken
UtH0
TANDARTSBEZOEK ÜV NEDERLAND
WOENSDAG 17 JUNI 1959
■vil 11:1 II
«ftk
55
LEO HANEKROOT
Bemmelse Bataven en Romeinse Nijmegenaren
in vreedzaam conflict Feest rond archeo
logische" vondst
1
Elke werkdag f 100.-
Elke zaterdag f 1000.-
Hoofdprijs f 30.000.-
De winnaars van vorige week
waren
Bl«. f 100.-
i r.,.
De opening van
het Holland Festi
val voor Rotterdam
geschiedde dins
dagavond in de
Rotterdamse
Schouwburg met
het optreden van
het Nederlands Bal
let, dat o.a. de pre
mière bracht van
de vijf Etudes voor
elf dansers in choreografie van Conrad
van de Weetering op muziek van Frank
Martin, Zoals de titel 'reeds aangeeft
heeft men hier met een ballet te doen
waaraan geen program ten grondslag
ligt, maar dat zich zuiver en alleen cón-
centreert op de bewegingstechniek, die
natuurlijk grotendeels stoelt op de fi
guren van het klassieke ballet, maar
daaraan niet al te eenzijdig gebonden
blijft.
Typerend voor de instelling van de
moderne choreograaf is hier de grote
directheid en efficiency van de bewe-
Libuse Domaninska en Beno Blachut in Kat ja Kabanova.
Met een prach
tige voorstelling
van Janaceks „Kat-
ja Kabanova"
heeft de Neder
landse Opera dins
dag te Amsterdam
haar eerste aandeel
geleverd in he.'
Holland Festival.
De opvoering droeg
grotendeels het
'empel van het Nationale Theater te
-raag. Slechts kleinere rollen werden
"Oor Nederlandse artiesten vervuld,
«nze Tsjechische gasten zijn grote kun-
penaars. Gisteravond hebben zij onder
Riding van hun meesterlijke eerste di
ssent Jaroslav Krombholc in Amster
dam een triomf gevierd met Janaceks
ingrijpende partituur.
Anders dan by de vyftien jaar oudere
"Jenufa" is „Katja Kabanova" muzikaal
inmerkelijk sterker dan dramatisch,
'h Jenufa houden die beide elementen
''kander niet alleen in evenwicht, doch
gaan een volmaakte integratie aan.
Katja Kabanova wordt men herin
nerd aan de zwakke dramatische af
komst van het stuk: Ostrowsky's „De
'^orni" of „Het onweer". Dit is een an-
'ek geworden stuk, waarvan Janacek
°veel mogelijk de quintessens in het
®ht heeft gesteld, aldus het realisti-
cke gegeven omduidend tot symboli
ze waarden.'
-,2ijn thema is hier hetzelfde als het
J'ijd bij hem is: het onvervulde men
Jr'lïke verlangen naar liefde, gepersp-
^"iëerd in de hoofdpersoon, een zuive-
goede vrouw die aan de liefdeloos-
van haar omgeving te gronde gaat.
j 6 omgeving, de wereld waarin Katja
Sovft, 's voornamelijk getekend in haar
c'ioonmoeder Kabanicha. die op haar
vebrt de verpersoonlijking is van het
patriarchaat met, zijn hysterische
v®erszucht in een onvrij, dom en van
.veroordelen verstard wereldje in een
'fentiende-eeuws Russiscji
t|.scinienae-eeuws rtussiscp provincie
wet aan de Wolga. Bij de onbeduiden-
k,'- volledig aan zijn moeder gebonden
)>an, Tlchon, vindt Katja slechts te-
e "rstelling. Zii begaat een misstap met
ppi jongeman, in wie zij het ideaal van
rt^ar liefde belichaamt. Het berouw
trover vergiftigt ook deze liefde. Dit
v'hgt een ander door Janacek met
Nnrliefde gecultiveerd thema in het
in8- de openlijke schuldbelijdenis,
een onweer zich ontlaadt, be-
Ppt Katja haar schuld aan de schoon-
POeder en de dorpsgenoten, doch bij de
f ®bsen vindt zij begrip noch vergeving.
\£h laatste verdrinkt zij zich in de
L0|?a, en ook dat is te zien als een
r kgische sublimering. De in haar
jacht eeuwig onbewogen voortstro-
ij'^bde Wolga is het symbool van de
iP'ten de menselijke wil doorstaande
5r, 'ns.stroom, waarin ook Katja Kaba-
pa is opgenomen en waarin zij haar
ade, dat is haar oplossing Vindt.
$Nt valt niet teontkennen.dat Jandcek
Juibolische tragiek geforceerd hèeft
Vj ,,een sterk daterende „tranche de
w® Katja's wereld is onbelangrijk ge-
|J?rden en haar tragiek is geen waar-
pke tragiek. Zij begaat een misstap,
paar werkelijk geen misdaad, en dat
j'd daar zo vreselijk onder lijden moet,
u.sileen maar het gevolg van acciden-
Le achterlijke toestanden. Het maakt
ar zielig, maar niet tragisch,
t)f, nu Jenufa komt uit de misstap van
V heldin die op zichzelf zo zwaar
tiv, dan sukkels, wier schaapachtig
Mfw r0
'l G'fde vrouwelijke draak, die eenvou-
AtPuieuze onderworpenheid gelogen
,kft wordt door de pleegdochter van
tp! met haar minnaar de vrijheid
p^hit ook een symbolisch bedoelde
t(.?er|stelling, doch in de vluchtig ge-
le etste karakters van deze personen
1)6 banaal om aan de draagwijdte van
1 symbool te kunnen toekomen.
Bij dit onbeduidende gegeven is het
des te opmerkelijker te ervaren, welk
een meesterlijke muziek het Janacek
in de pen heeft gegeven. Zyn in Je
nufa fundamenteel gevormde en se
dertdien verder ontwikkelde stijl is in
Katja Kabanova tot volle rijpheid ge
komen, die hem in staat stelt de pro
blematiek van het gegeven op louter
muzikale wijze te boven te komen.
Het is echter niet alleen een kwestie
van meesterschap in de ambachtelij
ke zin, die Janacek tot zulk een prach
tige partituur heeft gebracht. Met het
groeien der jaren is hij steeds geëmo-
tioneerder geworden. Zijn stijl schijnt
wel inzonderheid zo sterk gerijpt te
zijn onder de impuls van de enorme
gevoelsstromen, die door hem trok
ken. Misschien is die ernstige stijl
van hem, gekenmerkt door zijn kleine
motivisch-melodische patronen met
de grote wendigheid, die zij toelaat,
ook wel bij uitstek als drager van zyn
heftige, kort oplopende en dan weer
in een andere waarde verschietende
emoties. Zeker is, dat vergeleken met
Katja Kabanova Jenufa een strak
klassiek stuk lijkt en daarin zijn toch
ook al enorme gevoelsontladingen
gaande.
In Katja Kabanova treft deze disposi
tie van de ouder wordende Janacek
bijzonder gelukkig samen met het dra
ma, omdat Janacek de situatie gemeen
lijk grandioos redt door een overwe
gend lyrische muziek, waartoe de vene-
ratie, die hy zqn heldin kennelijk toe
draagt, hem overvloedig inspireert.
Wat hij om haar heen laat horen, is
van een ontroerende pracht en raakt
het hart diep door zyn oprechte bewo
genheid, zoals trouwens de hele parti
tuur van de eerste maten af, gespeeld
door het diep klinkende strijkkwintet
aangrijpt door de oprechte ernst van
haar expressie.
Met meesterhand heeft Janacek tel
kens de vele abrupte wendingen in de
dramatische situatie getroffen. Het
tweede liefdespaar geeft hem een nieu
we aanleiding voor zijn lyriek, maar
die houdt hy in een geheel andere stijl,
van een volksliedachtige eenvoud. De
dubbele liefdesscène van de beide pa
ren in het bos mag een schoolvoor
beeld in de muziek-dramatische litera
tuur heten. Het is echter ook weer niet
zo, dat Janaeek de dramatiek van de
handeling wegdrukt onder zyn lyriek.
Integendeel, de laatste bloeit telkens op
tussen de scheurende, vervaarlijke
klank, waarin het orkest een noodlottige
gedoemdheid suggereert, die een aan
zienlijk groter drama waardig zou zijn,
dan hier in werkeiykheid aan de orde is,
Zo heeft men dan een muziekdrama
van een even persoonlijke als geïnspi
reerde kracht, met dien vertande. dat
de muziek op zichzelf een drama speelt,
waar het toneel verre bij achter blijft.
De opvoering was, zoals gezegd, voor
treffelijk. Jaroslav Krombholc bracht
het Opera-orkest tot prestaties, die
zich evenzeer onderscheiden door soe
pele beweeglijkheid als door klankrijk
dom. Hij was de waarlijke beweger
van het drama, die op de scène volledig
steun vond in zijn artiesten: de stra
lend gezongen, uitsluitend in de zang
uitgebeelde Katja van Libuse Domanins
ka, haar welluidende, indringend ge-
timbreerde minnaar van Beno Blachut,
de met grote stemmiddclen gegeven
schoonmoeder van Mimi Aarden, het
andere liefdespaar van Viktor Koci en
Ivana Mixova; voorts Rudolf Kat, Gee
Smith en nog enkele kleine rollen onder
de kenneliik ingriipende hand van de
regisseur Hanus Thein tot zeer opmer
kelijke dramatische p-estaties ge
bracht.
De decors van Josef Svo'boda hebben
niet in de laatste plaats bijgedragen
tot dit schone resultaat. Ofschoon rea
listisch in uitgangspunt waren zy irre-
eel, sterk ruimte scheppend en met
een indringende suggestie van de poëti
sche sfeer. Zjj waren meesterstukken
van opera-decor: precies gemaakt in
het karakter van de muziek en het wij
de, schoon enigszins onbestemde per
spectief, dat zy zo fascinerende opent.
(Van onze Haagse redactie)
Enige socialistische Tweede Kamer
leden hebben de regering gevraagd „of
in het beleid ten aanzien van Nieuw-
Guinea verandering is gekomen op
grond van aan de regering bekende
feitelijke omstandigheden". De vraag
wordt gesteld in het verslag van de
Kamer naar aanleiding van het oijt-
werp tot wijziging van de dienstplicht
wet. Het verbod om landmachtdienst
plichtigen naar Nieuw-Guinea en de
West uit te zenden, zou door deze wij
ziging worden geschrapt. Sinds de wij
ziging van de grondwet in 1956 kunnen
deze dienstplichtigen reeds overal el
ders worden ingezet. De aanpassing van
de dienstplichtwet aan de gewijzigde
grondwet is toen echter achterwege ge
laten. Toen tijdens het laatste kabinet-
Drees de regering het met het oog op
de politieke situatie rond Nieuw-Gui
nea noodzakelijk achtte de defensie van
dit gebiedsdeel te versterken moest mi
nister Staf vrijwilligers oproepen. De
P.v.d.A. heeft zich sindsdien voortdu-
Tengevolge van een beroerte is dins
dag op 76-jarige leeftyd overleden de
bekende historicus pater Placidus
O.F.M. Cqp„ in dc wereld Petrus Pen-
nings.
Pater Placidus maakte filosofische
en theologische studies aan diverse
kloosters en werd in 1908 te 's-Herto-
genbosch tot priester gewyd.
Van 1911 tot 1924 was hij leraar1 aan
het seminarie te Langeweg, waar hy
voornameiyk geschiedenis doceerde.
Pater Placidus behaalde in Tilburg
de middelbare akte geschiedenis en
kwam, na dertien jaar in Langeweg
werkzaam te zijn geweest, naar Breda,
waar hy twaalf jaar rector van het
Wiiiibrordushuis is geweest. Van Bre
da uit bezocht hy voor historische pu-
blikaties regelmatig de rijksarchieven
in Brussel, Den Haag en het gemeente
archief in Breda, die hem de gegevens
verschaften voor zyn geschiedkundige
verhandelingen.
rend tegen wijziging van de dienst
plichtwet verzet.
De thans gestelde vraag wordt ge
motiveerd met een verwijzing naar de
regeringsverklaring waarin wordt ge
zegd „dat de aandrang op een spoedige
behandeling van het wijzigingsontwerp
onder meer verband houdt met de door
de regering voorgestane politiek ten
aanzien van Nieuw-Guinea".
Tevens wordt gevraagd of de regering
dc bedoeling heeft by eventuele uitzen
ding van dienstplichtigen voor hen ook
de duur van de eerste oefening te ver
lengen. Deze mogeiykheid is nameiyk in
de dienstplichtwet uitdrukkeiyk vast
gelegd.
Dinsdagmiddag zjjn op het Spui te
's Gravenhage twee personen aange
reden door een tram van lyn 8, die reed
in de richting Bierkade. Deze voetgan
gers staken al pratende het Spui over
zond&r op het verkeer te letten, kwa
men plotseling van achter een auto te
voorschijn en werden toen door lijn 8
overreden. De ene voetganger overleed
ter plaatse. De andere werd met een
hersenschudding en een hoofdwond
naar het ziekenhuis Zuidwal overge
bracht en daar opgenomen. De over
ledene is de heer E. Roosingk, 58 jaar-
en van beroep huisknecht.
Dinsdag is de 53-jarige J. O. de
Weerd uit de Allard Piersonstraat te
Rotterdam door een verkeersongeval
om het leven gekomen. Hy reed op
z\jn fiets in die straat geïyk op met een
bestelauto. Ter hoogte van het Mathe-
nesserplein ging hy zonder richting aan
te geven links voor de auto langs. Hy
werd aangereden en liep daarbij een
schedel basisfractuur op. Bij aankomst
in het Westerziekenhuis bleek, dat hy
was overleden.
]}-, gehieentetijke autoritcityn van
St.-Giles in Engeland hebben gelden vrijge
maakt voor de restauratie van het landhuis
waarin de poeet Milton ..Paradise Lost"
schreef en „Paradise Regained" begon.
ging, die zich overigens slechts in zyn
eerste ontstaan dekt met de impulsen
die van de muziek uitgaan en zich dan
in verdere ontwikkeling soms heel ver
daarvan kunnen verwijderen. Dit ligt
eigenlyk we] in de aard van de étude
waaraan de intentie van stylering wei
nig kan afdoen: in de concipiëring van
de bewegingsformule mogen dan ande
re factoren dan de zuiver lichameiy-
ke wereld spelen, in haar voortzetting
en evolutie eist het lichaam zyn uit
sluitende rechten. Hoewel de reproduk-
tie kenneiyk nog leed onder première
koorts, zo zelfs dat er op een gegeven
moment van een ernstig déraillement
sprake was, heeft het Nederlands Bal
let hier ook kunnen overtuigen van het
uitstekend materiaal dat zy in haar ge
lederen telt. Exact en krachtig been-
werk van Astrid Liefting, de vederlich
te en sierlijke gang van Leonie Kramer
waren hier de sprekende exponenten
van een gedisciplineerde bewegings
kunst die ook meermalen naar het vir
tuoze neigde. Zoals over de gehele
avond ook wel bleek (we maken een
uitzondering voor de voortreffelijk <?p-
danste wals uit Tsjaikofsky's Vyfde
Symphonie) ligt het gehalte van het
solo- en groepswerk nog te. zeer uiteen
ten ongunste -/an laatstgenoemde. Dit
heeft byvoorbeeld veel afbreuk gedaan
aan de opening van de'avond. Klein
Avondspel op muziek van Gluck (fluit
concert) en in de wat tamme choreo
grafie van Rudi yan Dantzig. Waarom
in dit stuk, waarin het geraas van de
balletschoenen de yie fluittoon dikwijls
hinderlijk overstemde, niet van de be
lichtingstechniek werd geprofiteerd, is
ons niet duidelijk geworden. In de Vijf
de Symfonie van Massine - Tsjaikofs-
ky heeft men het duo Sonja van Beers
en Jaap Flier kunnen bewonderen om
zyn grote expressiviteit, sounlesse en
homogeniteit, terwyl Linda Manez een
bruisende vitaliteit wist uit te leven in
de. soloparty uit de wals. Vooral in dit
stuk heeft men kunnen beseffen welke
voortreffeiyke danseurs het Nederlands
Ballet bezit Jaap Flier, Aart Ver
stegen en Conrad van de Weetering
niet alleen, maar ook in de mannelijke
leden uit het corps de ballet, die met
hun lenige en beheerste sprongen voor
het krachtige accent zorgden. Aan het
slot van de avond kon men nog de ken
nismaking vernieuwen met het dans
spel „De wonderlijke mandarijn", dat
men zich ook nog zal herinneren van
het Joego-Slavisch Danstheater en
waarvan de voortreffelijke uitvoering
van het Nederlands Ballet van deze
avond de vergelyking met de presta
ties van hun buitenlandse collega's ge
makkelijk kan doorstaan. De rol van
het meisje werd hier ongemeen knan
en met zeer veel raffinement door Wil
ly de la Bye vertolkt, die zich steeds
duidelijker als een begaafd danseuse
ontwikkelt. Aart Verstegen heeft het
fysieke en psychische overwicht van de
mandarijn met grbte natuurlijkheid en
zonder enige vergroving tot uitdruk
king kunnen brengen: opvallend
hoe hij als centraliserende figuur toch
nog zijn tegenspelers hun kansen Wist
te geven. Rest ons nog een waarderend
woord uit te spreken voor de decors,
kostuums en voor het verzorgde aan
deel van het USO onder leiding van
Anton Kersjes.
B.G.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Na een twist met zijn eveneens 18-jarige
vrouw heeft een 18-jarige expeditieknecht
in Utrecht gepoogd in de woning van zijn
schoonouders aan de Spinozaweg de baby,
die nog slechts zeventien dagen oud was.
met een bajonet te doden. Hij stak het wa-
pen\ viermaal door de kap van de kinder
wagen, die in de gang stond, gelukkigzon
der de kleine te raken. Het echtpaar, dat
geen woning heeft, brengt de nachten door
in een tehuis voor daklozen. Overdag zijn
zij vgewoonlijk bij de ouders van de man
in de Orionstraat.
Daar hadden zij ruzie gekregen en de
vrouw verliet d-a woning met haar kinde
ren; zij heeft er ook nog een van een
jaar. Later keerde zij met het oudste
kind naar de Orionstraat terug met de bood
schap, dat haar man maar voor dit kind
moest zorgen. De vader werd bij zijn
thuiskomst daarover zo woedend, dat hy
een bajonet uit de schuur haalde en naar
het huis van zijn schoonouders ging,
waar een zusje van zijn vrouw hem open
deed en hy de steken in de kinderwagen
toebracht. Hij is door de politie in verze
kerde bewaring gesteld.
Zondag 21 juni wordt het veertigjarig
bestaan van de katholieke school voor
U.L.O., Hoorn en omgeving gevierd. De
katholieke U.L.O.-school te Hoorn was
destyds de eerste school voor katholiek
vervolgonderwys in Noord-Holland bo
ven het IJ en voorziet? in het onderwijs
voor leerlingen uit Hoorn en twintig
omliggende parochies. Zondag tien uur
zal in de dekenale kerk te Hoorn een
pontifikale H. Mis worden opgedragen
door mgr. dr. J. A. E. van Dodewaard,
bisschop-coadjutor van het bisdom Haar
lem.
De bisschop-coadjutor zal ook aan
wezig zyn op de officiële receptie die
in het Park zal worden gehouden.
Geen Arabische vrouwdoch Maria CaUas, gefotografeerd tijdens de repetitie
van Cherubini's opera „Medea" in de Koninklijke Opera te Londen. Maria Callas
vertolkt de titelrol. Vanavond is de première van een serie van vijf voorstellingen.
Daarna neemt de zangeres enige dagen vakantie, alvorens zij in het Concert
gebouw te Amsterdam zal optreden.
Voor de provinciale raad voor de
geestelyke volksgezondheid in Overys-
sei, die dinsdag te Zwolle zyn jaarver
gadering hield, heeft prof. dr. H. C.
Rümke, hoogleraar in de psychiatrie
aan de rijksuniversiteit te Utrecht, een
Donderdag 18 juni
Amsterdam: Stadsschouwburg. 7 uur: Tristan
und Isolde Wagnervercniging).
Den Haag: Geb. v. K. en W.. 8.15 uur:
Katja Kabanova (Ned. Opera).
Utrecht: Stadsschouwburg, 8.15 uur: Ne
derlands Ballet.
Groningen: Stadsschouwburg. 8 uur: Eury-
dice (Grenier de Toulouse).
Drift: Prinsenhof, 8.15 uur: Elckerlyc (Ned.
Comedie).
Advertevtie
i Kwaliteitsproduct van de Wybert-Fabrleken. 70 en 80 ct. alléén bij Apothekers en Orogistan
Bemmelse Bataven, verre nazaten
van Claudius Civilis, hebben het op
Romeins verleden trotse Ulpia Novio-
magum opnieuw een poets gebakken.
De strydbyi tussen Bataven en Ro
meinse Nijmegenaren werd opgegra
ven enkele jaren geleden, toen Ny-
megen het feit herdacht, dat achttien-
honderdvyftig jaar geleden Marcus
Ulpius Traianus Nijmegen tot stad
verhief. Zoveel feestgedruis rond een
Romeins keizer zinde de Betuwena-
ren niet, die er min of meer een be
lediging in zagen voor de grote Bata
vier, die destyds de w'Jk moest nemen
voor de wrekende adelaar van de Ro
meinse legioenen. De legende wil dat
Claudius uitweek naar de Betuwe en
wel naar de plaats waar nu het kas
teel-raadhuis De Kinkelenburg
Van Bemmel staat. De oude stryd-
geest werd rond De Kinkelenburg
weer vaardig en van daaruit werden
in het feestjaar van Nymeegs 1850 ja
rige bestaan heel wat plannen tegen
de Keizerstad gesmeed. Over en weer
werd de stryd op allerplezierigste
wyze gestreden en na iedere scher
mutseling volgde immer een vochtige
verbroedering.
Dezer dagen hebben de Bataven op
nieuw van zich doen horen met een
nieuwe stunt, die nogal wat opzien
baarde. Onlangs is begonnen met de
bouw van de nieuwe Nijmeegse
schouwburg en in de bouwput werden
verleden week een aantal potscherven
aangetroffen, benevens brokstukken
van een schaaltje voorzien van een
vreemdsoortige inscriptie in spyker-
schrift. Nu oehoeft men in Nymegen
maar de spade in de grond te steken
om op Romeinse scherven te stuiten
en de stafi houdt er dan ook een ryks-
muséum op na, dat reeds lang te klein
is om alles te kunnen verstouwen wat
er in de loop der jaren aan Romeinse
potten, kruiken, sieradep en scherven
uit de grond is gekomen. Spijker
schrift is men in de Nijmeegse bodem
echter nog nimmer tegengekomen en
de deskundigen stonden daarom
uiterst gereserveerd tegenover de
vondst.
Inmiddels verkneukelden in het Be-
tuwse land zich een kleine groep Ba
taven over deze Nymeegse opgetogen
heid. Zy hadden namelijk by de plaat
selijke potten bakkery het bewuste
schaaltje laten vervaardigen en dat
tezamen met enkele prullaria en wat
scherven echt Romeins aardewerk op
een donkere nacht in de bouwput be
graven.
Dinsdagmiddag arriveerde een
groep Betuwse Bataven, met aan hét
hoofd burgemeester W. van Elk van
Bemmel, In Nymegen om op het stad
huis tegenover de hoogste autoriteit
van de stad rekenschap te geven van
het Bataafse optreden. Daarby werd
nogmaals gewezen op het Betuwse
streven om het cultuurbesef ten piat-
telande te verdiepen en de verbon
denheid met de stad te demonstreren.
Een streven, dat men door dergelijke
bliksemacties mede hoopt te steunen.
De nieuwe Nijmeegse schouwburg is
niet alleen van belang voor de stad,
maar ook voor de wyde ommelanden
en daar heeft men in de Betuwe op
deze originele manier nog eens de
aandacht op willen vestigen. De Nij
megenaren mogen in het verleden dan
zekere privileges in Bemmel hebben
gehad, als vrye Bataven wensen wij
op voet van gelijkheid met u te ver
keren, aldus burgemeester Van Elk,
die de Nymeegse magistraat vervol
gens een getrouwe en gave kopie van
het opgedolven schaaltje overhandig
de.
Als vertegenwoordiger van de Kei
zerstad haastte burgemeester, Ch. Hus-
tinx zich daarop te verzekeren, dat
hij de Bataven niet vreesde ook niet
als zy met geschenken aankomen
en dat hy hoopte, dat de Betuwnaren
er in zouden slagen nóg meer schok
ken toe te brengen aan het zo kwets
bare Nymeegse historische gevoel. De
stad Nymegen is zich bewust van haar
verantwoordelykheid ook en vooral
in cultureel opzicht jegens de om
melanden en het is goed, wanneer door
soortgelijke acties als deze de stad
nogmaals aan die verantwoordelijk
heid wordt herinnerd. Waarop het in
cident voor gesloten werd verklaard
en de glazen geheven.
rede gehouden over „voorwaarden
voor geestelyke volksgezondheid".
Spreker zei niet te kunnen "uitdrukken
wat onder geestelijke volksgezondheid
precies wordt verstaan. We voelen
evenwel aan, wat ermee wordt bedoeld
en aan welke voorwaarden moet wor
den voldaan om van geestelyk gezond
te mogen spreken, aldus prof. Rümke
Men moet de verschijnselen, die wor
den geacht de geestelijke volksgezond
heid te betreffen, niet als lichte ziek
ten beschouwen. Men moet ze niet in
net ziektekundig vlak te zien. Zij hebben
meer van doen met menselijke tekor
ten, do tragedie van het zyn, met de
moeilykheden van het leven, de span
ning, de strijd en ellende. Spreker was
van oordeel dat er geen vloeiende
overgang tussen gezond (normaal) en
ziek is, maar ook hier kan de grens niet
in concrete woorden worden aangege
ven.
Prof. Rumke, die in 1953-1954 presi
dent van de World Federation for Men
tal Health was en thans nog voorzitter
van de wetenschappelyke commissie
van deze federatie is, had tevoren ge
wezen op het byzondere belang van de
geestelyke volksgezondheid. Nochthans
stuit men buiten de direct betrokkenen
op enorme onwetendheid en zelfs op
verzet, waarmee de financiële steun in
overeenstemming is.
Voorzitter S. Heringa wees erop dat
het wellicht noodzakelyk zal blyken
spectaculaire acties te baan voeren,
zoals voor de polio en kankerbestry-
ding is gebeurd, teneinde ruimere
groepen te doordringen van de grote
geestelyke nood, die voor velen het le
vensgeluk evenzeer verwoest als een
lichamelyke ziekte. Daarom heeft de
wereldfederatie het jaar 1960 tot World
Mental Health Year geproclameerd.
De commandant van smaldeel I kapt. ter
zee A. P. Ferwerda heeft in aanwezigheid
van de commandant van de kruiser De Ruy
ter aan de sergeant-hofmeester en sergeant
kok van de oorlogsbodem een zilveren si
garettenkoker met het wapen van Iran
overhandigd, en aan acht hofmeesters een
sigarenaansteker, eveneens met het Iraanse
wapen. De geschenken zijn afkomstig van
de Sjah van Perzië. Deze heeft aan boord
van de De Ruyter, die geëscorteerd werd
door de onderzeeboot jagers Limburg en
Drente, de reis van Aarhus naar Amster
dam gemaakt voor zijn officieel bezoek aan
Nederland.
België De Brusselse gemeenteraad
heeft een verordening ter bestryding
van luchtverontreiniging aangenomen,
gebaseerd op artikelen van het wetboek
van strafrecht en van de verkeerswet.
Volgens de laatste statistieken komt er
per jaar een 38 ton vuil per vierkante
kilometer van het Brusselse gebied
neer. Men wil ook tot nationale regelen
tegen luchtverontreiniging zien te ko
men. (Belga)
De president van de arrondissements
rechtbank te 's-Gravenhage, jhr. mr.
G. Witsen Elias, heeft dinsdag uit
spraak gedaan in het korte geding, dat
de Amerikaanse balletmeester Benja
min Harkarvy 9 juni gevoerd heeft te
gen de directie van het Nederlands
Ballet. De president concludeerde, dat
de eiser zich door het artikel in Hot
Parool van 16 mei - dat geïnspireerd
was door gedaagde - terecht gegriefd
acht, aangezien de waarheid van de
in dit artikel geuite beschuldigingen
niet is komen vast te staan. De presi
dent wees derhalve het eerste deel van
de eis toe en gelastte gedaagde zich in
het vervolg van dergelijke, voor eiser
schadelyke, uitlatingen te onthouden op
straffe van een dwangsom van 500.-
per overtreding. Het tweede deel van
de eis wees de president af: Hij achtte
het niet/nodig, dat gedaagde in Het
Parool eten herroeping van het artikel
publiceert omdat, gezien het feit, dat
het hier slechts een vonnis in kort ge
ding betreft, een dergelijk dementi toch
slechts voorlopig kan zyn en ook om
dat het publiceren van een dementi in
verband met de vele publikaties over
dit geding niet noodzakelyk is. Gedaag
de werd veroordeeld in de kosten van
het geding.
De 25-jarige man, die zaterdagavond uit
de rijkspsychiatrische inrichting in Eindho
ven is ontsnapt, is dinsdagmiddag in Am
sterdam aangehouden. Hij had Tweede
Kerstdag 1955 op een verlaten terrein ach
ter de Oosterbegraafplaats in Enschede een
zeventienjarig meisje vermoord. Hij was
veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en
daarna ter beschikking stelling van de re
gering.
Hl
Advertentie
Vritg uw leverancier om inlichtingen
over deze Si-Si wedstrijd.
Eerwaarde Zuster Adrianus, Sanatorium
Dekkerswald, Groesbeek; E. M. Koop
man, Beverwijk; J. Verduyn, Amsterdam;
H. Meyer, Amsterdam; Nellie Jansen,
W. van Lierop, Weert, f 1000.-
.(flflf',
vruchten
limonade
Ons bericht over „Tandartsenbezoek
in Duitsland," (in onze edities van 15
juni j.l.) heeft tot enkele kanttekenin
gen van deskundige Nederlandse zijde
aanleiding gegeven: o.m. wordt ge
waarschuwd tegen de mogeiyke con
clusie, dat Duitsland op het 'gebied van
de boortechniek in de tandheelkunde,
een ontwikkeling zou hebben, waar de
Nederlandse tandarts nog lang niet aan
toe zou zyn.
De feiten zyn deze: de Airotor werd
in de U.S.A. ontwikkeld en in het na
jaar van 1957 reeds in Europa geïntro
duceerd, oook in Nederland. Minstens
vier Duitse firma's bouwen het appa
raat, Honderden Nederlandse tandart
sen werken er momenteel mee.
Het boorproces wordt zeker biet ver
kort tot enkele seconden, de tijds
duur zal altijd afhankelijk zjjn van" de
grootte van het defect en de soort van
de restauratie.
Het toerental van de Airotor ligt in
de buurt van 200000 tot 250000 per mi
nuut, niet 6000/min. Dit laatste is im
mers het toerental van de „ouderwet
se" langzaam draaiende machine. De
prys van het apparaat,varieert naarge
lang de uitvoering van f 2500 tot
f 5000.
De bediening van de Airotor vergt van
de tandarts inderdaad een andere tech
niek, die vooral verschilt in de grootte
van de uit te oefenen druk. Deze is hier
n.i. vrywel overbodig daar het boor
proces als het ware „tekenend" ver
loopt. De waarschuwing dat de tand-
arts byzonder moet oppassen dat hy
„het boren stopt vóór het gezonde deel
van tand of kies is bereikt" is niet
juist. Het is n.i. voor het houvast van
de restauratie heslist noodzakelijk dat
de bevestiging in en niet tégen het ge
zonde tandbeen wordt gezocht, wat in
houdt dat de benodigde ondersnijdingen
altyd in het gezonde weefsel moeten
worden uitgeboord.
