Nieuws uit stad en omtrek
Eerste plechtige H. Mis van
Era Antonio Zayas-Ortis O.P.
weer uit
Reclame
Borstbeeld van Karei Doorman
door zijn jongste zoon onthuld
Schiedams historie in het kort verteld
w
Geheugen- hulp
Waardig gedenkteken voor
de slag in de Javazee
De eerste predikanten - Heksenprocessen
Honkbalnegental van
Schiedam door Laak*
kwartier geklopt
79.297 inwoners
Gunstige resultaten
Mater Dei Ulo
DRZ verloor opnieuw
van Schoonhoven
Broeder Ernestus gaat
Schiedam verlaten
Monopole Theater
Ook toevallig
Burgerlijke stand
Aanrijding
Schiedammers in de
Vierdaagse
Joy-rider in successie
Jenever gestolen
Brand
Maakt
voor Uw zaak
Grieks opleidingsschip
„Jerax" aangekomen
Nederlandse estafette-
kampioenschappen
te Delft
ROTTERDAM
Burgerlijke stand
NIEUWS TREKT ALTIJD
IEDERE DAG
NSC
MAANDAG 27 JULI 1959
PAGINA 3
RENAULT
H erper Van Hal de grote man
bij Hagenaars
nieuwe scfiiedamsclie courant
Nadere uitslagen De Postdui\
T exas
i
Een betoverdmeisje
Belast met veel kinderkens
s
i
De neomist van de Singelkerk, Fra Antonio O.P.
Onder grote belangstelling van paro
chianen en tertiarissen der Dominicaanse
Lekengemeenschap, droeg gisteren Fra
Antonio Zayas-Ortis O.P. in de parochie
kerk van O L Vrouw van de H. Rozen
krans zijn eerste plechtige H. Mis op
Twee jaar gc'eden namen de beide afde
lingen der Dominicaanse lekengemeen
schap Fra Antonio onder hun bescher
ming en bekostigden zijn studie.
De neomist werd bij zijn eerste plech
tige dankoffer geassisteerd door pastoor
van Elburg en pater Mulder O.P. Pas
toor van Elburg was directeur van de he
renafdeling. toen twee jaar geleden Fra
Antonio werd geadopteerd. Pater Mul
der is de huidige directeur van de da
mesafdeling der Dominicaanse Lekenge-
agent
Door op verdiende wijze met 75 over
Schiedam" te zegevieren, heeft „Laak
kwartier" zich nog vaster op de bovenste
Plaats in de tweede klasse KNHB genes
teld. Na een hoogst interessante en bo
vendien goede wedstrijd zijn onze stadge-
hoten eervol ten onder gegaan. Dit dan
ken de Hagenaars voornamelijk aan wer
per v. Hal, die in deze wedstrijd wel bij
zonder op dreef was (17x3-slag tegen 5x4-
tvijd en slechts 4 honkslagen tegen). Eerst
toen de zwartwitte slagploeg de tactiek
gevonden had om zijn gebrek aan start
snelheid te benutten moest hij enkele ma
ten capituleren en hieraan dankt „Schie
dam" dan ook het geringe verschil in
scoringspunten. Reeds in de eerste in-
Pings namen de gasten een 30 voor
drong en zette v. Hal in de gelijkmaken
de slagbeurt drie Schiedammers met 3-
siag aan de kant. Tot de zesde inniAg wist
Werper Tettelaar de Haagse slagploeg ver
der scoren te beletten. Osephius profiteer
de in de derde innings handig van een
foutieve aangooi door de Haagse honk-
'nan en kwam als eerste over de thuis
plaat 1—3. In de volgende slagbeurt werd
het zelfs gelijk en ook hier ging genoemde
honkman niet vrij uit.
De zesde- en achtste innings leverden
heide ploegen elk een punt op, maar in
de laatste slagbeurt toonden de Hagenaars
hun kracht zowel op de pitch als bij het
velden. Zelf brachten zij nog drie man
over de thuisplaat waartegen onze stadge
noten slechts één punt "wisten te stellen:
5—7.
Werpersresultaten Tettelaar: 9x3-slag; 8
x4-wijd.
Volgende week wordt, er niet gespeeld
Want dan vindt in Amsterdam het inter-
'andtreffen tussen Nederland en Duitsland
Plaats.
meenschap. Pastoor L. Beekman O.P
fungeerde als presbyter assistens terwijl
studenten van het Albertinum als acolie-
ten fungeerden.
Voorts waren er een aantal confraters
van de neomist aanwezig, oud studiege
noten. onder wie enkelen In Spanje ge.
boren.
Het zangkoor, onder leiding van direc
teur organist. Paul v>an der Putten, gaf
een bijzonder gave vertolking van d»
prachtige mis „Sancti Eduardi Regis"
van Licinio Refice
De confraters van de neomist zongen on
der het communie uitreiken een tref
fend Spaans „Cantemos al Amor de los
Amores'' en aan het einde,van de plech
tigheden. het Spaanse Salve Regina".
Volgens oud gebruik waren ook hier de
adoptie peter en meter de neomist be
hulpzaam bij de handwassing aan het be
gin van de Offerande. De feestpredika
tie werd gehouden door de Spaanse Ne
derlander Pater Veerkamp. Deze wees er
•op. daf deze dag wel dubbel in het teken
van de Missie stond, want in den Bos»h
zouden in de middaguren een aantal mis
sionarissen uit handen van de Bisschop
hun missiekruis ontvangen om gesteund
door het Katholiek Thuisfront het geloof
te gaan uitdragen. naar allen, die dit wen
sen te vernemen. De eerw. spreker gaf
in het kort een uiteenzetting van het stu
dieverloop van Fra Antonio en sprak d«-
ze tot slot in zijn moedertaal toe.
De na de H. Mis in de pastorie gehou
den receptie werd druk bezocht en hier
mocht de neomist, behalve vele gelukwen
sen ook verschillende geschenken in ont
vangst nemen. Namens het kerkbestuur
bood de heer Peters hem een cadeau on
der couvert aan. Tijdens het hierna vol
gende feestelijke ontbijt heeft ir. W. M.
v. d. Toorn namens de beide afdelingen
de neomist toegesproken en hem als-ge
schenk een gouden pixis geschonken, d.i.
een fraai bewerkt doosje, waarin de pries
ter het „Ons Heer" meedraagt on zieken
bezoek of voor het toedienen van de laat
ste H. H. Sacramenten. Een bewogen
Fra Antonio dankte hierna de tertiaris
sen. waarbij hij onder meer zijn vreugde
uitte over het feit dat de Dominicaanss
lekengemeenschap hier de plaats van zijn
ouders en familieden inneemt. Pas wan
neer Era Antonio over een jaar naar Porto
Rjco kan terugkeren zal hij al4aar in te
genwoordigheid van zijn familieleden op
nieuw een dankmis kunnen opdragen.
Er heerste een opgewekte stemming in
de grote ontvangzaal van de pastorie,
waar Porto Rico en Schiedam elkaar von
den d.m.v. de Engelse taal. Tegen een
uur vertrokken een aantal paters naar
den Bosch, hetgeen het einde betekende
van deze voor de neomist en tertiaris
sen van de Dominicaanse Derde-Orde
gemeenschap zo heuglijke en gedenk
waardige dag.
Op 1 juli bedroeg het aantaf inwoners
van onze stad 79.297 (39.310 m„ 39.987 vr.),
tegen 79.281 in juni, een vermeerdering
met 16. Het aantal levend geborenen be
droeg in juni 128 (70—58). er overleden
49 personen (2920), er Vestigden zich 209
(99—110) en er vertrokken 272 (124—148).
Voor de levend geborenen waren er 2 on
wettig. 46 eerstgeborenen en er werden 2
doodgeborenen geregistreerd. De sterfte
naar leeftijd was 1 beneden 1 jaar, 2 in
de leeftijd van 25—39. 1 in die van 40—
49, 6 in die van 5059, 16 in die van 6069,
11 in die van 70—79 en 12 in die van 80 en
ouder. Van de overledenen waren 2 m,
en 1 vr. ongehuwd, 6 m. en 10 vr. verkeer
den in de weduwenstaat. Er werden 57
huwelijken gesloten. Bij 36 woondeh de
man en de vrouw hier ter stede, in 2 de
man te Schiedam en de vrouw elders, in
19 de man elders en de vrouw te Schie
dam. Het aantal echtscheidingen bedroeg
1. De gehuwden woonden na voltrokken
huwelijk in 12 gevallen in eigen woning,
23 gingen bij ouders in. 1 bij familie, 2
in onderhuur, in 10 gevallen bleef elk af
zonderlijk wonen. Er verhuisden in juni
659 personen, waarvan 165 gezinnen.
i
Bij de Mater Dei Ulo slaagden 33 leer
lingen voor het diploma A, een resultaat
voor zuster Marie-André om trots op te
zijn. Bovendien behaalden hiervan nog 23
meisjes het Middenstandsdiploma. Van al
deze meisjes die nu de school gaari ver
laten, gaan er 2 op een kweekschool en 3
op een vormingsschool verder studeren.
Vier kozen het beroep van apothekers
assistente en 21 meisjes wacht een kan
toorloopbaan. Drie zullen zich thuis in de
zaak of in het huishouden verdienstelijk
maken.
De namen van de geslaagden zijn:
B. Alberts. R. Berbée, R. Beuman,
W. v. d. Boomen, C. Crone, C. Daal-
meyer, L. van Dijke, H. Foncke. T.
Gunneweg, A. van Halderen, W. den
Haftog, S. Heggelman, C. Hersbach,
R. Reydra, A. Huiskens,. L. de Ja
ger, L. Kleiss, E. Koevermans, W. Kort
land, A. Kreischer, A. van Leeuwen, G.
Noordijk, H. Rebers, C. Rost, N. Schnei
ders, A. Schouten, I. Stoffels, R. Veen-
brink, H. de Vette. M. Vleeskens, L.
Wouters, C. Zuidgeest.
Door in Schoonhoven met 3—1 te ver
liezen zijn de promotiekansen voor 4e
klasser DRZ nu definitief van de baan.
Met „Schiebroek" promoveert nu de ploeg
uit de stad der zilversmeden naar de 2e
klas. Het spel, dat onze stadgenoten za
terdag in Schoonoven demonstreerden
was echter van dien aard, dat zij het ko
mende seizoen met een gerust hart tege
moet kunnen gaan.
Oeoblnd voor VJiiedon» omitr«ke*
81ste Jaargang No. 24043
DAM 18
SCHIEDAM
TELEFOON 6615 2
POSTREKENING NR. 5 9 0 9 4 3
ADVERTENTIES
f 0.15 per mm-hoogte. Bij contract
speciale tarieven.
ÏNG-EZONDEN MEDEDELINGEN
f 0.30 per mm-hoogte. Bij contract
speciale tarieven.
KAMPIOENEN
tot 20 woorden f 0.50 bn voormtbe-
talmg. Elk woord meer 3 ct. Maxi
mum 60 woorden.
Alle ad,verterrtie-orders worden afge
sloten en uitgevoerd overeenkomstig
de Regelen voor het Advertentie-
wezen.
o—
abonnementen
t 7.40 per kwartaal, f 2.54 per
maand en f 0.59 per week.
FF!He*B?a55!Sffl!K!55
Niet minder dan 1865 Sohiedamse post
duiven hebben het afgelopen weekeinde
deelgenomen aan de verschillende wed
vluchten, die alle begunstigd werden met
goed vliegweer. Voor het merendeel wa
ren het jonge vogels die in de lucht ge
staan hebben; alleen de bij de Algemene
Ned. Bond aangesloten vereniging „de
Vrijheid" zond 96 oude duiven meer naar
Orleans (480), de laatste van het vliegsei-
zoen. De duiven werden aldaar om 5.15
uur gelost en de eerste meldde zich om
13.10 bij zijn eigenaar v. d. Ent. Tweede
werd een vogel van J. v. d. Windt ter
wijl v. d. Ent eveneens beslag oip de (ler-
de prijs legde. Het concours heeft onge
veer één uur opengestaan. Met 511 jonge
duiven vloog deze vereniging tevens van
uit Vilvoorde (110 km). Gelost om 7.55 uur;
aankomst eerste duif 9.31. 1. K. Duimel;
2. v. d. Schalk; 3. Gebr Haak Prijzen in
15 minuten verdiend. De Rotterdamse
Bond vloog met de jonge duiven vanuit
Hannut (België), een afstand groot 140 km
De duiven werden gelost om 7.30 uur bij
een N.O. wind. De SCV „de Postduif"
had in vlucht 889 duiven. Aankomst eer
ste 9.43.50 uur. 1. D. Dam; 2. J. Brand;
3. A. v. d. Tuyn Concours werd gesloten
na 45 minuten.
Resultaten vereniging „de Blauwe Dof
fer" met 283 duiven: 1 Brokkeling; 2.
mevrouW v. d. Steen; 3 P. Morra. Prijzen
waren na 38 minuten verdiend. Door de
vereniging „de Snelvliegers" (Bond van
Zaterdagvliegers), werden 86 duiven mee
gegeven naar Roermond (136 km). De dui
ven werdén om 12.20 uur bij N.O. wind
gelóst. Ondanks dat ze dus tegen een
schuinstaande wind moesten optornen,
zijn de duiven nog bijzonder snel geko
men. Aankomst eerste prijsduif 14.27 uur;
laatste prijsduif 14.37.07. Drie best ge
plaatste winnaars 1 J. Egging; 2 en 3 J.
van Rossen. Met 7 duiven in de vlucht
behaalde deze liefhebber evenveel prij
zen.
Aan de grote nationale race voor fond
duiven vanuit Dax (Frankrijk) namen
slechts enkele duiven van plaatselijke
liefhebbers deel. Deze werden in Rotter
dam ingekorfd en eerst zaterdagmiddag-
10 uur in Dax gelost. De eerste duif was
bijna twee uur over de voor deze vlucht
vastgestelde tijd in Rotterdam. Van de
negen duiven die voor het vallen van de
avond gemeld werden behaalde de lief
hebber Staniker (DCV) de eerste prijs.
Zijn dyif noteerde 4.50 uur. Tweede werd
Lamee (OCC) en derde J. Kleinekoord
(Snelvliegers") Onder deze eerste negen
kwamen geen Schiedamse duiven voor.
D. Ram 1 214; Joh. Bran 2; A. v. d. Tuyn
3 166 174; N. in 't Hol 4 198; M. v. Tricht 5;
H J. Eijkenbroek 6 20 45; A. Brokling 7 I
141 150 199 200; C. Verboom 8 33 47 55 68
70 107 126 138 175 203; J. v. Harmeien Co.
9 34 101 142 170 207 218; H. v. d. Kant
Breur 10 15 21 27 130 154 165 197 210; L. J.
Crama 11 28 76 127; J. Doejaaren 12 123
188 208 222; J. V. d. Waard 13 17 25 66 10?
192; J. Lips 14 32 100 137 150 155; J. V
Leeuwen Co. 16 59 77 115 116 124 148
E. v. Smirren 18 105 172 211; W. Kerkhof!
19 56 75 93 151; H. Blondé 22 63 71 136- C
v. d. Grijp Co. 23 31 64 195; A. Wag-
tendonk 24; C. Koogje 26 67; J. Koogje 29
74 85 94 110 143 162 178 184 213; A. Smits
30 49 95 98 131 201; W. v. Beuren Co 35'
fV, ^,-Vis 36 176 177i A- v. Gogh 37 46 91
in rJiV J' Tweeboom 38; C. Verlinde 39
me 122 161 205l A- Heercn 40 96 121 189
223; J. Niemeyer 41 133; F. Koppen-
42 84 144 185; O. Bolkenbaas 43 73
128 140 181 209; A. Hersbach 44 53; C. du
mhfMnnr„48 82 83 221 A- Houtsma 51 57
a Mevr. v. Os 52 63; J. v. d. Mey
ink i B™uns 58 102; W. V. Deurzen 60
d t i' v Lo°Pik Zn 62 lS6 180; J
Bals 69; D. Schipper 72 134 212 219 220' M
de Ruiter 79 159 204; I. v. d. Tuyn 80 90;
F. Hinten 81; L. J. Borani Co. 86 92 152-
t 'w°°»rt,87 163' M' J' K°uwenbergh 88-
J. Westerholt 89 182; Th. Jansen 99 216:
Eijkenbroek 104 120 146; W. J. Jansen
488 23 164 169; M. Broekhuizen 112 117
ï^1 JAKj*zenbro°t 113 132 171; C. de Graaf
114, G. Vermeer Zn 118 .183; A. Moog
119; A v. d. Grijp 128 153 194; L. v. d
'39„1®7 179; J. Verhaal 147 149 160
5 V9f,taTan T187 >17' w- v Harmeien
168 187 215; L. Lems 173; C. v. Trieht
186 - diploma; W. Verhaeren 191; J v
Opijnen 206.
De overste van het Broederklooster van
O. L. Vrouw Onbevlekte Ontvangenis, de
eerwaarde broeder Ernestus, gaat binnen
kort Schiedam verlaten. Met dit heengaan
besluit broeder Ernestus een 15-jarige pe
riode als kloosteroverste op eigen verzoek
In augustus 1956 kwam hij naar Schiedam,
waar hij zich bij het r.-k. onderwijs een
plaats wist te verwerven, die moeilijk
door een ander kan worden ingenomen.
Wal dit onderwijs en de jeugdvorming in
het algemeen aan hem te danken hebben
is niet met weinig woorden te zeggen. Wij
hopen hierop later terug te kunnen ko
men, wanneer bekend is waar een nieu
we taak hem wacht en wie hem hier zal
opvolgen en hij afscheid zal nemen.
In de matinees, die dinsdag, woensdag
en donderdag in het Monopole Theater
worden gegeven, draait de film „Texas"
met William Holden en Glenn Ford in de
hoofdrollen. Een echte Wild-Westfilm,
welke een episode uitbeeldt in de ont
wikkeling van de thans zö rijke staat
Texas. De veteraan George Bancroft, die
er in optreedt, geeft een verdienstelijke
creatie van de veekoper Miller. Toeganke
lijk voor personen vanaf 18 jaar.
Een contactsleuteltje, dat op twee ge
heel verschillende auto's bleek te passen
o *ondag 00rzaak van geweest, dat de
Schiedamse en Vlaardingse politie een
zich van geen kwaad bewuste Schiedam-
mer aanzagen voor autodief.
Op de Rijksweg ter hoogte van Vlaar-
dingen wyrd de Schiedamse monteur
A A. v. d. L. uit de Newtonstraat aan
gehouden, omdat hij reed in de perso
nenauto van de groentehandelaar H.F.R.,
die ongeveer een uur tevoren was ont-
vreemd. Een mooie prestatie van de
Vlaardingse politie, maar de bestuurder
beweerde hardnekkig, dat 'hij de auto 'had
geleend van B. L. uit de Pernisstriat.
En dat bleek nog juist te zijn ook. De
eigenaar had hem het contactsleuteltje
van zijn auto gegeven en gezegd, dat deze
in de Nieuwe Maasstraat geparkeer stond,
hierbij Syyn rekening houdend met het
feit dat daar meer auto's staan, en nog
minder met de toevallige omstandigheid,
dat zijn contactsleuteltje óók paste op de
auto van de groentehandelaar R. Na vee)
heen en weer gepraat kwam de waar
heid aan het licht en al was er van de
arrestatie .van een autodief dan geen spra
ke meer, de samenwerking van twee po
litieapparaten had het raadsel toch snel
opgelost.
GEBOREN: Adrianus, z.v. L. A. Snik
kers en N. de Ridder; Yvonne, d.v. M.
W. H. van de Water en W. P. A. Veld
hoen.
OVERLEDEN*. H. F. Blommenstijn, 41
jaar. echtgen. van J. C. Windhorst; J.
Rijnberg, 60 jaar.
De veertienjarige N. G. heeft zaterdag
middag in de B. K.-Laan de 62-jarige
mevrouw M. De R. aangereden tóen hij
onder het fietsen omkeek en niet merkte
dat de dame op de rand van het trottoir
stond. De jongen liep bij zijn val een her
senschudding op en is naar het Gemeen
teziekenhuis gebracht. De dame kreeg
een pijnlijke schouder.
Onze stadgenoten de heren W. v. Noord-
wijk en C. Th. Middendorp hebben voor
de 16de maal met succes de Nijmeegse
Vierdaagse volbracht.
De 21-jarige Sohiedamse magazijnbe
diende L. J. v. H. is zondagmorgen in Rot
terdam aangehouden, verdacht van joy-
ridding. In Schiedam had hij in de nacht
van zaterdag op zondag tot drie keer t<x>
geprobeerd om een geparkeerd staande
auto weg te rijden. Van de bode H. S. had
hij de bestelauto, die op het Newtonplein
stond, weggereden. Toen de eigenaar
hiervan aangifte deed, kon hij meteen
melden, dat er voor zijn huis nu een per
sonenauto stond met geopend portieren.
Deze personenauto had v. H. even tevo
ren in de Boylestraat gestolen van L. vd
d. V., maar waarschijnlijk beviel de wa
gen hem niet, zodat hij in de bestelauto
overstapte. Enkele uren later werd op de
Gustoweg een andere personenauto onbe
heerd aangetroffen, waarvan het contact
was gemaakt met behulp van koperdraad-
jes. Deze auto, eigendom van Th. J. N. B.
wonende aan de Rotterdamsedijk, bleek
later ook gestolen te zijn door v. H.
Bij een inbraak in de distilleerderij van
Schade en Buysing aan de Lange Haven
zijn twaalf flessen jonge jenever gesto
len. De inbreker kwam binnen door aan
de Westvest over èen muur te klimmen
en aan de achterzijde van het pand een
raam open te breken.
Aan de Wilhelminahaven is zaterdag
middag een keet van de roeiersvereniging
„VIOS" zwaar beschadigd door brand.
Een voorbijganger ontdekte het vuur.
waarop de brandweer gewaarschuwd
werd, die dé brand bestreed met twee
nevelspuiten. Vermoedelijk is het vuur
ontstaan, doordat iemand een sigaretten
eindje onder de houten loopbrug bij de
keet heeft weggeworpen. De keet zou
binnenkort toch vervangen worden door
een nieuwe.
Onder grote belangstelling van de
zijde van gemeentebestuur, militaire
overheid en Rotterdams burgerij
heeft vrijdagmiddag de jongste zoon
van wijlen Schout-bij-Nacht Karei
Doorman een monument onthuld in
een naar deze zeeheld genoemde
•traat in het centrum van Rotter
dam. Het monument is een borst
beeld in brons van Karei Doorman,
een werkstuk van de Rotter
damse beetdhouwer Wim Veybon,
dat bij in opdracht van de winke
liersvereniging van de Karei Door
manstraat heeft gemaakt.
Luitenant-Admiraal b.d. C. E. L. Hel-
frich, die in de dagen van de slag !n ds
Javazee de directe chef was van de op
Hr. Ms kruiser „De Ruyter" gesneuvelde
vlootvoogd, hield voor de eigenlijke ont
hulling een toespraak, waarin hij de ach
tergronden en de betekenis van de slag be
lichtte. Hij getuigde van zijn warme sym.
pathie voor het particuliere initiatief, dat
dit deel van de Rotterdamse burgerij had
genomen, om de naar Karei Doorman ge
noemde straat met een waardig gedenk
teken te verrijken. Hij zag daarin, een hul
de aan allen, die reeds lang voor de fatale
dag in 1942 hun best hebben gedaan
Nederlands-Indië in staat van paraatheid
te brengen en als een erkenning voor het
feit, dat men in die dagen bereid was het
volk van Indonesië, ongezien ras" of kleur,
te beschermen tegen mogelijke agressie.
Hierna werd de Iuitenant-ter-?ee, derde
klasse, Th. W. R. Doorman, die met zijn
moeder bij deze plechtigheid aanwezig
was, uitgenodigd, het monument te ont
hullen, terwijl de Matrozenkapel van het
Marine Opleidingskamp uit Hilversum het
volkslied speelde. Deze kapel bracht ook
een koraal ten gehore, toen delegaties uit
de burgerij en uit de militaire kringen
kransen neerlegden aan de voet van het
meer dan drie meter hoge monument.
Burgemeester Van Walsum van Rotter
dam voerde hierna het woord. Hij meende,
dat Rotterdam, ondanks alle toevalligheid
dat dit monument juist in Rotterdam door
de burgeri.) was opgericht, bij uitstek toch
ook weer de stad is om een dergelijke ge
denkteken in haar bezit te hebben. Deze
stad leed immers onder de gesel van de
oorlog en dit monument wijst naar 't ver
leden. maar bovenal naar de toekomst,
omdat het de gedachten doet uitgaan naar
iemand die zijn leven heeft gegeven voor
de vrijheid, voor de toekomst. Daarom
Toen dc laatste herinnering aan de
leer van de aloude Moederkerk was weg
geruimd, nl. dc grafzerk van de maagd
Liedewij en de kerk paraat was ge
maakt voor het houden van godsdienst
oefeningen, kwam aan de orde het beroe
pen van een predikant. Algemeen neemt
men aan, dat in 1574 onze stad een in
wonend predikant kreeg, hoewel daarvan
geen enkel bewijs is. Afgaande op het
oudste doopboek van de gereformeerde
gemeente welk doopboek zeer heeft ge
leden door allerlei omstandigheden, zodat
de oud-archivaris van deze stad, de heer
A. v. d. Poest Clement, meende van dit
doopboek een afschrift te moeten ma
ken kan genoemd Jaar juist zijn, want
11 juli 1574 werd in dit doopboek het
eerste doopsel ingeschreven. Wij merken
hierbij nog op, dat de notulen van de
kerkeraad van de gereformeerde gemeen
te pas omstreeks 1670 aanvangen.
Als eerste predikant te Schiedam wordt
genoemd Pieter Willemszoon Carpentier
(1574-1592), omstreeks 1538 geboren, in
welke plaats is echter niet bekend. Dit
geboortejaar wordt o-ns nader bevestigd
door een akte van 15 juli 1588, voorko
mende in het certificatieboek, in welke
akte wordt verklaard, dat hij omtrent 50
jaren oud is: „Ten versouck^ vande voor-
screve Maritgij Arijensdóchter hebben
Pieter Willemszoon Dienaer des Godlic-
ken woorts out ontrent L jaren»enz." Ge
noemde predikant was gehuwd met
Grietgen Jacobsdochter. Ook dit wordt
ons bevestigd door een akte uit genoemd
certificatieboek d-d. 8 januari 1593 en wel
als volgt: „ende Gryetgen Jacobsdochter
weduw^ wijlen Pieter Willemszoon Car
pentier zal. ged. eertijts Dienaer des
Goddelijcken woorts dezer stede, out om
trent 42 jaren enz." Van de geestelijke
arbeid van ds. Carpentier alhier ter stede
is niets bekend, maar deze arbeid zal niet
gemakkelijk zijn geweest, wanneer men
daarbij in aanmerking neemt, dat op
godsdienstig terrein een zeer grote ach
terstand was in te halen. Daarbij komt
nog, dat onder de notabelen van onze
®ta<4 óe predikant weinig gezag had, alle
katholieken niet „en bloc" waren over
gegaan tot de „ware gereformeerde "ëli-
gie", en ook enige ingezetenen tot de
Doopsgezinde gemeente behoorden. Deze
Doopsgezinden waren verdeeld over
drie gemeenten: een Vlaamse, een Frie
se en Hoogduitse gemeente, welke onder
ling weer verdeeld waren.
Zoals wij reeds opmerkten, stond het
geloofsleven van de Schiedamse ingezetene
toentertijd op een zeer laag peil. En
dat was dan ook de aanleiding, dat men
ging geloven aan toverheksen, die des
nachts en dan meestal tegen het midder
nachtelijk uur op een bezem door de
lucht vlogen en vooral kinderen trachtten
te betoveren. En het frappante van dit
bijgeloof is wel. dat het stadsbestuur en
de heren van. het gerecht zich lieten over
halen te procederen tegen deze tover
heksen. Wij zullen hiervan een drietal
voorbeelden geven.
Zo vermeldt dc resolutie van de
Vroedschap van 27 oktober 1585, dat een
zekere Gryete Watelaers van toverij was
beschuldigd en gevangen gezet onder het
stadhuis. In deze vergadering van de
vroede vaderen werd „om de hoochwich-
ticheijt vande zaeck, variété (is veran
dering) ende perplexiieijt (is ontsteid-
heid) in haer persoens bevonden", gere
solveerd genoemde Gryete Watelaers
twee- of driemaal te examineren „tsij dan
bij torture (is folterbank) off andere be-
quamen middelen", en wanneer daarna
de heren Schepenen zich nog bezwaard
gevoelden, haar. Gryete Watelaers, langs
andere wegen van justitie (e, ondervra
gen met consultatie van de rechtsgeleer
den.
Men ziet uit het bovenstaande, dat de
heren schepenen deze „toverij" nog al
ernstig opnamen. Het slot van zo'n proces
was doorgaans, dat. óe heksen moesten
worden gewogen men denke hierbij aan
de heksenwaag te Oudewater en wan
neer zij dan te licht waren bevonden, wer
den zij naar de brandstapel verwezen.
In de resolutie van de Vroedschap van
11 februari 1591 wordt ons medegedeeld,
dat heren schepenen en het gerecht "van
deze stad op advies van heren burge-
Het voormalig stoomgemaal „Van der Goes" nabij de Vijfsluizen, dat
gedeeltelijk tot jeugdhuis ivordt ingericht.
meesteren hadden geresolveerd, dat de
officier van de schepenen de scherprech
ter van het Hof va-n Holland zouden ont
bieden, teneinde Dieuwer Deckers, die in
zake van toverij alhier gevangen zat „er-
daechs ter torture ende scherpe examipa-
tie te brengen". En wanneer wij ruim vijf
tig jaren in onze stadshistorie verder zijn,
spreekt men nog van een „betoverd meis
je". Wij vinden zulks opgetekend in een
resolutie van de wet:
Daar woonde ten jare 1652 ten huize
van Willem Tyley „Toebacq vercoper
alhier" een meisje, genaamd Marga Maer-
tensdochter, bij wie zich verschijnselen
voordeden welke wezen op een soort beto
vering. Aan mr. Samuel van Boshuijsen,
stadschirurgijn, werd opgedragen een on
derzoek naar dit betoverde meisje in te
stellen. In de zitting van 19 februari 1652
van de heren van de wet bracht genoemde
stadschirurgijn rapport uit, maar tot een
besluit kon men niet komen en de zitting
werd verdaagd tot de volgende dag. In
deze zitting kwamen tezamen de he
ren schout, burgemeesters en schepenen
„en corps" (dus voltallig),alsmede doc
tor Jonas Muijs ab Holy en mr Samuel
van Boshuijsen „deses Stedes doctor ende
ehirugijn respective" en bespraken de
zaak van het betoverd meisje. Na' het ad
vies van de stadsdoctor ingewonnen te
hebben, werd door het gerecht besloten
de heer officier te gelasten tegen de avond
het betoverd meisje naar de kamer van
de heren schepenen te brengen en daar
onder een bewaking te stellen, zowel
van vrouwen als mannen. Hoe het verder
met dit betoverde meisje is afgelopen,
vermeldt de historie ons niet De vermel
de gevallen van toverij, welke met vele
andere kunnen worden aangevuld, tonen
genoegzaam aan, hoe diep" het geloof bij
onze ingezetenen was ingedrongen.
In 1578 kreeg onze stad een tweede pre
dikant, aldus de resolutie van de Vroed
schap van 11 januari 1578. Daartoe was
een verzoek binnengekomen bij burge
meesters' en regeerders van onze stad.. In
dit verzoek werd door ds. Carpentier ver
klaard, dat hem reeds bij zijn aanneming
een hulp was beloofd, terwijl heren kerk
meesters getuigden „bij de Kerke geen
middelen te zijn omme tot nog toe een
predikant te vervallen, ten waare bij sub
sidie van Stede", aldus het rekwest van de
consistory (is kerkeraad). Door de Vroed
schap werd besloten „tot vorderinge
van 's Heeren woort de Kerke" een twee
de predikant toetestaan. In zijn salaris
zou worden voorzien door de twee stuivers
van het kerkegeld, hetwelk door de stad
op de haring per last was gesteld. Men
begrijpt, dat zo'n salaris aan schomme
lingen onderhevig was en wij niets te veel
sohreven over de armoede van de predi
kanten.
De tweede predikant was Piet Jacobs-
zoon Taurynus, alias van Toor (1578 - 1590),
omstreeks 1548 geboren, waar is niet be
kend. Van zijn beroeping tot predikant al
hier is geen akte te vinden. Hij was
gehuwd en had vele kinderen, van welke
er één predikant werd en tijdens de be
weging van de Remonstranten naam ver
wierf. Ds. Taurynus is 22 maart 1590 al
hier in de Grote Kerk begraven, aldus het
oudste grafboek van deze kerk en wel „opt
Suyt. choor, bet eerste pleijn, het sesde
graff". Zijn weduwe met haar kinderen
had het niet breed en moest bovendien nog
haar huis verlaten om plaats te maken
voor de nieuwberoepen predikant. Bij re
solutie van 9 februari 1591 werd door de
vroede vaderen het volgende bepaald: een
commissie bestaande uit de heren Corne
lls Anthoniszoon Backer en Jacob Willems
zoon Brasser zou gaan informeren, waar
men de weduwe van wijlen ds. Taurynus
„belast zijnde met veel' kinderkens" het
beste en bekwaamste „tot minste grietse
deser Stede soude moghen huijsvestinge
doen hebben."
L. A. ABMA.
aanvaardde hij in dankbaarheid dit borst
beeld voor de stad.
Hierna bleef men nog geruime tijd bij
een Onder de aanwezigen bevonden zich
ook een aantal manschappen van de voor
malige kruiser „De Ruyter". die nadat
het schip getroffen was en zinken ging.
zich hebben weten te redden. De naaste
familie van wijlen Sehout-bij-nacht-Door-
man bleek zeer onder de indruk te zijn
van de gelijkenis en de kracht, die van het
door Wim Verbon gemaakte beeld uit
gaan.
HEDEN:
Passage Thealer: Pepote (a.l.) en De
Rode ballon (a.l.) dagelijks 2 en 8.15. zat.
en zorcl. 1,30 4,00 6 45 en 9.15 uur; donder
dagavond Ned. Ballet. 8 uur.
Monopole Theater: De wraak van
Frankenstein (str. volw) 7 en 9 u., zat. en
zondag 3. 5. 7 en 9 uur. Dinsdag, woens
dag en donderdag. Matinee s met Texas"
(18 jaar).
Stedelijk Museum: Dagelijks van 10—5
rondags van 125 uur.
R.-K. BIBLIOTHEEK EN LEESZAAL
S.-LIDDINA
Openingsuren:
Hoofdgebouw Dam 8: Uitleenbureau en
Leeszaal voor volwassenen: di„ do., za.
van Kt12 uur: dl. t/m za van 25 uur
ma.. di„ wo., vr. van 7—8.30 uur.
Uitleenpost Kerkweg 46. Kethel: zo 11.30
—12.30 uur.
Uitleenpost Molensingel Noodkerk Ke
thel: di. 48 uur.
Filiaal: Rijnstraat 1: volw.: di. 6.30—8
uur; vr. 7—8 uur; jeugd; wo. 2—5 uur.
Filiaal Nieuwland. Wijkgebouw Dr Wi-
bautplein (zijingang): jeugd: wo. 1.30—5
uur: volw.: wo. en vr. 7—8.30 uur.
Uitleenpost Emmastraat 3 ma. 7—8 uur
wo. en vr. 78.30 uur.
NACHTDIENST APOTHEKEN
Deze week: Apotheek Evers, Lange
Haven 81.
BIOSCOPEN ROTTERDAM
Programma's van 24 Pm 30 juli.
Arena: Hoüseboat (a.l.). Capitol: Spio-
nagecomplot Hongkong (14 j.), Centraal:
De levensroman van Joseph Schmidt (a.l.),
Cineac-AD: Rio Bravo (14 j.), Cineac-
NRC: Actualiteiten (doorl. voorst.) (a.l,),
Colosseum: Jerry als babysitter (a.l.), don
derdag: Intrigues in het oosten (14 j.),
Harmonie: Jantjes op Tahiti (a.l.), Lu-
mière: Kluchtig en luchtig (a.l.), Lutusca-
Die glücklichste Frau der Welt (a.l.),
Luxor; Orpheu negro (onbekend), Metro
Das Dreimaderlhaus (a.l.), Prinses: De In
dische graftempel (18 j.), Rex: De laatste
der Sioux (14 j.), Thalia: Witte wildernis
(a.l.), 't Venster: De glimlach van een zo
mernacht (volw.), Victoria: Abbott en
Costello„bij de kani'balen (a.l.), donderdag:
Les belles de nuit (a.l.).
Kapitein-luitenant ter zee Th. Lymbé-
rakis, commandant van het Griekse
marine-opleidingsvaartuig „Jerax", dat in
de haven van Rotterdam is aangekomen,
maakte zaterdag zijn opwachting bij de
loco-burgemeester. De heer Schilthms
bracht om twaalf uur 's middags een te
genbezoek aan boord van de „Jerax".
Naar wij reeds eender berichtten, heeft
de Kon. Ned. Athletiek Unie de organi-
saifce van de strijd om de nationale esta
fettekampioenstitels 1959 aan A. V '40
toevertrouwd. Djt belangrijke evenement
vindt zendag 30 augustus plaats op de
sintelbaan van het Brasserskadesportpark
Het programma is inmiddels verschenen
en omvat de volgende nummers. Dames:
4 x 100 m; 4 x 200 m en 3 x 800 m
Meisjes: 4 x 100 m. Heren: 4 x 100 m; 4 x
400 m er< 4 x 1500 m. Jongens: 4 x 100 m
en 4 x 300 m. Verder worden ter afwisse
ling nog enkele invitatienummers ver
werkt. Kogelstoten dames A-Masse,
kogelstoten en discuswerpen heren
A-Masse. Het is zo .goed als vaststaand dat
bij de laatst genoemde twee onderdelen
de gerenommeerde Rotterdamse werper
Kees Gcch in actie zal komen.
Dank zij de hoogst gewaardeerde mede
werking van de KNVB en DHC zuilen de
atleten op zondag 30 augustus hier ter
stede geen concurrentie van competitie-
voetbal ondervinden. DHC zou op ge
noemde datum oorspronkelijk een thucs-
ontmoeting te spelen krijgen, doch dat
wordt de uitwedstrijd tegen Alkmaar. In
de gelederen van A.V. '40 is men de des
betreffende instanties uiteraard zeer
dankbaa,- voor deze steun!
Aangifte van 24 Juli 195»
BEVALLEN: M de Leede—Huurman z
A D J Piketv Oorschot d M J Hemel
rijk—v d Gaag d C R Koegler—v d Ploeg z
- C H v HasselKerkhof d A C v Kekem—
Lodder z n H Kluwen—de Jong d
G C v Roon—Otterspeer z G Verhoeven—
v Leeuwen z G KuipersSchimmel z
W de Groot—Oblapenko z A Nugteren—
Guis z Cv HamersveldHoogenboom d
CAD Grondstra—Idskes d E H Frui.it
van Hertog—Roos d M M de Lange—Dool
hof! d J P Kabel—Grunheit z C J Kint-
Kluts d L H Leupe—Poldervaart z
I v Eersel—Roomer z F Hanegraaf—
Bevers z P J Ooms—dc Kester z W P
C v Katwijk—Kling d J J N Eberle—
Langeveld d E Vermeegen—v Gent z
E W JongelinTeubel z "J A Merceij—
Philipoom z H W v d Hoek—de Groot d
L Gille—v Bokkem z M M Metaal—
Heerebout d C de Ruljter—v d Wal d
M Qualizza—Visser z G Smit—v d Berg z
G M de Laat—Fens d A W Musters—
v d Heuvel z A J ^chiksStad z
E Stoot—v Dalen z K D Ilellings—
"Nikkinen d A Kok—v Houselt d
OVERLEDEN: J G Toledo, man van
G Klok 61 j M v Trijffel, vr geh gew m
W V Waardenberg 77 j T Pons. vr van
N Geerlofs 66 j J v Raalte, man, geh
gew met A Eenink 79 j J B Meesters,
man, geh gew met E P v d Linden 86 j
D C Heuff, man van D Bot 76 J
