■Ml
- vr -
In Botlek-woestijn van Esso
groeien stalen oliecactussen
Toonbeeld van efficiency en vernuft
Big 3 R schuift Duitsland in
Driestuiversopera van de
Groninger studenten
HET AVONTUUR VAN EEN
EERSTE OPNAME
De Alpenweg van Bassi
Op de zeebodem liggen nog
miljoenen voor het grijpen
DERDE RAFFINADERIJ LANGS WATERWEG
Kostbare wrakken
moeilijk te bergen
Haal eens een
echte dirigent
STUDENTEN GRAMMOFOONPLATEN INDUSTRIE
Monsieur Hulot op
vakantie
DORP AAJN DE
RIVIER
in nieuwe samen
stelling
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1959
ye
■m
Nieuwe pocket-serie
riopsncii
Corwdli
W AMfWDoria
jfciivervtooN
i^^aoSOomirvgo
a OTrinidAfi
tFormosa
[Ooudschipl
Gfrosvenor
- plas toevoegen, zodat het Waterwegge-
Ouitsers en Nederlanders werken onder de leiding nan experts uit Texas aan bied met dc 4'A miljoen ton van de Cal- gen onderdeel van de powerform een
de Big 3 R. Snel werken is bij de aanleg noodzakelijk. Een paar minuten nadat tex en de 12 miljoen ton van de Shell „„j„ tmnlmnvr,
^e greppel is gegraven, laat men de pijp al zakken, daar anders de grond langs een stroom energie de wereld instuurt boeien uctie, een voorbeeld
j-van goede industriële vormgeving.
de greppel afbrokkelt.
van 21 miljoen ton.
De Botlek doet otider de stekende zon
Mexicaans aan. Zijn grazige weiden,
epns een paradijs voor hét zwartbonte
Vse. zijn veranderd in een dorre woes-
Min
en de boer is verdrongen door de
*phe|mde technicus, die er gehaast
"taal en beton plant. Een stuk Mexi
caanse woestijn lijkt de oostelijke punt
van het eiland Rozenburg, gisteren nog
Ve<"goten, maar vandaag aangetast
door een hoog oplopende oliekoorts.
De bezoeker, die in deze contreien is
doorgedrongen, verliest er elk besel van
aats. Hij moet eerst de 72 treden
"aar het dak van een tank beklimmen
"hi u. kunnen geloven, dat nog geen
I^ee kilometer noordelijker de Nieuwe
caterweg stroomt. Hij is eerst weer
helemaal thuis als hjj naar het oosten
uurt en achter kilometers grote bos-
spn van grillig gevormde stalen cactus-
Jen en oliebuiten aan de einder, hemels-
5,reed nog geen 15 kilometer verder, de
Euromast terugvindt.
Maar direct onder hem in het hele
7and heerst een Mexicaanse olie
koorts. Esso is er druk bezig zo
snel mogelijk 180 miljoen harde gul
dens in de grond te stoppen en bouwt
hiet een leger van 2000 man aan zijn
lalfinaderü, waarin al het vernuft en
de kennis van zijn technici worden
verwerkt.
In begin 1958 werd het terrein door
gemeente Rotterdam bouwrijp opge
leverd; aan het eind van dit .iaar komt
eerste tanker al op bezoek en in het
bidden van I960 moet de raffinaderij
"On stream" zijn.
bN'a de Shell en de Caltex dus toch een
f-sso-raffinaderij langs de Waterweg,
ih 1951. toen de grote heren van de
Jdandard Oil Company besloten in Ant-
\VerPsn een raffinaderij te bouwen voor
i0 verzorging van het Benelux-gebied
i°°k dat nog uitgesloten. Maar in de
gereld van dc olie is tien jaar een
^uw, waarin alles kan veranderen.
.'n<ls 1948 nam het verbr uik van aard-
j''e en aardgas met elf procent per
1 ar toe. De behoefte aan deze cncr-
fl'Tbronnen liep in het voorbije decen-
h'üm op van twee miljoen ton tot zes
yji'.ioep ton per jaar. Voor de komende
1? jaar verwacht men nog een aanzien- J
i'Jkp stijging van het verbruik per
h°ofd, want de Nederlander ligt in ver
slijking met de Amerikaan en met vele
A esteuropeanen nog achter. Antwerpen
ua.h het niet meer aan, en daarom
p hijgt ook Rotterdam zijn Esso-Vesti-
?'hg, met een produktie van 4Y< mil-
|°en ton per jaar. Zestig procent hier
in zat de Esso Nederland in .eigen
ahd afzetten; de resterende veertig
'focent gaat naar Zweden en Duits
land.
De oliefabriek in de Botlek is het
Paradepaardje van de Esso Research
Jn Engineering Company. De heren
houwen in Europa nog vijf raffinade-
i'ijcn en negen reeds bestaande krij
sen een forse uitbreiding, maar het
Project in de Botlek wordt hun ideaal
Van ëfficiency en technisch vernuft.
Hier waren zij namelijk niet gebon
den door een tekort aan ruimte. Naar
hartelust konden zij indelen en teke
nen, er was grond genoeg.
Sijna vijf miljoen kubieke meter zand
as er nodig om van dé 172 hectaren
Ruchtbare klei Esso's particuliere Bot-
- "-woestijn te maken, de enige grond-
riT.°rt, waarop staal en beton kunnen ge-
50en. Thans, na een jaar werken, zijn
I,e gehelmde mannen voor de helft ge-
£?.ed, maar de verwerkingsinstallaties
f'-'h al volgroeid, zodat er eind decem-
er kan worden proefgedraaid.
„.Hen rit over dit gebied moet men be-
u'hnen aan het randgebied, waar het
,.ater van de derde petroleumhaven
''St. De Esso heeft er de beschikking
ri er een oeverfront van 1600 meter,
„at verdeeld is over twee havens. De
he wordt geschikt gemaakt voor s,che-
Efn tot 47.000 ton; de andere zal liet
(""eten stellen met tankers tot 36.000
u De schepen zullen er niet voor de
(Mit komen, maar afmeren aan een
„riacheljjk kléin steigertje, dat niette-
,j"b de grootst mogelijke efficiency
aarborgt. De ingenieurs hebben er
eb nieuw soort meerpaal neergezet,
aardoor hét aanleggen en uitvaren van
uen schip met enkele minuten worden
Een overzicht-van de powerform-installatie met rechts liet transformatorstatTon en op de achtergrond het tankpark.
In de powerform de olie techniek kent geen andere dan de Engelse terminologie >s een veredelingsinstallatie waar
hoogwaardige benzines worden vervaardigd met behulp van een platina-katalysator.
Big 3 R noemen de deskundigen de
pijpleiding, die het Rotterdamse oliege-
bied met liet hart van het Roergebied
zal verbinden. De ondergrondse olie-
tunnel, die 292 kilometer lang gaat wor
den, verliet vorige week de Neder
landse bodem en schoof geruisloos met
'een snelheid van 1 kilometer per dag
Duitsland binnen.
ekort.
Hrie minuten besparing worden over
n jaar gerekend uren en dagen, het-
5°9n gekapitaliseerd tienduizenden gui
lds betekent, zegt men bjj de Esso.
C"eP schip moet zo snel mogelijk terug
'®ar zee, want daar verdient het zijn
cf'd. Daarom zullen de grootste schepen
d'er niet vee] langer dan acht uur voor
eJ^ant l'ggen-
Efficiency ook bij de indeling van het
L'o.iect. Langs het oeverfront liggen
"u opslagtanks. Het zijn er dertien, met
l'k een inhoud van 24.000 kubieke me-
en zij hebben de allure van een
ri?"tbalstadion. Direct naast de tanks,
o'ehtbij het water, staat het hart van
C raffinaderij. Eeii fornuis maakt er
het zijn vele honderden graden Celsius
olie gas, dat vervolgens naar de
meter hoge destillatietoren wordt
60laagd, waar dan op verschillende
I ""gten de verschillende fracties vrij-
h'nien, die het uitgangspunt vprmen
oor de verdere bewerking. Rondom dit
nPpplex staan de veredelingsinstalla-
Es en»de overige 73 tanks, ronde schi.j
of bolvormige, al naargelang hun
-n
^stemming.
Hniek is het wapen, dat de Esso han-
(Vn0r rrrro'azie derde kólobt)
Big 3 R is een project van de n.v.
Rotterdam Pijpleiding Maatschappij, een
internationaal lichaam, waarvan de
Shell 40 procent. Gelsenberg Benzin
AG tezamen met Mobiloil 40 procent en
de Caltex 20 procent van de aandelen
bezitten. Tegen het eind van dit jaar
zal de leiding haar tracé hebben vol
tooid en kan de eerste olie van Pernis
naar het hart van het Duitse industrie
gebied worden gepompt. Volledig in be
drijf zal de Big 3 R 20 miljoen ton ru
we olie per jaar verwerken.
Aanvankelijk zou Rotterdam geen be
ginpunt worden van een pijpleiding.
Rotterdam zou geen grote tankers kun
nen ontvangen, hgt was veel te druk en
het had geen ruimte meer voor haven
terreinen, zo meldden Duitse heren
aan het Amerikaanse hoofdkantoor.
Hoewei het rapport van de Nederland
se dochtermaatschappijen anders luid
de. kreeg niet Rotterdam maar Wil*
helmshaven de fel begeerde pijp.
Rotterdam liet het er echter niet bij
en lanceerde zijn Europoort, eigenlijk
een gevolg van de strijd om de Big 3' R
en toen is het vooral Shell-Nederland
geweest, die zich voor de verwezenlij
king van het Rotterdamse project heeft
ingespannen.
De Big 3 R die geheimzinnige 3
R staat voor Rotterdam-Roer-Rijn —r
is een van de vier grote pijpleiding-
projecten, welke óf reeds voltooid óf
onderweg of ontworpen zijn'.
Genua, Marseille, \$ilhelmshaven en
Rotterdam zijn de vier zeehavens van
waar de olie naar het binnenland zal
worden gepompt. Het grootste tracé be
slaat de leiding van Marseille naar
Karisruhe; een afstand van ruim 600
kilometer. Deze ondergrondse krijgt
waarschijnlijk een station bij Straats
burg en nog een aftakking naar Keulen.
Wilhelmshavcn heeft reeds zijn pijp naar
Gelsenkirchen en Keulen, en Rotterdam
is al naar Keulen onderweg.
Het stoutste plan is gelanceerd door
een Italiaanse maatschappij, die van
Genua uit over de Grote St.-Bernard-
nas naar een nog te bouwen raffinade
rij nabij het Meer van Genêve wil pij-
pén" en dan ook nog denkt over een
aansluiting op München, Van deze Ita
liaanse haven Genua uit ligt reeds een
leiding naar de raffinaderijen van Mi
laan, welke pijp echter aan uitbreiding
en vernieuwing toe is.
De havens vechten om een pijp, al
le in de overtuiging, dat een ulielei-
ding de bedrijvigheid in hun water zal
doen toenemen. Rotterdam is er van
overtuigd, dat zo'n olietunnel naar
raffinaderijen in het binnenland geen
concurrentie betékent voor de oliefa-
hrieken in het eigen gebied, want de
behoefte aan olie blijft stijgen. De ha
ven aan de Rijnmonding is gelukkig
Jnet de Big 3 R, welke bovendien nog
voor een soort chemische reactie
zorgde volgens de formule: Big 3 R
Duitse concurrentie Europoort.
Aan de Engelse Westkust bij Floren-
cia. liggen b.v. de resten van de groot
ste vloot, die de wereld eens heeft ge
kend, de Spaanse Armada, met aan
boord de oorlogskas, die ook nu nog
een onrpetelljk fortuin betekent. Pogin
gen tot berging zijn reeds gedaan en
zullen Zonder twijfel nog vaak gedaan
worden. De Spaanse zilvervloten waren
de ,,ruggegraat" voor het Spaanse we
reldrijk, de zee en de stormen hebben
er echter vaak bijzonder korte metten
mpe gemaakt en zo liggen er bij Vigo,
-zie kaart, hele zilvervloten op de zee
bodem. De kostbare lading rust over
het; algemeen nog steeds veilig en be
schut in de wrakken, want onderzeese
stromingen maken de berging hier zéér
lastig en moeilijk. Bij Cornwall op de
Britse zuidkust, ligt nog steeds een
compleet galjoen, boordevol met gou
den staven, dat voor de eerlijke vin
der is, of beter gezegd voor hem die
dc goede methode ontdekt om met suc
ces de lading te kunnen bergen. Welis
waar liggen er fortuinen voor het grij
pen, maar er zijn ook reeds heel wat
kapitalen verspeeld in de pogingen tot
berging van de aanwezige schatten.
Een illusie en een kapitaaltje armer
Een film naar een boek is meestal
een teleurstelling, zoals we uit bittere
ervaring weten. Ipen boek naar een
film is meestal een horreur. Dat geldt
al evenzeer voor een boek naar een
verrukkelijke film als voor een verbale
omzetting van een banale film. Mis
schien zelfs nog méér, want in een
boek dat de inhoud van een film na
vertelt moet noodzakelijkerwijs de
vorm ontbreken die voor bet filmver
haal beslissend is, en die hindernis
weten de meeste navertellers niet te
nemen. Vandaar dat we met enige te
genzin zijn begonnen aan de Nederland
se vertaling van de roman „Monsieur
Hulot op vakantie" door Jean-Claude
Carrière, een roman die naar de film
van Tali h gemaakt. De vertaling is
uitgegeven bp De Fontein.
Het boekt lijkt niet op de film. Alles
wat de film genietbaar maakt, wordt
hier een tamelijk kleurloze vertelling,
die niet boeit en soms ergert door on
nozelheid. De roman is verlucht door
een hele reeks tekeningen, die weinig
te verteilen hebben, maar luchtig zijn
geformuleerd.
Dbg.
liet mén de zaak dan maar weer va
ren tot er weer een avonturier opstond
en mensen en geld vond om hem in
zijn plannen bij te staan, waardoor
sommigen in één klap een klein ver
mogen verwierven.
De schatgravenj is echter een moei
zaam en moeilijk bestaan, in ons ei
gen land zijn de pogingen rond de Lu-
tine en de in de laatste jaren fel om
streden Renate Leonhard bekend. Er
blijven eqhter altijd genoeg maatschap-
pijcn en mensen over die hun hoop op
dc schatten van de zee hebben ge-
steld. De „schatgraver" Van Wienen
wil in Zuid-Afrika nog een goede gooi
wagen naar de rond 350 schepen
goud, zilver en juwelen, die in de loop
der eeuwen in de Tafelbaai ten onder
zijn gegaan. Hij heeft hiervoor vol-
gens zijn eigen berekening echter eerst
ruim 1 miljoen gulden nodig om de kos-
ten te dekken.
Driehonderd jaar geleden verging
de Gulden Draeck ter hoogte 1 van
Perth, in Australië, met man en muis.
Slechts 50 van de 125 mensen aan
j boord overleefden de ramp. Dc 80.000
gouden dukaten in het ,ruim zijn mee
i naaF .beneden gegaah en tot in onze
I tijd zijn er duikers bezig pogingen aan
I te wenden, de Gulden Draeck van zjjn
gouden schat te ontlasten.
Do afschuwelijke ramp met de TI-
i tanic in 1912 schokte de wereld diep,
maar temidden van al het leed bleef
toch ook niet onopgemerkt, dat er
voor vele miljoenen guldens aan goud
en juwelen mee naar de zeebodem wa
ren gezonken. Bergingsmaatschappjjen
in Amerika hebben nog steeds het
voornemen, deze schatten aan de op
pervlakte te brengen. Dat men met een
schip gelijktijdig een fortuin naar bo
ven kan krijgen zonder dat er een kost
bare lading aanwezig behoeft te zijn
bewijzen de plannen rond het bergen
van de in onze dagen gezonken An
drea Doria. Voorzichtige speculaties
op de waarde van het staal waaruit de
Andrea Dori is gebouwd wijzen op
een waarde van ca. 15 miljoen dollar.
~w 7 ind vorig jaar vierden de Groningse studenten een lustrum. Zij kwamen
tmet een heel bijzondere uitvoering van de Dreigroschenoper van Weill
en Breeht voor de dag, waar ik wild enthousiast van werd." Aldus be
gint de Delftse student Luc Wijdeveld zijn ervaringen te vertellen. „In het
voorjaar organiseerde ik een korte tournee voor hen. Ik wilde van de Drei
groschenoper ook een grammofoonplaat maken. Op ae T.H. in Delft hadden
wij een goede opname-apparatuur en een assistent die er mee om kon gaan.
Bij de eerste uitvoering in Rotterdam ging de assistent met zijn apparatuur
in de kelder van de schouwburg zitten. Nu weet je dat er in de Dreigroschen
oper een koor van bedelaars optreedt. Deze bedelaars waren ook studenten
uit Groningen, die de rest van de opvoering uiers te doen hadden. Ze hadden
zich goed van bier voorzien en schopten achter en onder het toneel al spoedig
zoveel kabaal, dat de opnamen weggegooid konden worden. De volgende
uitvoering die ik voor de Groningers verzorgde was in Den Haag. Het ge
bouw van O. K. en W. stampvol; ook prinses Beatrix was er met haar jaar
club. Het succes was groot, maar dc opnamen zaten weer vol bijgeluiden. Na
afloop moesten we blijven om het nodige te verbeteren. Maar iedereen was
vermoeid en prikkelbaar. Het lukte niet en er ontstond een ruzie-stemming.
Toen onze technicus mij op een gegeven moment toeriep: „Zeg Luc, kun jij
er niet voor zorgen dat wij een echte dirigent krijgen....? zegden de Gro
ningers iedere verdere medewerking op."
„Ik sla nu wat over; ik hoop dat je
mij volgen kunt", zo onderbreekt Luc
Wijdeveld het verhaal over de Studen
ten Grammofoonplaten Industrie, die hij
onlangs heeft opgericht. Hjj is 28 jaar
en studeert vier jaar nu natuurkunde
in Delft. Hij is de zoon van de dichter
Gerard Wijdeveld. Na een half jaar
rechten te hebben gestudeerd en een
blauwe maandag in- de journalistiek
te hebben meegedraaid, werd hij ge
waar dat hjj de echte belangsteiling-
daarvoor miste. Als reserve-officier
en commandant van een mortierpelo
ton trok hij naar Korea. Maar tegen
de tijd dat hij aan het front verscheen,
trok de kruitdamp al op. Terug, ging
hjj in Delft studeren. In de haven van
itiititHujiiiiiiiiiiimniimiiiiuiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiimiiiiiin
ïiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiii
Rotterdam loste hij bananen en op een
kantoor plakte hij enveloppen en tussen
deze bedrijvigheden en het studeren
door nam hy intens deel aan het corps
leven. Het impresariaat van de Gro
ningse s'tudenten npm hjj op zich om
dat hij, zoals gezegd, zo geestdriftig
was geworden voor de Dreigroschen-
oper-uitvoerihg. Toen een bekend im
presario hem. de werkstudent, een
fors bedrag bood om dc organisatie
over te nemen, meende hjj meer goud
in het verschiet te zien liggen dan de
..golden handshake" van de impre
sario inhield. „Dat is wel wat tegenge
vallen. De kosten van onze activiteiten
heb ik er nog niet uit. Wij moeten de
studentenstijl handhaven en dat is be
langrijker dan schatten verdienen.
Maar wij hebben nu acht studenten in
vaste dienst. Behalve zij, hebben er nog
verseheidenen andere studenten.van on
ze. onderneming geprofiteerd".
„Maar on/.o eerste plaat was er nog
steeds niet. Wij kregen de Groningers
zover dat ze bereid waren nog één
keer dc Dreigroschenoper uit tc voeren
voor de opname. Achteraf is dat al
lemaal best te begrijpen; zij hadden
ook hun tentamens en veel vergoe
ding voor hun zingen en spelen, waar
zij langzamerhand hun buik vol van
hadden, was er voor hen niet beschik
baar. Wij reisden op een dag met de
hele apparatuur in een busje naar Gro
ningen. De ellende begon opnieuw.
Het koor had op een enkel lid na de
afspraak laten lopen. De zaal die wij
via-vla gehuurd hadden, bleek in alle
opzichten ongeschikt. Het orgeltje dat
wij bjj Perlee in Amsterdam gehuurd
hadden, voor de begeleiding van Ma-
ckie Messers Moralitat, was niet gear
riveerd. Wij met de bent naar een an
dere zaal. Het koor werd geformeerd
uit een aantal loslopende mensen die
genoeg repetities en uitvoeringen
hadden meegemaakt om tekst en
melodie te kennen. Na een dag zwoe
gen hadden wij een groot deel van de
opera op de band. De rest zou in
Amsterdam opgenomen worden.
Maar de man die de Moralitat
moest zingen, wilde niets meer met
ons te maken hebben. Uit het .Delftse
studentencabaret kende ik iemand
met een goede stem. Hij kreeg en
kele uren zangles van Bea Macken
zie, de echtgenote van Frans van
Eeden die met zijn 24 jaar leraar
aan het Groningse muzieklyeeum is
en de dirigent van de Dreigroschen
oper. De nieuweling bleek gewoon een
ontdekking. Moet je horen hoe hjj
zingt."
Luc Wijdeveld zet de plaat van de
Dreigroschenoper op, die gemerkt is
SGI no. 1, hetgeen betekent dat dit de
eerste plaat is van de Studenten Gram
mofoonplaten Industrie. Een plaat die
geheel en al door studenten uitgevoerd
en gemaakt is, tot en met de tekst en
tekening op de hoezen toe. Wjj beluis
teren een heel opmerkelijke uitvoering
van de (vooral door de film) zo be
kende muziek van Kurt Weill. De straf
geregisseerde stemmen, canailleus en
brutaal, de opruiende tekst, brengen
suggestief de sfeer tot leven van de
cynische, linkse Berlijnse cabaret-
milieus anno '25.
Na ruim 300 uren monteren in vier
weken was de plaat gereed. Een le
gertje Delftse studenten was in de
weer. Luc Wjjdeveld en zijn secreta
ris („die moest ik hebben ik be
grijp niets van boekhouden en admini
stratie") hadden intussen zoveel krach
ten opgeroepen, dat hun zin voor avon
tuur in hevige mate ontwaakte. Wijde
veld richtte de Studenten Grammo
foonplaten Industrie op. Deze beoogt
atlantischc
ÜCtAAH
IMOlSCHt
tftt AAN
350 Wrakken
mergoudju-
STIUC OCEAAN
STpEu
Scheepswrak mei
goud, juwelen elc.
mergouaju
welenzilver
gOUd, Juwei
"xj aan boord
platen te maken van artistieke presta
ties in de studentenwereld en alle bij
behorende verrichtingen zoveel moge
lijk door studenten te laten vervullen.
De eerste financiering kwam tot stand
volgens een aandelensysteem onder de
studenten. Men heeft nu na de Drei
groschenoper al enkele platen ge
maakt, voornamelijk van fragmenten
uit studentencabarets.
Luc Wijdeveld heeft van zijn vader
toch in ieder geval een grote artistieke
interesse meegekregen. Dat blijkt als
hij van zijn plannen vertelt, die wij
overigens niet mogen verder vertel
len. Uit Zuid-Afrika heeft hij al reac
ties gekregen uit de studentenwereld,
nadat de Wereldomroep een uitzending
aan de SG1 had gewijd. Daar ziet hij
wel iets te doen. Ook in Duitsland en
uiteraard in de Nederlandse studenten
wereld met zijn vele bloeiende caba
rets.
„Wij werken tot nog toe met het
postordersysteem. De Dreigroschen
oper bijvoorbeeld moet je in Delft on
der Postbus 114 aanvragen. Maar
van dit systeem willen wij graag af.
Je kan studentenethiek een groot
woord vinden, maar wjj willen ons
er toch maar aan houden. Ik dacht
schatten te gaan verdienen, ik heb
mij vergist en dat is maar gelukkig
ook. Dit is een leerzame wijze van
werkstudent zijn, zenuwslopend,
maar gezellig."
Luc Wijdeveld, depresident van
de SG1 een stevig gebouwde jon
geman van het Zweedse type laat
de andere kant van Driestuiversope-
ra-plaat spelen. „Ik ben er nog altijd
wild van," zegt hij. He. S.
Fons Rademakers film Dorp aan de
rivier heeft zoals men reêds heeft kun
nen lezen enige veranderingen onder
gaan, waarvan de voornaamste is een
commentaar dat door Albert Van Dal-
sum wordt gesproken. Het moet die
nen om het niet te loochenen fragmen
tarische karakter van de film af te
zwakken, dat wil zeggen meer conti
nuïteit in het verhaal te brengen. Hoe
sober de commentaar ook is. de con
tinuïteit is bereikt. Men krijgt thans
minder de indruk dat de film bestaat
uit een reeks korte verhalen, die wei
nig met elkaar te maken hebben. In
de nieuwe samenstelling worden die
verhalen aannemelijk aan elkaar ver
bonden als een reeks avonturen, of hoe
men ze noemen wil, die zich in dat
ddrp aan de rivier afspelen en waar
van meestal dokter Van Taeke de cen
trale figuur is. Er is meer dan voor
heen sprake van een gemeenschap.
Dat mag een winst heten. Het verhaal
stroomt beter dooi;. En dat is wonder
lijk, want de teksten die er aan te
pas gekomen zijn, munten uit door
kortheid en eenvoud. Ze zijn alleen
aanwezig, als er een nieuwe situatie
móét aangekondigd worden. Hier en
daar lijkt ook een tafereel iets inge
kort. Het resultaat is dat zeer weinig
veranderingen veel verandering heb
ben aangebracht. De toch reeds goede
fragmenten komen thans beter tot hun
recht. De nog altijd trage toneelmatig
heid van sommige scènes zijn minder
hinderlijk geworden omdat ze door
zulke verdienstelijke stukken worden
afgewisseld.
Dbg.
Dezer dagen is een nieuwe serie
pockets uitgekomen. Een voor t 'er-
land nieuwe serie althans; de Mara-
boes. Deze serie is vijf jaar geleden
beginnen te verschijnen in Brussel,
heeft vervolgens opgang gemarkt in
Frinkrijk en Frans-talige gebieden, is
daarna in vertalingen op de markt ge
bracht in Italië, Spanje, Finland, Noor
wegen, Denemarken en Engeland, en
doet nu dus haar intrede in de Neder
landse boekhandel door de zorgen van
de uitgever J. M. Meulenhoff. De Ma-
raboe-pockets hebben geen andere pre
tentie dan goede ontspanningslectuur
te bieden, waaronder verstaan wordt:
„ongekunsteld, geen zware proble
men of geestelijke aberraties, integen
deel, een gezonde levensopvatting rriet
normale menselijke karakters."
Van de Nederlandse editie zijn acht
deeltjes verschenen. In oktober volgen
er nog vier.
De opnamen van de Dreigroschenoper-uitvbering door de Groningse
studenten'zijn gemaakt met de apparatuur van de T.H. in Delft. Luc Wijde
veld (in wit overhemd) vond in de T.H.-assistent W. Verschoor (aan de versterker)
een technicus die zijn ambitieuze plannen wel kon verwezenlijken. De derde van
dit gezelschap is ook een van de „personeelsleden" van de S.G.I.; hij is de
publiciteitscommissaris 'J. J. Slechte.
(Van onze Romeinse
correspondent)
Het gehucht Bassi di
Frabosa Soprana, dat
hoog in de Alpen
ligt, zuid van Mondovi.
heeft de prijs van de pro-
yincie (Cuneo) gekregen
voor „buitengewone da
den van opoffering".
Het verhaal hiervan is
zo typisch'Italiaans in ve
le aspecten, dat wij het
de lezer niet mogen ont
houden.
Na de laatste oorlog had
Bassi nog steeds geen weg
om van zijn geïsoleer
de ligging in de ber
gen de min of meer
bewoonde wereld te be
reiken, Er was alleen een
muilezelpad. De bergen
zijn daar tussen de 900 en
1600 m. hoog en het is
geen sinecure om in de
winter de dokter te gaan
halen. Het is maar één
vóórbeeld. De bergboeren
van Bassi hadden ai vele
malen gepoogd een rede
lijke verbinding te krij
gen, maar bergboeren zijn
geen goede pleiters. In
1946 hebben twee gees
telijken uit de buurt
zich de zegslieden van
Bassi gemaakt en na lang
geharrewar met de bu
reaucratie slaagden zij er
in van het ministerie van
Openbare Werken een crè-
cliet los te krijgen van
f 12.000.—.
Daarna gebeurde er
niets meer. Want men
jmoet weten, dat Bassi met
"zijn vijfentwintig gezin
nen 'in totaal geadmini
streerd wordt door drie
gemeenten en elk dezer
gemeenten vond, dat de
twee anderen deze maal
de handen maar eens uit
de mouw moesten steken.
Tenslotte kwam een heel
vernuftige afschuiver op
het idee om de bewoners
van Bassi te sommeren
een N.V. met rechtsper
soonlijkheid en zo meer
te vormen. Aan deze N.V.
zou het geld worden over
gedragen tegelijk met de
opdracht op passende wij
ze het muilezelpad te ver
beteren, of te doen ver
beteren.
Met twaalf mille doet
men niet veel, geen dei-
drie gemeenten wenste
Boeren doorbreken
zelf hun isolement
een cent bij te dragen, een
N.V. oprichten is ook al
zo iets, dat men niet da
gelijks in Bassi doet en
de boeren dachten, niet
ten onrechte deze maal)
dat zij natuurlijk weer
genomen werden. Alles
traineerde. Na twee jaar
kregen de gemeenten van
het ministerie bericht, dat
het geld, „na twee jaar
niet opgenomen zijnde",'
voor andere doeleinden
zou worden gebruikt.
In 1956 was de stand
van zaken aldus: de twee
promotoren hadden sta
pels op gezegeld papier
gestelde aanvragen, pro
testen en voorstellen ver
zonden en het muilezelpad
w8s nog onbegaanbaarder
geworden dan voorheen.
Toen namen zij het beft
zelf in handen. Zij over
tuigden de bewoners van
Bassi ervan, dal er maar
één middel wa9 om een
weg te krijgen en dat was-
hem zelf aan te leggen.
De beide geestelijken heb
ben de werktekening ge
maakt en voor het ge
reedschap gezorgd. Die
van Bassi verplichtten
zich niet slechts tot gratis
werk, maar legden zich
zelf een belasting op.
Iedereen hielp, de eigen
lijke uitvoering kwam
neer op de vijftig valide
mannen van Bassi. Naast
de eigen harde arbeid
werkte men bij toerbeurt
van 's morgens zes tot
's avonds negen, 3500 man
dagen in totaal. Niet min
der dan 8000 ladingen zijn
gebruikt om de rots te
laten springen. Er wer
den steunmuren gebouwd,
die oprezen uit de steile
bergflank. Zelfs eenvou
dige wegoverbruggingen
waren nodig. In twee jaar
heeft men een straat aan
gelegd van 4 km. Het be
gin- 'en eindpunt hebben
een hoogteverschil van
400 m. De weg is vier me
ter breed en geschikt voor
zwaar vrachtvervoer. Geen
ingenieur, geen landme
ter, geen wegenbouwer is
eraan te pas gekomen.
Kapelaan Alessandria en
de buurtpastoor Luigi
Basso waren de lei
ders, de ontwerpers, de
tekenaars, de belasting-
inners, de voorwerkers. De
Dienst van Openbare Wer
ken heeft de weg ge
keurd. Men was stomver
baasd. De weg kreeg de
beoordeling, dat hij „in
alle opzichten voortreffe
lijk was". De bouwkos
ten werden minimaal ge
raamd op 15 miljoen lire
(ƒ9.0.000.-). De enige hulp,
die Bassi van buiten ge
had Heeft, was een sub
sidie van 12.000.— van
dc provincie en een cre-
diet van 1500.van de
gemeente Frabosa So
prana.
