Ergste woningnood heerst
in Enschede
AL CAPONE, levensroman
Hansaplast
Ruim zes miljoen mensen
wonen er in de steden
op vakanti
20 ct.
van een gangster
DE EILANDER
Kerk en wereld
Knap, maar leeg filmdebuut
van Richard W ilson
Weer een heideweek in Ede
Het woningtekort in de grote steden
Vriendjes redden
kameraadje
Aan wisse dood
ontsnapt
Met een Canadees cachet
Beeldentaal voor ons
.1
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1959
PAGINA 5
ESS O EXTRA js super zuinig
Op de Antillen
Minister van Justitie
\raagt ontslag
uitsluitend bij
apothekers en drogisten
«om
Duitse „boterinvasie"
voorbij
Noorse plannen van
Verolme goedgekeurd
Liturgische weekkalender
Spaaroverschot in juli
bij boerenleenbanken
Auto door trein
gegrepen
Hun ongewone reis was
vergeefse moeite
De drie Joegoslaven
over de grens geleid
Nederlandse toeriste in
Frankrijk verongelukt
Bij het baden verdron
ken jn Noordwijkerhout
Examens
Het Veer se gat
In 1%I voor scheep
vaart gesloten
RUSSISCH BOEK
OVER TASMAN
r>;ssv
ROMAN VAN DE LOKKENDE ZEE
door
KLAAS TOXOPEUS
Toen Christus Zijn Kerk stichtte was
het Zyn bedoeling, dat die Kerk
zou leven als één lichaam, waar
van Hyzelf het hoofd is, temidden van
de mensheid met de opdracht allen tot
zich te trekken en zó de universele
heilswil van God te verwezenlijken.
De Kerk moet dus als een eenheid
„en 'oloc" het mensdom op zijn weg-van-
God-af tegemoet treden en door woord
en voorbeeld de weg-terug voor alle
buitenstaanders zichtbaar en aantrek
kelijk maken.
Gemakkelijk is dat niet. Vooreerst
verzetten allerlei factoren buiten de
Kerk zich daartegen, vanaf een bewus
te oppositie tot eenvoudige gemakzucht.
Bovendien treedt ket menselijk element
in de zichtbare Kerk vaak zozeer op de
voorgrond, dat het goddelijke niet of
nauwelijks meer aantoonbaar is. Daar
bij komt nog, dat voor velen de Kerk
met haar geloof en leer een volkomen
overbodigheid is ten aanzien van de op
lossing der talrijke problemen, die de
oorzaak zijn van onze tegenwoordige on
rust.
Ofschoon wij, als christenen, ervan
overtuigd zijn, dat de Evangeliebele
ving de enige mogelijkheid is en blijft
voor het opbouwen van een geordende,
samenleving, zouden wij toch niet wil
len beweren, dat een bloeiend geloofs
leven alléén in staat is de wereld uit dp
noodlottige impasse te redden, waarin
zij is vastgelopen. Daarvoor zijn er tè
veel ..profane" vraagstukken, waarvan
de oplossing is overgelaten aan louter
menselijke inspanning. Wél is het zó,
dat gelovige christenen bij hun weten
schappelijk zoeken naar een oplossing
op deze terreinen veel minder gevaar
lopen op dwaalwegen te raken dan on
gelovigen, omdat zij uitgaan van, steu
nen op, zich laten voorlichten door de
openbaringsgegevens en tevens .het
voorrecht genieten van de leiding der
Kerk.
In dit verband mag men het dan ook
zó stellen, dat, hoe meer wij ons verdie
pen in de rijkdom van ons geloof, hoe
meer wij als een eenheid onder de lei
ding van Christus ons aandeel trachten
bij te dragen aan de opbouw van een
nieuwe, gezondere samenleving, wjj in
evenredigheid een grotere kans maken
de wereld uit haar nood te redden. En
wanneer wij hieraan de conclusie
verbinden, dat dit te zekerder het ge
val zal zijn, naarmate wij onze eenheid
meer beleven, dan ligt het voor de hand
dat het cultiveren van onze eenheid een
belangrijke plicht is, die direct uit ons
christen-zijn voortvloeit.
Dit cultiveren onzer eenheid zal vóór
alles moeten geschieden dopr on
ze volle aandacht te schenken
aan de oorzaak daarvan. Wat de zonde
had verstoord, heeft Christus' verlos
sing hersteld. Althans in beginsel! De
ons geschonken mogelijkheid tot
herstel wordt werkelijkheid door
de Sacramenten. Een bloeiend sacra
menteel leven is dan ook de voorwaarde
bij uitstek om als christenen, geladen
met goddelijke'kracht, onze apostolische
taak t.o.v. de wereld naar behoren te
vervullen.
De eenheid, het noodzakelijke gevolg
van de genadegroei door een bewust
leven vanuit de sacramenten is echter
tegelijkertijd heiligheid. Wij mogen hier
met het volste recht spreken van oni-
keerbare begrippen. Het een is met
denkbaar zonder het andere. Hoewel
elk sacrament afzonderlijk op zijn wijze
de eenheid bevordert en bewerkt, is
het II. Sacrament des Altaars toch het
sacrament der eenheid bij uitstek. Niet
voor niets wordt het zeer sprekend
„communie" genoemd. Aan het offer
van brood en wijn, de hernieuwing van
het Kruisoffer op Christus' bevel, ont
lenen alle overige sacramenten hun
kracht. Het is in wezen de telkens her
haalde tegenwoordigstelling van Chris
tus in Zijn hele Mystiek Lichaam, in ons
allen, of wij er bij zijn of niet! Zodat
Gods genadekracht altijd tot werkzaam
heid bereid aanwezig is om de band
van onze eenheid steeds nauwer aan te
halen. Als wij maar meewerken, als wij
ons maar welbewust open stellen voor
deze genade-inwerking! Bemin de een
heid van Zijn Mystiek Lichaam, van
Zijn Kerk en alléén daar is Chris
tus altijd in heel Zijn volheid tegen
woordig en werkzaam, zodat van Gods
kant alle voorwaarden voor onze heili
ging zijn vervuld.
Onze menselijke vrijheid echter stelt
ons in staat Zijn genadehulp aan te
nemen of af te wijzen. In Gods tweede
schepping, de verloste wereld, ,,is alles
genade", zó zeer, dat wij deze alom-
aanwezige genade terecht mogen ver
gelijken met de lucht, die overal om
en in ons is en zonder welke wij eenvou
dig niet kunnen leven.
Van deze genade is ons bovennatuur
lijk leven, ons leven ais kind van God
geheel en al afhankelijk. „Zonder mij
kunt gij niets doen", heeft Christus ge
zegd, en deze woorden dienen in de
meest letterlijke zin te worden verstaan.
Wanneer wij nu bedenken, dat
Christus Zijn sacramenten heeft inge
steld als de „normale" genademidde
len, en dat Hij ze bovendien zó heeft
gekozen, dat zij ons hele leven in al
zijn uitingen volledig en totaal omvat
ten, dan is het' duidelijk, dat zü voor
ons allen zonder meer onmisbaar zijn,
daar immers onze opdracht luidt het
hele leven gekerstend terug te voeren
naar God.
Dat is het wezenlijke van de verhou
ding Kerk en wereld. Een goddelijke
opdracht. Wij hebben deze taak te ver
vullen in het menselijke vlak, met men
selijke middelen. Maar deze menselijke
inspanningen zijn wat hun resultaat be
treft geheel afhankelijk van Gods zegen,
die „alléén wasdom schenkt". Daarom
eist elk apostolaat voortdurend gebed
en voortdurende vereniging met God.
Tot apostolaat is iedere gedoopte op zijn
wijze en naar zijn persoonlijke moge
lijkheden geroepen. En daarbij is nie
mand en niets onbelangrijk, omdat al
les en iedereen moet medewerken tot
de uitbreiding van Gods Rijk op aarde.
Advertentie
(Van onze Utrechtse redactie)
Blijkens recente gegevens van het
gemeentelijk bureau voor de statis
tiek te Utrecht heeft de Domstad
op het ogenblik te kampen met een
De Antilliaanse minister van Justitie,
mr. S. W. van der Meer, heeft de gou
verneur van de Nederlandse Antillen
om ontslag verzocht. De voorzitter van
de Antilliaanse staat, de heer R. J.
Isa heeft eveneens verzocht uit zijn
functie te worden ontheven. Men neemt
aan, dat hij 'mr. Van der Meer als mi
nister van Justitie zal opvolgen.
(Van onze correspondent)
Dank zij het snelle en kordate op
treden van zjjn vriendjes en enkele, ge
alarmeerde volwassenen, werd de der
tienjarige Guus te Wechel uit de Mes-
daglaan te Arnhem vrijdag uit een
zandinstorting gered. Op een landje in
de buurt hadden de jongens een hol
gegraven. Op een gegeven ogenblik,
toen Guus alleen in het hol zat, stortte
het zand in. De veertienjarige Johnny
Rosmuller maakte zonder zich te be
denken het hoofd var. zijn bedolven
kameraadjes vrij. De anderen alar
meerden naburige bewoners, die snel
te hulp schoten en hem samen met
enkele in de buurt werkende tuinlieden
bevrijdden. Toen dc brandweer ver
scheen, behoefde deze niet meer in
te grijpen.
Groot-Brittannië De woordvoerder
van het Britse ministerie van buiten
landse zaken heeft gisteren categorisch
ontkend dat Engeland in Washington
heeft geprotesteerd tegen de onthullin
gen in een Amerikaans tijdschrift over
Britse bases voor het lanceren van
Thor-raketten. (AFP).
tekort van 51000 woningen. Gelet- op
de procenten van de behoefte van
haar bevolking neemt Utrecht met
7.4 pet. de derde plaats in in de rij
van de negentien grootste gemeenten
naar welker huisvestingssituatie on
langs door de centrale directie van
de volkshuisvesting en de bouwnij
verheid een onderzoek is ingesteld.
De ergste woningnood heerst in En
schede waar 8.5 pet. van de bevolking
reikhalzend naar een geschikte woon
gelegenheid uitziet. Daarop volgt Rot
terdam met 8.3 pet. Amsterdam en
Den Haag bieden resp. met 4 en 4.3
pet. relatief een vrij gunstig beeld.
Leeuwarden staat het laagst geno
teerd met 3.1 pet.
Voor de bepaling van het tekort is
uitgegaan van de veronderstelling dat
woningbehoevend zijn alle gezinnen
(huishoudens van twee of meer per
sonen) en de alleenstaanden die alleen
of als hoofdbewoner een woning be
wonen. In vorengenoemde cijfers is
tenslotte niet verwerkt een woningre
serve om woningbehoevenden die om'
noodzakelijke redenen een andere wo
ning wensen te betrekken, daartoe in
staat te stellen. Ook niet de nodige
vervanging van slechte woningen door
goede, noch de uitgestelde huwelijken.
Advertentie
WON DVERB AND
jij» Alléén Hansaplast wondyer-
band is verkrijgbaar in plastic
uitvoering. Afwasbaar, rekbaar,
extra dun. rafelt niet.
In handige strip-verpakking.
Het aantal gemeenten met meer dan
100.000 inwoners'is in de loop van 1958
met twee vermeerderd (Apeldoorn en
Hilversum) en bedroeg bij het begin
van 1959 veertien. Van de gemeenten
met 50.000-100.000 inwoners thans
achttien telde Leiden" 1 januari bij
na 96.000 inwoners, Maastricht ruim
89.000 Leeuwarden ruim 82.000 en Dor
drecht bijna 81.000.
Dit blijkt uit een dezer dagen uitge
komen boekje van het Centraal Bureau
voor de Statistiek. Zoals gebruikelijk
zijn in het boekje opgenomen gegevens
voor elke gemeente over de oppervlak
te land. het aantal inwoners naar ge
slacht en het aantal inwoners per vier
kante kilometer.
Overeenkomstige gegevens als voor
de gemeenten zijn o.a. ook vermeld
voor de afzonderlijke provincies.
Advertentie
(Van onze correspondent)
Drie dagen invoerverbod voor botet
hebben de Nederlandse winkeliers in
het grensgebied ervan overtuigd, dat
de gouden tijd van de Duitse boter-
tochten voorbij is, zo meldt de Rhei-
nische Post. De invoerbeperking voor
boter en suiker heeft tot een aanzien
lijke vermindering van de omzetten ge
leid. Ofschoon de .vakantietüd nog niet
voorbij is, werden aan alle grensposten
heel wat minder Duitse reizigers gere
gistreerd dan tevoren. Hun aantal is
naar schatting tot ongeveer een derde
teruggelopen. Steekproeven OP de markt
te Enschede hebben de achteruitgang
bevestigd. De boter- en 'kaashandela
ren zijn erg ontevreden. Hun omzet
ten op de markt liepen ongeveer 50
tot 60 pet. terug. Menig handelaar die
voorheen in de ochtenduren 500 pakjes
boter Verkocht, had er nu om dezelfde
tijd slechts enkele verkocht.
De Noorse regering heeft haar goéd
keuring gehecljt aan de plannen van
de, Nederlandse scheepsbouwer C.
Verolme. De Nederlander zal 800.000
Noorse kronen in een scheepswerf bij
Oslo steken qn daarvoor de zeggen-
Schap verkrijgen, De zetel van de on
derneming zal in Noorwegen blijven.
ZONDAG 9 aug., 12e zohdag na Pinkste
ren: eigen mis; 2 geb. H. Joannes; credo;
pref. van de H. Drieëenheid; groen. MAAN
DAG: H. Laurentius, martelaar; eigen mis;
(Rotterdam: credo); rood. DINSDAG: Mis
van zondag; 2 geb. lt.H. Tiburtius en Su
sanna; groen. WOENSDAG: H. Clara,
maagd; mis: Dilexisti; wit. DONDERDAG:
Mis van zondag; 2 geb. H.H. Hippolytus en
Cassianus; (Haarlem: 2 geb. H. Wigbertus;
3 geb. H.H. Hippolytus en Cassiamus); groen.
VRIJDAG: Vigilie van O. L. Vr. ten He
melopneming: eigen mis: 2 geb. H. Euse-
bius: (Utrecht en Haarlem: 2 geb. H. We-
renfridus; 3 geb. H. Eusebius); paars. ZA
TERDAG: O. L. Vr. ten Hemelopneming;
eigen mis; credo; pref. v. O. L. Vr.; wit.
ZONDAG 16 aug.: H. Joachim, vader van
O. L. Vr.; eigen mis; 2 geb. van de 13e
zondag na Pinksteren; credo; wit.
Bij de stichtingen Spaarbank van de
Boerenleenbanken, aangesloten bij de
Coöperatieve Centrale Boerenleenbank
te Eindhoven en de Coöperatieve Cen
trale Raiffeisen-Bank, te Utrecht, be
droegen de stortingen en terugbetaling
gen in juli 1959 respectievelijk
ƒ160.000.000,— en ƒ113.900.000,—, zodat
er een spaaroverschot was van
46.100.000 (vorige maand spaarover
schot 34.800.000).
Er waren 1 januari 998 gemeenten.
Hiervan worden er 666 beschouwd als
plattelandsgemeenten. 224 als verstede
lijkte plattelandsgemeenten (waaronder
32 zg. forenzengemeenten) en 108 als
steden. Op het platteland waren op ge
noemd tijdstip woonachtig bijna
2.772.000 personen, op het verstedelijk
te platteland ruim 2.390.000 (waaron
der ruim 625.000 in de forensengemeen
ten) en ruim 6.109.000 in de steden.
Een Duits echtpaar is vrijdagmiddag
aan de dood ontsnapt toen zijn auto op
dc onbewaakte ovprweg op de Ruige-
weg tc Oude Sluis nabij Schagen door
een goederentrein werd gegrepen. De
auto werd een eindweegs meegesleurd
en tegen een hek langs de spoorbaan
gedrukt. De bestuurder, de 41-jarige
heer Limpe uit Dortmund, kon geheel
ongedeerd uit de zwaar beschadigde
auto kruipen. Zijn 20-jarige echtgenote
liep een kaakfractuur en een gebroken
sleutelbeen op. Zjj is naar het zieken
huis Parkzicht in Den Helder gebracht.
De bestuurder bleek zo weinig door het
ongeluk geschokt te zijn, dat hij onmid
dellijk foto's van zijn wagen begon te
maken. De trein werd slechts licht be
schadigd en het treinverkeer had wei
nig vertraging.
Vrijdagmorgen zijn de drie ojegosla-
ven die enkele weken geleden onder een
s(ioorwegrijtuig verborger,, clandestien
uit Joegoslavië in Den Haag arriveer
den, over de grens geleid. De minister
van justitie heeft geen termen aanwezig
gevonden om hen verder in ons land te
laten verblijven.
De 65-jarige mevrouw A. Tijdink uit
Lichtenvoorde is vrijdag omgekomen
bij een auto-ongeluk in de omgeving
van het dorp Vigan in Midden-Frank-
ryk. Drie zoons werden gewond.
rp.R? bag tuur der van de auto, Johannes
Iijdink, had de controle over het stuur
verloren, doordat hij verblind werd
door de zon. De wagen kwam terecht
in een weiland. De drie zoons, Johan
nes, een electriciën, de priester Anto-
mus en de kruidenier Theodorus, zijn
opgenomen in het ziekenhuis van Gour-
don.
De 21-jarige ongehuwde jongeman J.
Cammenga uit Hillegom is gisteren bij
het baden in zee bij bet stille strand van
Noordwijkerhout verdronken. Hij kon
met zwemmen.
„Al Capone" van de Amerikaanse
regisseur Richard Wilson is een tref
fend voorbeeld van de onweerstaan
bare suggestie, die er kan uitgaan van
oen goed gemaakte film. Een sugges
tie, die dc kritische zin van dc toe
schouwer dreigt uit tc schakelen en
hem brengt tot een klakkeloos aan
vaarden en zelfs bewonderen. Want
de knappe vorm van Wilson's film
sleept de toeschouwer aanvankelijk
mee, zonder dat hij zich voldoende
rekenschap geeft van de bezwaren,
die tegen het gegeven moeten worden
aangevoerd.
Dit gegeven is de levensgeschie
denis van Al Capone, een beruchte mis
dadiger van Italiaanse afkomst, die een
kwart eeuw geleden de ongekroonde
koning was van donker Chicago, omdat
hij alle andere gangsters; die een zware
tol aan geld en levens van de ordelie
vende bevolking hieven, in sluwheid
en meedogenloosheid overtrof.
Richard Wilson, een onbekende naam
in de wereld van de film, die hij heeft
betreden via de televisie, vertelt de
biografie van deze weerzinwekkende
figuur op virtuoze wijze. Telkens weer
slaagt hij er in om de uit alle gangster
films bekende confectiebeelden van bruut
geweld, mishandeling en bloedige moord
partijen door een oorspronkelijke op-
stelling van zijn camera - de openingsscè-
nes met de toen nog jonge en onbeken
de Al Capone, die als uitsmijter in een
nachtkroeg optrad, voortdurend op het
tweede plan zijn daar een voorbeeld
van, en door een suggestieve beeldwis
seling een nieuw en boeiend perspec
tief te geven. Bovendien heeft hij in
Rod Steiger een acteur gevonden, die
uiterlijk volkomen beantwoordt aan de
vele tegenstrijdige eigenschappen, wel
ke de echte Al Capone moet hebben be
zeten. Of die hem worden toegedicht,
want deze man, die aan ondeugd en
misdaad meer dan honderd miljoen
dollars moet hebben „verdiend", alvo
rens de rechter een einde maakte aan
zijn wandaden, had publiciteitsagenten
in zijn dienst, zoals de louche journa
list Keely in de film, die een net van
romantische verdichtsels rond hem heb
ben geweven.
De openhartigheid, waarmee in som
mige Amerikaanse films bepaalde wan
toestanden in eigen land eerlijk en on
omwonden aan de kaak worden gesteld,
kunnen wij waarderen. Maar als we
een aartsmisdadiger als Capone, in
wiens opdracht tientallen mensen wer
den vermoord, met een ongezonde zucht
naar sensatie en zelfs met een zekere
verkapte bewondering zien voorgesteld
als een man met lichamelijke en gees
telijke eigenschappen, die een groot en
misschien geacht zakenman van hem
zouden hebben gemaakt, wanneer hij
niet toevallig en min of meer gedreven
door de omstandigheden zijn toevlucht
had genomen tot omkoperij en geweld,
dan beginnen we aan de eerlijke be
doelingen van de maker te twijfelen.
Dan laten we ons wei boeien door de
knappe beelden, waarin dit nietswaar
dige leven wordt verteld, maar nemen
we ten aanzien van de amoraliteit, waar
van het geheel getuigt, de nodige gees
telijke reserve in acht en vragen we ons
af, of de taak van een filmer niet ver
der gaat dat het ophangen van een welis
waar knap, maar In wezen sensationeel
Al Capone laat een murw geslagen man een in zijn opdracht gepleegde moord
bekennen. Beeld uit de film „Al Capone" van de Amerikaanse regisseur Richard
Wilson.
levensbeeld van een man, die een zwar
te bladzijde schreef in' de geschiede
nis van Amerika.
In deze film missen we de achter
gronden, waardoor een figuur als Al
Capone en diens trawanten in het juiste
perspectief worden geplaatst en waar
door toestanden, zoals die in de jaren
twintig in Chicago heersten, verklaard
worden.
Tenslotte moet de dramatische kern
van dit voor Amerika beschamende
tijdperk niet worden gezocht in de
met heimelijke bewondering geschilder
de figuur van de schizofrene Al Ca
pone of in de met verbluffende doeltref
fendheid uitgevoerde overvallen en
moorden van zijn handlangers, maar in
de angst en het lijden en In het aanvan
kelijk machteloze, maar steeds groei
ende verzet van hun slachtoffers. De
film van Wilson, die met deze eersteling
heeft bewezen, dat hjj zijn vak beheerst
en het met frisse geest en oorspronke
lijkheid beoefent mist de dramatische
bewogenheid en geestelijk diepgang, die
het ons mogelijk zouden hebben ge
maakt, hem zonder voorbehoud te waar
deren en aan te bevelen.
F.
Voor de zestiende maal in successie
zal in Ede van 15 t.m. 22 augustus
de jaarlijkse heideweek worden gehou
den. Deze heideweek staat ditmaal in
het' teken van de vriendschap tussen
Nederland en Canada. De officiële ope
ning van de feestweei wordt zaterdag
15 augustus, 's middags 2 uur, in het
openluchttheater verricht door de Ca
nadese ambassadeur in Nederland, de
heer Ch. P. Hebert.
Een van de bijna duizend Edenaren,
die sinds de bevrijding naar Canada
emigreerden werd tot heidekoningin
uitgeroepen, n.l. mevrouw Betty van
Droffelaar-van Galen uit Prescott in
Ontario. Zy wordt straks H.M. Calluna
XVI.
Tijdens de feestweek zijn tal van fes
tiviteiten en tentoonstellingen gcorgani-
secru. Zo is cr maandag 17 augustus
een reünie voor militairen, die hebben
behoord tot bet vierde of achtste regi
ment van dc (voormalige) veld-artille-
rie. Dinsdag 18 augustus wordt de
jaarlyksè schapenmarkt gehouden, om
lijst door qud-Veluwse folkloristische
gebruiken.
In het Marnixcollege exposeren zes
tien hedendaagse Veluwse schilders
bun werk en op de markt wordt een
Canada-huis ingericht, waar men al-
UTRECHT. Frans M.O.-A.; W. D.
Kruize, Delft; J. I. Moerland, Pijnacker,
en de dames J. P. Ligtvoet, Rotterdam,
W, M. van Maren, Den Haag.
s-GRAVENHAGE. 7 aug. Tekenen
M.O.-akte MB: mej. M. Th'. E. W. van
Blokland (Gouda), mej. E. E. H. Groe-
neveld '('s-Gravenhage), J. Binnendijk
(Rotterdam), R. A. F. M. baron van
Lamsweerde ('s-Gravenhage). De exa
mens M.O.-tekenen zijn geëindigd.
lerlei bijzonderheden aver Canada zal
vinden.
Enkele Canadese groepen square
dansers en twee militaire muziekkorp
sen verlenen de gehele week hun me
dewerking aan de verschillende evene
menten. Het zijn de Princess Patricia
Canadian Light Infanterie Band en de
Royal Canadian Airforce Band.
(Van onze Haagse redactie)
Het Veerse gat zal, volgens het hui
dige werkprogramma, omstreeks juli
1961 voor de scheepvaart worden ge
sloten. De beslissing over de eventuele
aanleg van een vissershaven bij Colijns-
plaat kan nu binnenkort worden ver
wacht. Indien daarbij inderdaad tot aan-
le^ 7cu worden besloten, dan kan de
haven tijdig vooi de sluiting van het
Veerse gat gereed zijn. Minister Kort
hals heeft een en ander meegedeeld in
antwoord op vragen uit de Tweede Ka
mer
Een lid van het Russisch aardrijks
kundig genootschap, Wladimir Newslty,
heeft een monografie geschreven over
de zeventiende eeuwse Nederlandse
ontdekkingsreiziger Abel Tasman, aldus
Lsricht Tass. De monografie zal in boek
vorm verschijnen ter gelegenheid van
het feit, dat Tasman 22 oktober drie
honderd jaar geleden stierf.
In de monografie zijn verschillende
kaarten opgenomen over Tasman's rei-
zenn naar Australië. Vee] lof heeft de
auteur voor de humane wijze waarop
Tasman de inheemsen bejegende van
de landen die hij ontdekte.
Bij verkiezingen in de zich pas ont
wikkelende Aziatische en Afrikaanse
landen wil het nogal eens voorkomen,
dat men primitieve bevolkingsgroe
pen politiek wegwij- tracht te 'maken
doorte werken met duidelijk spreken
de symbolen: de autc als het em
bleem van de vooruitgang, dc rijst
als het zinnebeeld van de partij, die
meer vbe» .el belooft enz. Ach, hoe
simpel, zeggen wij dan. Intussen heeft
men ei- misschien nauwélijks erg in,
dat onze eigen zoveel meer ontwikkel-
nllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllljlllllllinillllllllllllllllllllllllllllü
45
Pas na enkele seconden bemerkte zij, dat er
iemand in de kamer was. Bevreesd keek zij op. Nee.
net was niét het angst-dier.
Het was Menke. Zij sloot juist de deur. Die ter
gende ogenblikken hadden niet langer dan enkele
seconden geduurd.
„Ik Kon het thuis niet meer uithouden", sprak Men
ke zacht. „Vader is naar 't strand met de paarden cr
moeder ligt te bed. Mag ik wat by jou komen zitten,
moeder Hedland?
Clara liep op naar toe en omarmde haar „Wat ben
ik.blij dat je komt!" zei ze schor. „Nog nooit heb ik
zo'n verschrikkelijke angst gehad als vanavond!"
Menke had bü het binnentreden ai gezien, dat
moeder Hedland aan de grootste vertwüfeling ten
prooi was geweest. Een gedeelte van een trui, waar
mee Clara blikbaar bezig was geweest, lag op de
vloer met de breipennen er nog in.
Menke ging zitten. Op datzelfde ogenblik trof hel
ook haai, hoe intens stil het in de woonkeuken was
Er was hier iets beklemmends, alsof er voor het mo
ment dat zij was binnengekomen iets vreselijks was
gebeurd in het vertrek. Of was het Clara's angst, die
Menke nu naar zicli toe haalde?
„IK heb zo gebeden om van die angst verlost te
worden, MenKe", zei moeder Hedland zacht, ,,en toen
kwam jij. God heeft mijn gebed verhoord."
„Zou 't je gerust stellen, moeder Hedland, als wü
samen nog wat baden....?" vroeg Menke. Zij keek
de oudere vrouw niet aan, bevreesd dat die haar ver
zoek vreemd zou vinden.
Doch Clara knikte dankbaar. Zij greep naar de
bijbel, die op het boekenplankje boven de radio
stonci. Zü zocht even een tekst en las toen met dui-
delüke stem: De leerlingen werden zeer bevreesd
pn zeiden: Heer. iaat deze storm bedaren, want wij
zullen vergaan. En Hij ontwaakte en zeide: „Wat zyt
gü bevreesd, kleingelovigen... weet gü dun niet dat
Lk bij u ben...?"
Menke huiverde. Zij vouwde de handen, toen Cla
ra Hedland het gebed sprak: „Heer, Gij zjjt altyd bij
ons. Wü zitten hier maar met twee vrouwen en we
zqn 20 bang, Heer. Wy denken dat U ons niet ziel,
omdat U slaapt. Is dat niet krek hetzelfde als op het
njeer, met de storm, Heer? Gij weet toch wel, dat
wij hier zo zitten... Er is in ons niet veel goeds, waai\
om U ons zou kunnen liefhebben, maar toch hebben
wü orize zorgen, Heer... Wees een beetje genadig
voor ons.Wij hebben u zo verschrikkelijk nodig.
Wy bidden U samen voor die mensen daarbuiten...,
voor de jongens van de reddingsboot voor Menke
haar vader en voor mijn Chris.en.en.vooi
Hedwig ook, Heer..."
Zij liet het boek zinken en viel met liet hoold voor-
iver, snikkend op tafel. Menke was doodsbleek ge-
vorden. Zij was niet tegen grote emoties opgewas
jen. Zij liep snel naar de kraan en schonk een glas
valer vol.
„Hier.... drink 'ns...." zei ze, naast de oudere
vrouw knielend. Met klapperende tanden nam Clara
Hedland enkele teugen. Zij streelde Menke over het
hoofd en wilde iets zeggen. „Stil maar, moedei
Hedland, stil maar," zei Menke. „Zeg nu maai
liks.... Ik begrijp 't toch allemaal wel....?"
Geen van beide vrouwen bemerkte dat de deur op-
ïieuw was opengegaan. In de deuropening stond Si
mon de Rijke. Zijn ogen stonden verwilderd. Hij was
tot bet middel toe nat. Hij scheen op het punt om iets
te roepen, doch het zien van beide vrouwen had hem
iaarvan op het laatste moment weerhouden.
Met beide banden hield hij een bruine aktentas
vast. Het water sijpelde eruit. Wanhopig keek dc
oude jutter naar de twee vrouwen. Hij maakte op
nieuw aanstalten om iets te gaan zeggen, doch zich
plotseling bedenkend legde hij de aktentas op talel en
verdween weer even geluidloos als hij gekomen was.
Bij de deur lichtte hij zijn blauwe schipperspet, als
voor een dode.
Minutenlang was Clara Hedland niet in staat tot
spreken. Menke prevelde geruststellende woordjes,
alsof de oudere vrouw een kind was. Eindelijk had
Clara zich wat hersteld. Met dc rug van haar hand
veegde ze haar tranen weg. Ze glimlachte een beetje
beschaamd naar Menke, omdat zij zich zo had laten
gaan.
Toen zagen haar ogen de aktentas. Eerst sprak ze
geen wooró, doch toen riep ze:
..Menke, kijk!" Zij greep zich aan het meisje vast
ui begon te kermen alsof haar hart zou breken.
Ze wordt krankzinnig, dacht Menke.
Clara liep langzaam op de tafel toe, met ogen die
heel in de verte iets schenen te zien dat voor geen an
der waarneembaar was. Zij opende de tas en nam
cr iets uit. Toen begreep Menke, waarom Clara
Hedland zo ontsteld was geweest bij het zien van de
tas. Op de tafel stond een kleine zeilklomp, haveloos
en drijfnat. Menke herkende het stukje kinderspeel
goed direct. Snel dwong zij Clara Hedland om te
gaan zitten, doch de oudere vrouw verzette zich hef
tig. Zij rechtte daarentegen haar rug, steeds starend
naar de zeilklomp.
Toen begon ze te spreken, met enn stem, die Men
ke nog nooit van haar -had gehoord.
Als een zieneres, sprak Clara Hedland:
..Ik dank U, Heervoor dit teken uit Uw hand.
Wij hebben Uw woord verstaan... Ik beloof U, almach
tige Heer..., als dit het teken is van Hedwigs redding
dan... dan, Heer, zal ik hem teruggeven aan de zee
die hem heeft teruggebracht naar zijn moeder en
naar Menke... Zowaar Gij 'eeft, Heer. Ik zal de zee
niet meer vrezen. Hee-... als zij mij Hedwig terug
geeft... Ik buig mij voor Uw heilige wil... Want ook
de zee is door U gemaakt...."
Uitgeput door alle doorstane emoties ging Ciara
Hedland zitten. De spanning brak en Menke voelde
dc neiging in zich opkomen, hard weg te lopen. Zij
had het gevoel, getuige te zijn geweest van iets dal
grootser was dan al het andere. Clara's plechtige eed
klonk nog in haar oren na. Zacht begon zij te builen.
(Wordt vervolgd)
de maatschappy juist naarmate ze
meer gecompliceerd wordt, ook steeds
meer gaat werken met een kinderly-
ke beeldtaal, zo niet oppo litiek ter
rein, dan toch op tal van andere ge
bieden. Ginds is de moeilijkheid, dat
zovelen niet lezen; by ons is de moei
lijkheid. dat zovelen niet meer lezen:
we hebben er geen tüd meer voor of
dc zaken zijn er te ingewikkeld voor
geworden.
In het Staatsblad stonden dezer da
gen een aantal tekens afgedrukt, die
zo pas zyn toegevoegd aan ons beel
den- „vocabulaire": een parapluie,
omhoogstaande pijlen, een glas - wat
hebben deze symbolen nu weer te be
duiden? Het zün de tekens van de ge
vaarsetiketten, die gebruikt moeten
worden by het spoorwegvervoer van
gevaarlijke goederen. De begeleiden
de tekst van bijna honderd bladzijden
wijst uit. dat er een royale* verschei
denheid is van griezelige en nare stof
fen die men per trein kan vervoeren:
ontplofbare, vergiftige en bijtende
stoffen, ontvlamir.ingsmiddelen. sa
mengeperste gassen, walgingwekken-
de stoffen, radioactieve stoffen enz.
Dat mag zo maar niet en er zijn thans
nieuwe bepalingen verschenen, die
precies aangeven welke voorzorgen
men moet nemen by het vervoer van
nitroglycerinekruit, vers gegloeide
houtskool, knetterlak ongereinigde ge
bruikte gistzakken. mengels van zwa
velzuur met salpeterzuur, k^lverma-
gen. ehloraathoudende onkruidverdel-
gingsmiddelen. bezinkels uit de ke
tels van li.jmfabrieken, stoffën. die al
fa- of betastralen uitzenden, cyclo-
hexanoperoxvde en wat dies meer
Simpele tekens waarschuwen voor
net gevaar dat in zo'n lading kan
schuilen. Het beeld van een oranje
bom wil zeggen, dat de stof ontplof
baar is, een oranje vlam wijst op
brandgevaar, een doodshoofd in oranje
waarschuwt voor eer. vergiftige stof
en een oranje mandfles duidt op een
bijtende stof. Een klein oranje pakje
met een R erop, stralen eromheen èn
een doodshoofd erboven is, het sym
bool voor een radioactieve stof. Een
geopende zwarte parapluie geeft aan:
oppassen voor vocht. Twee vertikale
zwarte pylcn zeggen: dit boven en
een rood kelkglas vraagt: voorzichtig
behandelen. Het Is allemaal kinder
lijk eenvoudig.
