r A—
Beëindiging van experiment
met priester- arbeiders
Teleurstelling in Franse kringen
Gedrang bij lunch met
Nikita
LÜBKE Westduits president
Peking blaast hoog
van de toren
Ind ië gevraagd troepen
terug te trekken
AVRO-radio richt zich meer
tot de jongeren
©crstl,lllll,llll,,llllll,l""""i
de anderen
MILJOENENNOTA IS KLAAR
Nu „stootgroepen"
bijgestaan door
aalmoezeniers
Grivas nodigt
Makarios uit
Volk en regering zullen echter
nog wel eens van der Heuss horen
Vreemde legende
in de Congo
Luisteraars daadwerkelijk bij de
uitzendingen betrokken
Weer jeugdige
pyromaan gepakt
Minister Luns confe
reert in Washington
Rechtse verkiezings
overwinning in
San Marino
Gesprek over Cyprus
Nederlandse gekozen
tot generaal-overste
der Ursulinen
Oceaanreizen
afbetaling
Weens Symfonieorkest
speelt voor de Paus
Malvesti president
Hoge Autoriteit
Op de Veluwe
Jongen sticht minstens
twaalf branden
„Hoog defensieplafond zal
spoedig verleden tijd zijn"
Bevolking vreest „blanke
met zaklantaarn"
door
MARGUERITE
BOURCET
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1959
PAGINA 6'
(Van onze Parijs? correspondent)
PARIJS, hedenmorgen.
Hoewel het eind vorige weck gelan
ceerde bericht, dat de H. Stoel in een
schrijven het Franse Episcopaat heeft
verzocht ,,naar nieuwe vormen van
evangelisatie der arbeiderswereld te zoe
ken, daar het er niet naar uitziet dat
het experiment van de priester-arbei
ders, zoals dit tot nu toe is onderno
men, kan worden voortgezet", tot dus
verre niet officieel is bevestigd, geldt
het in de Parijse katholieke en kerke
lijke milieus toch als ongetwijfeld juist.
Als juist wordt ook erkend dat bedoeld
schrijven het antwoord is van de H.
Stoel op het verslag over het aposto
laat in de arbeiderswereld, dat kardi
naal Feltin, aartsbisschop van Parijs,
in juni j.l. aan Paus Joannes ter hand
stelde. Dit verslag droeg de signatuur
van kanunnik Donnet, algemeen secre
taris van de Mission Ouvrière". Offi
cieel gezaghebbende commentaren op
bovenbedoeld niet officieel bekendge
maakt Vaticaans schrijven, zijn niet
voorhanden, maar men kan veilig zeg
gen dat het in de kringen der arbeiders-
missie en bij hen, die met hun hoge ver
antwoordelijkheid de activiteit dezer iu-
stelling dekten, hard is aangekomen.
Men kan het dan ook slechts uitleg
gen als te betekenen dat het Vaticaan
het experiment der priester-arbeiders
definitief beëindigd wenst te zien. Het
door kanunnik Bonnet opgesteld en door
kardinal Feltin persoonlijk aan de
Paus ter hand gestelde verslag moet
daarentegen geihsisteerd hebben op de
grote wenselijkheid van een terugkeren
der priester-arbeiders naar een volledi
ge arbeidsdag, in plaats van de drie
uren arbeid, die het hun na de hervor
mingen van 1953-54 toegestaan was te
verrichten. In ieder geval gold het. in
de kringen der arbaidersmissie als door
de ervaring vaststaand dat slechts het
vervullen van een volledige arbeiders
dagtaak de priesterarbeiders als ar
beiders, als lotgenoten in de wereld van
de arbeid, au serieux kon doen nemen.
Het nieuwe plan waarvoor kardi
naal Feltin aan de hand van het dos
sier-Bonnet krachtig bij Paus Joannes
moet hebben gepleit, zou volgens ze
kere onofficiële publikaties, waarvan
wjj uiteraard slechts onder het nodi
ge voorbehoud melding maken, hoe
wel hun inhoud op een grote mate
van aannemelijkheid kan bogen, het
volgende behelzen. De priesters van
de Mission Ouvrière zouden in de toe
komst wederom een volledige arbeids
dag mogen gaan vervullen. Voor toe
lating tot het apostolaat van de Mis
sion Ouvrière zou op de kandidaten
evenwel een strenge selectie worden
toegepast. En de toegelaten kandida
ten zouden zich moeten onderwerpen
aan een speciale twee jaar in beslag
Minister Luns is zondagavond op het
vliegveld van Washington aangekomen.
Hij heeft vandaag aangezeten aan de
lunch, die de president en mevrouw
Eisenhower prinses Beatrix op het Wit
te Huis aanboden.
Vanochtend voerde minister Luns be
sprekingen met de Amerikaanse minis
ter van Defensie Neil McElroy, onder
meer over de Nederlandse defensie-po
litiek. De minister zeide te verwachten
dat het defensieplan van ca. 1,75 a
2 miljard gulden spoedig tot het verle
den zal behoren, en dat de nieuwe mi
nister van Defensie een andere politiek
zal volgen.
Tegen het einde van de maand reist
minister Luns opnieuw naar de Verenig
de Staten, om met zijn Amerikaanse
ambtgenoot Herter te praten. „Ik zal
dan ook de komende onderhandelingen
over de K.L.M. ter sprake brengen".
Zoals bekend wil de.K.L.M. op Califor-
nië vliegen.
Dc rechtse partijen die op het ogen
blik in San Marino aan de macht zijn,
de Christen-demoeraten en de onafhan
kelijke socialisten, hebben gisteren bij
algemene verkiezingen 36 van de 60
zetels gekregen. Ruim 98 procent van
het kiezercorps is naar de stembus ge
weest. De staatsburgers van deze oudste
en kleinste republiek die in het buiten
land wonen konden voor het eerst
schriftelijk hun stem uitbrengen. 84 pro
cent maakte van deze gelegenheid ge
bruik. Van de 4.339 geldige stemmen
kregen de rechtse partijen er 3.826 en
de communistische en socialistische
groeperingen 2.531.
De zetelverdeling is: christen-demo
craten 27 en onafhankelijke socialisten
negen, tegenover de communisten zes
tien en de socialisten acht zetels.
nemende scholing. Deelname aan de
syndicale acties zou hun verboden
blijven, zoals ook thans het geval is,
en zij zouden moeten leven in com
muniteiten.
Maar na het van het Vaticaan ver
kregen antwoord is het thans zelfs zeer
de vraag of het de priesters van de Mis
sion Ouvrière nog zal zijn toegestaan
ook maar drie uur per dag te werken,
of de „halve dagen" die deze drie uur
in de praktijk veelal zijn geworden. Vol
gens Georges Houdrin, redacteur van
Le Monde voor katholieke aangelegen
heden, moeten er op hef ogenblik in
Frankrijk zeventig priesters en een bis
schop zijn (mgr. Anciel. hulpbisschop
van kardinaal Gerlier, Lyon), - Les
Fils de la Charité, Prado, Mission de
France, e.a. - die met goedkeuring van
hun oversten werken in overeenstem
ming met de voorwaarden, zoals zij door
Pius XII werden omschreven.
„Dc Romeinse instanties vragen", zo
schrijft de redacteur van Le Monde,i„dat
zij het niet meer doen. Zij zullen zeker
gehoor vinden. Men heeft geenszins te
maken met een veroordeling van door
priesters verrichte handenarbeid. Er
zijn in de Kerk. sinds St. Paulus, altijd
priesters of rcligieeuzcn geweest die.
zich bezig hielden met handenarbeid en
dt -en maakten zelfs dikwijls een be
standdeel uit van het monastieke leven.
Weliswaar betreft het daar een arbeid
op het land en een onafhankelijke ar
beid. Rome lijkt derhalve voor zijn
priesters de gevolgen te duchten van
de moderne loondienst en de staat van
vervreemding of afhankelijkheid, die dit
met zich meebrengt". Tot zover Le
Monfje.
Teil gevolge van de Romeinse besli-s
sing gaat de bezorgde aandacht echter
ook weer uit naar het twintigtal pries
ter-arbeiders, dat in 1953 gemeend had
in geweten-zich niet te kunnen of mo
gen neerleggen bij de op bevel van Ro
me doorgevoerde ingrijpende hervor
mingen, en die volledig arbeiders met
de arbeiders wilden blijven. Indien de
H. Stoel de vermoedelijke conclusie van
het rapport-Bonnet was bijgevallen,zou
voor deze „refractaires" een gunstige
mogelijkheid zijn geschapen om hun si
tuatie weer te regulariseren. De hoop
op deze mogelijkheid is thans voor hen
vervlogen.
Het Vaticaanse schrijven verzoekt zo
als gezegd het Franse Episcopaat naar
nieuwe vormen van evangelisatie in de
arbeiderswereld te zoeken. Het Episco
paat heeft de in het leven roeping van
deze nieuwe vormen in studie, zo be
richt het katholieke dagblad La Croix.
Naar elders verluidt zou o.a. gedacht
worden aan dc, vorming van stootgroe
pen, van „équipes de choc", bestaande
uit militante leken terzijde gestaan door
aalmoezeniers. Aan hun activiteit zou
dan vooral de betekenis moeten worden
gehecht van een versterking en uitbrei
ding van de Katholieke Actie onder de
arbeiders.
Amerikaanse tandartsen hebben hun
tanden laten zien toen ecu officiële po
ging werd ondernomen om hun reser
vering voor de danszaal van liet Wal-
dorf-Astoria-hotel in New York te niet
te doen met het oog op een banket voor
een zeer belangrijke bezoeker - Nikita
Khroesjtsjev. De Amerikaanse vereni
ging van tandartsen had vier jaar ge
leden dc zaal besproken voor haar jaar
lijkse conventie, die donderdag wordt
gehouden, de dag dat dc stad New York
dc Russische leider zal ontvangen.
Zelfs vice-president Nixon kwam er
aan te pas. Hij telefoneerde met de be
zorgde gemeente-functionarissen over
de maatregelen die genomen zouden
kunnen worden om verwarring te voor
komen. De tandartsen weigerden een
stap te wijken. Een bestuurslid van
de vereniging zei: „Dit is niet ons pro
bleem. Wij hebben een contract met
Waldorf-Astoria en verder weten we
niets". Intussen zijn reeds naar meer
dan 1.000 gasten uitnodigingen voor de
lunch met Khroesjtsjev in de omstre
den zaal verzonden.
Het hotel noemde de dubbele reser
vering een „zeer ongewone situatie".
„De zaak is nog in bespreking", zo
zei men hoopvol. Maar op dat ogen
blik ging de vereniging van tandart
sen voort met haar plannen voor het
gebruik van de zaal. Het hotel ver
zocht de gemeente-functionarissen een
y andere zaal van het hotel te gebrui
ken voor het banket, maar deze werd
te klein geacht. Daarna heeft men te
vergeefs getracht de vereniging van
tandartsen te bewegen haar vergade
ring in een andere zaal te houden.
De „New York Times" heeft zich on
dertussen afgevraagd welke Khroesj
tsjev morgen in de V.S. zal arriveren.
„Zal het de opportunist zijn die er in
slaagde het Stalin-regiem te overleven
en die tijdens dit regiem vooruitging of
zal het mogelijk de berouwvolle zondaar
zjjn die de moed had Stalin drie jaar
Generaal George Grivas, de vroege
re leider van de Grieks-Cyprische ver
zetsorganisatie EOKA, hoeft zaterdag
tc Athene aartsbisschop Makarios uit
genodigd met hem besprekingen te voe
ren teneinde „vrede en normale om
standigheden op Cyprus" te herstellen.
In een verklaring voor de pers zei
Grivas dat de normale omstandigheden
moeten worden hersteld „binnen het ge
heel van een eervolle uitvoering van de
overeenkomsten van Zürich en Lon
den". Deze overeenkomsten maakten
een einde aan het Griekse verzet op
Cyprus. Zij voorzien in oprichtihg van
een onafhankelijke republiek Cyprus.
Bij de uitwerking van de overeenkom
sten zijn meningsverschillen gerezen
tussen Makarios en aanhangers van
Grivas.
Gisteren zijn in Kyrenia (noord-west-
Cyprus) vlugschriften verspreid waar
in gezegd wordt, dat de gehele Cypri
sche bevolking zich zal verzetten tegen
,,de gewelddadige uitvoering van de
Londense overeenkomst" en „elk mid
del tot haar beschikking" zal aanwen
den. De vlugschriften, die verspreid
zijn door de ondergrondse beweging die
zich „het geknechte en verdeelde Cy
prus" noeint. eist van aartsbisschop
Makarios, dat hij een volksstemming
organiseert om de wensen van het
volk vast te stellen. „Onze leuze is ons
vaderland te bevrijden van het Brits-
Turkse juk en van verraders", aldus de
vlugschriften.
(Van onze correspondent in Bonn)
BONN, hedenmorgen
Te middernacht zaterdag eindigde de
i O-jarige ambtstermijn van prof. Theo-
dor Heuss als president van de YVest-
duitse bondrepubliek. Enkele uren te
voren richtte hij zich per radio over
alle Westduitse zenders tot het West-
duitse volk om het _.e danken voor de
genegenheid, die hij had mogen ont
vangen. Hij 7"<de, dat hij wel afscheid
nam van zijn ambt, maar niet van zijn
vaderlandse plichten. Dit mag zo
meent men in Bonn worden uitge
legd als een waarschuwing, dat volk
en regering der bondsrepubliek ook in
de toekot st nog van „der Heuss" zul
len horen, wanneer daartoe aanleiding
mocht bestaan.
Prof, Heuss verklaarde, dat hij zich
in de vervulling van al zijn presiden
tiële plichten nooit zijn innerlijke vrij
heid heeft laten ontnemen. „Zij is het
kostbaarste bezit, dat God de mens
heeft geschonken". Het snelle na-oor-
logse herstel van „West-Duitsland was
geen wonder geweest, zei de scheidende
president.
Bondskanselier dr. Adenauer was
zaterdagmiddag met een transport
vliegtuig van de „Bundeswehr" naar
Bonn teruggekeerd om ook te kunnen
aanzitten aan het afscheidsdiner, dat
het kabinet .of. Heuss aanbood. Het
geschenk der regering aan het aftre
dende staatshoofd was een Perzisch
tapijt voor zijn woning in Stuttgart-
Degerloch, waar prof. Heuss zich aan
literaire arbeid wil wijden. Dr. Heinrich
Lübke, die morgen wordt beëdigd, is
sinds zaterdag middernacht president
der bondsrepubliek. Hij zal zich even
wel vrijwillig tot morgen van ambts
handelingen onthouden.
na diens dood te verwerpen? Zal het de
bluffer zijn die ons gewaarschuwd heeft
dat in geval van oorlog „de Westelijke
mogendheden letterlijk van het aardop
pervlak zullen worden weggevaagd" of
zal het dc man zijn die ons verzekert
dat „als de Sovjet-Unie en de landen die
haar vriendschappelijk gezind- zijn, niet
worden aangevallen, nooit wapens tegen
de V.S. of tegen andere landen gebruikt
zullen worden?"
(Van een correspondent)
Tijdens het zaterdag te Rome geopen
de algemene kapittel van de Romeinse
unie van de Orde van Sint Ursula is tot
generale overste gekozen Moeder Felicia
Pastoors, tot nu toe de provinciale
overste van de Nederlandse provincie
der Ursulinen te Boxtel.
De Franse scheepvaartmaatschappij
„French Line", die passagiersdiensten
orr de Atlantische Oceaan exploiteert,
heeft besloten passagiers die dat wensen
op afbetaling over de Oceaan te vervoe
ren. Men kan de passageprijs desgewenst
in 24 maandelijkse termijnen voldoen,
waarbij dan een rente van zes procent
per jaar wordt berekend. Luchtvaart
maatschappijen hebben al eerder een stel
sel van „vliegen op afbetaling inge
voerd.
De Oostenrijkse regering biedt de H.
Vader een concert aan van het Weens
Philharmonisch Orkest met medewerking
van de Musikfreunden.
17 oktober wordt bet concert in de
Zaal der Zegeningen in het Vatikaan ge
geven. Medewerken zijn het Weens Phil
harmonisch orkest en de uit 120 man
bestaande Zangvereniging van het gezel
schap der muziekvrienden. Solisten zijn
Rossi Majdan en Otto Edelmann.
Men zal voor de Paus ten gehore
brengen de G. Moll Symphonic van Mo
zart (K.V. 550), de Unvollendete van
Schubert en het Te Deum van Bruck
ner. Het geheel staat onder leiding van
Heinz Wailberg.
Dc Italiaan Piero Malvestiti, die sinds
januari 1958 het vice-voorzitterschap
van dc E.E.G.-commissie heeft bekleed,
is tot president van dc Hoge Autoriteit
van de K.S.G. benoemd door de regerin
gen van de zes lidstaten, zo wordt offi
cieel te Luxemburg meegedeeld.
Een kijkje in de binderij van de Staatsdrukkerij te Den Haag, waar men druk bezig
is met het inbinden van de miljoenennota.
De permanente commissie van het
parlement van communistisch China
heeft na een debat van drie dagen over
de Indiscli-Clnnese grensgeschillen met
algemene stemmen een resolutie aan
vaard, waarin opnieuw een beroep op
Indië wordt gedaan de gesehillen door
vriendschappelijke onderhandelingen
op te lossen.
In de resolutie wordt de hoop uitge
sproken dat Indië „op korte termijn zijn
troepen zal terugtrekken uit de plaat
sen, waarin deze wederrechtelijk zijn
doorgedrongen". Voorts wordt Indië ver
zocht zijn „tegen China gerichte oprui
ing te slaken en vriendschappelijke on
derhandelingen met de Chinese volksre
publiek t.e beginnen, om tot een vriend
schappelijke regeling te komen".
Voorts heet het in de resolutie dat
„Westerse imperialistische krachten en
hun agenten in Indië voordeel uit de
grensincidenten pogen te behalen door
te proberen de Indisch-Chinese vriend
schap te ontwrichten en Indië van zijn
neutrale houding te doen afzien". Hier
aan wordt toegevoegd: „De Chinese
volksrepubliek hoopt dat Indië dit stre
ven tot onvruchtbaarheid zal doemen."
Volgens de resolutie moeten mdië
en China in afwachting van de ope
ning van vriendschappelijke onder-
nandelingen om een regeling te berei
ken en als een voorlopige maatregel
de „sinds lang bestaande toestand
handhaven en geen pogingen in het
werk stellen om deze door eenzijdige
handelingen, laat staan door geweld,
te wijzigen."
De Chinese minister van buitenland
se zaken Tsjen Ji, een van de 59 spre
kers, verklaarde daarin onder meer:
„Premier Nehroe zegt dat de Indische
regering altijd gepoogd neeft een politie
ke middenkoers te sturen. In feite heeft
de Indische regering altijd van twee wal
len willen eten. En het is bijzonder on
gewoon om een dergelijke tactiek te vol
gen tegenover een staat, waarmede in
dië zegt vriendschappelijke betrokkin
gen te willen onderhouden."
Hij voegde hieraan toe: „De Chinese
volksrepubliek heelt de onwettige Mac-
Mahon-grens nimmer erkend. Deze
grens is echter, in afwachting van 'een
regeling van het grensgeschil, nimmer
door Chinese troepen overschreden.
Doch het staat vast dat Longdjoe ten
noorden van deze grens is gelegen."
Premier Nehroe van Indië is er za
terdag in het Indische pariement, me
de dank zij zijn bekende welsprekend
heid, in geslaagd de steun van de af
gevaardigden te krijgen voor zijn poli
tiek ten aanzien van communistisch
China. Hij verwierp de argumenten van
de oppositieleden van wie er sommigen
een bombardement van de geïnfiltreer
de Chinese eenheden eisten. Nehroe gat
de xerzekering dat er geen Chinese
troepen zijn doorgedrongen ten zuiden
van de Mac-Mahon-lijn, met uitzonde
ring van het gebied van Longdjoe.
In de Belgische Congo gaat men moei
lijkheden ondervinden als gevolg van
een bizarre legende, die jaren geleden
ondc, de negerbevolking is ontstaan als
gevolg van Amerikaans blikvlees. Tegen
het eind van de oorlog werden in de Bel
gische Congo Amerikaanse blikken vlees
in omloop gebracht, die op het etiket
een lachende neger als handelsmerk
voerden. De zwarte bevolking is toen
gaan geloven dat het vlees afkomstig
'was van negers, die door een „myste
rieuze blanke man" werden geslacht. De
geheimzinnige blanke zou zijn slacht
offers met zaklantaarns onder hypnose
brengen en zo in zijn macht krijgen. De
legende blijkt zo sterk onder de bevol
king te leven dat er de laatste tijd bij de
autoriteiten meldingen van in paniek ge
raakte vegers zijn binnengekomen, die
de „geheimzinnige slachter" met zijn
lantaarn in een auto hadden gezien. Zelfs
hebben groepen negers enige auto's aan
gevallen en in brand gestoken.
Met de zegevierende opmars van de
televisie, die de radio in vele woningen
naar het. tweede plan heeft verwezen,
wordt het ook in Nederland meer en
meer gewoonte om kleinere, liefst
draagbare radiotoestellen aan te schaf
fen, waarmee vooral dc jongere gezins
leden zich afzonderen om ongestoord te
kunnen luisteren naar programma's die
meer naar hun smaak zijn dan het tele-
visiemenu, dat op het scherm in huiska
mer of salon wordt opgediend.
Met deze ontwikkeling heeft de pro
grammaleiding van de AVRO, die van
morgen lijdens een persbijeenkomst in
Hilversum haar plannen voor het nieu
we radio, en tclcvisieseizoen ontvouw
de, kennelijk rekening gehouden. Met
betrekking tot de radio, is er althans
naar gestreefd om de luisteraars, en
vooral de jongere luisteraars, in ruime
re mate dan tol dusver het geval was,
daadwerkelijk bij de uitzendingen te be
trekken.
Om de veertien dagen bijvoorbeeld
zullen des maandags „De Zaaiers" v an
8.15 tot 9.00 uur een verzoekprogramma
verzorgen. Tevoren zal een repertoi-
relijst Worden gepubliceerd, aan de
hand waarvan dc luisteraars hun keuze
kunnen bepalen, waarna de program
ma's per provincie of per stad zullen
worden samengesteld.
Met medewerking van „De Zaaiers",
AVRO'S Theaterorkest, „The Skymas-
ters" en „The Dixieland Pipers" zullen
op enkele maandagen van 16.30 tot 17.00
uur jeugdconcerten op het gebied van
de lichte muziek worden gegeven. In
deze door Gijsbert Nieuwland samenge
stelde programma's zal worden ge
tracht de jongere luisteraars inzicht te
geven in het ontstaan van een verant
woord arrangement, stijlbegrippen, enz.
Verzoeken van „teenagers"
Het programma „Van 10-1- tot 20zal
in het komende seizoen worden samen
gesteld aan de hand van verzoeken van
de „teenagers". In iedere uitzending
wordt hekend gemaakt, uit welke stad
voor de volgende maal verzoeken wor
den ingewacht.
In „Hoe maakt u het?", eveneens een
nieuw programma op dinsdagavond, kan
in principe iedereen voor de microfoon
komen, die naar zijn eigen mening en
naar het oordeel van de samenstellers
Karei Prior, Jan Moraal en Flip van
der Schalie, iets heeft te bieden, dat
voor de luisteraars interessant kan zijn.
Als gastheer treedt op Geert Elffèrich.
Voor de muzikale tussenspelen zórgt de
jonge pianist Peter Kok.
Symfonische programma's
De symfonische programma's en de
grotere koor-, opera- en solistenconcer
ten zullen op zondagmiddag en donder
dagavond worden uitgezonden. De uit
zending „Muzikale coryfeeën" op zon
dagavond wordt vervangen door een se
rieprogramma van gemengd karakter,
getiteld „Rijkdom der welluidendheid".
Op maandag- en dinsdagavond zal men
gewoonlijk kamermuziek en recitals
kunnen beluisteren.
In de instructieve rubriek „Koorklan-
kèn" zullen o.a. worden uitgezonden
een Mis voor mannenkoor van Palestri-
na, „Dido and Aeneas" van Henry Pur-
cell, het „Te Deum" van Bruckner,
„Tn terra pax" van Frank Martin en
„Missa da requiem" van Maurice Du-
ruflé.
Hoewel het inzicht in de betekenis
van Willem Pijper na zijn dood sterk is
toegenomen, is het aantal uitvoeringen
van zijn werken niet evenredig geste
gen. Ton de Leeuw heeft zich echter be
reid verklaard, een aantal uitzendingen
voor de AVRO te verzorgen onder de
gezamenlijke titel „Mijlpalen uit het
werk van Willem Pijper".
Mahler-herdenking
In 1960 zal het honderd jaar geleden
zjjn, dat Gustav Mahler werd geboren.
Van deze laatste grote romantische com
ponist zullen alle liedcomposities
worden uitgevoerd. De reeks wordt in
maart ingezet met Mahlers „Das Lied
von der Érde" op een openbaar concert
1:e Utrecht doo rhet Radio Filharmonisch
Orkest onder leiding van Bernard Hai-
tink, met als solisten de alt Rossl-
Majdan en de tenor Ernst Hafliger.
De solistenconcerten, die de AVRO
enige jaren geleden uitzond, zullen her
leven. Daarbij zullen tijdens ieder con
cert drie solisten optreden.
Sfereofonische uitzendingen
AVRO en KRO zullen tjidens het ko
mende seizoen samenwerken om enige
sfereofonische uitzendingen te verzor
gen.
lichte muziek
Wederom zal de A.V.R.O. een „Fes
tival der Nederlandse Lichte Muziek"
organiseren, echter niet ter opening,
maar ter afsluiting van het seizoen.
Worden de bestaande plannen verwe
zenlijkt, dan zal aan dit festival een
compositiewedstrijd worden verbonden
cn zullen aan enkele componisten op
drachten worden gegeven.
Te beginnen zondag 27 september zal
eens in de vier weken van 12.30 tot 13.00
uur de A.V.R.O. een uitzending verzor-
24
Maar hij trad binnen. Hun blikken kruisten elkaar
en onweerstaanbaar laaide de liefde tussen hen op.
De Fransen bleven niet lang. Voor de hertog van
Nemours was het bezoek mislukt, daar Marguerite
noch Max Emmanuel blijken van toenadering
gegeven hadden. Hij had niet het geringste vermoe
den van het stille drama dat zich op „Possenholen"
in plaats van de verwachte idylle had afgespeeld en
dat zijn zoon, in het diepst van zijn herinneringen,
het onbereikbare bceid van de verloofde van de
Beierse koning had geprent.
De hertog van Alengon stelde zijn reis naar Wenen
uit. De ontmoeting met de van tevoren gekozen
aartshertogin of infante stond hem tegen. Zijn ogen
en zijn hart waren nog vol van een andere verschij
ning. Had hij, man van integere christelijke princi
pes, het gewaagd het meisje te begeren, dat binnen
kort de echtgenote van Lodewijk II zou worden?
Hij zou trachten haar te vergeten. In de bedwel
mende berglucht van Tirol zou hij zijn verdriet,
en zijn gevoelens wel kunnen bedwingen.
Terzelfdertijd wandelde er in de bossen van „Pos
senholen" een meisje dat, ten einde raad, orde
trachtte te scheppen in haar innerlijke verwarring.
Verbijsterd kwam zij tot de ontdekking, dat zij tot
aan die kortstondige ontmoeting .waaraan nauwelijks
woorden te pas gekomen waren, niet had geweten
wat liefde was. De kinderlijke genegenheid die er
voor Lodewijk II had bestaan, verbleekte bij de ge
voelens die er thans in haar opzwelden, zoals een
armzalige toneelverlicbting in het volle zonlicht.
Pas nu treedt de grote geestkracht van die wat
(rage en tengere Sofie Charlotte aan dc dag, dc
geestkracht die dertig jaar later, bij het bericht van
haar dood, ook haar vrienden, verstomd zou doen
staan, misleid als zij waren door haar dromerige ver
schijning. Die kleine lee borg een ijzeren Wil in zich.
Tijdens haar verloving met de koning had zij van
elke strijd afgezien, want haar hart had aan deze
tragedie geen deel. Met een wanhopige onverschil
ligheid had zij haar lot aanvaard. Maar bij het
bezoek van de hertog van Alen*on was zij als het
ware wakker geworden. De gedachte te moeten leven
aan de zijde van Lodewijk II boezemde haar nu
afschuw in. De breuk waartoe zij tot dan toe de
moed had gemist, leek haar opeens een gebiedende
eis. Onomwonden gaf zij haar ouders te verstaan:
„Als ik niet met de hertog van Alengon kan trouwen,
dan ook met niemand anders!"
Men kan zich de ontsteltenis en de radeloosheid
van Ludovicia en Max J.ozef voorstellen. Werkelijk,
hun kinderen werden onmogelijk. Na Elisabeth die
haar echtelijke domicilie en wat voor een: het
paleis van een keizer! in de steek liet; na Marie
Sofie die zich in het hoofd had gehaaid de gewonden
van de pauselijke troepen te gaan verplegen in
plaats van op haar post te blijven, kwam Sofie
Charlotte hen opschrikken met. de mededeling, dat
zij de soeverein van Beieren weigerde voor een ver
bannen Franse officier, van wie men niet eens wist,
of bij haar wel opgemerkt had.
Wat gebeurde er toen? De verhalen lopen uiteen.
Heeft, Sofie Charlotte zelf de taak op zich geno
men haar verloofde tot de orde te roepen? Was het
de koning die iets opgevangen had over het bezoek
op „Possenhofen" en achterdocht koesterde? Of
heeft misschien Max Jozef zijn koninklijke neef ver
zocht een eind te maken aan zijn geheimzinnig
heden?
Wat er ook van zij, één ding blijft buiten kijf: hef
bezoek van de hertog van Alengon, en dat bezoek
alleen, was aanleiding de knoop door te hakken,
geen enkele biograaf van Lodewijk II schijnt zich dat
gerealiseerd te hebben. Koppig vasthoudend aan het
verwarde spoor van de bruidegom, hebben zij er niel
aan gedacht in het leven van de bruid-het detail te
gaan zoeken dat alles zou hebben verklaard. Maar
de onloochenbare invloed van dat bezoek wordt op
een even afdoende als simpele manier bewezen door
vergelijking van de 'data. Dikwijls verwaarlozen de
geschiedschrijvers de data, die nederige, maar
onfeilbare kleine getuigen van grote gebeurtenis-
Ken. De verloving van Lodewijk 11 en'So tie Charlot
te dagtekent van 26 januari 1867; in de daaropv olgen
de lente begint de koning zich voor het eerst terug
te trekken: de buitensporigheden, de publieke
schandalen vinden plaats in de zomer van 1867. Zij
vormden op zich al redenen te over om een breuk
te rechtvaardigen. Het jongemeisje heeft er zich
niet op beroepen. Daarvoor was een andere, een
machtiger factor nodig. De hertog van Alencon
bezoekt „Possenhofen" in september 1867: de ver
bintenis wordt officieel verbroken op 7 oktober daar-
Natuurlijk poogde Lodewijk II de feiten een voor
aanvolgend. De data spreken voor zichzelf,
zijn ijdelheid vleiender wending te geven. In zijn
correspondentie probeerde hij de zaak zo voor te
stellen, dat de ommekeer door hemzelf was uitge
lokt. Maar zijn eigen houding verraadt hem: men
vervalt niet in woede, als men zelf het initiatief
lot een breuk neemt, maar alleen als men erdoor
vernederd wordt. En de reacties van Lodewijk II
overtroffen in dit geval alles wat men van hem
kon duchten. Bij het lezen van de bijzonderheden
meent men te doen te hebben met het rapport van
een psychiater. Eenmaal voor het voldongen feit
gesteld, wordt de koning aangegrepen door een van
zijn bekende driftbuien. Met wijdopen ogen staart hij
in de ruimte. Zijn handen beginnen te beven. Hij
grijpt een pen van zi.in schrijftafel en stelt in houte
rig handschrift een brief op waarin hi,i haar voor
eeuwig afzweert. Plotseling springt hij op, rent
als een razende naar het raam en rukt de gordijnen
opzij.
Daar vliegen de huwelijkscadeaus naar buiten.
Beneden hoort men hoe het porselein verbrijzeld
wordt. Tafelzilver rinkelt over de tegels van het
tuinpad. Een ware vernietigingsdrift heeft zich van
de koning meester gemaakt. Wanneer hij alles wat
zich binnen zijn bereik bevindt, vernield heeft, ver
wijdert hij zich van het venster. Schuimbekkend
vernielt hij de tafel en rukt de laden open. Met
handenvol gooit hij de brieven, de foto's, de souve
nirs in het vuur. Knetterend verteren de gedroogde
bloemen die hij van haar bewaart. Het portret van
Sofie Charlotte wordt zwart en krult om in de vlam
men. Eindelijjk komt hij tot rust, buiten adem, de
haren aan zijn voorhoofd geplakt. Nu is alles ver
nietigd. Nee, in een hoek van de kamer staat nog één
herinnering: een marmeren buste van Sofi Charlot
te of eigenlijk van koningin Elsa met haar vlechten
en haar glimlach.
(Wordt vervolgd)
gen in samenwerking met Radio Wien,
Radio Genève, Radio Lugano, Radio
Monte Carlo, het British Forces Net
work en de Westdeutsche R.undfunk. In
dit programma, dat „Muziek kent geen
grenzen" gaat heten, zal elk der deel
nemende omroeporganisaties een werk
van eigen bodem presentenen. Aan het
publiek in de deelnemende landen zal
worden gevraagd per briefkaart aan de
eigen omroep de volgorde van voorkeur
mee te delen. Iedere volgende uitzen
ding opent dan met de gekozen compo
sitie uit het voorgaande programma.
De Radioscoop, die over het alge
meen wat luchtiger van karakter
wordt, krijgt enkele nieuwe rubrieken,
zoals bijvoorbeeld „De belasting en ik
waarin de heer K. Sneep wetenswaardig
heden betreffende dit belangrijke on
derwerp zal vertellen en eventueel vra
gen beantwoorden.
De vaste ensembles worden met een
driai uigbrid: Jo Bon n zijneeete.
drietal uitgebreid: Jo Bonte en ziin
hoornensemble, het Ensemble Harrv
Mooten en „The Palladians", bestaan
de uit orgel en verdere toetsinstrumen
ten» te bespelen door Pierre Palla en
Bernard Drukker, klarinet, gitaar en
bas.
Amusement
Het dinsdagavondprogramma krijgt
een zo gevarieerd mogelijk karakter.
Onder de titel „Uit ben je!" wordt
wekelijs een blokprogramma gepre
senteerd, dat afwisselend zal bestaan
uit „Gastenavond" en „It's in the air"
(het strijdkrachtenprogramma „Tip
Top Taptoe" met enigszins gewijzigd
karakter en dus een nieuwe naam), of
uit „Dagboek van een grootvader'
(waarvoor Eli Asser de tekst en Petpr
Kellenbach de muziek schrijft), „Wj"
komt er in zijn hobby? (voortzetting in
gewijzigde vorm van de quiz ..Haal je
schoolgeld terug" met als spelleidster
Nel van Deursen). „Eventjes pauze'
(foyermuziek) en „Rens van Dorth fan
taseert", respektievelijk „Hoe maakt u
liet?" (een geheel nieuw programma,
waarvan we reeds melding maakten).
Hoorspelen
In het nieuwe seizoen presenteert de
AVRO de luisteraars weer ean avontuur
van Paul Vlaanderen, getiteld „Paul
Vlaanderen en het Conrad-mysterie".
Het eerste van de acht episoden wordt
zondag 27 september uitgezonden. Met
medewerking van de KLM verbindt de
AVRO aan dit hoorspel gedurende ze
ven weken een wedstrijd. De hoofdprijs
zal iedere week bestaan uit een acht
daagse wintersportreis voor twee per
sonen naar Garmisch-Partenkirchen.
Te beginnen op zondag 13 december
wordt gedurende twaalf weken een door
Oldfield Box verzorgde hoorspelbewer
king van Tolstoi's „Anna Karenina"
uitgezonden met Enny Meunier in de
titelrol. Verder vermeldt het repertoire
o.a. ..Stranitzky en de nationale held"
en „Der Prozess um des Esels Schat
ten" (Friedrich Dürrenmatt), „Ahas-
ver" (Walter Jens), ..Tim, de forellen-
visser" (Carlo Castelli) en „Vloeistof"
(een experimenteel hoorspel van de
jonge Nederlandse auteur André Kuy-
ten).
Televisie
De onzekerheid met betrekking tot
het aantal zenduren, waarover de tele
visie van 1 januari 1960 af zal kunnen
beschikken en het uitblijven van een
begroting maakt het de programma
leiding van de AVRO-televisie onmoge
lijk, thans reeds met gedetalleerde
plannen te komen. In elk geval zal de
AVRO meer nog dan tevoren er naar
streven, de kijkers te confronteren met
de actualiteit. Mr. G. Hilterman zal.
naast zijn periodieke commentaar, bij
zondere aandacht wijden aan Afrika en
China en de balans opmaken van de ont
wikkeling in Indonesië sinds de over
dracht van de soevereiniteit. Voorts
zullen geregeld gefilmde brieven van
Jan Brusse (Parijs), Albert Milhado
(Londen) en Max Tak (New York)
worden uitgezonden.
Op vier zondagen zal Pierre Jans
sen, conservator van het Stedelijk Mu
seum te Schiedam, die de kijkers zich
wellicht zullen herinneren van de uitzen
ding „Alles gaat naar wens" met de
schilder Karei Appel, op een zeer apar
te manier het een en ander vertellen
over kunst.
De lilmserie „Luipaard op schoot"
wordt voortgezet. Bovendien zullen zes
a zeven programma's over avonturen
in de lucht worden gepresenteerd, ont
leend aan de serie „Flight" van de
NBC.
Wat de toneelprodukties betreft,
staan o.a. „De Vader" van August
Strindberg, „Bobbeltje" van André
Roussin en „Colombe" van Jean
Anouilh op het repertoire. Ton Lensink
en Walter van der Kamp zullen de regie
voeren.
Bovendien zal er worden gestreefd
naar een dusdanige samenwerking met
de theaterdirecties, dat iets van het
Nederlandse theaterleven op het scherm
kan worden gereflecteerd.
Dank zij het zeer nauwkeurig nagaan
van die personen, die steeds bij de bran
den het eerst aanwezig waren, is net de
districtsrecherche van de Rijkspolitie op
de Veluwe gelukt, nog een dader te ont
maskeren van een groot aantal bos- en
heid branden, die de laatste maanden in
de gemeente Ermelo hebben gewoed.
Evenals de jeugdige dader, die begin vq-
rir- week door de Apeldoomse politie
in de kraag werd gepakt wegens het
stichten van minstens twintig bos- en
heidebranden in de omtrek van Apel
doorn, is ook deze jongen, afkomstig uit
Staverden bij Ermelo, vee-.ti. i jaar. HV
bekende 11 bos- c:i heidebranden te heb
ben gesticht en gaf verder toe verant
woordelijk te zjin voor dc vrijdag uitge
broken brand in een grote landbouw-
schuur tegenovc- het kasteel Staverden-
Hierbij ging een grote voorraad hooi en
stro voor ongeveer honderd stuks vee
verloren. Door het snelle ingrijpen van
de brandweer bleef de in de onmiddel
lijke nabijheid staande boerderij behou
den. De jeugdige brandstichter hielp
notabene zelf mee het vuur te bestrij
den.
Toen er in de gemeente Pomelo steecn»
opnieuw branden voorkwamen, begy*
men aan kwaadwilligheid te denken. "Da
politie ging er toe over overdag een
strenge bewaking in te stellen. De bran
den braken daarna niet meer overdag
uit, maar 's avonds als de bewaking waS
opgeheven.
De jonge pyromaan, die op een land
bouwschool is en geen enkel motief voor
zijn euveldaden kon opgeven, is na ziin
bekentenis op vrije voeten gesteld in af
wachting van de beslissing van de offi
cier van Justitie.
