Dagblad voor Schiedam en omstreken
Belgische Congo in
1964 soeverein?
Met het recht om vrij zijn
verhouding tot Brussel
te bepalen
m
1
Wees beleefd tegen onze
gast Khroesjtsjev
Staking
Achtduizend Amsterdamse typografen
hielden één dag proteststaking
Ook elders enige dagbladen
niet verschenen
t
1
t
Koopt op tijd
uw zekerheid
Koningin
Bohlen assistent
van Herter
12.000 Belgische
soldaten verlaten
de dienst
prinses
Verzoek van het Witte Huis
Sovjet-leider vindt San Francisco
de mooiste stad van Amerika
legen uitblijven van CAO.
Werk hervat na
rustig verloop
Censuur-onderzoek op Nieuw-Guinea begonnen
Bestuurder komt
in vlammen om
Het weer
Droog weer
Li
NATIONALE
LEVENSVERZEKERING-BANK
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1959
Voor Russische
aangelegenheden
(Van onze verslaggever)
De dagbladen in Amsterdam en
ook in enige andere plaatsen van
Nederland zijn maandag niet ver
schenen, doordat de typografen het
werk hadden neergelegd als protest
tegen de weigering van het College
van Rijksbemiddelaars om de nieuwe
C.A.O. tussen de werkgevers- en
werknemersorganisaties in de typo
grafische bedrijven goed te keuren.
Intussen heeft het Centraal Bu
reau voor de grafische bedrijven
maandagmiddag besloten, op zo kort
mogelijke termijn een nieuwe be
spreking met het College van Rijks
bemiddelaars te beleggen en op aan
drang van dit bureau is de staking
van de typografen dan ook weer
opgeheven.
Auto over de kop
„Zij was een gracieuze
en charmante gast
N.Y. Herald Tribune na
het bezoek van de prinses
Nieuw gesubsidieerde
scholen
Zonnige perioden
Het weer in Europa
-
ii i e u we
leoamscne 'courant
(Van onze Brusselse correspondent)
BRUSSEL, hedenmorgen
De Belgische Congo zal in de zomer
van 1960 een regering met gelimiteer
de bevoegdheid bezitten, het land zal in
1963 autonomie krijgen en met Bel
gië een geassocieerde staat vormen,
waarvan de diplomatieke, financiële en
militaire bevoegdheden voorlopig,,nog te
Brussel berusten. Maar reeds in 1964 zal
de Congo tot 'n soevereine staat worden
geproclameerd met eigen diplomatieke
vertegenwoordiging, met een eigen le
ger en met het recht vrij zijn verhou
ding tot België te bepalen. Volgens wel
ingelichte kringen te Brussel zou dat
grosso modo de inhoud zijn van de aan.
vullende regeringsverklaring, welke de
minister voor de Belgische Congo. De
Schrijver, voornemens is nog voor de
Congolese gemeenteraadsverkiezingen
in december af te leggen. In een radio
toespraak tot de Congolese bevolking
heelt gouverneur-generaal Cornells, die
sedert enkele dagen uit België op zijn
post is teruggekeerd, voor de eerste
maal van deze aanvullende verklaring
gewag gemaakt. Minister De Schrijver
zou inderdaad van oordeel zijn, dat de
gewilde onduidelijkheid van de konink
lijke boodschap en de daarbij aanslui
tende regeringsverklaring van 13 janu
ari evenals het gebrek aan zekerheid
aangaande de datum van de onafhanke-
1 (jkheid de voornaamste oorzaken zijn
van de huidige crisis in de Belgische
Congo. De minister is, naar men al
thans verzekert, ervan overtuigd, dat,
als deze datum eenmaal definitief is
vastgesteld, de Congolese politieke
leiders niet langer meer zullen aandrin
gen op een soevereine regering in 1960
zoals tot dusver het geval was.
Het vertrouwen van De Schrijver in
de gematigdheid en het gezond ver
stand van de meerderheid van de Con
golese politici berust onder meer op de
houding der zwarte vertegenwoordigers
in de gouvernementsraad, die verleden
Week te Brussel heeft vergaderd. Toen
de minister zijn voornemen onthulde na
een overgangsperiode van een jaar
reeds het voorzitterschap van de in 1961
te kiezen provincieraden aan inlanders
toe te vertrouwen, werd door de Con
golese leden van de raad daartegen
voorbehoud gemaakt, onder voorwend
sel dat geen enkele Congolese politieke
leider voldoende routine bezit om een
dergelijke verantwoordelijkheid op zich
te-nemen. Men acht het in de gegeven
omstandigheden dan ook waarschijnlijk,
dat de Congolese gezagdragers ook na
1964 op Belgische ambtenaren en des
kundigen een beroep zullen blijven doen
om het administratieve en economische
raderwerk van de nieuwe staat op gang
te houden.
Niet elkeen deelt echter dit officieel
door minister De Schrijver geaffirmeer
de vertrouwen en de minister zeif be
schouwt, naar ons verzekerd werd,
zijn plan als een algebraïsch vraagstuk
hiet verscheidene onbekenden. Een van
deze onbekenden is de werkelijke aan
hang, waarop sommige extremistische
partijen, zoals de Abako en de Mouve
ment National Congolais, bij de bevol
king kunnen rekenen. Bij gebrek aan
enig aanknopingspunt kunnen alleen de
decemberverkiezingen hierop een ant
woord brengen. In de afgelopen weken
heeft een concentratie plaats gehad van
verscheidene kleinere Congolese partij
en met gematigde strekking en te Brus
sel schijnen velen daarop hooggespan
hen verwachtingen te bouwen. Maar de
mogelijkheid, dat deze partijen, waar
van de leiders alleen maar zichzelf ver
tegenwoordigen, door de steviger geor
ganiseerde Abako overspoeld worden,
is zeer reëel. Men dient derhalve reke
ning ermee te houden, dat de extremis
ten, aangemoedigd door een yerkiezings-
succes na december, hun eis voor on
middellijke zelfstandigheid zullen her-
hieuwen.
Minister De Schrijver zou met deze
eventualiteit rekening hebben gehouden.
In de gouvernementsraad heeft hij ver
leden week een decentralisatieplan doen
goedkeuren, waarvan de diepere beteke
nis wellicht aan de aandacht is voorbij
gegaan. Het plan, dat ruime wet
gevende en financiële bevoegdheden aan
be zes Congolese provincies toekent, be-
°ogt officieel niets meer dan het ver
trouwd maken van de autochtone volks
vertegenwoordigers met het mechanis
me van een modern bestuursapparaat.
Bovendien wil men verhinderen, dat in
een land dat tachtig maal zo groot is
als België provincies als Kivu en Ka-
tanga, geïsoleerd van een al te sterk op
Leopoldstad gecentraliseerd gezag, aan
iedere effectieve controle zouden ont
snappen, Maar dit decentralisatieplan
opent ook andere perspectieven. Het is
een patroon, waarop men eventueel een
totale ontvlechting van de Congo uitvoe
ren kan, wanneer blijken mocht, dat
bijvoorbeeld in Leopoldstad en in Ne-
der-Congo heel andere krachten aan bod
komen dan in de evenaairsprovincie, in
Kasai of in Katanga. De opzet maakt
zelfstandigheid van Neder-Congo en
Leopoldstad in de vorm van een Bakon-
go-staat in I960 niet langer onverenig
baar met een tragere evolutie in de rest
van de kolonie.
Het is overigens geen geheim, dat een
deel der administratie te Brussel een
ontvlechting van de Congolese een
heidsstaat wenst, omdat de belangen
van een aantal machtige maatschap-
pijen, zoals de Union Minière, er best
mee gediend zijn. De Union Mi
nière, een van de machtigste mijnon
dernemingen ter wereld en als dusda
nig de voornaamste hefboom van de
Brusselse effectenbeurs, maakt op dit
ogenblik een ernstige crisis door. Een
aanzienlijk deel van haar kapitalen
werd sedert januari uit de Belgische
Congo teruggetrokken en in Canada ge-
reïnvesteerd. Een van de belangrijkste
fundamenten van de Congolese finan
ciële stabiliteit is daarmee ondergra
ven. Het ligt nu voor de hand, dat de
decentralisatie van de Congo in «le
kaart van «1e Union Minière speelt.
Reeds Werden in financiële kringen ge
ruchten gehoord over de mogelijke wij
ziging «an de grenzen van de provin
cie Katanga, het koper- en uraniumge-
bied van «ie maatschappij, en over de
aanhechting van zuidelijk Kasai, waar
de Union Minière eveneens met de ont
ginning van belangrijke niijngebieilen
een aanvang heeft gemaakt. Men is
thans nog niet zo ver reeds publiek
een parallel te trekken met Rhodesie,
maar de Congolese onbekende sluit on
getwijfeld toch een hele hoop verras
singen in zich.
Charles Bolden, de Amerikaanse am
bassadeur op de Philippijncn, is be
noemd tot speciaal assistent van «le mi
nister van buitenlandse zaken, Herter,
voor Russische aangelegenheden, aldus
is door het State Department meege
deeld. Gehoopt wordt dat Bohlen voor
eind oktober zijn nieuwe functie zal
kunnen aanvaarden. Men weigerde in
gezaghebbende kringen te Washington
te zeggen of Bohlen die van 1953 tot
1957 ambassadeur in Moskou is ge
weest president Eisenhower op zijn
reis naar de Sovjet-Unie zal vergezel
len. (AFP).
Als gevolg van de beperking van de
diensttijd in België tot twaalf maanden
zullen op 26 september 12.000 militai
ren de dienst verlaten, De Belgische
landmacht zal 10.500 man personeel
naar huis zien vertrekken, de lucht,
macht 1.000 man en de zeemacht 500
man. De 8.000 Belgische militairen, die
vervroegd de dienst zullen verlaten en
in Duitsland zijn gestationeerd, zullen
de volgende week met tien extra-trei
nen naar België terugkeren.
Een
lachende prinses Beatrix bij haar terugkeer uit de V.S. Haar Moeder was
op de luchthaven aanwezig om haar te verwelkomen.
Het Witte Huis heeft gisteren een be
roep op de Amerikanen gedaan alle be
leefdheid jegens de Russische premier,
Khroesjtsjev, in acht te nemen gedu
rende zijn reis door de Verenigde Sta
ten. De perschef van het Witte Huis, Ja
mes Hagerty, verklaarde onder meer dat
president Eisenhower hoopt dat hij en de
heer Khroesjtsjev volgend weekeinde
„constructieve" besprekingen kunnen
houden op het afgelegen verblijf van de
president in Camp David. ,,Dit oogmerk
van constructieve bijeenkomsten in
Camp David wordt niet gediend door
persoonlijke onbeleefdheid jegens pre
mier Khroesjtsjev tijdens zijn bezoek
door ons land".
Khroesjtsjev heeft overigens gisteren
in een bijzonder opgewekte stemming
San Francisco bezichtigd. De Sovjet-lei
der noemde deze plaats de prachtigste
stad die hij tot nu toe in de Verenigde
Staten heeft gezien. Tijdens een boot
tocht door de haven van San Francisco
zei Khroesjtsjev dat negentig procent
van de Russische kruisers wordt afge
schaft en dat de Sovjet-Unie zich con
centreert op onderzeeboten, torpedoboot-
jagers en mijnenvegers. Op een gegeven
ogenblik zei de premier: „Op het ogen
blik vangen wij haring met onze onder
zeeboten." De Russische minister voor
culturele uitwisseling zei tot de pers
dat Khroesjtsjev geen grapje maakte.
Rusland heeft een speciaal uitgeruste
haring-onderzeeboot, genaamd „Silver-
anka".
Tijdens de boottocht zei Khroesjtsjev
eveneens tegen zijn begeleider, de
Amerikaanse vertegenwoordiger bij
bezwaar van het College van
Rijksbemiddelaars, richt zich, zo ver
nemen wij, te.^en de mogelijkheid van
verhoging van de priizen der typogra
fische produkten als gevolg van de in
Pe commissie van onderzoek naar het al of niet voorkomen van postcensuur op Nieuw-Guinea is haar werkzaamheden
Vyonnen met de ondervraging van een aantal personen. De eerste, die gehoord werd, was het hoofd van de PTT, ir. A.
verwoerdt. Achter de groene tafel v.l.n.r. de heer van Veen, jhr. mr. Witsen Elias, prof. dr. L. W. G. Scholten, mr. P. J.
Hustinx en dr. N. L. Smit (secretaris van de commissie.)
de nieuwe C.A.O opgenomen loonsver
hoging en werktijdverkorting. Dc rege-
rir heeft tegen deze beide laatste po
sitieverbeteringen van de typografen
gee bezwaar, mits het niet tot prijs
verhoging komt. Maar de typografen,
althans die in Amsterdam, waren on
geduldig geworden en reeds zondag
avond weigerden de nachtploegen aan
het werk te gaan, zodat de ochtend
bladen niet konden verschijnen. Ook «le
dagploegen namen eenzelfde standpunt
in, zodat maandag geen enkel Amster
dams dagblad is uitgekomen en ook de
drukkerij van ons blad te Amsterdam
lag stil.
De drukkerij van „De Tijd-De Maasbode"
in Rotterdam werkte echter vrijwel
normaal, maar bij het Vrije Volk te
Rotterdam werd gestaakt en bij de
Nieuwe Rotterdamse Courant werd het
werk eerst neergelegd, later weer her
vat, totdat een deel van het personeel
ging staken en de rest dit voorbeeld
volgde. Behalve de N.R.C. konden toen
ook niet de „Rotterdammer". „Trouw",
„Dordts Dagblad" en „De Dordtenaar",
die bij de N.R.C. worden vervaardigd,
verschijnen, met dien verstande, dat
van de „Rotterdammer" drie vroege
edities toch nog gedrukt zijn.
Het technisch personeel van de
„Twentsche Courant" te Hengelo e.i van
de „Gooi- en Eemlander" te Hilversum
sloot zich bij de staking aan.
In Amsterdam, waar reeds des mogens
vroeg vier- a vijfduizend typografen het
werk hadden neergelegd, breidde de
staking zich nog uit, doordat grote groe
pen stakers naar de drukkerijen trok
ken, waar nog werd gewerkt. Ze hieven
hier spreekkoren aan in de trant van
„Maffers (of slijmers) kom er uit".
Soms had dit inderdaad succes. De po
litie, die eerst des morgens overal zorg
vuldig had toegekeken, had zich in de
loop van de dag teruggetrokken. Voor
zover kon worden nagegaan, is slechts
één incident in Amsterdam voorgeko
men, toen in de vroegte van maandag
morgen op het Stationsplein een 25-
jarigc man de verkopers van een sport
blad lastig viel en hem wilde overhalen,
dc verkoop van het blad te staken. De
politie heeft hem met de gummistok
weggejaagd.
Des middags verzamelden zich talrijke
stakers op «le N.Z. Voorburgwal bij de
- g. „postzegelmarkt". Ze wilden daar
een vergadering houden, maar daar dit
pleintje des maandags vol auto's staat,
kwam van de vergadering niet veel te
recht. De stakers verspreidden zich
daarom in groepen.
Het plan werd geopperd om geza
menlijk op te trekken naar het kantoor
van het centraal bureau voor de grafi
sche bedrijven in de Van Eeghenstraat,
maar dit plan ging niet door. Vanuit
een politie-auto werd om drie uur per
luidspreker aan de stakers verzocht
naar huis te gaan en des avonds resp.
dinsdagochtend gewoon het werk te
hervatten. Namens de personeelscom
missies der grafische bedrijven werd
medegedeeld, dat de staking als geëin
digd diende te worden beschouwd.
Niettemin bleven talrijke stakers toch
no" op straat met eikaar debatteren. De
politie zorgde er voor, dat de rijweg
vrij was.
De personeelscommissie der Amster
damse grafische bedrijven heeft een
brief gezonden aan het Centraal bureau,
in welk schrijven zij haar dank en waar-
dering uit voor de resultaten, die na
lange en moeizame onderhandelingen
voor de vernieuwing van de CAO zijn be
reikt. In de brief worden voorts teleur
stelling en verontwaardiging geuit over
de afwijzende beslissing van het College
van Rijksbemiddelaars, welke teleur
stelling en verontwaardiging zich hebben
geuit zo zegt de brief in een spon
tane 24-uursstaking van plm. 8000 typo
grafen, tegen het advies van de bonds-
besturen in. De brief spreekt de wens
uit, dat de onderhandelingsdelegaties
van werkgevers en werknemers, bij
verdere besprekingen met het college
van rijksbemiddelaars, het tussen beide
partijen bereikte resultaat onverkort
zullen handhaven. De brief dringt er
tenslotte op aan bij de vakbondsbesturen
en bij het College van Rijksbemidde
laars de meeste spoed te betrachten.
Ook bij vijf van de ongeveer 20 che-
migrafische bedrijven in Amsterdam is
gestaakt, maar des avonds resp. van
morgen zijn alle stakers weer aan het
werk gegaan.
Op de procinciale weg in de gemeen
te Hulst, tussen Nieuw Namen en Clin-
ge (Zeeuws Vlaanderen) is in de afge
lopen nacht een dodelijk ongeluk ge
beurd, waarbij de twintigjarige R. de
Bruin uit Hulst het leven verloor. Ver
moedelijk door het springen van een
band sloeg de wagen die de jongeman
bestuurde, over de kop, vloog over de
sloot terzijde van de weg en kwam met
de wielen omhoog in weiland terecht.
De wagen vloog in brand en de bestuur
der kwam in de vlammen om.
In een hofdartikel over het bezoek
dat prinses Beatrix aan New York
heeft gebracht stelt de New York He
rald Tribune:
Prinses Beatrix, die, New York
gisteren heeft verlaten om haar stu
dies aan de Leidense universiteit te
lier vatten, was een gracieuze en
charmante gast tijdens haar tien
daags verblijf. De warmte welke zij
gaf is volledig beantwoord, en wij
hopen en vertrouwen dat zij aange
name herinneringen meeneemt aan
haar eerste officiële bezoek aan een
voormalige Nederlandse kolonie die
de traditie van zijn Nederlandse be
gin nog in ere koestert, en dankbaar
is voor haar deelname aan zijn jubi-
lemviering.
Op de nieuwe begroting van onder
wijs wordt subsidie in het vooruitzicht
gesteld voor o.m. de volgende scholen:
een r.-k. kweekschool, te Neerbosch; een
gemengde r.-k. kweekschool in de om
geving van Haarlem; een afd. HBS-A
aan de r.-k. HBS te Dordrecht; een
r.-k. HBS-B te Druten; een afd. HBS-A
aan het v, d. Putt college te Eindho
ven.
I-"
de Verenigde Naties, Cabot Lodge:
„Dit is een prachtige stad, de mooiste
van Amerika. Als ik met pensioen ga,
zou ik hier nog wel eens terug willen
komen en een poos blijven". Lodge
antwoordde: „U zou zeer welkom zijn.
Kom astublieft terug".
Later reed het gezelschap tachtig ki
lometer buiten San Francisco naar een
elektronische reken-machinefabriek bij
San José, waar hij in de zelfbedienings-
cantine met verscheidene honderden
personeelsleden het middageten gebruik
te. Khroesjtsjev bediende zich net als
alle andere aanwezigen zelf bij de toon
banken. In een korte toespraak zei
Khroesjtsjev dat Rusland meer warmte
m de betrekkingen tussen Amerika en
Rusland wenst om een vreedzaam sa
menleven te verzekeren. Het zelfbedie
ningsstelsel in de kantine noemde
Khroesjtsjev „navolgens'waard voor een
socialistisch bedrijf". Bij zijn aankomst
in de fabriek droeg Khroesjtsjev nog
steeds de werkpet van een havenar
beider uit San Francisco. Toen de Rus
sische leider daar n.l. eerder op de dag
in het wervingskantoor door arbeiders
omstuwd was, had een van hen, Dave
Adrian, Khroesjtsjev voor de grap zijn
pet op het hoofd gezet. De Rus rea
geerde prompt door Adrian zijn grijze
vouwhoetl in ruil te geven: „Hier, neem
de mijne. Dit is een vredesuitwisseling."
De burgemeester van San Francis
co, Christopher, heeft gisteren bijzon
derheden meegedeeld over het ge
sprek dat hij de dag tevoren met
Khroesjtsjev heeft gehad. Hierbij
bleek dat in de eerste berichten over
dit onderhoud een uitlating van de
Russische leider over China verkeerd
was weergegeven.
Aanvankelijk was gemeld, dat
Khroesjtsjev als zijn mening te ken
nen had gegeven, dat China tenslotte
op de eerste plaats zal komen. Volgens
burgemeester Christopher verliep het
gesprek echter als volgt:
Christopher: „Wij willen vriend
schappelijk met elkaar opschieten,
maar ik ben het er niet mee eens,
dat het Russische prestatievermogen
beter dan het onze is".
Khroesjtsjev: Dat is waar, maar
het zal niet lang duren, of u staat op
de tweede of derde plaats".
Christopher: „Wie zal er dan op de
tweede plaats staan".
Khroesjtsjev: „China".
Chistopher: „China is een oud land.
Hef is 5.000 jaar oud en wij nog geen
200".
Khroesjtsjev: „Wij zijn pas veertig
jaar oud en zie wat wij al niet hebben
gedaan".
Terwijl Khroesjtsjev San Francisco
bekeek, nam de machtige Amerikaan
se vakbond AFL-CIO een resolutie
aan waarin „Khroestsjevs politieke
agressie slechter dan die van Stalin"
wordt genoemd. De vergadering ziet
in Khroesjtsjevs Berlijnse voorstellen
po, .ngen om de stad en daarna ge-
..eel Duitsland in zijn macht te krij
gen. De ontwapeningsvoorstellen ra
ken de eigenlijke ontwapeningskwes
tie eigenlijk niet, aldus dé resolutie.
Oud-president Truman zeï gisteren
te New York dat Khroesjtsjev zich moet
leren beheersen. „Ik geloof dat deze
knaap nog niet aan persconferenties ge
wend is", aldus Truman.
Verwachting tot woensdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Op de meeste plaatsen droog weer.
Koudere nacht met hier en daar
mist, morgen overdag zonnige perio
den en dezelfde temperaturen als
vandaag of iets hogere. Zwakke tot
matige wind uit westelijke rich
tingen.
Zon: 6.26-18.39. Maan. 22.01-12.54.
max. min. neersl
Station
Weer
temp.
temp. af gel.
gisteren
24 uur
Den Helder
zwaar
bew.
19
15
1
Vpenburg
zwaar
bew.
21
15
3
Vlissingen
lichte
regen
22
16
4
Eelde
licht bew.
18
12
3
De Bilt
regen
20
14
3
Twente
regen
22
13
3
Eindhoven
motregen
23
13
2
Zd.-Limburg
lichte
regen
24
13
1
Stockholm
regen
15
8
7
Oslo
onbewolkt
17
3
6
Kopenhagen
zwaar
bew.
16
12
0
Londen
regen
22
15
0.4
Amsterdam
zwaar
bew.
20
14
3
Brussel
regen
25
13
3
Luxemburg
zwaar
bew.
25
14
0
Parijs
zwaar
bew.
28
15
0
Nice
onbewolkt
23
16
0
Berlijn
regen
24
15
0.2
frankfort
zwaar
bew.
26
14
0
München
half bew.
25
14.
0
Zürich
mist
23
10
0
Genêve
zwaar
bew.
21
14
0
Wenen
half bew.
24
11
0
Innsbruck
half bew.
24
9
0
Rome
geheel
bew.
27
17
0
Madrid
lichtbew.
16
0
Mallorca
licht bew.
30
20
0
1 oorzover de typografen, die giste
ren hebben gestaakt, dit uit overtui
ging hebben gedaan er waren er
maar al te veel die alleen maar staak
ten, omdat zij het tegenover hun col
lega's niet durfden na te laten be
rustte deze overtuiging op een mis
verstand omtrent de vrijere loonvor
ming en de taak van het College van
Rijksbemiddelaars. Nu moet men toe
geven, dat de terminologie aanleiding
geeft tot misverstand. Wat Rijksbe
middelaars deden, was in ieder geval
iets anders dan bemiddelen. Zij heb
ben een collectieve arbeidsovereen
komst, waarover in moeizame onder
handelingen tussen werkgevers en
werknemers overeenstemming was
bereikt, afgewezen om tot nu toe niet
bekende redenen. Men moet veronder
stellen, dat het ontwerp-C.A-O. in de
ogen van Rijksbemiddelaars niet over
eenstemde met de richtlijnen van de
regering voor de vrijere loonvorming,
welke richtlijnen, men verge te dat
niet, van jongere datum zijn dan de
voorgelegde C.A.O. Gedurende de tijd,
dat iverkgevers en werknemers aan
de onderhandelingstafel zaten, waren
die richtlijnen nog niet vastgesteld.
Men kon er met meer succes dan thans
is geschied naar geraden hebben, maar
meer ook niet. De stakers van gisteren
hebben uiting gegeven aan hun onge
duld. Als nu de werkgevers een C.A.O.
hebben goedgekeurd, zo redeneren zij,
dan kan het er wel af. Wat hebben
wij dan met Rijksbemiddelaars te ma
ken? In de grond getuigt deze rede
nering van respect voor de eigen
werkgever, „die toch ook niet gek is".
Wat betekent, zo vraagt men, dan
vrijere loonvorming? In ieder geval
betekent vrijere loonvorming niet:
vrijer dan vrij. Vrijere loonvorming
betekent eigenlijk gedifferentieerde
loonvorming, dus loonvorming naar
maat. Het loon kan per bedrijfstak in
verschillende mate stijgen, al naarge
lang de produktiviteit in de betrokken
bedrijfstak. Maar de vrijere loonvor
ming is geen wilde loonvorming. Na
tuurlijk moeten de werkgevers op de
eerste plaats waken tegen een opdrij
ven van het loon in een mate die niet
door stijging van de produktiviteit
wordt gemotiveerd. Maar het kan zijn,
dat de werkgevers te week, zijn, bij
voorbeeld uit vrees voor stakingen.
Het kan ook zijn dat de werkgevers
te zeer naar hun eigen bedrijf kijken,
en de terugslag op andere bedrijfstak
ken verwaarlozen. In het geval van
het grafisch bedrijf moet daarbij wor
den opgemerkt, dat de typografen-
lonen vroeger de hoogste in de arbei
derswereld warenDoor de na-oorlogse
nivellering is de voorsprong op andere
groepen van arbeiders verkleind. De
vrijere loonvorming zou o.i. tot een
gedeeltelijk herstel van die voorsprong
mogen leiden. Tenslotte kan er voor
de overheid een reden tot ingrijpen
zijn gelegen in de bezorgdheid dat al
te onstuimige loonbewegingen een in
flatie kunnen oproepen, die ons land
opnieuw in een periode van beste
dingsbeperking doet belanden. Nie
mand kan daar een belang in zien
Dat er richtlijnen zijn, waaraan
Rijksbemiddelaars een voorgelegde
C.A.O. moeten toetsen, is dan ook in
het algemeen begrijpelijk. Een andere
regering zou andere richtlijnen heb
ben, uitgegeven, maar geen enkele re
gering zou geen enkele richtlijn
hebben gegeven.
Het treft alleen bijzonder slecht, dat
de rem nu juist moest worden in wer
king gesteld op een C.A.O., waarover
twee jaar langer dan normaal is on
derhandeld voordat die richtlijnen
bekend waren. Wij hopen dan ook, dat
in het hernieuwde overleg met Rijks
bemiddelaars, waartoe thans is beslo
ten, binnen korte tijd een oplossing
kan worden gevonden, die aan de bij
zondere psychologische moeilijkheden,
die zich in het grafisch bedrijf voor
doen, tegemoet komt. Tenminste, als
dat ook zakelijk verantwoord is. Wij
kennen de reden niet, waarom Rijks
bemiddelaars bezwaar hebben ge
maakt. Misschien is het een kleinig
heid, waar men overheen kan stap
pen. Is het echter een zaak van be
lang, dan mag men van Rijksbemid
delaars niet verlangen dat zij iets an
ders doen dan hun plicht. Wij hebben
te vaak de eigen taak van de overheid
ten aanzien van de loonvorming, ook
van de gedifferentieerde loonvorming,
uiteengezet om thans de psycholo
gische moeilijkheden doorslaggevend
te kunnen vinden, nu wij daar last
van hebben.
Indien het belangrijke zaken betreft,
zou men tegenover zulk moeilijkhe
den ook wel enige discipline kunnen
stellen. Daar heeft het gisteren wel aan
ontbroken. De stakers hebben niet ge
luisterd naar een oproep van hun
eigen bonden, die hen vermaanden
aan het werk te blijven. Er waren
erbij die niet eens naar hun eigen
woorden luisterden. Een vreemde
vertoning was dat wel.
Een storing die over de oceaan achter
het hogedrukgebied aan naar het oosten
beweegt zal vóór morgenavond nog niet
veel invloed op het weer hier te lande
uitoefenen. In verband hiermede wordt
morgen droog weer verwacht met voor
al aanvankelijk zonnige perioden.
Advertentie
Zon op
Zon onder
