DOOFSTOMMEN I sÜn niet
Doven krijgen een plaats in
„horende" maatschappij
stom meer
KINDERPOSTZEGELACTIE
over
Dialoog
God
MET WANDELSCHOENEN EN SLOBKOUSEN DE WERELD IN
KARL BAEDEKER een onomkoopbaar vorser
Oerdegelijke en welgecontroleerde gidsen
H
SPOTSPIEGEL
MODERNE OPVOEDINGSMETHODEN IN ST. MICHIELSGESTEL
Volgende week begint:
Leven op de Faröer
HONDERD JAAR GELEDEN OVERLEDEN
PAGINA 11
Diepzeeduiken in beeld
ZATERDAG 10 OKTOBER 1959
Sir John Gockcroft
houdt lezing in Delft
Klein maar fijn kan men zeggen van
het boekje, dat Ferdinand van Leeuwen
wijdde aan diepzeeduiken en onder wa-
terzwemmen. Het bevat een schat van
gegevens, die variëren van de Griek
se spons- en parelvissers tot de weten
schappelijke diezee-onderzoekingen
van de Franse zeekapitein Jacques
Yves Cousteau. De schrijver gaat uit
voerig in op het duiken en de verschil
lende complicaties die zich hierbij kun
nen voordoen, zoals de gevreesde com-
pressie-ziekte op grote diepte en de
z.g. „kronkel", het vrijkomen van gro
te hoeveelheden ingeademde stikstof,
dat bijzonder pijnlijk is. Tal van duik-
uitrustingen zeer eenvoudige en ge
compliceerde passeren de revue. Het
boekje „Diepzeeduiken en onder water-
zwemmen", dat voorzien is van inte
ressante foto's en tekeningen, is als
beeldencyclopedie 39 verschenen bij
Arti in Alkmaar.
H. Th.
g!llllll,llll||iiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiniiiiTiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiimiiiiiiiiiii«iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMmiHiHiiiiiiiiiimiiiiiiiiiriii|i»iiiiiiiiiiimiiiiiiiiiii
ven en ook het brabbelen, dat elk
kind van de geboorte af eigen is en
1 I 1 (-* dit zó, dat verstomming wordt voor-
va* va komen. Bovendien moet zo gauw mo
gelijk een hoorprothese worden aan
gepast, zodat het dove kind zich van
jongsafaan op het geluid richt. Zo
doende wordt „verdoving" voorko
men. Dit alles moet gebeuren bij do
ve kinderen van twee a drie jaar. De
ouders moeten daarbij dus worden in
geschakeld. Maar zij; hebben dus in
dezen instructie nodig. Daarom heeft
het instituut een tweetal dames opge
leid, die regelmatig de ouders thuis
bezoeken en hun de nodige instruc
tie metterdaad geven.
Deze zomer is het instituut begonnen
met een observatie-centrum voor ge
hoorgestoorde kinderen. De gemiddel
de duur van het verblijf daar is zes da
gen. Een huisarts, een oorarts, een kin
derarts, een androloog, een psychologe,
een neurologe en een pedagoog onder
zoeken het kindje grondig en het is dui
delijk dat voor het succes van de opname
deze voorbereiding zeer belangrijk is.
In St.-Michielsgestel gebruikt men
technisch en wetenschappelijk zeer mo
derne middelen en methoden om dove
kinderen op te voeden. Belangrijker
echter is, menen wij, de geest van lief
derijke, belangeloze tóewijding waar
mee dat onderwijs wordt gegeven. Klei
ne dingen kunnen in dit opzicht teke
nend zijn.
Wij mochten er getuige van zijn hoe
een broeder „gemechaniseerde"
spraakles gaf aan enkele dove kinde
ren. En hij vroeg dus aan ëen van zijn
geringe pupillen:
„Wie heeft jouw trui gemaakt?"
Het knaapje dacht diep na en ant
woordde bereidwillig: „God".
Ziehier een klein opvoedkundig pro
bleem. Maar deze broeder aarzelde
geen moment. Hij ging verder en
vroeg:
„Waarvan is jouw trui gemaakt?"
„Van wol" was het antwoord.
En de conversatie verliep verder al
dus: „Waar komt de wol vandaan?"
„Van het schaap."
„En wie heeft het schaap gemaakt?"
„God."
Wij willen maar zeggen: men kan
de pedagogie ook bedrijven op basis
van de poëzie. Dat gebeurt in St.-Mi
chielsgestel. Dat het ook gebeurt in
andere en anders geaarde inrichtin
gen in Nederland hopen wij u in een
volgend artikel aan te tonen.
„Home-training", ouders worden ingeschakeld bij de „voorzorg".
TP olgende week begint de jaar-
1/ lijkse „Kinderpostzegelactie"
weer te draaien. Eenieder in
Nederland weet nu langzaamaan wel
waarom het daarbij gaat: om geld in
te zamelen voor die inrichtingen in
Nederland, die kinderen van alle
gezindten uiteraard onder haar
hoede nemen, die op een of andere
manier gehandicapt zijn; hetzij phy-
siek of psychisch, hetzij in beide op
zichten. Vorig jaar bracht deze actie
meer dan tw?e miljoen gulden op.
Wil men echter de tot nu toe geboden
hulp op enigszins doeltreffende wijze
voortzetten, dan zal de opbrengst dit
jaar drie miljoen moeten bedragen.
Een niet bereikbaar doel lijkt ons.
De kinderen beginnen op 13 okto
ber met de verkoop van de gebrui
kelijke zegels en mapjes prentbrief
kaarten. De prijs van de mapjes
blijft één gulden, de zakjes kinder
zegels gaan fl.50 kosten, maar zij
bevatten nu negen in plaats van 6
zegels.
De verdeling van de opbrengst over
de verschillende kindertehuizen wordt
met ingang van dit jaar enigszins
anders gericht. De honderden in
stellingen houden wat zij hebben.
JUUTeU'■wyw&vii/ Ut- .u*«5 ojyc-eyov.
(Van onze speciale verslaggever)
Hiderwvot ^ie lpden> doen dat if schüldelóosheid. Vari welke aard dat
tische heór.b: p .ysiek of Psychisch. Men kan aan dit feit tal van theore-
exalteerri Wmgen °Phan8en. van welke de teneur varieert van ge-
kan men■a+rn°ïyant meeleven tQt koel-statistisch registreren. Een ding
slechte nnnot i m5te van hun lijden peilen. Men kan, als volwassene,
geTuksbeSz Grena K f noodzakelijkerwijs iets m,
geiuksbewustzijn, dat ook kinderen ei een kan ziin
theorie is in dit geval dan ook de daad fan
nir^rpn Haf c Uc*<*a. ivan
er noodzakelijkerwijs iets moet schorten aan het
can zijn. En beter dan de
cureren Haf Dof j ut ua<m« i\.an men een doof kind dusdanig
en kan mer een hr a f aan het méérdere geluk van eên horende
lukservarinp-én al is het maar enigszins, invoeren tot de ge-
kind" p-pnefen t Gen ziertde wereld? Kan men een „moeilijk opvoedbaar
wereld? n,, a oc een °Pen ontvankelijkheid voor wat er goed is in deze
tere da a a p ®ze Vragen ia dus, dunkt ons, maar één antwoord: de nuch-
is mn rnei'kwaardige en troostende in deze „eeuw van het kind"
er alt -a11 en wp spreken nu in Nederlandse verhoudingen dat
w Jd wel meer mensen zijn te vinden die iets willen doen om het, op
dip menier dan ook, achtergebleven kind te beschermen dan mensen
n 0Ver bet „probleem" willen praten. Al geloven wij dat het bij velen
zwak der volwassenheid is om het een met het ander te combineren.
kinderen, die zich thuis voelen in een
horende maatschappij, dat is er het
richtsnoer van de opvoeding. Daar is
echter gradueel verschil in „doofheid".
Men kent matige slechthorendheid,
zware -V'chthorendheid, grensgevallen
lemf FnWa0rd "beschermen" is geval-
tie dan NN gaat het in eerste instan-
°f Phvsiifi? Wel om- °m het psychisch
zover het V?nvolwaardige" kind voot
gaat met vU? dan n'et meestal samen
te nempn ander in bescherming
nu eenmaal „en ein maatschappij, die
niet zo et! .ov?r het geheel genomen
levend aaJ? toegespitst np eert mee-
grijpen ppv'a?,rden en een toegewijd be-
de eerste f hermb)S is echter slechts
ging omVjft- ?e volgende is een po-
defeotpn u ondanks gebreken en
mopeliikp na„reng?n tot een 20 soepel
ceerdé maffnpassmg in die gecompli-
ai is van pr,S Dat laatste voOr-
is dan P ®ge?ene betekenis. En het
noemen dat e,ugeht? verschÜnsel te
enetóP wJMVelen zich met zoveel
ge" kfnd ST™ ",m het ..gebrekki-
wordt in r.T f goeden. Die opvoeding
genmnén op grond ^aard hand
tussen slechthorendheid en doofheid,
doofheid met gehoorresten en vibratie-
gevallen. Het zou te ver voeren om elk
van deze soorten doofheid te gaan „de
termineren", gezegd kan slechts zijn
dat men alleen de vibratie-gevallen kli
nisch „totaal doof" kan noemen.
Het onderwijs aan de kinderen in het
monumentale instituut van St..-Michiels-
gsstel is zeer geavanceerd. Men voert
er tal van nieuwigheden in. Zoals bij
voorbeeld de groepsgehoor-apparatuur.
De draadloze groepsgehoor-apparatuur
zelfs. Zij is zó ingericht dat primair het
kind zichzelf hoort of voelt spreken. Zo
veel mogelijk worden beide oren inge
schakeld, want men moet gebruiken
wat gebruikt kan worden. Ieder-- kind
kan het volume van het geluid zelf re
gelen en wanneer het hoorverlies in bei
de oren verschillend is, kan het kind
met één volume-knop beide oren ver
schillend versterken. Er is dus aan het
apparaat een balans-volume-regelaar.
De verworvenheden van de tech
niek worden dus ingeschakeld. Er zijn
ook verworvenheden in een ander
minder materieel vlak. Men heeft het
systeem van de home-training ont
worpen. Het principe daarvan "is: de
gelaatsgerichtheid, die iedere baby
eigen is, bij het dove kind te handha-
De juffrouw bereikt haar pupillen met draadloze apparaten.
Het ligt echter in de bedoeling uit de
meeropbrengst een „groter object" te
financieren. Dit jaar zal dat dan de
bouw van een paviljoen voor het
astma-centrum „Heideheuvel" (kos
ten f250.000) in Hilversum betreffen.
Het spreekt vanzelf dat volgende ja
ren ook inrichtingen op andere le
vensbeschouwelijke grondslag aan de
beurt komen. De kinderpostzegel
actie is en blijft een nationale zaak.
die het welzijn van ons volk in al
zijn geledingen beoogt.
Ook gaat men incidenteel de
nood van kinderen in het buitenland
lenigen. Zo denkt men er dit jaar
over f40.000 uit te trekken om de
kosten te kunnen dekken, verbonden
aan het twee jaar „onderhouden" van
een Nederlandse verpleegster, die in
Zuid-Korea werkt om de t.b.c. onder
de kinderen te bestrijden. Maar deze
incidentele hulp aan het buitenland
zal natuurlijk nooit ten koste gaan
van het Nederlandse kind.
Een onzer verslaggevers heeft de
zer dagen een aantal inrichtingen en
tehuizen, waar „gebrekkige" kinde
ren worden opgevoed, bezocht en hij
zal van zijn bevindingen in ons blad
vertellen.
De Friese journalist T. Tj. Piebenga
heeft zijn avontuurlijke zwerftochten
over de Faröer, de noordelijkste ei
landen groep in de Atlantische Oceaan
tussen Groot-Brittannië en IJsland
vastgelegd in zijn „Bergtoppen in de
oceaan'Van de Faröer met hun
steile rotskusten is in Nederland weinig
bekend. Piebenga gaat uitvoerig in op
het bijzonder interessante volksleven
met zijn oer-oude gebruiken en gewoon
ten, de wonderlijke ervaringen bij de
vogelvangst, die er een van de belang'
rijkste middelen van bestaan is en de
„Grindadrab", de barbaarse „moord
op de z.g. grindwalvissen die na een
enerverende jacht met veel schreeu
wen en slaan in ondiep water worden
gejaagd, waar zij met scherpe messen,
bevestigd aan lange stokken, worden
afgemaakt. Het boeiende verhaal van
Piebenga over de achttien grillige berg
toppen in de oceaan is voor ieder die
iets meer wil weten over het geheim
zinnige land en volk van de Faröer,
zeker aan te bevelen. „Bergtoppen in
de oceaan", uitgegeven bij C. de Boer
jr., bevat een fraaie serie foto's.
H. Th.
schouwelijke
een levensbe-
voor de hand h1'dj Dat '"g*
waardevoller dan alle verJhUhfT
ven van allen oi ook her 5* stre"
geluk?
Neem een inrichting als het
te?m^n;iBStaUUa in St-Michielsge*:
tel Dat is onderhand wel uitgegroeid
tot een met alleen in ons land ver
maarde en roemrijke instelling, die
soulaas heeft gebracht aan duizen
den. Zij doet dat steeds meer en
steeds beter. Zozeer dat de uitdruk
king „doofstom" onderhand wel tot een
terminologie ia gaan behoren, die
inen niet meer kan gebruiken zonder
zich belachelijk te maken. Dove kin
deren zijn in het geheel niét „stom"
E\eef: ze spreken. De tijd dat zij
-fechts via een gebarentaal met el-
wïïer ?n met anderen in contact
konden komen ligt achter ons. Dat
maakt hun aanpassing in de norma-
L1!aan ?ppl uiteraard gemakke-
«»Pes fnuikender is het stre-
in AmeriS,™ n°g 3ltijd en vooral
menTrtr c waarneemt om te ko-
rader elkaar °rJanisatie van doven
bii tiid en ui'ii„ or§aniseert zelfs
de" Dat ••doven-olympia-
ae jjat is fataal. Doel van iedere
opvoeding van dove kinderen is dat zh
zich thuis gaan voelen in
horende .maatschappij en
een
dat
houdt dus in ieder geval in, dat men
hen met, op welke wqze dan ook col
lectief moet gaan isoleren.
Terug naar St.-Michielsgestel. Dove
Op 12 oktober zal de Engelse kern
fysicus sir John Cockcroft tijdens eeh
eendaags bezoek aan Nederland in de
namiddag te Delft een lezing houden,
welke zal worden georganiseerd door
het reactor-instituut Delft en het Reac
tor Centrum Nederland. Het onderwerp
van de voordracht zal zijn: „Ervaringen
met de Calder Hall-kernenergiecentra
le."
iitiiirwiisfmiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiniiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiitniiiiiiii iiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiHiiiiiiiiiiiiHiiiiiiHiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiHiiiiiiiiiininiiiiiiiiii
et was afgelopen zondag, een eeuw gele
den dat Karl Baedeker overleed. Zijn
reisgidsen hebben generaties reislustigen
„op het recht pad" gehouden. Onder het ge
tal der gidsen verdienen die vari Baedeker met
twee sterren gemerkt te worden, de hoogste
waardering die Baedeker zelf weggaf en door
de Rembrandts in het Louvre niet eens ver
worven werd. Voor de benige Engelsman die
ooit de mysteriën van gans een Victoriaans
rijk wilde ontsluieren en toch in beschaafde
hotels slapen, bestond er geen veiliger toever
laat. En de Duitser die alle Renaissancistische
bouwwerken wilde bestuderen alvorens z|jn
twaalfdelig overzicht te construeren, droeg de
gids in zijn knapzak. Wie eeh restaurant be
trad, nam de rode Baedeker in zijn hand
en de waard waagde het niet de vreemdeling
te bedriegen met „speciale" tarieven..
Karl Baedeker stamde uit een familie van
boekhandelaren. In 1827 begon, hij, 26 jaar
oud, een uitgeverij in Koblc-nz. Van die stad,
toen nog dromend alsof Doornroosje er sliep,
Het hjj twee jaar later een beschrijving van
bezienswaardigheden verschijnen Enkele ia ren
bezorgde Karl Baedeker de derde druk ^n
„Rheinreise von Mamz bis Köln Handbnrh
für Snellreisende"vdoor de overleden prof J
A. Klem. Persoonlijk was Karl Baedeker' er
op uitgetrokken met pet en parapluie, met dik
ke wandelschoenen en slobkousen, om kleine
opsommingen van touristische attracties te
controleren. Aan de Rijn moet Karl Baedeker
inspiratie, hebben gevonden voor zijn grote pro-
.lecf. De Rqn met zijn schone vergezichten en
zqn sagen trok van overal touristen. Sinds
et volgend jaar was hij voor een nieuwe
reis alweer vertrokken nog voor zijn
gids verschenen was. Deze beleefde al
spoedig druk na druk. Voor elke nieuwe druk
werden de gegevens nog getoetst aan de wer
kelijkheid, want Karl Baedeker wilde tot in
de kleinste onderdelen een betrouwbare voor
lichting geven. Hij nam medewerkers in dienst
die rnet de zelfde opdracht als hij Europa af
reisden, veelal nog per postkoets en per boot,
maar al meer en meer per trein (gemiddelde
snelheid twintig kilometer per uur). Als hem
iu een restaurant éen slechte behandeling ten
een jaar of wat voeren vanuit Nederland die
wonderbaarlqke stoomschepen regelmatig de
oude stroom op. Trouwens, in heel West-Europa
had men het genoegen van het reizen heront
dekt. De Romantiek had de mensen de o"cn
geopend voor de wilde natuur. Elk land had
weer zijn Marco Polo's, die naar onbekende
streken trokken. Het reizen werd dus mode
en Karl Baedeker, zelf van de onrust der avon
turiers bezeten, wilde de touristen van dienst
zijn. Hij zou reisgidsen maken. Nu was voor
heen elk aardrijkskundeboek al een gids met
bezienswaardigheden en historische schetsen
De Engelsman John Murray had dat ten behoe
ve van zjjn reislustige landgenoten toegespitst
in handboekjes vol nuttige touristische gege-
vens. Karl Baedeker, zoon van een volk dat de
gelijkheid als een der hoogste deugden beziet
en het vorsen is aangeboren, wilde uitmunten
m precisie en volledigheid.
Elk voorjaar ging Karl Baedeker, een ge
drongen, ijzersterke kerel, de einder tegemoet
Uit aardrijkskundige, geschiedkundige eii
kunsthistorische handboeken had hij zijn pro
gramma samengesteld. Hij ging controleren of
het aantal opgegeven zuilen van Bernini's
Sint-Pieter-galerij klopte met het aantal dat hij
felde, bekijken of de Mona Lisa nog steeds
in het Louvre hing, noteren hoe laat de mis
sen waren in de Weense Stephans-kathedraal,
ondervinden hqe de service en de kookkunst
waren in het Venetiaanse Danieli en informeren
wat kosten en tijdsduur waren van de trein
rit Antwerpen-Brussel (respectievelijk: zestien
zilveren stuivers en twee uur). Als hjj iri de
herfst terugkeerde in Koblenz ging hij al zijn
gegevens rubriceren en zjjn ervaringen be
schrijven. Hij beval voor Noord-Ialië wollen on-
derkleding aan, drong erop aan elke avond de
ramen en dg' deur van het hótel goed te slui
ten, hjj adviseerde bij misselijkheid het gebruik
van opium te vermijden, kortom, met Kar!
Baedeker kon men op reis gaan.
deel viel, maakten ze daar onverbiddelijk ge
wag van in de gidsen. Hoteliers probeerden
hem om te kopen door hun dure wijnen thuis te
zenden. Ze kregen de partij terug met een
beleefd briefje dat het hotel geen bijzondere
vermelding verdiende zolang het niet heel zijn
clientèle flessen wijn achterna stuurde. België
en Holland, Duitsland en Oostenrijk, Hongarije
en Salzburg, Parijs, Berlijn en Londen, enzo
voort vonden gretige aftrek, vooral nadat ze
ook in het Frans en Engels werden vertaald.
Oha zijn anonimiteit te bewaren, verbood Karl
Baedeker dat er portretten van hem gepubli
ceerd werden. Op "de enkele portretten die
hij, na zijn vroege dood in 1859. naliet her
kennen wij in zijri brede gezicht (het lijkt
iets op (jat van Potgieter) zijn sterke karakter
eigenschappen en zjjn intelligentie. Hij moet
gevoelig zijn geweest, maaf tegelijk een hard
zakenman. Zijn zoons hebben hét bedrijf voort
gezet en uitgebreid. Zij werkten met de nauw
gezetheid die zij van hun vader geërfd had
den. Ze verplaatsten bun bedrijf naar Leipzig
én zochten, wat hun gidsen betreft, een onder
zoekterrein in Azië. Daar lagen grote Britse
gebieden. En waren niet vooral de Engelsen de
grootse afnemers van de Baedekers? Teke
naars, historici en geologen, een uitgebreide
staf van medewerkers bereidden de gidsen
voor, die (j00r verre correspondenten gecontro
leerd en aangevuld werden.
den. Dat zou, zo wil het grapje, ertoe
geleid hebben, dat de Britten bij hun aanval
op de Keulse Dom slechts het 19e-eeuws ge
deelte vernield hebben en het gotische gedeel
te gespaard omdat het niet in de Baedeker
vermeld stond.
Na de afgelopen oorlog is de firma Baedeker
bescheiden opnieuw begonnen in Hamburg.
Thans vervaardigen zij autogidsen, die hevig
moeten concurreren met die van andere fir
ma's. Het systeem van grondigheid en volledig
heid heeft men al enigszins moeten laten schie
ten, want de haastige tourist gunt zich tegen
woordig de tqd niet meer om alles over iets
te lezen. Men koopt liever die fleurige boek
jes met die aanlokkelijke foto's. Maar wat
daarin vermeld staat, is doorgaans een huis-
vlijtprodukt, een geëxcerpeerde, met VVV-
lyriek opgetuigde Baedeker, Guide Blue of
Michelin.'
He. S.
r konden in latere jaren Michelin-gidsen
of Guides Blues verschijnen, ze Werden
aanvankelijk toch „Baedekers" genoemd,
want dat was het begrip voor „reisgidsen".
En bovendien: ze volgden het systeem dat
Karl Baedeker ontwikkeld had en ze maakten
gebruik van Baedekers gegevens. Het verhaal
gaaL dat de Duitsers aan de hand van de
Baedeker enkele bombardementen hebben uit
gevoerd op Engelse bouwwerken. Andere verha
len willen dat de Engelsen voor hun bombar
dementen op Duitsland de Baedeker raadpleeg-
