Kerk
In de were VANDAAG
- COUZY -
Opera FIDELIO in nieuwe bezetting
levert vele verheugende momenten op
Orkest, décors en enscenering
een rammelend allegaartje
Gouden PRIX DE ROME
voor N. Rotte en G. de Jong
Poolse moeder vindt zoon
De universele
srSc s;
Mijnwerker weer
in arrest gesteld
Tijdnood inde hitte
HOOVER-DEALER
VOOR ROTTERDAM
NIET ALLES TEGELIJK
Is handhaving
investeringsaftrek
nog gewenst
Weer persbreidel in
Indonesië
Clandestien wapen
bezit: 125 gld boete
Bedrijfschappen
„oude stijl"
Verlenging erkennings
reglementen met 2 jaar
ZATERDAG 10 OKTOBER 1959
PAGINA 5
de?e" zhn°r,^idd^ van het "min"
het rnooY-A ereiken, terwijl toch
Na twee jaar
Vete in 1957 met revolver
willen beslechten?
as***"»-**]
le MIDDELLANDSTRAAT 70-72
TELEFOON 30340-37434
HOOVER-DEALER voor ROTTERDAM-WEST DEKKER Maihenesserlaan 516
Telefoon 34772
Z2
w
In Bollenstreek
Bloemencorso grootser
dan andere jaren
Onderscheidingen bij
collaborerende
drukkerij?
De katholieke Kerk heeft altijd ge-
leerd, dat Gods heilswil univer-
seel is, d. i. God wil, dat alle
mensen zalig worden door hun eind-
bestemmmg te bereiken. Evenzeer
heeft het steeds tot de leer der Kerk
enoord, dat haar lidmaatschap voor
ieder het normale middel tot
die zaligheid vormt.
Koe moeten wij nu het onloochen
bare feit verklaren, dat zeer velen
un leven lang niet tot de zichtbare
Kerk van Christus toetreden? Toch
moet er ook voor hen, gezien Gods
universele heilswil, een mogelijkheid
oestaan om hun eeuwig heil te be-
eiken. Aan deze kwestie wijdt De Lu-
oac m zijn prachtige boek „Katho-
'C1®me" een uitermate helder hoofd-
r!1 dat een scherp licht werpt op
d ingewikkelde vraagstuk.
Wanneer wij bedenken, dat de
■Kerk een lichaam-in-groei is, dat
net alleen in ledental, maar ook in
begrip van en inzicht in de Openba
ring moet toenemen, dan is het zon
der meer begrijpelijk, dat de theolo
gen in de loop der eeuwen in het pro-
9eem, dat wij hier bespreken, een
eeds beter en dieper inzicht hebben
gekregen. Toch mogen wij niet ver
geten, dat de kern van het antwoord
eeds vanaf de eerste eeuwen ge-
?eng°?d geweest is in de theologi
ze visie der kerkelijke denkers,
v "Pe heilige, katholieke Kerk is het
eginsel van ieder ding," schreef
Piphanius. En de H. Ambrosius zei-
ve: „Enkel en alleen door de genade
der Kerk worden wij verlost." Wan-
heer wij deze opvatting nu in ver
and brengen met de eenheid van het
menselijk geslacht, dat als collectivi-
°P weg is naar het heil, dan kun-
n wij in grote lijnen als zeker aan-
t ,men> dat voor degenen, die niet
rn éne- ware, zichtbare Kerk van
orni Us toetreden, de mogelijkheid
roii un,.eeuwige bestemming te be-
inio n m het feit, dat „zij een
mo u0renc' deel uitmaken van de
riat ,id' die gered zal worden." En
liiJ ge,dt met alleen vanaf de feite-
h'ot f mhting der Kerk, maar voor
w bestaan der mensheid,
v„ ,raan reeds in het paradijs de
hoi er' 9e Kerk werd beloofd. De
haaer r^ePPmg óók de Kerk in
chteov?1storische, zichtbare en hiërar-
a.,r, e gestalte is onderworpen
ontun-M van het worden, van de
heilsm Gezien vanuit Gods
wii H, rnet de mensheid, mogen
nen" hu Üok zpggen, dat de „heide-
van rn, °Pbouw van het Lichaam
hehho "stus wel degelijk een taak
om i vervullen en dat zij daar-
o.0 °P hun wijze, deel hebben
chaam evensPr°ces van dat Li-
In, is het niet te ontkennen,
rfu lemand zi3n zaligheid kan be-
KorL- ï,?"?61" tot de zichtbare
kan Christus te behoren. Men
hliio t "mindere voldoende is, toch
Jit het „meerdere" der Openba-
"hg strikt noodzakelijk. Want juist
alieen omdat het „meerdere" bestaat
Pn het tekort aanvult, kan het „min
dere" genoeg zijn, kan het onvoldoen
ds toch voldoende zijn. Nog juister
mtgedrukt: het „mindere" veron
derstelt niet alleen, dat het „meerde-
re ergens in de wereld een wankel
en beperkt bestaan leidt, maar dat
let onbeperkt uitgroeit en zo in
nu-" .V00r ons verborgen vorm zijn
"dmdelijke voltooiing bereikt. Kort-
b„f:.het „mindere" veronderstelt èn
hestaan van de Kerk èn het sla-
gen van haar zending.
Aan deze beide voorwaarden is
geen twijfel mogelijk. De Kerk be
aat en Christus zal Zijn verlossing
v^maal definitief voltooien. Buiten
et christendom immers, buiten de
Kerk, buiten de Verlossing, m.a.w.
„""der Christus, bereikt niets zijn uit
eindelijke voltooiing.
l J°?r een goed begrip hiervan is
et derhalve van wezenlijk belang,
nat wij de mensheid vanaf het begin
zien als een eenheid, die op weg is
naar haar uiteindelijk heil. Dit op-
weg-zijn betekent voortgaan, d.w.z.
ontwikkeling en wel op alle gebied,
ook in het godsdienstige. En omdat
naar bovennatuurlijke redding van
Christus, van de Kerk afhankelijk is,
die in haar zichtbare vorm in de tijd
gesticht werd, terwijl Gods heilsplan
nen eeuwig zijn (en universeel),
llgt.het. y°°r de hand, dat
de Kei k reeds voor haar feitelijk be
staan als zichtbare gemeenschap, uit
hoofde van Gods eeuwige en onver
anderlijke heilswil, mensen deelach-
Verlossing°ma t aa* de toekomstige
Aan welke voorwaarden zij dan
moesten voldoen is een kwestie op
zich, die buiten de opzet van dit be
toog valt. In het algemeen kunnen
wij echter aannemen, dat zij, met
het licht dat hun gegeven was, hun
best hebben moeten doen om van hun
leven iets behoorlijks te maken,
waarbij wij natuurlijk, gezien de bo
vengenoemde wet der ontwikkeling,
nooit onze maatstaven mogen aan
leggen.
De politie heeft een 23-jarige gehuw
de mijnwerker uit Geleen gearresteerd.
Zij verdenkt de man ervan in april 1957
des nachts om 2 uur drie maal met een
revolver geschoten te hebben naar de
woning van een zekere H., met wie hij
een vete had. Driemaal kort achter el
kaar passeerde hij deze woning per
auto en telkens loste hij een schot, waar
door o.m. een ruit werd vernield, zo
zegt de politie. De man is destijds aan
gehouden. maar moest wegens gebrek
aan bewijs in vrijheid worden gesteld.
Nu heeft de politie zoveel bewijsmate
riaal tegen de verdachte verzameld, dat
haar haar mening ontkennen niet
meer baat. De mijnwerker is vandaag
voorgeleid aan de officier van justitie
t® Maastricht.
Advertentie
H00 VER
vandaag, net zoals gisteren en eergisteren betekent het woord Hoover op een
huishoudapparaat, dat het om een product van allereerste kwaliteit gaat. Dit
verklaart waarom vandaag de bestverzorgde woningen, - huizen zoals het
Uwe, de degelijkste hotels, de meest luxueuze zeeschepen met Hoover apparaten
worden schoongemaakt. De Hoover producten zijn alom vermaard om hun
doeltreffendheid, hun uitzonderlijke duurzaamheid, de pracht van hun
vormgeving, kortom, om hun superieure uitvoering.
Vandaag zijn, machtige Hoover maatschappijen over de gehele wereld
verspreid, die in alle landen de voortreffelijke Hoover apparaten aan de beste
handelaren afleveren.
Vandaag, zoals gisteren en eergisteren, denkt de wereldomvattende Hoover
organisatie zonder onderbreking aan U en aan huisgezinnen zoals het Uwe, die
trots zijn op htm levenswijze. Over de gehele wereld heerst grotere tevredenheid
in de huisgezinnen, omdat de Hoover apparaten de huishouding zoveel
gemakkelijker en lichter maken. In onze tijd is de naam Henver een dagelijks
begrip in alle huishoudens van de wereld.
CE HOOVEft HANDCIMU N,T. AMSTERDAM
quino was ook al zeer bevredigend.
Wim Koopman zingt de rol licht en
met een zeer aangename stem. Annette
de la Bpe was als verschijning en door
haar frisse, heldere zang zeer inne
mend, zij het dat de hoogte haar sterk
ste punt nog niet is, wat bij een zo
klare sopraan moet verbazen Ook Piet
v. d. Berg gaf een mooi timbre aan
Don Fernando, doch lijj zong weinig
Wat hjj deed was meer tonen plaatsen'
De Pizarro van Rudolf Knoll zou vol
maakt zijn geweest, indien Pizarri een
lyrische bariton ware, want dat is Ru-
dolf Knoll op een luisterrijke manier
Nu is Pizarro echter een heldenbariton
van het donkerste type. Nemen wij
aan, dat het gemis van onderscheidings
vermogen terzake van zangvakken nog
een overblijfsel is van de vorige perio
den, die de Opera heeft doorgemaakt
Verder dienen genoemd Guus Hoek
man, verstandig als steeds van beperk
te stemmiddelen gebruikmakend om zijn
heel aanvaardbare Rocco klank en pos
tuur te verlenen, twee goede koorrollen
onder de gevangenen van Joseph Spelt
haan en Bernard Kruysen, alsmede het
kleine, maar uitstekend zingende koor
Men kon kortom over deze bezetting en
de daarmee bereikte prestaties in menig
opzicht tevreden zijn. b
Helaas kon men slechts zeer matig
tevreden zijn met de directie van p£
ter Maag, die voortdurend demon
streerde, de muzikale en geestelijks
potenties van de partituur niet te be
heersen. Een wankelend en rafelig
orkest en schommelingen met de
scène vormden daar slechts de mate
riële tekenen van. Ernstiger was de
gelijkmatige onbeduidendheid waar
in het werk zich afspeelde Nergens
een spoor van dramatische geladen
heid, de onheilspellende dreigingen
maar ook nergens daartegenover dé
geestvervoeringen van de reus, die
Beethoven is. Men kan er alleen
maar van zeggen, dat het argeloos
was, maar in die argeloosheid was
het technisch verre van onberispelijk.
Dq regisseur Wolf Dieter Ludwig had
in samenwerking met de décoront
werper Wim Vesseur een zeer aan
vechtbare enscenering geschapen. Lou
ter ambachtelijk gesproken leverde zij
vreemde effecten op; zo was Pizarro
die tweemaal gedwongen werthom wild
bewogen wraakaria's te zingen op één
kant van een heel smal traptreetje, zijn
gezicht meestal in het donker, omdat de
belichting nog slechter was uitgevoerd
dan uitgedacht. Dit was dan een voor
beeld van dramatische waarheid, die
werd opgeofferd aan de zucht om ori
gineel te doen, welke de regisseur van
de Nederlandse Opera obscedeert.
Dit originele kwam neer op een onsa
menhangend stijlallegaartje. De eerste
acte was in twee taferelen gesplitst
waarbij de opkomst van Pizarro met
zijn soldaten werd weggelaten en de
mars, die dit begeleidt, voor gesloten
doek gespeeld werd. Als het doek weer
opgaat, staat Pizarro er al. Na een
kwartierontdekt men, dat er ook een
rijtje soldaten in een Egyptische duis-
Een scène in de opera Fidelio met Grè
v. Swol-Brouwenstijn en Walter Geister.
De bezetting van de nieuwe Fidelio-
opvoerlng, waarvan de Neder
landse Opera vrijdagavond te
Amsterdam de eerste voorstelling gaf,
leverde vele verheugende momenten
°P. In de eerste plaats moet daarvan
genoemd worden de Florestan van Wal
ter Geisler, die zich ontpopte als een
echte en sterke tenor, niet een helden
tenor in de beperkte betekenis, maar
een sterke stem, in welker timbre ook
het lyrische element, overeenkomstig
de eigenlijke natuur van een tenor, ge
mengd is. Neemt men daarbij in aan
merking, dat Walter Geisler öok de bij
tenoren niet zo vaak voorkomende
eigenschap der muzikaliteit bezit, dan
zal het dnidelijk zijn, dat men een aan
grijpende Florestan te horen kreeg, die
een uitnemende partner vormde van
de beproefde Leonore van Gré van
Swol-Brouwenstijn, wat mat op deze
avond en niet voldoende opgewassen
tegen de moeilijkheden van haar grote
aria in I, doch als altijd met hart en
ziel overgegeven aan de emoties van
de edele vrouw, die Leonore is.
Hettweede paar, Marzelline .en Ja-
ternis tegen een muur gedrukt staat.
Het eerste tafereel geeft een rommelig
maar knus binnenplaatsje in de ves
ting met een lief prieeltje en bloesems,
die aan Madame Butterfly doen den
ken. Het tweede tafereel gaat dan plot
seling over in een Nibelungen-horreur
in Bayreuther trant. De gevangenen
hebben allemaal dezelfde koppen en zij
komen in een kluit uit de grond om
hoog, nadat er een liggend traliewerk
aan enorme kettingen is opgehesen. Zij
komen dan overigens niet in het dag
licht., dat zjj bezingen, maar op een
aardedonker toneel, waar een paar
schijnwerpers fel in stralen. De kerker
scène geeft dan weer het gebruikelijke
romantische realisme en de slotscène
staat plotseling in zwarte gordijnen en
symboliek, die wordt verzorgd door een
paar spookachtige traliezetstukken met
half vergane spinra?gen erin. Dit is dan
weer meer horreur in de trant van Walt
Disney. i
Het geheel is, zoals men ziet, zin
loos. Er is geen leidende gedachte
in, het ene tafereel rammelt tegen
het andere aan. Men heeft maar iets
gedaan, zonder smaak en zonder con
ceptie en met algeheel voorbijzien
aan de aard en de humane ernst van
de muziek. Het was irriterend van
wanbegrip.
Denken we dus maar liever terug aan
de verdienstelijkheden van de bezetting.
De nieuwe leiding van de Opera kan
niet alles tegelijk op slag verbeteren.
Zij is kennelijk met de solisten begon
nen. Dit is ongetwijfeld van veel be
lang. Voor het overige zal men nog wat
geduld moeten oefenen.
LEO HANEKROOT
(Van onze Haagse redactie)
Wat zouden de gevolgen voor de
schatkist zijn, indien per 1 januari 1960
tot schorsing van de investeringsaftrek
wordt overgegaan, zo wordt gevraagd
in het verslag van de Kamer over de
algemene financiële beschouwingen.
Welke bedragen heeft de schatkist door
deze faciliteit in de afgelopen jaren ge
derfd en welke kosten zijn aan handha
ving ervan in 1959 en i960 verbonden?
Acht de regering, gezien de te verwach
ten groei van de investeringen en de al
gemene economische expansie, schor
sing van de investeringsaftrek niet ge
boden? Meent zij niet, dat een regiona
le differentiatie van de investeringsaf
trek een nuttige bijdrage tot de regiona
le industrieontwikkeling zou kunnen le
veren? In de vragen van de Kamer
wordt tevens het verband gelegd tussen
de investeringsaftrek en de tijdelijke be
lastingverhogingen- Men vraagt of het
niet mogelijk is, dat thans de belasting
voorstellen worden gehandhaafd en dat
later, door intrekking van de investe
ringsaftrek, de noodzaak tot handhaving I
van de belastingverhogingen niet meer i
.aanwezig blijkt te zon.
De Indonesische persbureaus Antara
en P.Ia., het grote Chinese dagblad Sin
Po, de in de Engelse taal verschijnen
de Times of Indonesia en nog twee an
dere dagbladen uit Djakarta is met in
gang van vandaag voor onbepaalde tijd
een werk- en verschijningsverbod opge
legd, aldus heeft volgens AFP een
woordvoerder van het Indonesische
ministerie van oorlog gisteren te Dja
karta bekendgemaakt.
Het verbod voor de beide persbu
reaus raakt slechts hun binnenlandse
berichtgeving, zo voegde hij eraan toe.
De woordvoerder gaf voorts te kennen
dat het verschijningsverbod ook voor de
betrokken kranten niet voor lange tijd
zou zijn. De maatregel wordt gemoti
veerd door „publikatie van artikelen
die moeilijkheden kunnen veroorzaken
en de regering kunnen hinderen in haar
pogen troepen van de Daroel Islam
en andere rebellerende elementen die
zich kortelings aan de geregelde troe
pen overgaven, te herclasseren". Daar
naast kregen nog vier andere kranten
een ernstige waarschuwing.
De politierechter te 's Gravenhage
heeft vrijdag bij verstek 125 gulden boe
te en twee weken voorwaardelijke ge
vangenisstraf met drie jaar proeftijd op
gelegd aan een Haagse instrumenten-
maker omdat hij wapens en munitie in
huis had zonder de daarvoor vereiste
vergunningen te bezitten. Het in beslag
genomen wapentuig, waaronder een pis
tool, twee handgranaten, een bazooka
(raketwerper) en een mortiergranaat,
werd door de politierechter verbeurd
verklaard. De zaak was aan het licht
gekomen nadat een vriend van de in
strumentenmaker was betrapt op het
bezit van een automatisch machinepis
tool dat hij door ruiling had verkregen.
Deze man, een marinier, is reeds eer
der door de Zeekrijgsraad veroordeeld.
De minister van Landbouw en de
staatssecretarissen van Algemene en
Economische Zaken stellen bij ontwerp
van wet voor de geldigheidsduur van
een aantal erkenningsreglementen van
ide bedrijfsschappen „oude stijl" die
nog niet vervangen zijn door vestigings-
regelingen of wettelijke maatregelen,
met twee jaar te verlengen.
Het betreft hier een aantal reglemen
ten op het terrein van de klein- en
groothandel in agrarische en voedsel-
voorzieningsprodukten, regelingen in
tuinbouw en sierteelt, voor wederver
kopers van bakkers-artikelen en even
tuele vestigingseisen voor de landbouw.
Mede in verband met de vestigings
wet 1954 en de nog niet complete ves
tigingsregeling levensmiddelenbedrjj-
ven wordt gewenst geacht in artikel 147
van de wet op de bedrijfsorganisatie,
tweede lid. te lezen: 1962 in plaats van
1960. In die tussentijd kunnen oude re
gelingen door nieuwe worden vervangen
na op divers terrein nog te verwachten
adviezen, aldus de memorie van toe-
ichting.
(Van een verslaggever)
De jury voor de Prix de Rome (mo
numentale schilderkunst) heeft de mi
nister van O. K. en W. geadviseerd, de
gouden penning toe te kennen aan de
30-jarige Nico Bolle uit Amsterdam en
de zilveren penning aan de 30-jarige
Jacques Frenken uit Vught, beiden oud
leerlingen van de rijksacademie voor
beeldende kunsten in Amsterdam. Voor
de gouden penning der monumentale
beeldhouwkunst is voorgedragen Gooit-
zen de Jong (27 jaar) uit Amsterdam
en voor de zilveren penning mej. Ruth
Brouwer (29 jaar) uit Amsterdam, bei
den eveneens leerlingen van de Amster
damse academie.
Blijkens het juryrapport, dat gister
middag tijdens een feestelijke zitting in
de aula van de Rijksacademie door de
voorzitter, prof. dr. N. A. Vroom, werd
voorgelezen, heeft vooral de beslissing
bij de schilderkunst de jury veel moei
te gekost. Beide deelnemers hadden de
opdracht een wandversiering in de
aula van een industrieschool voor meis
jes bijzonder bevredigend volbracht.
Eerst na langdurig beraad was men tot
een rangorde gekomen. Door een schen
king van mevr. v. Westendorp-Osieck is
nu ook aan de zilveren penning een
geldsom verbonden.
Bij de monumentale beeldhouwkunst
heeft de selectie uit de kandidaten min
der problemen gegeven. De opdracht
luidde daar een plastiek, Noach en de
duif verbeeldend, te vervaardigen, voor
een vijver bij een instituut in Genève.
Het werk van Gooitzen de Jong had al
ler voorkeur. Gooitzen de Jong heeft in
1957 de zilveren erepenning gewonnen
van de Prix de Rome (vrije beeldhouw
kunst). De werkstukken van de kandi
daten zullen binnenkort in de Amster
damse academie worden tentoonge
steld.
Ter verwelkoming van de talrijke aan
wezigen sprak prof. Vroom zijn vreug
de uit over het groeiend contact tussen
de architecten en de beeldende kunste
naars, hetgeen o.m. blijkt uit de sa
menwerking tussen de Amsterdamse
academie en de beide architectuurop
leidingen in Delft en Amsterdam. De
tjjd, die de beeldende kunstenaar wordt
gegeven voor het realiseren van dik
wijls grote opdrachten in gebouwen, is
als regel veel te klein. Die zuinigheid
met de tijd geldt ook voor de Prix de
Rome zelf, vooral tijdens deze hete zo
mer is het werken voor de kandidaten
bijzonder zwaar geweest.
Het bloemencorso in de bollenstreek
zal volgend jaar in het teken staan van
de jubileumviering van de algemene
vereniging voor bloembollencultuur, en
zal daardoor grootser en omvangrijker
zijn dan andere jaren. Het centraal co
mité bloemencorso bollenstreek heeft
daarvoor de medewerking ingeroepen
van alle vakgenoten. Mede doordat het
400 jaar geleden zal zijn dat de eerste
tulp in Holland werd binnengebracht,
zal het voor de bloembollenkwekers en
handelaren een feestelijk jaar worden.
(Van onze Haagse redactie)
Er is in de Tweede Kamer enige kri
tiek uitgeoefend op het systeem, dat
men thans gebruikt bij het toekennen
van onderscheidingen. Is het juist, zo
wordt in het voorlopig verslag op de
begroting van Algemene Zaken ge
vraagd, dat in 1959 aan een groot deel
van het personeel van een jubilerende
drukkerij onderscheidingen zijn ver
leend op grond van lange jaren trouwe
dienst? Is er dan rekening mee gehou
den dat deze drukkerij het Duitse Ver
ordeningenblad en veel ander drukwerk
voor de bezetter heeft vervaardigd?
Na zijn moeder na een scheiding van ruim negentien jaar te hebben om
helsd, heeft Mieczyslaw Biel haar voor enige maanden in zijn gezin te
Amstelveen opgenomen. Toen ze op de foto moest, zorgde ze er voor dat
haar horloge zichtbaar was. Dat had ze van haar zoon, die ze voor een
rijkaard aanziet, ten geschenke gekregen. Zij moet zich in Oost-Duitsland
in leven houden met aardappels rooien.
JH en paar handen die met twee
f'. broden door tralies werden
gestoken, dat was het laatste
wat een Poolse moeder van haar vijf
tienjarige zoon Mieczyslaw Biel zag.
„Smeer 'm," riep hij. En hij zag zijn
moeder als een schim verdwijnen in
de woeste verlatenheid van de Oeral.
Jaren van de ergste ontberingen ver
streken en Mieczyslaw waande zijn
moeder, zijn vader en vier broers
dood. En zij gaven hém op. Dezer
dagen hebben moeder en zoon elkaar
na bijna twintig jaar terug gezien
in Amstelveen. Ze herkenden elkaar
pas toen ze elkaar de trieste verha
len van vroeger vertelden tot diep
in de nacht.
Het gezin van de houtvester Biel
woonde in Bjelowierza in Polen.
Toen de Russen in februari '40 Polen
binnenvielen, werd het houtvesters
gezin opgepikt en in veewagens naar
de kopermijnen van Carabas in de
Oeral gedeporteerd. Mieczyslaw, met
zijn vijftien jaar de oudste van de
vijf zoons, en zijn vader werden in
de kopermijn tewerk gesteld. De jon
geren en de moeder mochten boven
gronds blijven. Maar ook de moeder
werd na korte tijd gedwongen in de
mijn af te dalen om daar twaalf uur
per dag te werken. Mieczyslaw en
zijn vader kwamen daartegen in ver
zet. Ze werden opgesloten, geschei
den; Mieczyslaw zag zijn vader nooit
meer. Hijzelf zat in een bakkerij,
omdat de gevangenis vol was. De
bakkerij was, om diefstallen te voor
komen, getralied, Op een nacht hoor
de hij zijn moeder met een van zijn
broers buiten. „Smeer 'm", riep hij,
ze twee broden toestekend. Ze vlucht
ten en Mieczyslaw wist tot voor kort
niet wat er van hen geworden was.
Hijzelf werd met honderden andere
gevangenen in dichte veewagens ge
laden en naar de goudmijnen van
Mandsjoerije getransporteerd. Na
twee maanden rijden bleef de trein
langer dan gewoonlijk stil staan.
Sommigen braken uit en Mieczyslaw,
die het gezelschap zocht van een
zestal jongelieden van -ongeveer 25
jaar, deedl hetzelfde. Ze liepen in
oostelijke richting, drie weken lang,
bijna voortdurend tot hun middel in
de sneeuw. Ze vonden onderweg en
kele bevroren honden. „Goed vlees",
vertelt nu Mieczyslaw, die door zijn
vrouw en zijn 'collega's bij Fokker
Micky" wordt genoemd, „We voch
ten om de lever. Lever was goed
tegen sneeuwblindheid. Het was
's nachts verschrikkelijk koud. Som
migen vroren dood bij het vuur. Ik
had daar geen last van. Ik was de
jongste en mij lieten ze hout en vlees
zoeken." Met nog enkelen bereikte
de jonge Biel Wladiwostok aan de
Japanse Zee. De groep werd daar
aangevuld met andere vluchtelingen.
Ze stapten op een trein die in zuid
westelijke richting Siberië zou door
kruisen. „We kwamen uit bij de Kas
pische Zee," zo bekort Mieczyslaw
zijn verhaal.
„Hoe lang duurde die tocht?" vra
gen wij. „We wisten van geen dag
en uur; een maand of drie zal het
zeker geduurd hebben." Hij verklaart
nader dat ze geregeld de trein ver
lieten om eten en drinken te halen.
Er kwam altijd wel na enige dagen
een volgende trein. Ze reisden klan-
destien en voor de conducteur uit
verplaatsten zij zich van de voorste
naar de achterste wagen. „En daar
was het óf de conducteur, óf wij
eruit," zegt hij met een glimlach die
overgaat in een ernstiger blik. Toen
was hjj vijftien en een paria; nu is hij
een gewaardeerd vakman en een blij
en tevreden vader van twee kinderen
in een licht huis in Amstelveen.
Bij de Kaspische Zee „vonden"
Micky en zijn oudere vrienden een
roeiboot. Elke nacht voeren ze enige
tijlen, tot zij opeens een stoomboot
zagen liggen, die vol was met vluch
telingen. Ze werden opgehesen en
ontsmet en toen naar Perzië ver
voerd. Daar gaf Mieczyslaw te ken
nen dat hij hij was in Polen
leerling van 't „ambachtsgymnasium"
geweest technicus bij de R.A.F. in
Engeland wilde worden. Na een reis
via Kaapstad zag hij zich in de En
gelse luchtmacht opgenomen als me
canicien. Hij kreeg een uitstekende
opleiding, behaalde diploma's en kon
na de oorlog een goede baan krijgen
bij de Amsterdamse scheepsbouw.
En toen bij Fokker. Hij schreef in de
na-oorlogse jaren tientallen brieven
naar zijn geboortestreek. Hij kreeg
als antwoord slechts blanco velletjes
terug, voorzien van een afzender. Hij
bleef schrijven en in '51 ontving hij
een brief die van zijn broers bleek te
zijn. Vader was in Rusland overleden,
hoorde hij, en de rest van de familie
woonde in een plaatsje tussen Poz-
nan en Stettin. Het contact werd
nauwer en in het voorjaar kon hij
zijn moeder geld overmaken voor een
treinreis naar Nederland. En nu heb
ben zij elkaar enkele dagen geleden
weer gezien. Zij had de hele dag voor
haar vertrek nog aardappels gerooid.
Met stenengruis had zij haar ge
groefde handen proberen schoon te
maken. Ze heeft het heel armelijk.
Met tien andere mensen deelt zij een
huis van twee kamers. Ze is er overi
gens de koning te rijk mee, want de
jaren die zij in de oorlog in Rusland
'heeft doorgebracht, waren veel erger.
Ze vertelde haar zoon dat zij na het
vrijkomen van vader met de vier an
dere kinderen naar een landbouw
streek was getrokken, waar de toe
stand zo erg was dat zij honger
leden. Vader was invalide geworden.
„Ik wil het hele verhaal dat moeder
mij over vader gedaan heeft, liever
niet vertellen," zegt Micky.
Micky's moeder vindt dat haar
zoon in een paleis woont. Ze raakt,
niet uitgekeken op het comfort het
gemiddelde Nederlandse comfort
dat haar zoon met zijn gezin geniet.
Het gezinseten vindt zij weelderig. Als
ze 's avonds naar bed gaat „in een
aparte kamer" stalt ze heimelijk
de kleine geschenken die ze van haar
zoon en schoondochter heeft gekregen
om. zich uit. „Moeder is in sommige
dingen wel hard geworden." vertelt
Micky. „Ik ben met haar hier naar
de tandarts geweest, waar ze twee
pijnlijke kiezen moest laten trekken.
Óndanks aandringen van de tandarts
wilde ze van geen verdoving weten.
Mijn hart kromp ineen, maar zij
knipperde nog niet met de ogen loen
de kiezen eruit gingen," zegt hij. „Wy
willen haar graag tot en met Kerst
mis hier houden. Maar ze zegt dat ze
eerder terug wil. omdat anders de
.etenoogst voo-bij is en zij geen ge
legenheid meer heeft om nog iets te
verdienen." Mevrouw Biel is 59 jaar.
Haar zoons in Oost-Duitsland wer
ken met hun vrouwen, maar kunnen
hun moeder niet onderhouden.
