STAATSBOSBEHEER is
een wijdvertakte boom
m
60 jaar
geworden
Weduwen- en Wezenwet is er
Kardinaal Feltin gaat eer
lang weer naar Rome
V'
Nervositeit in Parijs
ADENAUER GAAT BEGIN
DECEMBER NAAR LONDEN
Sociaal
commentaar
Redt eerst"""
I de anderen
w
De bomen staan buiten het bos
8ENDIX
Waterstofbom
teruggevonden
Maar naastenliefde blijft geboden
Franse hiërarchie bespreekt leken-
apostolaat onder arbeiders
Vrees voor poging
tot nieuwe coup
Bondskanselier overtuigd van nood
zaak van verbetering betrekkingen
In Kentucky
Utrechts Byzantijns
koor zingt voor Paus
V B
Nederland is zo arm aan bos en zo rijk aan lanen, dat er meer
bomen buiten dan binnen het bos staan. Althans: de Neder
landse houtopbrengst 780.000 m3 per jaar, dat is 11 pet.
van de totale behoefte bestaat voor bijna de helft uit loofhout,
terwijl het bos voor bijna 80 pet. uit naaldhout bestaat. Een belang
rijk deel van „de bomen buiten het bos" staat langs de rijks- en
provinciale wegen, waar ze veelal tevens een verkeersfunctie hebben,
direct, als geleiders, of indirect, doordat ze de monotonie van de weg
doorbreken. Hoe de beplanting moet zijn, wordt voor iedere weg
apart uitgedokterd door het Staatsbosbeheer, dat de beplantings
plannen maakt. Het is een van de nieuwe taken van deze dienst, die
in de 60 jaar van zijn bestaan is uitgegroeid tot een boom met vele
vertakkingen, welke tot ver buiten het bos reiken.
AUIOHa'vCHE
WASMACHINES
v.a. f 74.50
door
MARGUERITE
BOURCET
Zestig jaar geleden verzorgde het
staatsbosbeheer uitsluitend het beheer
van de staatsbossen, die toen een zeer
bescheiden oppervlakte hadden. Bij de
oprichting kreeg de dienst het beheer
over 13.300 ha, waarvan slechts 2300 ha
uit bos bestond. Nu beheert Staatsbos
beheer 68.000 ha, waarvan er 40.000 be
bost zijn. S.B.B. heeft dus niet alleen
geducht geplant, maar ook veel bijge-
kocht. „Domeinbeheer" is tegenwoordig
echter nog slechts een onderdeel van
het totale werk van Staatsbosbeheer:
het is een van de vier dienstvakken,
waarin de dienst is verdeeld. Daarnaast
staan het dienstvak ..algemene bos
bouwkundige taken'' waaronder de
voorlichting inzake de bosbouw de na
tuurbescherming en de landschapsver
zorging.
Bij laatstgenoemde afdeling meent de
wegbeplanting een voorname plaats in.
Nederland heeft van oudsher veel ge
daan aan wegbeplanting, deels uit za
kelijke overwegingen om de toch
.verloren" grond langs de wegen te be
nutten en deels omdat iedereen graag
bomen ziet in een land dat arm is aan
bossen en met een klimaat dat beschut
ting zeer welkom doet zijn. De laatste
tijd is de wegbeplanting steeds meer in
dienst gesteld van het verkeer. Zo zijn
langs vele snelwegen de oude bomen
weggekapt, omdat ze enerzijds direct
gevaar opleverden en anderzijds een
bermvrees veroorzaakten, die de weg
gebruikers naar het midden van de weg
dreef. De weg tussen Amersfoort en
Apeldoorn is er een fraai voorbeeld van.
hoe men, zonder een „bomentunnel"
toch een mooie weg kan behouden, die
tevens ruimte geeft aan het verkeer.
Men heeft hier overigens wel het voor
deel, dat de weg aan weerzijden door
bossen wordt begrensd. Door het ont
breken tan bomen pal langs de weg
heeft men daar een extra mooi zicht op.
Waar geen bossen langs de weg liggen,
doet de openheid wat kaal aan: de lage
beplantingen aan de wegrand, die tevens
de functie hebben het licht van de kop
lampen af te schermen voor treinbe
stuurders en fietsers, en die openingen
vertonen bij kruispunten en overwegen,
zijn meer doelmatig dan landschappelijk
aantrekkelijk. Helaas had men niet ge
noeg ruimte om nieuwe bomen te plan
ten op enige afstand van de weg. Dit
gebeurt bij andere wegen vaak wei. Op
toeristische wegen wordt de boombe
planting van de bermen veetal in stand
gehouden. Men redeneert terecht, dat
degenen die deze wegen kiezen, bereid
zuiien zijn hun snelheid le matigen.
Landschapsverzorging* bemoeit zich
niet alleen met de wegen; een van haar
voornaamste taken is het maken
van landschapsplannen bij ruil
verkavelingen. Dit is van enorm belang,
aangezien meer dan de helft van de
Nederlandse bodem voor herindeling in
aanmerking komt. 1-Iet landschapsplan
past waar mogelijk natuurterreinen,
houtwallen en lanen in de nieuwe struc
tuur in en voorziet tevens in de aanleg
van nieuwe beplantingen waar dit mo
gelijk en nuttig is, Hoe belangrijk de
„bomen buiten het bos" zijn wordt gede
monstreerd door het feit, dat de laatste
jaren voor wegbeplantingen en cultuur
technische werken gemiddeld 100.000
bomen en twee miljoen struiken werden
geplant. Ook bosbouwkundig zijn die
beplantingen interessant, aangezien het
Bergingsploegen van de Amerikaan
se luchtmacht hebben gisteren een wa
terstofbom gevonden, die in een eenza
me streek in Kentucky terecht was
gekomen, nadat een straalbommenwer-
per, die deze bom aan boord had, in
botsing was gekomen met een tankvlieg
tuig en neergestort. De bom was in
tact, aldus meldt UPI. De botsing en
de daarna volgende brandstofexplosie
hebben de bom niet tot ontploffing kun
nen brengen of zelfs maar open kunnen
breken.
(Van een medewerker)
Er is vanzelfsprekend veel voldoe
ning over het feit dat op 1 okto
ber jl. de Algemene Weduwen- en
Wezenwet, in werking is getreden.
Steeds dichter nadert het gebouw van
de sociale zekerheid zijn voltooiing. Nu
nog de arbeidsongeschiktheidswet en
we kunnen zeggen dat. voor wat dit
deel van de gereglementeerde bestaans
zekerheid betreft, we „rond" zijn.
Eigenlijk zouden we met deze opmer
king kunnen volstaan, ware het. niet
dat er gevaar was voor een verkeerde
beoordeling van de uitwerking der wet.
Deze verkeerde beoordeling kan in
twee opzichten gebeuren: ten eerste in
de Goddank al wat verouderende
vorm van de gedachte dat, tengevolge
van zulk soort maatregelen de verant-
woordeljjksheidszin van de verzeker
den zou dalen en ten tweede dat er nu
minder aanleiding zou zjjn, de naas
tenliefde te beoefenen.
In het algemeen mogen we om te be
ginnen aan enkele feiten herinneren.
Niet alleen van liberale, maar meer
dan eens ook van katholieke zijde is en
wordt soms gesteld dat bestaansze
kerheid „van de wieg tot het graf"
per se moet voeren tot verminderde
persoonlijke verantwoordelijkheidszin.
Daartegenover zouden wij willen op-
(Van onze Parijse correspondent)
Nieuwe weg- en erfbeplantin&en in de N.O.-Polder.
hier in het algemeen betere (cultuur-)
gronden betreft, kan men er doorgaans
houtsoorten gebruiken, die in het bos
- dat merendeels is teruggedrongen naar
de armste gronden niet an bod kun
nen komen.
Voorts hebben ze betekenis voor de
(avi) fauna, ter voorkoming van wind-
erosie en voor de recreatie, waarvoor
ook een harmonisch cultuurlandschap
veel mogelijkheden biedt. De afdeling
krijgt pas goed creatieve kansen in de
nieuwste polders, waar een compleet
landschap moet worden opgebouwd.
Hier heeft men ook weer een betere
grond voor bosaanleg ter beschikking:
in de N.O. Polder is ongeveer 2000 ha
bos aangelegd, in Flevoland 580 ha.
Grote projecten voor de landschapver
zorging waren voorts de herbeplanting
van Walcheren en Schouwen-Duiveland
waar men na de overstromingen even
als in de nieuwe polders met een schone
lei kan beginnen.
De natuurbescherming dateert van
na de oorlog. Ze werd aan het Staats
bosbeheer, dal onder het ministerie
van Landbouw ressorteert, opgedragen
door O.K. eu W., dat de zorg voor de
natuurbescherming kreeg, maar niet
over een technische buitendienst be
schikte. Staatsbosbeheer had ai natuur
beschermingsactiviteiten ontplooid door
Moderne bosbouw: per „boomfiets" wordt zaad gewonnen uit geselecteerde bomen.
„De Franse veiligheidsdiensten heb
ben de regering gewaarschuwd voor het
zeer reële gevaar van een nieuwe staats
greep", aldus bericht het Engelse blad
„News Chronicle". Het komplot wordt
geleid door een voormalige generaal, die
een „politiek-militaire organisatie tot
zijn beschikking heeft." De Parijse cor
respondent van de News Chronicle, Ge
offrey Hoare, schrijft, dat het einddoel
van de organisatie een staatsgreep is,
„als het enige middel om Algerije voor
Frankrijk te behouden."
„De veiligheidsdiensten hebben de
aankomst in Frankrijk bevestigd van
twee groepen: een uit Oran, bestaande
uit experts in het gebruik van springstof
fen en een uit Tanger, geheel samenge
steld uit beroepsmoordenaars."
Een der politici die gevaar loopt
vermoord te worden is de minister
van justitie Edmond Michelet, die on
langs een onderzoek heeft laten instel
len naar beweerde martelingen in
Franse gevangenissen en „interne
ringskampen" in Algerije. Het ministe
rie van binnenlandse zaken heeft Mi
chelet aangeraden zich uitsluitend in
een kogelvrije auto te verplaatsen „die
onmiddellijk tot zijn beschikking zal
worden gesteld." De lijfwacht van ge
neraal de Gaulle is de laatste dagen
versterkt, aldus de „News Chronicle".
Tien vooraanstaande liberalen, vier
niet nader geïdentificeerde politici,
vier journalisten en twee hooggeplaat
ste ambtenaren zullen bewaking krij
gen. Ook oud-premier Mendès-Fran-
ce zou dreigbrieven hebben ontvangen.
Zoals bekend is gistermorgen in het
hart van Parjjs een mislukte aanslag
gepleegd op oud-minister Franqois Mit"-
terand. Mitterand, wenst onderhandelin
gen om een einde te maken aan de oor
log in Algerije.
Vrijdagmiddag heeft het Utrechts By
zantijns Koor onder leiding van dr. An-
tonowytch voor de Paus gezongen. Het
bracht het Griekse „Christus is verre
zen", het Looft de Heer in het Kroatisch
en tot slot een Nederlands lentelied. De
Paus dankte de zangers.
Alle volkeren, zo zei de Paus in een
korte toespraak, zingen de lof des He
ren. Het ene volk zingt het juichend,
het andere in droefheid. Het Óekraïnse
volk zingt thans in droefheid, omdat de
Kerk wordt vernietigd. Maar, zo be
sloot de Paus, zoals Christus is gestor
ven en verrezen, zo zal ook de Kerk uit
eindelijk triomferen.
o.a. 12.000 ha staatsdomein te sparen
als natuurreservaat en het samenstel
len van een natrurschooninventarisatie
De voornaamste taak van de afdelin^
natuurbescherming is het aankopen en
beheren van natuurreservaten voor
O.K. en W„ thans meer dan 6.000 ha
verdeeld over ruim 160 terreinen Een
apart instituut: het RIVON. behartigt
het wetenschappelijk onderzoek, dat
voor een goed beheer noodzakelijk is.
Het RIVON houdt zich ook bezig met
net inventariseren van zeldzame plan
ten en dieren en wetenschappelijk inte
ressante biologische milieus: dit werk
is de basis voor het aankoopbeleid.
De laatste jaren wordt Staatsbosbe
heer meer en meer geconfronteerd met
het reerealieprobleem. De meeste bos
sen en natuurreservaten zijn voor het
publiek toegankelijk, maar het wordt
steeds duidelijker, dat men bepaalde
maatregelen zal moeten nemen om de
recreatie in goede banen te leiden. Dit
jaar is met name de Veluwe overspoeld
door vloedgolven gemotoriseerde toe
risten: het staatsbos is het achtertuin
tje geworden van het gemotoriseerde
publiek uit 3e steden, een publiek dat
niet zozeer komt om van de natuur te
genieten, maar om te picknicken, spel
letjes te doen en naar de radio te luiste
ren. allemaal dingen, die ze eigenlijk
in hun tuin zouden willen doen.
Daarnaast zijn er de echte natuur
liefhebbers en amateurbiologen die
de natuurgebieden lievei liever niet
verder ontsloten zien. Beide catago-
rieën komen echter aan hun trekken
als het recreatieplan voor de Veluwe
wordt uitgevoerd, dat voorziet in de
aanleg van enkele wegverbindingen en
een aantal fietspaden, het inrichten
van schuilhutten en zitaccomodatie
met afvalmanden en het uitzetten van
wandelroutes bij parkeerplaatsen,
waardoor men ook de massa-recre
anten de weg naar de natuur wil wij
zen. Hier en daar is al enige acco-
modatie gereedgekomen, maar er
zullen meer middelen beschikbaar
moeten komen, wil men het hele plan
in korte tijd kunnen realiseren: met
het huidige budget zou het een tien
jarenplan worden. Het ligt in de be
doeling straks al het gemotoriseerde
verkeer ook de brommers naar
de wegen te verwijzen en de fietspa
den rustig te houden. De ordening
zal tevens de noodzakelijke rust ga
randeren in de wildreservaten: de
massarecrcatie zal daar niet komen,
terwij! ze door de ontsluiting van an
dere bosgebieden toch voldoende
armslag krijgt.
By gelegenheid van zijn 60-jarig ju
bileum heeft het Staatsbosbeheer een
boekje uitgegeven, waarin alle activi
teiten van de dienst op bijzonder pret
tige wijze: door prachtige foto's met
summiere tijdschriften, worden be
licht.
VIC LANGENHOFF
an woensdag jl. tot en met giste-
teren heeft de assemblée van
Franse kardinalen en aartsbis
schoppen onder voorzitterschap van
kardinaal Liénart, bisschop van Rijssel,
haar gebruikelijke najaarsbijeenkomst
gehouden. In min of meer bevoegde
kringen rond de assemblée verluidt -
wij maken er melding van onder het
vereiste voorbehoud - dat o.a. de vol
gende punten voorwerp van besprekin
zijn geweest. Uiteraard op een zeer
vooraanstaande plaats: de nota van het
Heilig Officie, nopens het experiment
met de priester-arbeiders - dat beëin
digd diende te worden - en 3e wense
lijkheid daarvoor een uitbreiding in de
plaats te stellen van seculiere institu
ten, waarvan speciaal opgeleide leden
leken in de arbeidsmilieus zelf - fabrie
ken. werkplaatsen, havens enz. - het
apostolaatswerk van de priester-arbei
ders overnemen.
Kardinaal Feltin, aartsbisschop
van Parijs, die zich op 4 november
a.s. aan het hoofd van een Franse
pelgi-image te Rome zal bevinden
voor de viering van de eerste ver
jaardag van de kroning van Paus Jo
annes XXIII, zal bij die gelegenheid
zeer waarschijnlijk de Vaticaanse
autoriteiten in kennis stellen van de
eerste maatregelen, waartoe de Fran
se kerkelijke hiërarchie in deze aan
gelegenheid heeft besloten.
In dit verband is plaats voor de ver
melding, dat ook in ruimer algemeen
verband de assemblée studie zou heb
ben gemaakt van de wenselijkheid, en
de bestaande mogelijkheden, om aan
leken zekere, thans door priesters ver
richte taken, over te dragen. De as
semblée heeft zich voorts, zo verluidt,
bezig gehouden niet de voorbereiding
van de het volgend jaar te houden con
ferentie van het voltallige Franse epis
copaat. Daarmede hangt samen, dat de
aartsbisschop van Toulouse is belast
met de coördinatie der resultaten van
een uitvoerig gedetailleerde en zeer mo
dern opgezette enquête over de ontker
stening onder de diverse Franse bevol
kingsgroepen. De enquête wordt ge
houden in alle Franse diocesen. Nog
een vraagstuk, dat zeer vermoedelijk
de aandacht van de kardinalen en
aartsbisschopen heeft gehad, - het is in
ieder geval reeds geruime tijd aan de
orde betreft de onderlinge samenwer
king van aan elkaar grenzende paro
chies en diocesen, met het doe) om
tot een doeltreffender verdeling en in
zet van de beschikbare geestelijkheid te
komen, o.a. door samenvoeging van se
minaries. De kwestie van het katholie
ke vrije onderwijs zal. daar in de loop
van de huidige parlementszitting het
doorhakken wordt verwacht van de
knoop „staatssubsidie voor het v rije on
derwijs", ongetwijfeld ter sprake zjjn
gekomen.
Het verluidt, dat 3e hoge kerkelij
ke hiërarchie het zeer betreurens
waardig vindt, dal in de afgelopen
maanden door een aantal geestelij
ken en enige persorganen inzichten
zijn verkondigd, die n'et bepaald
stroken met de uitdrukkelijke en na
drukkelijke kerkelijke doctrine, die
ook is neergelegd in encyclieken, dat
voor de vorming van christelijke ka
tholieke gewetens de principieel chris
telijke katholieke school van essen
tiële betekenis is.
Ten slotte: de vergadering van kar
dinalen en aartsbisschoppen heeft ook
gesproken over het in voorbereiding
zijnde algemeen kerkelijk concilie, in
het. bijzonder naar verluidt over de wen
selijkheid van coördinatie tussen de
voorstellen, suggesties enz. die de Fran
se bisschoppen evenals hun ambtgeno
ten overal ter wereld zijn uitgenodigd
ter kennis van de Heilige Stoel te bren
gen.
Advertentie
merken dat het er maar aan ligt wat
men onder verantwoordelijkheidszin
verstaat. Men vereenzelvigt o.i. al te
vaak „verantwoordelijk zijn voor" met
„zorg hebben over" iets. Wanneer
men zegt: 'n redelijk loon bij redelijke
prestatie, verdiende bestaanszekerheid
bij arbeidsongeschiktheid of werkloos
heid (waarvoor men zelf heeft betaald
tijdens de werkzame periode) vermin
derende zorg van de niet-kapitaal-be-
zitters enz., dan is dat telkens het con
stateren van een feit waarover me"
zich zonder meer kan verheugen.
Waarom zouden, in een overigen-:
welvarend land, de mensen geen col
lectieve maatregelen nemen ook en
vooral tegen individuele noodgeval
len? Vloeit uit het feit. dat men niet
gedwongen is van een gering geld-inko-
men te sparen, voor nóg moeilijker mo-
,r??,ePt?n eon daling van verantwoorde
lijkheidszin voort? Men kan dat moei
lijk staande houden. Een mens die toe
vallig uit een rijke familie komt, is
otch ook niet per se een niet verant
woordelijk mens. Die behoeft zich
geen zorg te maken over het materiële
en kan dus meer aandacht schenken
aan de eigen culturele en verstandelij
ke ontplooiing, de opvoeding van zijn
kinderen, de beïnvloeding van zijn om
geving enz. Of en in hoeverre dat ge
beurt laten we hier buiten beschou
wing. We willen slechts aangeven dat
het hebben van verantwoordelijkheids
zin niet een zaak is die staat of valt
met de graad van stoffelijke welvaart
en/of verzorging.
Als we niettemin verschijnselen van
dalende verantwoordelijkheidszin moe
ten vaststellen, ook en helaas vooral bij
mensen die door de bovenbedoelde
maatregelen „van niet tot iets" kwa
men, dan moet dat andere oorzaken
hebben dan die materiële vooruitgang.
Om die oorzaken te ontdekken moe
ten we het geheel bezien in het licht
van de historische ontwikkeling der so
ciale maatregelen. Aanvankelijk kende
de Nederlandse vakbeweging, en met
haar iedereen die het wel meende met
de strijd tegen het sociaal onrecht, het
concrete ..ideaal" van de collectieve
emancipatie, of beter gezegd: de
emancipatie der collectiviteit. Zeker,
men vorderde in zijn beginselverkla
ringen, statuten en urgentieprogram
ma's evenzeer aandacht voor de vor
ming van de menselijke persoonlijk
heid; men richtte daartoe vormings
avonden en sociale scholen in; men
(Van onze correspondent in Bonn)
Na een bezoek, dat de Britse ambas
sadeur in Bonn, Sir Christopher Steele
gistermiddag aan bondskanselier dr.
Adenauer heeft gebracht, is door een
woordvoerder van de bondsregering
meegedeeld, dat het bezoek van de
Westduit se Kanselier aan Engeland nu
voor begin december a.s, is vastgesteld.
Daarmee worden stappen ingeleid, die
ten doel hebben de verhouding tussen
Bonn en Londen, die de laatste maan
den nogal in het slop is geraakt, te ver-
beleren.
Bondskanselier dr. Adenauer is aan
de verslechtering der verhouding zelf
geenszins onschuldig. Hjj heeft zich in
het laatste half jaar een aantal uitlatin
gen gepermitteerd, die Engeland nogal
hebben ontstemd. Deze ontstemming
vond zijn weerslag vooral in de Britse
pers, die vaak een anti-Duitse houding
heeft aangenomen.
De twee voornaamste controversen,
die Bonn met Londen heeft, betreffen
de inrichting van een atoomvrije zone
in Midden-Europa (het plan van de
Poolse minister van buitenlandse zaken
Rapacki of varianten daarop) en En-
gelands houding ten opzichte van een
vrijhandelszone.
De hondskanselier koestert de waar
schijnlijk niet ongerechtvaardigde vrees,
dat het accepteren van een dergelijke
a toom wapen vrije zone de ondergraving
zou betekenen van de N.A.T.O., waar
van West-Duitslands veiligheid in ster
ke mate afhankelijk is. Ten aanzien van
de vrijhandelszone meent dr. Adenau
er. dat de Engelsen bij de integratie
van Europa te veel de economische be
langen op de voorgrond stellen, terwijl
het de Duitsers daarbij meer gaat om
de politieke aaneensluiting. Voor West-
Duitsland is ook de E.E.G. een instru
ment, dat daarvoor kan worden ge
bruikt.
Dr. Adenauer, wiens buitenlands-po
litieke concepties altijd bijzonder sim
pel zijn geweest (wat tegenover de kie
zers zijn voordelen heeft), is er inmid
dels door zijn medewerkers van over
tuigd. dat een goede verstandhouding
met Engeland niet minder belangrijk
is dan goede betrekkingen met Frank
rijk en dat West-Europa in feite steunt
op de driehoek Londen-Parijs-Bonn. Plet
voornaamste doe] van dr. Adenauers
a.s. reis naar de Britse hoofdstad is het
opnieuw activeren van deze driehoek.
Lloyd naar Parijs
Volgens de persbureaus Reuter en
AFP staan nog twee andere reizen van
Europese ministers op het programma.
De Britse minister van buitenlandse za
ken. Selwyn Lloyd, wordt op 10 novem
ber in Parijs verwacht. Men zou dit be
zoek moeten zien als een eerste bewijs,
dat de nieuwe Britse regering veel waar
de hecht aan een nauwer aanhalen van
de banden met de landen van hel Euro
pese vasteland.
Voorts zullen de Italiaanse premier
Segni en de Italiaanse minister van
buitenlandse zaken Pella. medio novem
ber een officieel bezoek brengen aan
Londen.
Advert ntie
Waarom schapen tellen om In slaap te komen?
Eenvoudiger en veel aangenamer is: ga slapen op een EPEDA matras.
<J) M
deed aan retraitewerk en aan eucha
ristische kringen, maar dat alles ge
beurde nadrukkelijk onderscheiden van
en niet geïntegreerd in de aandacht
voor het stoffelijke.
We benaderen nu ten aanzien van de
collectieve zekerheid het punt van de
verzadiging. Maar dan benaderen we
tevens het punt van de afbouw dat
we het aanvullingsstuk van de be
staanszekerheid zouden willen noemen:
van de emancipatie der collectiviteit
doorstoten naar de emancipatie van de
persoon. Dit kan niet uitsluitend ge
beuren door middel van gespreksavon-
den en andere vormingsarbeiddaar is
bezitsvorming en medezeggenschap
onvoldoende voor; het dient bovendien
ook te spreken uit de aard van onze
sociale zekerheidsmaatregelen.
Om het kind maar meteen een duide
lijke naam te geven: wjj bedollen te
zeggen dat het langzamerhand tijd
wordt, dat we, binnen het kader van on
ze sociale zekerheidswetten, draagbare
eigen risico's gaan scheppen.
We hebben al enkele voorbeelden
waarin dat is gedaan, met name in de
Algemene Ouderdoms Wet en thans in
de Algemene Weduwen en Wezenwet
De 'uitkeringen krachtens deze wetten
zijn immers niet zo hoog dat metter
daad getuigd kan worden dat zij die
krachtens één van deze wetten een uit
kering ontvangen practisch onbézorgd
kunnen leven. Men draagt nog wel de
gelijk een stuk eigen risico. In zich is
dat goed. Er is in het leven geen .all-
risk systeem van sociale fnaatrege-
len denkbaar, noch is het gewenst.
De mens weet dat hy ook zelf nog aan
vullende zorg draagt. Maar: hy moet
tevens weten dat die aanvullende zorg
ook door hem gedragen kan worden.
Daarvoor zpn twee dingen nodig, te
wetên een basisvoorziening én een
geldloon dat hem toestaat te reserve
ren. Feitelijk hoort er nog een derde
punt by, n.l. de juiste mentaliteit tot
het nemen van de vereiste persoonlp-
ke maatregelen. Aan deze kanten van
de zaak aandacht te schenken voor door
lichting, vorming en actie lijkt ons een
hoogst gewichtige taak van vakbewe
ging. overheid en andere instituten te
zamen.
Wajamans A van Tuinen NV, fabrikanta van Artifort maubelan en Ejede matrassan
51111111111111111111111
51
In Bourges vonden zij trouwe vrienden. Zij ontdek
ten cr het traditionele aangezicht van Frankrijk.
Zij maakten er kennis met ontwikkelde douairières,
keurige oude heren, vrome jongedames in hoogge
sloten jurken, maar ook met frisse, eenvoudige pro-
vinciaaltjes.
In Tarbes vooral, waar zij lang woonden, hield de
herinnering aan hen jaren lang stand. Zij keerden
er, in de herfst van hun leven, dikwijls terug.
Hij keerde er later ook alléén terug, om er over
haar te horen spreken.
Zij hadden in Tarbes een bescheiden huisje
gehuurd, grenzend aan het park van Massé. Herhaal
delijk ging Sofie Charlotte met haar kinderen daar
heen. Zij konden er in de schaduw van de sparren
of aan de oever van het beekje met zijn prachtige
zwanen naar hartelust ravotten. Opzij van het
park stond een kapel van de Karmelietessen. Op
zekere dag zou daar een nieuwe klok gedoopt worden
en de twee prinsenkinderen waren uitverkoren om
als peter en meter op te treden. Ze vonden het gewel
dig een klok ten doop te houden en droomden er
de hele nacht over. Moeder had hun de zin van de
plechtigheid zo goed mogelijk proberen uit te leg
gen. En of haar dichterlijke verbeelding de juiste
woorden gevonden had! De volgende dag zou de
bronzen muzikante christen wordenOp 5 novem
ber 1875 werd „Louise Emmanuelle" onder grote
praal gedoopt. Trots en ontroerd stonden de twee
jeugdige beschermers ernaast. En dat werd tussen
het vorstelijk gezin en de priorin van het Karmelie
tessenklooster het. begin van een vriendschap die
levenslang zou blijven bestaan.
Als vader en moeder in de spreekkamer zaten,
vermaakten de kinderen de werkzusters. Ze werden
in het klooster altijd bemoederd en verwend. De
novicen van 1875, nu bejaarde kloosterlingen gewor
den, weten van achter hun tralies nog haarfijn te
vertellen boe de intussen reeds overleden hertog
van Vendome er als kleuter uitzag. Het was een
pienter ventje met blonde lokken, die tot over
de kraag van zijn matrozenpakje hingen. De zusters
herinnerden zich zijn rake antwoorden, zijn
grapjes en zijn dwaasheden. Op een keer kwamen
broertje en zusje „helpen" in het washuis van het
klooster en terwijl zij naar hartelust in het zeepsop
ploeterden merkte een van de zusters opeens, dat
zij vergeten hadden hun handschoenen uit te trekken.
Kleine aingcn, onbelangrijke details. Een vader
en een moeder die elkaar innig liefhebben, gekoes
terde kinderen, een wanne huiselijke haard: meer
niet. Maai wat zeggen ze veelWeldra komen er
andere tijden, waarin heldenmoed gevorderd zal
worden van de hertog en de hertogin van Alengon.
De laatste jaren te Vincennes, zo arm aan spec
taculaire gebeurtenissen, maken in werkelijkheid de
meest beslissende periode van hun leven uit. En
van Sotie Charlottes leven in het bijzonder.
Voor een vurige tot uitersten geneigde ziel, die de
wederwaardigheden van het bestaan met een bijna
smartelijke hevigheid heeft ervaren en voor wie-
God nauwelijks een bekende was, kan de plotselinge
gewaarwording van het innerlijk leven met zijn
wijde horizonten, zijn duiz. ling wekkende vergezich
ten, zijn roepstemmen en zijn eisen een schokkende
tragedie betekenen, waardoor alle ideeën en alle
waarden vragen om opnieuw onderzocht te worden.
Deze gewaarwording kwam
Sofie Charlotte tamelijk laat.
„Zou ik de vele jaren die ik vei van God heb door-
gebracht, nog goed kunnen mal>en?" schreef zij
in april 1880. Natuurlijk moeten wij bij het lozen
van een dergelijke uitlating rekening houden met
de vrome overdrijvingen die „bekeerlingen" nu een
maal graag in de mond nemen. Sofie Charlotte
overdreef trouwens alles. Daarentegen hield haar
in het leven van
man met zorg vast aan het juiste woord en hij
schreef omstreeks dezelfde tijd: „Bedank God, dat
Hij je tot begrip en liefde voor een diep christelijk
leven heeft geleid." Hij zelf was haar daarin voor
gegaan. Max Jozef, de zorgeloze bohémien, en Ludo-
vicia met haar ijdel burgerlyk formalisme hadden
als zieleleiders weinig ervaring. Alleen al het simpele
feit, dat zij er de gewoonte op na hielden het H.
Vormsel van hun kinderen te vieren met de opvoe
ring van kluchten, getuigt van een merkwaardig ge
brek aan christelijke zin. De poëzie van de kerstboom
en van Allerzielen, de eerbied voor de uiterlijke
praktijken: veel meer kon men van dergelijke ouders
niet verwachten.
Maar afgezien daarvan had de jeugd van Sofie
Charlotte zich afgespeeld in de eenvoud van de
natuur onder het oog van God zelf en sloot elementen
van oprechtheid, van zuiverheid, van idealisme
in, die, goed ontwikkeld, later tot bloei konden
komen.
Haar jonge echtgenoot wilde tevens een zachte
opvoeder voor haar zijn en juist op godsdienstig
terrein lag zijn wezenlijke kracht. Zou God niet
zijn beste helper zijn? Samen met Hem wilde hij zijn
vrouw niet alleen tot volmaaktheid voeren, maar
haar ook onttrekken aan de dreiging van het verle-
den die haar altijd boven het hoofd hing. Vormt een
welbegrepen geloofsleven immers niet de grondslag
van morele standvastigheid en blijmoedige rust?
Reeds tijdens hun verblijf te Tarbes, toen zij zo
graag binnentrad in de Karmelietessenkapel met
haar duurzame geur van wierook en kaarsen, begon
zij gevoel te krijgen voor onzichtbare werkelijkheden:
„Ik kan me haar nog goed voor de geest
halen," verklaarde de huidige priorin van de Kar
melietessen te Tarbes, destijds een jonge klooster
zuster. „Zij had nog niet de ervaring van God en
het bovennatuurlijke leven, die de jaren haar zou
den bijbrengen. Maar men zag op haar gelaat als
het ware een weerschijn van haar ziel, een onbe
schrijfelijke uitdrukking van vroomheid."
Een waardevolle opmerking, en de hertog van
Alengon met zijn eenvoudige hart werd er ongetwij
feld ruimschoots door tevreden gesteld.
Wordt vervolgd
e spraken in het begin van deze
beschouwing eveneens over een
te constateren neiging om nu
minder aan naastenliefde te doen. Daar
over nog een enkel woord. Nu er zulke
prachtige sociale volksverzekeringen
zijn als de Alg. Wed. en Wezenwet
kan men bij personen en instellingen
soms de praktijk van de gedachte bele
ven: waar zouden wij nu nog voor zor
gen? En nu willen we even voorbyzien
aan de onstoffeiyke hulp die we steeds
verplicht zpn naar vermogen te blp-
ven schenken, en ons beperken tot de
stoffeiyke kant van de zaak.
Al voerden we boven min of meer
een pleidooi voor het behoud of het
scheppen van draagbare eigen risi
co's, dat wil per se niet zeggen dat
wp menen dat de draagbaarheid reeds
aanwezig is! Integendeel! We leven
volop in de overgangssituatie waarin
we kunnen groeien naar het geschets
te ideaalbeeld. Weduwe X. met 6 kin
deren. die nu inplaats van f 147.- per
maand toeslag van „Sociéile Za
ken") f 310.- per maand gaat ontvan
gen, is daarmee bepaald nog niet tot
grote welvaart gekomen. De metgezel
van haar alléén-zijn blijft materiële
zorg heten. Hier blijft vooralsnog een
taak zowel voor ons als mens naast
mens, als van hulp-instituten die we
Caritas, gemeentelijke dienst voor so
ciale aangelegenheden of hoe dan ook
noemen.
En meer in het bpzonder tegen deze
laatste instellingen zouden we willen
zeggen: blijft toch in deze mensen
medemensen zien. We kennen diensten
waarvoor we diep onze hoed afnemen,
waar elke ambtenaar die met deze men
sen in persoonlijk contact komt,
merkbaar een geselecteerd sociaal wer
ker is met een grote sociale bewogen
heid. Maar we kennen helaas ook tal
van tegenoverstaande gevallen waar
elke uitkeringsverhoging van „hoger
hand" een gelpke verlaging naar be
neden betekent. Of minister Klompé al
een beroep doet op hun sociale ge
zindheid, het geeft niets: voor dezulken
is sociale zaken bedi-yven een reken
som. Juist op de hoofden van deze
diensten zouden wij een dringend be
roep willen doen om met grote, mense
lijke aandacht te blijven staan tegen
over hun medemens in nood. Dit be
roep blijkt in de praetpk helaas vaak
nodig.
