Klachten van gedetineerden
over de strafrechtspleging
Toepassing van het recht wordt veelal
ondergaan als onrecht
De verdachte verliest zijn
persoonlijkheid
s
Sleur
Herziening arbeidswet slechts
in 2425 zaken direct voelbaar
Eij keioord in Groesbeek een
uniek astmacentrum
25.000 (2.000 ernstig) schoolgaande
lijden aan dese kwaal
kinderen
Bestaan er twee Mona Lisa s l
EEN SCHOKKEND RAPPORT
txT
Onthullingen in
zaak Driesum
Deel van Den
Haag uren
zonder stroom
Hef reacforcenfrum fe Peffen
Jonge arbeider
met dolkmes
gedood
De woningbouw
in september
Nieuwe advies
aanvraag aan SER
Jongereversie zou in Amerika
versie
worden verkocht
Opening op
14 november
Binnenkort in de
ministerraad
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1959
Directeur had ook nog
privébank
Het gat te Wormer
Onderzoek voorlopig
gestaakt
Molenbouwer door
val gedood
Explosie in G.E.B.-
station
Twee technici door
steekvlam verwond
Di ie leeuwen voor
dierenpark Wassenaar
Geschenk van circus Krone
X
MP
M§8p
Van 1250 parochies
1.119.000 gulden
Opbrengst collecte op
wereldtnissiedag
Bakkerij paragraaf
WERKGEVERS IN BAKKERSBEDRIJF
Flonkerend lichtGOUDA kaarsen
Plan-Wilsveen
Bestuursvoorzieningen
ontworpen voor
agglomeratie
Kaasbereiding aan de
lopende band
Primeur voor fabriek te
Oudeschoot
BlLTHOVEN, 5 november Ter
"'gemene discussie is thans vrijgege-
Ven een sterk de aandacht trekkend
ra-Pport over de persoonlijke reacties
van gedetineerden op hun ervaringen
hiet de Nederlandse strafrechtple-
9,ng. Dit rapport is de syste
matische weergave van de relazen,
die 901 gedetineerden, na een gedaan
tarzoek, geheel vrijwillig en desge
wenst ook anoniem hebben opgeschre
ven. Wat daaruit te leren valt is zowel
voor dr. R. Rijksen, die de relazen
verzameld en ingeleid heeft, als voor
Bvof. dr. G. T. Kempe, beiden van het
Cvirnmologisch en Strafrechtelijk In
stituut van de Rijksuniversiteit te
^trecht bepaald schokkend geweest-
r°f. Kempe zeide op een donderdag
Ophouden persconferentie zelf dat de
resultaten van het verrichte onder
zijn zwartste verwachtingen
en overtroffen.
zoele
hadd
Uiteraard hebben de gedetineerden
een zeer subjectieve kijk op de ervarin-
£eïi. die z;j hebben opgedaan met het
re'e apparaat dat bii de rechtspleging
betrokken is. Er is ook geen poging ge-
om deze meningen te objectiveren,
werd bij dit onderzoek immers ge-
*°cht naar subjectiviteit nl. naar de re
actie van de gestraften op de wijze
waarop de geordende samenleving hen
stralt. „De mensen die een misdrijf ple-
Advertentie
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN. 5 nov. Bij verho-
rpn van de directeur van de Coöperatie
ve Spaar- en Voorschotbank BOAZ te
Lriesum, die onlangs is gearresteerd
Wegens verduistering van meer dan
f 250.000,-, heeft de directeur nu toege
geven, dat hij kredieten verstrekte zon
der medeweten van het bestuur. Be
haald opzienbarend is daarbij zijn me
dedeling dat hii dit dikwijls gedaan zou
hebben onder aandrang van de even-
eens gearresteerde accountant uit Norg.
Een niet onaanzienlijk deel van de
Selden is ook verdwenen via een privé
bank, die de directeur na de oorlog
dreef. Dat was een bank, die speciaal
voor het opnemen van zwarte geiden
Werd gebruikt. Ook daaruit werden kre
dieten verstrekt en wanneer er later te
korten waren, vulde de directeur die
aan ten nadele van de BOAZ-bank. De
administratie van de -jOAZijbank en die
V'an de zwarte bank waren niet twee ge
heel verschillende, doch tenslotte door
Elkaar lopende zaken.
WORMER, 6 nov. Ook technici van
het laboratorium voor grondmechanica
Je Delft hebben het geheim van het
Wormer gat niet tot een o,.jssing kun
nen brengen. Na gedurende enige weken
Jf1 eu rond het gat verschillende pei
lingen te hebben gedaan om een moge-
jjjke verstoring in de bodemgesteld
heid op te sporen, overigens zonder enig
resultaat, is donderdag het besluit ge-
vallen het werk te staken.
Dit betekent overigens niet dat het
••ding" nu met rust gelaten zal worden.
Kapitein Blommaert, die de leiding van
de werkzaamheden heeft, geeft de moed
hamelij k nog niet op. Hij heeft opdracht
Segeven aan een machinefabriek in Cu-
lemborg een 24 meter lange buis van
hon-ferro metaal te vervaardigen waar
mee men in de grond wil gaan prikken
bond het gat. Deze zogenaamde bomlo-
cator zou een verstoring in het aard-
h^agnetische veld registreren. Voordat
deze nieuwe aanval op het Wormer gat
zal worden begonnen zullen echter nog
bhige weken heengaan.
DEIL. 5 nov. Valfüiiddag viel de
W-jarige molenbouwer H. Gerdessen uit
Asperen die restauratiewerkzaamheden
aan de korenmolen verrichtte, door de
ycrrnolmdp molenomloop naar beneden.
Dp man was op slag dood. Hij was een
beer bekende molenbouwer, die honder-
molens gerestaureerd heeft.
gen straffen wi). De handhaving van de
rechtsorde maakt dit noodzakelijk''
zegt dr. Rijksen in het voorwoord bij
zijn rapport. „De straf is echter meer",
voegt hij daaraan toe. „Het resultaat
van de straf za) moeten zijn dat de de
linquent, die door zijn misdrijf zich in
een bepaald opzicht tegenover de sa
menleving heeft geplaatst, zijn opposi
tie-houding tegenover de samenleving
iaat varen, dat hij terugkeert tot die sa
menleving en daarin weer op gelijke
voet met de anderen kan deelnemen."
Met andere woorden: men wilde on.
derzoeken of de strafrechtspleging be
reikt, wat zij beoogt of moet beogen.
Wanneer dus op de persconferentie bei
de deskundigen de resultaten schokkend
noemden, dan mag men daaruit conclu
deren dat zij deze bedoeling van de
strafrechtspleging nauwelijks gereali
seerd achten.
Dr. Rijksen zegt dit in zijn voorwoord
zo: „Uit de weergegeven ervaringen
blijkt dat in vele gevallen de gedeti
neerden zich in de verschillende fasen
der strafrechtspleging niet menswaar
dig behandeld voelen. Deze subjectieve
beleving is, los van de vraag of de be
handeling daartoe aanleiding geeft, van
fundamenteel belang voor de straf
rechtspleging. Want niet alleen voelt de
delinquent zich te kort gedaan, maar te
vens wordt daardoor een belangrijk doel
van de strafrechtspleging gefrustreerd.
Hoe kan men verwachten, dat een ont
slagen gevangene als volwaardig deel
nemer aan de samenleving terugkeert,
wanneer hij tijdens de gehele straf
rechtspleging telkens weer de indruk
krijgt dat hij een onwaardige is?"
Dit blijkt de grootste grief: dat men,
van het ogenblik at dat men. terecht of
ten onrechte, verdachte is geworden de
eigen persoonlijkheid verliest, geval,
nummer is geworden. Te dikwijls ook,
zegt dr. Rijksen verder, wordt de toe
passing van het recht door de gedeti
neerde ondergaan als onrecht. Tegen
de straf ais zodanig wordt over het al
gemeen geen bezwaar gemaakt: zij
wordt aanvaard als een logische conse
quentie. Maar de manier waarop de
straf wordt toegepast, daar rijzen de be
zwaren tegen.
Zijn, zo hebben wij gevraagd, als men
het geheel der relazen overziet de daar
uit blijkende ernstige bezwaren nu ge
richt tegen het geldende systeem, dan
wel tegen de manier waarop het door
de mensen in praktijk wordt gebracht
Prof. Kempe antwoordde daarop, dat
het niet altijd duidelijk te onderschei
den is, maar dat men de geuite bezwa
ren wel naar drie categorieën zou kun
nen samenvatten, n.l.:
1. bezwaren tegen het systeem,
2. bezwaren tegen de werkwijze van
de administratie, dus van het departe
ment van Justitie, maar ook tegen de
de gerechtshoven te doen enquêteren
wat er 'n feite aan de verbetering te
doen is. Om die verbetering gaat het uit
eindelijk, al beseft men terdege dat men
in feite nog nauwelijks zover is. dat
men eerst aan het begin staat, aan het
verwerven van een goed inzicht dat de
weg moet wijzen bij het bepalen van het
juiste strafrechtelijke beleid. Bijzonder
tekenend voor de bedoeling van de publi-
katie lijkt ons het daaraan meegegeven
motto, ontleend aan een brief van een
gedetineerde: „maar laat dit niet alleen
studie-object voor U zijn,' maar tracht
ons nog als waardige mensen in de
maatschappij terug te laten keren".
DEN HAAG. 5 nov. Om ongeveer
kwart over drie vanmiddag heeft zich
in het jnderstation van het gemeente
lijk elektriciteitsbedrijf in de Jan Wap-
straat een explosie voorgedaan. Het
gevolg daarvan was dat twee em
ploye's van het bedrijf gewond werden
en dat de stadsdelen Spoorwijk en
I,aakkwartier tot ongeveer zeven uur
in de avond verstoken waren van
stroom.
De twee technici, een 56-jarige chef-
elektriciën bij het bedrijf en een 31-
jarige technisch ambtenaar uit Rus-
wijk. waren bezig met de montage van
een schakelveid. De eerste werkte op
de derde en de tweede op de vierde
etage van het schakelveid.
Plotseling ontstond er een steekvlam
die de beide mannen trof. Zij liepen
brand- en andere wonden op en moes
ten worden overgebracht naar het zie
kenhuis Zuidwai. De steekvlam
vermoedelijk het gevolg van kortslui
ting ging gepaard met een explosie'
en daarna brak brand uit. De brand
weer moest bij baar optreden van rook-
maskers gebruik maken. Onder leiding
van de officier van justitie wordt een
onderzoek naar de oorzaak van het ge
beurde ingesteld.
DEN HAAG, 5 nov. Kort voor het
ment van jusuue, maar uuis ic6c., „rn„. hlppk dat
wiize waarop van dat departement uit- vertrek van het Circus Krone bleek dat
vrjjffi waarup van ua 'nat pimiK nnc een verrassine m netto
gaande richtlijnen en aanbevelingen
worden toegepast,
3. bezwaren tegen de persoonlijke be
nadering door het personeel.
Het zal derhalve niet bijzonder ge
makkelijk blijken uit het rapport tot
praktische verbetering te besluiten, al
heeft het reeds tot een aantal correcties
bijv. in de toestand der cellen op de
politiebureaus geleid. Het rapport is
ongeveer een jaar geleden verschenen,
maar tot dusverre slechts ter kennis ge
bracht van degenen die bij de strat-
rechtspleging betrokken zijn of er amb
telijk dan wel wetenschappelijk mee te
maken hebben. Ér is in vakkringen
reeds veelvuldig over gediscussieerd.
De reacties liepen en lopen daar uiteen.
Sommigen zeggen, dat men aan deze
relazen niet te veel aandacht moet be
steden; de 901 scribenten hebben dank
baar de gelegenheid aangegrepen om
hun gal uit te spugen. Anderen zeggen;
wat willen ze? Ze hebben zichzelf _in die
positie gebracht. Weer anderen zvjn ge
schokt: zij hebben nooit beseft dat de
strafrechtspleging op deze wijze onder
gaan werd. Belangrijk zijn evenwel de
reacties van de procureurs-generaal ge
weest die in het rapport aanleiding ge
vonden hebben om in de ressorten van
het circus nog een verrassing in petto
had voor het dierenpark Wassenaar.
De heer Sembach. directeur van het
circus, heeft aan de heer P. W. Louw
man, directeur van het dierenpark, drie
reusachtige Abessijnse leeuwen: Kei
vin, Sete en Rex ten geschenke aange
boden.
V*
Deze luchtopname toont het research-centrum van het Reactor Centrum Neder
land bij Petten, dat zijn voltooiing nadert. De reactor van groot vermogen vormt
het centrale punt van het complex. Met de bouw van de reactor, de werkplaatsen
en laboratoria is een bedrag van vele miljoenen gemoeid. (Luchtfoto A.N.P.).
VENLO, 5 nov. Tijdens een vecht
partij dinsdagavond tussen een 21-jari-
ge fabrieksarbeider enerzijds en drie
anderen, waarvan twee achttien jaren
oud en een negentien, anderzijds, is de
18-jarige J. -Jansen door een steek met
een dolkmes getroffen. Aan de gevol
gen hiervan is hü anderhalf uur later
in het ziekenhuis overleden.
Tussen eerstgenoemde en de negen
tienjarige, die omgingen met twee
meisjes uit eenzelfde gezin, bestond
reeds geruime tijd onenigheid. De drie
jongste arbeiders wachtten gisteravond
de 21-jarige nabij de Broekestraat op.
Toen hjj aankwam trokken ze hem van
de fiets en ontstond er een vechtpartij.
Toen hjj geen kans zag te ontkomen,
trok de aangevallene een dolkmes,
waarmee hij in het wildeweg om zich
heen stak. Daarbij werd een der jon
gens zo ernstig getroffen, dat hjj in el
kaar zakte. Zijn kornuiten liepen daar
op naar de politie.
De gewonde jongen werd door een
passerende chauffeur met een bestel
auto naar het ziekenhuis gebracht. De
overige drie werden door de politie ge
arresteerd. De jongste is later weer op
vrije voeten gesteld.
DEN HAAG, 5 nov. (KNP) Van de
1690 parochies in Nederland hebben tot
dusver 1250 de opbrengst der collecte
op de wereldmissiedag afgerekend en
een bedrag van 1.119.000 op de giro
rekening van het nationaal bureau der
Pauselijke Missiewerken bij geschreven.
In dit bedrag zijn ook de bijdragen be
grepen van particulieren, kloosters en
andere instellingen.
Buiten dit bedrag om is het St.-Petrus-
liefdewerk in staat gesteld aanzienlijke
bijdragen te leveren voor de opleiding
van 45 priesterstudenten in de missie.
Het St. Petrus-liefdewerk draagt thans
jaarlijks ongeveer 500.000 gulden bij in
de inkomsten der opleiding van bijna
1700 seminaristen in de missielanden.
Verwacht wordt, dat na ontvangst der
gelden uit de parochies, die nog niet
hebben afgerekend, het totaal der op
brengst zal gestegen zijn tot ongeveer
1 V, miljoen gulden, ruim 2% maal zoveel
als vorig jaar.
Juist toen ik op het punt
stond vredig in te dommelen
trad een jongeman de trein
binnen, sloeg mij vastbe
raden op de schouder en
zei;
„Zo ouwe jongen, hoe
gaat het met j.u".
„Goed", antwoordde ik,
alhoewel ik hem maar vaag kende.
Toen was mijnerzijds de conversatie op.
En hij wist kennelijk ook niet reqjrt
waar het heen moest, want hij zweeg
broeierig. Maar hij was duidelijk
iemand, die een gesprek als iets ver-
plichtends opvat. Want na een poosje
sprak hij opgewekt;
„Ik ben nu al weer twee jaar ge
trouwd. Maar wat is het leven toch
een sleur, vind je niet?"
Ik vond van niet; ik vind het leven
fijn en boeiend en meeslepend; als ik af
en toe een beetje mag slapen tenminste.
Ik zei dus: „Och, nou ja, wat zal ik je
zeggen
Maar hij stond er op mij een meer
principiële uitspraak te ontlokken en
hij begon een uitvoerig exjïosé van zijn
huwelijksleven te geven. Tenslotte vie
len mijn ogen even toe.
„Zeg", riep hij op een gegeven mo
ment. „je luistert helemaal niet. Praat
je liever niet?"
Ik bromde vaag.
Toen zei hij moedeloos;
„Och misschien heb je ook wel gelijk.
Wat helpt dat praten allemaal. Het is
toch allemaal
een sleur", vulde ik behaaglijk
in.
DEN HAAG, 6 nov. Volgens gege
vens van het Centraal Bureau voor de
Statistiek werden in september van dit
jaar 7.573 nieuwe woningen opgeleverd
tegen in september 1958 7.629.
In de eerste negen maanden van 1959
kwamen 56.970 nieuwe woningen ge
reed. tegen 64.002 in de overeenkomsti
ge periode van 1958.
Van de in september voltooide wonin
gen werden er 1.032 als systeemwoning
gebouwd. In de eerste negen maanden
van 1959 kwamen 6.113 systeemwonin
gen gereed en sinds de bevrijding wa
ren het er 742.565.
Daar het aantal begonnen woningen
in september groter was dan dat van de
gereedgekomen woningen, steeg het
aantal in uitvoering zijnde woningen tot
92.849 op 1 oktober 1959. Per 1 oktober
1958 waren 90.120 woningen in aanbouw.
DEN HAAG, 5 nov, Een eventuele
wijziging van (ie broodbakkerijpara-
graaf in de Arbeidswet 1919 is een zo
belangrijk vraagstuk, dat voordat een
desbetreffend wetsontwerp zal worden
ingediend, vermoedelijk opnieuw het ad
vies van de Sociaal-Economische Raad
zal worden gevraagd. Dit blijkt uit de
beantwoording door de heren Roolvink,
staatssecretaris van Sociale Zaken, en
dr. Veldkamp, staatssecretaris van Eco
nomische Zaken, van hun schriftelijk
door het Tweede-Kamerlid de heer Van
de Wetering (CHU) gestelde vragen.
De staatssecretarissen vestigen er de
aandacht op. dat in dat geval vanzelf
sprekend alle belanghebbenden in de
gelegenheid zijn bij de S.E.R. van hun
zienswijze te doen blijken.
Het gaat in deze zaak overigens niet
uitsluitend om een middenstandSbelang,
doch ook om een werknemersbelang
en, waar het een volksvöedsel bij uit
stek betreft, is de oplossing van het
vraagstuk tevens van belang voor het
gehele Nederlandse volk, aldus het ant
woord.
DEN HAAG, 5 nov. De Nederland
se Vereniging: van Werkgevers in hei
Bakkersbedrijf, belegde vandaag een
persconferentiemet het doel om een
juister inzicht te verschaffen over de
achtergronden van het rumoer rond de
Bakkerijparagraaf. De secretaris van
de vereniging, mr. C. M. Corporaal be
toogde dat zich sinds 1947 een mecha-
Advertentie
HOLLYWOOD, 5 nov. (UPI) Be
staan er twee Mona Lisa's? Deze vraag,
is in de afgelopen weken acuut gewor-
den nu de familie Vernon in New Vork
met een geïnteresseerde onderhandelt
over verkoop van een in haar bezit zijn
de en aangevochten versie van Da Vin
ci's fameuze doek voor anderhalf mil
joen dollar.
In Hollywood heeft een lid yan de
familie Vernon uitgelegd hoe zij er ze
ker van is dat zjj de originele Mona
Lisa bezit. Het portret is geschilderd
in 1502, vijf jaar vroeger dan het vrij
wel gelijke portret van grotere faam
in het Parijse Louvre.
Mevrouw Patricia Vernon Anderson,
wier grootmoeder en twee tantes de
aanvechtbare Mona Lisa in haar bezit
hebben, verklaarde tegenover U.P.I.:
Deskundigen hebben vastgesteld dal
ons schilderij het eerste van de twee
is. Het schilderij werd door Marie An
toinette geschonken aan Willem Henry
Vernon, een zwart schaap uit onze fa
milie die in Frankrijk was om er za-
ken be langen voor zijn vader te beharti
gen. Willem Henry werd een geziene fi
guur aan bet hof omdat hij bevriend
was met Benjamin Franklin, die toen
de Amerikaanse vertegenwoordiger ïr
Frankrijk was".
De belangrijkste autoriteit die acntei
de Mona Lisa van de Vernons oprijst,
is dr. Thomas Macoughtry Judson, ge
durende een aantal jaren curator van
de Cigognaracollectie in de Vaticaanse
musea.
Hij beschouwt het. portret als echt en
zegt: „Dit schilderij is naar mijn me
ning van de hand van Leonardo da Vin
ei. Deze Mona Lisa toont een jongere
vrouw dan de ,,Louvre"-versie. Naar
mijn mening werd aan de Mona Lisa
,an Vernon begonnen en werd hjj vol
tooid in de tijd dat het model terneer
geslagen was, mager en r-eer aange
daan door de dood van een baby. Niet
in staat zijnde, gezien
haar toestand,
haar portret tot het einde toe te zien
afgemaakt, brak zij de posermg af, om
terug te keren toen z;i tiaar gezondheid
had hervonden.
Leonardo, de onmogelijkheid inzien
de het portret aan te passen aan de
zwaardere en ouder geworden vrouw,
maakte een nieuwe versie...
nisatie en autoinatisatie in het bakkers
bedrijf heeft ontwikkeld welke de be
treffende bedrijven voor kostbare inves
teringen stelt, die slechts voor een
klein gedeelte van een etmaal benut
kunnen worden omdat de Bakkerijpara
graaf de nachtarbeid verbiedt. Deze in
dustriële bedrijven willen nu tot een
pioegenstelsel komen hetgeen ook door
een meerderheid van de SER werd ge
adviseerd. De bedrijven die niet op in
dustriële leest geschoeid zijn en nog vol
gens ambachtelijke methoden gedreven
worden, verzetten zich tegen dit plan
omdat een pioegenstelsel voor hen niet
geschikt is. Zij vrezen daardoor dat hun
arbeiders weer „de nacht in moeten",
daar zij anders later dan de industriële
bedrijven met hun brood op straat zou
den komen.
De heer Corporaal is van mening, dat
de nachtarbeid in de bakkerij ook nu
nog bestaat. Van de processenverbaal,
welke worden opgemaakt wegens het
overtreden van de Arbeidswet heeft een
derde betrekking op het overtreden van
de Bakkerijparagraaf, terwijl toch
slechts 4 pet. van het totaal aantal ves
tigingen in handel en nijverheid bakkerij,
vestigingen zijn. Er is een groot ver
loop van arbeidskrachten, daar de
werknemers in het bakkersbedrijf zich
van andere werknemers onderscheiden
door een ongunstige werktijd. Niet al
leen de economische, maar ook de so
ciale spanningen zouden dus een wijzi
ging van de Bakkerijparagraaf nodig
maken.
Het aandeel van de industriële bakke
rij in de totale produktie is volgens mr.
Corporaal 22 pet. De industriële bakkers
zijn gevestigd in dertig gemeenten met
meer dan 40.000 inwoners. Het totale
aantal Nederlandse bakkers bedraagt
12.046. Daarvan zijn 1246 alleen als slij
ter werkzaam, terwijl 1200 eenmansza
ken beschikken over een vergunning
om 's nachts te mogen werken, zodat
slechts 9600 bedrijven invloed zouden
ondergaan van een wijziging van de
Bakkerijparagraaf. Van dit aantal zijn
er 2425 gevestigd in .de bovengenoemde
dertig gemeenten. Zij zouden dus een
directe invloed ondergaan. De rest, dus
7175 bakkerijen, zouden die invloed
slechts indirect ondervinden.
De heer Corporaal achtte de protes
ten van de ambachtelijke bakkers over
dreven. Hij ontkende niet, dat de in
voering van het pioegenstelsel hier en
daar pijn zou kunnen doen, maar hij
achtte dat geen reden om het keurs
lijf, waarin de industriële bakkerijen
ten gevolge van de Bakkerijparagraaf
gevangen zitten, niet te doorbreken. Op
gemerkt werd dat de industriële bakke
rijen, die hun machinerie beter gaan
benutten, dat toch niet kunnen döen
zonder hun omzet aanzienlijk te ver
groten. Hoe groot moet die omzet wor
den om een pioegenstelsel rendabel te
maken en waar gaat de grotere pro
duktie naar toe? Op deze en dergelijke
vragen bleef de heer Corporaal tame
lijk vaag. Dat hangt van de aard van
de bedrijven af, zo zei hij,
(Van onze verslaggever)
GROESBEEK, 6 nov. Met het in
1950 genomen besluit 0111 op het terrejn
van haar sanatorium Dekkerswald in
Groesbeek een astma-centrum tot
stand te brengen, heeft de stichting
r.k. Herstellingsoorden een weldaad
bewezen aan tal van door deze ziekte
gehandicapte kinderen en is bovendien
een belangrijke stap gezet op de weg
naar ontrafeling van het geheim, waar
in astma voor wat haar oorzaak betreft
nog steeds gehuld is. Dit katholieke ast
ma-centrum, bestuurd door een afzon
derlijke stichting, de Eijkel Bloem-
J arts-stichting, waarvan de eerste
naam herinnert aan de oud-hoofdinspec-
teur van de volksgezondheid, de thans
85-jarige dr. R. Eijkel, die ais be
stuurslid van de stichting r.k. Herstel
lingsoorden tot de initiatief-nemers be
hoorde, is door haar opzet uniek in de
wereld. Naar hem heet het centrum
„Eijkeloord".
Het staat geheel los van Dekkerswald
en de enige verbinding ligt op culinair
terrein, omdat de keuken van het sa
natorium voor de proviandering zorgt.
Verder is de aanwezigheid van de Dr.
van Spanje-kliniek voor niet-tubercu-
leuze longziekten, een onderdeel van
Dekkerswald, een praktisch voordeel,
omdat daar dan eventueel patiëntjes
van het astma-centrum kunnen worden
opgenomen, voor wie om redenen, niet
voortspruitend uit hun bekende kwaal,
ziekenhuisverpleging noodzakelijk is.
Daar de staf onder leiding van arts
N. J. M. Aarts naast de therapeuti
sche behandeling van de patiëntjes, tot
wier heil dit centrum allereerst
dient, zich ook bezig houdt met de ver
zameling van allerlei gegevens om de
oorzaak van astma te achterhalen, is
bovendien de nabijheid van de universi
teit een gelukkige omstandigheid.
Besprekingen zijn gaande om tot
een of andere vorm van samenwer
king te komen. Belangrijk is voorts,
dat op het terrein van de research,
zoals we deze arbeid wel mogen
noemen, met de drie andere astma
centra in ons land contact wordt on
derhouden voor het uitwisselen en
coördineren van de gegevens. Stof ge
noeg voor een dissertatie, waarvan
de heer Aarts dankbaar gebruik
maakt om zijn doctorstitel te beha
len.
Betere diagnostiek
Er zijn in ons land tweeduizend kin
deren, die in zo ernstige mate aan ast
ma lijden, dat zij voor een verblijf in
een speciaal centrum in aanmerking
komen, doch de opname-capaciteit is
slechts 230, waarvan 57 in Groesbeek
verblijven.
De statistiek omtrent het totale aan
tal patiënten is niet erg exact en er wordt
gesproken over een percentage van
een, doch ook wel wordt vijf pet. ge
noemd. De sterfte is sinds 1925 toege
nomen en het cijfer zou gestegen zijn
van 11 op de 100.000 in 1925 tot 54 in
1957. Deze belangrijke stijging is voor
een deel te verklaren door een betere
diagnostiek. Opgemerkt dient nog, dat
de dood zelden tijdens een aanval van
benauwdheid optreedt, maar meestal
een gevolg is van complicaties. Aange-
uofiien kan worden, dat 25000 school
gaande kinderen aan astma lijden.
Wat hét astma-centrum in Groesbeek
betreft door allerlei omstandigheden
kon eerst in 1957 aan het plan uitvoe
ring worden gegeven. Daar verrees op
een prachtig ..ooiend terrein, omzoomd
door grove dennen, een complex van
een behandelingsgebouw en vijf bunga
lows. ontworpen door architect Beunis
uit Veghel.
Zodra men Cs weg naar het hoofdge
bouw opwandelt, valt het oog op een
fraaie figuratie, een koperplastiek van
Joop Falcke uit Oss. Het meest wordt
men getroffen door de huiselijke en
smaakvolle inrichting van de bunga
lows, waarvan drie aan 14 kinderen in
de leeftijd van 5 tot 12 jaar huisvesting
verlenen, terwijl de twee andere be
stemd zijn respectievelijk voor 8 jon
gens en 8 meisjes van 12 tot 18 jaar.
Aan het hoofd van elke groep staat
een kinderverzorgster, die door twee as
sistenten wordt bijgestaan. Het hoofd
van de verpleging en van de algehele
huishouding is zuster F. Vaal, die een
belangrijk aandeel heeft gehad bij de
inrichting. Om de gezinssfeer zoveel
mogelijk te benaderen, woont er nog
een echtpaar op het terrein.
De kinderen leven net als thuis, gaan
buiten op school, waarheen zij zich per
fiets begeven en enkele oudere meis
jes hebben zelfs een werkkring, waar
door zjj leren zich later in het gewone
maatschappelijke leven aan te passen.
Van bedverpieging of een rustkuur, zo
als in een vakantie-kolonie, is dus geen
sprake.
Pedagogische aanpak
De pedagogische aanpak is een be
langrijk stuk therapie. In dit opzicht
is het contact met de gezinnen, waar
uit de kinderen komen, door middel
van een sociale werkster van emi
nent belang. Tijdens de schoolvakan
tie gaan de kinderen, die een jaar op
het centrum verblijven, met verlof
naar huis, een ervaring die omtrent
de aanpassing van enorme betekenis
is. De bedoeling is de kinderen later
voor een observatie nog eens op het
centrum te laten terugkomen. De kin
deren ontplooien verder op het ge
bied van sport en spel een normale
activiteit. Met succes hebben er deel
genomen aan de avondvierdaagse in
Nijmegen.
Natuurlijk heeft de behandeling ook
een uitgesproken medische kant. Aan de
hand van een algemeen medisch onder
zoek, dat een inzicht geeft omtrent ver
schillende verschijnselen, zoals allergie
(overgevoeligheid), de longfunctie, aan
gevuld met een psychologisch en zo no
dig psychiatrisch onderzoek, wordt deze
bepaald. In sommige gevallen zullen in
jecties moeten worden toegediend om
de overgevoeligheid te verminderen, in
andere gevallen zullen medicamenten
gegeven worden ter verbetering van de
longfunctie. Ademhalings- en heilgym
nastiek mag ook gerekend worden tot
deze medische therapie. Reeds nu -
de eerste patiëntjes werden in januari
van dit jaar opgenomen zijn prachti
ge resultaten geboekt, doordat men de
kinderen geleerd heeft hun ademhaling
te verbeteren.
De verpleegprjjs behoeft voor de ou
ders geen bezwaar te zijn. Het astma
centrum is door rijk en ziekenfonds er
kend als ziekenhuis voor astma-patiën
ten. zodat het merendeel van de zie
kenfondsen de eerste zeventig da
gen volledig vergoeden. De ontbrekende
middelen worden door de sociale dienst
in vele gemeenten bijgepast.
Het astma-centrum Eijkeloord zal za
terdag 14 november door mgr. W. M.
Bekker, bisschojj-coadjutor van
's-Hertogenbosch, worden ingezegend,
waarna de minister van sociale zaken,
mr. dr. Ch. van Kooy de officiële ope
ning verricht.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. 5 nov. Het Plan-Wils
veen tot uitbreiding van de Haagse ag
glomeratie zal binnenkort in de minis
terraad aan de orde worden gesteld.
Minister Toxopeus deelt dit mede in
zijn memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer. Intussen is reeds een
voorontwerp van de wet houdende bij
zondere bestuursvoorzieningen voor de
agglomeratie opgesteld. De minister
wacht echter met het toezenden van dit
ontwerp aan gedeputeerde staten en
aan de raden van de betrokken ge
meenten totdat het kabinet en de Twee
de Kamer zich ten gunste van het Plan-
Wilsveen hebben uigesproken. De mi
nister wil voorlopig nog liever geen uit
spraak doen over een eventuele alge
mene regeling van de bestuursvoorzie
ningen in de agglomeratie. Wel zegt hij
dat voor zover thans valt te overzien,
voor de gebieden rond Rotterdam en
Den Haag de vorming van een „dis
trict" in een of andere vorm, ernstige
overweging verdient. Dat zou 'dan ech
ter een incidentele regeling moeten z\jri.
Aan de hand van de ervaringen, die
daarmee worden opgedaan, zou later
een meer algemene regeling kunnen
worden ontworpen. Het regeringsstand
punt over de bestuurlijke problemen in
de IJmond zal, naar mr. Toxopeus ver
wacht. nog in de loop van 1959 bekend
kunnen worden gemaakt. De vrijwillige
samenwerking tussen de drie IJmond-
gemeenten heeft intussen zij het op
beperkte schaaJ goede vruchten af
geworpen.
OLDESCHOOT, 6 november
Ook de kaasbereiding wordt nu lopen-
d—handwerk, en Friesland heeft er de
wereldprimeur van. De bond van coöpe
ratieve zuivelfabrieken in Friesland is
er na langdurige proefnemingen in ge
slaagd een methode voor de mechani
sche kaasbereiding te ontwikkelen, die
de eerste verdergaande automatisering
bij de kaasfabricage sinds 1914 vormt.
Tot nu toe stonden er nog altijd ar.
beiders in de zuivelfabrieken, hangend
over de wrongelbak om de wrongel te
verdelen, de blokjes in vaten te doen
en tenslotte de vaten te keren. Volgens
de nieuwe methode gaat dit automa
tisch. Dit betekent dat de bewerkings-
duur van eenzelfde hoeveelheid wron-
gel ten opzichte van de oude methode I!
met 1% uur wordt bekort, dat de pro- m
duktie "per arbeider hoger wordt, terwijl
hygiëne en kwaliteit gehandhaafd blij
ven. De eerste nieuwe apparatuur, die
aan de hand van vele proefnemingen
is ontwikkeld onder supervisie van een
studiecommissie, waarvan prof. ir. S.
Hartmans te Wageningen voorzitter
was. is in bedrijf genomen in de zui
velfabriek te Oudeschoot. De arbeids
besparing volgens de nieuwe methode
bedraagt gemiddeld 25.75 pet.
De nieuwe werkwijze luidt een nieu
we periode in bij de kaasbereiding. Ook
verdere mechanisatie zal nu mogelijk
blijken, en alleen al door toepassing
van een extra aan- en afvoerbaan bij
de wrongelbak en de voorpersmachine
zal de huidige arbeidsbesparing nog
kunnen worden opgevoerd tot 33.5 pet.
Dit is een belangrijk feit gezien de toe- s
nemende personeeismoeilijkheden in de- j
ze tak van het zuivelbedrijf.
