Opvolger van „DE ADRIAAN5
nog steeds niet op zijn plaats
Sinds jaren al
opgeslagen
WYBERT
s Lands Kroniek-
KWATTA
Adres van rectoren aan
de Staten Generaal
Sociaal werkster in habijt
I
GEVECHT OM EEN WINDMOLEN
Behoudt Haarlem de
molen of gaat hij terug
naar Verolme?
Bezwaren tegen Mammoetwet
GRATIS
is weer
BESMETTING
Gebruik regelmatig
Maar waar?
Bredase rechtbank
Slapende echtgenoot
met mes gestoken
Tegen vrouw 2 jaar geëist
Oudste inwoonster van
Friesland overleden
Een dode, vier gewonden
De „weeskinderen'' van de „Friedi" Leven
van „bedeling" is geen pretje Een lift j
^van de Koninklijke Marine y
Frans van Amelsvoort
Door trein gegrepen
en gedood
1 Kwatta
Manoeuvre
2O ets reep voor
ÏO Kwatta-soldaatjes
bij Uw winkelier.
DINSDAG 1 DECEMBER 1959
EAG1NA 5
Advertentie
6.90:
HAIR CREAM
"KlIllllllilllllllllllIllllllinilllllIIIIIIIIIIIIlIHIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllHllllllllllHIlUIIII
HAARLEM, l dec. Blijft de molen, die de scheeps
bouwer Verolme in 1952 aan de Vereniging „De Hol
landse Molen" schonk en die aan Haarlem ter beschik
king werd gesteld, voor Haarlem behouden? Of gaat
bij terug naar de schenker om op het eiland Rozenburg
le gaan' fungeren als ontvangstcentrum voor binnen-
en buitenlandse gasten van de scheepsbouwer? De
vraag is nog niet te beantwoorden, maar wie de vast
houdendheid en de voortvarendheid van de heer Verol
me kent, vreest voor Haarlem het ergste. Tenzij Ja,
tenzij men er in Haarlem in slaagt gelden bijeen te
brengen om de molen op te bouwen en hem een blij
vende plaats in het stadsbeeld te geven. Overheid en
Particulieren zullen dan op zeer korte termijn met het
geld op tafel moeten komen: op zeer korte termijn,
Want eind dezer week komt een deputatie van Verolme
onder leiding van de heer J. Benson haar Amsterdam
om met de vereniging „De Hollandse Molen te gaan
Praten. Mogelijk reist men nog door naar Haarlem om
het gemeentebestuur op de hoogte te brengen van het
standpunt van de heer Verolme.
Hiernaast de molen van Verolme, die in het
middelpunt staat van de belangstelling; hier
onder de aloude „Adriaan" gefotografeerd
tijdens de brand ift 1S32.
Sedert ongeveer vijf maanden zijn en
kele Haarlemse industriëlen bezig hun
collega's te interesseren voor een plan
om de molen van Verolme te doen
Plaatsen bij -,'t Kalfje", op de hoek van
Spaarndammerweg en Prinsen Bol
werk. nabij de Prinsenbrug over het
Spaame. Ook de Haarlemse indus-
triëlen voelen ervoor de molen in te
richten als ontvangstcentrum voor hun
relaties Ze hebben daarvoor de stich
ting „Haarlems Bloei" gepolst en deze
heeft verleden week een brief gestuurd
haar B. en W. van Haarlem om finan
ciële medewerking van de gemeente te
Verkrijgen voor de uitvoering van het
Plan 'Er is een bedrag van ongeveer
80.000 tot f 100.000 nodig. B. en W.
staan er in principe niet onwelwillend
tegenover. Een gedeelte van het geld is
er al. In 1954 is er een soort „Molenco
mité" opgericht, dat zich ten doel stel
de gelden te verzamelen om de „mo
len van Verolme" op te richten op de
Plaats, waar in 1932 de beroemde „Adri-
Oan" afbrandde, namelijk aan dc Pa-
pentorenvest langs het Spaarne Het
verzamelde geld is bij lange na niet vol
doende. maar samen met het bedrag
van de verzekering voor de afgebrande
Adriaan" vormt het tenminste een be
gin.
Ziehier de bewogen geschiedenis van
dp twistappel. Verolme kochl in 1950
de romantische scheeoswerf van Jan
Smit Czn in Alblasserdam, waarop zich
o.m oen uit 1817 daterende houtzaag
molen bevond. Verolme begon de werf
te moderniseren en besloot de hout-
Zaagmolen aan te bieden aan de Ver
eniging „De Hollandse Molen". Deze
bood hem op haar beurt aan do ge
meente Amersfoort aan, die er echter
hiets mee kon beginnen. Maar Haar
lem herinnerde zich de attractie van
de „Adriaan" en aangezien men al
sinds 1932 voorzichtigujk geprobeerd
had een vervanger voor deze oude mo
len te vinden, nam men het aanbod
van „De Hollandse Molen" dankbaar
«an. Op 20 mei 1954 arriveerde de „mo
len van Verolme" per schip in Haar
lem. waar hij word opgeslagen op een
terreint.ie, dat de gemeente beschik
baar had gesteld, tussen Droste's Drtjf-
riemenfabriek en de Oostersingelgracht.
Sindsdien is er niet veel meer gebeurd
dan dat men een girorekening opende om
de plaatsing van de molen te bekostigen.
Met name B. en W. van Haarlem stel
den een beslissing omtrent de toekomst
van de molen steeds uit. Men zag op
tegen het hoge bedrag, dat met plaat
sing gemoeid zou zijn, terwijl men bo
vendien met een ander monument zat,
waarvan de plaatsing ook ongeveer een
ton zou kosten: het Hildebrandmonu-
ment. Lang heeft men beide belangen
tegen elkaar afgewogen, wetende dat
HlllllltllllllllIlflIlIlllllllllllllltlllHIHlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIim
IIIIIIIIIIMIIIIIIMItlillllllUllllllllllllllltlllllllllIHHIHIIIIIIIIIIII
Advertentie
OVERAL DREIGT
er geen geld genoeg voorhanden was
om beide projecten te verwezenlijken.
Misschien heeft men tè lang gewacht.
De hoop is nu gevestigd op de Haar
lemse industriëlen, die het in de vreed
zame strijd om een oude molen heb
ben opgenomen tegen hun grote Rot
terdamse collega. Maar zij zullen nau
welijks kunnen slagen, wanneer niet het
gemeentebestuur van Haarlem een be
drage levert in de plaatsingskosten.
B. en W. van Haarlem willen de mo
len het liefst oprichten op de plaats aan
de Papentorenvest waar tot 1932 de
„Adriaan" stond. De fundamenten van
de „Adriaan" liggen er nog. zodat de
plaatsingskosten vermoedelijk lager
zullen zijn dan men aanvankelijk ge
raamd heeft. B. en W. voelen er bo
vendien voor de molen een functie te
geven in het stadsbeeld: men wil er
weer een houtzagerij in vestigen.
De Haarlemse industriëlen zien de
molen echter het liefst verrijzen op 't
Kalfje, omdat die plaats aanzienlijk
meer „oogt" dan de Papentorenvest,
waarvan de omgeving bovendien bin
nen niet al te lange tijd gesaneerd zal
moeten worden, 't Kalfje iigt tussen
het Haarlems centrum en het indus
triegebied van de Waarderpolder, het
is gemakkelijk te bereiken via goede
wegen en in de onmiddellijke omge
ving ervan is plaats genoeg voor vol
doende parkeergelegenheid. Bovendien
zou als vanzelf het oog erop vallen van
alle reizigers die per trein vanuit Am
sterdam of per auto via de Prinsen-
brug Haarlem binnenrijden. Overigens
blijken B. en W. gehoord de verkla
ring van wethouder W. F. Happé tij
dens de begrotingsvergadering van ver
leden week niet volstrekt afwijzend
te staan tegenover plaatsing elders dan
B. en W. voor ogen staat. Men houdt
er rekening mee, dat ,,'t Kalfje" ver- I
moedeljjk uit zandgrond bestaat, zodat
geen kostbare fundering van de molen
nodig zal zijn. Er is dus een mogelijk
heid tot praten. Maar dat zal vlug moe
ten gebeuren, wil men althans de ac
tiviteit van de heer Verolme vóór blij
ven. De keuze lijkt eenvoudig: óf men
houdt koste wat kost de molen in Haar
lem, öf men staat hem af aan Verol
me. De vereniging ,,De Hollandse Mo
len", die in feite vermoedelijk nog eige
nares is van de molen, kan het weinig
schelen waar de molen tenslotte te
recht komt, mits hij maar wordt opge
bouwd en niet opgeslagen blijft liggen.
(Van onze correspondent)
BREDA, 30 nov. Twee jaar ge
vangenisstraf met aftrek van voorar
rest eiste de officier van justitie van
daag voor de Bredase rechtbank te
gen een vrouw uit Heerle in West-
Brabant, die 19 augustus haar man,
toen deze lag te slapen, met een mes
een snede in de hals had toegebracht.
De man was wakker geworden en
kon zich direct onder doktersbehande
ling stellen.
De vrouw was zelf naar de politie
gegaan. Zij werd ondergebracht in een
psychiatrische inrichting, omdat zij
krankzinnig werd geacht. Na een
maand werd zij overgebracht naar het
huis van bewaring. De officier van
justitie achtte de primair ten laste ge
legde poging tot moord niet bewezen,
maar wel poging tot doodslag. De
vrouw had het mes een dag tevoren
gekocht en had alvorens het misdrijf
te plegen haar man enige tijd staan
aanstaren. „Ik was volkomen overspan
nen", verklaarde zij. Het huwelijk liet
te wensen over en de vrouw was zeer
vereenzaamd. Bovendien leed zij ernstig
onder het verlies van een dochter van
zestien jaar. De psychiater verklaarde
haar sterk verminderd toerekeningsvat
baar. Dc officier hield daarmee reke
ning en eiste twee jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest. De verdedi
ger vroeg ontslag Van rechtsvervolging,
omdat de vrouw kort na het gebeurde
door een psychiater krankzinnig was
verklaard. Hij vroeg de rechtbank deze
deskundige alsnog als getuige te horep.
De rechtoatnk hield de uitspraak aan
om aan dit verzoek te voldoen. 7 De-
dember zal deze getuige worden ge
hoord.
OUDESCHOOT, 30 nov. Vanmor
gen is in de Julia Jan Woutersstichting
Te Oudeschoot, waar zij werd Ver
pleeg, overleden mejuffrouw Eva
van dm- Meer. 22 Augustus jl. vierde zjj
haar 105de verjaardag. Zij was de oud
ste inwoonster van Friesland.
ZALTBOMMEL, 30 nov. Vanmiddag
is een personenauto op het kruispunt
aan de voet van de Waalbrug bij Zalt-
bommel in botsing gekomen met een
vrachtauto. Als gevolg daarvan over
leed de 38-jarige mevrouw J. van Ben-
them-Drogt uit Vollenhoven. Vier
andere personen werden licht of ernstig
gewond.
De heer H. C. van Os uit Aalst wil
de met zijn auto de grote verkeersweg
oversteken. Op dat moment kwam zijn
wagen in botsing met een vrachtauto,
die bestuurd werd door de heer J. van
der Bosch uit St. Oedenroode.
Drieënhalve week geleden kwam de
Nederlandse coaster „Friedi in de
nabijheid van de Noord-Ierse haven
Londonderry in moeilijkheden. Een
felle storm stuwde het water tot hui
zenhoge golven. Zwaar kampte nei
kleine scheepje (197 brt. en dertig ja
ren oud) tegen het water, toen op een
gegeven ogenblik de vtjj gammele
machine het begaf. Er werden twee
ankers uitgeworpen, maar ook die
hielden niet en machteloos dreef de
„Friedi" naar de kust. Er daagde ech
ter vrij spoedig redding op in de vorm
van een Engelse torpedobootjager, die
het schip op sleeptouw nam en behou
den in de haven van Londonderry
bracht. Toen begon de ellende voor de
bemanning pas goed. Geld hadden ze
niet. Eten was er niet meer aan boord.
Gerepatrieerd met de marine.
Kapitain Lamain stuurde telegram
men om geld naar de reder, een Delf-
zijlse caféhouder. Een reactie kwam
er echter niet. Er rust een zware hypo
theek op de „Friedi" en de reder was
kennelijk niet van zins er nog kosten
aan te besteden.
De kapitein liep van de een naar de
andere. Hij wendde zich tot dc Neder
landse vice-consul in Londonderry, de
heer H. R. Bleakley. Deze stelde zich
in verbinding met de inspecteur voor
de scheepvaart, die weer contact met
het ministerie opnam. Er werd een
adres gericht aan de Centrale voor
zeevarenden, maar geld kwam er niet
Toen echter de nood het hoogst was.
was de redding nabij. De Mission for
Seamen te Londonderry beloofde voor
het eten te zorgen, een belofte die
prachtig werd gehouden. Het leven
van de „bedeling" was echter geen
pretje. Toen dan ook de twee Neder
landse ondérzeebootjagers „Drenthe
en „Limburg" in de haven van Lon
donderry afmeerden, haastte kapitein
Lamain zich om met de mensen van
de Kon. Marine contact op te nemen.
De commandant van de „Drenthe
de kapitein-luitenant ter zee J. G. Co::
telefoneerde met de commandant van
Smaldeel V, die zich aan boord van
Hr. Ms. Karei Doorman bevond, welk
schip buiten de haven voor anker was
gegaan.
De smaldeel-commandant, com
mandeur H. A. W. Goossens, stemde
in met het voorstel de bemanningsle
den van de „Friedi" een „lift" naar
Nederland te geven. In de ziekenboeg
van de jagers werden nog enkele
plaatsjes gevonden en zo konden de
zeelui nog tijdens de thuisreis beko
men van hun bittere ervaringen. Zon
dagmiddag omstreeks half een meer
den beide jagers af in Den Helder,
waar op de kade reeds de vader van
de machinist Roossien, vroeger zelf
kapitein van de „Friedi" reeds op hen
stond te wachten. Kapitein Lamain
bleef in Londonderry achter om het
schip niet helemaal alleen te laten,
dit op advies van de vice-consul en de
marine-officieren. Opgeknapt verlie
ten de matrozen J. Akker (24) uit Alk
maar, D. Aarden (24) uit Gouda,
stuurman D. P. Cazemier (25) uit Rho-
den (Dr.) en machinist A. Roossien
(20) uit Delfzijl met een dankbare
handdruk voor hun tijdelijke gasthe
ren de „Drenthe". Onder geleide van
kapitein Roossien vertrokken ze met
een auto naar Delfzijl, naar het cafe
van hun reder, waar nog wel een har-
iinrdje gesproken zal zijn.
De 19-jarige mej. N. A. van Os uit
Bergen op Zoom en de 38-jarige me
vrouw J. van Benthem-Drogt werden in
zorgwekkende toestand uit de vernielde
auto gehaald en naar het ziekenhuis
vervoerd, waar mevrouw Van Benthem
overleed. De overige inzittenden, de
heer van Os, het tweejarig zoontje van
de overledene en de vader van het
slachtoffer, liepen lichte verwondingen
op.
•s-HERTOGENBOSCH, 30 nov.
Frans van Amelsvoort. die onlangs een
muziekprijs in 's-Hertogenbosch kreeg,
heeft besloten in verband met drukke
werkzaamheden een aantal functies
neer te leggen. Hij heeft ontslag ge
vraagd als dirigent van het 's-Herto
genbosch' jongenskoor, en het Brabants
Kamerkoor, voorts van het koor van
het Sint Janscollege en het Catharina-
lyceum in Eindhoven. Het jongenskoor
dat niet het Brabants Orkest concer
teert, blijft onder leiding van de diri
gent.
AMSTERDAM, 30 nov. Vanavond
is de 33-jarige Amsterdammer G. R„
die zich op het z.g. Westelijk eiland,
een afgesloten gedeelte van het cen
traal station te Amsterdam bevond,
door een uit de richting Haarlem ko
mende trein gegrepen en op slag ge
dood. De man liep tussen de rails in
de richting van het station.
Op de spoorrails ten noorden van
station Susteren is maandagmorgen
het zwaar verminkte lichaam gevon
den van dc 75-jarige heer Peters uit
Susteren. Het slachtoffer was zondag
avond met de trein van Geleen naar
Susteren teruggekeerd en vermoede
lijk de weg kwijtgeraakt, zodat hij op
de spoorbaan terecht kwam.
Hij is vermoedelijk door een trein
gegrepen en op slag gedood.
BADEN-BADEN, 30 nov. De Duit
se dramaturg en essayist Egon Vietta
is gisteren op 58-jarige leeftijd overle
den. Vietta, die vooral bekend was om
zijn kunstkritieken, schreef enkele to-
néelstukker en talloze reisboeken.
Advertentie
DEN HAAG, 30 nov. Drie recto
ren van gymnasia hebben in een adres
aan de beide Kamers der Staten-Gene-
raal bezwaren geuit tegen de Mam
moetwet, tegen het rapport van een
werkgroep uit het rijksscliooltoe, zicht
over de inrichting van het voortgezet
onderwijs (het „Bilderhérgrapport")
en tegen een rondschrijven ven de mi
nister van O.K. en \V. uit 1958 betref
fende de inspectie van het V.H.M.O.
De ondertekenaars van het adres zijn
dr. H. J. M, Broos, rector van het
Praedinius-gymnasium te Groningen
dr. J. A. Schuursma, rector van het
Vossiiis-gymniasium te Amsterdam, en
prof dr. G. van der Wal, rector van
het Grotlus-gymnosium te Delft. Er
zijn 155 adhaesiebetuigingen van reeto
ren. curatoren en ouderverenigingen
van openbare, christelijke en r.k.
gymnasia aan toegevoegd.
De adressanten vragen aandacht
voor zes punten, namelijk: de dreigen
de opheffing van vele kleine gymnasia
en gymnasiale afdelingen van lycea de
„deriaturering" van het gymnasium,
indien de zogenaamde brugklasse al
gemeen wordt ingesteld: de verbreking
van de aansluiting tussen voorberei
dend hoger en hoger onderwijs, indien
bij verruiming van studierechten de
betrokkenen zelf voor de aanvulling
van eventuele lacunes in hun kennis
moeten zorgen: het facultatief stellen
van het Grieks in de b-afdelir.g van
het gymnasium; de vermindering van
de lessen in Nederlands en Frans en
de drastische besnoeiing van het ge
schiedenisonderwijs aan het gymnasi
um volgens het lessenschema van het
„Bilderbergranport"de opheffing van
de afzonderlijke inspectie der gymna
sia.
De rectoren menen, dat de uitvoe.
ring van deze maatregelen, tezamen
of gedeeltelijk, een onherstelbare slag
aan het gymnasium zal toebrengen,
na de
Louise gisteren, op de f eeste
drie jongemannen. Aan de drie
jarige opleiding van de Sociale T
Akademie studeren ophetogen- r/iicifir AluriP FfHimf'
blik nog drie andere religieuzen. AjUblCr iYltUIC J_jUU1Ï5L
Twee medezusters van zuster
Marie Louise van de Francisca
nessen van Denekamp (één is bovendien haar eigen zuster!) en een jeugdige
zuster van de congregatie van O. L. Vrouw van Amersfoort.
Maar tijdens het practische werk heeft zuster Marie Louise haar habijt
ook wel eens in de least gehangen en. deed ze, als dat nodig bleek, huis
bezoek „in civiel". Ze heeft dus persoonlijk het verschil ondervonden in
bejegening van de „gewone" maatschappelijk werkster en die zich fits
religieuze aandient. Dat praktijkwerk deed ze in de utérkdagen. 's Zondags
was ze echter weer „weekend-non", zoals ze schalks zegt. Ook aan excur
sies en buitenlandse reizen met de leerlingen-groep, bijvoorbeeld naar de
woningbouw in Berlijn of naar een internationaal congres, nam ze soms
„gewoon" en met goede smaak gekleed, deel. Hoort dat niet ook tot
de soepelheid waarop mgr. Alfrink de vorige week doelde tijdens de bij
eenkomst van religieuze huisoversten? Bij de omschakeling die noodzake
lijk is als rde religieuzen nieuw werkterrein zoeken meer gericht op de
werkelijke nood van het ogenblik dan ziekenverpleging en onderwijs, zoals
eveneens door de aartsbisschop werd genoemd, hoort ongetwijfeld het
maatschappelijk werk.
De scriptie die elke afstuderende moet sameristellen als werkstuk ter ver
krijging van het diploma, heeft zuster Marie Louise onder de titel „De
werkzaamheden der aktieve vrouwelijke religieuzen dan ook geheel tun
dat onderwerp gewijd. Zij toont aan hoe juist het terrein van het maat
schappelijk werk voor de religieuze openligt. Het goed doorwerkte, gedo
cumenteerde, heldere geschrift wijst in de inleiding op de congregaties du
in de vorige eeuw ontstonden tot leniging van de nood van toen: verpleoing
van ongeneeslijke zieken en onderricht aan onvermogende kathoUeke kin
deren. Nu de omstandigheden totaal gewijzigd zijn en leken die taken heb
ben overgenomen, biedt de nood die de religieuze wil helpen lenigen zich
op ander terrein aan. De nood vanv de moderne mens is de „aanpassings-
nood", die dus ligt in het psychisch-sócialc vlak. Hand in hand met de
tanpassingsnood gaat de religieuze nood. Maatschappelijk werk is in wezen
het herstellen van de goede betrekkingen tussen individu en gemeenschap-
Dit alles eist echter vakbekwaamheid en een gedegen religieuze vorming.
Laar werkterrein zal meer in de moderne samenleving komen te liggen.
Daaraan zal dan de dagorder van het klooster zich moeten aanpassen. $n
ils de religieuze onder een leke-bestuur weekt, zal se in gewone werk ver,
ioudingen staan. Dat zijn zo enkele punten die in deze beschouwing over
'c religieuze als maatschappelijk werkster naar voren komen.
Wat zal zuster Marie Louise zelf gaan doen? Voorlopig eerst de vormings-
utsus volgen vóór haar grote professie. En dan daar werken waar haar
wersten haar heenzenden. Dat kan het volgend jaar zijn met een team van
!e congregatie naar Afrika, waar de zusters van Denekamp gaan beginnen
Let kan ook zijn op een moeilijke af gelegen post in het eigen lana.
Maar het hnrt van deze reliaieuze maatschappelijk werkster gnat uit
•aar Afrika. Zij was in de studiejaren de ziel van de missieclub. Van dc
school in Enschede zijn reeds verschillende afgestudeerden als maatschap-
pelijk werkster in de Afrikaanse missie aan de slag.
