LOCKHEED hoopt
vleugel de ruimte
met vliegende
te verkennen
Vleugeluiteinden
keurig
lancering
worden bij
opgevouwen
I
Dicht-het-zelf!
Wijziging van ANWB-borden
voor richting-aanduiding
1.
PeekgCIoppenburg
De samenvoeging van kleine
klassen bij bet VHMO
De man der „Expogé
NIEUW ONTWERP VAN VLIEGTUIGFABRIEK
Uit de pers
Ruimtevaartuig
keert terug als
vliegtuig
Spreiding van
hogere technische
scholen
Nog deze maand
in 18 iverkdagen
O, kom er eens KIJKEN Su
Verlichting van tekort aan docenten
O
#4
Beroep op ambts
geheim
Wettelijke regeling wordt voorbereid
K. R. van Staal
V 3
WOENSDAG 2 DECEMBER 1959
PAGINA 5
OVER DE GOEDE TOON EN GLADSTONE
Arts weigert gedeclareerde
medicijnen te noemen
Comité van vrije Tsjecho?
slowaken opgericht
Vloeien de St.-Nicolaasverzen
U vlot uit de pen? Of vindt U
dat rijmelen maar een hele
taak? In het laatste geval:
houd vol! Weersta de verleiding
om naar een dichterlijke collega
te stappen, of naar een pen
vaardig familielid. Dicht-het-
zelf! Weet U waarom? Het is
zoveel persoonlijker. Ook al is
het ritme van Uw vers niet
perfect, ook al rijmt U
„cadeau" op „hallo" of „eens
gezind" op „voor de wind".
Komt U er niet uit? Steek een
Gladstone op - dat inspireert!
Zo'n doosje Gladstone is
overigens ook een aardig klein
cadeautje. Want Gladstone
is - met of zonder Silk Filter -
een sigaret die ledereen vol
doening Bchenkt.
VOORNAAM EN AANGENAAM
Handschoener»
95
Dassen
2-paren verkoop
Stretch-nylon
ankiets
75
Shawls
Zielzorg voor bejaarden
Voetbaltoto
Geen rijkere glans dan kaarslicht... GOUDA kaarsen!
Uitbreiding Eurupalijn
2 jaar voor vervalsen
van spaarbankboekjes
Advertentie
Zo stellen de technici van Lockheed zich voor dat liet gevleugelde ruimtevaartuig
de aarde verlaat en er op terugkeert: 1. De start van het vaartuig boven op een
drietrapsraket. 2. De diverse trappen van de raket brengen het vaartuig met steeds
toenemende snelheid tot meer dan 500 kilometer boven de aarde. 3. De pyramide
is uitgevouwen tot een vliegende vleugel. 4. Er wordt contact gemaakt met een
in de ruimte cirkelende aardsatelliet (even denkbeeldig als het ruimtevaartuig),
om nieuwe voorraden af te leveren en bemanningsleden af te lossen. 5. Het
ruimtevaartuig landt als een vliegtuig op aarde.
(Van onze Utrechtse redactie)
UTRECHT, 1 dec. Voor de Centra
le Raad van Beroep te Utrecht diende
vanmiddag een geschil tussen dr. J.
J.W. te Wassenaar en het Instituut Zie-
kenkosten-voorziening Ambtenaren in
Zuid-Holland (I.Z.A.). Aanleiding tot
het geding vormde de weigering van het
I-Z.A. tot uitbetaling van een nota voor
'Medicijnen, door de dokter voorgeschre
ven bij de behandeling van zijn eigen
dochter. Grond voor deze weigering was
het ontbreken van de opgave van de
aangewende geneesmiddelen, waarom
trent dokter W.. hoewel deelnemer van
het Instituut, geen inlichtingen wenste
te verschaffen omdat hij zulks in strijd
achtte met zijn ambtsgeheim. Hij meen
de nl. dat uit een dergelijke opgave van
biedicjjnen door derden de aard van de
behandelde ziekte kon worden nage
daan, hetgeen hem ongewenst voor
kwam. Toen het bestuur van bet I.Z.A.
van de bezwaren van dr. W. kennis had
sekregen, had men hem voorgesteld in
een vertrouwelijk gesprek met de me
dische adviseur van het I.Z.A. de ter za
ke nodige inlichtingen alsnog te ver
strekken. maar ook hierop wenste dr.
W. niet in te gaan. Ter zitting van de
Centrale Raad werd het standpunt van
het Instituut verdedigd door de voorzit
ter van voornoemd instituut, de heer
H. B. Jager te Rijswijk (Z.H.), die er
o.m op wees, dat opgave van de ge
bruikte medicijnen bij ziektegevallen
een algemeen geldend voorschrift is
voor elke ambtenaar. Het bestuur_ stelt
sich op het standpunt, dat geen uitzon
deringspositie kan worden geschapen
Voor ambtenaren-medici. Het gevaar
voor identificatie van de ziekte door
Miiddel van het recept achtte de heer
dager praktisch niet aanwezig omdat
het administratief personeel van het In
stituut daarvoor geen belangstelling
heeft. ,,Wij zijn in het geheel niet
bieuwsgiêrig naar de aard van de be
handelde ziekte, maar hebben de Opga
ve van de gebruikte medicijnen nodig
ais noodzakelijke specificatie van de in
gediende rekening", besloot de voorzit
ter van het I.Z.A. Dr. W. verklaarde op
de zitting van de Centrale Raad, dat hjj
het standpunt van het bestuur van het
mstituut in het algemeen wel kon bil
lijken. maar dat er toch speciale rede-
den kunnen zijn, verband houdend met
het medisch ambtsgeheim, om de ge
wenste inlichtingen niet te verstrekken.
De voorzitter van de Centrale Raad
bierkte nog Op, dat geheimhouding van
de aard van de ziekte door weigering
van opgave van de gebruikte medicy-
hen geen praktisch middel is omdat
lPdere patiënt van de apotheker een r'-
Schrift kan verlangen van de voor hem
bestemde recepten.
22 december zal de Centrale Raad uit
spraak doen.
AMSTERDAM, 30 nov. Spoedig na
de staatsgreep van februari 1948 te
th'aag is het „Nederlands hulpcomité
Voor Tsjechoslowaakse vluchtelingen"
°Pgericht.
Thans hebben in ons land woonachtige
Jsjechoslo waken een comité „Vrije
^sjechoslowaken in Nederland ge
vormd. Secretaris is Fr. Schön, postbus
l35. Maastricht.
Het comité stelt zich tot doel een cen-
'i'Um te vormen voor de vrije Tsjecho-
s'owaken in Nederland en hun sociale,
'Maatschappelijke en culturele belangen
I® behartigen. Uitdrukkelijk is vastge
steld. dat daarbij elke politieke activiteit
•Moet worden "ermeden en ook opvattin
gen van partij-politieke of godsdienstige
aard buiten iedere discussie dienen te
blijven.
(Van onze luchtvaartredacteur)
Di> technici van de, Amerikaanse
vliegtuigfabriek Lockheed, die zich
met het oog op het uitblijven van nieu
we militaire orders rusteloos met plan
nen voor ruimtevaartuigen bezighou
den, hebben een stapje terug gemaakt.
In de afgelopen zomer kwamen zij niet
een serieus plan loor de dag voor een
ruimtevaartuig, dat voorzien van een
„roodgloeiende aanhangwagen" de ruim
te zou doorklicicii. Die aanhangwagen
zou het voortstuwingssysteem bevatten.
Volgens het ontwerp zou bij dat sys
teem o.a. van kernenergie gebruik wor
den gemaakt en dat gaf de publiciteits
afdeling van Lockheed de gelegenheid
enthousiaste mededelingen de wereld in
te sturen over de „revolutionaire me
thodes" van de vliegtuigfabriek. Het
ontwerp van het ruimtevaartuig zelf
was ook vreemdsoortig genoeg om de
ogen van liefhebbers van ruimtcvaart-
lectuur tc kunnen strelen. Het was een
raketachtig gevaarte, waarmee Jules
Verne eer zou hebben ingelegd. Lock
heed heeft nu evenwel een ontwerp van
een ruimtevaartuig aan de Amerikaan
se regering voorgelegd, dat er aanmer
kelijk minder bizar uitziet. Het is in
feite een vliegende vleugel, die plaats
biedt aan vier inzittenden en een be
hoorlijke hoeveelheid vracht.
Een vliegende vleugel is echter nu
niet bepaald een apparaat dat zich vrij
eenvoudig de ruimte in laat schieten en
aan dat in-de-ruimte-schietcn is in de
ruimtevaart nu eenmaal moeilijk te ont
komen. Geen nood! De vliegtuigfabrie
ken hebben de laatste tijd een opvallen
de vindingrijkheid aan de dag gelegd
om zakop, die een beetje in de weg zit
ten, eenvoudig op te vouwen. Ze ontwer
pen bijvoorbeeld schietstoelen voor su
personische vliegtuigen, waarin de pi
loot volkomen veilig zij het dubbel
gevouwen uit zijn toestel wordt ge
slingerd. Lockheed heeft nu een „vlie
gende pijlpunt" met opvouwbare vleu
gels ontworpen.
Het ruimtevaartuig heeft inderdaad
de vorm van een pijlpunt. De naar
achteren gerichte punten daarvan
worden vóór de start naar voren ge
klapt. zodat ze op het voorste deel van
de pijlpunt komen te liggen. Daar pas
sen ze precies op, zodat de samenge
klapte pijlpunt de vorm van een py
ramide krijgt. In deze vorm wordt
het ruimtevaartuig op een drietraps
raket geplaatst, die een totaalge
wicht van ongeveer 500 ton zal heb
ben. Als de raket is gelanceerd en de
verschillende trappen de pyramide
met een steeds toenemende snelheid
tot meer dan 500 km boven de aarde
hebben gebracht, worden de twee pun
ten teruggeklapt: de vliegende vleu
gel heeft zijn oorspronkelijke vorm
teruggekregen en kan zijn weg door
de ruimte vervolgen.
Volgens mededelingen van I,ockheed
kan het vaartuig, dat naast de piloot
en drie passagiers 6300 kilo aan voor
raden kan vervoeren, drie tot twaalf
uur in de ruimte blijven en banen om de
aarde beschrijven. Over de snelheid
heeft de fabriek niets onthuld, maar die
moet wel zeer groot zijn, gezien de be
trekkelijk korte tijd dat de vliegende
vleugel in de ruimte kan verblijven.
Lockheed heeft de Amerikaanse rege
ring ook de nodige ideeën aan de hand
gedaan voor het gebruik van de vliegen
de vleugel. Het ruimtevaartuig kan
worden gebruikt om ruimtestations te
helpen opbouwen en ze dan later te
bevoorraden en om in de ruimte verblij
vende bemanningsleden af te lossen, zo
menen de technici van de vliegtuigfa
briek.
Het vaartuig is uitgerust met een
straalmotor en voor de besturing zijn
gewone roeren aanwezig. Die zullen
worden gebruikt als de vliegende vleu
gel eenmaal in de dampkring terug
gekeerd als een gewoon vliegtuig
moet kunnen worden bestuurd. Het
landt normaal met behulp van een on
derstel. Buiten de dampkring nemen
kleine straalpijpjes in de beide vleugel
uiteinden en in de neus van het ruim
tevaartuig de taak over van de roeren,
die door het ontbreken van de weer
stand van de lucht dan geen dienst
meer kunnen doen. De technici van
Lockheed zijn ervan overtuigd dat het
ruimtevaartuig zó kan worden gebouwd,
dat het de zeer grote hitte ongeveer
2500 graden Fahrenheit die ontstaat
Op een hoogte van 500 km boven de
aarde worden de opgevouwen vleugel
uiteinden teruggeklapt: de pyramide
wordt een vliegende vleugel.
door de wrijving met de lucht bij het te
rugkeren in de dampkring, kan door
staan.
Het is Lockheed ernst met deze plan
nen. De fabriek heeft de Amerikaanse
regering, toen het ontwerp ter beoorde
ling werd voorgelegd, verzekerd dat
het ruimtevaartuig in 1965 al verwezen
lijkt zal kunnen worden.
De staatssecretaris van onderwijs
deelt in een nota aan de Tweede Ka
mer mede, dat in de laatste 20 jaar
het aantal jongemannen tussen 17 en
24 jaar, dat aan het hoger technisch
onderwijs deelneemt, gestegen is van
4,5 op 13 per looo uit deze leeftijds
groep. In deze nota over de spreiding
van het HTO zegt de staatssecretaris,
dat hiermede het plafond wel bereikt
is.
In de spreiding van dit onderwijs is
geografisch gesproken een nivellerings
tendens waarneembaar. De hoogte van
de deelnemingscijfers hangt met de
hoogte van de belangstelling voor het
VMHO samen.
In 1975, zo berekent de staatssecre
taris, zal door ongeveer 12.300 jongens
hoger technisch onderwijs worden ge
volgd. Hiermee wordt thans met het
(elastische) scholenapparaat rekening
gehouden.
Voor een HTS met afdelingen bouw
kunde, weg- en waterbouwkunde, werk
tuigbouwkunde en elektrotechniek is
een bezetting van ongeveer 70-0 leer
lingen, met inbegrip van het praktijk
jaar, onderwijskundig en economisch
aanvaardbaar.
De staatssecretaris acht een nieu
we H.T.S. in het westen des lands
wenselijk alsmede uitbreiding met
nieuwe afdelingen van de scholen te
Zwolle. Vlissingen. Venlo en Heer
len. Voor de scholen Zwolle en Venlo
zal echter de ontwikkeling moeten
worden afgewacht.
Overleg za! moeten worden gepleegd
over de wensen dergenen, die een bre
dere mate van mogelijkheid voor hoger
technisch onderwijs op confessionele
grondslag wensen. Volgens plan is er
slechts plaats voor één nieuwe H.T.S.
Een verdeelsleutel zoals bij het
kweekschoolonderwijs bestaat, ont
breekt. De staatssecretaris acht te
kleine scholen onderwijskundig en fi-
nancieel-economisch niet aanvaard
baar. Hij suggereert bespreking van
mogelijkheden tot samenwerking,
waarbij leerlingen van verschillende
scholen apart lés krijgen in daartoe in
aanmerking komende vakken, doch ge
zamenlijk gebruik maken van kostbare
installaties.
king SIZE
20 STUKS F
DEN HAAG, 1 dcc. De wegwjj-
zerdienst van de ANWB zal in circa
18 werkdagen op tal van plaatsen in
Nederland het systeem van richting-
aanduiding wijzigen. Het projeet om
vat, buiten de borden die hoofdzake
lijk uit verkeersoogpunt belangrijk
zijn, een aantal riviernaamborden.
Ten behoeve van een duidelijke ver
keersgeleiding bij het verkeersplein
Oudenrijn, nabij Utrecht, dat bekend
staat als het drukste verkeersplein van
Nederland, plaatst de ANWB thans 16
grote verkeersborden. Het systeem van
plaatsing is door de bond aangepast
aan de indeling van de toeleidende
wegen naar het verkeersplein. De ver
deling in drie rijstroken noodzaakte de
bond speciale symbolen te ontwerpen,
die de weggebruikers al van een af
stand van ongeveer honderd meter op
merkzaam maken op de te kiezen rij
strook. Op de vier wegen, die op het
verkeersplein uitkomen, verrijzen op bij
na 1,5 km van het plein borden, die een
Aduertentie
gladde Nappa
met zuiver wolier»
tricotvoering
Terlenka
import
Polyester
per paar
zuiver wol
omvang hebben van ruim 4X3 meter.
Zij worden telkens na 200 meter ge
volgd door borden van 9 m2 oppervlak
te, waarop de te kiezen rijrichting
staat aangegeven in symbolen, die een
gedeelte van de situatie op het verkeers
plein weergeven. Met het talud als ba
sis, zullen acht meter hoge, windvaste
constructies de borden steunen.
Direct na de voltooiing van dit werk
zullen de richtingborden elders, o.a,
bij de afritten naar Dordrecht op rijks
weg 16 (Rotterdam-Breda) gewijzigd
worden. Tegelijk met een totale her
ziening van het bordensysteem op een
gedeelte van rijksweg 43 (Afsluitdyk-
Groningen), het wegvak van Drachten
naar Niebert, zal de ANWB nog dit
jaar een aantal grote projecten uit
voeren, die ten doel hebben de rich
tingaanduiding in de steden Rotterdam
Utrecht en Tilburg door middel van
gedeeltelijk laag geplaatste richting
borden te verduidelijken. In totaal zul
len in deze steden enige honderden
borden worden aangebracht.
Een werkploeg van de ANWB-weg-
wijzerdienst zal in december circa 80
riviernaamborden door geheel Neder
land plaatsen.
De ANWB zal dit werk, dat maan
denlange voorbereidingen heelt ge
vergd, in zijn geheel nog vóór 1 janu
ari voltooien. Het omvat 289 richting
borden, 192 wegwijzers en 80 rivier
naamborden met een totale oppervlak
te van 573 m2.
Opneming in deze rubriek ie niet
noodzakelijk een bewijs van we
stemming.
De zeereerw. heer J. B. Rosenhart, rec
tor van Huize St. Jacob te Amsterdam,
schrijft in het jongste nummer van S t.
Adelbert over de zielzorg voor be
jaarden. Vooral zij, die niet in een ka
tholiek bejaardentehuis doch in de nor
male woonwijk wonen, missen vaak
veel in godsdienstig opzicht, zo betoogt
hij o.a.:
We moeten wel bedenken dat bijna
95 van alle bejaarden buiten de be
jaardentehuizen leven. Er is veel gods
dienstige nood onder de bejaarden in de
wijk. De katholieke gemeenschap moet
zich present stellen bij die talloze be
jaarden, die zich o zo eenzaam voelen.
Er zijn er onder hen, die afgeleefd zijn,
die nooit de klank meer horen van een
vriendelijk woord, nooit de verrassingen
kennen van een belangstellend bezoek.
De zieke, practiserende bejaarden ont
vangen min of meer regelmatig bezoek
van een priester, maar de valide bejaar
den, de van hun geloof vervreemde be
jaarden zien bijna nooit de vertegen
woordigers van de Kerk. De velden
staan wit voor de oogst. Talloze ver
dwaalde schapen hunkeren naar een
godsdienstig woord van priester of leek.
Zij zitten voor de ramen te kijken en
zien de priesters maar voorbijgaan. En
bijna nooit komen zij bij hen binnen.
Wat zullen wij priesters h-t hard te ver
antwoorden hebben op de oordeelsdag,
wanneer wij die zo voorname taak van
het huisbezoek hebben verwaarloosd
ooral onder de bejaarden in de wijk.
Zielzorg onder de bejaarden is geen
gemakkelijk werk. Men heeft er veel
geduld voor nodig, men moet goed kun
nen luisteren. De priester moet zich niet
boven de bejaarde stellen maar naast
hem. Hij moet zichzelf bekleed weten
met veel zwakheid en zondigheid, moet
echt nederig zijn en met ware zachtmoe
digheid als de Goede Herder zijn schaap
jes benaderen. „Ge moet niet hard op
treden tegen een bejaarde man, maar
hem vermanen als een vader, bejaarde
vrouwen als moeders; de weduwen moet
ge eren" (Tim. 1:4).
Ook De Gel derlander deelt ons
standpunt, dat de kwestie van de voet
baltoto geen kabinetscrisis waard is. Het
blad schrijft:
„Er zijn lezers, die ons geschreven
hebben, dat een (protestantse) minder
heid, die tegen de voetbaltoto is en een
(protestantse) minderheid in het Kabi
net, die slechts bereid is een hoofdprijs
van maximum 25.000 toe te laten, hun
wil niet aan de meerderheid moeten
opleggen. Zo is het probleem echter iets
te simplistisch gesteld.
Het gaat allereerst bij onze protes
tantse landgenoten om een principiële
zaak. Dus ook bij hun ministers.
Nu is het Kabinet-De Quay weliswaar
een extra-parlementair Kabinet dat
buiten enig overleg met de fracties tot
stand is gekomen. De ministers maken
er derhalve deel van uit voor hun eigen
verantwoordelijkheid. Maar de begro
tingsdebatten hebben toch* wel duide
lijk gemaakt, dat dit Kabinet-De Quay
kennelijk de steun van die fracties ge
niet, wier geestverwanten in dit Kabi
net zitting hebben. Verder zal bij de
formatie met de protestants-christelijke
ministers wel een compromis ten aan
zien van de voetbaltoto overeengeko
men zijn, waarbij een limiet aan de
hoofdprijs werd gesteld. Of dit 25.000
is geweest weten wij niet. Misschien is
de marge groter. Maar dat zal dan nog
moeten blijken.
De kern van het hele vraagstuk kan
op een gegeven ogenblik de vraag zijn
of het landsbelang er hier en nu mee
gediend is, het Kabinet-De Quay in te
ruilen voor een ongelimiteerde hoofd
prijs in de voetbaltoto inclusief een
ellendige nasleep van een nieuwe for
matie. Een vraag, waarmee de protes
tants-christelijke ministers in dit Kabi
net uiteraard allereerst geconfronteerd
worden, omdat bij de meerderheid van
de Kamer hun bezwaren niet leven en
men kan veronderstellen, dat de overige
ministers van het Kabinet geen bezwaar
tegen een wijziging in ruimere zin in
het standpunt van de A.R.- en C.H.-
ministers zullen hebben. We zitten wat
het antwoord hierop betreft nog even
in een politieke toto".
Advertentie
i (Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 2 dec. Minister Cals
werkt aan de voorbereiding van een
wettelijke regeling voor de samenvoe
ging van kleine klassen bij het VHMO
voor bepaalde lessen. De maatregel is
als noodvoorziening bestudeerd
en aanbevolen door de Commissie
VHMO. De Commissie heeft een aan
tal suggesties onderzocht, die een bij
drage kunnen vormen voor de verlich
ting van het lerarentekort. Het verslag
van de commissie heeft de minister in
een nota ter kennis van de Tweede Ka
mer gebracht.
De samenvoeging van klassen voor
bepaalde lessen bestaat reeds jaren
bij de openbare lycea, waar de leer
plannen en lessentabellen wiskunde
voor HBS-B en Gymnasium-B. gelijk
zijn. Nadelige gevolgen van de samen
voeging zijn daarbij nooit tot uiting ge
komen. Nieuwe mogelijkheden ziet
de commissie voor het onderwijs in de
moderne talen, het Nederlands en
onder zekere voorwaarden ook voor
de lessen in aardrijkskunde en geschie
denis. De grootst mogelijke meerder
heid van de commissie acht samen
voeging van gymnasium en HBS klas
sen voor deze lessen mogelijk. Meer
bezwaar bestaat er tegen de combina
tie van MMS-klassen met klassen van
andere schooltypen. Van samenvoeging
van klassen kan een belangrijke bespa
ring van klassen worden verwacht, al
dus het eindoordeel van de commissie.
Het rapport beveelt tevens aan een
vermindering van het aantal lessen
voor bepaalde vakken in de lagere
klassen en het achterwege laten van
lessen in niet-verplichte vakken, voor
zover zij worden gegeven door een be
voegde leraar. Bijzondere omstandig
heden moeten hierbij steeds in aanmer
king worden genomen.
De beslissing over het invoeren van
een rouleersysteem met ochtend- en
middagschooitijd dient volgens het rap
port aón de schoolbesturen te worden
overgelaten. De schoolbesturen moet
tevens in overweging worden gegeven
om grotere klassen niet meer te split
sen bij 'iet bereiken van de thans steeds
voor splitsing toegepaste minima van
31 of 33 leerlingen. Splitsing wordt pas
verplicht bij 37 leerlingen.
Van liet aantrekken van jonge a.s.
leraren als hospitant-noodhuip onder
leiding van een bevoegde „mentor"
verwacht de commissie geen heil. Er
zou een scheve verhouding ontstaan
t.o.'v. de thans reeds werkzame onbe
voegde leraren. Bovendien zou de men
tor aan het eigenlijke lesgeven worden
Onttrokken, waardoor in feite minder
lessen bevoegd zouden worden gegeven.
Minister Cals is in overleg getreden
met enkele van zijn ambtgenoten over
verbetering van de bezoldiging van ex
tra-overuren en over de honorering van
gepensioneerden, in het G.O. zal over
leg worden gepleegd over de detache
ring van leraren voor het geven van
onderwijs aan een andere school. In
het algemeen wijst de commissie op de
wenselijkheid van overleg en samen
werking tussen de schoolbesturen.
Tenslotte is de mogelijkheid bestu
deerd om Belgische (Vlaamse) VHMO
leraren aan te trekken. Hiervan is ech
ter nauwelijks resultaat te verwachten
i.v.m. de ongunstige vooruitzichten voor
de betrokkenen.
ROTTERDAM. 2 dcc. De Stoom
vaart Mij. „Nederland" en de Kon. Rot-
terdamsche Lloyd, die samen in de
„Europalijn" een driewekelijkse dienst
onderhoud van 'n 6-tal Europese havens
naar Malakka, Brits Borneo. Bangkok,
de Philippijnen en Nederlands Nieuw
Guinea, zullen met ingang van februari
a.s. om de drie afvaarten ook Austra
lisch Nieuw Guinea in hun programma
opnemen. Het zal dan dus om de negen
weken mogelijk zijn respectievelijk in
Londen. Antwerpen. Bremen, Hamburg.
Amsterdam en Rotterdam lading mee
te nemen voor Maifang, Lae, Port Mo
resby en Rabaul.
MAASTRICHT. 2 dec- Een 24-jarige
bar-pianist uit Heerlen is wegens ver
valsingen van spaarbankboekjes, die hij
aan postkantoren in Zuid Holland (Den
Haag, Rijswijk en Delft) had en waarop
hij de bedragen op geraffineerde wijze
duizenden guldens had opgevoerd en
daardoor rond 10.000,wederrechtelijk
had opgenomen en verbruikt, veroor-
deelo tot twee jaar gevangenisstraf. De
officier van justitie had veertien dagen
geleden drie jaar gevangenisstraf ge
vraagd.
jn japan js ecn nieuwe ultra-licht
sterke lens vervaardigd die in de fo
tografie voor veie doeleinden zal kun
nen worden aangewend.
„Vader van alle ex-politieke gevange
nenluidt de eretitel, welke de Neder
landse vereniging van ex-politieke ge
vangenen uit de bezettingstijd verleend
heeft aan de heer Karei Rigard van Staal
te Heemstede, een van haar oprichters,
vice-president van het hoofdbestuur en
algemeen adviseur. De heer Van Staal,
die zaterdag 5 december zeventig jaar
wordt, geniet terecht een landelijke be
kendheid als „Expogé-man", als een der
grootste voorvechters van de belangen
van bezettingsslachtoffers. Na de tragi
sche meidagen van 1940 hoorde hij tot de
eersten, die de strijd aandurfden te bin
den tegen de bezetters. Als slachtoffer
van het beruchte Englandspiel-vcrraad,
ondervond hij de onbeschrijflijke ellende
van het concentratiekamp Buchenwald
aan den lijve.
Vóór de oorlog bekend als S.D.A..P.-poli-
ticus, die echter na de splitsing in zijn
partij in 1932 alle politieke functies neer
legde, en als „geslaagd uakenman" met een
Amerikaanse bliksem-carrière in de re
clame-branche door hem beschreven in
zijn boek „Van Muzikant tot Reclame
man") heeft Karei R. van Staal zich in
ternationale faam verworven als onver
moeibaar bestrijder van concentratiekampen. Thans is hij lid van het dage
lijks bestuur van dat comité, waarin vertegenwoordigers zitting hebben
van alle nationaliteiten, die door de beruchte kampen geteisterd zijn: Duit
sers (de „goede", die al sinds 1933 Schutzhdftlïngewaren), Fransen, Oos
tenrijkers, Belgen, Spanjaarden, Italianen, Noren, Denen en Nederlanders.
Het bestrijdings-comité heeft, mede dank zij de met veel publiciteit om
geven processen, welke ieder concentratiekampen-houdend land boven het
hoofd hangen, nut kunnen stichten.
„Mensen helpen" is steeds het devies geweest van Karei R. van Staal, die
zich wat dat betreft een idealist metterdaad getoond heeft. Als zakenman-
in-bonus, als verzetstrijder, als „Expogé-man", als kampen-bestrijder.
Zijn brochure ..Terug vit de hel van Buchenwald". heet van de naald ge
schreven in 1945, haalde een oplaag van bijna een half miljoen. De op
brengst verdeele hij over de verschillende instanties, die zich het lot van
de oud-geconcentreerden hadden aangetrokken.
De zeventig jaren zijn de heer Van Staal niet aan te zien. Het feit dat
hij een „self made man" is evenmin. Hij is zichzelf gebleven: de (met per
missie gezegd) ronde Amsterdamse jongen uit de Duivelshoek, een ver
dwenen proletarisch slopje op de plaats waar nu Tuschinski prijkt. Loop
jongenE.H.B.O.-model, militair muzikant in Duitsland, kruidenier in Am
sterdam, reiziger in zeepautomaten en vakbondsbestuurder was hij voordat
hij een vijftigtal jaren geleden in Rotterdam de grondslag legde tot de N.V.
Van Staal Co.. die zich op het reclamewezen toelegde. In 1945 werd hij
directeur van het Uitgevers- en Drukkersbedrijf Boom-Ruygrok in Haar
lem. Tot eind december van dit jaar blijft hij dal. Maar het zich terug
trekken uit het zakenleven betekent nog geen rust voor de onvermoeibare
lieer Van Staal, die een twintigtal verenigingsfuncties bekleedt. Van zijn
verdiensten getuigen meerdere onderscheidingen: het gouden ere-insigne
van de Expogé, de Belgische verzets-medaille en het ridderkruis in het
Legioen van Eer van Frankrijk. Hij is ridder in de Orde van Oranje-Nassau
en officier in de Belgische Kroonorde.
