De
weg
die Khroesjtsjevs
Djakarta effende
man
naar
J# G.
c
D
Het relaas van Lao Mok
NOERITDIN A. MOECHITDINOV
Indonesische communisten begerig
naar propagandistische successen
tl
Vlammen
Agrarische sector van veel
belang voor onze economie
Het gaat om
de controle
I DE MYSTF.RTFTT7.re
Eisenhowers reis
naar Z.-Amerika
V B
Dodelijk ongeval op
scheepswerf
Jubilea Witte Paters
in 1960
De Gaulle naar Canada
en V.S.
Nieuw vormings
centrum te
Berg en Dal
DONDERDAG 7 JANUARI 1960
BUITENIANDSE
KRONIEK
Vier landen in het
schema opgenomen
door JAN VAN CENT
door-
JOSEPH ALSOP
Blus dat branden van
overtollig maagzuur.
Met 'n paar Rennies
werk van 'n ogenblik.
Broeders Joannes de Deo
A (Van een redacteur) was op 28 augustus 1956. Boelganin was
MSTERDAM, jan. Het bezoek, to?n nog premier en Nikita Khroesj
dat premier Khroesjtsjev van de tsjev bekleedde de post van eerste se-
Sovjet-Unie volgens een bekendma- cretaris van de communistische partij
king in Djakarta in februari gaat (|er Sovjet-Unie. Het toenmaals zo po-
brengen aan Indonesië, brengt op- I pulalre duo B K had kort tevoren
nieuw twee staatslieden bij elkaar, die bezoeken gebracht aan Indië, Burma
in de loop der jaren een tamelijk hech- en Afghanistan en Soekarno zal onge-
te verstandhouding hebben opgebouwd, twijfekl gesproken hebben over de mo-
President Soekarno van Indonesië heeft gelijkheid, dat ook Djakarta binnenkort
zijn eerste bespreking met Khroesj- eens een plaatsje zou krijgen op het
tsjev al in Moskou gevoerd, toen deze reisschema van de Sovjet-groten. Maar
laatste formeel nog geen enkele rege- 'lÜ had het tij niet mee. Boelganin en,
ringsverantwoordelijkheid droeg. Dat meer nog, Khroesjtsjev, hadden de
handen vol aan het bedwingen van de
liberaliserende stromingen in hun rode
imperium. Het bezoek van de Indone
sische president viel juist twee maanden
na het begin van de onlusten in Poznan
en het enige wat Soekarno voorlopig kon
loskrijgen, was de toezegging van
Khroesjtsjev, dat hij Noeritdin Moechit-
dinov eens naar Indonesië zou sturen. Het
heeft geduurd tot oktober van het afge-
D, lopen jaar, voordat Khroesjtsjev deze be-
e Russische premier, Khroesjtsjev, lofte gestand deed. In die tussentijd beeft
heeft dezer dagen gezegd, dat als Vorosjilov zijn zo boertig uitgevallen
er een wereldreferendum zou staatsbezoek aan Indonesië gebracht (mei
worden gehouden over zijn voorste] 1957) en is Soekarno zelf voor de tweede
voor algemene ontwapening van sep- keer in de Sovjet-Unie geweest. Op 7 mei
tember vorig jaar, dit voorstel een ab- van het afgelopen jaar is de Indonesische
solute meerderheid zou krijgen. Mis- president te Moskou ontvangen door
schien heeft hij gelijk. Maar als er nu Khroesjtsjev inmiddels gepromo-
ook eens in de hele wereld een volks- veerd tot premier en daags daarop
stemming zou plaats hebben over de te Sotsji aan de Zwarte Zee te gast ge-
Westerse stelling, dat ontwapening ge- weest bij president Vorosjilov.
paard moet gaan met effectieve con- m--j
trole op die ontwapening. Zou er ook Tijdens het tweede bezoek van Soe-
voor dat denkbeeld geen absolute I ka.rno aan deA°Y3.et-Ume zal h« de pre-
mier waarschijnlijk hebben herinnerd
aan zijn belofte om Moechitdinov te stu
ren en op 7 oktober 1959 arriveerde de
ze merkwaardige figuur aan het hoofd
van een delegatie van zeven mannen en
twee vrouwen in Djakarta.
Noeritdin Akramovitsj Moechitdinov
meerderheid bestaan? Maar het laatst
genoemde opinie-onderzoek zou niet
passen in het straatje van Moskou, zo
als weer eens duidelijk gebleken is bij
de recente discussies over het ontwa-
peningsvraagstuk in de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties, ,vuj
waar zowel het plan van Khroesjtsjev is de hoogste Mohammedaan in de
als dat van de Britse minister van Sovjet-hiërarchie. Hij is volwaardig lid
Buitenlandse Zaken, Lloyd, grondig van het presidium van de communis-
Wr^eli besproken. tische partij der Sovjetunie, eerste
..rP Geneefse topconferentie van partijsecretaris in Oezbekistan en voor-
vu'c-Q^vl^f Amerikaanse president, zitter van de commissie van buiten-
fen opzien plan..fe" landse zaken van de Sovjet der Natio-
da1- voorzag in wederzud.se naliteiten. Hij is 42 jaar geleden gebo-
cn ïibwleooin tussen Oost en West ren jn Boekhara, en opgeleid aan de
n,tLn n! c g- ^lllltalr® bla"w- medres te Tasjkent, waar hij „Das
nfet on ai?'heeftf e'chter Kapital" bestudeerde èn de Koran. Hij
op dit constructieve»voorstel wil-1 beeft eens een studie gepubliceerd,
half ^r y,'Dhh,^ !g 0pen Jier T waarin Mohammed wordt voorgesteld
durend onwunt 1CLV°°rt~ als een soort voorloper van Mfrx en
t<?t een Lenin. Er is wel eens beweerd, dat
zijn voorouders viziers zijn geweest van
de legendarische Khan van Khiva.
Ook wordt wel beweerd, dat hjj
instructies geeft aan de Groot-Moefti
van Tasjkent
Zeker is, dat hij vloeiend Arabisch
spreekt en de grote wegbereider is
van alle politieke initiatieven, die het
Kremlin in Azië en Afrika onder
neemt. Voor een goed deel is hij de
ontwerper van de reis, die Khroesj-
doelmatig inspectiestelsel te komen.
Het Westen verlangt vurig naar alge
mene ontwapening, maar het mag
geen onverantwoorde risico's nemen.
De politiek van de Sovjet-Unie heeft
tot nog toe niet bepaald reden gegeven
tot een onbeperkt vertrouwen in een
verklaring van het Kremlin dat de vrije
wereld niet voor communistische
agressie behoeft te vrezen, als die ver
klaring niet gepaard gaat met degelij
ke garanties.
Khroesjtsjev heeft onlangs laten
doorschemeren, dat Rusland wellicht
spoedig een inkrimping van de Sovjet-
strijdkrachten zal aankondigen. Maar
als die aankondiging inderdaad afkomt,
s* heeft het Westen
geen mogelijkheid
om na te gaan of
de inkrimping in
feite wel heeft
plaats gehad. En
zelfs al zou de
Sovjet-Unie de
„conventionele"
strijdmacht verkleinen, dan worden we
nog geconfronteerd met Khroesjtsjevs
recente onheilspellende rethórische
vraag: „Moeten we onze strijdkrach
ten niet reduceren en moeten we voor
de verdediging van onze grenzen niet
steunen op onze raketten en kernwa
pens?"
Het ontwapeningsgesprek tussen Oost
en West, dat in de herfst van het vorig
Iaar in de V.N. op niets is uitgelopen,
zal half maart in Genève worden voort
gezet door een ontwapeningscommissie
van tien naties. De kwestie van de ont
wapening zal vervolgens het voor
naamste onderwerp zijn van de top
conferentie van de Grote Vier, die op
16 mei in Parijs begint. In de eerste
helft van 1960 zal ons dus wellicht dui
delijk worden, of we een redelijke hoop
mogen koesteren op een wijziging in
het onbuigzame standpunt van Moskou
inzake het probleem van de interna
tionale controle.
De kwestie van het stopzetten van I
de kemproeven is een van de
meest concrete aspecten van het
ontwapeningsprobleem. Volgende week
dinsdag zullen de Geneefse besprekin
gen tussen Oost en West over dit
vraagstuk worden hervat. Die bespre
kingen, die veertien maanden geleden
begonnen zijn, werden onlangs tijdelijk
gestaakt. Intussen hebben de deelne
mers aan de conferentie al honderd-1
vijftig bijeenkomsten gehouden. Op en
kele ondergeschikte punten is tussen de
twee partijen overeenstemming bereikt,
maar een essentieel akkoord is niet in
zicht.
Khroesjtsjev heeft dezer dagen ver-1
klaard, dat een overeenstemming over
het staken der kernproeven zonder be-1
zwaar onmiddellijk gesloten zou kun
nen worden, en dat het slechts aan het
Westen lag of dit inderdaad gebeuren
Moskou ook op dit punt met wil toe
stemmen in effectieve controle. (Het
gaat onder meer om de ontdekking van
eventuele ondergrondse kernproeven,
die vaak moeilijk van aardbevingen
zijn te onderscheiden).
Eisenhower heeft in de laatste dagen I
van december aangekondigd, dat Ame-
tsjev-volgende maand naar Indonesië
(èn naar Indië) maakt. Hij is aanwe
zig geweest bij alle gesprekken, die
Khroesjtsjev heeft gevoerd met Nas
ser en ook met Soekarno. In septem
ber 1958 heeft hij een reis gemaakt
naar Cairo, Alexandrië, Port Said en
Damascus. Nog diezelfde maand reis
de hij met Vorosjilov naar Afghanis
tan. Bijna een jaar geleden, in febru
ari 1959, leidde hij in de plaats van
Vorosjilov, die wegens ziekte verhin
derd was, een delegatie naar Nieuw-
Delhi. Op het ogenblik reist hij door
Afrika, waar hij al ontvangen is door
koning Mohammed V van Marokko en
waar hij de installatie van president
William Tubman van Liberië heeft bij
gewoond.
Tijdens zijn veertiendaags bezoek aan
Indonesië heeft Moechitdinov zich ge
weldig uitgesloofd. Hij noemde Djakarta
„een van de mooiste steden ter we
reld", een opmerking, die iedere onbe
vooroordeelde estheet zal doen ineen
krimpen. In zijn bloemrijkste Arabisch
prees hij de figuur van president Soe
karno, het land en het volk van Indo
nesië. Op West-Java deelde hij links en
rechts gouden medailles uit en natuur
lijk vergat hij niet de Indonesische aan
spraken op Nederlands Nieuw-Guinea
geestdriftig te steunen. Vlak voor zijn
vertrek hield in Djakarta een perscon
ferentie, waarop hij bekendmaakte, dat
Bung Karno hem had gevraagd pre
mier Khroesjtsjev en vice-premier Mi-
kojan uit te nodigen voor een bezoek
aan Indonesië.
Het komende bezoek van Khroesj
tsjev zal als een propagandistische
meevaller worden beschouwd door de
P.K.I., de Partai Kommunis Indonesia.
De eerste secretaris van die partij, de
37-jarige Sumatraan Dipo Nusantara
Aidit, kan zo'n meevallertje wel ge
bruiken. Bijna negen maanden geleden
is hij van een reis door verschillende
communistische landen teruggekeerd
met een theorie, die nogal wat ctof
heeft doen opwaaien. Deze theorie be
trof de rol van de communistische par
tijen in onderontwikkelde landen. Aidit
stelde, dat deze partijen nog niet vol
doende invloed en organisatorische ge
slotenheid bezaten om alleen de leiding
van een „nationaal bevrijdingsfront"
te nemen. De bourgeoisie acht hij daar
voor nog te machtig. De beste commu
nistische kaderleden in de Afrikaanse
en Aziatische landen zouden daarom
volgens hem niet werkzaam moeten
zijn in de partij, maar in de massa
organisaties en dan vooral in de vak
bonden. Die zijn volgens hem voldoende
in de massa verankerd.
Deze theorie en ook Aidit's besluit
in augustus jl. om het partijcongres
af te gelasten, toen dit door generaal
Nasution was verboden, heeft hem in
conflict gebracht met de „harde" op
positie, die onder leiding staat van de
Zo boertig verliep het staatsbezoek, dat maarschalk Vorosjilov in mei 1957 aan
Indonesië bracht, dat hij en zijn gastheer, ir. Soekarno, op een gegeven ogenblik
van hoofddeksel wisselden.
N. A. Moechitdinov
39-jarige tweede secretaris Mohammed
Lukman. Het geschil tussen Peking en
Djakarta over de positie van de Chi
nese middenstanders in Indonesië heeft
de verwarring binnen de P.K.I. nog
doen toenemen. Aidit schijnt de maat
regelen van Soekarno te steunen, ter
wijl Lukman veel meer geneigd is waar
de te hechten aan de argumenten van
de communistische regering in Peking.
Niet alleen op de verhouding tussen
Moskou en Peking, maar ook op de te
genstellingen binnen de P.K.I. zal het
van de grootste invloed zijn, indien
Khroesjtsjev zich straks te Djakarta
zal laten verleiden tot een uitspraak
over de positie van de overzeese Chi
nezen.
WASHINGTON, 7 jan. (Reuter)
President Eisenhower en zijn vrouw zul
len eind februari en begin maart Brazi
lië, Argentinië, Chili en Uruguay be
zoeken, aldus is gisteren officieel te
Washington bekend gemaakt. Hun reis
plan is als volgt: Brazilië van 23 tot
26 februari, Argentinië van 26 tot 29,
Chili van 29 februari tot 2 maart en
Uruguay 2 en 3 maart. Op de terugreis
zal de president misschien in Porto-rico
rust nemen.
Volgens het Witte Huis is deze reis
slechts voor een deel de vervulling van
Eisenhowers wens omdat zijn tijdsche
ma hem niet toelaat meer dan vier
landen te bezoeken. De president hoopt
dat met zijn bezoek twee doelen worden
gediend. In de eerste plaats wil hij
zijn grote belangstelling tonen in alle
landen van de Nieuwe Wereld en verder
hoopt hij de verdere ontwikkeling van
het inter-Amerikaanse stelsel erdoor aan
te moedigen. Eisenhowers perssecreta
ris, Hagerty, zei dat de Amerikaanse
minister van Buitenlandse zaken, Her
ter, de president zal vergezellen.
De „New York Times" meldt dat pre
sident Eisenhower overweegt om Ja
pan, Korea, Formosa en de Philippij-
nen te bezoeken als hij in juni a.s. van
zijn bezoek aan Moskou terugkeert
naar de Verenigde Staten. Het blad,
dat dit nieuws put uit invloedrijke krin
gen in Washington, voegt hieraan toe
dat er nog geen definitieve plannen zijn.
De zaak wordt nog besproken.
WEST-GRAFTDIJK, 7 jan. De
61-jarige W. Broekhuis, werkzaam op de
scheepswerf „Voorwaarts", is gisteren
door onbekende oorzaak vanaf een boot
op een helling gevallen. Hij is met ern
stige verwondingen naar het centraal
ziekenhuis te Alkmaar vervoerd, waar
hjj in de loop van de dag is overleden.
Het slachtoffer was gehuwd.
Het voortdurend foren
sen maakt de mens een
beetje doezelig in de trein,
Hij kent de route en aan
een bepaald boompje
langs dé waterkant be
merkt hij op welke hoog
te hij is. En tenslotte
kijkt hij wel naar bui
ten, maar hij ziet in het geheel niets
meer. Hij neemt in een hoge mate
van onbewustheid waar.
In deze geest zat ik dezer dagen
op een namiddag vrijblijvend naar de
grijsheid buiten te staren toen de Ne-
derlandsche Spoorwegen mij weer keu
rig en kwiek naar de huiselijke haard
vervoerden. Maar ineens werd mijn
oog getroffen door iets uitzonderlijks:
vlammen. Ergens in een huizenblok
in het langgerekte Amsterdam-West
ontdekte ik vlammen, vlammetjes.
Ietwat gealarmeerd draaide ik het
hoofd om teneinde de situatie onder
ogen te zien, maar de trein was al
lang weer verder vóór ik goed wist
van hoe of wat. En reeds dook ik
weer indolent in mijn hoek.
Maar toen begon het ergens in mij
pas goed te werken. „Goeie genade",
zei mijn ene ik, „die hele boel brandt
af en niemand heeft het gezien be
halve ik. Wat moet ik doen?"
„Niets", antwoordde mijn andere,
en naar ik aanneem, luie en onver
schillige ik, „niets, het was gewoon
een smederij".
„Onzin", ging het gesprek verder,
„smederijen zijn er nauwelijks meer te
vinden, laat staan in Amsterdam-West.
Het waren vlammen, lelijke driftige
vlammen".
„Kom, kom, een onnozel brandend
kerstboompje. Oom Harry is er al
lang op gaan zitten en nou is de zaak
bekeken".
„Dat zou je maar denken. Je zag
toch het verzengende vuur langs de
zoldering likken? Straks in Haarlem
moet je er uit om iemand op te bel
len".
Toen de trein Haarlem binnenschoof
zat ik als een verscheurd mens in mijn
hoek. Ik moest er uit om op te bel
len. Wie? De brandweer. Welke? Ik
moest de stationschef waarschuwen.
Wat kon die d'r nou aan doen? Die
zou me uitlachen. Bovendien: was ik
mijns broeders hoeder? Ja. Mocht er
soms iets afbranden zonder dat ik er
weet van had? Neen, ik had het ge
zien.
Kortom, ik deed niets. „Lafaard",
zei mijn ene ik tegen het andere toen
zij „eiden weer verder reden.
Thuisgekomen vertelde ik het aan
mijn vrouw van die vlammen; of wa
ren het vlammetjes?
„Tja", zei ze zorgelijk „je hoort te
genwoordig zo veel van omgevallen
petroleum-kachels. De kranten staan
er vol van. Het zal je maar gebeuren".
Ik vlóóg naar boven; wij hebben
zélf zo'n ding op de slaapkamer. Het
brandde in het geheel niet.
Tegen achten zette ik de nieuwsbe
richten aan. mentaal voorbereid op
een vreselijke ramp in Amsterdam-
West. Daar was echter slechts sprake
van allerlei onbenullig politiek nieuws.
Wat mij overigens niet definitief en
afdoende geruststelde.
's Morgens greep ik, nog steeds met
smeulende onrust naar het ochtend
blad. Géén kop óver drie, vier kolom:
„Ontzettende brand in Amsterdam-
West. Mensen redden zich door uit
raam te springen".
Ja, als forens ken je natuurlijk zo'n
hele route uit je hoofd. Maar toen
ik die morgen weer door Amsterdam-
West reed kon ik dat huizenblok in
het geheel niet meer vinden.
40 JAAR PRIESTER: 25 april, Frans
van Mechelen, Tanganyika; 29 juni, Wil
lem Strang, Óss.
25 JAAR PRIESTER: 29 juni, Jan Sche-
pens, Tanganyika; Gerard Ostendorp,
Tanganyika; Eddy Itombouts, Tanganyi
ka; Tonni Mutsaerts, Belgisch Congo:
Jan Fase, Helvoirt; Albert van de Pol,
Uganda; Louis Witbroek, Uganda; Jan
Delteyk, Rome.
Nagekomen paters Dominicanen: zestig
jaar geprofest: J. A. M. Hentzen O.P
Dominicanenklooster, Huissen Gld.
UTRECHT, 6 jan. De voorzitter
van het produktschap voor Vee en
Vlees, de heer Joh. de Veer, heeft van
morgen op de openbare vergadering
van het produktschap een nieuwjaars
rede gehouden, waarin hij uitvoerig de
betekenis van de agrarische sector
voor de Nederlandse economie schetste.
Hij memoreerde, dat de agrarische
produktie van ons land jaarlijks een
waarde van 6 miljard gulden vertegen
woordigt, waarvan circa 3,8 miljard
door de veehouderij wordt voortge
bracht. Hiervan komt ongeveer 1,4 mil
jard voor rekening van de vleespro-
duktie: 760 miljoen gulden aan var
kensvlees, 600 miljoen gulden aan
rundvlees en 40 miljoen gulden aan
schape- en paardevlees.
De agrarische sector verwerft jaar
lijks een uitvoer-overschot van rond
1.400 miljoen gulden. De heer De Veer
concludeerde hieruit, dat de boeren
stand naast zijn belangrijke taak bij
de voedselvoorziening van het Neder
landse volk, nog een aanmerkelijke bij
drage levert aan de verhoging van de
welvaart van ons land. Dat deze bij
drage zeer welkom, zo niet noodzake
lijk is voor db nationale economie
wordt, naar zijn gevoel, vaak onvol
doende beseft en onvoldoende gewaar
deerd.
Hij deelde voorts mee, dat blijkens
de veetellingen in twee jaar tijd de
jongveestapel voor de rundveemesterij
en weiderjj met ruim 100.000 stuks is
toegenomen. Hiervan is, volgens hem
een vleesproduktie ter waarde van 70
miljoen gulden te verwachten. Teza
men met de opbrengst van de even
eens sterk toegenomen produktie van
vet kalfsvlees, is de produktie van
rund- en kalfsvlees in korte tijd met
tenminste 100 miljoen gulden opge
voerd.
rika zich in 1960 weer de vrijheid voor
behoud om de kemproeven #te hervat
ten. De Amerikaanse president heeft j
aldus uiting gegeven aan zijn ergernis
over de houding van de Sovjet-geleer-
den in de Geneefse besprekingen, die
zich kennelijk meer door politieke dan
door zuiver wetenschappelijke motieven
hebben laten leiden in hun reacties op
de constructieve voorstellen van de
Westerse deskundigen. Eisenhower
heeft met zijn verklaring de Russen
onder druk willen zetten, waarbij hij
het risico heeft genomen, dat de Rus
sen enig succes zullen hebben met hun
propagandistische interpretatie van het
nieuwe Amerikaanse standpunt, dat de
Amerikanen niet werkelijk naar een
stopzetten van de experimenten met
A- en H-wapens streven. (De Russen
weten in hun propaganda de niet
geheel ongegronde vrees voor de
radio-actieve stofregen voortdurend
handig uit te spelen).
Als op 12 januari de Geneefse con
ferentie over het staken der kernproe
ven weer is begonnen, zal moeten blij
ken of Eisenhowers waarschuwing ge
holpen heeft, en of de Russen een po
sitieve bijdrage willen leveren tot de
oplossing van een probleem dat de he
le mensheid verontrust. Als Oost en
West het eens zouden kunnen worden
over het beëindigen van de kernexperi
menten zou althans een eerste stap ge
zet zijn op de weg naar ontwapening.
Een speurdersverhaal
31
„Mensen uit Indonesië? Ja, die hebben we in on
ze registers, gewoon, zoals iedereen die hier woont."
„Aan de hand van welke gegevens is de inschrij
ving gebeurd?"
,Die hadden ze bij zich. Vóór hun inscheping heb
ben ze opgaven verstrekt over de samenstelling van
hun gezinnen en dat hadden we hier maar over te
nemen. Als het kon, tenminste, want in veel geval
len was het niet gemakkelijk."
„Hoezo?"
„Het waren dus allemaal hun eigen opgaven, zelf
bedacht. Neem bijvoorbeeld de geboorte-data," zei
de man geduldig. „Ze vertelden dikwijls geboren te
zijn vlak voor, vlak na of tijdens de uitbarsting van
een of andere vulkaan. Dan gingen wij op zoek,
maar niet altijd was na te gaan wanneer er nu
precies een dergelijke uitbarsting was geweest. Zo
waren er wel meer rare dingen."
„En dan?"
„Dan gokten we maar wat. Iets anders was niet
te bedenken."
De man zei het opgewekt. Sluiter kreeg het idee
dat de chef het heerlijk vond dat er zo plotseling een
paar duizend mensen waren gekomen, die nu eens
niét te vangen waren onder de dictatuur van de
onwrikbare cijfers en data, waarmee men anders op
het bureau altijd werken moest. Iets van die opge
wektheid deelde zich aan de inspecteur mee. Het
bleef hangen terwijl hij naar huis fietste. Anne ont
dekte het bij zijn thuiskomst met genoegen.
De ziekte van Watimena maakte dat het onder
zoek maar langzaam op gang kwam, weshalve in
specteur Sluiter iedere opgewektheid die hij kon vin
den hard nodig had. Een briefje uit Den Haag,
maar anderhalve dag later dan hij had verwacht,
was een goede hulp geweest. Verder waren er alleen
de rapporten van de rechercheurs, die dag en nacht
de Kinkerstraat in de gaten hielden. Ze hadden hel
niet druk. Frens meldde een keer het bezoek van
een ongeveer 25-jarige buurjongen. Hij heette Arnold
Lisser.
„De zoon van de ijzerhandelaar, in de winkel on
der de familie Watimena," las de kleine Frens voor
uit zijn aantekeningen.
„Enige zoon?"
„Eerste en enige. In feite drijft hij de zaak, al doet
nold Lisser. Het kan verloren moeite blijken, maar
ik wil helemaal worden ingelicht over iedereen
die daar komt."
„In de hoop dat een van hen in zijn vrije tijd
brandkasten blijkt te kraken, dat wilde u toch zeg
gen?"
Rechercheur Frens was op de keper beschouwd
een van de meest kleurloze mensen van de cen
trale recherche. Hij had niet het plezier in het le
ven van bijvoorbeeld een Speelman en scheen alleen
te bestaan voor het verzamelen van gegevens, die
hij verwerkte in kurkdroge rapporten. Niemand lette
ooit op hem en hij had de gave van de volkomen
onopvallendheid. Hij ging onder in Amsterdam,
scharrelend door de stad op zijn afgetrapte schoe
nen, zijn niet geheel smetteloze winterjas en zijn
altijd wat betrokken gezichtje. Rechercheur Frens
zijn vader nog wel wat. Die man wordt oud. Zestig was een nijver knaagdier, overal zoekend, meestal
geVr*7-e- a u- j- t Tir icts vindend. Elk klein feitje sleepte hij naar de re-
„Wat is fle verbinding met Watimena?" cherchcurskamer, alsof hij er wintervoorraden van
„Vriendschap denk ik Of motor-itis, dat kan ook. aanlegde. Zo zou hij het nu ook gaan doen met het
Ik zie Arnold die Nol heet in de buurt wel op ieven van Arnold Lisser, een 25-jarige nozem uit
en neer sleuren op een motor die veel te groot voor een klein ijzerzaakje.
hem is. Watimena was van huis uit toch monteur? Na zijn vertrek begon Sluiter de dienstroosters
„Ja. Via die motor hebben ze natuurlijk kennis
met elkaar gemaakt. Verder?"
„Arnold Lisser belde gewoon aan en werd meteen
binnen gelaten. Hij bleef een half uur, drie kwar
tier."
„Wat is het voor een jongen?"
„Nozem, als ik het even zo zeggen mag. Zazoe-
'toppie, lekker in de was. Smalle pijpjesbroek en de
litlaat, van zijn motor veel te ver open."
„Getrouwd?"
„Nee. Wel vriendinnetjes. Hij praat tenminste wel
eens met de meisjes uit de buurt, al krijg ik nu
ook niet het idee dat hij met een van die kinderen
irg dik is."
„Dat is het enige bezoek?"
„Buiten de gewone processie van bakkers, kwitan-
ielopers, ziekenfonds en meer van dat soort."
„Dank je, Frens. Hoe is 't, ben je het al een beet
je zat, daar in de Kinkerstraat?"
„Het is niet om te trillen van spanning," zei de
rechercheur nuchter.
„Dan zoek ik voor je volgende dienst wel iemand
anders. Intussen moet jü alles verzamelen over Ar
na te kijken om een nieuwe man te vinden die
zich moest, gaan ophouden in de Kinkerstraat. De
nieuwe man was Meys, goede, ambitieuze Meys,
die bij elke beweging, die hij maakte dacht aan de
eerstvolgende rang, die hij zou kunnen bereiken.
Juist rechercheur Meys had geluk. De volgende
dag al kwam hij met een brede grijns op zijn jon
gensgezicht bij inspecteur Sluiter binnen om alles te
vertellen over een nieuwe bezoeker uit de Kinker
straat.
„R. Hetharia, Blauwvoetstraat, ambtenaar. Was
ook militair en waarschijnlijk uit dien hoofde be
vriend met onze verdachte. Heeft vier kinderen.
Was een dik uur op visite en werd met veel en
thousiasme uitgelaten."
„Hoe weet je al deze bijzonderheden?"
Rechercheur Meys wendde quasi-bescheiden het
hoofd naar zijn notitieboekje en zei:
„Hij kwam met een auto. Een heel oud kavalje,
maar in ieder geval met een nummerplaat. Het was
een koud kunstje om toen de naam te weten te ko
men."
bh.l gestemd toen de leiders van de
communen meedeelden, besloten te
hebben niet iedereen in barakken te
stoppen. Ze hadden zeer laatdunken
de gedachten over de „nieuwe land
bouwmethodes van meneer Mao",
zoals Lao Mok niet zonder ironie het
befaamde systeem van diepploegen
en dicht opeenzaaien van de leider
van communistisch China om-
iaar dp helft ?ct?.r,eef' Maar er ontstond pas wer-
helft kejyk een stemming van verhitte-
Het was een moeilijk bestaan in
de oude tijd" want Lao Mok moeit k communistisch Ch
landeigenaar Li ieder jaar de heïft S, Maar er ontstond
van zijn rijstoogst afstaan Maar hii kljk een stemming van
had een varken, een paar'kinnen en rlng ,toen de rantsoenen geleidelijk
hij verbouwde zijn eigen groente, en gebracht nl°tS werden terug"
hp had een klein huisje en zelfs wat Seoracnt.
meubeltjes. Allereerst werd de omvang van de
„Zelfs nadat de landeigenaar zijn maaltijden in de eetbarak ingekrom-
deel van de rijst had gekregen en pen- Vervolgens werden gedurende
we de nodige rijst hadden verkocht de winter „droge rantsoenen" ver-
om kleren te kunnen kopen bleef strekt om thuis te koken. Met in-
er voor ons eenvoudige mensen nog gan" van de maand maart kregen
voldoende rijst over om van te kun- Lao Mok en zÜn zoon ieder niet meer
nen leven," zo vertelde Lao Mok dan een half P°nd droge rijst per
„We hadden iedere dag bonenpap dag- De vrouw van Lao Mok kreeg
of een visje en soms zelfs vlees En °mdat zü geen „arbeider van de
eén keer per maand slachtten we eerste categorie" was zelfs nog
een kip en dan hadden we feest En minder. En dat was ongeveer alles
er was altijd wel wat olie voor de wat ze kreSen- Vlees, vis, bonenpap
groente." en spijsolie, dat waren niet veel meer
Het uiteenvallen van China, de na- an. dr°men uit het verleden. Het
tionalisten, de Japanners en de hele apie grond voor de groente was ui-
tweede wereldoorlog, dat alles ?eraard ten behoeve van de commune
slaagde er niet in verandering te ln. beslag genomen. „Soms aten we
brengen in het kleine, onbetekenen wilde duiden en boombladeren", zo
de wereldje van Lao Mok. Maar tien herinnert Lao Mok zich.
jaar geleden trad er ceri duidelijke De z°mer bracht in dit alles geen
wijziging in, toen een communisti- verandering. De leden van de platte-
sche kadereenheid in het „dorp aan Tandscommune kregen de medede-
de woeste rivier" verscheen en de dat zii weer v..rkens mochten
bevolking kond deed van de „over- houden en zelf hun groente mochten
winning van de revolutie". Daarna verbouwen, maar de rantsoenen ble-
werd de slagzin „land voor de boe- ven op het zelfde, te lage peil. Het
ren" in praktijk gebracht. Drie van aantal arbeidsuren bleef gehandhaafd
de plaatselijke grootgrondbezitters opmeer dan twaalf per dag, zonder
weinig beminde lieden, werden na wekeIlJkse rustdag. Weinig krijgsge-
veel opwinding in het openbaar vangenenkampen uit de tweede we-
dootfgeschoten. En vervolgens werd "eldoorlog kunnen zulke trieste oor
een tijdlang het Jeven op de oude den zpn geweest als de commune van
voet voortgezet. het „Dorp aan de woeste rivier" in
Het stuk land dat aan Lao Mok d'e verschrikkelijke zomer,
en zpn vrouw werd gegeven was Daarom namen Lao Mok en vele
aanmerkelijk kleiner dan de akker andere boeren het besluit een poging
die zp vroeger hadden bebouwd te waSen zich een weg naar de vrij-
Maar nadat zij belasting hadden be- 5eid t0,bane,n- Twintig sampans gle-
taald en wat rijst „onder de tafel op het afgesproken tijdstip in het
door" aan het gezin van de vroege- dai?ter ,vaa de nacht de rivier af. Lao
re grootgrondbezitter hadden eege- Mok gelooft dat twee van de anderen
ven, (hetgeen niet anders dan nor- ij} Macao zpn beland. Hij heeft geen
maal was onder buren)', was Lao i,de® ?r mtt derest van de klei-
Mok toch een beetje beter af dan u j "eb?urd.
vóór de landhervorming. De volgen- e konden met in één grote groep
de ontwikkeling, toen hij en vijf van E uJ?' w,a dan zouden ze ons gezien
zijn buren een „ploeg voor gezamen- Üfh 20 vertelt Lao Mok. „De
lijke hulpverlening" moesten vor- ?n ln onzs boot, die de zeestro-
„De
men, was eigenlijk ook nog niet ~zo I™ngPn kendo, besloot koers te zet-
gek. Samen bouwden zij een klein n n?ar Hongkong, hoewel er ande
reservoir, waardoor de bevlociin- {"e. minder ver verwijderde mogelijk-
van de akkers wat gemakkelijker waren. We hadden geluk. Het
werd. Alles bij elkaar was er in het waar ik nu nog over inzit is
begin niets om over te klagen he mi)11 vrouw het geld ontvangt dat
halve dan het feit, dat de communis- n-far ,rege,lrr>atig stuur."
tische dorpsleider een vervelend pn ls relaas van Lao Mok,
thousiasme aan de dag legde om hii" f-e!? »standaard"-verhaal. karakteris-
eenkomsten te organiseren en le7in 1 yoor een van de duizend Chi-
gen te houden. tese landbouwers die het regiem zijn
„De eerste werkelijke moeiliik- d,a^ hen„boy,rijd heeft
heid", vertelde Lao Mok, met een feodale verleden".
zuur glimlachje, „was de invoering (Copyright Her. Trib.)
Een staaloventje, zoals die op bevel van Mao Tse Toeng in tal Mn Chinese
achtertuintjes zijn Qebouwd.
PARIJS, 7 jan. (AFP-Reuter) pre_
sident de Gaulle zal van 19 tot 22 april
een bezoek aan Canada brengen en
daarna tot het einde van de maand
de Verenigde Staten bezoeken, zo is gis
teren te Parijs bekendgemaakt.
De Gaulle had niet eerder op de uit
nodigingen kunnen ingaan, omdat de
datum voor de oost-west topconferentie
(16 mei ui Parijs) pas sinds kort be-
kend is. Khroesjtsjev brengt in maart
een bezoek aan de Gaulle. De Franse
president zal van 22 tot 25 april in Was
hington doorbrengen, dan een dag in
New York vertoeven en de overblij
vende dagen andere Amerikaanse ste
den aandoen. President Eisenhower ge
waagde in een verklaring van zijn ge
noegen De Gaulle opnieuw te kunnen
ontmoeten.
Advertentie
is nog een prettige remedie ook.
Direct baat en gemakkelijk in te nemen
- zonder water of wat ook. (J kunt Ren
nies kopen bij iedere apotheker of dro-
gist. 't Loopt daar iedere dag storm om
(Wordt vervolgd) Rennies en niet zonder reden.
NIJMEGEN, 6 jan. (KNP) Mgr.
C. van Dijck, deken van Nijmegen,
heelt vanmiddag te Berg en Dal het
nieuwe vormingscentrum geopend, dat
de Broeders van Sint Joannes de Deo,
daar voor hun toekomstige broeders
hebben ingericht.
Dit internaat waar de jongens verblij
ven, terwijl zij in de stad de mulo,
middelbaar onderwijs of vakonderricht
volgen, is ondergebracht in een voor
malig herenhuis, de villa „Herwar
den". Het is de bedoeling, dat op de
duur kleinere eenheden in de tuin van
het huis worden gebouwd, waar de jon
gens als het ware in gezinsverband kun
nen samen wonen. Zij krijgen op dez®
wpze een „open vorming", ter voorbe
reiding op hun noviciaat, dat zij in Hel
voirt doormaken. Vierentwintig jongens
zyn thans in opleiding. Honderdenderüg
broeders van Sint Joannes de Deo wer
ken in ons land, of in de missie in de
ziekenverpleging of geven onderwijs i'1
de ziekenverpleging en in de para-me
dische beroepen.
HONGKONG - Op 3 september van het collectieve stelsel, dat ons
arriveerde by dageraad een lekke naar wy hoopten riik zou ma-
sampan veilig in de wateren van ken.
vF. i na een sdembenemende, Hiermee doelde hij op de laatste
nacnteHjke tocht langs de zwaarbe- collectivisatie in 1955. En wat hij
waakte ,tat. van communistisch met „moeilijkheid" bedoelde, was
c-nina. Het kleine scheepje kwam uit een belangrijke daling in het rijst-
-lan'een van de meer inkomen van zijn klein gezin, van
viucntbare landbouwdistricten langs ongeveer 700 pond per jaar tot ou
de kust, van een plaatsje dat ik het geveer 450 pond. Naast' dit verlies
„dorp van de woeste rivier" zal aan rijst ontstond er gebrek aan
noemen. Aan boord bevonden zich spijsolie, vlees en vis. Maar zij liiel-
een bejaarde boer laten we hem den hun varken, hun kippen en hun
Lao Mok noemen zijn volwassen lapje grond voor de groenteteelt. Op
zoon en vier buren uit hetzelfde die manier slaagden zij erin „zich
plaatsje er op de een of andere manier toch
ik neb Lao Mok en enkelen van doorheen te slaan." hoewel zü van
de anderen opgespoord en ik heb hun weinige bezittingen wat rnoes-
nun belevenissen vernomen met de ten verkopen om in 1957 aan vol
waardevolle hulp van een collega, doende voedsel te komen.
Kichard Woe van de Hongkong Stan- Toen kwam de „grote büeen-
dard. We ontdekten Lao Mok in een komst", vertelde Lao Mok, zijn stem
Kiem kledingmagazijntje, waar hij een dramatische klank gevend. In
zien nu een rijk man voelt met een juni 1958 verzamelde de leider van
salaris van nog geen vijftig gulden hun collectieve boerderijen hen om
per maand, plus een strozak om op zich heen, om hun te vertellen wat
I® aj?,en TT1 drie rijstmaaltijden per voor een hemel op aarde zij zouden
t tut z,pn baas hem verschaft. kunnen bewerkstelligen door een
Lao Mok, een magere, maar taaie plattelandscommune te stichten. Al
gespierde Chinees, maakt een opge- het land, al de werktuigen, al de
wekte indruk, al ziet hij er ouder dieren en al de mensen ongeveer
uit dan hij is. Hij vertelde zijn be- 20.000 in getal werden bijeenge-
levenissen rustig, zich beperkend tot voegd in de nieuwe commune van
de reuen met hier en daar een vleug- het dorp aan de woeste rivier",
je Chinese humor of een ironische In de beginperiode, die zich ken-
opmerkmg Als het u misschien merkte door een aaneenschakeling
moeilik zal vallen dit verhaal te ge- van grote beloften, waren de ver
loven, hou dan voor ogen dat het wachtingen nog hoog gespannen. Er
door de anderen bevestigd is. Het werd ruimschoots rijst verstrekt tot
is een verschrikkelijk verhaal, on- de gezamenlijke eetbarak gereed
opgesmukt en het is veelbetekenend, was gekomen. En de eerste maand
„„„ap Mok werd 44 jaar geleden ge- aten zij in die eetbarak „als groot-
hét „dorp aan de woeste grondbezitters in de oude tijd", zo-
en, tot ,het moment waarop als Lao Mok zich uitdrukte. Zolang
ran schemering in de sam- deze overdaad voortduurde, kon het
boorte?£w?r £"g' had blj z«" hun °ok «iet veel schelen dat men
bmiwoowüi'i n vr«chtbaar land- van hen 15 uur arbeid per dag ver-
bouwgebied langs een rivierbedding, langde.
een arme llndhonw^L" Vadf/ Was Terecht meenden zij, dat het staal-
dle z?lf Seen oventje in de achtertuin een slecht
jarige leeftijd trouwde®0 hSurdePook tlJdrovendgrapje was. Ze waren
hij een lapje grond van een van de
landeigenaren van het dorp.
