Burgemeester Peek hield Nieuwj aarsrede
Onze tijd wordt gekarakteriseerd door Huizinga's
tijdbeeld Jn de schaduwen van morgen
Balans-Opruiming
W. A. VERWAIJEN
Wat de Raad verder 1102:
behandelde
GEBRS. REEDIJK BETIMMERINGEN
Burgemeester Peek wierp een
blik voor- en achteruit
MONOPOLE TH EATER
Schiedam geporteerd voor neutrale
voorzitter van Rijnmondalthans in
de toekomst
Profiteer
OVER DE DAM
40.000
V-
Wat 1959 gaf en 1960 zal brengen
GARAGE WALDO
J
Nsc
Liclitmast omver
ZATERDAG 16 JANUARI 1960
PAiJii\A 3
Voor EEN AANDACHTIG LUISTERENDE raad heeft de burge
meester, mr. J. W. Peek, gisteravond zijn gebruikelijke Nieuwjaarsrede
gehouden. Zoals te verwachten viel, werd daarin bijzondere aandacht
gewijd aan de uiterst actuele kwestie van het bovengemeentelijke
bestuursorgaan „Rijnmond", hetwelk de supervisie op de ontwikkeling
Tan het Nieuwe Waterweggebied zal moeten gaan uitoefenen en waar-
°Ver nog steeds druk geconfereerd en geargumenteerd wordt. Naar wc
feeds schreven, hebben de burgemeesters van Rotterdam, Vlaardingen,
Maassluis en Rozenburg in hun gemeenteraden bereids het een en
aftder ter tafel gebracht, waarbij bleek, dat er nog steeds belangrijke
meningsverschillen bestaan en men buiten Rotterdam bevreesd is
Voor een te grote invloed en zelfs een overheersing van de „Koningin
van de Maas".
van onze
meubelen - gordijnen - cocos -
vloerbedekking enz.
Er is altijd wel iets voor U bij!
Complete woninginrichting
Hoogstraat 184-186, tel. 67581
Het gewijzigde wetsontwerp
Damwachter
'''•uw» sciiiedanisclie courant
.y
Op psychologisch terrein
Emotioneel
Op zichzelf heeft deze gedachte weinig
tegenkanting ondervonden. Centralisatie
wordt Riet steeds gebaseerd op machts
motieven, zij wordt ons ook wel opge
drongen door de feiten. De noodzaak
van een gecoördineerd beleid in dit dy
namische gebied is voor ieder bestuur
der een realiteit.
Niet verenigbaar
Voorlopig
Enige spraakverwarring
SCHIEDAM
Nijverheidstraat 26
Telefoon 65382
dingen të fixeren en bepatend te mS i verzorgden de ALGEHELE VERBOUWING en de BETIMMERINGEN
12 en 100 miljoen
Aog meer scholen
De woningbouw
Schiedammers zijn hokvaster
Zwaartepunt
c I T R O N
2 cv
.Ten deze heeft onze burgemeester een
e*gen standpunt ingenomen, daarbij er
Paar strevend, de partijen nader tot el
kander te brengen, speciaal inzake de
Positie van de voorzitter, welke door Rot.
erdam als van nature aan haar burge
meester toekomend wordt geacht, waar
tegenover andere gemeenten deze voor
ster als een neutrale persoonlijkheid
•Joor de Kroon benoemd wensten te zien.
Mr. Peek heeft een brede visie ontwik
keld en op de voor- en nadelen van de
verschillende figuren gesproken, welke
®an het in wording zijnde supercommu-
JA, VEERTIG DUIZEND auto's zijn in
hamburg reeds op de eerste dag van de
vorst thuisgebleven, lazen we dezer da-
Sen.
Wel, Hamburg is Hamburg, zal men
?®ggen. Maar ook hier in Schiedam heb
ben we toch kunnen merken, dat het op
de weg niet bepaald prettig rijden was.
het was soms beslist stil, zelfs in ons
Vfirkeerscaroussel, genaamd Koemarkt-
Plein.
Wij hebben daar af en toe bij de Hema
?ven staan te verkleumen bij het ver
keerslicht, dat kennelijk weer in de oude
stand is teruggebracht, zodat men ook
eedurende de enkele stille uren als voet
ganger wachten moet, terwijl er geen au-
°'s vallen te bekennen. Maar ja, het rij-
v?rkeer is oppermachtig en de voetgan-
een quantité négligeable
Trouwens, onze verkleuming maakte
m'kens plaats voor een warm gevoel van
J^aardering voor de verkeersagenten, die
P'-i De Kroon het verkeer regelden. Die
Rebben wat koude getrotseerd. Wanneer
dit bedenkt, valt alle wrevel over stop-
'chten weg
We hebben er één bijna willen vragen,
Poelang hij daar op die vlucht
heuvel aan alle kanten aan weer
ph wind blootgesteld, wel dienst deed.
Naar we durfden het niet. Wij hebben er
Timers niets mee te maken. Hij zou
°Ts dit in ambtelijke taal ongetwijfeld
shel duidelijk hebben gemaakt.
Enfin, ondanks alles gaat het verkeer
a°or. En al verstart en verstijft er veel
T" afgezien dan van de vogels in de vo-
®elshow die lekker warm zitten er
?aU toch altijd nog het een en ander te
Televen.
ri Zo schrokken we toch even toen we op
Pe Lange Haven langs de waterkant ge
halten zagen afgezet, alsof ze op het
jTint stonden te bezwijken. Nu ja we had-
Ten pas dat over die dijk in Amsterdam
..h'ezen. Ze zeggen wel, dat er onvoor-
j chtig geheid is, maar ons zit nog steeds
:,ets dwars en wel dat rapport over de na-
■Jalige invloed van het zware rijverkeer
J5 onze dijkwegen, dat bij Waterstaat
moet liggen, naar men ons influisterde,
ihssen twee haakjes, hebt u al gemerkt,
het water beter smaakt? Of drinkt
geen water. Maar Rotterdam gaat zijn
j?rieven verhogen.
^ar> is er de herrie om „Rijnmond,"
vaar onze burgemeester nu ook het zijne
jan heeft gezegd, daarbij klare wijp
Tnenkend.
En ten slotte, wat zegt u van die zee-
?aT gisteravond in de krant die zijn win-
Ndochter gaat uitverkopen?
nale bestuursorgaan inhaerent zijn. We
laten hier zijn betoog in den brede volgen
Het vraagstuk van het bestuur van de
stedelijke agglomeraties is niet nieuw.
Reeds voor de oorlog werd men hierme
de in de praktijk geconfronteerd, zij het
meer in het buitenland dan hier. Daar
kende men immers de organisatorische
problemen, welke ontstonden door de be
volkingsconcentraties in de miljoenen
steden. Maar deze problemen waren van
gans andere orde dan de bestuurstech-
nische moeilijkheden, welke zich in ons
land voordeden. Zelfs onze drie grote
steden vallen nog niet te vergelijken met
de enorme bebouwingscomplexen welke
elders zich tot hun huidige omvang ont
wikkelden.
Was dus voor de oorlog in ons land de
belangstelling voor dit facet van de be
stuurswetenschappen nog betrekkelijk
academisch, nadien is dit door een sa
menwerking van onderscheidene facto
ren anders geworden. Wij hebben als ge
volg van talrijke factoren het sein op on
veilig zien staan en zullen daarom voor
zichtig verder moeten gaan om de zich
mogelijk voordoende gevaren te vermij
den.
De problemen in ons land liggen anders
dan in de bekende voorbeelden van het
buitenland. Tracht men daar door ingrij
pende regelingen in bestaande verhou
dingen en omstandigheden een wijziging
ten goede, te brengen, hier gaat het in
eerste instantie om een leiding geven
aan de ontwikkeling, opdat deze harmo
nisch kan verlopen. Slechts ten dele is
dat een voordeel. Vaak is het gemakkelij
ker te zeggen hoe het niet moet dan hoe
het wél moet; wanneer men zijn voordeel
wil doen met elders opgedane ervaringen,
valt men in de verleiding om het andere
als een verbetering te beschouwen.
De lering uit de ondervindingen van
anderen is van zeer betrekkelijke waarde,
omdat de omstandigheden in ieder geval
weer anders zijn, een vergelijking met
het buitenland is ook hierom gevaarlijk,
omdat men zo licht de verhoudingen uit
het oog verliest. Men kan het begrijpen,
wanneer gezegd wordt, dat de grote
steden bestuurstechnische moeilijkheden
ondervinden, omdat het te besturen ge
heel zelfs in grote lijnen niet meer goed
te overzien is. Maar hieraan zijn 'wij in
Nederland nog lang niet toe; zelfs wan
neer men spreekt van een Randstad
Holland als van één geheel, dan nog kan
men niet spreken van een complex van
unieke grootte.
Welke door de commissie niet of niet een
stemmig zijn aanvaard.
Dit rapport zal in de plenaire vergade
ring van de daarbij betrokken gemeen
ten verder worden besproken. Dit aantal
gemeenten is sinds het begin van de be
sprekingen gedaald tot 25 door de ophef
fing van de gemeenten Nieuw-Helvoet
en Nieuwenhoorn. Voorts bestaat nog
twyfel over de vraag of ook Maasland
onder deze 25 wel thuishoort; in welke
richting gaat de oriëntatie van deze ge
meente: naar Rijnmond of naar het West-
land? Dit zal nog nader overwogen moe
ten worden.
De inhoud van het gewijzigde wetsont
werp kan als volgt worden weergegeven;
Ingesteld wordt een openbaar lichaam,
genaamd Rijnmond, dat zijn werkzaam
heden kan uitstrekken over het grondge
bied van de 24 of 25 gemeenten, gelegen
langs de Maas en de Nieuwe Waterweg
en op Voorne en Putten. Het is een doel
corporatie, dus een publiekrechtelijk li
chaam met een zeer bepaalde taak. Deze
taak is omschrijven in artikel 3 en omvat
de behartiging van de belangen inzake
de ruimtelijke ordening, de land- en wa
terwegen, het vervoer van personen en
goederen, de gas-, water- en elektrici
teitsvoorziening, de openluchtrecreatie,
de zuiverheid van water en lucht en ten
slotte de veiligheid van het verkeer te
water. Een beperking van deze taak vindt
men in artikel 5: Rijnmond treedt niet
in hetgeen van algemeen rijks- of pro
vinciaal belang is en onthoudt zich van
behartiging van belangen van uitsluitend
plaatselijke betekenis.
Omtrent de omschrijving van artikel
3 is veel te doen geweest; een groot deel
van de bezwaren kon worden opgevangen
door de belangen van uitsluitend plaat
selijke betekenis aan de werkingssfeer
van Rijnmond te onttrekken. Onder dit
voorbehoud kon men zich over het alge
meen wel met de opgesomde punten ver
enigen. Enkele gemeenten wensen de
industrialisatie hieruit te lichten, doch
de meerderheid kon zich wel verenigen
met de gedachte, dat het goed is de al
gemene lijnen tot een onderwerp van be
spreking in Rijnmond te doen zijn.
Alle gemeenten, die aan het overleg
hebben deelgenomen, met uitzondering
van Rotterdam, hebben zich afgevraagd
waarom de havens in de opsomming ont
breken. Het hele gebied van Rijnmond
wordt toch gekenmerkt door de havens,
zeer zelfs dat alle andere belangen
moeten worden beschouwd als daarom-
een gegroepeerd; de achtergrond en de
beweegreden van het intercommunaal
overleg is toch de dynamische ontwikke
ling van het havengebied geweest. Is het
nu juist de periferie in een gemeenschap
pelijke behartiging te betrekken, maar
de kern van de structuur en van het wel
zijn van het geheel daarbuiten te houden.
Deze vraag moet ontkennend beantwoord
worden.
Rotterdam voert voor zijn standpunt
een aantal argumenten aan: Eenheid van
beleid; ervaring in economische aange
legenheden, vaak in concurrentie met
andere, havens; lenigheid in beheer en be.
stuur om alle mogelijkheden te benut
ten.
Mijn inziens zijn deze argumenten
niet doorslaggevend: de redactie van het
wetsontwerp is ruim genoeg om aan
Rijnmond de gelegenheid te bicden van
de Rotterdamse ervaring en outillage ge
bruik te maken, zodat de overgang van
liet beheer zonder schokken kan verlopen.
Ook passen deze argumenten niet in het
1 naar voren worden gebracht door de
burgemeesters, die ambtshalve zitting
hebben in de raad.
Ik zie dus geen reden waarom het kie
zerskorps in 4 districten zou moeten
worden verdeeld. Nog minder reden zie
ik voor het daarnaast geuite verlangen,
dat voor bepaalde besluiten een gekwali
ficeerde meerderheid nodig zal zijn.
In het toezicht van Gedeputeerde Staten,
gecombineerd met een beroepsrecht van
elk der gemeenten op de Kroon, zie ik
voldoende waarborg tegen een te eenzij
dige en te ver gaande aantasting van de
gemeentelijke belangen.
Wanneer de raad van Rijnmond een
maal is samengesteld, kiezen de 45 geko
zen leden als dagelijks bestuur een colle
ge van gecommitteerden, groot 4 tot 7
personen, waarvan 1 lid, en indien het
aantal leden 7 bedraagt 2 leden, niet uit
het midden van de raad gekozen mogen
worden. Hier is dus een eerste stap ge
daan in de richting van de moderne ziens
wijze, dat het ook voor de lagere over
heid gewenst kan zijn deskundigen van
buiten de politiek aan te trekken om op
bepaalde terreinen van overheidszorg
de leiding op zich te nemen.
Burgemeester Peek: Op het nieuwe jaar.
OngMnrf "V" 'v h'wrtnm er ntmtrmtm
82ste Jaargang No. 24188
DAM 1 8
SCHIEDAM
TELEFOON 66152
POSTREKENING NR. 5 9 0 9 4 3
advertenties
f 0.15 per mm-hoogte. Bij contract
speciale tarieven,.
ingezonden mededelingen
f 6.30 per mm-hoogte. Bij contract
speciale tarieven.
KAMPIOENEN
tot, 20 woorden f 0.50 bij vooruitbe-
tairtng. ilk woord meer 3 ct. Maxi
mum 60 woorden.
«—O—*
advertentie-orders worden
s*oten en uitgevoerd overeenkomstig
Regelen voor het Advertentie
man.
ABONNEMENTEN
7-40 per kwartaal, f 2-54
"Mand en f 0.59 per week.
per
Het zijn daarom niet in de eerste plaats
de bestuurstechnische problemen, welke
de bestuurlijke moeilijkheden van onze
stedelijke agglomeraties vormen. Mis
schien met enige eenzijdigheid, maar
niet geheel onjuist, kan men zeggen, dat
de moeilijkheden hier voornamelijk op
psychologisch terrein liggen.
De doorbreking van de oude verhou
dingen, het afstand moeten doen van een
taak, welke men steeds heeft gezien als
onvervreemdbaar te behoren tot het
rayon van het gemeentebestuur, en niet
het minst de bezorgdheid over de ver
zorging van de belangen van de eigen
bevolking in het grote geheel, dit alles
doet de gemeentebesturen vaak huiverig
staan tegenover nieuwe gedachten. Voeg
daar dan nog bij de moderne ideeën over
burgerzin en de afstand tussen bestuur
en bevolking, een vraagstuk waarmede
ieder bestuurder worstelt, en het is duide
lijk dat men de complexvorming met gro
te zorg gadeslaat en naar eigen inzicht
tracht te redden hetgeen als reële waar
de aan ons is overgeleverd. Voor hen,
die zo denken, gaat het er dus om een
modus te vinden, waarin aan de histori
sche waarden zoveel mogelijk recht wordt
gedaan zonder dat men bij de ontwikke
ling ten achter blijft.
Spr. ging vervolgens na, hoe sinds 1922
voor de bestuurlijke problemen in het
Waterweggebied de gedachten zijn uitge
gaan naar het creëren van een nieuw
publiekrechtelijk lichaam, dat op ver
schillend gebied de tot dusverre aan de
gemeenten toevallende taak zal overne
men en in den vervolge behartigen.
Vervolgens merkte hij op, dat de schep
ping van een gebiedscorporatie in dit ge
meentelijk reeds opgedeelde gebied niet
mogelijk is zonder wijziging in het grond
wettelijk systeem. Een gemeenschappelij
ke regeling kan slechts op beperkt ter
rein worden toegepast en zal dus na oen
zekere aanloopperiode to weinig mogelijk
heden bieden voor verdere ontwikkeling
en coördinatie. Zo is de gedachte gegroeid
van een doelcorporatie met een breed op
gezet werkterrein.
Slechts de mate van centralisatie en
de organisatie van het samengaan bren
gen nog verschil van mening. Men zal
dit moeten aanvaarden. Zoals spr. reeds
in de aanvang heeft gezegd: de problemen
worden niet alleen intellectueel benaderd,
maar ondanks dc beste bedoelingen ook
enigszins emotioneel, en dat maakt het
bereiken van e<m alles omvattende eens
gezindheid illusoir. Om hierin een uit
weg te vinden is besloten tot de indie
ning van een rapport, waarbij de afwij
kende meningen als kanttekeningen zijn
vermeld.
Spr. ging hierop nader in en vervolgde:
Zoals ik reeds bij de begrotingsbehande
ling heb medegedeeld, is ook omtrent het
wetsontwerp PrinsSimons de bestuurs
commissie niet tot een eenstemmig be
sluit kunnen komen; na ampele gedach-
tenwisseling bleken de verschillende
standpunten niet in overeenstemming te
kunnen worden gebracht. Daarom is
men gekomen tot een rapport, waarin
het wetsontwerp werd opgenomen met
de wijzigingen, waarover npn-'-mmig-
heid bestond, en daarnaast dc i i,
kader van de gevoerde besprekingen:
daarbij is toch van Rotterdamse zijde
bij herhaling betoogd, dat men zich niet
door psychologische weerstanden moest
laten weerhouden de beste oplossing te
kiezen; het komt mij voor, dat juist op
dit punt Rotterdam uit gevoelsoverwegin
gen de meest logische constructie om
trent de taak van Rijnmond verwerpt.
Werkelijk, ik heb begrip voor deze over
wegingen; de havens zijn Rotterdams
trots en glorie. Maar waarom wordt
van andere gemeenten wél gevraagd hun
trots en glorie in te brengen in het grote
geheel?
Geeft dit geen voedsel aan de gedach
te. dat Rotterdam, dat in Rijnmond een
overwegende rol zal gaan spelen, al deze
andere belangen dienstbaar zal maken
aan het belang van zijn havens? Het is
mijn vaste overtuiging dat de opzet van
Rijnmond gemakkelijker zou zijn aan
vaard, wanneer niet zo stijf zou zijn
vastgehouden aan een splitsing van de
in te brengen belangen, welke niet ge
rechtvaardigd wordt door de door de
gemeenten gezamenlijk te bereiken doel
einden. De verwijzing van Rotterdam
naar de mogelijkheid om in de toekomst
de havens in te brengen, wanneer Rijn
mond over de te verwachten kinderziek
ten zal zijn heengegroeid, is naar het
mij voorkomt slechts een doekje voor het
bloeden; de thans aangevoerde argumen
ten tegen de inbreng zullen ook dan nog
volledig gelden. Wanneer Rotterdam al
leen bezwaren had tegen een te vroegtij
dig overdragen van de havenexploitatie,
zou het gerust kunnen zijn. Want niemand
denkt thans aan de wenselijkheid om de
havens op korte termijn aan Rijnmond
over te dragen. Bovendien zal Rotter
dam de bepaling van dit tijdstip in eigen
hand hebben, omdat een besluit hiertoe
in de Rijnmondraad nooit zonder mede
werking van de Rotterdamse leden zal
kunnen worden genomen.
Wat de voorgestelde bestuursorgani
satie betreft, merkte spr. op: Ik geloof
dat de constructie ervan nodeloos inge
wikkeld is en eigenlijk het gebrek heeft
van een foutief uitgangspunt. Het gaat
er niet om de thans bestaande verhou-
Met een vijftal collega's kan ik mij
met deze suggestie niet verenigen, om
dat deze afwijkt van ons bestaand demo
cratisch stelsel.
Immers, de bestuursconstructie van
Rijnmond is opgebouwd naar analogie
van de Gemeentewet. Wil men deze nieu
we gedachte aanvaarden, dan zal deze
eerst in deze wet moeten worden geïn
corporeerd. Zolang dit niet is geschied,
lijkt het mij ongewenst hiermede een
proef te nemen in het Rijnmondorgaan
en zulks te meer, omdat het mij niet twij
felachtig voorkomt, dat onder de 70 leden
van de Rijnmondraad voldoende geschik
te figuren voor de vervulling van een
functie in het Dagelijks Bestuur zullen
beschikbaar zijn.
De voorzitter van de raad is ambts
halve voorzitter van het college van ge
committeerden. Artikel 11 van het wets
ontwerp legt vast, dat deze functie wordt
uitgeoefend door de burgemeester van
Rotterdam. Hiertegen is veel verzet ge
rezen; de tegenstelling tussen grote stad
en de omgeving doet zich hier weer gel
den. Zij zijn dan ook uitgesproken voor
standers van een benoeming van de voor
zitter door de Kroon.
Rotterdam verdedigt de huidige redac
tie van het artikel, omdat het zo de meest
vruchtdragende samenwerking verwacht;
voorts wijst het erop, dat Rotterdam
drie kwart van het totaal aantal inwo
ners telt; en tenslotte wordt de personele
unie als een voordeel gezien, omdat het
in de verwachting ligt, dat Rijnmond her
haaldelijk een beroep zal moeten doen op
de Rotterdamse gemeentelijke diensten
king van Rijnmond. Daarom kan er be
ter enige afstand bestaan tussen de ge
meenten en Rijnmond. De bepalingen
van de Gemeentewet, die beogen zoda
nige afstand te scheppen tussen de ge
meente en het hoger gezagsorgaan, zijn
niet zonder reden neergeschreven (het is
nl. onmogelijk de functie van commissa
ris der Koningin te verenigen met die
van burgemeester); een personele unie
tussen verschillende gezagsorganen is
nimmer aanbevelenswaardig. Dat de ge
meente Rotterdam drie kwart van het
aantal inwoners omvat, is in dit opzicht
van geen belang, pleit eerder voor het
standpunt van de meerderheid, omdat
deze in de personele unie een verlangen
naar groter invloed kunnen zien dan
Rotterdam reeds heeft door de nume
rieke meerderheid in het kiezerskorps.
Hetzelfde geldt voor het argument, dat
Rijnmond herhaaldelijk een beroep zal
moeten doen op de gemeentelijke dien
sten van Rotterdam; dreigt hier niet het
gevaar dat de gemakkelijkste weg wordt
gekozen en verzuimd wordt de andere
gemeenten in te schakelen wanneer dit
mogelijk is?
De Rotterdamse argumenten komen
mij dan ook niet bepaald gelukkig voor.
Het is daarom uit geheel anderen hoofde
dat ik mij met een voorlopig samenval
len van beide functies- met de personele
unie, kan verenigen. Het is onloochen
baar dat de wieg van Rijnmond niet is om
ringd met blijde gezichten; het nieuwe
openbaar lichaam wordt aanvaard als
door de omstandigheden opgedrongen,
maar men wacht de ontwikkeling af al
vorens het zijn sympathie te geven. Wel
nu, voor deze ontwikkeling moet aan
Rijnmond een eerlijke kans gegeven wor
den. Het is te verwachten, dat de nieuwe
regelingen zullen ingrijpen in de gemeen
telijke bevoegdheden en zich zullen groe
peren rondom het centrale punt: de tech
nische en economische ontwikkeling van
het gebied rondom de Maas en de Nieu-
den geforceerd door het aantrekken van
verschillende taken, terwijl dc tijd daar
voor nog niet rijp is. Zulks zou een fu
neste gang van zaken zijn.
Zeker, er zal een moment komen, waar
op zal blijken, dat het werk. verbonden
aan het ambt van burgemeester van
Rotterdam, en het voorzitterschap van
Rijnmond in één hand te zwaar wordt.
Ik' denk dan aan de tijd, waarin Rijn
mond ook uitvoerende apparaten zal heb
ben gekregen en waarin het college van
gecommitteerden en de Raad veelvuldig
zullen moeten vergadering. Ik heb 't ge
voel, als ik dit overdenk, dat aan Rijn
mond een vrij lange groeitijd zal moeten
worden gelaten. Nu weet ik wel, dat te
genwoordig alle ontwikkelingen zich snel
voltrekken en daarom zullen wij hier
waarschijnlijk niet moeten denken aan
een fase van enige decennia, maar toch
wel aan een aanloopperiode, die zeker
vijf tot tien jaar zal duren.
Op grond van deze overweging geef ik
er de voorkeur aan, dat voorlopig de bur
gemeester van Rotterdam voorzitter van
Rijnmond zal zijn en daarom heb ik
voorgesteld aan artikel 11 een tweede
lid toe te voegen, inhoudende dat bij al
gemene maatregel van bestuur bepaald
kan worden, dat de voorzitter door de
Kroon kan worden benoemd, zulks om
te voorkomen, dat wanneer het tijdstip
van scheiding van de beide functies zal
zyn aangebroken, hiervoor de langdu
rige en omslachtige procedure van een
wetswijziging zal moeten worden ge
volgd.
Mr. Peek besprak, na deze even inte
ressante als belangrijke opmerkingen,
weerklank zullen vinden, de interne or
ganisatie van Rijnmond erop wijzend,
dat de mogelijkheid geschapen is, om het
ambtenarenkorps er van beperkt te hou
den.
„Ik verwacht", aldus spreker, ,-voor
de toekomst een zelfstandig openbaar li-
Naar het mij voorkomt heerst hier eni.
ge spraakverwarring. De Rotterdamse
argumenten hebben in hoofdzaak be
trekking op de verhoudingen gedurende
de eerste jaren, terwijl men aan de an
dere zijde te veel in de toekomst ziet zon
der zich te realiseren hoe men tot die
toekomst groeien moet. Vandaar dan
ook dat beider argumenten langs elkaar
been gaan en de kloof eerder breder ma
ken dan overbruggen. Ik meen, aldus
mr. Peek, dat het principiële gelijk bij de
meerderheid ligt.
De gemeentebesturen worden op diver
se punten afhankelijk van de medewer-
Men3 kan' zijn ogen niet sluiten voor hetchaam met een boven en buiten de .c
feit, dat, hierbij steeds Rotterdamse be- meentebesturen scande joomtter en
langen zullen worden ontmoet. Voor een m~-,eetnlt.If1"»mtfl'npn nPr nn'w'kl-V
goede ontwikkeling van Rijnmond is hetl Dlt stelt de grote lijnen to on. -
nu van het hoogste gewicht, dat de belan- ling zoveel doenlijk vast en laat de plau1
gen van Rijnmond en Rotterdam in eerste
instantie gecoördineerd worden. Wan
neer reeds in het beginstadium de lei
ding zou komen te berusten bij een door
de Kroon benoemde voorzitter, dan zal
men aanstonds het verschijnsel consta
teren, dat deze zal trachten met al de
kracht die in hem is aan zijn zaak en die
van Rijnmond zoveel mogelijk inhoud te
geven, met het gevolg, dat Rijnmond
zich niet geleidelijk en harmonisch zal
ontwikkelen, maar dat de groei zal wor-
selijke uitvoering zoveel mogelijk aan
de gemeentebesturen over, maar houdt
de uitvoering van projecten van meer
dan plaatselijke betekenis in eigen hand.
Hij besloot met vast te stellen, dat de
nieuwe ontwikkeling in vele gemeenten
dieper zal ingrijpen dan in Schiedam.
Zijn gedocumenteerd en weldoordacht
betoog was door de raadsleden met dc
grootste aandacht beluisterd en hem viel
een langdurig, erkentelijk applaus ten
deel.
In zijn antwoord als oudste raadslid is het goed thans in het openbaar uit te
op de Nieuwjaarsrede van de burgemees-1 spreken, dat wat in Schiedam tot stand
ter, heeft de heer H. M. Willemse (K.V. wordt gebracht, onze bewondering en
P.)' zijn voldoening geuit over hetgeen er1 vreugde dubbel en dwars waard is.
in het jaar 1959 in Schiedam tot stand is
gebracht. „Het aantal gereed gekomen
werken mag ons met trots vervullen", zo
zei de heer Willemse. Slechts zelden
wordt de voltooiing van ondernomen wer
ken met veel gedruis gevierd en daarom
voor de verdere ontwikkeling; het is j van het
we structuur in het gebied der samen
gaande gemeenten. De belangen der af
zonderlijke gemeenten kunnen steeds
juist de bedoeling te komen tot een nieu.
Bij de aanvang van zijn grote Nieuw
jaarsrede heeft de burgemeester de le
den van de gemeenteraad zijn beste wen
sen aangeboden en na zijn beschouwing
over „Rijnmond" een overzicht gegeven
van het afgelopen .jaar en van hetgeen
voor 1960 verwacht mag en gedaan
moet worden.
Nu het jaar 1959 verstreken is kunnen
wij zeggen, dat onze arbeid in het verle
den bepalend is geweest voor de uiterlijke
vorm van onze plaatselijke gemeenschap
Na het verstrijken van de Tweede We
reldoorlog had Schiedam twee grote pro
jecten op zijn program staan: de bouw
van een stadhuis en de bouw van een
ziekenhuis. In de daarop volgende jaren
bleek echter, dat aan de verzorging van
andere belangen de voorrang moest wor
den gegeven. Ik noem hier met name de
woningbouw. Sinds 1946 zijn rond 4300
woningwetwoningen gebouwd en ruim
1000 particuliere woningen; de met deze
bouw gemoeid zijnde bedragen alsmede
straataanleg, recreatie en grondverwer
ving voor de verdere stadsuitbreiding
maakten het lange tijd onmogelijk aan
de realisatie van andere plannen te begin
nen.
Wanneer men beseft, dat alleen al het
nieuwe recreatiegebied circa 12 miljoen
gulden heeft gevraagd, wie daarbij optelt
de 5 miljoen gulden, nodig voor de ont
sluiting van Nieuwland en dat doet in de
wetenschap dat alleen de stichting van de
nieuwe woonwijken een bedrag heeft ge
vraagd dat de 100 miljoen gulden verre
overschrijdt, die zal moeten erkennen
dat er geen gelegenheid is geweest om
te denken aan de vervulling van wensen,
welke niet van de grootste urgentie wa
ren.
In deze situatie begint nu langzamer
hand verandering te komen. Enerzijds
zijn een aantal werken tot stand gebracht,
welke voor een lange reeks van jaren hun
plaats in onze samenleving zullen be
houden, waaraan dus in de thans te on
derkennen toekomstw einig of niets ver
anderd zal worden, anderzijds doet de
groei van de gemeente èn 't enkele tijds
verloop de noodzaak toenemen om ook
de plannen van de tweede orde te reali
seren.
In deze ontwikkeling vormt het jaar
1959 'n belangrijke fase. In dit jaar toch
kwam de uitvoering van een aantal
grote kapitaalswerken gereed, welker aan
wezigheid in de toekomst niet meer onge
daan gemaakt kan worden. Met name
denk ik hier aan de spoorwegwerken, .weL
ke hun voltooiing naderden: de beide
spoorbanen zijn omhooggebracht en een
vijftal viaducten is gereed gemaakt. Het
meest spreekt hier wel de opheffing van
de overweg in de Overschiesestraat: op
30 september zijn onder gejuich de spoor
bomen buiten gebruik gesteld; een grote
last voor het verkeer en een bron van
tijdverlies en ergernis is hierdoor weg
genomen. Daarnaast is de smalle over
weg in de Schiedamseweg vervangen door
de ruime spoorwegkruising in de Nieuwe
D: mlann.
Voorts ken hier genoemd worden de
l: Si'iilsli'i- mét dc
behorende werken, te weten de aanleg
van een nieuwe buitenwaterkering aan de
noordoostelijke oever van de Wilhelmina-
haven; dit gedeelte van onze dijken vol
doet thans aan de hoogste eisen.
Het Beatrixpark is in het voorjaar
geopend en bracht aan de bevolking een
waardevol recreatiegebied als vervan
ging van het inmiddels buiten gebruik ge
stelde Sterrebos. De verlengde Maas
boulevard vond een waardige afsluiting
in het met medewerking van de gemeente
gestichte café-restaurant „Europoort", dat
reeds in het eerste jaar van zijn bestaan
duizenden bezoekers van buiten de stad
tot zich heeft weten te trekken. Het op
gaand sier-element nabij dit gebouw, ons
geschonken do-or een milde gever, ver
leent aan het rivierfront van Schiedam
een eigen en karakteristiek silhouet. Een
nieuw accent krijgt dit silhouet, wanneer
in 1960 de toren van de thans in uit
voering zijnde Gereformeerde kerk van
verre over Maasboulevard en rivier zicht-
baas zal zijn.
Het Balkengat werd gedempt en een
nieuwe jachthaven geeft een apart ca
chet aan het aldus vergrote recreatie
gebied langs de Maas.
T>e grond tussen de Oude Dijk en de
Schie verkreeg zijn definitieve bestem
ming als industrieterrein en wordt thans
als zodanig in gebruik genomen. Hierme
de heeft thans ook het laatste gedeelte
van de Oude Dijk zijn landelijk karakter
verloren: het eerste gedeelte, het stuk
tussen de vroegere Damlaan en de spoor
weg, is geneel opgegaan in net nieuwe
stratenplan. In verband .hiermede diende
het woonwagenkamp te verdwijnen. De
uitbreiding van onze stad wordt hieraan
duidelijk gedemonstreerd; ongeveer 10
jaar geleden kon het woonwagenkamp
aan de Buitenhavenweg niet langer ge
handhaafd worden; het werd toen over
gebracht naar de oude Dijk, in landelijke
dreven, ver van de bebouwde kom. Thans
was de bebouwing het kamp wederom
genaderd en weer moest het verplaatst
worden: aan de Schiekade is een plaats
gevonden en een nieuw kamp is ingericht
dat tevens aan hogere eisen voldoet.
In 1959 is onze stad een drietal grote
schoolgebouwen rijker geworden; de ge
meentelijke ulo-school verrees op de lege
plaats aan de St.-Liduinastraat, waar
vroeger de Ambachtsschool stond: de
Christelijke Technische School kreeg
een eigen gebouw aan de Nieuwe Dam
laan; als een voorbeeld van een gelukkig
samengaan van moderne bouwmethoden
en esthetische vormgeving ontstond de
prof. dr. Gunningschool in Nieuwland.
Het lokalengebrek van het gewoon lager
onderwijs in die stadswijk is hierdoor voor
het moment iets minder nijpend
geworden, maar de woningbouw gaat
door en zo zullen ook in 1960 vele kin
deren in Nieuwland een plaats in de
school vragen; er zullen daarom daar
nog enige schoolgebouwen moeten verrij
zen voordat een zekere evenwichtstoe
stand ter plaatse is bereikt.
Het vertrek van vele gezinnen van dc
'T- stad mar de "ipuwe woningen deed
i f._. fcilert .-'ibinding van
Nieuwland met het centrum van Schie
dam toenemen. Een belangrijke verbe
tering is verkregen door de aansluiting
van de Nieuwe Damlaan aan de Nieuwe
Haven, waarvan al aanstonds een druk
gebruik wordt gemaakt; een verdere ver
betering zal eerstdaags worden verkre
gen. wanneer de nieuwe Spoelingbrug
een directe verbinding tot stand zal bren.
gen met de Groote Markt.
De woningbouw vond onverminderd
voortgang; 436 woningwetwoningen kon
den worden betrokken, terwijl 239 wonin
gen in de vrije sector werden opgeleverd.
Daarentegen werden 122 woningen aan
hun bestemming onttrokken, zodat de
woningvoorraad vermeerderde met rond
550. Zoals ik u reeds bij de behan
deling van de begroting heb medegedeeld,
zullen ook in de komende jaren vele wo
ningen aan hun bestemming worden ont
trokken; de stadsontwikkeling is thans
in een stadium gekomen, dat een aan
tal werken moet worden uitgevoerd en
daarvoor bestaande bebouwing moet ver
dwijnen. Ik denk hier met name aan de
Proveniersbrug en aan de doortrekking
van de Prof. Kamerlingh Onneslaan.
Voor het overgrote deel gaat het om
verouderd en vaak ook vervallen opstal
len, zodat wij hierover niet behoeven te
treuren, wel stelt de noodzaak om voor
de bewoners vervangende woonruimte te
vinden het Bureau Huisvesting voor las
tige en soms delicate problemen, doch
ook deze moeilijkheden zullen overwon
nen worden.
Het arbeidsveld van Bureau Huisves
ting vertoont nog geen neiging tot in
krimpen. Het aantal inschrijvingen neemt
nog altijd toe, zij het ook in een vrij lang
zaam tempo. Schijnbaar is het in tegen
spraak met het in de laatste jaren z
ker behoorlijke tempo van de woning
bouw. Verschillende factoren spelen hier
een rol. Vooreerst is er bij enige groepen
maar een kleine geneigdheid om te
verhuizen, of beter gezegd om snel een
woning te aanvaarden.
De moeilijkheden, verbonden aan het
verkrijgen van een andere woning, doen
velen afzien van een verhuizing of van
het aanvaarden van een tussenoplossing
met de wetenschap, dat men over enige
jaren toch weer weg moet. Daarnaast
speelt ook een zekere voorkeur voor
vooroorlogse woningen nog 'n rol. Zo is
een toestand gegroeid, dat velen wel
verhuizen willen en dus ingeschreven
staan, maar door de beperking van het
terrein hunner keuze niet vlug tot ver
huizen komen. Daaruit is wellicht te ver
klaren, dat ondanks de groei van de be
volking sinds de oorlog met omstreeks
30 pet. het aantal verhuizingen binnen
de gemeente ongeveer de helft bedraagt
van voor de oorlog.
Naast dit alles is ook een verlaging
van de huwelijksleeftijd waar te nemen:
bedroeg de gemiddelde leeftijd van bruid
en bruidegom in 1949 nog respectievelijk
26.1 en 29,5. in 1959 waren deze gemid
delden gedaald tot 24,3 en 27,7 jaar, dus
voor beide partners met rond 1.8 jaar.
Ook deze factor heeft een vergrote vraag
naar woonruimte gebracht en daar kan
niet altijd op korte termijn in worden
voorzien. Wie beseft, dat 8'2 pet. van
de huwenden de 20-j. leeftijd nog niet
heeft bereikt en 65 pet. nog niet de 25-jari_
ge leeftijd zal dit kunnenb egrijpen en
billijken.
Nog steeds ligt het zwaartepunt van de
woningbouw in Nieuwland. Door finan
cieringsmoeilijkheden dreigde de harmo
nische groei van deze stadswijk verstoord
te worden toen de plannen voor de
bouw van een winkelcentrum langs de
Monseigneur Nolenslaan niet konden wor
den uitgevoerd. Gelukkig is thans een
modus gevonden om deze plannen, zij het
in enigszins gewijzigde vorm, tochi tot
werkelijkheid te brengen; een open plek
tussen de bebouwing heeft hiermede haar
definitieve bestemming verworven.
Een niehw en apart accent zal deze
woonwijk het volgend jaar verkrijgen,
wanneer het weldra in aanbouw zijnde
Rooms Katholiek kerkgebouw zal zijn
voltooid, de gelovigcn oproepend tot be
zinning en aanbidding. IVant zonder re
serve kan men stellen, dat het. gemeen
schapsleven eerst tot volle ontplooiing
kan komen, wanneer de mens niet al
leen in zijn maatschappelijke behoeften
kan voorzien maar ook het voedsel voor
de geest kan vinden.
De bevolking is dit jaar met ruim 1000
zielen toegenomen; de grens van 80.000
is gepasseerd. Ik spreek hier van grens,
omdat het de Gemeentewet is, die aan
het bereiken van de 80.000 consequenties
verbindt; 37 leden zal de gemeenteraad
tellen de e.v. verkiezingen en
huisvestingsprobleem met vernieuwde
hiermede dringt zich een reeds bestaand
kracht naar voren. Laten wij hopen, dat
de plannen voor de bouw van een nieuw
stadhuis zonder vertraging of tegenslag
verder kunnen worden ontwikkeld.
Dit geldt niet alleen voor het stad
huis. dit geldt voor het gehele terrein
van onze werkzaamheden. Voor de wo
ningbouw in 1960 en 1961 is de ^plaats
reeds aangewezen; de bruggenbouw kent
twee grote objecten, de Proveniersbrug
en de Poldervaartbrug, waaraan met
kracht wordt gearbeid; de plannen voor
het gemeenteziekenhuis moeten in dit
jaar gereed komen en tenslotte zal - de
baan van rijksweg 20 in onze gemeente
duidelijker gemarkeerd worden. Op een
tiental plaatsen kruist deze baan onze
straten en wegen. De 15 viaducten
van spoorweg en rijksweg benevens een
tiental grote bruggen voor het zware ver.
ker zullen aan het stramien van ons
wegennet een grote mate van vastheid
geheven, zodat ingrijpende wijzigingen
zich niet snel kunnen voordoen.
Uit dit alles komt duidelijk naar voren,
dat buiten de woningbouw de inhoud van
't gemeentelijk beleid sterk zal verande
ren. In de verstreken jaren lag de nadruk
op het verkeer en de recreatie, in de
komende jaren zal de volksgezondheid
in het middelpunt staan: ziekenhuis en
bejaardenzorg. Ik zeide reeds in de aan
vang. dat de taak van de gemeente in
principe onbegrensd is. Daarom is het
niet zo heel erg. wanneer diverse ge
meentelijke taken door andere instanties
(o.a Rijnmond) worden overgenomen.
Want- steeds komen nieuwe punten naar
voren, waaraan het gemeentebestuur in
de toekomst zijn aandacht en werkkracht
kan wijden.
De chauffeur W. v. d. E. uit Noord-
wijk reed gistermiddag op de Vlaar-
dingerdijk ter hoogte van de werf
Wilton-Fijenoord een lichtmast omver,
toen zijn auto plotseling moest remmen
voor een stoppende autobus.
Een opmerkelijk punt in de nieuwjaars
rede van de burgemeester vond spreker i
de verklaring, dat het beleid van het ge
meentebestuur zich zal wijzigen: tot dus.
verre was de grootste aandacht geves
tigd op het verkeers- en recreatiepro
bleem. maar in de toekomst zal speciaal
de gezondheidszorg de volle aandacht
van B. en W. alsmede van de raad op j
zich gevestigd zien.
Als lid van de verkeerscommissie vroeg
spr. echter blijvende aandacht voor de
nog bestaande verkeersvraagstukken; al
zijn de grote lijnen getrokken, in details
is nog veel te wijzigen en aan te passen.
aldus de heer Willemse. Dat ook de moei
lijkheden met de huisvesting overwonnen
zullen worden stemt tot vreugde maar
spr bracht nogmaals de moeilijkheden
voor de grote gezinnen onder de aandacht
van college en raad, hierbij de hoop uit
sprekend, dat ook voor hen in de nabije
toekomst passender nieuwe woningen be
schikbaar zullen komen. De heer Willem
se zei tevens met voldoening te hebben
vernomen dat het gemeentebestuur de
taakoverdracht aan „Rijnmond" niet j
ziet als een aanleiding om zijn arbeid voor
onze burgerij te verminderen, maar reeds
naar nieuwe terreinen uitziet, waarop het
algemeen welzijn kan worden gediend
Hij besloot met het uitspreken van de
wens, dat het college en raad ook in 1960 i
in prettige en harmonische arbeid moge
samenwerken, tot heil van ons dierbaar
Schiedam.
Nieuwland ligt achter de Schie.
Desgevraagd heeft wethouder v. d. i
Berg de reden verklaard waarom door
Gedeputeerde Staten goedkeuring werd:
onthouden aan het plan tot onteigening
van het blok panden. Lange Kerkstraat.
Kreupeistraat en Boterstraat. Het ver
zoek hiertoe werd destijds ingediend bij
het algehele plan „Nieuwland" maari
G. S. eisen een concreet plan over de sa
nering ter plaatse. Binnen een half jaar
zal hetzelfde plan dan ook opnieuw wor-i
den ingediend, aldus de wethouder, maar
dan op basis van het stadsplan.
In alle scholen onderzoek
naar brandveiligheid.
Het ingediende voorstel tot het verlenen j
van een krediet van 8.000.- t. b. v. de
brandbeveiliging van de Jan Ligthart-:
school waaraan de raad goedkeuring ver-:
leende zal leiden tot het instellen van een
onderzoek op alle plaatselijke scholen.
Mogelijk dat ook bij andere scholen het
nemen van beveiligingsmaatregelen nood.;
zakelijk is. Dit verklaarde de wethoudef
van Onderwijs, de heer Sabel op eet
door de heer Collé gestelde vraag.
Het bejaardenonderzoct
kost bijna 50 mille.
Met uitzondering van de heer W. Kok
(C H.U.) kan de raad zich verenigen met;
het voorstel 46.500.. uit te trekken voor
een in de gemeente in te stellen bejaar-j
denonderzoek door het „E.T.I." De heer
Kok zag dit bedrag liever besteed aan
meer directe ontlasting van het pro-j
bleem De heer Dominicus (A.R.) was
van mening, dat deze kosten door het;
Rijk gedragen moeten worden, aange
zien hiermede maatschappelijk werk
verricht wordt. Wethouder Sabel achtte:
de bejaardenzorg een vraagstuk waarover:
niet lichtvaardig gedacht mag worden Het i
weliswaar kostbare onderzoek is nood-;
zakelijk om te voorkomen dat dit urgente
probleem op de verkeerde wijze wordt;
opgelost. Het zal inderdaad een jaar du
ren alvorens het rapport gereed is, maari
dan zullen er ook inzichten naar voren ko
men. die mogelijk naar een snelle op
lossing van- het bejaardenprobleem zul
len leiden.
benzineverbruik 1.18)
VRAAGT UKMDNS'I'KSTIE
SINGEL 11-45 - SCHIEDAM
Otficieei agent voor Schiedam
Vlaardingen - Maassluis -
Hoek van Holland
TELEFOON 64.65.0 (3 HJnen)
