Rotterdam, stad en haven
nieuw (Bift) Mysterie
met „REAKTIE"-INKT
met „REAKTIE -IN
Onvriendelijke
bewondering en
een lezing
U kunt de eerste zijn/ die een balpen zonder
dop of drukknop uit uw zak haalt - schrijft -
en hem dan direct weer bij u steekt - zonder
enige voorzorgsmaatregel
Het gewicht van het pakje is 225 gram. Hierdoor kan het voorkomen
dat u een enkele keer 5 of 7 filets aantreft.
Stevige stad
Handel met Europa
Duitslands aandeel
De gratificatie
Met
vervangbare
stift.
De losse vullingen
Reaktie-inkt kosten
slechts 45 cent
(ook geschikt voor
BIC-CLIC
en SUPER-BIC)
Vandaag is de balpen volwassen, geworden. Wij zijn het
(toch al niet perfecte) drukmechanisme ontgroeid. In de
plaats daarvan introduceert BIC, de grootste balpen-
fabriek in Europa, de revolutionaire „Reaktie"-inkt.
ZONDER
MECHANISME!
De oplossing van het mysterie:
oppervlakte-spanning
Be chemici van BIC zijn er in geslaagd
een soepele, heldere inkt samen te
stellen met sterk verhoogde oppervlakte
spanning. Als de balpen niet wordt
gebruikt trekt de inkt zich terug op het
kleinst-denkbare oppervlak - in het
reservoir dus. U mag een loupe ge
bruiken: de hele schrijf punt is vrij van inkt!
In een kader van afbraak zien wjj
een stukje van de toekomstige bou
levard Westblaak, waar de nieuw
bouw tot staan is gekomen voor
een wand van de „oude ring", die
het vernieuwde centrum omgeeft.
Maar die ring zal weldra worden
doorbroken om de Westblaak door
te trekken naar de Ecndrachtsweg-
Westersingel om het verkeer te
verwerken, dat over enkele jaren
de Coolsingcl moet mijden. Immers
daar zal gegraven worden om er
een metro-buis te leggen.
ROTTERDAM, 27 januari Met een
nummer van „The Manchester Guardian"
van 22 januari in zijn zak hebben wij
vanavond in de Flevo-zaal van het Twaalf
Provinciënhuis zittpn luisteren naar de
Rotterdamse gemeentesecretaris, de heer
J. Hasper, (Re aan n.-.r.aerd daar
aanwezige leden van de Havenvereni
ging „Rotterdam" iets vertelde over het
bestuur van stad en haven.
Nieuws vertelde de gemeente-secretaris
niet, maar wel tekende hij het werk. wat
daar achter de gevels van Prof. Evers'
schepping aan de Coolsingel gebeurt
zonder nochtans uit de school te klap
pen en gaf hij een sfeerschets van de
vergaderingen van B. en W. en van de
gemeentelijke commissie.
Dat nummer van de Guardian brandde
In onze zak. De reporter, James Mor
ris, was In Rotterdam geweest. Hij had
de stad eens aangekeken en zijn bevin
dingen neergeschreven. Hij was vervuld
van bewondering evenzeer als het ge
hoor van de gemeente-secretaris, maar
hij was niet vriendelijk. Zijn reportage
zette hij onder twee titels, die zijn ge
voelens kort maar krachtig uitdrukten:
„Rotterdams ijzige pracht" en Zielloze
supranationale stad".
Wat hij schreef laten wij hier volgen
om dan tenslotte weer terug te keren bij
de heer Hasper.
Lord Bryce, die meest vooruitziende
reporter heeft eens New York beschre
ven als „een Europese stad, maar niet
van een bepaald land". Die zin kwam
terug in mijn herinnering toen ik on
langs wandelde door het uitbloeiende
nieuwe centrum van Rotterdam, want
nimmer toonde 'n stad zich minder klein
steeds, minder chauvinistisch en minder
begrensd door plaatselijke smaak en
voorkeur. Het Nederlandse volk is gren
zeloos trots op Rotterdam. Op New York
na de grootste wereldhaven en op nie
mand na het grootste voorbeeld van mo
derne stadsontwikkeling; maar ze hebben
iets gemaakt dat groter is dan zij zelf.
een geniale, goed-gedresseerde Franken
stein onder bevel niet van «en volk maar
van een werelddeel.
Het centrum van Rotterdam was bijna
geheel verwoest door de onbeschrijfelijke
Duitse aanval van 1940 en zijn wederop
bouw is een monument van trots en ijver.
Het is ook een symptoom van onze dagen
want al zijn de Rotterdammers flinke
en loyale Nederlanders, al waait de vlag
overal en blaast de wind kil door de pol
ders. ze hebben desondanks een stad ge
bouwd die helemaal niet Nederlands
aandoet. Het is een supra-nationale stad
niet van een bepaald land" en als je je
en sluit en je ogen half dicht doet,
*ulk je de lucht van machtige havens en
hoor je het verre gerinkel van geldbui
dels en je zoudt je, paradoxaal genofeg
kunnen wanen ergens in Dr. Adenauers
Duitsland.
Een der redenen is de architectuur
van de herbouwde stad. Het nieuwe Rot
terdam is geen hoogvliegerige, hoogmoe
dige aluminium stad. Het laait niet van
kleur en levendigheid als de flamboyan
te meesterwerken van Mexico en Bra
zilië. Noch groeit het openlijk op vanuit
zijn eigeh handelswortels, zoals de Lon-
dense City. Au fond is het, naar het mij
voorkomt, een Bauhaus-stad, een vierkant
stevig, messcherp, intens functioneel
geheel. Zijn nieuwe wijken zijn eindeloos
mooie uitgestrektheden van symmetri
sche rechthoekige blokken; zijn hart is
rijk en indrukwekkend en bewonderens
waardig georganiseerd; maar het doet
vreemd-onsympathiek aan. Het is, als
wilde iemand een appeltaart bakken
van uitzonderlijke geur en teerheid
maar hij vergat er de appel in te doen.
Het belangrijkste bouwwerk van de
nieuwe stad, dat het sterkst bijdroeg
aan dit gevoel van ijzige pracht is het
luisterrijke warenhuis „De Bijenkorf"
genaamd.
Het uitwendige plan van dit grootse
bouwwerk is van Marcel Breuer, een
van de eminentste Euro-Amerikaanse
architecten en het zou evengoed in Singa
pore of in Winnipeg kunnen staan. Het
is een gebouw van immense kracht en
distinctie, maar wortelloos. Zoals zijnsge.
lijken in Amerika. Het is enorm, vierkant,
zeer gesloten en het maakt de indruk van i
een weidste fortificatie of misschien van
een vervormd Dogenpaleis. Zijn allure
van overdadig maar zielloos internationa.
lisme past in de sfeer van de nieuwe
stadskern en de andere gebouwen schij
nen er vol respect omheengeschaard;
sommige ervan zijn groter, andere glans
rijker, maar geen ervan heeft dezelfde
stalen zelfverzekerdheid.
Natuurlijk is het met de esthetica als
met de gastronomie; wat voor de een
de kaviaar betekent, is voor de ander
slecht doorbakken knoedel. Zelfs onder
de bevolking van Rotterdam zijn de me
ningen over de nieuwe stadskern ver.
deeld. Maar „De Bijenkorf" en zijn met
gezellen, al dan niet aansprekend in hun
stijl, reflecteren onmiskenbaar de bete
kenis van Rotterdam..Ze zijn harde, cos-j
mopolitische, vagelijk Duitse gebouwen.
En Rotterdam is een onbuigzame inter
nationale stad, dat welvaart betreft
afhankelijk van de handel en de indus-1
trie van midden-Europa. Als dit u Duits
land toeschijnt, dan hebt gij in zekere i
zin gelijk, het lichaam moge dan Neder
lands zijn, maar veel van het levensbloed
vlied't van de Roer door de Rijn.
Rotterdam klom op tot betekenis met
de opkomst van het industriële Duits
land; en hoewel het nu grote industrieën
van zichzelf heeft en enorme olie-raffina
derijen, toch is het eerst en vooral de
poort van het Roergebied naar de zee.
Het is niet zozeer Nederland, het is Euro
pa en in dit verband betekent Europa
tenslotte Duitsland. Hier komt het erts
aan voor de Duitse ijzerfabrieken. Hier
begint de oliepijpleiding haar loop naar
het binnenland. Als het Roergebied kolen
uitvoert komt -veel ervan langs deze
weg en bijna elke dag kunt ge een
scheepslading Duitse auto's door Rotter
dam zien glijden voor overslag. Wat Bei
rut voor de Arabische wereld betekent,
dat betekent Rotterdam voor Duitsland.
En, zoals Beirut is het hier nooit rus
tig, Het moet een van de meest werk
zame plaatsen der aarde zijn. Rotterdams
immense complex van grote indust-iële
vergezichten strekt zich uit in een ein
deloosheid van kranen, masten, schoor
stenen en raffinaderijen, zover het oog
reikt een netwerk van varende bo
ten, bewegende bruggen, rook, vracht
wagens en treinen en, ver verwijderd
in de richting van de zee, de vlammen-
bakens van de olie-raffinaderijen. Ze
behandelen daar meer schepen en raffi
neren er meer olie dan waar ook in Eu
ropa en ze breiden maar Steeds uit. Er
zijn 189 sleepboten, 565 kranen (waar
van 126 drij vendel. 35 graanelevators
:n 24 udoVken. l.'c afmetingen en de
kracht van Rotterdams haven zijn adem
benemend.
Maar het leeft van Duitsland en deze
waarheid maakt van Rotterdam een
vreemd-gespleten stad. Zij is nu juist
geen satellietstad, want Nederland zelf
industrialiseert snel en trekt veel bui
tenlandse investeringen aan, daardoor
thans een uitgestrekt en produktief ach
terland op zichzelf vormend. Er zijn in
derdaad, profeten in de stad, die haar zo
veel mogelijk wensen te bevrijden van de
banden die haar binden aan de Duitse
economie en die de Gemeenschappelijke
Markt meer met wantrouwen dan met
opgetogenheid tcgemoetzien (zij voelen
dat, hoe meer Europese handel beperkt
wordt tot internationale uitwisseling
des te minder dc haven nodig zal zijn).
Desalniettemin is Duitslands welvaart
Rotterdams welvaart en dit is een droe
ve paradox voor de Nederlanders, een
trots volk met een goed geheugen.
Misschien is het dit. dat tenslotte de
bezoeker met verbeeldingskracht het ge
voel geeft, dat er iets niet goed ligt met
het grootse nieuwe Rotterdam, alsof
iemand een baantje krijgt van de moor
denaar van zijn moeder. In het hart van
de stad symboliseert Zadkine's schitterend
spookachtig en werkelijk schrikaanja
gend beeld de verwoesting van Rotter
dam in 1940 een eenvoudige gekwelde
en ontzette figuur, de armen gestrekt
naar de hemel in hopeloos zelfverweer
gn met een gapende opening daar, waai
het hart moest zijn. „Wij kunnen verge
ven, maar wij moeten nooit vergeten",
merkte een burger op toen ik dat gedenk
waardige monument aanschouwde. En
terwijl hij dit zeide ploegden lange rijen
schepen door de Rijn naar Rotterdam, de
grote bruggen gingen vlot open en dicht,
de myriaden lieren ratelden, de grote
schepen lagen in de glans van de olie
tanks en het ijzeren getij van Duitsland
vloeide langs ons naar zee.
Tot zover James Morris
Laat de Britse reporter zich door hel
uiterlijk hebben doen leiden en, om zijn
eigen woorden te gebruiken, wellicht was
wat hem voorkwam te zijn een slecht
doorbakken knoedel voor anderen ka
viaar de gemeente-secretaris gunde
zijn toehoorders een meer menselijk kijk.
je achter de gemeentelijke schermen.
Het hart van vele burgers heeft gespro
ken bij de wording van Rotterdam, zoals
het nu is. De haven groeide reeds in do
geest, toen de ontploffingen van de ver
woesting in 1945 werden gehoord. Het be
heer van de haven kreeg eerst in 1930
goede vorm, toen op 8 mei van dat jaar
het gemeentelijk Havenbedrijf werd opge
richt, dat coördinerend en efficient kon
werken. De havendienst de gemeentelijke
Handelsinrichtingen, 't dokkenbedrijf, de
veren en de hele economie tenslotte met
de betrokken financiën en tarieven wer
den er in ondergebracht, uitgezonderd
echter het Vrij Entrepot en de afdeling
havenwerken van de dienst Openbars
Werken. Deze dienst zal dus op 8 mei
dertig jaar bestaan.
Toen aan het eind van de oorlog de re
constructie-commissie haar werk aan
ving, werd er zo degelijk gewerkt, dat
zij reeds in 1950 haar taak kon neerleg
gen. Spectaculair waren de ontwikkelin
gen van Botlek en Europoort. In 1947
sprak men nog over een terrein van 70
ha aan te leggen in de Botlek en toen
men in 1952 besloot, tot de bouw van een
brug naar dit gebied, stond men nog maar
vijf jaren voor de openbaring van het
Europoortplan.
In het bijzonder wces de heer Hasper
op de goede geest in het college van H.
en W. en de eenheid, waarmede het in de
meeste gevallen naar buiten treedt.
Onder de vragen, die werden gesteld,
had er een betrekking op de gemeentelijke
autonomie en welhaast vanzelfsprekend
kwam toen het gratificatie-voorstel,
dat binnen enkele uren was geschorst p11
vernietigd om een hoekje kijken.
„Dat minister Toxopeus dit zo snel
heeft gedaan acht ik wanneer men
de zaak van zijn standpunt uit zou be
zien juist, zei de heer Hasper. Overi
gens was hiermede de autonomie van
de gemeente niet aangetast, omdat ge
heel volgens de Gemeentewet is ge
handeld. Bedenkelijker voor de auto
nomie achtte hjj de beperkingen van
de gemeenten door de vaststelling van
een maximum rente bij het aangaan
van leningen. Hier was geen wet, die
deze regeringsdaad grond gaf bij de
vaststelling van het rentegamma.
Uit het feit dat verscheidene vrage"
warden gesteld, bleek de warme belang'
stelling, die de Rotterdammer voor hc>
bestuur en de ontwikkeling van stad e"
haven heeft.
1Het mechanisme
zit in de inkt. U
schrijft - onmiddel
lijk begint de inkt-
toevoer.
2. U neemt de pen
van het papier - on
middellijk trekt de
inkt zich terug.
V
