Gedwongen kerkbelasting is
in strijd met kerkelijk recht
Philippine greep in nood
naar verkeerd redmiddel
JAMMES 1300 IN LAND
nog steeds een boeiend volksfeest
Exploitanten verlaten hun winter
kwartieren, met Pasen begint seizoen
Niet zelden spekt één kermis
gemeentekas met een ton
FONS VITAE
Parochianen protesteren tegen belastingbiljet
SPO TSPIE GEL
Achtbaan en octopus verdringen
stoomcarrousel en zweefmolen
tss is
n'#jÉ iHMralrat'"-
Ulj zijn
IN LIET BEZIT 15
AMSTERDAM
s\\l/A
Examens
srVï
PAGINA 9
ZATERDAG
APRIL 1960
PeWt®#JÏ 4ïeÉf#tl"r
'Ürz')n
-ï
ermisexploitanten moeten kunnen reizen en trekken. Het is
voor hen bijna een onmogelijkheid om lang op één plaats te
3 blijven wonen. Elk jaar ervaren zij dit tijdens de wintermaan-
jen- Tegen een kort verblijf „aan de wal" hebben zij geen bezwaar,
Baar aan enkele maanden van gedwongen rust hebben zij een gru-
^ebjke hekel. Het is net of zij gedurende die periode niet echt leven.
°ch houden zij dan geen winterslaap, wat buitenstaanders wel eens
Benen.
s Winters moeten de reisroutes worden uitgestippeld, terwijl ver-
Gr het wagenpark en de attracties moeten worden gereviseerd. Dit
vrpngt natuurlijk veel werk met zich mee. Vooral de voorbereiding
an de nieuwe kermisreis is voor menig exploitant een moeilijke op-
|&ve. Vijftig jaar geleden, toen de vervoersmogelijkheden nog zeer
bi'^^t waren» was dit niet het geval. De meeste kermisreizigers
elclen er toen regionale routes op na. Zij bezochten elk seizoen de-
e|fde plaatsen. De marktmeesters of de veldwachters van de ver-
',chillende gemeenten ontvingen bij de jaarwisseling van hun vaste
jierTisklanten een Nieuwjaarswens en meteen ook de mededeling,
at „Ome Jaap", „Piet de Mop", „Holle Kee" of „Blikken Tienus"
alle exploitanten hadden destijds bijnamen weer present
°Uden zijn.
Gemeenteklassificatie
de zomer tegemoet
Echte kerkmis
Wat wel onveranderd is geble
ven, dat is de liefde van de jeugd
voor de kermis. Alleen al de
komst van de kermisexploitant in
stad of dorp is voor de jongeren
een waar feest. Ongevraagd staan
zij klaar om bij het opbouwen van
de inrichtingen te helpen. Terecht
beschouwen de kermisreizigers
dit als een gunstig teken. De ker
mis zal niet gauw verdwijnen. Ze
ker niet wanneer de federatie van
kermisbonden erin zal slagen om
de kermis ook in de toekomst at
tractief te doen zijn. Het komende
kermisseizoen zal dan niet het
laatste zijn. Zeer tot genoegen
van de treklustige exploitanten,
maar zeker niet minder tot dat
van vele vrienden van het boeien
de amusement, dat kermis heet.
COR BERTRAND
Ambassadeur van Zuid-
Afrika vertrekt
VERKZÜZSOPSTOPPIHGZH
ZODRA
\V I
EEN ONDERGRONDSE
MET AL.
WEGOMLfG
W
trambaan
WECOMUGWCCTS
werkzaamheden
AAN BOVENi£!Di.%
PHPERSRcNCgE
arme mensen wil O. L. Heer niets heb
ben, zo redeneert pastoor De Bie.
Over een netto-inkomen van f 1000.-
beta-alt men 1 per mille, bij f 2000.- is
de heffing 2 per mille, bij f 3000.- be
draagt de kerkbelasting 2y„ per mille,
bij f 4000.- krijgt men een aanslag van
3 per mille, doch is het inkomen
f 10.000.- dan moet men 9 per mille
afstaan en eerst bij een inkomen van
f 16.000.. gaat men 1 pet. betalen.
Toegegeven moet dus worden, dat de
pastoor niet veel van zijn mensen eist,
maar terecht wordt bezwaar gemaakt
tegen de dwang, die wordt uitgeoefend.
Toen vorig jaar voor het eerst de be
lastingbiljetten in zee gingen, hebben
de meeste parochianen grif deze cijns
betaald, doch de rest wenst dit met
te doen, omdat zij deze belasting onge
oorloofd acht. Men beluistert opnieuw
protesten, nu ten tweeden male de be
lastingbiljetten circuleren.
Met reden, want pastoor De Bie
beroept zich wel op een uitspraak
van de Kantonrechter in Terneuzen,
die deze belasting volgens burgerlijk
recht geoorloofd vond, doch Zijn Edel
achtbare heeft blijkbaar geen reke
ning gehouden met het Algemeen
Kerkelijk Recht, dat het invoeren van
kerkbelasting behoudens in enkele
gevallen verbiedt. Deze uitspraak
van de kantonrechter is gedaan in
1930, want andere parochies in
Zeeuwsch-Vlaanderen zijn Philippine
met deze fiscale maatregel reeds
voorgegaan. Gezegd wordt, dat de
kerkgenootschappen volgens de in
1853 in de Kamp bij Zeist tot stand
gekomen „Wet tot regeling van het
toezicht op onderscheiden Kerkgenoot
schappen" autonomie bezitten in ker
kelijke aangelegenheden, waaruit
volgt, dat het Canonieke necht en de
daaruit voortvloeiende of daarop ba
serende reglementen en verordenin
gen als wettig in kerkelijke aange
legenheden burgerrecht verkregen.
Canon 1506 van het Algemeen Kerke
lijk Recht bepaalt evenwel, dat de
bisschop niet bevoegd is voor welk goed
doel ook aan de hem onderhorige ker
ken, beneficies of andere kerkelijke
instellingen nog andere belastingen of
bijdragen op te leggen. In canon
1355, 1356, 1504 en 1505 zijn dan de belas
tingen genoemd, die wel zijn toegestaan.
Zo mag de bisschop van de kerken
jaarlijks een matige bijdrage vragen
voor eigen onderhoud. Ook wordt ge
sproken over een „seminaristicum",
zijnde een bijdrage voor het onderhoud
van de seminaria en het levensonder
houd van de seminaristen, als voldoen
de middelen ontbreken.
Verder kan een bisschop, als er een
bijzonder dringende behoefte bestaat in
het eigen diocees, van alle benefician
ten (zij, die een inkomen genieten uit
een kerkelijke functie, dus priesters)
een bepaalde bijdrage vorderen. Dit
heeft de bisschop van Haarlem tot 1940
gedaan ten behoeve van noodlijdende
parochies.
Om van de parochies een bepaald
percentage te vragen, is echter toe
stemming van Rome nodig, zoals het
Aartsbisdom verkregen heeft voor de
kerkenbouw. Daarmee wordt echter
nog niet het recht verkregen de paro
chianen individueel tot een bepaalde
bijdrage te verplichten. Zij wordt in
dit geval dan ook gegeven op de ba
sis van vrijwilligheid.
Zo bestaat er ook wei in verscheide-
,ne parochies voor algemene voorzienin
gen een kerkbelasting, maar die is inge
voerd na onderlinge afspraak, waarbij
de parochianen zich geheel vrijwillig
verbonden hebben om een bepaald per
centage van hun inkomen voor de kerk
af te staan.
Typerend is in dit verband canon
1186, dat handelt over het verkrijgen
van geldmiddelen voor noodzakelijk her
stel aan een kerk en duidelijk tot strek
king heeft de parochianen op de laat
ste plaats daarmee te belasten en zo
veel mogelijk de persoonlijke vrijheid
te eerbiedigen.
Daarin wordt voorgeschreven, dat
de middelen op de eerste plaats gevon
den moeten worden uit de goederen van
de kerk zelf, de z.g. kerkfabriek; op de
tweede plaats moeten zij komen van
hen, die inkomsten van de kerk genie
ten en pas op de laatste plaats van de
parochianen.
Uitdrukkelijk wordt daarbij gezegd,
dat de bisschop hen eerder moet aan
sporen uit zich zelf te geven dam iets
dwingend op te leggen.
Het is duidelijk, dat wat wij hier rele
veerden als volgens het canonieke recht
niet toegestaan aan de Ordinarius,
minstens genomen van toepassing is
op de aan hem onderhorige geestelij
ken, in casu de parochie-pastoors.
Volledigheidshalve vermelden we
nog, dat de parochianen van Philip
pine naast hun kerkbelasting evengoed
bankpacht moeten betalen en het zak
je onder de H. Mis blijft rondgaan,
wat de pastoor als liturgische offergave
niet zou willen missen.
Advertentie
LEIDEN 8 april Geslaagd voor
het doet. ex. Ned.recht de here P H
P. Wilde Den Haag), P. Lohle (sche-
veningen) en P. Kersten (Leiden). Voor
het cand. ex. Ned. recht mej. D. M E
NiJgh te Den Haag, mej. J. H. Cramer,
me-1- rA' G- -'elter (Den Haag),
mej. L. M. M. C. Frericks (Wassenaar),
mej. L. Visser (Voorburg) en de heren
p. r. brouwer (Den Haag), C. P. Th.
Fehiners (Amsterdam). J. P. Anemaet
(Den Haag) JH. J. Meienhorst (Haar-
]em), h. W. van Ravesteijn Leiden),
M. Visser (Leiden), G. J. Selman (Haar
lem), W. C. de Jong (Den Haag), L.
J. Hanrath (Wassenaar), N. W. de Kan
ter (Rotterdam), R. J. Schmal (Voor
burg) en J. C. E. v.d. Valk Bouman
(Heemstede), voor het cand. ex. peda
gogiek mej. O. H. de Muinck Keizer
(Zandvoort).
ROTTERDAM, 7 april Geslaagd
voor het kandidaatsexamen in de eco
nomische wetenschappen aan de Neder-
landsche Economische Hoogeschool te
Rotterdam de heren P. R. Brans (Rot
terdam), G. Kruis (Rotterdam), P. A.
de Ruiter (Schiedam), Th. P. Hoogen-
doorn (Schiedam), J. A. van Heek (Rot
terdam).
Voor het doctoraal examen in de eco
nomische wetenschappen slaagden de
heren P. A. C. Janszen (Delft), W. van
Egeraat (Rotterdam), J. C. J. Duindam
(Rotterdam), J. J. Turion (Poortugaal)
en C. Borstlap (Haarlem).
(Advertentie)
rlwufiiüiek, kuMtsighcid bii gevat»kou.
in ItiffS fnf: rT ar of>P in
een hagdige nlaskc HUISAPOTHEEK
MEENK;S POEDERS helpen! Er zijn
Meenk's PoedersjdTlTi hoofdpijn, kies
pijn. hoest, griep, asïarrhee. influenza,
rheumatiek, koortsgjjpeid bij gevatte kou,
periodieke pijnen enz.'Verkrijghaar
in etuis met 6 pScders maar ook in
een handige plastic HUISAPOTHEEK
(met 6 verschillende etuis a 6 poeders),
zonder prijsverhoging. Vraag uw drogist
|Jsy|hg%nfj3iza.
rheumatiek. koortsigneiubij gevattekou,
Pcr,00-ABnE1l èSjrkfijgbaar
in etfls W-l&UoföeKisatirïook in
uniCADorucci'
iimiiliiimiaaiM'i
Kermis dank zij nieuwe attracties
Staangelden speelden toen een onder
geschikte rol. De toegenomen mobiliteit
van de kermisexploitanten in Neder
land is de verste afstand maar een
kwestie van enkele uren meer heeft
deze situatie grondig veranderd. Regio
nale kermisreizigers zijn er bijna niet
meer. De Nederlandse exploitanten be
reizen het hele land. Het gevolg is ge
weest, dat er veel meer gegadigden voor
bepaalde kermissen zijn dan het aantal
exploitanten, dat de gemeenten kunnen
toelaten. In de meeste plaatsen heeft dit
geleid tot het verpachten van de staan
plaatsen. Doorgaans gebeurt dit door
middel van openbare aanbestedingen,
waarbij als regel de hoogste inschrijver
in aanmerking komt voor een staan
plaats.
Deze bepaling heeft vele exploitanten
verleid tot een onverantwoorde concur
rentiestrijd. Pachtsommen van vijf dui
zend gulden of meer worden voor staan
plaatsen op topkermissen zoals Tilburg,
Eindhoven, Groningen, Den Boscb, Nij
megen, Heerlen, Leeuwarden of Maas
tricht neergeteld. Voor deze gemeenten
zijn de kermissen belangrijke bronnen
van inkomsten geworden. Niet zelden
levert één kermis de gemeentekas meer
dan een ton op. De financiële kant van
de kermis is voor menig gemeentebe
stuur hoofdzaak geworden. Op een zo
gevarieerd mogelijke opbouw van de
karmis wordt niet meer gelet en al even
min op nieuwe of goed onderhouden at
tracties.
Naar het oordeel van de drie vak
bonden van kermisexploitanten in Ne
derland is een dergelijke ontwikkeling
nadelig voor het aanzien van de ker
mis. Al geruime tijd ondernemen zij
pogingen om de exploitanten tegen zich
zelf te beschermen, alsmede om de ker
mis attractief te doen zijn. Tot nu toe
hebben deze pogingen nog niet tot de
gewenste resultaten geleid. Misschien
was hier het naast elkaar werken van
de drie bonden debet aan. Sindskort
zijn zij, t.w. de r.-k. bond van Kermis-
vakgenoten te Bergen op Zoom, de
Bond van Kermisbedrijfshouders „Bo-
vak" te Amsterdam en „Ons Belang"
te Breda, federatief verenigd.
Naar het oordeel van het federatiebe
stuur, onder leiding van de voorzitter
van de katholieke bond, de heer Har
ry Biegnole uit Den Haag. zou de ker
mis zeer gebaat zijn met een Massifi
catie van de gemeenten en van de in
richtingen. Bij het verpachten van
staanplaatsen moet, aldus de heer Bieg
nole, niet uitsluitend gelet worden op
de pachtsom, maar ook op de aard van
de inrichting en het uiterlijk van de
attractie. Een dergelijke regeling, zo
meent hij, zou het aanzien van de ker
mis aanzienlijk verhogen. De exploitan
ten zouden er meer op uit zijn om nieu
we vermakelijkheden te introduceren
net als hun Belgische collega's, die ter
wille van een nieuw soort amusement,
op aanzienlijke reducties van de pacht
sommen unnen rekenen. Bovendien
zou men extra zorgen gaan besteden
aan het onderhoud van de inrichting.
Thans laat men zich wel eens vanwege
"lis ec*lnische vooruitgang heeft de ker-
kganJlet ongemoeid gelaten. De „Or-
heeft een ingewikkeld mechanis-
rrie> dat veel onderhoud vergt.
(Advertentie)
8 en 22 mei; SPANJE.
15 en 29 mei:
JOEGOSLAVIË
SchipHol-
Barcelona/Zagreb
Kustplaatsen - Rond
reizen - Combinatie-
reizen.
Vraagt ons volledig
reisprogramma
Reis- en Passagebureau
Van Oppen Co. N.V.
Herengracht 437, A'dam
(hk. Koningspi.),
Tel. 64691
de hoge staangelden verleiden tot een
drastische beperking van de investe
ringen, nodig voor onderhoud en ver
nieuwing.
Rechtgeaarde exploitanten doen dit
niet. Zij benutten de gedwongen rustpe
riode ook om hun attributen grondig op
te knappen. Zodra de lente in aantocht
is beginne zij met dit werk. Bondssta-
tistici hebben becijferd, dat het onder
houd van de kermisbedrijven, alsmede
van de woon- en pakwagens grote hoe
veelheden materiaal vergt.
Enkele markante cijfers tonen dit dui
delijk aan. Jaarlijks moeten 30.000 m2
tentzeil worden aangeschaft, 700 m3
hout, 100.000 kg ijzer en 120.000 kg verf.
In de meeste winterkwartieren de
voornaamste centra zijn Apeldoorn, Am
sterdam, Bergen op Zoom, Rotterdam
en Heerlen zijn de reparatiewerk
zaamheden thans in volle gang. Dit
moet ook wel, want de eerste kermis
van het nieuwe seizoen is aanstaande.
De Paaskermis in Enschede wordt alge
meen Ms de opening van het jaarlijks
seizoen beschouwd. Daarna volgen ruim
dertienhonderd kermissen, overal in
ons land. Het grootste aantal eist het
zuiden, Brabant en Limburg voor zich
op. Er zullen weinig plaatsen in deze
twee provi icies zijn, waar geen kermis
wordt gevierd. Historisch is dit zeer wel
te verklaren. De kermis is immers uit
de vroegere „kerkmissen" met de daar
op volgende jaarmarkten ontstaan.
Op vele plaatsen in Limburg en Bra
bant is de kermis ook thans nog een
echte „kerkmis". Bij gelegenheid van
de jaarlijkse processie of ook wel ter
ere van de patroon van de parochie
vieren de zuiderlingen een of' meer ke
ren per jaar kermis Mogen wij de heer
Biegnole geloven, dan is dit festijn in
Limburg en Brabant nog altijd het tra
ditionele volksfeest bij uitstek. In de
overige provincies is dit in mindere ma
te het geval, maar ook hier is de ker
mis, aldus onze zegsman, nog steeds
een bijzondere vorm van vermaak.
Hoe dit ook zij, feit is, dat de kermis
niet alleen vroeger, maar ook nu voor
llllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllliiiiiiiiiiiilllllllllliiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiii
ïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
velen nog een boeiend en aardig eve
nement is. Dit betekent niet, dat de
amusementsinrichtingen onveranderd
zjjn gebleven. Het tegendeel is eerder
waar. De attracties passen zich duide
lijk aan de smaak van „het hooggeëer
de publiek" aan. De mechanisatie en de
technische vooruitgang van onze dagen
hebben de kermis niet ongemoeid gelaten.
De stoomcarrousel is geheel verdwenen
en vervangen door de meer toepasselij
ke vermakelijkheid voor deze tijd: de
orkaan of de octopus. De schommel en
de zweefmolen kunnen het niet meer
halen bij de sensationele achtbaan, de
karimata of de swing-mill.
Van is lijke beetnemerijtjes, als het
dier met de twee koppen (de hond met
de haringkop aar zijn halsband), de mi-
niatuur-Suzanna-in-bad of het hoofd-zon-
der-lichaam, moet de hedendaagse ker-
misvierder niet veel meer hebben. Hij
wordt meei geboeid door de race-baan,
de auto-scooter of de steile wand. De
vroeger zo vermakelijke kijktenten (het
vlooientheater en de variété-shows) zijn
al evenmin meer erg in trek. Slechts
enkele van deze inrichtingen zijn nog
over. Toch is het aantal attracties be
slist niet verminderd. Een veelheid van
kansspelen, waarvan het al of niet strij
dig zijn met de Loterijwet afhankelijk is
van het oordeel van de plaatselijke po
litiechefs, is er voor in de plaats geko
men.
Zelfs de draaimolen vrijwel de enige
vermakelijkheid, die zich constant heeft
weten te handhaven is niet helemaal
In de winterkwartieren heerst grote bedrijvigheid. Het nieuwe seizoen staat voor
de deur en de vrouwen hebben het niet minder druk.
Tot de voorbereidingen voor het nieuwe seizoen rekent de Heerlense kermis
exploitant Jan Hoefnagels ook het opschilderen van de attributen voor de
kindermolen.
aan de veranderende omstandigheden
kunnen ontkomen. De kinderen prefere
ren de helikopter, de jeep of de spoet
nik boven het paardje, het fietsje of
het varkentje.
DEN HAAG, 9 april De ambassa
deur van Zuid-Afrika in Nederland, dr.
F. E. Geldenhuys, gaat zich terugtrek
ken uit de diplomatieke dienst. De heer
Geldenhuys en zijn echtgenote zullen
Nederland 23 juni verlaten met de
„Oranjefontein" van de Holland Afri
ka Lijn. Zij zullen zich in Afrika ves
tigen in Pretoria.
Dr. Geldenhuys is ambassadeur ge
weest in Nederland sinds januari 18o7.
Oorspronkelijk was het zjjn bedoeling
zich uit de diplomatieke dienst terug te
trekken tegen het eind van het afgelo
pen jaar, maar op verzoek van de Zuid-
afrikaanse regering is hij nog een half
jaar aangebleven. Het is nog niet be
kend wie dr. Geldenhuys hier zal op
volgen.
te leggen, zonder hen tevoren daarin te
kennen.
Wonderlijk genoeg gaf de inspecteur
van belastingen te Terneuzen hem in
zage van de inkomens van zijn parochi
anen en met deze gegevens gewapend
ontwierp de pastoor zelf een progressie
ve regeling, waarbij rekening wordt ge
houden met vrouw en aantal kinderen.
Voor vrouw en ieder kind wordt eerst
f500.- van het inkomen afgetrokken
voor invalide en studerende kinderen
dubbele aftrek om tot een belastbare
som te komen, die pas bij f 1000.- aan
wezig is. Daaronder betaalt men geen
cent, ook niet wanneer men van de
A.O.W. moet rondkomen, want van
(NADRUK VERBODEN)
Ve
e' licht geeft fleur aan de kermisbedrijven. Daarom moeten de stroken lampen prima in orde zijn. Aan deze exploitant zal
het beslist niet liggen.
(Van een onzer redacteuren)
De pastoor van Philippine, het dorp
in Zeeuwsch-Vlaanderen dat vóór
de inpoldering van de Braakman
beroemd was om zijn mosselenteelt,
heeft evenals vele andere voorzitters
van kerkbesturen moeite om de eindjes
aan elkaar te knopen. Al twee jaar
achtereen zat hij met een nadelig saldo,
zodat de accountant van het bisdom
Breda zei, dat het zo niet langer ging.
De uitgaven waren door allerlei nieu
we voorzieningen, door de moderne
zielzorg geboden, als bedrijfsapostolaat,
maatschappelijke en gezinszorg, be
jaardenzorg e.d., groter geworden,
maar da-ar stond geen vermeerdering
van inkomsten tegenover. Integendeel
de maandelijkse collecte brengt tegen
woordig slechts rond 23 gulden op te
gen 120 gulden vroeger, en met de onge
veer negen gulden, die pastoor R. de
Bie 's zondags aan centen moeizaam
bij elkaar telt, als hij het zakje op zijn
tafel heeft leeggeschud, kan hij ook al
geen bokkesprongen doen. Hij heeft het
probleem erg radicaal opgelost door
zijn parochianen een kerkbelasting op
