GROOTSTE TECHNISCHE WONDER
WERK DEZER EEUW
Kanaaltunnel waarvan Napoleon
al droomde
Onderdeel van een veel groter
geheel: een net van tunnels
door Europa
zitten
artifort
Girorekeningen van Waarheid
ter sprake in kort geding
PHILIPS Bedrijfstelevisie
Observatie en controle op afstand
Opheffing van beslag EVC geëist
Prinses Beatrix
CALM
PHILIPS
He/ meesterwerk
in smaak en aroma I
VRIJDAG 29 APRIL 1960
"éi
°nderd jaar geleden werd spottend beweerd dat
mensen eerder naar de maan dan door de
naaltunnel zouden gaan. Zo fantastisch leek
plan. Dermate groot ivaren de strategische
Uivaren, vooral van Engeland. Een speciale
Cornmissie uit het Engelse parlement ging de toen-
r'l''als reeds aangevangen werken bekijken en
viseerde tol stopzelling. Hoe gemakkelijk kon
vijand dank zij de tunnel Engelands
'Splendid isolation' breken. Hij behoefde
^°chts de toegangen in handen te krijgen en
M>ion lag aan zijn voeten. De Engelsen
°nden zich nog heel goed de schier angst-
''^"jagende plaat van een fantasierijke tekenaar
minneren, die een beeld had ontworpen van de
l*fvasie van Engeland. Het was in het jaar 1804.
v^nals later Hitier wierp Napoleon begerige
de beslissing in bet voordeel van een tunnel is uitgevallen en
plan voor een reusachtige brug als te duur is afgewezen, lijkt het
^'eszins interessant, ons niet alleen in de historie van de Kanaaltunnel
tvaarover we gedurende de afgelopen jaren en nog zopas in maart
een en ander hebben verteld maar tevens in de technische
^becten ie verdiepen. In grote lijnen staat het plan vast. Er zullen
autowegen in komen, alle vervoer zal met elektrische treinen
^Cschieden. De automobilisten zullen dus niet, zoals straks in de
blikken naar de overkant. Napoleon heeft een
grote vloot voor de overtocht uitgerust, terwijl
Hitler ten onrechte op zijn Luftwaffe vertrouwde.
De tekenaar bracht hel Kanaal in beeld, met
daarboven tientallen luchtballons, de schuitjes
volgeladen met soldaten en oorlogsmateriaal.
Dan, op het ivater, een enorme vloot en
onder ivater een tunnel, met balken als een mijn
schacht gestut en waar doorheen de zware artille
rie trok. Napoleon had zijn goedkeuring gehecht
aan een door een zekere ingenieur Mathieu ont
worpen plan lot de aanleg van een tunnel onder
het Kanaal. Maar men beschikte toenmaals niet
over de nodige technische middelen, hetgeen niet
wegnam, dal na Napoleons val ook in Engeland
talrijke voorstanders van de tunnel werden aan-
gelrof fen.
h
k
°litblanctunnel, achter het stuur van hun wagen blijven zitten om
0°i" de Kanaaltunnel heen te snellen. Men heeft hiervan moeten af.
in verband met de grote moeilijkheden ten aanzien van de afvoer
gassen en van de bedorven lucht. Deze afvoer vormde reeds bij de
et!l kortere Montblanctunnel een probleem, aan de mogelijkheid
oplossing meenden vele deskundigen te moeten twijfelen.
e* Werd opgelost, maar de opgedane ervaring toonde aan, dat de
^hniek nog niet zover gevorderd is, dat een tunnel van de lengte van
6 Kanaaltunnel voor het automobilisme kan worden opengesteld. De
^Gs zullen er, evenals dit b.v. nog voor de St.-Gotthardtunnel het
N~val is, op speciale treinonderstellen worden gereden en dan en masse
grote snelheid van de ene kant naar de andere gebracht worden.
I a bestuurder kan eventueel achter het stuur blijven zitten en zijn
rilntje lezen. Of het verblijf in een auto voor een gezin zo gezellig
sijn, valt te betwijfelen, maar het kan heel comfortabel per trein
Twee buizen
Getob met tunnels..
1800 auto's per uur
Wat Churchill zei
Bittere teleurstelling
Observator
i
Hoe de Kanaaltunnel gebouwd zal
'"'orden.
en er staat nog een tunnel fcij Vlaardjn-
gen op het programma, om niet te spre
ken van de IJ-tunnel. De Kanaaltun
nel zal zoals bekend de langste onderwa
tertunnel ter wereld worden. 58 kilo
meter lang, waarvan 35 kilometer onder
zee! De eerste onderwatertunnel werd in
1842 onder de Theems gebouwd en was
366 meter lang. Dg beroemde Holland
tunnel tussen Manhatten en New Yer-
sey meet ruim drie kilometer. Momen
teel ligt de langste ondcrwatertunnel in
Engeland. Hij verbindt Liverpool met
zijn tweelingstad Birkenhead en is drie
en een halve kilometer lang. De langste
onderwatertunnel bij onze Duitse buren
1S ?ie, 01l?e,r je Elbe te Hamburg 4450
™eu ,e.modernste behoort de
Seheidetunnel bij Antwerpen en niet te
verbeten de Velsertunnel. al js die betrek,
kelijk klem.
Van de spoorwegtunnels mogen hier nog
wel even genoemd worden die van de
virhi!°f' nqCo£,e Zwitserland met Italië
verbind (19.803 meter), de Apennijnen-
tunnel in Italië (18.510 meter) de reeds
Hrnr^fStiMe StA?otthard (14.984 meter),
de Lotschberg (Zwitserland 14.530 meter),
i9rn?a'SCa?e"?asis (Verenigde /Staten,
12.O.00. meter'-" de Mont Cénjs (12.234
meter),, welke een verbinding van
Frankrijk met Italië vormt en tenslotte
de Arlberg in Oostenrijk (10.205 meter).
inwoning door te brengen, gelijk zulks
overigens reeds thans in grote mate ge
beurt. Het gemotoriseerde nomadendom
veroorzaakt nu al tijdens weekeinden
en vakanties, alsmede in Paas. en Pink
stertij d enorme opstoppingen en zelfs
in de steden zal men uiteindelijk tot
autoverkeer ondergronds moeten komen.
di
Zeg hef
heeft reeds een aantal technische
si;. hderheden kunnen lezen, toen de be
lt flri£ door de betreffende internationa-
(v0j?himissie bekend werd gemaakt. Het
hq-dt een spoorwegtunnel, welke uit twee
StgJt elkander liggende buizen zal be-
civ rnej. een lengte van 32 mijl. In
"uis komen twee stel rails te liggen,
V6j,?t het passagiers- en het goederen-
ur geheel onafhankelijk van elkan-
hqj, kunnen worden georganiseerd. De
i(it6®nlandse pers heeft reeds een aantal
Se-, ®ssante tekeningen en doorsneden
liqA.Mieeerd, welke op verkregen in-
5a- hngen gebaseerd zijn, maar waar-
ïaj 6en beetje fantasie toch niet vreemd
§oeIVlrZen- Men krijgt er echter toch een
cïe 'dee door van de juiste ligging van
W ünnel en van de constructie van dit
W Ihen als het grootste wonder der
elc van deze zo technische eeuw
°nderd wil zien.
ëeifTr,.aWordt overigens de nadruk op
sient®a> dat de Kanaaltunnel feitelijk
een onderdeel is van een veel
WX geheel: een net van spoorweg-
do0 eJ> in Europa, niet alleen dwars
h°ge bergen heen, doch tevens on-
Sesti e grond, teneinde aldus de con-
^elko der grote wegen te verminderen,
c®. een steeds dreigende"
"h h1^' gezten de enorme
rt- et autoverkeer zowel in de steden
een steeds dreigender karakter
t'aq gezien de enorme toeneming
?1 a-ft, autoverkeer zowel in de steden
6ide en. Door de zich steeds uit-
ï6(Jen stedenagglomeraties wordt, zo
aageiif®rt men, de auto als het ware een
ie stan gehruiksartikel. De gemiddel-
h 6p mens zal spoedig niet meer bui-
auto kunnen. Deze zal hij niet
alleen gebruiken voor het verkeer in zijn
stad, maar tevens om zijn vakantie er
gens zo ver mogelijk van de plaats zijner
In dit verband wijst men ook op de
reeds bestaande tunnels onder brede ri
vieren. dje hier en daar al totaal on
voldoende blijken. Wat dit betreft, kan
ons land meespreken. We tobben al
met de Maastunnel, Rotterdam wil er
nog een tunndl bij voor het tramverkeer
Wogemans Van Tuinen NV Fabrikante van Artifort meubelen en Epeda matrassen
Thomé de Gamond 18071875J de
Franse ingenieur, die in 1856 het eerste
gedetailleerde jlan voor een Kanaaltun-
uel ontwierp.
Hoewel de lengte van de Kanaaltunnel
niet zo heel veel groter is dan die van
de grootste spoorwegtunnel, ongeveer
3% maal, maar overigens enkele ma
len zo lang zal worden als de Mont
Blanc-autotunnel, welke de langste
bergtunnel van de wereld zal worden, zul
len er zich toch heel andere problemen
voordoen, hoewel de technische vooruit
gang, zoals deze thans bij de aanleg van
de Mont Blanc-tunnel zich duidelijk de
monstreert. uiteraard van groot voor
deel zal blijken, in het bijzonder, wanneer
het op de installaties voor de luchtver
versing aankomt, waaraan uiteraard de
afvoer van de schadelijke gassen verbon
den is. Het was juist dit probleem, dat de
bouwers van een autotunnel deed afzien.
Hierbij kwam, dat volgens hun bereke
ningen de elektrische treinen veel snel
ler zullen kunnen rijden en t.z.t. 1800
auto's per uur zullen kunnen transpor
teren, welk aantal d°°r een autotunnel
van dergelijke afmetingen onmogelijk
behoorlijk zou kunnen worden verwerkt.
Dit zal dan met een snelheid van 120 ki
lometer per uur geschieden. In de Mont
Blanctunnel zal niet sneller dan 45 km
per uur kunnen worden gereden. (De
Mont Blanc-tunnel zal een maximum
capaciteit van ongeveer 4.000 wagens per
uur hebben). Het Passagiersvervoer
wordt voorts eveneens als een belangrijk
voordeel beschouwd en men neemt aan,
dat het treinverkeer met zal verminde
ren, ondanks alle voorspellingen van
luchtvaart-specialisten die met het
oog op nieuwe uitvindingen zelfs het
vrachtvervoer van de spoorwegen naar
de luchtlijnen zien overgaan, zowaar te
gen de tijd, dat de Kanaaltunnel in ge
bruik zal worden genomen, derhalve bin.
nen tien jaar.
Het plan-Mathieu voor de Kanaal
tunnel was vijf jaar oud, toen de
man geboren werd, die een ontwerp
maakte, dat in grote .lijnen aan het
huidige ten grondslag ligt: ir Thome de
Camond. Deze wendde zich in 1856 met
zijn idee tot Napoleon III. Ook deze
toonde er zich, evenal Napoleon indertijd
voor Mathieu's plan, alleszins mee in
genomen en was het er direct mee eens,
dat het aan koningin Victoria moest wor
den voorgelegd. De Engelse vorstin sprak
er eveneens haar ingenomenheid over
uit. De technici van die tijd roemden
het ontwerp en in 1915 werd zelfs een
overeenkomst, waarin de Franse rege
ring alle details had laten vastleggen,
ook door Engeland g°edgekeurd.
Maar de Engelse spoorwegmaatchap-
pijen maakten evenals nu het zich in
staatsbeheer bevindende Engelse spoor
wegbedrijf bezwaren. Terwijl thans het
staatsbedrijf noodlijdend ;s en geen gel
den beschikbaar kan stellen, was het in
dertijd de concurrentie tussen de South
Eastern Railway en de Chatham and
Dover Railways, die medewerking van
Engelse zijde tenslotte in het niets
deden verlopen. Een speciale commissie
uit het parlement we haalden het
reeds aan sprak een veto uit, mede
gehoord de bezwaren der militairen. j
De zaak bleef slepende. Telkens weer
kwam het plan ter sprake, maar zonder
dat de verwerkelijking nabij leek. Nadat
in 1909 Blériot over het Kanaal was ge
vlogen en de verbinding tussen Frank
rijk en Engeland weer in het centrum
der belangstelling was komen te staan,
werd de Kanaaltunnel in Engeland weer
een brandende kwestie. Er vormde zich
een Kanaalteommissie, waarin zowaar
vierhonderd parlementsleden zaten.
Echter, de eerste wereldoorlog dreigde
en brak uit. In 1924 besprak het Engelse
parlement opnieuw het plan. Na een zit
ting, die vierentwintig uur duurde, werd
het verworpen. Churchill nog steeds
een voorstander, in tegenstelling met
maarschalk Montgomery schreef toen
in de „Weekly Dispatch"; was de beslis
sing der afgevaardigden juist? Ik aarzel
niet te zeggen, dat ze onjuist was.
Toch was tevoren door hiertoe gevorm
de Kanaalmaatschappijen in Engeland en
Frankrijk reeds het een en ander ge
daan. zoals men weet. In 1882 werden bij
de Shakespeare Cliff bij Dover in Enge
land en bij Kaap Gris-Nez in Frank
rijk proeftunnels aangelegd, elk ongeveer
twee kilometer lang. Tegelijkertijd wer
den de plannen steeds veranderd en ver.
beterd. Men heeft er zelfs over gedacht
de tunnel niet in de zeebodem aan te leg
gen, maar op de bodem van het Ka
naal een betonnen buis aan te leggen, zo.
dat men niet door de verschillende la
gen in deze bodem behoefde te gaan, al
vorens een geschikte laag te vinden, om
er de tunnel in te maken, Toenmaals
kwam ook een brug ter sprake.
Het is reeds bekend gemaakt, welke
ondernemingen de bouw ter hand zul
len nemen en voor de financiën zullen
zorgen. De groep ondernemers, dje wat
Engeland betreft, door Sir Ivone Kirk-
patrick en wat betreft Frankrijk door
René Massigli geleid wordt, zal eerst
de rechten o.a. van de Engelse Tunnel
maatschappij moeten opkopen, die tach
tig jaar geleden de eerste spade in de
grond liet steken. Enkele jaren geleden
noteerden de aandelen daarvan op de
Londense Beurs ongeveer een tientje.
Ze stonden eigenlijk voor de gfap in de
beursnotering, maar zodra er weer ern
stig over de Kanaaltunnel gesproken
werd, begon de koers te stijgen en in
een speciale aandeelhoudersvergade
ring werden de rechten van wat de En
gelsen de „Chunnel" noemen (officieel
heet ze Channel Tunnel Company) nog
eens nadrukkelijk vastgesteld. Terwij]
er voorheen Slechts een stuk of vijf aan
deelhouders op de jaarvergadering kwa
men, waren het er nu over de honderd
en ze verkeerden in de beste stem
ming.
Leo d' Erlanger, de president van de
maatschappij, stelde in zijn openings
toespraak vast dat wat tot voor kort een
farce leek, een ernstige aangelegenheid
geworden is. In Frankrijk bestaat geen
Kanaalmaatschappij. Daar treden de
Franse Spoorwegen voor de Franse be
langen op.
De geschiedenis van de Kanaaltunnel
is vervuld van romantiek en enthousias
me. doch ook van bittere teleurstellin
gen. Napoleon zei in 1802 tot de Engel
se staatsman Fox: denk eens in, wat voor
grote dingen we samen zouden kunnen
bereiken. Twee jaar later waren Frank
rijk en Engeland in oorlog! Tussen
1802 en 1850 zagen letterlijk honderden
plannen het ljcht, waarmee een aantal
oplichters dikke winsten wist te maken
en yele lichtgelovigen van hun spaar
centjes werden beroofd. Koningin Victoria
schreef, nadat ze de Gamond in het
Buckingham Palace had ontvangen
aan haar gezant in Parijs: zeg die Fran
se ingenieur, dat indien hij zijn plan
kan verwerkelijken, .hij mijn zegen zal
hebben, uit naam van alle vrouwen in
Engeland.
Thomé de Gamond verspeelde zijn. ge
zondheid en zijn fortuin bij zijn studie
van de geologische situatie van de Ka
naalbodem. Hjj stierf als een verbitterd
en teleurgesteld mens. Koningin Victo
ria had officieus bekend laten maken, in
verband met het in Engeland gerezen
verzet, dat ze haar zegen terugtrok. Maar
nog steeds staan de wachtsljeden bij de
twee proeftunnelsZe hebben niet
vergeefs gewaakt
AMSTERDAM, 28 april Voor de
president van de rechtbank te Amster
dam heeft vanmorgen het kort geding
gediend, dat de stichting tot bevorde
ring van de pers van de arbeidersklasse
(Bepenak) aanhangig heeft gemaakt
tegen de drie leden van het dagelijks
bestuur der E.V.C. om opheffing van het
conservatoir beslag, dat de EVC op de
postgiro- en gemeente girorekening van
de Benepak op 4 april j.l. had gelegd.
De EVC stelt, dat zij een vordering
heeft van 32.500 gulden op de Waarheid,
aan wie zü in 1951 dit bedrag heeft ge
leend.
Voor de president, mr. U. W. H.
Stheemah, de raadslieden het woord
gaf, merkte hij op dat eerst de eis van
ontslag van de president (in de krant)
was gesteld. Blijkbaar heeft men zich
bedacht en besloten zich te wenden tot
deze president aldus mr. Stheeman
om ontslag van het conservatoir be
slag; de vorm die aan de wet beant
woordt en deze komt met de waarheid
overeen.
De raadsman van eiser, mr. D. Proper
stelde, dat de Bepenak niets met deze
vordering te maken heeft. De Waarheid
wordt uitgegeven door de C.V. Uitge
verij Persorganen. In september van het
vorig jaar nam de stichting Bepenak de
uitgaven, waarbij die van de Waarheid,
die niet winstgevend waren over van
de C.V. Persorganen, echter niet de
schulden. Deze overgang kwam tot stand
bij onderlinge overeenkomst. De giro
rekeningen werden op naam van de Be
penak overgeschreven. Iedereen die iets
had te vorderen had aldus de raadsman
door de publikaties in de Waarheid ge
waarschuwd kunnen worden. De Bepe
nak is een juridisch onafhankelijke
rechtspersoon. (Op de twee girorekenin
gen staat totaal 13.300 gulden). De be
stuursleden van de EVC hebben een
persoon juridisch willen slaan, maar het
broertje geslagen en het zusje bedoeld,
aldus mr. Proper.
DEN HAAG, 28 april Het ligt in het
voornemen van H.K.H. prinses Beatrix
aanwezig te zijn op het Nationaal Jeugd-
appèl, dat op 5 mei als onderdeel van de
bevrijdingsfeestelijkheden op de Dam te
Amsterdam zal worden gehouden.
Voor technische, wetenschappelijke of orga
nisatorische doeleinden vindt het moderne
medium Bedrijfstelevisie steeds meer toepas
singen In de industrie en bij instellingen.
Waar men op afstand wi! observeren of con
troleren betekent Philips Bedrijfstelevisie een
waardevol en efficiënt hulpmiddel.
Philips Bedrijfstelevisie heeft reeds haar doel
matigheid bewezen bij vooraanstaande onder
nemingen, bij wetenschappelijke Instellingen,
alsmede aan boord van schepen, bij het ver
keer en tijdens meetings en congressen.
Philips Bedrijfstelevisie onderscheidt zich door:
grote beeldscherpte eenvoudige bediening e be
drijfszekerheid e uitgebreid toepassingsgebied e aan-
passingsmogelijkheden voor elke situatie.
Uitvoerige inlichtingen worden u op aanvrage ver»
strekt door Philips Bedrijfsapparatuur Nederland n,v.
Tel. 0 4900 33333, toestel 518»
