Vijfenzestigjarig huwelijksfeest
te Berkel en Rodenrijs
door
A'oodopgravingen verhinderen
systematisch werken door de
Rijksdienst voor Bodemonderzoek
Het gaat niet alleen om de
oude scherven en kannetjes
Loes Herpster en Ton Verhey
nieuwe kampioenen N.K.G.B.
in district Rotterdam
Henry Hudson
rea
Mobiele mannen
|ragen
Rsicofex of
log Siar
BRUNOTT
pagina*
Juwelendiefstal in hotel
te Scheveningen
Man beroofd van lege
portefeuille
iï,!j«j if'
VERLOVINGSRINGEN bij
MAANDAG 30 MEI 1960
J&'sfEÈmkSSBV f siiS
MobylettèV
Zondag jl. herdacht het echtpaar Arie
de BruinReinera Meurs, wonende Ro-
denrijseweg 97 te Berkel en Rodenrijs, de
dag waarop het 65 jaar geleden in de echt
werd verbonden.
In de bijkerk te Rodenrijs werd een H.
Mis van dankbaarheid opgedragen, waar
na het jubilerende bruidspaar en de fami
lie zich naar de woning van de feestelin
gen begaven.
Hoewel het de wens van de 87-jarige
bruidegom en diens 88-jarige echtgenote
was, dat aan dit feest geen uiterlijk ver
toon zou worden gegeven, was de woning
feestelijk versierd, terwijl alle familiele
den zich rond de feestelingen schaarden.
Het gezin De Bruin telde negen kinde
ren waarvan er nog acht in leven zijn.
steeds werd geprezen om haar opgewekt
gemoed. Vooral wist zij met een kwink
slag alle moeilijkheden bij anderen uit de
weg te ruimen.
Treffend is het, hoe het geheugen van
de beide oudjes nog prima in orde is en
Het aantal kleinkinderen bedraagt 40, ter
wijl er bovendien nog 37 achterkleinkin
deren zijn.
De jubilaris, tuinder van beroep, ver
richt nog dagelijks zijn bezigheden. Hoe
wel hij niet weet wat ziek-zijn is, moest
hij toch enige weken geleden een operatie
ondergaan, waarna hij nu weer zijn dage
lijkse bezigheden voortzet met een steeds
opgewekt humeur.
De jubilaresse heeft een 30-tal jaren de
functie van baker vervuld, waarbij zij
zij zijn nog steeds verstandige raadgevers
aan velen, die met moeilijkheden kam-
pen.
De fanfare „Godsdienst en Kunstzin"
bracht met de drumband aan het 65-jarige
bruidspaar een serenade, welke zeer op
prijs werd gesteld.
Burgemeester Hendrix kon wegens fa
milieziekte niet persoonlijk aanwezig zijn,
maar liet zijn gelukwensen overbrengen.
Ook pastoor Velthuyse en de buren toon
den hun belangstelling.
V' -V'-tHè-w*'
Overal hebben wij gekeken, maïr
tenslotte kochten óók WIJ' onze
DAAR-was- de sortering.'het grooj^t
en dan de ver^akkingC.'.:maar dat
blijft een geheim.
WINKELCENTRUM BINNENWEG 45
tel. 11.66.15 - ROTTERDAM
De bodem licht ons in over
vroegere
bewoners
Niet weten wat voor uw tijd ge
beurde. is altijd kind blijven,
beeft reeds Cicero gezegd. Het
ligt in de natuur van de mens, dat bij
ook geestelijk wil groeien. Daartoe
moet hii zijn kennis vermeerderen en
zeer zeker wordt hij er toe gedrongen,
uit te vorsen onder welke primitieve
omstandigheden de mens vroeger leef
de. Zonder historisch besef is eigenlijk
geen cultuur denkbaar. Eenmaal dit
aanvaardend, is men gelijjc overtuigd
van de waarde der archeologie, waar
onder we verstaan de reconstructie
van de menselijke cultuur in de oud
ste tijden. Daarmee gaat parallel bet
doel van antropologie en biologie.
Men zal dan in oudheidkundige opgra
vingen meer gaan zien dan een dure
liefhebberij en niet meer met een goed
koop glimlachje over gebroken potjes
en schaaltjes spreken. Het zijn trou
wens niet de kannetjes of andere voor
werpen „an und für sich waarvoor
na een dergelijke vondst bet begonnen
graafwerk tenville van een bouwwerk
of bij een verkaveling, omzichtig on
der leiding van een archeoloog wordt
voortgezet. Heel vaak krijgt men niets
tastbaars in banden, doch de archeo
loog is al heel blij met de ontdekking
van een bepaalde kleurafwijking in
de grond, die hem een aanwijzing kan
geven omtrent een menselijke neder
zetting.
De bodem van ons kleine land ver
bergt in dit opzicht zeer vele schatten
en men kan zich er alleen maar over
verwonderen, dat eigenlijk pas sinds
1947 het oudheidkundig bodemonder
zoek van rijkswege behoorlijk is geor
ganiseerd.
Wel hadden voordien andere instel
lingen daarmee bemoeienissen, doch
als zelfstandig, coördinerend li
chaam kennen we eerst sedert ge
noemd jaar de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek, die
sinds 1950 onder leiding staat van dr.
P. Glazema en waardig gehuisvest is
in het gerestaureerde klooster Mariën-
hof aan de Kleine Haag te Amersfoort,
dat in 1547 gebouwd werd door de
Augustijnen.
Zeker, er worden wel eens kostbare
stukken gevonden, die ook als kunst
voorwerpen grote waarde hebben. Zo
mochten wij in een der vitrines van
het „doorgangshuis" na bestudering
en registrering worden de vondsten
over musea verdeeld of keren zij terug
naar de rechtmatige eigenaar een
prachtige glazen schaal en een sierlij-
karaf bewonderen, die eind vorig
jaar in een bloot gelegd Romeins graf
bij Esch in Noord-Brabant te voor
schijn kwamen Als voorbeelden van
Romeins glas zijn deze stukken uniek.
De vondsten zijn meestal echter
daarom van gewicht, omdat men er
gegevens uit kan afleiden omtrent een
bepaalde nederzetting in lang vervlo
gen eeuwen. De ontdekking komt dik
wijls dus pas later na heel veel studie.
Zo bracht een onderzoek in Vlaar-
dingen onder leiding van prof. dr.
W. Glasbergen van het Instituut voor
prae- en protohistorie der Gemeen
telijke Universiteit in Amsterdam
aan het licht, dat daar een prehis
torische nederzetting heeft bestaan,
overeenkomstig eéti cultuur, die men
tot hgden aileen in Frankrijk kende.
Tot voor kort had men niet vermoed
daarvan ook sporen in het wésten
van ons land aan te treffen. Het be
vestigde de bevindingen van dr. P.
J. R. Modderman, de conservator
van de prehistorische afdeling, en
kele jaren geleden opgedaan in He
kelingen in Zuid-Holland. Men had
dus alle reden om aan te nemen, dat
dit gebied in de prehistorie is be
woond.
De Rijksdienst in Amersfoort werkt
als coördinerend orgaan, zoals men
ziet, ook wel samen met andere arche
ologische diensten, waarvan we nog
noemen die van de universiteiten in
Groningen en Utrecht. Voorts met het
Rijksmuseum van oudheden in Leiden
en het Rijksmuseum Twente in Ensche
de.
Opgravingen in Elsloo bij de Maas
ln Limburg, waarmee een paar jaar
later werd begonnen en die waar
schijnlijk in de loop van dit jaar voort
gezet zullen worden, leerden Iets om
trent de eerste landbouwers in onze
streken. Daarvóór bevonden zich hier
alleen maar nomaden: jagers, die
een zwervend bestaan leidden. Op een
terrein, waar huizen gebouwd moes
ten worden, vond men de sporen van
een uitgebreid dorp van uit palen en
vlechtwerk opgetrokken woningen en
resten van stenen werktuigen in afval-
kuilen. Men was ook zo gelukkig ron
de potjes met een spiraalvormige ver
siering te vinden. Deze vondst duidde
op de handceramische cultuur uit het
Neolistische tijdperk, die haar oorsprong
Het voormalig klooster „Mariënhof" te Amersfoort, waarin de Rijksdienst voor
het oudheidkundig bodemonderzoek is gevestigd..
had in het Donau-gebied, van waar de
bevolking zich naar het westen heeft be
wogen. Verder dan Limburg is nen
blijkbaar niet getrokken; er viel een
voorkeur voor de löss-gronden waar te
nemen.
De climax van ontdekkingen lever
de een aantal graven, waarin zich nog
de giften, o.a. een disseltje een
breed soort beiteltje bevonden, die
aan de doden op hun reis naar de
eeuwigheid werden meegegeven. Er
was ook een gaaf stuk aardewerk bij,
dat voor de maaltijd gediend moet heb
ben. Tot nog toe werden soortgelijke
vondsten alleen maar ln het buitenland
gedaan en men kan zich voorstellen,
hoe gelukkig de heren van Amersfoort
er mee waren.
In het afgelopen jaar werd op een
andere plaats in Limburg, te Bruns-
sum, een enorme hoeveelheid aarde
werk gevonden, die bij nadere be
studering bestond uit produkten van
middeleeuwse pottenbakkersovens,
die hier dus aanwezig moesten zijn
geweest.
Een opnieuw ingesteld onderzoek in
Bergejjk (Brabant) bevestigde het ver
moeden, dat daar een grafveld van
de Merovingers heeft gelegen.
Een apart hoofdstuk vormen de losse
vondsten, waarvan vrijwel dagelijks
melding wordt gemaakt door een van
de ongeveer 200 correspondenten
waarover de Rijksdienst beschikt. De
berichtgevers zijn voor het merendeel
particulieren, zoals onderwijzers, gees
telijken en ambtenaren, die graag in
archeologie „grasduinen".
De leid:ng van de Rijksdienst be
treurt het, dat haar medewerkers hun
handen vol hebben met tal van Inci
dentele opgravingen, nood-opgravingen,
zoals deze officieel worden genoemd, om
dat zii in verband met de uitvoering
van een of ander utiliteitswerk ge
woonlijk zo spoedig mogelijk moeten
geschieden. De conservatoren zouden
het liefst het hele land systematisch
onderzoeken, waaraan zij door het vele
andere werk niet toekomen. Zelfs niet
als men over drie maal zo veel men
sen als thans (ruim 20) zou beschik
ken.
De oudheidkundige kaart van Neder
land, waaraan in Amersfoort wordt ge
werkt onder leiding van de heer P. C.
Houttuin, zou er dan nog heel wat
bonter uitzien.
Een zeer belangrijk onderzoek,
dat al enkele jaren onder leiding van
prof. Brunsting uit Leiden aan de
fang is, betreft Nijmegen, een van
e twee werkelijk Romeinse steden,
die er in Nederland zijn aan te wij
zen, zoals is gebleken. Men wist wel,
dat hier na de opstand der Bataven,
in de jaren 69/70. het 10de legei
van de Romeinen in garnizoen heeft
gelegen, doch een systematisch on
derzoek van de legerplaats leidde
tot verrassende ontdekkingen.
In het Nederland-nummer van het
tijdschrift „Antiquity and Survival",
uitgegeven met medewerking van het
Prins Bernhardfonds en de Rijksdienst
voor het oudheidkundig bodemonder
zoek, heeft de conservator van de af
deling Romeinse tijd, de Nijmeegse
hoogleraar prof. J. E. Bogaers, inte
ressante wetenswaardigheden gepubli
ceerd omtrent de andere Romeinse stad,
die op grond van zijn bevindingen ge
legen moet hebben in het westen,
dicht bij Voorburg.
Romeins Nederland heeft voor zover
we thans weten zegt hij slechts
twee echte steden gekend en wel mu-
nicipia. De belangrijkste stad was Nij
megen, de voornaamste plaats in het
land der Bataven. De naam van een
tweede in Romeins Nederland gelegen
municipium is, naar prof. Bogaers
meent, te lezen op een reeds lang be
kende, veel omstreden, maar in ieder
geval echt Romeinse mijlpaal, die rond
1500 is gevonden bij Monster of Naald
wijk.
De inscriptie is aangebracht ter ere
van keizer Marcus Aurelius en zijn
broer Lucius Verus, toen de eerste
voor de 16de maal en de tweede voor
de 2de keer bekleed was met de tri-
bunicia potestas. Het opschrift dateert
daarom uit het jaar 162 na Christus.
Kort nadat de mijlpaal gevonden was,
is de steen evenals de inscriptie
grondig „bijgewerkt" en gerestau
reerd. De mijlpaal moet gestaan heb
ben op een afstand van 12 milia pas-
suum, 12 Romeinse mijlen van MAC,
d.i. Municipium Aelium Canninefatium.
Op de Tabula Peutingeriana, een in de
middeleeuwen gecopieerde Romeinsi
kaart, komt nu de naam Forum Ha-
driani voor als een belangrijke Ro
meinse stad, die dicht bij het te Voor
burg opgegraven castellum moet heb
ben gelegen.
Verder kennen we zo vervolg
prof. Bogaers een opschrift op een
sarcofaag, die aan het licht is geko
men te Tata in Hongarije, waarop als
geboorteplaats en streek van een al
daar overleden vrouw de echtgeno
te van een Romeinse legerarts Forum
Hadrianense en de provincie Germania
Inferior (het gebied langs de Rijn)
zijn genoemd.
Hieruit volgt, dat Forum Hadriani
de voornaamste burgerlijke nederzetting
is geweest in de kuststreek tussen de
monding van de Rijn en die van de
Maas, het woongebied van de Cannine-
faten. In de tijd van Hadrianus (117-
138) of iets later heeft deze plaats
stadsrecht gekregen en tegelijkertijd
een nieuwe naam: Municipium Aelium
Canninefatium. IGNAAT AGAS1
DEN HAAG, 30 mei. Uit een hotel
in Scheveningen is vrijdag een partij
juwelen ter waarde van 17.000 ge
stolen. De sieraden behoren aan een
Brazilaanse toeriste. Vrijdagavond be
merkte zij dat haar juwelen, twee
parelcolliers van acht en drieduizend
gulden, een paar oorbellen met parel en
een gouden damesring met parel en
diamantjes 5000), die zij in een
beautycase had opgeborgen, verdwenen
waren. De diefstal moet vrijdag over
dag tussen tien en zes uur gepleegd
zijn.
DEN HAAG, 30 mei. Een onbe
kende heeft zondagnacht omstreeks
kwart over drie een 65-jarige bouw
vakarbeider van zijn portefeuille be
roofd. In de portefeuille zat echter geen
geld. De bouwvakker, die afkomstig is
uit Stolwijk, was in Den Haag uit
geweest. In de Casuariestraat is hij
door een onbekende neergeslagen en
beroofd. De aanvaller heeft waar
schijnlijk een boksbeugel gebruikt, want
het slachtoffer was zo aan zijn gezicht
verwond, dat dit op acht plaatsen moest
worden gehecht.
Pejehs-stoffen
voor maatwerk
mar uw hart
VRAAG UW
KLEERMAKER
Loes Heyster, de nieuwe juniorkam
pioene, tijdens liet onderdeel „vrije oefe
ning", waarin zij aanzienlijke punten-
winst op haar concurrenten boekte.
Gré Ruberg Spartaan 31.25; 25 Adrie
Voorham LIOS 30.00 pnt; 26 Ria Jurgens
LIOS 29.30 pnt; 27 Wies Muyselaar LIOS
28.20 pnt; 28 Riki Rijsdijk Spartaan 25.30
punten.
Heren: 1 Ton Verhey St.-Lodewijk 52.25
pnt; 2 Peter Korff St.-Lodewijk 50.90 pnt;
3 Pieter Put St.-Lodewijk 46.55; 4 Peter
v. Lochum St.-Lodewijk 44.75; 5 Peter
v. d. Burg Oliveo 42.60 pnt; 6 Adrie Hau-
brich Advendo 42.50 pnt; 7 Gerard Jan
sen Advendo 41.80 pnt; 8 Frans Veliscek
Excelsior 37.80 pnt; 9 Hans Karreman Ad
vendo 35.55 pnt; 10 Jaap de Kok Excel
sior 34.55 punten.
DELFT, 29 mei. In de oude Stu
dentenhal werd vandaag gestreden om
de juniorentitels van het district Rot
terdam van de Nederlandse Katholieke
Gymnastiek Bond. 39 gymnasten, ver
tegenwoordigend 14 verenigingen heb
ben felle doch sportieve strijd geleverd
om zich de beste turner of turnster van
het dictriet Rotterdam te mogen noe
men. De kampioensbekers gingen na
een hele middag goed en gezellig tur
nen naar twee Rotterdammers: bij de
jongens won Piet Verhey (St.-Lode
wijk), terwijl bij de dames de erepalm
door Loes Heyster (ADO) werd opge
ëist.
Bij de heren domineerde St.-Lodewijk
volkomen, want de eerste vier plaatsen
werden door leden van deze vereniging
bezet. Ton Verhey toonde zich, zoals ge
zegd na de zes onderdelen de beste en
werd verdiend kampioen.
Bij de dames ondervond de kleine Loes
Heyster veel tegenstand van het Delftse
meisje Gerda van Gervan (D.O.K.), derde
werd hier Joke Tournier (Advendo) en
vierde de kleine Joke Willemse van St.-
Lodewijk.
De wedstrijden waren uitstekend ge
organiseerd en wedstrijdleider Ben Mil
tenburg kan trots zijn op zijn regie. Dis
trictsvoorzitter Steeneken reikte de prij
zen uit. Ton van Heeteren, die viermaal
achtereen kampioen bij de senior-heren
was, kreeg voor zijn prestatie nog een
aparte beker.
De uitslagen luiden:
Meisjes: 1 Loes Heyster ALO 45.50 pnt;
2 Gerda v. Gerven DOK 43.80 pnt; 3 Joke
Tournier Advendo 43.65 pnt; 4 Joke Wil
lemse St.-Lodewijk 42.50 pnt; 5 Elly Jans
sen Advendo 41.80 pnt: 6 Erna Janssen
Advendo 40.90 pnt; 7 Ludy v. Paassen
DOK 40.60 pnt; 8 Cilia Richters Advendo
40.35 pnt; 9 Ans v. d. Staak Advendo 39.50
pnt; 10 Lidy Wubben DOK 39.40 pnt; 11
Lidy v. Dam DOK 39.40 pnt; 12 Ria Noe-
vers Advendo 39.25 pnt; 13 Monica Hel-
mer St.-Lodewijk 38.95 pnt; 14 Elly v.
Wely St.-Lodewijk 38.40 pnt; 15 Ria
Schuch Advendo 38.30 pnt; 16 Letty v. d.
Burg Oliveo 37.55 pnt; 17 Jeanny Lu-
brechts WIK 36.60 pnt; 18 Mary v. Haren
WIK 34.85 pnt; 19 Jeanny Suyker WIK
33.60 pnt; 20 Anka Peek Excelsior 32.85
pnt; 21 Marian Baaten Spartaan 32.05 pnt;
22 Elly Schoenmakers WIK 32.00 pnt; 23
Annek Batist St.-Lodewijk 31.90 pnt; 24
9. In 1008 waagde hij een tweede poging, die echter ook op
niets zou uitlopenOp 22 april vertrok hij om de open zee
tussen Spitsbergen en Nova Zembla te zoeken9 juai bereikte
hij de 75ste breedtegraad, maar wederom stootte hij op een on
overkoombare barrière van ijsschotsen. Hij stak nog, onder le
vensgevaar de Barentszee over maar vlak voor de kust van
Spitsbergen faalde hij opnieuw. Verslagen keerde hij terug naar
Eogeland, waar hij 25 augustus aankwam en overhandigde zijn
opdrachtgevers een rapport, dat hun nog lang zou heugen
Zonder trappen fietst u weg
op de fiets die vanzelf gaat -
10. Toch waren de expedities van Hudso-n niet helemaal voor
niets geweest. Op de eerste plaats had hij van de streken, waar
hij langs gekomen was, uitgebreide rapporten meegebracht, die
geografisch wel niet precies juist waren, maar die de jacht-ex-
peditietroepen op zeehonden en walvissen de komende eeuwen.
toch van groot nut warenBovendien was hij verder naar
het noorden gevaren dan ooit iemand gedurfd had en het zou
nog 170 jaar duren, voordat dit record geklopt werd
11. Hudson bracht van zijn tochten soms tamelijk eigen
aardige aantekeningen meeZo noteerde hij bijvoorbeeld,
dat de temperatuur op Spitsbergen (80 graden noorderbreedte)
hoger was dan op Nova Zembla (72 graden noorderbreedte).
Een bewijs te meer voor de theorie van die tijd, dat namelijk de
Poolzee totaal ijsvrij zou zijnEen klein vuur, dat lang
brandt, geeft meer hitte, dan een groot vuur, dat maar kort
brandt", was de repliek van een Nederlandse geograaf. Hij be
doelde daarmee, dat als de zon zes maanden aan een stuk over
noordpoolkap schijnt, er op hogere breedtegraden een bevaar
bare doortocht moet zijn
1
12. Na zijn tweede nederlaag vond Hudson geen steun meer
bij de Engelse kooplieden. Henry IV, koning van Frankrijk, was
een eerzuchtig man, die niets liever wilde dan Frankrijk triomf 0
op triomf te bezorgen. Nu zag hij plotseling zijn kans schoon
om die wens in vervulling te doen gaan. Hij gebood de reder p
Isaac Le Maire in onderhandeling te treden met Hudson om een 0
nieuwe expeditie te financiëren paar de Noordpool. In Parijs 0
werd de „Compagnie du Pole Arctique" gesticht, in naam om
de zeestraat die men ging ontdekken, voor militaire doeleinden 0
te gebruiken, in werkelijkheid echter om Frankrijk het roemrijke
land te maken, waar Henry IV van droomdeMaar jammer
genoeg waren de Hollanders met hun Oost-Indische Compagnie
hem voor en voor rekening van deze laatste begaf Hudson zich
in 1609 opnieuw op weg
