De HAV is uw vertrouwen waard!
Uniek duinterrein in Den
Haag wordt WOONWIJK
Noorwegen verduidelijkt
standpunt inzake de U-2
's LANDS KRONIEK
Overheid en gezondheidszorg
E
t£esjtsjev en
ontwapen ing
Reizen
jiliïm BULÈR i
Spoetnik IV
zichtbaar
Moordenaar van
iveduwe bekent
Vastbesloten houding zowel tegen
over de V.S. als Moskou
Uó'opddh mrf
Schip met stuk
goed gestrand
4
BOUWGROND RAAKT OP
kampeerboerderij
uitgebrand
m'
*ein ramt melkwagen
Bormann in Peru met
Nederlandse pas
Mij. Nederland en
K.R.L. stoppen dienst
op Indonesië
De hongerstaking
Commandant onder
zoekt de klachten
V"
J
ZATERDAG 4 JUNI 1960
PAGINA 7
H lsnsfhien
«en
van
pin
Bu'tenl
ANDSE
**ONlEK
at
Odens Pinksterdagen
utovervoer naar Texel
vertraagd
°hade bedraagt een ton
»in°trderi3 van de heer L. Bos te
1?) Sboertange (gemeente Vlagtwed-
s""rand geraakt. De brandweer
,'j J
Geen persoonlijke
ongelukken
Na confrontatie op de
plaats van het misdrijf
Luilak weer luidruchtig gevierd Overblijfsel van
middeleeuws volksvermaak Oorsprong ergens in
grijze oudheid
Smit verzorgt berging
Croquettenfabriek
Werf in de tuin
Ook in Nederland zijn de bemoeienissen
van de overheid met de volksgezondheid
talrijker dan men denkt
volstrekt zeker is dat
i: 1 is men er in het Krem-
?Nen vnVac r. gekomen, dat het op-
J,JS' en ni Prernier Khroesjtsjev in Pa-
t?er tiiru. name zijn vaudeville-num-
"ala;. - ®lls (ip noneoonfnenntin in Vir»
!la'ais ei» oi Persconferentie in het
?.elt van Ulaüiot, een aanzienlijk ele-
,,'H zelf<5 ^T-Hvopaganda bevatte. Er
i°0rlicht; nchten, dat de Amerikaanse
eft bni"fSdienst nncrintrpn rinpt of
■H gedan"n"^"ot pogingen uua
K," van t?i een volledige filmreporta-
?et geen ftsievs persconferentie,
,ï5en v0' sn<ler commentaar dan zijn
a de zail en woord en de reacties
fj °ot aaavertoond te krijgen in een
che iS Zuidamerikaanse en Azia-
ual de p "~an-Het vloeken en tieren
iG" de n„ mei vioeaen en u
v°?veel iU?s,lsche regeringsleider
nt'Orl r~i ry Ui i i4a nv»4*A/\
h,
met
- 'och overleg hij daartoe, naar
'eeft een 'Senis, ook is overgegaan
?P. de ayerechtse uitwerking gehad
hu a!ïf'dopinie. Geen wonder, dat
i'an "dg ac"teraf L„
:,®1. Pf.PPaganda-oogst binnen te ha-
nog probeert een deel
rt- die
C?en de1Jn Ciee' 70uzÜn geweest, in-
?ch te "p westelijke regeringsleiders
hebbe«1J i millder standvastig zou-
■®n, betoond bij de afwijzing
is Pschaamde eisen.
Jy althans de eerste conclusie,
die men moet
trekken uit het
feit, dat Khroesj
tsjev thans voor
de dag is geko
men met een
enigszins gewij
zigde versie van
'ehe nvn het Plan voor al~
ernbe. apenir|g. dat hÜ vorig jaar
ene v m een toesPraak tot de Al
ior. ®rSa.df»rinp' Man Hp VprprnVri*
aties ,Vergadering van de Verenigde
d don L onfvouwd en dat nader-
''PP^erkerwesten als ..vaag" en
k Dezp is verworpen.
ü?t feu ,1^ wordt nog versterkt
h-feiU'T UK wordt nog versterkt door
v t allD'„ de Sovjet-premier thans
t "?anip- de westelijke Grote Drie als
k'ifel ,,5asseert, maar ook nog zijn
h d de ,ltePreekt aan de oprechtheid
?®rs ^westelijke onderhandelingspart-
art .-a rn?ee de Sovjet-Unie sinds
,-ah de n dit jaar te Genève deelneemt
''11: i^.wapeningsbesprekingen. Dat
Sada P?e£lka- Engeland, Frankrijk, Ca-
5ai w-Italië. Het nieuwe voorstel is
®6n-co geadresseerd aan de tienlan-
,1 zü„ lssie voor ontwapening, maar
Seven Aerdachtmakingen extra-i eliëf
t lei.t "?eft Khroesjtsjev ook een aan-
°kken a e landen in het overleg be-
W at- vervolgens het gewijzigde Rus-
aisehe voorstel zelf aangaat: dat
>Rween lanS en uitermate technisch
pif tot dat de experts nog wel enige
f®. jsjj nadere bestudering zal verschaf-
is het nu al mogelijk en-
y°rlopige opmerkingen te maken,
fissen eerste plaats verplaatsen de
?che JL de afschaffing van ballisti-
Nl j^°iectielen, die kernwapens naar
rde nelen kunnen brengen, van de
rt ^°Uw aar de eerste faze. Dit is te be-
e Fr„en als een tegemoetkoming aan
v?rve knsen. die dit punt vaak met
a bi.-y^^en verdedigd. De opheffing
1 th 6rdandse hases willen de Rus-
??schiAns ook in de eerste faze doen
v n hef oorspronkelijke
1 de am dat: pas 'n de tweede faze
u'touv orde'Deze wijziging is te be-
?>et ta .!1 als een verder uitbuiten van
d1ie ctische voordeel, dat de Sovjet-
v "-nt kS gevolg van de U-2-affaire
Jsirip Je hebben verworven. Een wjj-
f'hde ls °ok, dat Khroesjtsjev de pe-
lazon Van vier jaar, waarin de drie
?)eer Y°ltooid zouden moeten zijn, niet
ais v ti) zo'n strikte vorm handhaaft
tvSr oorheen. Er wordt nu gesproken
3».)'% jaar of een andere over-
h'tien rnen termijn". Zo zijn er mis-
ï°e1in n°g wel een paar aspecten te
die als een zekere vooruit-
fdaaZlin te beschouwen.
Iet ,ar ook in deze nieuwe versie van
ifa Zl!n te beschouwen.
in deze nieuwe veiöie van
?1 Russische plan zijn de algemene
hgH^ai-klinkende leuzen minder be-
Sche J dan het veld van de techni-
h1?elïtails- dat bezaaid ligt met voet-
PaUf,a en klemmen. Zo is daar de be-
t^takp' dat de Kusson bereid zijn te
over allerlei vèr-gaande con-
ri° l~u batregelen' met inbegrip van
?ettek °t°grafie, maar pas na on-
yaigQjifding van het verdrag. Zulk een
ke1 yde is natuurlijk op geen stuk-
Nüfji'a een garantie, dat de geheim-
a1d f en de afgeslotenheid, die Rus-
sinds de tsaren kenmerkt, nu
Ook wordt prijsgegeven.
je beperkingen, die de Russen
faïe ?d. willen zien aan de internatio-
ka1 Strijdmacht, die na de voltooiing
Sandh °ntwapening de vrede moet
il-Üf tóayen. kunnen uiterst gemakke-
IVUIIlltill UILtXoL jjLlIluAAt.
kwader trouw worden uitgelegd
nlhèpy, strijdmacht zou
t v- Worden ..voor
niet gebruikt
de onderdruk-
en maatschappelijke voor-
l^e:
ah volken, die worstelen om vrij
figan
•l^en boeken" en ook niet „voor
bh ng de binnenlandse aange
raden der staten". Het enige,
4e
r^an hiervan kan zeggen, is, dat
repri beperkingen het onmisbare
Cc*eriS mircijuugc,
kunnen vunucu van
ie6( "d, die zich de verovering van ge-
deze planeet ten doel stelt.
(Advertentie)
Bols elke dag een glaasje!
4 juni Tengevolge van een
^ige t is een der boten van de Texelse
ew st°omboot onderneming, die de
fldfirb nst tussen Texel en Den Helder
i Sev^dt, uitgevallen. Aangezien de
vo0rvallen veerboot een capaciteit heeft
p11 eVrfertiS auto's zullen automobilis-
Vdsp de de Pinksterdagen met
eiinge vertraging bij het overzetten
"f? moeten houden.
Advertentie
VERZEKERD KAPITAAL
RUIM 1 MILJARD GULDEN
HAV LEVENSVERZEKERINGEN - SCHIEDAM - TELEFOON (010) 6 93 04* - HAV LEVENSVERZEKERINGEN
O
j^VSSELKANAAL, 3 juni Vanmid-
ifirK d°or onbekende oorzaak de kam-
it>. OprriovN Tro« rln lmor T RflC tb
-.°Uvi^erbedden en een
tó^rktuigen,
pr opTio
4
,eBingen, die het vuur bestreed, kon
f',1 jjborkomen, dat de gehele boerde-
Ka1n;„et inboedel, waarónder twaalf
Dn.,. eerhPaa„„ een aantal land-
i» -wr. verloren ging. Zij
t bifii er eebter in de woning van de
n bPLe Bos, die voor de boerderij ligt,
b Pt, uöen. De schade wordt geschat
n ton.
3 juni Om ruim vier
?afa anrniddag heeft de trein Rotter-
1beAmsterdam nabij Woerden op een
eiligde particuliere spoorwegover-
Vdin °f>n melkwagentje gegrepen. Er
u cd Keen persoonlijke ongelukken
Wig' Wei ontstond er ernstige vertra-
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 3 juni Mannen met
rood-witte palen en kijkers lopen bedrij
vig heen en weer in een uniek duinter
rein achter de Van Alkemadelaan: te
ken dat er grote veranderingen op til
zijn. Waar nu nog romantische bospaden
zijn, ruiters over de vlakte stuiven en
vogels concerteren worden de voorberei
dingen getroffen voor de nieuwe Haag
se woonwijk, die in ambtelijke kringen
bekend staat als het plan Duinzigt. Het
is een van de laatste uitbreidingsmoge
lijkheden van Den Haag en drieduizend
mensen zullen er in een prettige om
geving gehuisvest worden. Den Haag
maakt dankbaar gebruik van deze
bouwgrond, -lie langzamerhand zo zeld-
zaan wordt hier; maar de keerzijde van
de medaille is dat een prachtig recrea
tieterrein er aan moet worden opgeof
ferd. Het rijcentrum van de Zuid-Hol
landse Jac.htvereniging bij voorbeeld
moet verhuizen en ook enkele sportvel
den zullen er aan moeten geloven.
Het plan Duinzigt omvat ongeveer ne
genhonderd woningen, die alle in de vrije
sector gebouwd zullen worden. Voorna
melijk flats komen er, in twee, drie,
vier en zes bouwlagen en ook zijn er
een vijftigtal villa's geprojecteerd.
Voorts komt er een winkelcentrum met
een groot parkeerterrein direct er
naast voor de klanten.
De plannen voor bebouwing van lit
stuk duinterrein zjjn bepaald niet re
cent: in 1929 al werden de nodige stede-
bouwkundige en wettelijke voorberei
dingen getroffen. Natuurlijk zijn er be
zwaarschriften gekomen. Van bewoners
uit het naburige Benoordenhout die stel
den dat de omgeving haar landelijk ka
rakter verliest, wat zou leiden tot waar
devermindering van de bestaande hui
zen. Ook zou het plan uit verkeerstech
nisch oogpunt verwerpelijk zijn omdat
de bestaande uitwegen niet voldoende
afvoermogelijkheden voor de nieuwe be
woners zouden bieden. De bezwaar
schriften zijn verworpen en het plan
wordt verwezenlijkt. Nog dit jaar hoopt
men de straataanleg gereed te krijgen
en volgend jaar zullen dan de huizen ge
bouwd Worden.
Een ander stuk grond dat op be
bouwing wacht (met Waldeck en de
Uithofspolder de allerlaatste mogelijk
heid hiertoe) is Leyenburg, dat pre
cies aan de andere kant van de stad
(Advertentie)
Bols elke dag een glaasje 1
UTRECHT, 4 juni De Sterren
wacht heeft medegedeeld, dat dit week
einde de Russiche aardsatelliet Spoet
nik IV aan de avondhemel te zien
zal zijn.
Zondagavond om 23.18 uur zal de
kunstmaan in het zenit gaande van
zuidwest naar noordoost, laag aan de
hemel te zien zijn. Om 23.40 uur
moet de raket in hel noordwesten laag
aan de hemel gaande van west naar
noord goed zichtbaar zijn.
Maandagavond 22.22 uur komt de ra
ket goed zichtbaar in het oosten aan
de hemel, gaande van zuid naar noord
oost. om 22.44 komt de kunstmaan
zelf door de zelfde hemelstreek, om
22.51 uur is de capsule in het zenit
te zien, gaande van zuidwest naar
noordoost.
LIMA, 4 juni (UPI) Volgens de in
Lima verschijnende „La Prensa" ver
blijft de vroegere plaatsvervanger van
Hitier, Martin Bormann, in Peru met
een Nederlands paspoort. Agenten van
de Israëlische geheime dienst zouden
in het bijzonder in Tingo Maria in Iqui-
tos, de hoofdstad van de staat Loreto
en in Pucallpa, een havenstad aan de
Ucayali, nasporingen naar Bormann
doen. De chef van de Peruaanse politie,
Augusto Rodriguez, heeft verklaard
dat Israëlische agenten zullen worden
gearresteerd wanneer zij proberen Bor
mann te ontvoeren. Wanneer de Peru
aanse politie Bormann vindt zal zij hem
aan Interpol, de internationale politie
organisatie, uitleveren.
KROMMENIE, 3 juni De 26-jarige
losarbeider, die was gearresteerd op
beschuldiging van moord op de 58-jari-
ge weduwe M. Dijkers, heeft bekend de
vrouw met voorbedachten rade on het
leven te hebben gebracht. De dader
werd alhier vanmorgen geconfronteerd
met het huis, aan de Militairenweg,
waar hij vroeger verbleef als kostgan
ger van de weduwe en met de tuin,
waarin hij het slachtoffer na zijn gru
welijke daad had begraven.
De officier van justitie van Haarlem
en een zijner substituuts, de rechter
commissaris met zijn griffier en de bur
gemeester van Krommenie waren aan
wezig, toen de moordenaar verzocht
werd een reconstructie te geven van hei
gebeurde op 12 mei j.l.
De moord op de weduwe Dijkers werd
pas elf dagen nadat zij plaats vond ont
dekt. Buren maakten de dochter van het
slachtoffer er op attent, dat er een gat
was gegraven achter in de tuin door
mevrouw Dijkers en haar vroegere
kostganger. Op dinsdag 17 mei was de
kostganger achter in de tuin gezien,
toen hij oezig was het gat, dat bestemd
leek te zijn voor het begraven van af
val, dicht te werpen.
ligt en aan Loosduinen grenst. Tot
voor kort was het kostbare grond
waar tuinbouw bedreven werd. De
gronden zijn gekocht of onteigend en
de tuinders verdreven. Enkele weken
geleden stonden er nog doelloos de
kassen, met kapotte ruiten, waarin
niettemin het groen welig tierde en
waar de jeugd uit de omgevint zich
te goed kon doen aan sappige prui
men, die ook zonder verzorging van
de tuinder wel waren gerijpt. De kas
sen zijn nu afgebroken en de grond
lit er braak. In afwachting van de
mannen met de rood-witte palen en de
kijkers.
(Advertentie)
Bols echte graangenever 1
AMSTERDAM, 4 juni De Stoom
vaart Mjj Nederland en de Kon. Rot-
terdamsche Lloyd delen mede dat men
tengevolge van het verbod van de In
donesische regering om Nederlandse
schepen in Indonesische havens te la
den en te lossen besloten heeft de dienst
tot nader order stop te zetten.
Het laatste schip, dat nog voor Indo-
nes'ë zal laden is het m.s. „Batu" dd.
3 juni van Amsterdam In thuiskomen
de richting zullen de schepen, welke in
Indonesië lossen, daar nog kunnen la
den, zodat wij naar het zich Iaat aan
zien, nog tot einde juli begin augustus
lading van Indonesië zullen kunnen
aannemen.
Hoewel bovengenoemde maatregel
voor ons niet geheel onverwacht is ge
komen, zodat wij in de laatste jaren
reeds gepoogd hebben onze belangen
te spreiden, neemt dit niet weg dat het
wegvallen van Indonesië toch een ver
lies voor onze Maatschappijen bete
kent, waarvoor vvg elders compensatie
zullen moeten vinden, aldus de direc
teur van de maatschappijen.
(Van onze correspondent)
OSLO, 3 juni De Noorse minister
van Buitenlandse Zaken, Halvard
Lange, heeft dezer dagen in het parle
ment een verklaring afgelegd, waarin
hij vrij uitvoerig commentaar gaf op
de uitwisseling van nota's tussen Noor
wegen, de Sovjet-Unie en de Verenigde
Staten inzake de landingen van Ame
rikaanse verkenningsvliegtuigen van
het type U-2 op het Noorse, vliegvel 1
Bodö. Hoewel de minister zich zoals
gewoonlijk uitdrukte in rustige, en za
kelijke bewoordingen, wekte zijn ver
klaring toch de indruk bedoeld te zijn
als een krachtige en duidelijke waar
schuwing aan het buitenland om Noor
wegens recht van zelfbeschikking te
respecteren en aan het binnenland om
te blijven vasthouden aan een krach
tig en effectief verdedigingssysteem.
„De waarschuwingen van de Russi
sche regering, dat cr maatregelen te
gen ons land genomen zullen worden,
omdat het neergeschoten Amerikaanse
spionagevliegtuig op het Noorse vlieg
veld Bodö e entu-ssenlanding zou heb
ben gemaakt, kunnen wij niet anders
opvatten dan als bedreigingen, die zijn
gericht op bepaalde aspecten van de
Noorse buitenlandse politiek," zo zei
de minister. Hij geloofde niet, dat men
van Russische zjjde de directe wens
koesterde om de vriendschappelijke
betrekkingen met Noorwegen te scha
den. „Maar," zo voegde hij er aan
toe, „we kunnen er ongetwijfeld wel
van uitgaan, dat de Russische regering
onze bandon met de NAVO zo veel
mogeljjk wil verzwakken. We moeten
er dan ook op voorbereid zijn, dat wat
nu gebeurd is nog lange tijd zal wor'
den uitgebuit voor dit doel. Onder der
gelijke omstandigheden is het van
groot belang, dat wij in de huidige in
ternationale stemming niet verzwak
ken in ons streven om het geheel van
onze buitenlandse politiek en van onze
defensiepolitiek onder voortdurende
controle te houden."
..Noorwegens politieke lijn is dui
delijk: wij willen vrede en vriend
territorium zal niet gebruikt mogen
schap met alle landen. Noorwegens
worden voor agressieve doeleinden,
gericht tegen enig ander land. Maar
gelijktijdig moeten we ons het recht
voorbehouden om onze vrijheid te
waarborgen door die maatregelen,
die wjj zelf noodzakelijk achten en
die genomen kunnen worden binnen
de grenzen, die door bet volkeren
recht en onze verplichtingen tegen
over de Verenigde Naties zijn vast
gesteld."
Inzake het Noorse protest bij de re
gering van de Verenigde Staten over
de landing van het U2-vliegtuig op Bo
dö zei de minister, dat de Noorse re
gering ervan overtuigd is dat de ver
klaringen die door haar zijn afgelegd
en het antwoord van de Verenigde Sta
ten op de Noorse nota alle verdenkin
gen, als zou Noorwegen bewust heb
ben medegewerkt aan de Amerikaan
se spionage-activiteiten, hebben ontze
nuwd. „De verzekeringen, die wij heb
ben ontvangen van Amerikaanse zijde
en de verklaring van president Eisen
hower in Parijs, dat dergelijke spio-
nagevluchten niet meer zullen worden
uitgevoerd, hebben de Noorse regering
de zekerheid gegeven, dat er in de toe
komst geen pogingen meer gedaan zul-
len worden om Noorse vliegvelden te
gebruiken op een wijze, die niet in
overeenstemming jg met de voorwaar
den. die door Noorwegen zjjn gesteld
voor landingen van buitenlandse vlieg
tuigen.
(Advertentie)
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 4 juni De corpscom
mandant, majoor S. C. Brands, heeft
vrijdagavond een aantal militairen van
de drie subcompagnieën, die donderdag
avond geweigerd hebben om te eten,
gehoord. Van de zijde van de leger-
voorlichtingsdienst werd ons verzekerd,
dat het niet de bedoeling is de initia
tiefnemers van deze kalme hongersta
king te vinden. Men wil onderzoeken
hoe het mogelijk is geweest dat drie
honderd militairen klachten over het
eten hebben, terwijl de voedselcommis-
sie, waarin toch ook een soldaat zit,
nooit een klacht heeft ingediend.
Aanvankelijk werd beweerd, dat de
militairen geconsigneerd waren. Zij had
den vrijdagavond echter poetsavond,
omdat zij vanochtend met Pinksterver-
lof vertrokken. De corpscommandant
heeft van deze gelegenheid gebruik ge
maakt om met een aantal soldaten van
de hongerstakers-compagnieën, - over
dag werken zij buiten de kazerne op
verschillende kantoren - te praten, aldus
de LVD.
Dat ik enige dagen heb
gezwegen mag u toeschrij
ven aan het feit dat ik
buitenslands heb verkeerd.
En nu wil de vaderlandse
zegswijze wel, dat wie
verre reizen doet ook veel
kan verhalen, maar dan
komt u met mij toch be
drogen uit. Bovendien ben ik niet
verder geweest dan Brussel en dat is,
sinds de Benelux is gaan werken, zo
als u weet, nauwelijks buitenland
meer. Wat u overigens nu ook weer
niet al te hardop tegen een rechtge
aard Brusselaar moet zeggen, want u
zal hem dan allicht aantreffen in de
koele ongenaakbaarheid van iemand_,
die verwacht straks in de hoofdstad
van Europa te zullen wonen. En daar
kun je dan als eenvoudig Amster
dammer, die pretentieloos door de
wereld gaat, nooit tegen op. Zeker
niet sinds het ook al ter discussie is
gesteld of Amsterdam wel de hoofd
stad van Nederland behoort te wezen.
Overigens is. als u het mij vraagt,
het hele „verre reizen doen" in de
loop der jaren ernstig gedevalueerd.
In mijn jonge jaren nog werd iemand
die het tot Brussel of zelfs tot Darijs
had geschopt met gepaste eerbied be
jegend. Maar sinds men in enkele
uren naar Cairo kan vliegen en sinds
de klaverjasclub uit Irnsum per auto-
bus pleegt te potverteren, in Mallorca,
kunt u in gezelschap eventueel maar
beter verzwijgen dat u het Alhambra
nog niet heeft gezien. Iedereen doet
tegenwoordig verre reizen, maar er
wordt dan ook steeds minder over
verhaald.
Wat zou ik u bijvoorbeeld over
Brussel moeten vertellen? Nou ja, dat
manneke ik weet het overigens
slechts van ter plaatse horen zeggen
staat er nog steeds. En hopenlijk
blijft het net zo lang staan, dat het
straks als symbool van onze Europese
eenheid zal kunnen gaan gelden.
Maar voor de rest? Wel, aan de
vooravond van Pinksteren is het mis
schien niet eens zo gek als ik zeg dat
ik hoop dat de goede God, voor wat
Brussel aangaat, nu eens een nieuw
talenwonder bewerkstelligt. De situa
tie dat het ene deel van de bevolking
er weigert Nederlands en het andere
deel het vertikt Frans te spreken lijkt
mij althans niet de meest ideale. Voor
al ook niet gezien het feit dat het nu
ook niet weer zó is, dat heel Brussel
zich iedere dag opnieuw in zwijgen
hult. Ik moest dezer dagen, toen ik
een concert in het „Palais des Beaux
Arts" in het „Paleis voor Schone
Kunsten" dus bijwoonde althans
wel even spreken met de serveuse.
Ik zei:
„Een programma astublieft".
Zij antwoordde:
„Quarant cinq, monsieur".
Ik was niet helemaal op .tijd, had
vliegende haast en duwde de dame
dertig franc in de handen. Ik vond
dat bovendien voldoende voor een
programma. Zij riep mij dus terug en
maakte mij in rad Frans duidelijk dat
het te weinig was. Dat oponthoud
irriteerde mij. En ik kon dus niet
nalaten te zeggen:
„Spreek dan voor de drommel ook
Nederlands".
Op dat moment stortte de dame al
de fiolen van haar toorn over mij uit
en riep met fonkelende ogen:
„Vijf en veertig frank, monsieur!"
Bloemenmarkt in Haarlem.
ROTTERDAM, 3 juni De sleepboot
„Schelde" van L. Smit en Co's inter
nationale sleepdienst te Rotterdam is
bij het 7200 ton metende Engelse S.S.
„Trewarlas" aangekomen, dat geladen
met 5.000 ton stukgoed, gisteren strand
de op het rif Jazirat Garu in de Perzi
sche Golf. Nadat twee sterke sleepbo
ten van Koeweit vergeefs getracht had
den het schip vlot te brengen, is aan
Smit de berging en lading op basis van
Llovds' arbitrage opgedragen. De
„Schelde" is reeds begonnen met het
uitzetten van bergingsankers en het los
sen van de lading.
Waarschijnlijk zal een Nederlandse
coaster gecharterd worden om bjj het
overnemen van de lading behulpzaam
te zjjn.
Het Engelse schip zit vrjj hoog op het
rif en heeft lekkage, maar de vooruit
zichten voor een geslaagde berging zjjn
niet ongunstig, meent Smit.
Velen zjjn er vanmorgen weer
hardhandig aan herinnerd, dat
het „zaterdag voor Pinksteren"
is. Vroeg in de morgen al begon het
lawaai van de luilakvierende jeugd,
die met toeters, potdeksels en rinke
lende blikjes door de straten trok om
toch vooral niemand in de slaap te
houden. De vooruitzienden waren gis
teravond voor het naar bed gaan zo
verstandig geweest de bel af te zet
ten; degenen, die er niet bijtijds aan
gedacht hadden hebben er van kun
nen lusten. Gelukkig hield de politie
de luidruchtige viering zoveel moge
lijk in handen, zodat overdreven uit
spattingen beperkt bleven.
In Haarlem begon gisteravond de
traditionele „Luilakmarkt", de bloe
menmarkt op de Raamsingel, Gast
huissingel en Kampersingel, welke de
gehele nacht en een edel van de och
tend voortduurde. Ook elders in het
land zoals in de Zaanstreek en in
Drente kent men nog rudimenten van
de eertijds zo uitgebreide viering van
Luilakdag. In vroeger dagen schijnt
het „feest" met bijzonder veel ru
moer gepaard gegaan te zijn. Het
bonken met straatstenen op ruiten en
deuren was normaal gebruik; zelfs
moesten de langslapende inwoners
van Amsterdam niet vreemd opkijken
als zij een honden- of kattenkadaver
aan hun deurknop vonden bengelen.
Het ergst blijkt het toegegaan te zijn
in de zestiende en zeventiende eeuw.
De Luilakdag begon toen al vrijdags
en duurde de hele zaterdag door. Niet
alleen de jeugd was er bij betrokken,
ook volwassenen lieten zich niet on
betuigd. In de hoofdstad bestond de
viering voornamelijk uit vechtpartij
en; op alle bruggen en pleinen werd
slag geleverd. Rond 1600 liep het
blijkbaar dermate de spuigaten uit,
dat de Staten van Holland zich ge
noodzaakt zagen met een wettelijk
verbod te komen.
In Gelderland, Drente en Overijssel
was men overigens ook niet zachtzin
nig. De langslaper onder de jongeren
werd als hij eindelijk te voorschijn*
kwam door zijn vriendjes met brand
netels onder handen genomen of in
het water gegooid „om hem wakker
te maken." In sommige plaatsen
werd het slachtoffer getooid met
bloeiende bloem en onder grote hilari
teit door het dorp gevoerd.
De warme luilakbollen zijn waar
schijnlijk afkomstig uit de Zaanstreek,
waar de jeugd overigens volstond
met lawaai maken, de politie op
stang jagen en brandjes stichten. Een
vreedzaam gebruik daar was de mo
lens van de wieken op Luilak te zet
ten, dat wil zeggen met iepetakken te
versieren.
De oorsprong van de Luilakviering
is niet meer terug te vinden, ver
moedelijk berust zij ergens in de grij-
Advertentie)
Bols echte graangenever 1
r zijn grote ver
schillen in de
uitvoering van
de gezondheidszorg in
verschillende landen.
Als uitersten staan te
genover elkaar hoe
kan het anders Rus
land en Amerika. Ii het
communistische land is
de gezondheidszorg uit
sluitend een staatszaak
en wordt alles door de
overheid gedirigeerd. Elk praktise
rend arts, apotheker, verpleegster is
staatsbeambte. In de Verenigde Sta
ten daarentegen kem men bij wijze
van spreken nauwelijks enige over
heidsbemoeiing met de gezondheids
zorg. Daar wordt de nadruk gelegd op
de persoonlijke verantwoordelijkheid.
Merkwaardigerwijs hebben deze
uitersten één belangrijk ding gemeen,
namelijk het verloren gaan van de
persoonlijke sfeer in de verhouding
arts-patiënt.
In Rusland is de huis -arts'of fa-
mily-docter, zoals de Engelsen even
treffend zeggen uit de tijd. Van een
medische stand is daar nauwelijks
meer sprake. Er zijn alleen hoger of
lager geplaatste medische ambtena
ren, zoals er in het leger of bij een
bedrijf als de spoorwegen administra
tieve en technische rangen zijn. Ieder
een kan rekenen op medische hulp op
staatskosten, maar vrije artsenkeuze
bestaat er niet. Ik geloof dat een der
gelijke onpersoonlijke verhouding arts
patiënt slechts te handhaven is bij een
beperkt beschavingspeil.
In de U.S.A. wordt mede op aan
dringen var. de patiënt snel verwezen
naar een specialist er. heel vaak
zelfs wordt een specialist geraad
pleegd zonder voorafgaand overleg
met de huisarts, als .men die al
heeft.
Een dergelijke gang van zaken is
mogelijk omdat men in Amerika geen
ziekenfondssysteem kent als bij ons.
Men 's particulier verzekerd of hele
maal niet. Om aan het weliswaar be-
grijpe'ijke maar niet altijd verstandi
ge verlangen van de patiënt naar
specialistische hulp tegemoet te ko
men gaan veel algemene artsen in de
U.S.A. zich toeleggen op een specia
lisatie of een deel ervan. Het aantal
heel- en halfspecialisten (dit laatste
begrip kennen wij in ons land niet)
neemt toe ten koste van het aantal
algemene artsen. Deze huisarts, fami
ly-doctor. lijfarts of hoe men hem wil
noemen, is aldus tot verdwijnen ge
doemd, waardoor men in feite het
communistische systeem gaat bena
deren.
De groep respectievelijk het zieken
huis gaat de plaats innemen van de
huisarts. Een groep kan geen per
soonlijke verantwoordelijkheid nemen
zoals de individuele arts. die alleen
verantwoording kan en durft tc nemen
en die op niemand kan afschuiven.
Zijn persoonlijke verantwoordelijkheid
is inherent aan zijn functie. Vanzelf
sprekend blijft de patiënt zeil in eer
ste en laatste instantie verantwoorde
lijk voor zijn gezondheid. Teamwork
kan nooit het grote goed van de per
soonlijke verhouding arts-patiënt ver
vangen.
In Engeland heeft men de midden
weg gezocht door binnen de nationale
gezondheidsdienst de individuele arts
zoveel mogelijk ziin vrijheid te laten.
Men streeft er naar, het begrip fa
mily-doctor te handhaven. De Natio
nal Health Service bestaat nu 10 ja«r
en heeft zijn uiteindelijke vorm nog
niet gevonden.
tot bevordering van <le geneeskunst.
De overheid wil nu ook hij de specia
listenregistratie zeggenschap hebben.
De argumentatie van de voorstanders
is begrijpelijk maar daarmee is de
noodzaak van overheidsingrijpen om
een goede geneeskundige verzorging
te waarborgen nog niet aangetoond.
Verheugend is dat er in ons land
nog steeds ruimschoots plaats is voor
het Particulier initiatief, getuige on
der meer het bloeiend bestaan van de
Kruisverenigingen en het Rode Kruis,
terwjjl een groot aantal particuliere
ziekenhuizen, zij het met overheids
subsidie, hun taak volop verrichten.
Men zou nog kunnen tegenwerpen,
dat het persoonlijk verantwoordelijk
heidsgevoel door de massaliteit van
deze instellingen verloren dreigt te
gaan. Vast staat toch dat een volko
men vrijwilligheid aan de medewer
king van het individu ten grondslag
ligt.
ze oudheid. Naar men zegt Is de dag
een overblijfsel van een herdersfeest,
dat de komst van de lente verheerlijk
te. Later heeft de volksmond er van
gemaakt, dat het een schande is om
op Pinksteren lang te slapen. Van
daar het versje: „Schande, wie niet
vóór den dag oprees uit de veeren
om den schoone Pinksterbloem zin
gend te vereeren."
Op het industrieterrein aan de
Strijkviertel in Vleuten-De
Meern, een aantrekkelijke agra
rische gemeente in de schaduw van
Utrecht, die met haar tijd weet mee te
gaan door lichte industrie aan te trek
ken, is een moderne croquettenfa
briek naar men zegt, uniek voor
Europa neergestreken. Hetzelfde
punt, waar vroeger schepen op een
kwartier (een viertel) afstand van de
Domstad, in de Leidse Rijn hun zeilen
moesten strijken. Vandaar de naam
Strijkviertel, welke aardige historische
bijzonderheid burgemeester J. van der
Heyden releveerde, toen hij door het
overhalen van een handle het bedrijf
in werking stelde.
Tien jaar geleden begon de heer A.
J. Spek i n's-Gravenhage met een pa-
tates-friteszaakje, maar hij vond het
maar niets, dat hij de gevraagde lek
kernijen zelf moest vervaardigen. Een
ingeschakelde fabriek leverde hem de
produkten niet naar zin en onderne
mend als hij is begon hij zelf een be
drijfje in Rijswijk op een stuk gronds
van zes vierkante meter.
Nu in Vleuten-De Meern, een meer
centraal gelegen punt hij levert zijn
slaatjes, croquetten, bitterballen,
loempia's en wat dies meer zij aan
restaurants, de betere patates-frites
zaken, die zelf geen tijd hebben om dit
alles klaar te maken, door geheel Ne
derland en er is zelfs vraag uit Bel
gië en West-Duitsland heeft hij de
beschikking over een terrein van in
totaal 2000 vierkante meter. Thans zijn
hiervan 300 vierkante meter voor de
fabriek in gebruik genomen, doch men
denkt er hard over volgend jaar al het
bedrijf uit te breiden. De dag-capaci
teit bedraagt nu 64.000 croquetten en
2000 kg patates frites (waarvoor 4 ton
beste aardappelen, vooral geen nieuwe
verwerkt worden), die met eigen zwa
re vrachtauto's tot aan Zwolle en Eind
hoven over het land gedistribueerd
worden. De rest gaat per spoor en in
de afgelegen hoeken van ons land zorgt
de tussenhandel wel, dat de lekkere
hapjes, die alleen nog om de frituur
pan vragen, op de plaats van hun be
stemming komen.
Het is het enige bedrijf, dat een ol-
ledig assortiment fabriceert, doch iets
nieuw voor heel Europa is, het bae-
teriëvrij maken door middel van lam
pen in de koelcellen, zodat de produk
ten langer houdbaar zijn. Een snufje
van de beer Spek zelf en met behulp
van technische deskundigen uitge
werkt.
7j e radiotechnicus P. Coree te
J Leeuwarden heeft in het tuintje
naast zijn woning een zeewaar
dige zeilboot van ruim tien meter
lang en bijna drie meter breed ge
bouwd. Twee jaar geleden is hij met
dit karwei begonnen, maar al twee
jaar daarvoor was hij bezig met de
voorbereidingen en tekeningen, zodat
hij al met al vier jaar aan de boot
gewerkt heeft.
De „Arabella" is een dezer dagen in de
Westersingel te Leeuwarden ie water
gelaten. Met toestemming van het mi
nisterie van defensie werd hierbij ge
bruik gemaakt van een kraanwagen
van de vliegbasis Leeuwarden. Al het
werk aan de boot, die voorzien is van
een binnenboordmotor, is door de heer
Coree zelf verricht.
In ons land bestaat geen staats-
gezondheidsdienst, hetgeen niet
wegneemt dat de bemoeienissen
van de overheid met de volksgezond
heid in de loop der jaren velerlei zijn
geworden. Via de oude ordonnanties,
verordeningen, de wetten van Thor-
becke en de gezondheidswet van 1919
zijn wjj gekomen tot de recente ge
zondheidswet. Het „geneeskundig
staatstoezicht" is meeromvattend
dan menigeen denkt. Het richt zich
op de uitoefening van de geneeskunst
(opleiding van medici en apothekers
aan rijksuniversiteiten en gesubsi
dieerde bijzondere universiteiten, me
dische tuchtraad), het voorkomen
(vaccinatie) en de bestrijding van be
smettelijke ziekten, woninghygiëne,
drinkwater, sociale verzekeringswet
ten enz.
Er is een tendens tot toenemende
overheidsbemoeiing met het genees
kundig bedrijf, ongetwijfeld met de
bedoeling het heil "an individu èn ge
meenschap te bevorderen Er zijn
echter grote verschillen van inzicht
in hoeverre hier een taak ligt voor
de overheid. Een actueel probleem
is hijvoorbeeld de opleiding tot spe
cialist, welke historisch gegroeid
gereglementeerd ig door de Ko
ninklijke Nederlandse Maatschappij
Van do reeds genoemde sociale
verzekeringen vormt het ziekenfonds
wezen een belangrijk en niet meer
weg te denken onderdeel, waarbij de
bemoeiingen van de overheid nog
zeer recent z;jn. Het ziekenfondsstelsel
is in ons land historisch gegroeid.
Reeds in de middeleeuwen bestonden
de zogenaamde gilde-bussen. Het
woord „bus" zal véle ouderen bekend
in de oren klinken. Vóór de oorlog
was deze vorm van verzekering vrij
willig, sinds de oorlog door overheids
ingrijpen verplicht beneden een be
paalde inkomensgrens.
Het zal de meeste lezers niet ont
gaan zjjn dat er nogal eens problemen
rijzen, o.a. over de inkomensgrens on
der welke men verplicht verzekerd is.
Van groot belang is in elk geval
dat de patiënt bij het huidige zieken
fondsstelsel geheel vrijwillig zijn
eigen arts kan kiezen. Een oud maar
sinds kort weer zeer actueel probleem
is voorts de vraag in hoeverre ook
de verplicht verzekerden een zeker
eigen risico zouden kunnen dragen,
bijvoorbeeld door bij elke verrichting
een klein bedrag uit eigen portemon-
naie te moeten betalen. In de volgen
de kroniek zal ik de voor- en nadelen
hiervan tegen elkaar afwegen.
De heer P. Coree na de geslaagde
tewaterlating van de geheel door hem
zelf gebouwde zeilboot.
