Technisch VERNUFT sterke stimulans
voor Nederlandse metaalindustrie
Kwaliteit van produkten overal ter
wereld hoog aangeslagen
Beperking gronduitgifte
city en Spaanse Polder
Maakt
Reclame
Vergroting productie geremd
door spanning arbeidsmarkt
Het KERKKOOR en de
Liturgische beweging
Voorkeur voor buitenlands produkt
is niet gerechtvaardigd
OE KRANT KUNT GIJ NIET
MISSEN, GEEN DAG
Beperking van overheidsuitgaven w]
mogelijke overspanning wenselijk
Streng zijn t.a.v.
Prof. Smits van Waesberghe verdedigt
een evenwichtig standpunt
Auto duikt in de haven
Eindexamens
In 1959 werd wedloop
met bouw gewonnen
Agioreserve Hooimeijer
zal worden uitgekeerd
Bouwheer moet voor
parkeerruimte zorgen
Omzetten Zaalberg vrij
belangrijk gestegen
Europa-Verre Oosten
Belangrijke opdracht
voor Alkmaar Machines
Japan koopt walvisviool
van Hector Whaling
IN HET ZICHT VAN
UE 14e JULI
Wachters van Mont
Blanc worden onzeker
O.E.E.S. OVER NEDERLAND
loonsverhogingen
V B
FELISOL
écht kleurecht
Frontale botsing
I960: niet ongunstig
Geen hogere prijs
Verordening in Den Haag
Eigen vrachtdienst voor Neder
landse scheepvaartbedrijven
PAHTNA 6,
AMSTERDAM, 12 juli „Wij hebben enige jaren geleden zelf een spuit-
gietmachine voor grotere stukken, waaraan grote behoefte bestond maar die
nergens ter wereld te koop was, ontworpen en gemaakt. Zodoende is een
machine ontstaan van zeer revolutionaire constructie, die in de belangrijke
landen geoctrooieerd werd. Onder andere de Amerikanen hebben voor onze
machine grote belangstelling, vooral de auto-industrie, omdat het thans mo
gelijk is gehele motorblokken ineens te gieten. Over dergelijke machines
beschikt men in Amerika nog niet." Aldus vertelde ons de directeur van een
metaalindustrie in Vaassen en zijn ogen onder de zware borstelige wenk
brauwen verrieden het genoegen waarmee hij deze ontwikkeling bekend
maakte. Het is het korte relaas van een van de vele staaltjes van inventivi
teit, van technisch vernuft, uit de metaalindustrie, over welke inventiviteit
bijzonder veel te horen on te zien viel tijdens een persexcursie, die werd
georganiseerd door de Vereniging van Metaal-Industrieën (V.M.I.). Deze
inventiviteit bepaalt in feite het niveau van onze metaalindustrie en daarmee
haar concurrentiekracht in binnen- en buitenland.
In de afgelopen tien jaar heeft de
metaalindustrie in ons land een storm
achtige ontwikkeling vertoond. In 1949
telde deze bedrijfstak 1868 bedrijven
met 243.000 werknemers en een omzet
van 2765 miljoen gulden-, waarvan 640
miljoen of ruim 23 procent werd geëx
porteerd; in 1959 was het aantal bedrij
ven gegroeid tot 2771 met 361.000 werk
nemers en een omzet van 9.068 miljoen
gulden, waarvan 3.174 miljoen gulden of
35 procent werd geëxporteerd.
Hoewel het niet mogelijk is concreet
het aandeel vast te stellen, dat de inven
tiviteit in deze koortsachtige 'jroci heeft
gehad, bracht een enquétte, die de
V.M.I. in de afgelopen maanden heeft
gehouden, onder 600 bedrijven, aan het
licht, dat zich hieronder in de genoem
de periode 500 inventies hebben voorge
daan. Deze hebben deels tot de ver
vaardiging van nieuwe produkten, deels
tot de toepassing van nieuwe produktie-
methoden geleid. De veronderstelling
is gerechtvaardigd, dat gemiddeld elk
bedrijf in de metaalindustrie in de af
gelopen tien jaar tot een nieuw produkt
resp. deelprodukt is gekomen.
Taaie reputalie
Een gevestigde reputatie heeft echter
een taai leven, maar het is ongetwijfeld
niet billijk, dat men de metaalindustrie
een reputatie toedicht op grond van
feiten, die een halve eeuw geleden op
geld deden, aldus o.m. de voorzitter
van de V.M.I. ir. W. van Osselen.Inder-
daad is het zo, dat de industrie, die in
onze eeuw in dit land van handelaren,
boeren, reders en bankiers is ontstaan,
n de eerste jaren van haar ontwikkeling
bepaald niet heeft uitgemunt door orgi-
naliteit. De basis voor de industrie was
de buitenlandse licentie en lange tijd is
dit zo gebleven, hetgeen ook geldt voor
de metaalindustrie. Maar in de laatste
halve eeuw, waarin zich de meeste be
drijven in deze bedrijfstak hebben ge
vestigd, kan men van vrijwel leder me
taalbedrijf constateren, dat men na de
overname van een buitenlandse licentie
door kwaliteitsresearch allerlei verbete
ring is gaan aanbrengen in verschillen
de onderdelen. Veelal liet men deze ver
ruim 90 procent uit Nederland. Als men
weet wat men wil is de Nederlandse
industrie in staat alles te leveren.
Mocht men in Nederland niet terecht
kunnen dan ls het ook in het buitenland
niet te krijgen. Bepaalde instanties ge
ven soms zonder meer de voorkeur
aan het buitenlandse produkt. maar
een dergelijke voorkeur is in geen enkel
opzicht gerechtvaardigd. Alle factoren
voor een goede-inventiviteit zijn in Ne
derland aanwezig en er is bijna geen ge
bied van de techniek waarvoor wij ons
in Nederland wat ontwikkeling betreft
behoeven te schafnen. Onze enige fout is
misschien, dat wij dit in te kleine kring
hebben gehouden."
Terughoudendheid
Met deze laatste zin komt men op een
ander chapiter, de voorzitter van de
V.M.I. zegt ervan: ,,dat de minder goe
de reputatie zich zo lang heeft kunnen
handhaven is ook te wijten aan de on-
mevrouwl
Textiel stoffen met
het FELISOL-etiket
zijn kleurecht!
Let U dus voortaan
op FELIS0L.
Een personenatuo uit de richting Gor-
cum op weg naar Rotterdam is even voor
bij de Alblasserdamse burg veronge
lukt. De inzittenden waren de heer en
mevrouw J. V. uit Portugaal. De heer
V. reed met een snelheid van circa 75
kilometer over de spiegelgladde weg de
wagen slipte, draaide enkele malen om
zijn as, gleed de aldaar hoge dijk af
de havep in. De wagen zonk ongeveer
vier meter van de kant. De bestuurder
wist zich nog door het portier naar bui
ten te werken. Zij echtgenote werd door
een voorbijganger de heer H. B. uit
Ambacht bevrijd. Zij bekwam kleine
verwondingen.
Aan de Onderdijksche rijweg, bij de
buurtschap Halfweg zijn twee personen
auto s frontaal tegen elkaar gereden.
Zij werden bestuurd door de heer I.
M. M. uit Vlaardingen en de heer G. v.
H. uit H.I.Ambacht. De aanrijding werd
veroorzaakt doordat beide bestuurders
rechts hielden. De heer H. bekwam
hoofdwonden terwijl de materiële schade
groot was.
ROTTERDAM, 13 juli. Aan de Chris-
tiaan Huygensschool, UTS voor fijn-
mechanische vakken, zijn de volgende
leerlingen geslaagd.
Afd. Horlogemaken: W. M: M. Born
P C. Bravenboer, K. E. D. v. Doorm, R j'
v. Eijkern, F. J. M. v. Ginneken, B. A
Groeneweg, W. H. v. Hattum, W. S. v.
Kempen, R. Kooman, J. Noordegraaf J
C. H. de Otter, T. J. van Rees Vellinga, C
Slikkerveer, F. J. A. Smits, G. H Tege-
ler, A. J. Verhoeff, M. v. Zoelen.
Afd. Optiek (vestigingsdipl. na pr. jaar)
pr. jaar): E. Brox, C. H. Bijkerk, J. H
Colpa, C. A. v. Deijk, A. F. Edelbroek,
G. J. v. d. Hel, J. E. v. d. Kaay, F. Kats,
E. Lips, A. J. P. Rutten, W. Tanis, A
Zantman, J. P. H. Courbois, P. A. C. Hey-
mans, H. Scholten.
Afd. fyn-mechanische techniek: A. H
M. v. Adrichem, F. H. Aleven, F v d
Bent, W. Boere, W. C. M. Coenen, M. C
M. Dukker, J. C. Fondse, J. de Graaf,
D. J. M. de Haan, M. Kreuer, C. J. de
Lange, C. G. P. de Zeeuw, L. J. Mouthaan,
B. v. Nikkelen Kuyper, J. Piena, M. .A
de Rave, P. F. Sandig, E. v. d. Stel, A. L.
Troon, W. Verveer.
Afd. Optiek: F. T. M. v. d. Berg, G.
Bomhof, J. G. de Graauw, E. M. Groene-
veld, G. de Groot, G. H. Klaassen, D. T.
v. d. Kley, L. C. M. Koenraad, E. Krins,
G. H. Kwekkeboom, H. C. E. Niesel R
C. M. v. Pufelen, P. v. Verseveld, H. C.
P. M. v. Wersch, P. Zwanenburg, K. D.
v. Zijp.
ATfTd-,9ptiek (vestigngsdipl. na pr. jaar)
P. H. M. Aangenendt, O. H. Bangma, I
Beharry Lall, A. S. Colpa, J. J. Hofstede,
w-L-v- f Hout, A. T. Klouwens, L. J. J.
Y' ,-L- C. v. Stek, F. J. Vriesman,
J. B. Weenink.
Afd. Fijn-mechanische techniek (vesti
gingsdipl. na. pr. jaar): L. Beens, H. de
Bode. L de Bode, G. N. Bos, H. P. A.
Jntrop, J- M. Gillon, J. C. M. v. Haaren,
den Held, D. Lambermont, M. J. v. d.
Lecq, D. H. Leuw. J. Mossón, M Schef-
^rWAwB-, v- d Valk, R. a. de Vriend,
N. H. Warlich, A. Weggeman J. M. IJZer-
mans J. Zwijnenburg.
beteringen octrooieren, zodat men na
verloop van soms veel, soms weinig ja
ren, zichzelf uit de vreemde licentie
ontwikkelde en geleidelijk aan een eigen
licentiepositie ging innemen. Dit proces
is kenmerkend voor de metaalindustrie
in ons land. De eindfase nl. de van ut-
gifte van licenties naar het buitenland,
is na de oorlog op grote schaal ingetre
den.
Na de tweede wereldoorlog is er in
ons land een ware technisch-weten-
schappelijke honger ontstaan, die zowel
in de zuiver wetenschappelijke als in de
industriële wereld tot een enorme ken
nisverrijking op technologisch gebied
heeft geleid. Het aantal octrooi-aanvra
gen is dermate toegenomen, dat de oc-
trooibureaux een achterstand van ja
ren hebben gekregen. Zo heeft bijv. een
bedrijf ook m de metaalsector na 1948
2000 octrooi-aanvragen ingediend, waar
van er tot nu toe 600 zijn verleend.
In het buitenland is het gemeengoed,
dat het nergens ter wereld zo moeilijk
is een octrooi te verkregen als in Ne
derland. Ook hier openbaart zich het
kritisch karakter van de Nederlander,
dat er ln de industrie toe heeft geleid,
samen overigens met het feit, dat wij
van oudsher op de toch al kleine thuis
markt hebben moeten concurreren te
gen landen, die hier de laagste invoer
rechten ter wereld vonden, dat de kwa
liteit van het Nederlandse industriepro-
dukt overal hoog wordt aangeslagen.
Overal behalve misschien in het eigen
land. Er zjjn tal van bedrijven, die 20
jaar geleden licentienemers voor be
paalde produkten uit be
paalde landen waren en die thans voor
dezelfde produkten en landen licentiege
vers zijn geworden. Toch kunnen deze
Nederlandse bedrijven hun produkten
veelal minder gemakkelijk in eigen land
afzetten dan in hét buitenland. Er zijn
zelfs bedrijven in ons land, die hun pro
ducten naar meer dan 40 landen expor
teren, maar die op de binnenlandse
markt een omzet hebben, die zou doen
veronderstellen, dat deze produkten al
hier de toets der kritiek niet kunnen
doorstaan.
Bezinning zowel bij de overheid als
bij particulieren op de eigen technische
verworvenheden in het belang van de
nationale welvaart is hier dringend
noodzakelijk. Bestellingen in eigen land
kunnen bovendien voor de Industrie een
grotete thuismarkt creëren, waardoor
haar basis zozeer verstevigd zou wor
den, De Nederlandse metaalindustrie
heeft thans zeker recht op de kwalifica
tie dat ze volkomen mee kan komen
met de buitenlandse, ja daar vaak wat
kwaliteit betreft boven uit komt.
Stem uit de praktijk
Wjj laten hier een stem van een van
de grote afnemers van de Nederlandse
metaalindustrie aan het woord. Ir. J.
W. Ernste, directeur van de enorme in
stallaties van de Shell te Pernis zegt:
„Van alles wat er in Pernis staat komt
dernemers zelf, die over het algemeen
terughoudend zijn, men loopt niet graag
met zijn prestaties te koop".
Het lijkt ons echter in het belang van
de metaalindustrie en allen die erbij
betrokken zijn, dat hierin verandering
komt. De jongste persexcursie heeft de
verwachting doen ontstaan, dat met de
ze verandering inderdaad een begin is
gemaakt.
Een voorbeeld, dat met vele aange
vuld zou kunnen worden, van al te gro
te bescheidenheid: een bedrijf in ons
Irnd richtte enige jaren geleden een la
boratorium in de industrieel zo hoog
ontwikkelde Ver. Staten in met hoge
drukapparatuur.
Het bedrijf maakt deze apparatuur al
geruime tijd in serie. Het heeft deze op
dracht uit de V.S. gekregen omdat, zo-
houtbewerkingsmachines op een hoger
peil, met als gevolg, dat hout in bepaal
de gevallen de. achterstand op kunststof
fen gaat inlopen. Hetzelfde doet zich
ook voor met textiel en metalen.
Deze wedloop wordt voortdurend ge
voed door de inventiviteit van de me
taalindustrie. Chemici vinder, in het la
boratorium een nieuwe stof uit, die tal
van voordelen biedt boven andere, be
staande materialen. Eerst zal nu de me
taalindustrie de machines en apparaten
moeten construeren, die het mogelijk
maken, het nieuwe materiaal op grote
schaal te vervaardigen en het zodoende
binnen het bereik van het publiek te
brengen. Het omgekeerde doét zich ook
voor, nl. dat de metaalindustrie een be
paalde inventie doet, die het. de chemici
mogelijk maakt bepaalde nieuwe mate
rialen te maken.
Behalve voor produkten geldt de in
ventiviteit eveneens voor produktieme-
thoden en voor de bouw en installatie
van fabrieken. Hierin hebben tal van
bedrijven in de Nederlandse metaalin
dustrie een opmerkelijke inventiviteit
bereikt.
De verhouding tussen de chemische-
en de metaalindustrie in ons land is een
aangelegenheid, die in deze tijd tal van
leidende figuren uit beide bedrijfstaklcen
bezighoudt. Zowel de chemische- als de
metaalindustrie zijn in de afgelopen ja
ren krachtig geëxpandeerd. Beide kun
nen bogen op een omvangrijke interna
tionale afzet. In de chemische industrie
speelt de inventiviteit zo mogelijk een
nog belangrijker rol dan in de metaal
industrie. Juist vanwege deze sterke
binding aan het wetenschappelijk onder
zoek wordèn beide bedrijfstakken in toe
nemende mate van elkaar afhankelijk.
Maar deze onderlinge afhankelijkheid
heeft er heiaas nog niet toe geleid dat
de samenwerking tussen de ondernemin
gen in de beide bedrijfstakken hetzelfde
gunstige beeld vertoont als in Duitsland,
Engeland en de Verenigde Staten het
geval is. In het algemeen zoekt de che
mische industrie in Nederland voor de
constructie van nieuwe apparaten nog
te veel haar heil in het buitenland, ter
wijl de metaalnijverheid hier te lande
zich nog te weinig rekenschap geeft van
de behoeften van de chemische indu
strie. Een kentering ten goede is echter
te bespeuren.
Gunstig investeringsklimaat
noodzakelijk
De opmerkelijke stijging van de uit
voer van metaalprodukten uit Neder-
tiiauiiL uil ut; v .o. geKiegen uinaai, ZO- vv^^ouumcu uit incucl-
als de Amerikanen zelf verklaarden de I land is in belangrijke mate het gevolg
Amprilcaansc» inrlnctriü hier* «Ic-,4- J-
Amerikaanse industrie „hier nog niet
aan toe was". Toen de directeur van het
betrokken bedrijf werd gevraagd, waar
om hij aan de opdracht niet meer
ruchtbaarheid had gegeven, gaf hij ten
antwoord, dat hjj niet van opscheppen
hield.
De inventiviteit beperkt zich niet tot
de grote metaalbedrijven van oude
faam, maar doet haar werk even goed
in de middelgro»e. kleine en nog jonge
bedrijven. Er z.ijn bedrijven, dikwijls
met enkele honderden werknemers, die
zeer speciale apparaten vervaardigen,
welke een zeer belangrijke rol spelen bij
de ontwikkeling van de kernenergie. De
ze apparaten vinden hun afzet naar
kernfysische laboratoria in Amerika,
Engeland en elders. Daarnaast worden
er op velerlei gebied inventies gedaan
in onze metaalindustrie, die niet alleen
voor ons eigen land, maar ook ver daar
buiten van zeer grote importantie zijn.
Trekpaard van de industrialisatie
Een belangrijk aspect van de metaal
industrie is, dat ze een typische toele
veringsindustrie is. Zij is ais het ware
de motor voor de technische vooruit
gang. Zij levert immers de werktuigen,
gereedschappen, apparaten en installa
ties voor andere bedryfstakken en
wordt derhalve wel het „trekpaard van
de industrialisatie" genoemd.
Toont zij een grote inventiviteit, dan
opent zij daarmee nieuwe ontwikkelings
mogelijkheden voor deze bedrijfstakken.
De opmerkelijke verbeteringen, die on
ze Industrie op het gebied van de con
structie van dieselmotoren tot stand
heeft gebracht, heeft het bijv. de
scheepsbouw mogelijk gemaakt het ren
dement en de snelheid van schepen te
verhogen. Daarmee is ook een verbete
ring in de concurrentiepositie van de
scheepvaart ten opzichte van andere
vervoermiddelen ingetreden. De uitvin
ding van bepaalde nieuwe machines
heeft bv. de kunststoffen in enkele toe
passingsgebieden een voorsprong gege
ven op hout, textiel en zelfs metaal. An
dere weer brengen de constructie van
ROTTERDAM, 12 juli In verband
met de beperkte hoeveelheid bouwgrond,
die in de binnenstad nog beschikbaar is,
zal bij de uitgifte van de resterende bouw
terreinen de nodige voorzichtigheid moe
ten worden betracht. In het algemeen
wordt daarom slechts dan overgegaan tot
het aanbieden van grond, wanneer het
een bedrijf of instelling betreft, die func
tioneel aan de binnenstad gebonden is.
Bovendien wordt een aantal terreinen
vrygehouden voor speciale doeleinden
zoals b.v. parkeergarages.
Dit, onder andere, lezen wij in het thans
verschenen jaaroverzicht 1959 betreffen
de de grondpolitiek van Rotterdam.
Een overeenkomstig verschijnsel doet
zich voor inzake het industrieterrein
Spaanse Polder, waar in 1959 27 nieuwe
grondreserveringen tot stand kwamen
met een gezamenlijke oppervlakte van
80.000 m2. „Ofschoon de laatste jaren
bij uitgifte van grond in de Spaanse Pol
der reeds een zekere zuinigheid werd be
tracht, aangezien het nog geruime tijd
zal duren alvorens nieuwe investeringsge
bieden aan de rechter Maasoever ont
sloten kunnen zijn, is hieraan in het ver
slagjaar bijzondere aandacht besteed In
het algemeen worden thans sleChts nieu
we investeringen in dit gebied toegelaten,
wanneer vaststaat, dat een nieuwe ves
tiging in Rotterdam gewenst is en men
aan de rechter Maasoever gebonden is
Daarbij wordt aan bedrijven, die in ver
band met de uitvoering van gemeentelijke
plannen uit 4'e stad verdreven worden,
voorrang verleend."
De wedstrijd tussen de bouwbedrijvig-
heid en de grondverwerving is in 1959
gewonnen. Het is mogelijk gebleken om
bij de verwerving in de behoefte te voor
zien. Ook de vooruitzichten voor I960 zijn
ondanks verschillende moeilijkheden,
niet ongunstig, zij het dat daarbij weder,
om op belangrijke schaal het middel van
de feitelijke inbezitstelling hetgeen in
houdt onvolledige afwerking
zal moeten worden
gehanteerd
Een uitzondering dient hierbij te moe
ten worden gemaakt voor de onteigening
ten behoeve van het Lateraal Kanaal en
de verwerving van gronden ten westen
van het Botlekgebied op het eiland Ro
zenburg. Door de lange ddur van de on
derhandelingen, die tenslotte tot het vast
stellen van de plannen moeten leiden, is
onvoldoende tijd. overgebleven om de be
trokken terreinen op het gewenste tijd
stip in handen van de gemeente te bren
gen.
Bij de grondverwerving in 1960 zal mo
gen worden verwacht, dat in Groot-IJs-
selmonde en de Prins Alexanderpolder
afgeronde gebieden in de loop van 1960
e.q. begin 1961 etr beschikking zullen ko
men.
Wat de grondprijs betreft - de weer
stand tegen het afstaan van grond neemt
toe - kant de dienst zich tegen het bie
den van hogere prijzen, mede omdat hier
door een spiraalvormige prijsverhoging
in de hand gewerkt zou worden, waardoor
het bereiken van overeenstemming-in-der
minne nog meer bemoeilijkt zou worden.
Voor 1959 zijn de cijfers van grondver
werving aldus: aangekocht 125 ha voor
15.018.838, en onteigend 53 ha, voor
921.574,-. Er zijn door de dienst 149
verwervingsvoorstellen ingediend betrek
king hebbend op 2.791.448 m2 ter waarde
van 10.010.335,-
Wat de gronduitgiften betreft, voor de
191 gevallen werden 565.011 m2 uitgege
ven ter waarde van 21.700.325,34. Voor
een deel waren de gronden bestemd voor
particuliere woningbouw, die verheugen
de resultaten boekje; er werden nl. 2022
woningen door particulieren in uitvoering
genomen.
van de inventiviteit van de bedrijven.
Vele hebben zich een krachtige export
positie verworven omdat zij met origi
nele of fundamenteel verbeterde produk
ten aan de markt zijn gekomen. Niet in
alle gevallen heeft de inventiviteit even
wel tot dit verheugende resultaat geleid.
Voor een zeer groot aantal bedrijven is
de inventiviteit een economische nood
zaak geworden. Met name geldt dit voor
bedrqven, die op de buitenlandse - zo
wel als de binnenlandse markt ernstige
concurrentie ontmoeten. Voor deze be
drijven betekent wetenschappelijk speur
werk met meer dan een dwingende
noodzaak de kostprijs te verlagen om
dat in hun produktiesector de winst
marge door de concurrentie voortdurend
terugloopt.
Vooral voor deze bedrijven is een gun
stig investeringsklimaat noodzakelijk,
ïn dit verband worden in de metaalin
dustrie de jongste regeringsmaatrege
len met betrekking tot de beperking
van de industriële investeringsmogelijk
heden ernstig betreurd.
Deze beperkingen vallen daarom ook
zo zwaar, omdat er aanwijzingen zijn,
dat de verdere expansie van de metaal
industrie in de komende jaren minder
snel zal verlopen. Het tekort aan vak
mensen remt de uitbreidingsmogeiykhe-
den op ontstellende wijze af. Hoogst
waarschijnlijk zal het tekort aan ge
schoolde krachten ln de nabije toekomst
de bottleneck voor de voltooiing van de
industrialisatie van Qns land worden In
dit licht gezien, dringt de metaalindu
strie - als de meest arbeids-intensieve
bedrijfstak - aan op coördinatie van het
emigratie- en industrialisatiebeleid van
Nederland. Van niet minder groot be
lang moet een verruiming van de inves
teringsfaciliteiten worden geacht, opdat
de dreiging van stilstand van de indu
striële expansie bij gebrek aan ge
schoolde werkkrachten door investerin
gen in arbeidsbesparende machines ge
heel of ten dele ongedaan kan worden
gemaakt.
BARENDRECHT, 12 juli Het ligt
in de bedoeling van A. Hooimejjer en
Zonen de agioreserve, bestaande uit de
agioreserve per 31 december 1959, het
b|j de emissie van 326.000 gewone
aandelen en 815.000 5 pet. converteer
bare obligaties verkregen agio en even
tueel uit conversie voortvloeiende agio
t.z.t. in aandelen om te zetten, waar
door het aandelenkapitaal meer zal zijn
aangepast aan de huidige omvang van
het bedrijf en de daarin aanwezige ac
tiva.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 12 juli De gemeente
zal voortaan bij nieuwbouw of groot
scheepse restauratie van de bouw
heer kunnen eisen dat hij zelf parkeer
ruimte schept. Een desbetreffende aan
vulling van de bouw- en woonverorde-
ning, vervat in een voorstel van B. en
W., is gisteren door de gemeenteraad
zonder hoofdelijke stemming aanvaard.
Den Haag is hiermee de eerste gemeen
te, die een dergelijke eis kan stellen.
B. en W. hebben dit voorstel, dat ruim
vier jaar ls voorbereid, gedaan omdat
de parkeerproblemen vooral in de bin
nenstad steeds ernstiger worden.
LEIDEN, 12 juli. In de jaarlijkse ver
gadering van aandeelhouders van de N.V.
Koninklijke Ned. Fabriek van Wollen De
kens vorheen J. C. Zaalberg Zn zijn de*
jaarstukken met algemene stemmen goed
gekeurd.
Op vragen van aandeelhouders naar de
dividendkansen in de komende jaren,
deelde het bestuur mede, dat de voor
lopige resultaten van het lopende boek
jaar tot nog toe niet onbevredigend zijn,
zodat de hoop mag worden gekoesterd, dat
het verliessaldo uit de jaren 1957 en 1958
spoedig zal worden weggewerkt. De om
zetten geven een vrij belangrijke stijging
te zien. Ook de export is toegenomen en
ligt boven het gemiddelde van de deken-
fabricerende industrieën.
Fijn wat heerlijk fris
nu je je weer met water
en zeep scheert I
Palmolive garandeert
U zachter en
p gemakkelijker scheren
öf Uw geld terug!
LONDEN, 12 juli. De Nederlandse
scheepvaartmaatschappijen die ln een
dispuut verwikkeld zijn met de buiten
landse mede-leden van de „Far-east
Freight Conference" zullen een eigen,
geregelde vrachtdienst met veelvuldige
afvaarten beginnen tussen Europa en
het Verre Oosten, of de lopende bespre
kingen in de „Conference" tot overeen
stemming lelden of niet, zo bericht de
„Financial Times".
Het betreft hier, zoals bekend, de
Stoomvaart Maatschappij Nederland, de
Rotterdamsghe Lloyd en de Holland'
Oost Azië Lijn van de Vereenigde Neder
landsche Scheepvaartmaatschappij, die
per 1 augustus a.s. het lidmaatschap
van de „Conference" hebben opgezegd.
Als de besprekingen slagen, zo ver
volgt de „Financial Times", zullen de
Nederlandse maatschappijen lid blijven
van de Conference. Indien geen over
eenstemming wordt bereikt zou de op
richting van de nieuwe Nederlandse
vrachtdienst mogelijk kunnen leiden tot
een vrachtenoorlog in het Verre Oos
ten. Geen van de Nederlandse maat
schappijen wenst deze vrachtenoorlog,
aldus de „Financial Times", doch mo
gelijk is hij onvermijdelijk.
Door de directie van de Stoomvaart
maatschappij Nederland een van de drie
betrokken maatschappijen, wordt bo
venstaande desgevraagd als juist be
stempeld. Zolang evenwel besprekingen
aan de gang zijn achten de drie maat
schappijen het niet gewenst hierover
iets te publiceren, omdat nog onbekend
is wat deze zullen opleveren.
ALKMAAR, 12 juli. De Soedanese
spoorwegen hebben bij Machinefabriek
Alkmaar een opdracht geplaatst voor
de vervaardiging van beveiligings
installaties voor 15 spoorwegstations in
de Soedan.
Deze order betekent een jaar werk
voor de maatschappij, waarvan vrijwel
alle aandelen, zoals bekend, door Phi
lips zijn overgenomen.
TOKIO (Reuter) De Japanse Kyo-
kuyo walvisvaartmaatschappij heeft me
degedeeld dat zij een voorlopige over
eenkomst heeft getekend voor de aan
koop tegen drie miljoen pond sterling
van een walvisvloot van de Hector Wha
ling Company Limited te Londen. De
Hyokuyo-maatschapplj verklaarde, dat
het de aankoop betrof van het fabrieks-
schip „Baleena", het koelschip „Ender-
by" en zeven jagers.
De president van de Japanse onderne
ming heeft in Londen over de transactie
onderhandeld. Een formeel contract zal
worden getekend zodra toestemming
van de Japanse regering is verkregen.
ROME, 12 juli De openbare aan
klager heeft tegen de Milanese
derarts dr. Elio Bianca. die 4e 0 had
gang van de wereld op 14 juli a.s.
aangekondigd, een aanklacht in8® tep-
wegeng „verbreiding van valse en oT.
dentieuze berichten, die de openbare
de kunnen verstoren".
Van de zijde der volgelingen ,va^«oni
Bianca de gemeenschap van de -n
Blanc —die op deze berg bijeen „jj
gekomen om het einde van de dat
af te wachten, is hierop verklaara.
de genoemde datum van de or,V'''beb-
•,niet definitief" is fihoofd
ben blijkbaar ergens in hun acnt«ri_^r_
wereld
uen uujR.uaar ergens m nun v0or-
toch enige twijfel gekregen aan de vzjcb
spellingen van hun leider en w ^ereld
nu dekken voor het geval de T5aar-
vrijdag toch nog blijkt te bestaan.
aan trouwens geen verstandig mens
feit.
PARIJS, 12 juli De snelle expan
sie van de economische activiteit, die
sinds 1958 in Nederland valt waar te
nemen, ls niet afgenomen en men ver
wacht in 1960 voor het bruto nationaal
produkt een nog Iets snellere opleving
dan ln 1959, indien men de gegevens
op jaarbasis vergeiykt, zo wordt ln
'n overzicht over de economische situatie
ln Nederland medegedeeld, dat door ile
O.E.E.S. Is gepubliceerd. Tot nu toe
heeft het gebrek aan arbeidskrachten
geen belemmering gevormd voor ilo
economische ontwikkeling. De prodnk-
tivitelt is in 1959 aanmerkelijk toege
nomen en zij zal in I960 nog meer stij
gen, aldus het overzicht. De belangrij
ke investeringen, die in de na-oorlogse
periode in Nederland tot stand zijn ge
komen, werpen dus vruchten af. Hoe
wel men er dus goed aan doet de ex
pansiemogelijkheden niet te onderschat
ten, raakt de Nederlandse arbeidsmarkt
De openhartige rede over „Kerkkoor
en Liturgische beweging", die prof. dr.
Jog Smits van Waesberghe heeft uitge
sproken bij de opening van de Culem-
borgse studiedagen van de St.Gregorius
vereniging op 20 april j.l. is thans afge
drukt in de jongste aflevering van het
Gregoriusblad. De reden heeft bij sommi
ge liturgisten nogal wat stof doen op
waaien, om geen andere oorzaak, dan dat
de voorzatter van de Nederlandse St.Gre-
goriusvereniging niet met hen van oordeel
■is, dat het kerkkoor geen eigen taak meer
heeft en de kunstmuziek in de kerk zou
moeten worden afgeschaft. Wie de tekst
van de rede rustig leest, zal zonder moei
te tot de bevinding komen, dat de ver
dediging van het kerkkoor en de kunst
muziek. die hij o.m. ook moet uitvoeren,
alleen maar in zoverre de bedoeling van
prof. Smits van Waesberghe is geweest,
alg bet kerkkoor door sommige liturgis
ten wordt aangevallen. Het daar niet mee
eens zijnde moest hij het kerkkoor en
zijn specifieke repertoire verdedigen, maar
de eigenlijke strekking van de rede is een
evenwichtige taakomschrijving te geven
van de verschillende soorten der kerk
muziek, van de gemeensehapszang even
zeer als van dq kunstmuziek., Het was
er hem volstrekt niet om te doen de ene
boven de andere te stellen, doch slechts
om aan beide een weloverwogen plaats
te geven, althans een bijdrage te leveren
aan de gedachtenwisseling over deze
kwestie.
Heel praktisch bezien ligt de kern
van prof. Smits' betoog in de passage
waar hij zegt, dat het aanvaardbaar
Is, wanneer de kerkkoren in Neder
land geen meerstemmige kerkmuziek
meer zouden uitvoeren, als zulks ter
bereiking van het gestelde doel (van
de liturgie) of als kerkelijk voorschrift
noodzakelijk ls. Doch waarom, zo laat
hij daarop volgen, hier thans aan den
ken. nu de Instructio van 1958 over de
meerstemmige (klassieke) polyfonie
zegt: „Dit soort gewijde muziek is bij
zonder geschikt als de liturgische han
delingen met grotere luister gevierd
moeten worden".
De tekst is inderdaad zo duidelijk.
men zich afvraagt, waarom men in
Nederland beslist roomser dan de paus
wil zijn. Prof. Smits van Waesberghe
zegt dit niet, maar hij mérkt wel op, dat
deze zinsnede klopt met zijn eerder in
de rede ontwikkelde stelling, dat de
meerstemmigheid in de Kerk kwam en
ontkiemde ter vergroting van de luis
ter, „iets wat ik niet kan zien als tegen
stelling van het wezenlijke begrip van
liturgie".
Daar dus de meerstemmige muziek
geen belemmering vormt voor de verwe
zenlijking van het doel der liturgie, noch
getroffen is door kerkelijk voorschrift,
gebruikt prof, Smits van Waesberghe
tweeërlei soort van argumenten. Ener-
zijd's is de meerstemmige muziek bevor
derlijk voor het doel der liturgie en
dat is misschien reeds erkend door Pau-
lus, maar het is in ieder geval expli
ciet Uiteengezet door Augustinus an
derzijds zijn met het behoud der meer
stemmige kerkmuziek grote eultuurbe-
langen gemoeid Dat dit laatste argu
ment van groot gewicht is, zal geen na
der betoog behoeven, gegeven uiteraard,
dat de meerstemmige muziek geschikt
is om het doel der liturgie te dienen.
De louter-liturgisten mogen het goed ver
staan, als prof Smits van Waesberghe
zegt. dat het culturele argument alleen
maar beoordeeld kan worden door de
beroepsmusicus of musicoloog, de niet
katholieke evenzeer als de katholieke.
De liturgische argumentatie is gecom
pliceerd. Zij bestrijkt niet alleen de li
turgie als verschijnsel, dat in zichzelf
berust, maar omvat psychologie en so-
ciologje. Het gaa-t erom welke vorm van
liturgie aan de behoefte van de mens
voldoet. Ook daarvoor heeft prof. Smits
van Waesberghe een leerzaam voorbeeld
in de kerkmuzikale renovaties van de
H. Filinpus Nerius ln de zestiende
eeuw. Het was een oplossing, die uit
pastorale zorg werd ingegeven. Zij stel
de zich op de basis van enerzijds het
gesproken woord in de landstaal (aan
vankelijk ook aan leken gegeven) an
derzijds de muziek als gemeenschaps
zang. Het was prachtig bedacht, maar
het hield geen stand. De mensen wilden
op de duur evenzeer een doorwrochte
rede van een geschoold spreker als gecom"
pliceerde kunstmuziek, met solisten, koor
en orkest. Daaruit ontstond het Oratorio
van St.-Fillppus, maar hoeveel betekenis
men daar ook aan wil toekennen, aan
zijn liturgische doel was de kerkmuziek-
hervormer voorbij geschoten.
Ook als op grond van liturgisch-theolo-
grsche overwegingen het karakter van
onze publieke eredienst, met name van
het H, Offer, uitsluitend volkszang zou
vragen zou de huidige voorzitter der
St.-Gregoriusvereniging, noch uitsluitend
noch terstond bereid zijn daaraan mede
te werken, zo verklaart hij ln zijn rede.
In dit geval zou er nog jarenlang ge
studeerd moeten worden, terwijl men
het volk voortdurend zou moeten on
derwijzen en verklaringen geven. Prof.
Smits van Waesberghe gelooft niet In het
algemeen aan de spontane zangbehoef
te yan de hedendaagse mens. Zijn op
lossing om geleidelijk tot meer klaarheid
te komen in deze problematiek is dat er
gestudeerd zal worden op het vraag-
stuk. Dit geschiedt dan ook in de studie
commissie Conveniat, die ontstaan is uit
het contact van alle betrokkenen litur
gisten en kerkmusici, maar ook 'enkele
Organisaties die zich bezig houden met
het muziekonderwijs op de lagere school
en de kweekschool. Als eerste taak gaat
deze commissie zich wijden aan de sa
menstelling van een kerklied- en gebe
denbundel.
Men mag waarlijk niet beweren, dat
net ae _Gregipriusverenigin2 ontbreekt
■aan begrip voor de betekenis van de ge
meenschapszang. Degenen, die muziek
r ei?t" we2en en mogelijkheden
verstaan, behoeven gelukkig ook niet te
vereniging zal ophou-
oen de meerstemmige muziek in onze
Nederlandse kertien te beschermen en
te bevorderen. Jj.tl.
onderworpen aan steeds sterker w°'hi|n-
dc spanningen en het zal w®* ®vöor-
lijk zeer moeilijk worden om »e
uitgang in de produktie geduren" a[s
rest van het Jaar in dezelfde w' „am-
in de afgelopen maanden te "an
ven.
Tegelijkertijd heeft de vraag 2fit
Ring om snel toe te nemen en ztl „e„
thans sneller dan de produktie. De
groting van 1900 voorziet in de ve-m
dering van bepaalde uitgaven, maB hiij.
investeringen in de overheidssector t
ven toenemen en men verwacht
dat betreft, dat het globale tekort
wel op het niveau van het vorig J e
gehandhaafd zal blijven. Na een
hervatting z«n de investeringen ln _ei
particuliere sector opnieuw zeer
toegenomen. Je
Het tempo van de stijging van
uitvoer zou kunnen afnemen. Het n,
bruik in de particuliere sector zal -
slotte in 1960 de neiging hebben
bijna even snel toe te nemen ais
nationale produkt. De opleving van
ze consumptie ls in 1959 vrij ,oohs'
gebléven, daar in het bijzonder de
verhogingen minder omvangrijk zv' t> j,
weest dan de stijging in de produ
teit.
Men voorziet echter vo°r fijte
zienlijke loonsverhogingen, die
het tegenwicht zullen vormen i oor n
produktivlteitsstijging. In htff
waarin deze loonsverhogingen lff
wat het tijdstip van de totstandkoming
betreft een zekere wanverhouding
L" .1 - «ntrn.irpll
ontstaan, loopt men bü de gevoigen
van op de inkomsten het gevaar d
ze tot uiting komen op een ogen ,t
waarop de styging in «Te pr^d"knL,:en
de neiging heeft in omvang af te n
en waarop de druk van de andere^
menten van de vraag Sterker
aldus het overzicht van de O.E-
De Nederlandse overheid, die
1960 uitgaat van een zekere vermin"
ring van het batig saldo op de
lingsbalans op de lopende rekening aog
dat de invoer sterker zal stijgen d#n
uitvoer, werkt zo dus mede aan een
ter evenwicht in de goederenrull ®"het
internationale betalingen wa*rȟ nd
mogelijk zal blijven in het binnen
te voldoen aan de behoeften aa» aa„
gende investeringen en tegelilkerw' de
vergrotingen van de consumPtle
particuliere sector. ma
gen zodanig verschil tussen 0 van
te van toeneming van het aanboa gds
de binnenlandse vraag is echte duur)
aanvaardbaar voor een bepefkw ba.
indien men wil vermijden, dat
tig saldo op de buitenlandse bet
balans tenslotte zal veranderen a.
nadelig saldo en dat zich niet een
tie gelijk aan die in 1957 zal voorg
die het invoeren van bijzonder dje
maatregelen tot herstel vereist van
zal leiden tot een nieuwe stilstand
de expansie.
Er zijn reeds maatregelen
om vooral overijlde particulierre zaI
teringen te voorkomen, maaL „ieuw»
eveneens moeten voorzien m e0
maatregelen om gereed te zü" oto
op het gewenste tijdstip in te
de toenemende vraag af te W"1™,, de
dus wordt in het overzicht v elijke
O.E.E.S. opgemerkt. Indie"den rii«'
maatregelen noodzakelijk z blijken»
zou het waarschijnlijk wenselilK^^ be.
aldus de O.E.E.S. zich een - lesf,en,
Perking bij de uitgaven °pcentrale re-
zowel van de zijde van d® rheidsor-
gwing als van de lagere o\
ganen.
VVat de loonsverhoging^ zyn jn-
is het van belang str®"®bruiksgoede-
dien de vraag naar hIbbpn te sterk
ren de neiging z0.uonheeÖrD andere n»
toe te nemen, zouden er ..geepast,
thoden moeten worden eja'stingen
men zou byvoorbqeld de r maatre-
kunnen verhogen of scherp rlc0pen
geien kunnen invoeren
op afbetaling. wordt
B« de Particuliere m^sterrngen
_j activiteit in de boa houden, waarbu
scherp in het oog ge „ej moge'!-'
hot zeker wenselijk 's produktie'
elke nieuwe beperking P „d jjr zou
ve investeringen ta eten vVorden, da*
echter vermeden moet® ie op
een buitensporige .fPctor wordt»
haar beurt niet een infla eeidmldf'e'
terwijl de expansie van de g groot
len, die het jaar 1958 en een rkt,
gedeelte van 1959 heeft, gekenmer
neiging heeft, zwakker te 9chu'd
de consolidatie van de nationale
en de vermindering van het boginK
do op de betalingsbalans. De jjeder-
van het disconto, waartoe ae v0.
landse Bank in november van erste
rige Jaar heeft besloten, is a dis
waarschuwing geweest. Hoewei eSte
conto in Nederland één van. jnEU-
disconto's is gebleven, die thans voor.
ropa van kracht zijn, zou het ae
keur verdienen, dat men zoveei te
lijk voorkomt opnieuw zljntoeviu
moeten nemen tot een zodanige on.
regel, die in het internationale vj bet
gunstige invloed kan hebben, am
overzicht. hikken
De monetaire autoriteiten bffCtaeder-
over andere middelen, welke ae bben
landse Bank besloten sch(1nt te n
te gebruiken, indien dit n°° „„«nre-
mocht blijken, daar zi) imnlfrshandels-
kingen is gaan voeren met de na
banken teneinde na te gaan,
inde na te gaan, h°fJ^e
toezicht op het krediet doof be.
i methoden kan worden versterkt, zo
sluit het overzicht van de O.-t"
