P,
at er
aan
S. Duynstee Owerkt
ophouw van Sicilië
«H
Aftreden geëist van Richter
als voorzitter der D.G.B.
Britse luchtvaartdag met
spectaculaire show
I
RAADLOOS
CONTACT
m
RQTERDON
NETTY ROSENFELD
RUDY CARREL
Haarlemse priester hoopt hier geld
te krijgen voor sociaal centrum
smokkelaar
gearresteerd
S.P.D.-kandidatuur onverenigbaar
met partijpolitieke neutraliteit
Massale start op Farnborough
Kolentransport
per buisleiding
Nieuw protest uit
Oost-Berlijn
9 BUISMAN
f
KOFFIE EN KOEK
V B
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1960
PAGINA 7
ll opbo<
e*der beruchte Duitse
pantserauto"-bende
AnnEN VAN
BECKING
BONGERS
XJLFT
p voor koffie op z'n best
(ook als 't poederkoffie is)
In Ruhr gebied
Zengakuren opnieuw
in het offensief
Grootste betonfabriek in Europa bij Deltawerk in Haring
vliet Volautomatisch torenhoog bedrijf Eén man drukt
op de knoppen Geruisloze installatie
J
=33=
Italiaanse T.V.-ster
verongelukt
Tom Poes op
beeldscherm
Vanavond
Zondagavond
Wereldmissietoto
Valken-monument
/Kót
3 sePt. Enkele dagen
vJ"Us i», s "e Franciscaner pater Sal-
«*L "Hynste» ■-»i» oj.nr/
|Wpken
*i.
Pt Wrir.h.Ia?RS not hebben wij nilvoe-
?*t een e Pater Duynstee destijds
n11 een - - n ter tafel was gekomen
«?'nia centrum te stichten in
Stellis Montechts
s»ciail' ,V;|ar
«Gnomen
naar Haarlem terugge
taro, een stadie on
ciale °P zeer korte termijn de
e«.„"pb°nw ter hand moest wor-
^ste* .probtcinen. waarvoor pater
ÜWtinö - 1 geplaatst ziet bij de uit-
lan. heeft bii ons
flsteren PVan z^" P'-
-""-''.■ib ®n en ander verteld, rustig en
te
jr t)uvnJ?et a"e z'n voor realiteit. Pa-
wil allereerste de bevol
h®rk. Vrv-,htschakeien bij dat opbouw-
TSar jn Tr Ms klinkt dat normaal,
aan 's men nu eenmaal ge-
tntr^t alle een ander patroon. Daar
tni at de ,iVan b°vcnaf georganiseerd,
s. bitwprt- nnen' indien zp tenminste
rr*rd au tj'ng komen, volledig gereali-
bij Tv®1 ware thuis gebracht wot-
In. Dp v"Lnsen' v°°r wie ze bestemd
vem,: Nederlandse pater is ervan
din
Van nJ?eer succes te hebben, als
:.ke°t de af begint te werken en
'jp&keit iPenserb wie het aangaat, in-
4i 'aak' P!°Pl' zichzelf ziet hij daarbij
>i!?b te k?ebedacht de activiteiten kri-
iel
Kaafo"m „e?,nd beschouwd zal worden
- t werk- -i de Sicilianen zelf aan
vèqr in hand--" e" niet-heï w-erk 1
Ui
>i tf Kzs L Ut! "GL1VI Lt.1 Ct II M l-
v»h niet j6 eidon' want hij verheelt.
JW^hide T,„a! t°cb altijd als een
en van buitenlanders ge-
braeht£e®nJ; •d»t. er in Sicilië een
geihakiF,»v^erkobiect t'gt, dat wellicht
r"n. omn dan e)ders is uit te voe-
La§Unsti .mensen, ondanks hun
izondeJF6- ^cctn'e omstandigheden,
er intelligent zijn. Zij hebben
^itSe'3 sePt. (D.P.A.) De West-
Srr,o|5|tejI'^ua,,e heeft de leider van een
""de gearresteerd, die in de
VW maanden in het gebied
;tn
*lop,
Ake
en
*deri P" naar schatting 31 ton uit
t'eiis i."'' atkomstige koffie over de
eeft gesmokkeld.
een Westduitse boer.
i bp
Tpf, s_Jhokkelaar
\w kartï gisteren zelf aangemeld bij
li»5 repri gerecbt te Geilenkirchen. Er
va 8sbeVp,s geruime tijd een aanhou-
p'hat ci tegen hem uitgevaardigd en
o? We^jderdag waren Nederlandse
T, het au'tse douanebeambten hem
Va 'en h°or. De Duitse douanebe-
de „vjSen thans ook andere leden
Vp,, m°kkelbende in te rekenen.
koffbe0tt|en wordt dat de boer de
Thstè,.,) afkomstig was van een
Paai-rl arnse koffiebranderij, met
dn^ht 6" wagen
over de grens
Daar zijn boerderij dichtbij
kfêtVaJ!,s is ge'egen, wekte het geen
''haals' i-at de man (ieze grens
T'Tle 'T met zijn voertuig pas-
be L
boi
^"th^^'^^dat de man deze grens
b i
Sh!^6bd'°Pr, W'as bij de Duitse douane
stekel bloeitijd van de auto-
'^Waarbij in West-Duitsland ge-
Verkocht.
dp^ttokkfc?118 over <ie grens werden
h v..., e'd om in Nederland te wor-
to« 6biIpSt^u,itse douane kwam de ben-
bit"11 naK:jW<^eri geleden op het spoor,
w Ovpw Monschau een smokkelaar
SP»„rstbach^ in het district Aken,
b]„ f5 ?tresteerd, die in het bezit was
epau°gram koffie. Deze arrestant
•XJV, *k Pp riUllltr. axxeötclilt
kkeia. beruchte „pantserauto-
Siwhtet Kc,ï\te zij". die na de oor-
'Oh b® ulP van een uit een Bel-
,p. -teeLbahult
s/bef, a^erne gestolen pantserwagen
-fl i r ,,-. $;csLutt<i panxseiwagen
kelde West-Duitsland binnen-
(Adverte .tie)
nog een boeiende Griekse redeneer
kunst en zij zijn geboren advocaten.
De ..Haarlemse" Franciscaan wil
natuurlijk bij het werk het wetenschap
pelijk element niet uitschakelen, maar
hij zal er naar. streven bet menselijk
accent daarbij piet te verliezen. Hij be
doelt er dit nme: men kan de zaak
nog zo technisch en theoretisch goed
opzetten, wanneer het menselijk accent
verloren gaat b.v. geen voorlichting
over het „waarom" dan wordt de
zaak een fiasco. Men heeft de boeren
daar eens een nieuw zaad in handen
gespeeld, waarmede zjj een veel gro
tere en rijkere oogst konden binnen
halen. Daar bleef het bij, want men ver
zuimde de bevolking in te lichten over
de voordelen. Het gevolg was, dat we
gens een iets andere kleur van het
brood, de vrouwen zich verzetten, en
de boeren weer naar hun oude produkt
terugkeerden.
Pater Duynstee verzekerde tenslot
te. dat het'hem tot nu toe gelukt is
een onafhankelijke figuur te blijven.
Een van zijn voorwaarden tót mede
werking is geweest, dat hij niet ge
zien zou worden als een exponent van
de clergé. Hij is er nog te kort op
Sicilië om de politieke mentaliteit van
de bevolking te begrijpen. Hij blijft
daar ook liever buiten. Hem is het te
doen dm dat sociaal centrum, dat de
eerste drie jaar met name financiële
steun uit Nederland zal moeten heb
ben. Daarna gunnen hopelijk plaatse
lijke subsidies de zaak draaiende hou
den.
Nu, in Nederland zijnde, hoopt h\j,
dat de vorming van een landelijk
actie-comité haar beslag krijgt en dat
men op korte termijn aan de slag kan
gaan om het nodige geld voor het cen
trum in Faima di Montechiaro bijeen
te krijgen.
Een straatje in Palnia di Montechiaro.
waar men op initiatief van pater S.
Duynstee spoedig met de sociale weder
opbouw wil beginnen.
Advertentie
i ui 11 ut
«offiebus
BONN, 3 sept. De „Christlich So-
ziale Kollegenschaft", dat is de christe
lijke vleugel in de overkoepelende Duit
se vakbond ..Deutseher Gewerkschafts-
bund" (D.G.B.» heeft van Willy Richter
geëist, dat hij of zai aftreden als voor
zitter van de D.G.B. of zich terugtrekt
als kandidaat van de Sociaal-Democra
tische Partij voor de Bondsdagverkiezin
gen van het volgend jaar.
Willy Richter behoort tot het zoge
naamde schaduwkabinet, onder aanvoe
ring van lijsttrekker en kanselierskandi
daat Willy Brandt, dat de Sociaal-De
mocratische Partij enkele dagen gele
den aan de kiezers heeft gepresenteerd.
Aangenomen wordt, dat. Willy Richter
in geval van een socialistische stembus
overwinning in West-Duitsland in de
herfst van 1961 in een dan te vormen
regering-Brandt de portefeuille van Ar
beid en Sociale Zaken (die thans wordt
beheerd door de oud vakbondsfunctio
naris en C.D.U.-medeoprichter Theodor
Blank) voor zijn rekening zou nemen.
De Christelflk-Sociale Kollegenschaft
acht echter de kandidatuur van Richter
onverenigbaar met de partijpolitieke
neutraliteit van de D.G.B.. die trouwens
nog slechts formeel bestaat. Het is een
ook door vooraanstaande vakbondleiders
in West-Duitsianü niet langer ge
loochend feit. dat de D.G.B. sterk tegen
de Sociaal-Democratische Partij aan
leunt. Deze omstandigheid, plus het ge
voel niet voldoende te worden gehoord,
was een van de aanleidingen waarom
eind 1955 werd overgegaan tot herop
richting van een (bi-confessionele) chris
telijke vakbeweging jn de Bondsrepu
bliek. Het is geenszins uitgesloten dat
Richters omstreden S.P.D.-kandidatuur
de christelijke arbeiders in de D.G.B.
zal dwingen om hun positie tegenoyer
de vakbond opnieuw te bepalen, indien
*ti.J?»ze m' 3 sePt. Een van de spec-
di„ van de vliegdemon-
R li van maandag tot en met
A,. vbegv<,1®P,jmber elke middag op
'-Ond 'rt Farnborough ten westen
"hein >n worden gehouden ter
hi||A zal i,Ta" de Britse luehtvaart-
elke i eerste nummer zijn. Dan
'*i\ ?rs vi„ vier V-straalbommen-
Aih. 'fn jn de Royal Air Force" la-
>11 ,e. korte tijd zij het lucht-
iH sn»n ,en* Dc bemanningen
.*tvi„ rt vn„ bommenwerper zuilen
'"di-.,.:"'' de aanvang van de vlieg-
,/stci|,.n r,'eds op hun plaatsen in
Mu ''K nP., bevinden, maar de ïnoto-
*n van ?r'en' De in totaal zestien
t "fik0 een hen yier vt'egtuigen zullen
l*ii inp Kezef d ogenblik in werking
11 dn/i" z,iUf.T" oneeveer twee minu-
toV° i b«vindeme8teUen Zi°h reedS
a ok zaI °P Farnbo-
f.An T toestJ? be vlei' straalmotoren
et^een mt Sktl'icIig worden êe'
hSt ris- In dp}? dusverre niet moge-
A Wdee) van massale start zit een
Lalle v,lr,T de tijdwinst, omdat tot
T ïv'^esteii en na elkander in wer-
s AliaCc'fe" zai jrden ?e2:et. De Royal
,nt"-b0Ti„de ene dag vier Vickers
11 deze jenwerPers laten mee-
denionstratie, de volgen
de dag vier Handley Page „Victor"-
vüegtuigen (met nikkelbeugel) en dan
vier A.V.-Roe-Vulcan „vliegende drie
hoeken". Het vliegveld Farnborough is
voor deze gelegenheid een tijdelijke ba
sis van de R.A.F. geworden, het grond
personeel en de bemanningen van de
bommenwerpers zullen op het vliegveld
bivakkeren.
Als de bommenwerpers van Farnbo
rough omstreeks half drie zijn gestart,
zal een „Shackleton" verkenningsvlieg
tuig van „Coastal Command" landen,
dat de dag tevoren aan het einde van
de middag van dit vliegveld is vertrok
ken om een lange-afsfcuidsverkennings-
vlucht te maken zonder ergens een tus
senlanding te maken. Het slotnummer
van de vliegdemonstraties zal worden
uitgevoerd door het vermaarde .Treble
One", driemaal een squadron van dc
Britse koninklijke luchtmacht. Achttien
Hawker „Hunter" straaljagers van dit
squadron zullen dan gezamenlijk door
hun achttien jonge vliegers in een serie
kunstvluehten worden voorgevlogen.
De Britse marine luchtvaartdienst zal
dit jaar op Farnborough verstek laten
gaan omdat, zo is medegedeeld, vlie
gers en toestellen thans nodig z^jn voor
de dienst.. Nieuwe straaljagers worden
n.l. in dienst gesteld op vliegdeksche
pen van de Britse marine.
Willy Richter zowe] D.G.B.-voorzitter
als kandidaat voor een ministerspost
in een socialistische regering bljjft.
(Van onze correspondent in Bonn)
BONN, 3 sept. In het Ruhrgebied
wordt gewerkt aan plannen tot dc aan
leg van een kolenbuisleiding. Zij is ge
projecteerd van het oostelijk deel van
het Ruhrgebied (het zogenaamde ,,Jun-
ge Revier", waar de kolenwinning nog
van betrekkelijk recente datum is.
via Soest, Bad Wildungen, Fuida,
Bad Kissingen en Erlangen naar
Regensburg. Het kolentransport per
buisleiding is aanzienlijk goedkoper dan
dat per trein of binnenschip. Voor de
uitvoering van deze plannen is een con
sortium gevormd, dat de hulp wil inroe
pen van een Amerikaanse maatschap
pij. die al sedert 1957 een soortgelijke
kolenbuisleiding in bedrijf heeft in de
staat Ohio over een lengte van hon
derdtachtig kilometer.
Het transport geschiedt door de fijn
gemalen kolen in een verhouding van
1 1 met water tot modder te vermen
gen, waardoor ze gebmakkelijker trans
portabel worden. Bjj een buisdoorsnee
van zevenentwintig Centimeter kunnen
dagelijks 3700 ton kolen worden getrans
porteerd. De sneiheid van de kolen door
de buis is ongeveer vijf kilometer per
uur. Het transport zou ongeveer een
derde goedkoper worden. De geprojec
teerde buisleiding is bestemd voor de
verzorgig van het gebied tussen Würz-
burg en München.
BERLIJN, 3 sept. (U.P.I.) In een
vraaggesprek met het Oostduitse pers
bureau A.D.N. heeft de Oostduitse vice-
minister van Buitenlandse Zaken, Otio
Winzer, gisteren verklaard dat Enge
land. Amerika en Frankrijk de overeen
komsten inzake de status van Berlijn
geschonden hebben door Westduitsers
in vliegtuigen van particuliere onderne
mingen naar West-Bcrlijn te vervoeren.
Ondanks de overeenkomst die bepaalt
dat Duitsland nooit meer een bedrei
ging voor andere staten mag vormen
vervoeren de drie geallieerden, in bur-
gervliegtuigen, „fascisten, militairisten
en revanchisten" naar West-Berlijn, al
dus Winzer. Toch staan de lucliteorri-
dors naar Berlijn niet onder uitsluitend
gezag van de Westelijke geallieerden.
Integendeel, verklaarde Winzer, inge
volge een tijdelijke overeenkomst tussen
de Sovjet-Unie en Oost-Duitsland wordt
toegelaten dat de Westelijke geallieer
den deze corridors voor hun vervoer ge
bruiken om hun garnizoenen in West-
Berlijn te bevoorraden.
Tot dusver zijn ruim tweehonderd
Westduitsers, die niet langs de normale
weg naar West-Berlijn konden tarnen
(omdat zij vluchtelingen uit Oost-Duits-
land zijn, of het niet wagen de Oost
duitse grensposten te naderen) op kos
ten van het We.stberli.jnse gemeentebe
stuur in vliegtuigen van op West-Berlijn
vliegende luchtvaartmaatschappijen
vervoerd.
TOKIO, 3 sept. (Reuter) De links
georiënteerde Japanse studenten
federatie Zengakuren - die de stoot gal'
tot de actie (egen liet premierschap
van Kisji - is van plan een ..heroffen
sief" te ondernemen tegen Kisji's op
volger Ikeda.
Ikeda gaat later in dit jaar op ver
kiezingstournee. De studenten zijn nog
steeds gekant tegen het veiligheids
verdrag mat de Verenigde Staten en
wensen, dat het parlement dat het ver
drag goedkeurde wordt ontbonden. De
leden van-de Zengakuren zullen onder
meer voor Ikeda's ambtswoning in
Tokio demonstreren.
'TM r
De grootste betonfabriek vhn Eu
ropa is thans in vol bedrijf op
de bouwput van het Deltawerk
in het Haringvliet. Per uur produce
ren de twee molens van deze fabriek
150 m3 beton en er zijn al dagen ge
weest waarop men 1300 ton haalde.
Zonodig kan de enorme installatie dag
en nacht doorwerken en zij doet dat
volautomatisch. Bovenin hot. torenho
ge geval bedient één man een scha
kelbord en door het indrukken van
knopjes of overhalen van handeltjes
laat hij cement, zand en grint naar
de molens toestromen, mengt, hij,
voegt hij water bij en laat hij de klaar
gemaakte beton in de grote kipauto's
storten, die gedurende de gehele dag
af en aanrijden van deze fabriek naar
bet werkterrein in het midden van
de bouwput.
Beton heeft men bij dit Deltawerk
in ongelooflijk grole hoeveelheden no
dig; voor do één kilometer lange en
plm. zestig m^ter brede vloer van
het toekomstige' sluizencomplex, voor
de pijlers, de landhooföen en de seg
menten. die te zijner tijd de gewel
dige lange brug van voorgespannen
beton zullen vormen, waarover de 22
meter brede rijweg wordt gelegd. Op
ongeveer honderd meter afstand van
de betonfabriek verwijderd staan vier
stalen cementsilo's veertig meter
hoog die elk 1850 ton kunnen be
vatten. De cement wordt met sche
pen aangevoerd van het hoogovenbe-
drijf te Velsen en automatisch met
transporteurs in de silo's gestort.
Vanuit do silo's wordt de grondstof
met perslucht naar de betonfabriek,
door een pijpleiding uiteraard, gebla
zen. Voor het toevoegen van zand en
grint doen twee aan weerszijden van
de fabriek geplaatste kranen diénst.
In de fabriek zorgt allerlei elektrisch
en pneumatisch werkende apparatuur
voor het toedienen van de juiste hoe
veelheden, voor het wegen, het men
gen enz.
Op het moment heerst er extra
drukte, want men wil voldoende
Advertentie
Morgen start
het nieuwe
programma van
m.m.v.
Vroüjke muziek, geestige liedjes en
gezellige praatjes in een opgewekt
zondagmorgen-programma
met 2 top-sterren van radio en tv.
Aangeboden door 'ASPRO' over
RADIO LUXEMBURG. Elke zondag
morgen van 10.50-11.15 uur. Golf
lengten 208 en 49,26 meter.
-sBl§ m
VERONA, 2 sept. De Italianen
rouwen om hun meest geliefde televi
siester, de 49-jarige komiek en vraag-
spelleider Mario Riva. Riva is donder
dagavond overleden aan de gevolgen
van een val, die hij maakte bij het op.-
ningsnummer van het Songfestival al
hier. Hij stortte van een steile trap,
toen hij opkwam met een nagemaakte
Olympische toorts. Na zijn val heeft
hij nog twaalf dagen geleefd onder een
zuurstoftent in een ziekenhuis.
HILVERSUM, 2 sept. Marten
Toonders bekende geesteskind Tom
Poes gaat voor de KRO-televisie op
treden in een reeks avonturen, die
onder de titel „Tom Poes en de
Echoput" door Bert Brugman's Ma
rionetten op hel scherm zullen wor
den gebracht. De eerste afdeling van
deze „strip" in acht delen wordt vol
gende week woensdag des middags
om 14.00 uur uitgezonden in het kin
derprogramma.
HILVERSUM, 3 sept. In het tele
visieprogramma van de VPRO kan
men vanavond kijken naar de eerste
aflevering in een serie filmdocumen-
taires onder de titel „Bouwmeesters
der cultuur", die zal zijn gewijd aan
de boekdrukker Gutenberg. In zijn
„Oude Draaidoos" vertoont Simon van
Collem vervolgens de Nederlandse pro
ductie „Klokslag Twaalf", die in 1936
te Parijs is opgenomen onder regie
van Leo Joannon, waarna Maya Bou-
ma onder het motto „Geef Maya de
ruimte" wederom als soliste optreedt
in een cabaretprogramma, geïnspi
reerd op ruimte en ruimtevaart.
Tot slot komt „The Black Rose" op
het scherm, een choreografie op mo
derne jazz van Pieter Goemans, dat
is omgewerkt tot een programma van
dans en muziek onder regie van Jack
Dixon.
Om 22.00 uur wordt het VPR.O-pro-
gramma onderbroken voor een film
overzicht van de Olympische Spelen,
terwijl men na afloop (23.15 uur) kan
kijken naar een Eurovisiereportage
van de finale 100 meter rugslag da
mes, 1500 meter heren, 4x100 meter
vrije slag dames en waterpolo.
Voor de KRO-microfoon speelt van
avond het Radiokamerorkest onder lei
ding van Roelof Krol in de rubriek „Po
pulaire klassieken" het Concert no. 3
in Es gr. t. KV 447 voor hoorn en or
kest (solist Adriaan van Woudenberg),
en de Serenade no. 4 in D gr. t. KV 203,
(solist Jaap Schroder), beide van Mo
zart. Onder regie van Willem Tolle
naar wordt daarna het eerste deel uit
gezonden van „Thuisvaart", een luis
terspel in drie delen van Klaas Sme-
lik. Om 22.00 uur wordt het program
ma onderbroken voor een gemeen
schappelijke uitzending van de Olym
pische Spelen in Rome.
In het radioprogramma van de
VARA spelen het Metropole-orkest on-
dt>r leiding van Dolf van der Linden
i riiet zang van Bert Robbe) en het
Kwintet van Jan Corduwener lichte
muziek. Later op de avond volgt een
grammofoonplatenprogramma van me
lodieën uit Hollywood en Broadway.
De NCRV-televisie brengt zondag
avond onder regie van Max Douwes
„John Brown" op het scherm, ten
op telerecording vastgelegd biogi'a-
fisch drama van Ronald Gow in een
vertaling van Ted Logeman. Na af
loop kan men kijken naar een Euro
visiereportage, eveneens op telerecor
ding opgenomen, van de wedstrijd
Real Madrid-Penarol te Montevideo
in de tweede helft van de finale om
de voetbalcup djr continenten.
Advertentie
Zondagmiddag (15.00 uur) zenden
AVRO. KRO, VARA en VPRO geza
menlijk een rechtsteekse beeldrepor
tage uit van het Bloemencorso te Zun-
dert, die wordt gevolgd (16.25 uur) door
een Eurovisie-uitzepding, waarin een
filmoverzicht wordt gegeven van de
paardensport op de Olympische Spe
len.
In het radioprogramma van de KRO
voert het Rotterdams Fhilharmonisch
Orkest onder leiding van Eduard Flip-
se zondagmiddag (14.00 uur) het Pia
noconcert no. 2 van Saint Saëns uit,
waarbij de pianist Theo Bruins als so
list optreedt.
Des avonds zendt de KRO opnamen
uit van het concert, dat het Omroep
orkest onlangs heeft gegeven onder lei
ding van Julius Patzak, de Weense te
nor, die zich de laatste jaren ook heeft
toegelegd op de orkestdirectie. Uitge
voerd worden de Ouverture Der Was-
sertrager van Cherubini en de 5e Sym-
phoniè (Uit de Nieuwe wereld) van Dvo
rak. In de rubriek „Meesterlijke Ver
tellingen" zal vervolgens Ton van Duin
hoven de vertelling „Juffrouw Cynthie"
vr Rudolf Fischer voordragen, waar
na de sopraan Elisabeth Schwarzkopf,
begeleid dooi- Edwin Fischer aan de
vleugel, liederen van Franz Schubert
zingt.
De AVRO zendt zondagmiddag (14.15
uur) eigen opnamen uit van de op 25
februari j.l. uitgezonden studio-uitvoe
ring van Albert Lortzing's opera „Der
Wildschutz" op tekst van de componist.
Des avonds (23.20 uur) speelt het Fil-
harmonia-orkest onder leiding van Ky-
ril Kondrasjin de op grammofoonpla
ten opgenomen Symphonie espagnole
voor viool en orkest opus 21 van Edou-
ard Lalo. De vioolpartij wordt gespeeld
door Leonid Kogan.
grondstoffen in voorraad hebben voor
het geval dat, in het komende najaar
en in de winter door storm, mist of
ijsgang stagnatie in die aanvoer zou
optreden. Naast de betonfabriek zijn
dan ook al tientallen meters hoge ber
gen van zand en grint verrezen.
Een bijzonderheid van de twee be
tonmolens is, dat alle bewegende de
len op rubberrollen en banden lopen.
Men staat dan ook verbaasd over de
geruisloosheid, waarmede d>sze in
stallatie werkt. De directie van de N.V
Nestum, de combinatie van aanne
mingsbedrijven, die bet Deltawerk uit
voert, heeft deze machinerie uit De
nemarken betrokken. Met deze be-
tonproduktie in de bouwput is alleen
al een miljoenenbedrijf gemoeid.
Als de verkoop goed is zal de We
reldmissie-Toto voldoende opbrengen
om drie drukpersen te kunnen kopen.
Twee daarvan zuilen worden ge
plaatst in Tanganyika en Nyasaland.
De derde pers. als die tenminste kan
worden aangekocht, zal gaan naar
Ghana of Indië. Op de nieuwe per
sen zullen onder meer kranten in de
inheemse taal gedrukt worden. In de
missiegebieden worden wel bladen
uitgegeven, maar met steun van de
communisten of de Islamieten. Het
enige wat bijvoorbeeld de katholieke
missie in Tanganyika daar tegenover
kan stellen is de „Kiongozi", een
blaadje dat eenmaal in de veertien
dagen verschijnt. Het wordt gedrukt
op een zevenenvijftig jaar oude pers.
Over de exploitatie van de inheemse
kranten hoeft men zich geen zorgen
te maken, want de adverteerders
staan in de rij, aldus pater J. B
Croonenburg, die belast is met de
missiepropaganda. Dat hij durft te den
ken aan de aanschaf van drie druk
persen komt. omdat vooral de laat
ste weken veel aanvragen voor toto
formulieren op het Centraal Missie
Commissariaat te Den Haag zijn bin
nengekomen. Voor de verspreiding
van de totobiljetten zorgen op het
ogenblik 42 organisaties en ook een
aantal winkeliers hebben zich met de
verkoop belast. Men hoopt, dat voor
de twaalfde september, de laatste dag
waarop de totoformulieren nog kun
nen worden ingezonden, de anderhalf
miljoen biljetten verkocht zullen zijn.
Dit wil niet zeggen, dat het. Centraal
Missie Commissariaat eet.zelfde aan
tal totoformulieren zal moeten ver
werken. Er zijn namelijk een groot
aantal mensen, die de biljetten alleen
maar gekocht hebben om het goede
doel te steunen en dus niet meedoen
aan de toto. Dit neemt niet weg, dat
op het commissariaat tien extra
krachten hun handen vol hebben aan
het sorteren van de binnengekomen
formulieren. Deze moeten namelijk
op nummer gelegd worden in dozen,
die elk tweeduizend stuks kunnen be
vatten. Iedere doos heeft een bepaald
nummer, dat correspondeert met het
omlijnde nummer op het totobiljet.
Als zich op de achttiende septem
ber na de bekendmaking van de juis
te cijfercombinatie een winnaar meldt
kan het bewuste formulier dadelijk
opgezocht worden. De afwikkeling van
de meldingen lijkt veel op die van
de voetbaitoto. Ook hier zal een no
taris de biljetten van de prijswinnaars
uit een verzegelde ruimte halen. Het
is nog niet zeker of die ruimte een
bankkluis zal zijn. Maandag zal de
Haagse politie óp het commissariaat
gaan kijken of het lokaal, waar de
dozen staan, veilig genoeg is. Nota
ris Kropman uit Delft, die persoonlijk
voor de verzegeling zal zorgen, zal
ook de trekking verrichten. De juiste
combinatie zal hij cijfer voor cijfer
trekken uit een doos. waarin 45 op
gevouwen papiertjes (de cijfers 1 tot
en 'met. 5 komen ieder negenmaal
voor) zitten. Na iedere trekking zal
hö het cijfer weer terug gooien in de
doos, zodat de kansen gelijk zullen
blijven.
Zes jaar geleden, om precies te
zijn 29 september 1954, verloor
Valkenburg een van zijn weinige
monumenten: het uit mergelsteen ver
vaardigde gedenkteken op het Gren
delplein, dat in 1889 werd opgericht
als herinnering aan het feit, dat het
vroegere hertogdom Limburg een hal
ve eeuw tevoren definitief bij het ko
ninkrijk der Nederlanden was ge
voegd. Het monument werd totaal
vernield door een Belgische autobus,
die met een razende vaart de steile
Cauberg af kwam suizen en te plet
ter sloeg tegen de bebouwing van het
Grendelplein. Negentien doden vielen
daarbij te betreuren. Om het verlies
van het weinig fraaie monument gaf
men niet, maar wel stonden de bewo
ners van het Grendelplein erop. dat
er een nieuw monument zou verrij
zen.
Een commissie kwam er aan te pas
om uit te maken, hoe het nieuwe ge
denkteken er uit moest zien. Een
bijzonder moeilijke studie. Vrijwel al-'
le commissieleden waren het er over
eens, dat het monument geen herinne
ring meer diende te zijn aan de
afscheiding van Nederland en België,
maar wat het wel moest voorstellen,
daarover bestond bij de commissie
geen eensgezindheid.
De een opperde het idee om er een
toerist te vereeuwigen, de ander voel
de meer voor een bokkerjjder in steen,
weer een ander achtte een kruisbeeld
meer op zijn plaats en een vierde
commissielid was van mening, dat
aan de voet van de gevaarlijke Cau-
berghelling een standbeeld van de
engelbewaarder opgericht moest wor
den. Geen van al deze voorstellen kon
evenwel- de goedkeuring van de gehe
le commissie wegdragen.
De plaatselijke historicus, pastoor
Ad Welters ontdekte plotseling nabij
kasteel Schaloen .een veertiende-eeuw-
se stenen zuil. Volgens hem was dit
een geschikt gedenkteken voor het
Grendelplein, omdat meende hij, de
ze zuil beschouwd kon worden als de
Valkenburgse perroen. Zijn visie over
de perroen werd niet aanvaard, maar
wel de suggestie om de oude zuil op
het Grendelplein te plaatsen. Daar
mee waren evenwel nog niet alie pro
blemen opgelost, want de zuil diende
een bekroning te krijgen. De leeuw
uit het Valkenburgse wapen zou wel
aardig zijn. oordeelden sommige
commissieleden, maar ook dit plan
ontmoette weer de nodige tegen
stand. Een leeuw was geen bekro-
ning, die van alle kanten even mooi
zou zijn. Tenslotte redde de Maas
trichtse beeldhouwer ^iet Killaars ds
commissie uit de verlegenheid.
Hij kwam op de gedachte om de
zuil te bekronen met drie bronzen
valkenfiguren, die eveneens in het wa
pen van Valkenburg voorkomen.
Deze suggestie is tenslotte door de
gehele commissie aanvaard. Het
Grendelplein wordt weldra de be
nodigde gelden zijn bereids aanwezig
verfraaid met een nieuw valken
monument. Beslist een gedenkteken
dat de duizenden Valkenburgse toeris
ten in de toekomst royaal zullen foto
graferen.
Advertentie
Stil
PHARMACEUTISCHE FABRIEK «°ter HILVERSUM
