Lapjes graaien aan de Nieuwendijk
jaar geleden was de
Winkel van Sinkel te koop
Reputatie in Amsterdam ging
verloren, maar liedje bleef
Spaanse syndicaten met de
katholieke leer in
Opzienbarende herdruk
kort voor verkiezingen
strijd
Liefde en zelfbeheersing
—Voorloper van moderne grootwinkelbedrijven
wan
Levenslang geëist
tegen kampbeulen
Volgens herderlijk schrijven van zes jaar geleden
Belanghebbenden
niet werkelijk
vertegenwoordigd
Hemelverspieder
mist doel
Spanningen in
Buenos Aires
HET WELZIJN VAN JEUGD,
HUWELIJK EN GEZIN
Erkenning van twee Duitslanden
zou wereldvrede bedreigen
m
Dodenklok" in Duitsland
WOENSDAG 12 OKTOBER I960
I
X
Automobilist omgekomen
Overwegwachter laat
bomen open staan
Voorwaardelijke straf
geëist
Saschsenhausen
(Van een bijzondere medewerker)
MADRID, 7 okt. Nu er ver
kiezingen voor de Spaanse syndi
caten op komst zijn, zorgt het
orgaan van de katholieke arbei
dersjeugd „Juventud Obrera" voor
een verrassing door nog eens een
herdelijk schrijven af te drukken
van de bisschop van de Kana
rische Eilanden, dr. Antonio Pil-
dain, over het Spaanse vakbonds
wezen. Het zes jaar geleden uit
gegeven herdelijk schrijven is
destijds nauwelijks verspreid en
derhalve weinig bekend. Het mag
ais de meest principiële en
scherpste verklaring van een ho
ge kerkelijke autoriteit over het
in binnen- en buitenland zo zeer
omstreden vraagstuk van de
Spaanse pseudo-vakbonden be
schouwd worden.
P°INT ARGUELLO, California. 12
okt. (Rtr, U.P.I.) Twee uur nadat
van Amerikaanse zijde een raket de
ruimte in was gezonden, die de naam
van „Hemelverspieder" meekreeg,
moest worden meegedeeld dat het pro
jectiel zijn doel gemist had en dat de
President Frondizi
onder zware druk
van het leger
Hét levensprobleem van onze dagen openhartig en reëel besproken
Amerikaans antwoord op Sovjet-voorstel
toe* een entkele4-den,
DE STAAT ALLEEN BEPAALT
rr
m&
Zijn dure klanten schreef hij in het
r rans dat hij een Coupeur de pre-
miere ordre" en een „première cou
peuse de Paris" had aangesteld, die
rouwcostuums binnen 24 uur konden
maken met een „habilité éprouvée".
Hij verkocht ook oud-Hollandse meu
belen „uit de 16e en 17e eeuw onder
eigen beheer gemaakt naar de ori
ginele tekeningen".
In de topjaren besloegen de panden
een oppervlak van 12.986 meter. Het
waren tientallen malen verbouwde oude
koopmanshuizen met bedompte ruim
ten en smalle gangetjes, maar er werd
enthousiast zaken gedaan en de goe
gemeente wist niet beter. De collectie
meubelen stond op elkaar gepakt De
stoelen hingen aan de wand en het
piaiond. Albums met opwindende re
clameteksten want Sinkel keek graag
naar Parijs gingen door het hele
land: ..rhumatiek-dekens, ondergoede
ren systeem Kneipp en matrassen met
gegarandeerd zuivere vullingen".
„Naar Sinkel kun je elk kind sturen"
was een gezegde op de beurs. Want
bij Sinkel kon je niet afdingen. De
goederen lagen geprijsd in de eta
lage en dat was voor de pingelzuchtige
Amsterdammers een novum. De maan-
AMSTERDAM, 12 okt. Vandaag
een halve eeuw geleden was er in de
Winkel van Sinkel meer te koop dan
ooit tevoren. Een heel salonameuble
ment ging weg voor negentig gulden,
divans voor f 10.75 en een echte Ax-
minster voor ƒ9,75. De oüde panden
aan de Nieuwendijk werden schoon leeg
verkocht, want de winkel van Sinkel
was nu zelf te koop. De veilingmeester
zwaaide zijn hamer en de nieuwe eige
naars schreven hun chèques. De Witte
Bioscoop, de voorloopster van Cineac,
betrok Nieuwendijk 175—179 en de Ba
zar de la Bourse Nieuwendijk 172176
(thans Hema).
Een reputatie ging verloren maar een
liedje bleef bewaard. Het werd dan ook
geboren in de tijd dat Anton Sinkel de
kittige „tjotter" uit het Duitse Cloppen-
burg zelf nog de scepter zwaaide in
zijn winkel en Amsterdam verbaasd
deed opkijken over zijn durf en vin
dingrijkheid. Zijn clientèle strekte zich
uit van het Hof tot de koffiepiksters
uit de Jordaan en zijn koets was be
kend van de Nieuwendijk tot Hilversum, --■•
waar hij vorstelijk resideerde op zijn aanhouders zongen op een wijs uit
buiten „Hors du Boue". Anton Sinkel "Lucia di Lammermoor":
was de eerste Westfaler die in Amster
dam grote zaken kwam doen. Zijn
streekgenoten, die hem later zouden
verdringen, waren nog eerzame nego-
cianten in garen en band, toen hij al
twee bloeiende winkels dreef. Een aan
de Nieuwendijk, een „affaire in alle
soorten Wollen, Catoenen en Zijden
Manufacturen", en één aan de Kalver-
straat, waar hij zijn eigen huismiddel
tjes verkocht.
Toen iedereen zong van „Daar kan
men krijgen, mandjes met vijgen,
doosjes pommade, flesjes orgeade,
drop om te snoepen en pillen om
tc Pdacht men aan pijnstil
lende middelen als „Anadijn Nekcle-
sis", olijfpitjes uit Jerusalem geregen
aan een zijden draadje voor 2,75 of
„Roches et brocations" tegen de kink
hoest voor ƒ8.
De pijpen pepermunt, potjes spijker
balsem en flesjes eau de Cologne lagen
tussen de manufacturen, „de hoeden
en petten en damescorsetten". Want
Anton Sinkel's befaamde winkels waren
een soort „drug store", waarvan de
tijdgenoten bewonderend constateerden
dat „in dit warenhuis van ongehoorde
grootte wel vijftig klanten zich tegelijk
konden bewegen en bediend worden".
Anton Sinkel heeft, sinds hij in 1821
zijn eerste winkel aan de Nieuwendijk
opende, de Nederlandse middenstand
getoond waar het in de komende tijd
heen zou gaan. Hij liet in een tijd
dat Nederland zo arm was als een
kerkrat de architect Johannes van
Straaten een kapitaal pand bouwen
„naar de Griekse trant, zoals die in
Londen en Berlijn geliefd is". Hij reis
de in zijn koets naar de „Leipsiger
Mis" en kocht er onverslijtbare duffel
voor het volk uit de „Camera Obscura"
en. onderweg hielp hij een Franse heer
Cliquot uit de modder, welke hulpvaar
digheid hem een lucratieve relatie be
zorgde met het befaamde champagne
huis van de weduwe. De heren van de
frachten konden de champagne van
inkel bijzonder waarderen.
Sinkel was in de jaren vijftig van de
vorige eeuw een nationaal instituut.
De befaamde sport van het lapjes
graaien bij uitverkopen heeft hij ge
lanceerd. Bij hem kon men echter bijna
elke week terecht. Dan stonden de
dames uit de „Klop op de Deur" schou
der aan schouder met Bleke Bet. De
lucht was er om te snijden en de schil
ders met flodderdas en flambard, die er
geamuseerd naar keken, vonden er in
spiratie voor hun realistische werken
Zij hadden „Au Bonheur des Dames'
van Zola gelezen en wie de heftig-door-
gloeide Nieuwendijktaferelen van Breit-
ner bekijkt, ontdekt al spoedig de eta
lages van Sinkel, goudgeel spiegelend
in de natte keien.
„Eerst naar Bahlman
Dan naar Sinkel
Dan naar Boots in de Gravenstraat
Van je tsjingela tsjingela".
Bahlman was een befaamde eerste
verkoper van Sinkel die voor zichzelf
was begonnen.
Na Sinkel's dood ebde de repu
tatie van zijn winkel 'geleidelijk
aan weg. Sinkel was niet meer ver
bluffend, want er kwamen concurrenten
opzetten, die de kunst verstonden om
zaken te doen op het scherp van het
mes. Terwijl Sinkel bleef hokken in de
oude benauwde cavaljes aan de Nieu
wendijk. verrezen er aan het Damrak,
de Kalverstraat en het Leidseplein win
kelpaleizen, die zo uit Londen en Parijs
waren weggelopen. Het „Bonheur. des
Dames wendde zich van de rommeli-
fe Sinkel af. Do Bonneterie, Gerzon,
aberty, de Bijenkorf en vooral Hirsch
en Cie betoverden de nieuwe generatie
met de luxe van het fin-de-siècle. Hirsch
opende zijn „witte paleis van het Leid
seplein" met een „Exposition solennel
le des nouveautés de la saison" en wie
de „Klop op de deur" heeft gelezen weet
dat de dames blozend naar buiten kwa
men.
Sinkel kwam in financiële moeilijk
heden en boog, op 12 oktober 1910 het
hoofd. Maar het wijsje van de Winkel
van Sinkel dat overigens ontleend is
aan de Barbier van Sevilla zingt
men nog steeds vanwege het ondeugen
de slot. En in Hilversum leeft „Hors du
Boue" nog voort als de Hoomeboeg.
Wijsjes zijn duurzamer dan winkels.
Dat weten de nieuwe Sinkels van Am
sterdam maar al te goed.
Het monster van Frankenstein? Neen,
Frankenstein heeft er echter wel wat
mee te maken. De firma van die naam
uit Manchester heeft namelijk dit kos
tuum gefabriceerd voor piloten die in
moeilijkheden verkeren. Het pak is spe
ciaal bestemd voor vliegers die boven
zee vliegen. In het pak bevindt zich een
luchtlaag, zodat de piloot als hij in zee
terecht komt blijft drijven. De 33-jarige
stuart Sullivan is een van de twee man
nen die een proef nemen met het nieuwe
kostuum dat temperaturen van 50 gr. C
onder en 70 gr. C boven nul kan ver
dragen. Links krijgt Sullivan een kopje
thee van een meisje dat hij rechts in de
armen houdt.
ARNHEM, 12 okt. De officier **f
justitie bij de rechtbank, mr. J, van
sendoorn, heeft gisteren drie
voorwaardelijke gevangenisstraf ïe
eist tegen een 31-jarige overwegwa®11'
ter uit Rheden, wegens het niet tij'W
sluiten van de spoorwegbomen bij tü"
post op het baanvak Arnhcm-Zutpb®11
op 2 november 1959. Het gevolg hiervs"
was dat een automobilist, de 44-jariKe
heer H. van Yserlo uit Arnhem, door i'
trein werd gegrepen en om het leve'
kwam.
„.V't een door de spoorwegen en de P°~
litie ingesteld onderzoek is geblek®'1,
dat een beisignaal, dat vooraf dient 'e
gaan aan het naderen van een tref'
had geweigerd.
De officier van justitie zei in zijn re
quisitoir, dat voor alles een overweg-
wachter zijn instructies moet opvolgen-
Hij heeft buiten het belsignaal ook not
een lichtinstallatie, die op rood spring'
als een trein nadert en hjj moet wete"
wanneer de treinen passeren aan
hand van zijn dienstregeling.
Toch wilde de officier rekening ho«'
den met schuldverminderende omstan
digheden' door het weigeren van be'
belsignaal. Uitspraak 25 oktober
DüSSELDORF, 12 okt. (D.P.A.)
In het proces dat tegen drie voorma
lige SS.-functionarissen van het con
centratiekamp Sachsenhausen wordt
gevoerd, heeft de openbare aanklager
tegen de 56-jarige August Hoehn en de
76-jarige Otto Boehm levenslange tucht
huisstraf en tegen Horst Hempel tien
jaar tuchthuisstraf geëist. De openbar
re aanklager verzocht ten aanzien van
Hoehn en Hempel rekening te houden
met hun voorarrest en het feit, dat zij
bijna tien jaar in een Russisch kamp
voor dwangarbeiders hebben doorge
bracht.
Hoehn werd schuldig geacht aan
zes moorden en in 343 gevallen aan
medeplichtigheid aan moord. Boehm
had 43 moorden gepleegd en in 422 ge
vallen zich aan medeplichtigheid aan
moord schuldig gemaakt. Hempel werd
door de openbare aanklager schuldig
geacht aan medeplichtigheid aan
moord in 510 gevallen.
Een beroep op bevelen van hoger
hand wees de openbare aanklager van
de hand. Wel vond hjj het opmerke
lijk, dat de drie beklaagden voor en
na hun optreden in Sachsenhausen zich
nooit aan strafbare handelingen hadden
schuldig gemaakt. H}j was van oor
deel, dat de drie mannen door de in
tensieve S.S.-propaganda tot hun mis
daden waren gekomen.
Vandaag komen de drie verdedigers
aan het woord.
Zoals bekend zijn de Spaanse syndi-
Sinkel was deftig met de deftigen
en eenvoudig met de eenvoudigen.
Êroef derhalve op niets was uitgelopen,
'e „Hemelverspieder" was een ra
ket van het type „Samos", samenge
steld uit twee trappen volgens het At-
las-Agena-systeem, en bevatte een ge
heime instrumentenlading die fotogra
fische opnamen moest 'maken. Vol
gens onbevestigde geruchten zou de
„Samos" door middel van radiogolven
foto's terug hebben moeten zenden, die
van welk gedeelte van de aarde ook
worden genomen.
BUENOS AIRES, 12 oktober (AFP,
Rtr.) In Argentinië zijn groto poli
tieke spanningen ontstaan als gevolg
van de wens van de officieren van het
leger, dat president Frondizi krachti
ger dan tot dusver gaat optreden tegen
de communisten en Peronisten De mi
nister van oorlog, generaal Rodolfo
Larcher, is door de legercommandan
ten gedwongen af te treden. Generaal
Larcher vertegenwoordigde het ver
zoeningsgezinde element in het con
flict tussen de president en het leger.
De voornaamste vertegenwoordiger
van de „harde" koers is generaal Mon-
tero.
De legercommandanten waren van
mening, dat Larcher hun standpunt
ïit krachtig genoeg bjj de president
naar voren heeft gebracht. Men ver
wacht, dat zij hun druk op de presi
dent nu zullen vergroten. De situatie is
thans zeer gespannen. In de loop van
de nacht is strenge bewaking geplaatst
bij het regeringsgebouw In Buenos Ai
res en bij de woning van president Fron
dizi.
WASHINGTON, 12 okt. (Rtr) Het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken heeft verklaard, dat elke
regeling van de Duitse kwestie, die
erkenning van de verdeling van het
land als „permanent" inhoudt, „een
ernstige bedreiging van de wereld
vrede" zon vormen.
Het State Department gaf een uit
eenzetting van het standpunt der V.S.
ten aanzien van de gemeenschappelijke
verklaring van maandag van de Sov
jet-Unie, Tsjechoslowakije.. Oost-Duits-
land en Polen, waarin wordt aan
gedrongen op het tekenen van aparte
vredesverdragen met de twee Duits-
landen.
„De Verenigde Starten en hun weste-
ÜJke bondgenoten hebben er op ge-
dat een vredesverdrag slechts
«n-kan
Duitse regering, gekozen door het
Duitse volk op basis van de vrije
uitoefening van het beginsel van zelf
beschikking. De aanvaarding van elke
andere procedure voor het bereiken
van een definitieve Duitse regeling zou
de erkenning tot gevolg hebben van de
duurzame verdeling van Duitsland het
geen naar onze mening een ernstige
bedreiging zou zijn voor de wereld
vrede."
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken zegt tenslotte over
de kwestie van de Westduitse bijdrage
tot de verdediging van de vrije wereld,
dat We.st-Duitsland duidelijk heeft ge
maakt, dat het voor zijn rechtmatige
verdedigingsbehoeften uitsluitend zijn
heil zoekt binnen de Noordatlantlsche
verdragsorganisatie van de vijftien lan-
Yoor de opbouw van haar morele
en 'religieuze toekomst heeft de
jeugd gidsen nodig. Men moet
aanwezig zijn bi) deze jeugd, die het op
te nemen heeft tegen de moderne le
venssfeer. Men dient haar de hand te
reiken vóór het te laat is en haar te
richten op alles wat het welslagen van
een gezin zal bepalen. Aldus mgr. L. J.
Suenens, hulpbisschop van Mechelen,
in zijn onlangs bij Desclée de Brouwer
uitgekomen boek: „Liefde en zelfbe
heersing". Volgens het Woord-vooraf is
dit werk op de eerste plaats bedoeld voor
hen, die op enigerlij wijze als verant
woordelijken betrokken zijn bij de sexu-
ele opvoeding. In zjjn nabeschouwing
(P-172) komt de schrijver nog eens daar
op terug, maar dan zegt !uj: dit boek
werd vooreerst geschreven voor hen,
die rechtstreeks verantwoordelijk zijn
bij de vorming tot de liefde. Zo heel
de inhoud van het boek dit al niet ge
daan zou hebben wat bij aandachtige
lezing eenvoudig ondenkbaar is Jan
nemen deze woorden elke mogelijkheid
tot misverstand weg. Menselijke sexua-
liteit, op de juiste wijze begrepen en
gewaardeerd, is niet los te maken van
persoonlijke liefde. Niet alleen echter
voor hen, die direct of indirect met de
opvoeding der jeugd te maken hebben,
heeft mgr. Suenens dit werk geschre
ven, ook voor „alle gelovigen van goede
wil, die eerlijk erop uit zijn in hun hu
welijksleven liefde en zelfbeheersing in
overeenstemming te brengen, die hun
liefde willen heieven in staat van gena
de en gelijkelijk recht willen verschaffen
aan de eisen van hun hart als aan de
verplichtingen van hun doopsel", is het
bedoeld.
Onder de talrijke boeken, reeds aan
dit onderwerp gewijd, neemt deze stu
die van de hulpbisschop van Mechelen,
met recht een vooraanstaande plaats
in. Het boek is geschreven met hoofd
en hart wijd open voor de hedendaagse
werkelijkheid., vanuit een eerlijke en
diepe bewogenheid met wat men mis
schien wel mag noemen het dringendste
en meest kwellende levensprobleem van
onze dagen. Alles wat op struisvogelpo
litiek zou kunnen lijken, wijst de auteur
resoluut van de hand. Hij is er integen
deel van overtuigd, dat ons juist daar
voor tegenwoordig de rekening wordt
gepresenteerd. Het welzijn van jeugd,
(huwelijk en gezin staat hij hem ohvoor-
nele, zelfs klassieke aanpak van de daar
mee verbonden problemen ondeugdelijk
of achterhaald blijkt te zijn, wordt zon
der pardon afgewezen. Dierbare heilige
huisjes, of het nu moraal-theologische
opvattingen, zielzorg praktijken, over
geleverde gebruiken en gewoonten zijn,
of dat het kloosterregels en zelfs kloos-
terkleding betreft, zodra dit alles de ge
zonde ontwikkeling der totale menselijk
heid in de weg staat, eist mgr. Suenens
aanpassing, herziening of afschaffing.
Met milde wijsheid en wijze mildheid is
dit boek op verantwoorde wijze zeer radi
caal. Daarbij maakt de auteur dankbaar
gebruik van de verworvenheden der
moderne psychologie, pedagogie, socio
logie en vooral ook van de medische we
tenschap. Zijn boek is modern in de bes
te zin van het woord. Het is geschreven
in een zakelijke en duidelijke stijl. Her
haaldelijk vindt de auteur pregnante for
muleringen. die de lezer bijblijven Dat
hij, vooral tegen het einde, af en toe
een tikje retorisch wordt, zal wel ver
klaard moeten worden door zijn groei
ende overtuiging, dat er nog zo ontzag
lijk veel te doen is vooraleer deze om
vangrijke problematiek on enigszins-
bevredigende wijze kan worden bena
derd.
Mgr. Suenens' boek is in wezen een
alarmkreet, een poging tot verantwoor
de voorlichting en een werkprogram
Het beeld, dat hij ontwerpt van de fei
telijke situatie, is weinig verkwikkend.
De manier, waarop hü dit doet, pleit
voor ziin gevoel voor realiteit. Verstop
pertje-spelen heeft geen zin. Wie een
remedie wenst, moet eerst de kwaal
■kennen. Een kwaal wordt echter pas
goed duidelijk, wanneer men ze met de
gezonde toestand kan vergelijken. Aan
deze laatste wijdt de schrijver alle aan
dacht. Daardoor juist is zijn boek een
loflied op de liefde te noemen, die het
uitgangspunt van de moraal moet zijn.
Hij legt dan ook terecht de volle na
druk op een positieve opvoeding tot lief
de, onder alle omstandigheden. Vandaar
•waardelftk centraal. Wat in da traditio-Lzins in 4 'tand te krijgen. Een derge-
dat hij liefde en zelfbeheersing als het
fundament van echt-christelijke mense
lijkheid ziet.
In het eerste deel: „Hoe te denken?"
maakt hij dit overtuigend duidelijk. Het
tweede deel: „Hoe te doen?" ontvouwt
een overstelpend program van werk
zaamheden, die stuk voor stuk onmis
baar moeten heten om deze ingewikkel
de en uitgebreide problematiek enigs-
lijke opeenstapeling van onvermijdelijke
taken zou met cecht tot wanhoop kun
nen stemmen. Geen ter zake kundige
zal hier echter van overdrijving dur
ven gewagen. De enig-juiste aanpak ligt
dan ook principieel in een zo ruim mo
gelijk opgezette samenwerking, op des
kundige taak-verdeling gebaseerd. De
auteur doet een dringend beroep op
ouders, onderwijzend personeel, genees
heren, wetenschapbeoefenaars, leiders
van katholieke bewegingen en priesters
om met spoed tot een gemeenschappe
lijke systematische, georganiseerde en
aanhoudende samenwerking te komen.
Juist hierom men leze schrijvers
overtuigende motiveringen is dit boek
een wekroep, die niet onbeantwoord mag
blijven: Het gaat niet om een of ander
bijkomstig probleem, het gaat om de
totaie katholieke levenshouding, om het
apostolaat van het Evangelie in de hui
dige ontkerstende wereld.
Zoals het boek hier ligt, achten wij
het voortreffelijk geslaagd. Hier is on
miskenbaar een insider aan het woord,
die de problemen uit eigen doorleefde
ervaring kent. Voor zijn waarschuwend
woord mogen wij hem dankbaar zijn.
Enkele minder gelukkige i >rmuleringrn
(over bet doel van het huwelijk, p. 49
onderaan, het bevolken van de hemel,
p. 50, een ontrouwe echtgenoot als eer
ste kind, p. 78, de huisacts, die alleen al
uit hoofde van zijn algemene medische
cultuur bekwaam zou zijn tot de vor
ming van sexuele zelfbeheersing p. 117,
het ongenuanceerde aanbevelen der z.g.
actus imperfecti bij uitsluiting van
de emdreflex) doen aan de grote waar
de van het geheel niets af en dit te min
der, daar de aandachtige lezer uit de
f2'a'® kontekst gemakkelijk zelf de eigen
hike bedoeling van de auteur kan opma
ken: Wel was, naar onze mening, bij
de behandeling van het standpunt der
Kerk tegenover het gebruik van voor
behoedsmiddelen, een uitvoeriger moti
vering daarvan op zijn plaats geweest,
vooral omdat de auteur als regel zijn
stellingen grondig met redenen om
kleedt.
Wij kunnen dit uitstekende hoek, dat
boordevol is van gezonde inzichten en
vruchtbare suggesties, niet anders dan
met alle nadruk aanbevelen. Ouders,
priesters, leraren, artsen, verloofden
zowel als gehuwden, allen zullen de
schrijver dankbaar zijn voor de open
voorlichting, die hij hier schenkt Zijn
aansporing tot zo groot mogelijke sa
menwerking van allen, die kunnen bij
dragen tot het lenigen van de nood, mo
ge in wijde kring spoedig gehoor vin-
caten geonenteerd op het voorbeeld vB,.
de orporatieve gedachte, zoals deze In
Italië en m Portugal is ontwikkeld, en
verenigen zjj zowel de belangen van
werknemers als die van de werkgevers
m een c:: dezelfde organisatie. Dit Spaan-
se verticc'e eenheidssyndicaat heeft
met een echte vakvereniging slechts de
naam gemeen, want voor de Spaanse
arbeider is het geen effectief werktuig
om zijn belangen te behartigen.
De Kerk heeft wat het Spaanse syndica
lisme betreft een tweeledig standpunt
ingenomen. Vooraanstaande katholieke
theoretici op sociaal terrein achten het
systeem verenigbaar met de Christelijke
sociale leer, indien in het bijzonder'de
arbeidersvleugel van zo'n syndicaat in
derdaad representatief voor de rechten
van de arbeiders opkomt en hun be
langen kan behartigen. Deze theoreti
ci zijn het er echter over eens, dat
men bij het thans geldende stelsel ook
niet bij benadering kan spreken van een
wettige behartiging van arbeidersbelan
gen.
Geheel in afwijking van de heersen
de mening verklaart het herderlijk
schrijven van de bisschop der Kana
rische Eilanden het tegenwoordige
Spaanse syndicaatsbestel ronduit voor
onverenigbaar met de Christelijke
maatschappijbeginselen. De bisschop
gaat ervan uit, dat de niet te looche
nen tegenzin van de Spaanse arbei
ders jegens de syndicaten voor de
Kerk een moeilijk probleem opwerpt.
Zou namelijk de tegenwoordige syn
dicaatsstructuur in overeenstemming
zijn met de katholieke maatschappij
leer, dan zou deze de haat op zich
moeten laden en de c-beiders dui
delijk maken, dat het ongelijk aan
hun kant is. Als het syndicaten-
stelsel echter niet overeenstem
ming is met de kerkelijke maat
schappijprincipes, draagt de omstan
digheid, dat het systeem als katho-
lijk beschouwd ordt, geheel ten on-
rechte de haat van de arbeiders over
op de Kerk. De Kerk zou aldus met
de verantwoordelijkheid worden be
last voor een sociaal stelsel, waar
ze niet alleen niet mee Instemt, maar
dat ze daarenboven verwerpt.
Men zou aldus het destijds ver
doezelde en thans weer te voorschijn ge
haalde herderlijke schrijven dege
nen, die op de Kerk hun hoop gericht
hebben, een dolkstoot in de rug geven
wanneer men hun zou wijs maken dat
de tegenwoordige maatschappelijke or
de een verwezenlijking zou zijn van de
Christelijke maatschappijleer en dat de
Christelijke sociale principes erdoor vol
maakt in de praktijk gebracht zoudri)
zijn. Deze ook reeds in ander verban"
gemaakte constatering zou op dezelfd*
manier de katholiek genoemde syndi
caten betreffen, wanneer zou blijk®'1
dat deze niet slechts in hun uitwerking'
maar ook al in hun opzet en structuu'
in strijd zijn met de Christelijke leef'
De uiteenzettingen van het herderlij11
schrijven zijn gebaseerd op een ond«T
zoek van de Franse socioloog P. Burgaro-
la S.J., waarin speciaal naar voren koin'
dat, in de Spaanse arbeidswetgeving
de regeling van de arbeidsverhoudingen
uitsluitend eer aangelegenheid is va"
de staat, die geen deelname van d®
belanghebbenden toelaat aan de vori®'
geving van die arbeidsverhouding®11
(Decreet van 29 maart 1941, Wet vs"
16 oktober 1942). Onder deze omstan
digheden moet de taak van de syndicaten
wel uitsluitend beperkt blijven tot he'
geven van inlichtingen en het doen v#n
voorstellen.
Alle tegenwerpingen en waarschu
wingen, aldus de bisschop, waren nut
teloos, „de Spaanse staat, star vast
houdend aan zijn syndicalistische op
vattingen, bleef erbij, dat de staa''
en alleen de staat, bevoegd is de ar
beidsverhoudingen te bepalen, zonder
een vertegenwoordiging van de belang
hebbenden mogelijk te maken".
Tot besluit van het herderlijk schrij
ven vat de bisschop nogmaals de voor
naamste punten van de studie van ij
Franse socioloog samen, waarbij hB
zich zonder voorbehoud aansluit, eT1
hij zegt: „Kan men werkelijk een syn
dicaal stelsel katholiek noemen, dat nie'
in overeenstemming is met de maatschap'
~'jleer van de Kerk; dat lijdt a8®
arxistische invloeden (bedoeld word'
de nadruk, welke op de onbeperkte mach'
van de staat valt)dat alle stroming®"
naar een gezonde ontwikkeling van d®
vakbondsfuncties in de weg staat; da'
de vakbonden hun wettige rechten on''
houdt en hun eigenlijke taak onmogehl"
maakt: dat niet in staat is te leid®»1
naar een werkelijke arbeidsvrede en e®*1
effectieve eendracht tussen de verscbd-
lende klassen.
„Mag men voortgaan een syste®»1
het etiket „katholiek" op te pliil*"*
wanneer dat stelsel onderworpen is a*®
een arbeidswetgeving, die in de oft*1
van de arbeiders alle respect welff®**
aan de rechten van de menselijke PeP"
soon, rechten waaraan de katboM®**
Kerk zo onverschrokken haar bun» i*1'"
ming verleent....?"
De toestemming tot de heedrtdt trtg
dit herderlijk schrijven in een blad, d*
onderworpen is aan de kerkelijke een
suur, heeft des te meer opzien gebaand'
omdat ze is gegeven juist op een ogef'
blik dat de syndicaten zich alle nW®1'
geven om de bevolking van hun nood
zakelijkheid en doetreffendhekTte o**"
tuigen.
I
it/'
■my::
«RÏ
Ook in Duitsland is men ten zeerste verontrust over de toeneming van
verkeersongelukken. Ter gelegenheid van het Congres van de Verkeers-
tvacht van de bondsrepubliek, dat vandaag in Berlijn is begonnen, is voor
de Gedachtniskirche een zeshonderd kg wegende klok geplaatst. Deze klok
zal gedurende het congres iedere 37 minuten worden geluid. Iedere 37
minuten namelijk valt er in Duitsland een slachtoffer van het verkeer.
De „Mahnglocke für die Verkehrstoten" wordt op de klokketoren gehesen.
•»t
