II
meen nieuwe
moderne behuizing
Miljoen boeken met 36.000
verschillende titels
fell l
Amendement-Stokman (KVP)
maakt weinig kans meer
Nog geen beslissing in de
Kamer over studievrijheid
KLEURENTELEVISIE voor
THAIS KONINGSPAAR
Ondanks regen slaagt bezoek
aan Bergeyk en Eindhoven
1
MISSTANDEN IN HUISSEN
Commissie constateert wan
beleid en malversaties
Centrale Rijkspersoneel heeft
kritiek op salarisbeleid
Zilver voor hout
draion
IN HET VERRE WESTEN VAN AMSTERDAM
Totale lengte
van stellingen
bedraagt zeven
kilometer
Subsidiëring theologische faculteiten
Contra-diner in
Hotel des Indes
Verlate beelden
storm
Burgemeester in het geding
„Waarom wordt de franje van de
ruimte-1960 nog niet verdeeld?"
Tweespalt in de
gemeenteraad
r'
V B
DONDERDAG 27 OKTOBER I960
PAGINA 5
I
Advies aan regering
►een
voorkeurdagen*'
*d r^etailhandel meer
x>r vv l "^1L
p('h V(,r„..Ta!rier van Koophandel van
Principieel debat over
achtergrond van de
onderwijspacificatie
DEN HAAG, 26 okt. Het
amendement van pater Stokman
(KVP), waardoor in het wetsont
werp op het wetenschappelijk on
derwijs de mogelijkheid zou wor
den geopend voor subsidiëring
van de theologische faculteiten
der bijzondere universiteiten,
heeft in de Tweede Kamer weinig
steun gekregen. Een beslissing op
dit punt is nog niet genomen,
want de behandeling werd voor
nader beraad aangehouden. De
AR, de CHU en VVD dienden
echter vandaag twee moties in,
die beide tot gevolg kunnen heb
ben, dat de subsidiëring voorlopig
van de baan is. Ook van socialis
tische zijde leek men ervoor te
voelen om nog niet te besluiten
tot subsidiëring alvorens een voor
alle partijen aanvaardbare rege
ling is gevonden.
iedere dikte, elke^maat
bouw- en meubelplaat
Duits geschenk voor
Roode Kruis-ziekenhuis
Vier maanden geëist
tegen kapelmeester
Hofauto botst bijna
tegen politiewagen
W. Bruynzeel
(Van een verslaggever)
term TERDAM> ~7 okt- Een splin-
'r /euw glazen gebouw naast de gro-
„hussenremise aan de Jan Toorop-
va®al in het Overtoomseveld vormt
beh v.am'aaK ai officieel, de nieuwe
(j»' .ulïlnK van de vereniging ter bevor-
tlf 'ag van de belangen des boekhandels
15 '5Vn<ler officieel uitgedrukt van het
VvPrj 's- Deze vereniging, die in 1815
r>r~ opgericht is de overkoepelende
satle van de 1650 Nederlandse
ekhandelaren en 350 uitgevers.
i ^anaf 1917 was zij ondergebracht
n een vele verdiepingen tellend mo
numentaal grachtenhuis aan de He-
®ngracht. Door de jaarlijks toene-
nende bedrijvigheid van de vereni-
hg en het steeds nijpender worden-
sin ParkeerProbleem op de gracht be-
ioot de vereniging een paar jaar ge-
Wo n een geheel nieuw huis te bou-
st in het verre westen van Am-
Jerdam, in de woestenij aan de Jan
v °oropstraat. Pi-ecies 22 maanden
rio 10611 n0(üg gehad om een hy-
1 =rmodern en doeltreffend gebouw
ni r zotten, waarin ruimschoots
3 aat.s is voor alle instellingen die de
vereniging omvat.
Drie instellingen
instellingen zijn: het cen-
boMrk boekhuis, het bestelhuis van de
A, handel en het nieuwsblad voor de
(„"handel. Het bestelhuis van de boek-
de opgericht in 1871 neemt hiervan
lin inornaamste plaats in. Deze instel-
'l0pK m<>n beschouwen als de grote
V2?- "grossierderij van Nederland.
<len s' alle Nederlandse boeken vin
tin jb,m weg naar de boekhandel via
r,.n bestelhuis. Ruim 1800 boekhandels
steb,e" "itgevers maken van het be
ndis een dankbaar gebruik.
bestellingen van de boekhandela-
een. bij de uitgevers worden via deze
afo- a'P°st in de kortst mogelijke tijd
zvseWerkt. In het nieuwe gebouw is de-
bf-'"stelling op de parterre onderge-
acï?."t- Er heerst doorgaans een koorts-
fia tige activiteit die aan een sorteer-
th: "®r van de P.T.T. omstreeks Kerst-
j| doet denken.
keh^Hderden houten stellingen, met
sta''S getypte aanduidingen erop,
ry> n netjes op een rij. Er staan lor-
volgeladen met pakketjes boeken,
hai Zeven uitgangen, die deze ruime
b6eftar de achterzijde van het gebouw
een - verschijnen telkens wagens, om
de „?'^uwe iading op te halen en naar
In v? te expediëren.
do0 bal. souterrain, schaars verlicht
Vit, eine raampjes is het centraal
Sehon Uls gevestigd. Dit kan men be-
Vr>o„ jen ais de centrale opslagplaats
step. de boeken. Voor de kleinere be-
ke,, "Sen, bijvoorbeeld een of twee boe-
theP- ndt de boekhandelaar zich niet
"laai- .rechtstreeks tot de uitgever,
"1 in u .bet Boekhuis. Daar daalt men
te het duistere
ranJ0°??,kjes die keurig alfabetisch ge-
Schjj] "'kt. naar de namen van de
k'enk r liggen opgeslagen, in een oog-
kxDfA.;e voorschijn te halen en op de
renoo eling °P de parterre te
jvaar .voor de verdere verzen-
s wordt zorg gedragen.
men met een jaarlijks nijpender wor
dende verkeerssituatie op de Heren
gracht. Wel is de romantiek met de
ingebruikneming van het nieuwe hy
permoderne gebouw volkomen verdwe
nen.
De derde instelling die in liet nieuwe
gebouw een ruime behuizing heeft ge
vonden is het nieuwsblad voor de bock
handel. Het verscheen veertig jaar na
de oprichting van de vereniging voor
de eerste maal. Thans is het een weke
lijks verschijnend officieel orgaan van
de vereniging, Alle erkende uitgevers
en boekhandelaren hebben een verplicht
abonnement.
De bibliotheek, opgericht in 1845, is
de enige instelling,die niet meeverhuist
naar het nieuwe gebouw. Zij bevat uit
sluitend „boeken over boeken" en is
in dit opzicht de uitgebreidste verza
meling ter wereld. Men achtte het
niet verantwoord een bibliotheek als de
ze met haar grote wetenschappelijke'
waarde naar de buitenwijken van de
stad te laten verhuizen waar zij niet
zo gemakkelijk bereikbaar is voor ge
leerden en studenten. Zij is daarom
ondergebracht in de Universiteitsbiblio
theek.
De 2,3 miljoen die men voor de
nieuwe behuizing
schoon opgegaan,
ook aan de vrij
had uitgetrokken is
voor een groot deel
luxueuze inrichting.
De hal is ruim en weelderig. De
vloer is geheel van terra-kleurig mar
mer. De muren rijn ook vrijwel alle
van marmer evenals de ronde pila
ren. In de meeste vertrekken van het
kantoorgedeelte heeft men vast tapijt
op de vloer in felle kleuren als oranje
en paars.
De verhuizing, die sinds de tiende ok
tober begonnen is, geschiedde niet be
paald op de voor de vereniging gun
stigste tijd van het jaar. De aanloop
naar St. Nicolaas en Kerstmis betekent
een drukke tijd voor het Boekhuis, wel
niet de drukste tijd. want die regi
streert men in augustus en september,
wanneer de scholen beginnen. In het
oude gebouw aan de Herengracht, komt
de verzekeringsmaatschappij „De Ne
derlanden van 1870."
net buistere souterrain duis-
■w.E'rïat de boeken niet veel daglicht
W'ea u. verdragen om de een of
Reserve van 1.5 kilometer
hifi" llet s°uterrain liggen liefst een
lend". boeken met 36000 verschil
len"! ('leis opgeslagen. De totale
Ven 1 -ï a" de stellingen bedraagt ze-
toen '"eter. Bovendien beschikt
over een reserve van 1,5 kilo-
de stelling. Het vorig jaar bedroeg
1 24?m?et van het centraal boekhuis
in pijl'0 (tuiden tegen 800.000 gulden
War 4 aan*al verkochte exem-
lianPn .5ÏeeK in (lie 21 jaar met een
11 miljoen.
onH?n<?er.bewiJs !Van de stormachti-
y°rmoVD j e^nS vftn de vereniging vor-
Rier de cijfers van 'het bestelhuis.
St-am ^.erden in 1959 f®-1 miljoen kilo-
Joen oc^ken verwerkt tegen 10,3 mil-
55 p^'iogram in 1946, een stijging van
■Upf j
Jii(je 's dus niet verwonderlijk, dat het
e>d in n'Pt °P doeltreffendheid en snel-
ÖUUj. '"gestelde grachtenhuis op den
ie klein werd. Bovendien kampte
7?
Ve u„ PAAG, 26 okt. Een conimis-
d
We ,f'Zp dagen, die vallen in een pe-
?e tiirlv3ra gaande aan het vastgestel-
v6e' Zak« Van dp uitverkoop, lopen
k0r)ruit ni1 r °:a" confectiebedrijven
n yast P de uitverkoop, omdat zij aan
'«den. e klanten speciale koopjes aan
boor a?.rn,!?issie meent, dat het toestaan
imi
rko
f'èti""""1® de
0Prubvcrverk°op,
rDu'ming dp
en rust totaal kan versta
rt bandho5 belemmering vormt voor
T van rio van de wettelijke perio-
j Het p uitverkoop,
daag v„"Ubedrijfschap heeft zich van-
*a,ar de Anigd met het advies, dat
«Lbe atssecretaris van Economi-
S^-tssep^7 2al woeden gestuurd. De
had eeïTom dit advies
vlak voor de seizoen-
"agd.
(Van onze verslaggever)
EINDHOVEN, Den Haag, 26 okto
ber Het was triest weer, deze dag
die koning Phumipol en koningin Siri-
kit naar Bergeyk, in het hart van de
Oostbrabantse Kempen, en Eindhoven
bracht. Een grijze nevel hing over het
vliegveld Welschap bij Eindhoven,
toen prins Bernhard zijn Friendship
„Gerben Sonderman" feilloos aan de
grond zette. Nog bleef de regen weg,
maar tijdens de tocht door de Kem-
pische dorpjes begon een urenlange
motregen te sijpelen.
Bij de Coöperatieve Centrale Melk-
produktenfabriek „St.-Bernardus" be
zichtigde het hoge gezelschap o.m de
verwerking van de melk tot geconden
seerde melk in blikjes, zoals Thailand
er vorig jaar zo'n twee miljoen cartons
van afnam. Bij het verlaten van de
fabriek bood de directeur koningin Si-
rikit een geschenk van 18e. eeuws
Delfts blauw, en koning Phumipol een
17e eeuws zilveren molenbeker aan.
De tocht naar de Philipsfabrieken iii
Eindhoven voerde voor een belangrijk
deel door het stadsdeel Stratum, waar
evenals trouwens in de verschillen
de Kempische dorpjes vele inwo
ners de Thaise gasten en hun gevolg
toejuichten.
Bij Philips werd in de tot een fleurig
Brabants marktpleintje omgetoverde
zaal de lunch gebruikt, waarbij dien
stertjes in Brabantse kleéerdracht ser
veerden en een „boeren-muzikant"
voor welluidende klanken zorgde.
Na een korte rondgang door enkele
produktie-afdclingen van de gloeilam
penfabriek bood de president, ir. P.
F. S. Otten koningin Sirikit, die pre
sidente is van het Thailandse Rode
Kruis, een röntgen-diagnostiek-installa-
tie aan en de koning een studiebeurs
voor het Philips International Institute
voor technici met een academische
graad alsmede een radio-bouwdoos
voor zjjn zoon.
Bijzonder interessant was tenslotte
de demonstratie van kleuren-tejevisie.
Drie projectoren brachten een kort
programma over, dat door Mies Bouw
man en Fred Kaps enkele honderden
meters verder, in een kleine studio
van het Natuurkundig laboratorium,
werd uitgevoerd.
In het door gasflambouwen grillig
verlichte Hotel des Indes in Den
Haag, dat tjjdeljjk tot Thais grond
gebied was verklaard, boden konin
gin Sirikit en koning Phumipol van
avond het koninklijk paar, de prin
sessen Beatrix en Irene, de minis
ters en andere autoriteiten, in totaal
tachtig gasten, een contra-diner aan.
In de rijkelijk met bloemen versier
de zaal, flonkerden op de tafels gou
den bokalen, waarin anjers ;n de
Thaise en Nederlandse nationale
kleuren rood-wit en blauw.
Er werd een exquis diner geser
veerd, waarvan de garniture bestond
uit in halve maantjes gesneden wor
teltjes, gerookte ossetong, truffels en
blokjes ei. De schotels waren opge
sierd met tempels. Het Trio Lorenzo
verzorgde de muziek. Het speelde ook
enkele composities van koning Phumi
pol.
Voor elke gast was er als geschenk
een miniatuur gouden bokaaltje, niet
veel groter dan een vingerhoed, dat
men naast zijn bord aantrof.
(Van onze parlementaire redactie)
We! aanvaard werd een amende
ment van de heer Vermooten
(P.v.d.A.) - mede ondertekend door
pater Stokman - om de huidige ver
enigde faculteiten*' te vervangen door
een „faculteit der Sociale Weten
schappen Ook werd een amendement
van de heer Fans (P.v.d.A.) aangeno
men, waardoor uitdrukkelijk als taak
van de universiteiten en hogescholen
wordt genoemd: Mde bevordering van
het maatschappelijk verantwoordelijk
heidsbesef
Verworpen Werden een tweetal
amendementen van mevr. Kuiper-
Struyk (VVD). in het
eerste werd
voorgesteld 0111 slechts hen tot het
baccalaureaatsexanien toe te laten,
die reeds een kandidaatsexamen heb
ben afgelegd. Met haar tweede amen-
demc-nt wilde de liberale afgevaardig-
irA ierf'' ,C" I bezitters van een
H. l.S.-diploma niet zonder meer op de
Technische Hogescholen zouden wor
den toegelaten.
De Kamer kwam vandaag nog niet
aan artikel 60 (over de studievr(jheid)
toe. De artikelsgewijze behandeling
werd verdaagd na de aanvaarding van
art. 58. Toch hebben de vele studenten
op de tribunes geen verloren middag
gehad. Het debat was levendig en
raakte de meest principiële achter
gronden van de gelijkstelling tussen
openbaar en bijzonder onderwijs.
Knappe verdediging
Pater Stokman gaf een knappe ver
dediging van zijn amendement over de
subsidiëring van de theologische facul
teiten aan de katholieke universiteit
van Nijmegen en aan de Vrije Univer
siteit in Amsterdam. Minister Cals had
die subsidiëring eerst in zp'n ontwerp
willen opnemen, maar zag er van at.
toen van prot.-christelijke zijde er be
zwaar tegen werd gemaakt dat de
overheid daartegenover voorwaarden
wil stellen ..ter waarborging van de
deugdelijkheid van he. onderwijs".
Pater Stokman zei, dat de overheid
deze waarborgen terecht kon verlan
gen, gezien de belangrijke bedragen
die met de subsidiëring zijn gemoeid.
Het gaat niet om de opleiding van
„kerkelijke bedienaren", meent hij,
maar om de waarborg dat het theo
logische onderwijs aan de universi
teiten een voldoende wetenschappelijk
peil bereikt.
Pater Stokman vindt, dat men er
in Nederland van overtuigd kan zijn
dat de overheid bij het stellen van
haar voorwaarden ten volle rekening
houdt met de bijzondere omstandig
heden in een zo gevoelige materie als
het theologisch onderwijs. Daarbij wil
hij uitdrukkelijk de mogelijkheid open
houden - hij had dat ook in zijn
amendement verwerkt - dat de subsi
die kan worden geweigerd als men het
met de voorwaarden niet eens is.
Voor de gedachte van de heer Tilanus
(CHU), eerst maar eens een com
missie in te stellen, die de hele zaak
grondig kan bestuderen, voelt pater
meer kunnen doen dan in het interne
overleg in de laatste maanden is ge-
Stokman niets. Die commissie zou niet
beurd. Er zijn toen zéér vergaande
voorstellen gedaan, zo onthulde hij,
maar de V.Ü. wilde er niet op in
gaan.
Nu principieel besluit
Het gaat om het doortrekken van de
pacificatiegedachte ook bij het hoger
onderwijs, om gelijkwaardige ont
wikkelingskansen voor de rijks
universiteiten, de gemeente-universi
teit van Amsterdam en voor de bij
zondere universiteiten, aldus pater
Stokman. De Staten-Generaal moeten
nu een principiële beslissing nemen.
Daarna kan een commissie trachten
tot een aanvaardbare oplossing voor de
praktische uitwerking te komen.
Dr. Bruins Slot (A.R.) antwoordde
dat de theologische faculteit van -de
V.Ü. tot doel heeft de wetenschappe
lijke beoefening van de theologie op
gereformeerde beginselen. De V.U. kan
niet aanvaarden, dat de overheid daar
op toezicht houdt. De Kamer moet
zich van deze netelige kwestie ont
houden en afwachten, tot welke resul
taten een deskundige commissie komt.
„Het amendement-Stokman lijkt
sympathiek", zei de heer Diepenhorst
(CHU). „maar ik kan het niet hele
maal beoordelen." Er zijn nog allerlei
moeilijkheden waarvan ik eerst wel
eens wat meer wil weten." Hij zei te
hopen dat pater Stokman zijn amende
ment - met op het eerste gezicht juiste
gedachten maar met onoverzienbare
gevolgen - zou intrekken. Dat zou
beter zijn dan wanneer bet misschien
werd aangenomen mot kleine meer
derheid, maar waarbij e. een minder
heid zou zijn van mensen, die er ten
nauwste bij betrokken z(jn en die het
er niet mee eens zijn.
(Advertentie)
maïm
7?
(Advertentie)
Kies ondergoed van Jansen &Tilanus. En vraagt
u ditmaal vooral naar de kreaties in 'Draion'.
Veel lichter, zachter, warmer. zó gewassen
en droog verfijnd, en volmaakt van pas
vorm! Ondergoed dat anders is
Bovenstebest ondergoed
Koning Phumipol met zijn gemalin tijdens het bezoek aan de melkfabriek St..
Bernardus" te Bergeijk.
UTRECHT, 27 okt. In zijn ope
ningsrede op de vandaag in Utrecht
gehouden vergadering van de bestuurs
raad van de Centrale van Rijksperso
neel, nam de voorzitter, de heer J. J.
Landman, de salariëring van de amb
tenaren uitvoerig onder de loep.
Nu in de particuliere sector met
name in de metaalindustrie en de sui
kerindustrie tijdens de loopduur der
collectieve arbeidsovereenkomsten
weer loonsverhogingen aan de orde
zijn gekomen, wordt volgens spreker,
ook in de kringen van het overheids
personeel naar verdere salarisverbete
ring uitgezien. Het tegenwoordige loon-
beleid ten opzichte van het overheids
personeel wordt bezien over tweejaar
lijkse perioden. Dit lioudt in, dat mocht
de'regering er in slagen de tussentijd
se loonsverhoging in het vrije bedrijf
tegen te houden, de grond om een „open-
breekclausule" voor het overheids
personeel te hanteren wordt weggeno
men. Met loonsverhoging zal in dat ge
val moeten worden' gewacht tot 1 jan.
1962.
De lieer Landman vroeg zich af
waarom de regering geen'maatregelen
neemt om tegemoet te komen aan de
steeds groter wordende achterstelling
van do lagere en middelbare schaal-
loners bij de zgn. „loongroepers", die
onder de prestatiebeloning vallen.
„Waarom, aldus de heer Landman,
moet het zo lang duren voor de franje
van de „ruimte 1960" wordt verdeeld?
Het _mag geen verwondering wekken,
dat jonge mensen er in het algemeen
niets meer voor enmdnleoveiitonsM
mets meer voor voelen om in dienst
van de overheid te treden". Oorzaak
hiervan noemde spreker de onzeker
heid of men in de overheidsdienst niet
ten prooi zal vallen aan achterstelling
m rechtspositie terwijl er geen enkele
zekerheid is, dat men zich met hard
werken een behoorlijke positie in deze
dienst verwerven kan.
»Wij gunnen de militaire collega's
van harte hun verbeteringen, maar als
wij de klachten in de overheidsdienst
goed beluisteren, dan zal men binnen
afzienbare tijd ook voor de andere
overheidsdienaren vooral met aantrek
kelijke salarissen moeten komen om de
open plaatsen in die diensten met aan
vaardbare krachten aan te vullen", be.
sloot dc heer Landman.
(Van onze correspondent)
ARNHEM, 26 okt. Chaotisch wan
beleid en malversaties. Dat legt een
commissie uit de gemeenteraad van
Huissen zijn burgemeester, de freer
ten laste in een uitvoerig rapport aan
de raad, dat tevens ter kennis zal
worden gebracht van het college van
Gedeputeerde Staten van Gelderland
en de minister van Binnenlandse Za
ken. De commissie stelt de raad voor,
andermaal zijn scherpe afkeuring uit te
spreken over het beleid van de burge
meester. Dat is vanavond gebeurd,
toen met acht tegen vijf stemmen werd
besloten een motie van wantrouwen,
in januari ingediend, te handhaven. De
minderheid van de raad verwijt de
voorstanders van de motie negativis
me en zal de commissaris van de
koningin en de minister eveneens ver
zoeken in te grijpen.
De burgemeester zoi eigenmachtig
en zonder voorkennis van de raad aan
een plaatselijk expeditiebedrijf hebben
toegezegd, een weg aan te leggen.
Toen de raad het daar niet mee eens
was, heeft het bedrijf de gemeente
aangesproken voor een schadevergoe
ding van een ton.
Het provinciaal bestuur stelde een
onderzoek in. Het resultaat daarvan
was een brief op 20 juli aan B. en W
waarin enkele bestuurlijke misstanden
werden gesignaleerd en de opdracht
werd gegeven, daaraan een eind te
maken. Tot die misstanden behoorde
het bestaan van een „ijzerpotje" waar
in de opbrengr' van oude materialen
werd gestort en administratief buiten
de gemeentelijke administratie werd
gehouden. De opbrengst van oude
materialen uit de yuilnisopslagplaats
werd tegen de jaarlijkse kermis onder
de gemeente-arbeiders verdeeld.
Jerdere misstanden: enkele onder-
steuningsgevallen zijn niet legaal
geschied; besluiten van B. en W. wer
den niet altijd genotuleerd; de gemeen
te-architect verrichtte in strijd met
de voorschriften nevenwerkzaam
heden; de plantsoenendienst stond
rechtstreeks onder toezicht van de
burgemeester en de kredietbewaking
werd mede vervuld door de admini
stratie van gemeentewerken en de
maatschappelijk werkster.
Het bestuur van de provincie wenste
deze misstanden gecorrigeerd te zien
en nam de motie van wantrouwen voor
kennisgeving aan. De minister van Bin
nenlandse Zaken liet weten, dat hij 11a
ingesteld onderzoek geen aanleiding
vond tegen de burgemeester maat
regelen te nemen. De burgemeester
hervatte 25 juli zijn werkzaamheden
11a een ziekteverlof van enkele maan
den en 2 september besloot de raad
FRANKFORT, 26 okt- (ANP) Raar
de correspondent van de Frankfurter
Rundschau bericht heeft de Duitse
bondsregering aan het nieuwe Roode
Kruis ziekenhuis in Den Haag een in
stallatie voor kobaltbestraling ten ge
schenke gegeven- De installatie, die een
waarde heeft van honderdduizend mark,
za! binnen tien maanden door e«n Duits
bedrijf worden eekwwd.
een commissie van onderzoek in te
stellen. Deze hoorde een aantal ge
meente-ambtenaren, die debet zouden
zijn aan de door Gedeputeerde Staten
gesignaleerde bestuurlijk onjuiste
handelingen.
Volgens de commissie verklaarden
de meesten, dat zij uitdrukkelijk in
opdracht van de burgemeester hadden
gehandeld en geen weerstand konden
bieden aan het burgcmeesterlijk gezag.
Met dit rapport wil de commissie aan-
toren, dat samenwerking met de
burgemeester onmogelijk is.
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN, 26 okt. „Er was
iets dat me dwong het te doen", zei
v: nmiddag Hulpeloos een 33-jarige Duit
se musicus uit Regensburg, voormalig
kapelmeester van Maxi en Ernst Bai-
ers ijsballet, die zich voor de recht
bank moest verantwoorden voor ver
schillende vernielingen, in vier katho
lieke kerken in ons land aangericht.
Lang hield de rechtbank zich bezig met
dr vraag wat toch de drijfveren tot -te
vreemde handelwijze van c'e man ge
weest Ku-nnen zijn. In een psychiatrisch
rapport ..erd gesproken over „neuro
tische factor. 11 jn verleden en het he-
den, die tot een explosie waren geko
men". De musicus werd licht vermin
derd toerekeningsvatbaar geacht.
„Waarom deed u het?", drong de pre
sident van de rechtbank, mr. H. .1.
van Maancn aan. „Ik houd van klas
sieke muziek en steeds maar weer
amusementsmuziek te moeten maken
kon ik niet meer verwerken.was
het a-itwoord.
Verdachte gaf alles toe. Hoe het in
de St. Antonius-kerk in Eindhoven 20
augustus begon, met het verbuigen 1
een kruisbeeld, het afbgeken van en
corpus van een ander kruisbeeld en het
breken van kar.rsen. Hoe hij soortgelij
ke vernielingen herhaalde 27 augustus
to de kerk .1 Wijnbergen (bij Dortin-
chem), 2 september in de St. Jozef
kerk te Zwolle en tenslotte 14 septem
ber in de kerk te Wijtgaard (Friesland1.
In Leeuwarden constateerde men dat"
de vernielingen steeds geschiedei als
het ijsballet in de buurt was.
De officier van justitie, mr. M. H.
Gelinck sprak over een „verlate beel
denstorm" en over „wandaden die de
diepste gevoelens van anderen hebben
gekwetst". 'en voorwaardelijke straf
zou geen zin hebben, want verdachte
zou volgens hem toch naar het buiten
land gaan. Mr. Gelinck eiste vier maan
den met aftrek van voorarrest.
De verdediger mr. H. Schootstra, ver
telde de dramatische levensgeschiede
nis van de beklaagde. Als kind ver
bleef hij bij een tante in huis. Zijn
moeder was katholiek, zijn vader was
een jood,_ die werd vergast. Hij zelf
verbleef in krijgsgevangenschap. Toen
de oorlog was afgelopen ging hij mu
ziek studeren. Hij behaalde een diri
gentendiploma en werd concertpianist.
Door persoonlijke omstandigheden ge
dwongen ne st hij overstappen naar
het amusementsbedrijf, terwijl dit in
het geheel zijn muzikale richting niet
was. Is het een wonder, zo vroeg mr.
Schootstra, dat er dan een „explosie"
volgt? Hij schetste vervolgens uitvoe
rig de wrokgevoelens, tegenover de
geestelijkheid, de kerk en de maat
schappij, bij deze man, die hij een ge
lovig katholiek noemde. De verdediger
bepleitte clementie. Uitspraak 9 novem
ber.
DEN HAAG, 26 okt. Door een on
verwachte manoeuvre is de hofauto,
waarin koningin Juliana en prins Bern-
hard waren gezeten, vanavond bijna
in botsing gekomen met een personen
auto van de Haagse pojitie. Met de
neuzen naar elkaar kwamen beide wa
gens vlak voor elkaar tot stilstand. Ilct
incident gebeurde vlak voor (het Hotel
des Indes, waar het Thaise konings
paar zijn vorstelijke gastvrouw en
gastheer een contra-diner aanbood.
De onverwachte situatie ontstond
nadat koningin Juliana onderweg haar
chauffeur had verzocht de auto met de
rechterzijde voor het hotel te rijden,
vermoedelijk opdat zij in verband met
de regen na het uitstappen zo snel mo
gelijk in het hotel zou zijn. De chauf
feur van de politiewagen wist van dit
verzoek niets af en reed het pleintie
voor het hotel links voorbij, terwijl de
hofauto het pleintje rechts passeerde.
Daardoor kwamen de wagens aan het
eind hiervan plotseling tegenover el
kaar te staan. Door krachtig remmen
kon echter een aanrijding worden voor
komen.
Om nu te zeggen, dat de
heer W. Bruynzeel, di
recteur van de Bruyn-
zeelfabrieken in Zaandam, de
2000 werknemers in zijn be
drijf persoonlijk kent is ietwat
overdreven; maar dat „William"
zoals deze directeur door zijn
employees veelal wordt ge
noemd zonder het gebruikelijke
feodale „mijnheer" er voor zoals
in de andere bedrijven aan de
Zaan dikwijls de gewoonte is
héél wat mensen van zijn be
drijf kent, van hoog tot laag,
is 'een bekend feit. De winnaar
van de hoogste hout-onderschei
ding, de ..Zilveren Houtzaagmo
len", rustig wonend aan het wa
ter van de nieuwe zeehaven van
Zaandam in een huis met veel
prachtig karaktervol hout, heeft
namelijk de gewoonte van zijn
vader overgenomen, de grond
legger van het concern, om dik
wijls over de werven" c.q. door
de fabrieken te lopen en dan een
praatje te maken met deze en
gene al naargelang het uitkomt
De heer Bruynzeel is in de goe
de zin van het woord „populair"
bij zijn mensen omdat hij geen
afstand kent. Vele vooraanstaan
de lieden hebben wel eens de
wenkbrauwen gefronsd als de
kwlCm maken wereldconcern ietwat onder het zaagsel zijn opwachting
in Aanerf,te! een self-made man. die vrijwillig een stage maakte
el rieZJffl Vs ]aar waszonder één cent financiële steun van thuis
in verlehiii J m Amenka zelf moest verdienen door reizend en trekkend
nnerineJ,l, gerijen in de bossen als vloerder te werken. Hij werkte
rtürrt 1™ j- vana1 zVn elfde jaar in de fabriek van zijn vader en in 1926
ril* Jr directeur van de Zaandamse vloerenfabnek. terwijl zijn broer
yrecteur van de deurenfabriek werd. De ..Zilveren Houtzaagmolen"
j ïr Bruynzeel dezer dagen verleend op titel van „wegbereider
voor ae industriële verwerking van hout in Nederland."
Bruynzeel telt vijf N.V.'s in Zaandam, namelijk- de deurenfabriek, de
schavery, de fineerfabriek, de vloerenfabriek en de pot,todenindustrie. In
net buitenland zijn vele vestigingen o.a. in Suriname. Zuid-Afrika, Duitsland
en vele verkoopkantoren in Europa. Per dag gaat 75.000 meter hout naar de
"Inemers in Nederland, een lengte van Amsterdam naar Melbourne. De heer
Bruynzeel houdt van .stunten", een grootse stunt was de algemene leden
vergadering van het verbond van Nederlandse werkgevers in Zaandam te
doen plaatsvinden. Het stadje heeft een zeer slechte zalenaccommodatie en
resoluut liet de heer Bruynzeel toen één van de grote fabriekshallen ont
ruimen en inrichten tol een sfeer- en stijlvolle ontvangstruimte voor de
vele honderden genodigdenWanden werden weggewerktvloeren kregen
een kostelijke bekleding, de inrichting geleek op een voornaam hotel zoiets
hebben we nog nimmer meegemaaktzei toen jhr. mr. J. H. Loudon, de
president-directeur van de N.V. Koninklijke Petroleummaatschappij die toch
wel wat gewend is. ..Een grapje" wuifde de heer Bruynzeel toen alle lot
weg. „ik had er plezier in." Ondernemend als de heer Bruynzeel is trekt hij
graag over de grenzen of het nu Suriname dan wel Rusland is- hij weel
voortreffelijk delegaties te leiden en contacten te leggen. Dat er toch nog
tijd overschiet voor zijn liefste hobby, het zeilen mag een wonder heten.
