Vermaard Amerikaans historicus
ziet Nixon als „een holle man"
Kennedy is uitzonderlij cerebraal
Jongens in Moskou kopen
dollars van toeristen
H
SCHERP OORDEEL OVER REPUBLIKEINSE KANDIDAAT
EEN REIS DOOR DE SOVJET-UNIE II
*T
De mythe van de ervaring
van de vice-president
Academicus niet meer loon
dan andere werkers
Geen
tweeling
JsS«S*
w,
Vanuit Leningrad brengt
een snelle jet ons in één
U:, uur over de afstand van 800
a^eter naar Moskou, waar we
Sin men de regen. Mijn po-
Ie f °m Russische vliegtuig
jtotograferen wordt door de
e Woorden van een militia-
steiH Ver'ideld, of eigenlijk uitge-
0f]L tot het moment waarop ik,
6e ^Pied, vanuit
haastige kiek
Worden
vèr"enin&rad, charmant en goed
entn°rgd uit en ze bruist van
housiasme voor haar stad
Vindt* 6n alIeS wat daar plaats
st ^ina vertelt ons van het ont-
an van Moskou in 1147 op de
vVVel „Kremlin", aan de oever
too
gej.11!- ons het Kremlin als een
-1 Uigenis van
r de prachtige architectuur
het busraam
kiek kan maken,
vriendelijk begroet
iN. onze nieuwe Intouristgids,
in i ?e ziet er, evenals Jeanna
rivier de Moskva. Zij
ons het
cW-senis van vroegere glorie
Va r de prachtige architectuur
aa de oude kerken en de daarin
htyezige talloze ikonen; door de
V,g5ea> waarin kostbaarheden be-
v0ard worden, door diverse
r0(ï Rusland geschonken; door de
P] e vestingmuren aan het Rode
fler!n. en de torens met hun gou-
doo 0epels- Naast de bekoring
de schoonheid van het
g Uiiiu van het verleden onder
ga u We echter ook zeer sterk
herj kenis van deze plek in het
bi mensen schuifelen eer-
-in dichte
gouwen
rijen langs de
t^-wen en moeten vaak lange
Pajp^'uuhten voor zij de musea en
hee mogen binnengaan. Er
IhenSt ^ler ondanks de duizenden
Als n een bijna gewijde rust.
gej leruand zich los maakt uit de
Van n, whst de scherpe fluit
Wn een bewaker de vrijbuiter
AS naar de rij.
let alleen rondom, maar ook
ih a
Wj; gebouwen van het Kremlin
beG SV rust. De belangstellenden
st0ffgen zich voort op brede
Zijjj en muilen, die ieder over
^cb°enen heen met touwtjes
\vQ de enkels moet binden. Zo
V]0e u parket- en mozaïek-
geu v®n tegelijkertijd gespaard en
!°eRd, door
geluidloze
\v0ffAeiïde menigte. De rust
Veje •- slechts verbroken om aan
leg Sloepen in diverse talen uit-
0rJn geven van het werk van de
An HSte Soviet' bet ontstaan
,?e .Paleizen en de betekenis
In kunstvoorwerPen-
de musea valt me verder op,
Qe gidsen telkens vooral
h0G, aandacht vragen voor de in
leid Van bet tentoongestelde en
ïsTi^ n voor de vorm. Zo wijst
°a ons
?bze
op vele heldendaden
SchilHenin' vereeuwigd op talloze
Vlijen, dikwijls zonder
Stajf ,artistieke waarde. Ook
te bi* ls °P verschillende doeken
°hs /Peuren, maar deze wordt
Wej t door Nina aangewezen.
SeUm °°n^ ZÜ ons in ieder mu-
Scbild Cie ln grauwe kleuren ge
lede Varf
^a.q v - an net voik in
°°r de revolutie.
len^erde weergaven van de el-
Va Van het volk in de periode
Soms kan men onbewust iets over zichzelf
onthullen in een opmerking over iemand
anders. Zo heeft de Amerikaanse vice-presi
dent, Richard M. Nixon, eens een veelbetekenende
uitspraak gedaan over de Russische vice-premier,
Kozlov. De Sovjet-staatsman bezit, volgens Nixon,
„een talent dat essentieel is voor de politicus: hij
kan de schijn wekken, dat hij nadrukkelijk ant
woord geeft op een vraag, terwijl hij in werkelijk
heid de hele kern van die vraag met succes om
zeilt". Dit talent bezit Nixon zelf ook, zoals
bijvoorbeeld heel duidelijk geconstateerd kon wor
den in het tweede televisie-debat tussen de beide
kandidaten voor het Amerikaanse presidentschap.
Nixon beantwoordde enkele vragen met uitroepen,
dat hij geen misverstand wilde laten bestaan over
zijn standpunt, dat hij volkomen duidelijk wilde
zijn en dat hij grote nadruk wilde leggen op zijn
visie, zonder dat de kritische toehoorder er achter
kwam, wat die visie dan wel was. De vice-president
is een meester in de kunst van het debatteren.
Met grote behendigheid weet hij de vragen die
hem gesteld worden, of de aanvallen die tot hem
gericht worden, te benutten voor een repliek die
meer tot het gemoed dan tot de rede van zijn
toehoorders spreekt, en die vooral indruk maakt
op het minder goed ingelichte deel van zijn audi
torium. Nixon laat zich zelden of nooit op een
standpunt vastspijkeren; al is hem dat onlangs
overkomen in een discussie met Kennedy over Quemoy en Matsoe
Meestal blijft hij vaag, als zijn opinie gevraagd wordt over grote
vraagstukken van Amerikaanse binnenlandse of buitenlandse politiek.
Het Rode Plein in Moskou.
Gr>p
V&n 6n en volken aan de tsaren
i _n
11
dat
Ksi?ds 1917 in menig op-
jatia .beter geworden is in Rus-
yoor a niet moeilijk waarneembaar,
nepft "eb die daaraan nog twijfelen
propagandaborden in
weer, dat men het geloof ziet als een
niet geheel onschuldige liefhebberij
voor ouden van dagen. De jeugd ge
looft in de wetenschap, de techniek
en het geluk na een 7- of meerjaren
plan. Zo wordt het ons nog eens uit
drukkelijk gezegd door de studenten,
die we op ons aanhoudend verzoek
tenslotte mogen ontmoeten.
Een zeer selecte deputatie van zes
studenten, waaronder de president van
de Komsomol, ontvangt ons in een maho
niehouten vertrek in de universiteit van
Moskou. We horen daar, dat er 25.000
studenten zijn, waaronder 2000 buiten
landers uit alle werelddelen. Velen van
hen wonen in studentenpensions, waar
van we er ook een bekijken. De kamers
zijn klein, maar heel gerieflijk. Ook hier
streeft men naar 9 m2 per persoon. De
studenten kunnen lid zijn van allerlei
organisaties, zoals de Komsomol, de
vakbeweging, sportclubs, wetenschap
pelijke en culturele verenigingen. Op
onze vraag of een student lid moet zijn
van de Komsomol om hier te kunnen
studeren, is het antwoord: ,,nee", maar
op de vraag hoeveel studenten er in
feite lid van zijn: ,,99 pet.". De studen
ten moeten zeer zware vergelijkende
examens afleggen om toegelaten te
worden, want er zijn maar een beperkt
aantal plaatsen voor elke studierichting
aanwezig. Dit aantal komt overeen met
de behoefte in het vigerende zevenja
renplan, zodat ieder later zeker kan
zijn van een functie. De deputatie ver
telt ons verder, dat de afgestudeerden
voor hun eerste verplichte functie
van twee jaar moeten kiezen uit twee
a drre aanbiedingen, soms op zeer af
gelegen plaatsen in dit onmetelijke
land of een der satellietstaten. De aca
demicus kan niet op grond van zijn lan
gere studie recht doen gelden op een
hogere salariëring dan een andere wer
ker. Gedurende zi.jn studie krijgt hij im
mers studieloon. Het is een kwestie van
persoonlijke voorkeur of men met hoofd
of handen werken wil. Het gemiddelde
salaris van 1000 roebel per maand voor
ieder werker geldt dus ook voor hem.
Alleen zeer bekwame technici hebben
kans op aanzienlijk hogere inkomens.
delijk het gekochte in ontvangst te
nemen. In de kinderschoenenaf
deling zie ik circa 70 mensen staan,
die twee aan twee achter een
koord mogen komen om hun kind iets
te laten passen. Een dergelijke bood
schap kost de moeder minstens ander
half uur tijd. Voor onze begrippen is
alles duur, met uitzondering van came
ra's en grammofoonplaten. De verkoop
sters zijn lusteloos, het schijnt hun per
soonlijk niet veel te interesseren. Wel
verwijst men soms in kleinere winkels
in de stad naar het warenhuis Goem,
dat men dan ook totaal niet als concur
rentie beschouwt. De prijzen zijn offi
cieel vastgesteld en gedrukt op ieder
artikel aangegeven. Alles is dus overal
precies even duur. Enkele prijzen die ik
noteerde, zijn:
tomaten per kilo
appels per kilo
blikje melk
vis per kilo
olijven per kilo
zalm per kilo
ham
worst
kaas per kilo
chocola 100 gram
pot jam
gedroogde pruimen
kilo rozijnen
wijn Va liter
cognac 'A liter
mineraalwater ltr.
melk per liter
brood per kilo
blouse
katoenen jurk
nylon onderjurk
schoenen
kousen en sokken
auto
naaimachine
Deze politieke prent van Long in The Minneapolis Tribune'
drijft de spot met het televisiedebat tussen Nixon en Kennedy
deel dat in 't boek ..Kennedy or Nixon"
over de Republikeinse kandidaat
geveld wordt, culmineert in de kwali-
fikatie: ,,Een holle man."
5 roebel
9
7
11
25
8
29
17 tot 22
27 tot 30
14
10
22
21
14 tot 18
41 tot 81
2
1.90
1.55
100 tot 200
250
175
200 tot 500
30 tot 50
25000
750 tot 1500
e nazaten van deze welgestelden
klampen ons herhaaldelijk op de
straten aan. Als het schemerig
wordt 's avonds zijn er steeds opge
schoten jongens, die ons in perfect En
gels vragen of we dollars of Zweedse
kronen willen wisselen voor roebels en
useumbezoek is in het algemeen
gratis of zeer goedkoop. Toneel,
opera en ballet daarentegen ziin
weer tamelijk duur. De voordeligste
Pil oP ko®ten toch altijd nog ofge-
Rntehn'<-v,r°t Een 0Pvoering in het
wIm wa ls dat echter ten volle
rAAf' We Z1(:n er Prins ïgor op een
d' ien gemeten er niet alleen van
steel te a muzl®k> rnaar ook van de
'leer i.e good-wit-rode-zaal, waarin
m l,»!? ™eer open is- In de Pau"
kaa® - eenieder zich naar de cham
pagne en caviaar m de foyer Wel is
het jammer, dat er in de buurt van de
box, waarin onze groep zit, meer bui
tenlanders dan Russen geplaatst zijn.
Enkele van deze buitenlanders zijn
geen onbekenden meer voor me, want
ik zie enige Nederlandse deelnemers
aan het Oriëntalistencongres in de
zaal. Ik heb hen al eerder ontmoet bij
onze ambassadeur op een zeer gast
vrije en hartelijke receptie, waaraan
ik als niet-oriëntalist toch deel mocht
nemen. Het is een veilig idee in een
lapd als Rusland de Nederlandse am
bassadeur te kennen, vooral als het
plan in me opkomt nog enkele dagen
langer in Moskou te blijven om los
van de groep te ervaren wat het is
om als enkeling toerist in Rusland te
zijn. Het visum staat me slechts een
verblijf van nog twee dagen langer
toe, maar ik maak er, ondanks de
sputterende instanties, graag ge
bruik van om dit avontuur te beleven.
Zo wuif ik op zaterdagavond mijn reis
gezelschap uit, dat nu met één persoon
minder de terugreis aanvaardt. Sommi
gen spijt het, dat hun visum niet langer
geldig was, anderen vragen zich met
meer of minder achterdocht af, wat mijn
bedoeling kan zijn om hier nog twee da
gen zonder hun bescherming te willen
verblijven. We maken afspraken el
kaar nog eens te zien op een later tijd
stip en wisselen adressen uit. Een ge- T.
meenschappelijke ervaring heeft ons bij Kennedy:
elkaar gebracht.
De bekende Amerikaanse histori
cus prof. Arthur Schlesinger jr.,
hoogleraar aan de universiteit van
Harvard, heeft de ongrijpbaarheid
van Nixon scherp geanalyseerd in
een recente studie over de beide ge-
Als de trein eindelijk wegrijdt, ga ik
vol spanning alléén een nieuwe indivi
duele ervaring tegemoet
A. C. OVERLING, paed. dra.
Het eerste artikel van deze serie is
verschenen in de krant van 15 oktober. 1
neeft j -
de stra® Staat
der a5-en geplaatst, waarop men on-
6drüvo re kan zien, dat het aantal
tv,.. hulzen, scholen, theaters
Zo^riL s'ndsdien verveelvoudigd
is_ ghuse'r
Spa UAaren er b.v. in 1914 213 mu-
Nit o^11 er nu 878 zün- Men ver-
!!reidhw echter niet bij, dat deze uit-
ae Ves?iTnede tot stand kwam door
deAginJ ^n, een groot aantal
h. IVrA fi^usea in voormalige ker-
typ verschillende Russen pra-
hierover en telkens bhjkt dan
of we wellicht kleding, schoenen of cos
metica willen verkopen. Voor het bui
tenlandse geld biedt men drie-, vier
maal meer dan de officiële koers en
ook voor kleding biedt men een veel
voud van de werkelijke waarde. Aan
vankelijk staat dit alles ons alleen maar
tegen, maar geleidelijk aan krijgen v/e
meer inzicht in het waarom van deze
transacties. Uit de vele Verklaringen
die de jongens ons geven omtrent hun
bedoelingen met het buitenlandse geld,
Hjkt de meest aanvaardbare, dat de
Russen die naar het buitenland gaan,
graag meer dan de hun toegemeten
hoeveelheid buitenlandse valuta mee
willen nemen. Zo kunnen ze in het bui
tenland toch nog voordeliger en beter
kopen, dan in het eigen land, waar de
prijs hoger en de kwaliteit slechter is.
In het begin is het ons steeds een raad
sel, hoe deze jongens zo onfeilbaar ze
ker weten vast te stellen, dat we toerist
zijn, maar al spoedig blijkt, dat we in
velerlei opzicht duidelijk als niet-Rus-
sen kenbaar zijn. Het zijn niet zozeer in
cidentele fototoestellen en een vreem
de spraak, maar veel meer lichaams
bouw, kleding en houding, die ons ver
raden. Wat de kleding betreft hebben de
jongens het meest belangstelling voor
Italiaanse truien met een V-hals, sjaals,
bonte overhemden en puntige schoenen.
Sommigen zouden er zo graag als een
nozem uit willen zien, maar zij vinden
daarvoor in Rusland niet de vereiste re-
quisieten. Het valt ons op, dat deze jon
gens vaak grote pakken bankpapier bij
zich hebben. Zij geven de voorkeur aan
transacties met grotere bedragen, die
het risico waard zijn dat er voor hen
aan de verboden straathandel vastzit.
Het meest duidelijk wordt ons de Rus
sische belangstelling voor onze bagage,
als we enkele uren doorbrengen in
Goem, het enorme warenhuis. Eigenlijk
is Goem een stadsdeel met een zestal
parallel lopende straten, drie verdiepin
gen hoog. Trappen en bruggen maken
de verbinding mogelijk met andere ge
deelten van de zaak. Er is werkelijk al
les te koop in de boogvormige crème
nissen en overal staan drommen men
sen. Het kopen is er heel ingewikkeld
en tijdrovend: men staat eerst in een
lange rij voor do toonbank en maakt
dan zijn keus; dan in de rij voor de kas
sa om een bon te bemachtigen,
waarmee men weer terug moet achter
in de rij voor de toonbank, om
daar na geruime tijd wachten «n-
„Zullen we er
stellen?"
nog een be-
Na de vier televisie-debatten die de
beide kandidaten voor het president
schap gehouden hebben, had Kennedy
nog een vijfde ontmoeting gewild. Maar
Nixon was daar niet voor te vinden.
(Tekening van Long in The Minneapolis
Tribune).
De kerk van Maria ten Hemelopneming in- het Kremlin.
gadigden voor het Witte Huis. Hij
heeft zijn boek een intigrerende titel
gegeven: „Kennedy or Nixon Does
it Make Any Difference?" (Macmil-
lan, New York). De vraag die in deze
titel gesteld wordt, zullen vele Ame
rikanen en buitenlanders ontkennend
willen beantwoorden. Zij zullen de in
druk gekregen hebben, dat het niet
veel uitmaakt wie van de twee kan
didaten straks Eisenhower opvolgt.
Zij zullen grote overeenkomsten zien
tussen de twee jeugdige ambitieuze
politici, die allebei onder de oorlog
marine-officier waren, die tegelijk in
1946 in het Congres gekomen zijn, en
die zich beiden opwerpen als ervaren
kenners van de buitenlandse politiek.
Maar prof. Schlesinger is van me
ning, dat het bijzonder veel verschil
maakt, of op 8 november Kennedy
of Nixon gekozen wordt. De geleerde
schrijver maakt in het voorwoord van
zijn boek al duidelijk, dat hp, in de
grote controverse, geheel aan de
kant van Kennedy staat, hetgeen
voor hen die zijn boeken over Roose
velt kennen geen verrassing zal zijn.
Schlesinger laat zich in zijn betoog
echter geenszins leiden door gevoels
overwegingen, maar hij voert een
aantal zeer redelijke argumenten aan.
Hij bedient zich van een psycholo
gische terminologie, die door David
Riesman gebruikt is in diens boek
Th" Lonely Crowd". Riesman heeft
een onderscheid gemaakt tussen de
inner-directed" mens en de other-
directed" mens. .Inner-directed"
(misschien te vertalen met „auto
noom") is hij die zijn waarden en doel
stellingen in zich zelf vindt, en die zijn
levensvervulling bereikt door het stre
ven deze innerlijke doeleinden te ver
werkelijken. „Other-directed" (door de
ander geleid) is de- mens die zich ge
heel instelt op zijn omgeving, en die
zijn vervulling vindt in de vereenzel
viging met wat hij achtenswaardig en
benijdenswaardig acht in de wereld
buiten zich zelf. Het eerstgenoemde ty
pe voelt zich schuldig als het zijn in
nerlijke idealen verraadt. Het andere
type heeft ge-en idealen, en kent bij
gevolg dat gewetensprobleem niet. Vol
gens Schlesinger is Nixon „other-direc
ted" en Kennedy „inner-directed".
politiek", omdat hij zich aan geen theo
rie of standpunt heeft gebonden. Hij
wordt in deze studie voorgesteld als
een man die geen ideeën, maar slechts
methodes heeft. Onlangs vroeg men
Eisenhower op een persconferentie of
hij een idee van Nixon kon noemen,
dat door de president was overgeno
men. En het antwoord was: „Als ge me
e-en week de tijd geeft, zou me er een
te binnen kunnen schieten. Ik weet er
nu geen". Schlesinger tekent hierbij
aan, dat hij met de president mee
kan voelen, omdat Nixon geen denk
beelden heeft. De schrijver verklaart,
dat Nixon geen eerbied heeft voor de
Amerikaanse democratische traditie,
omdat hij zijn politieke tegenstanders
indertijd eenvoudig van verraad heeft
beschuldigd, omdat hij de basis van
wederzijds vertrouwen waarop de Ame
rikaanse democratie traditioneel rust,
heeft ondergraven.
De vice-presient wordt door Schle
singer ook beschuldigd van „vals ver
persoonlijken". Hij trekt zaken die
in wezen onpersoonlijk zijn op onver
antwoorde wijze in het persoonlijke
vlak. Natuurlijk is e-r in de politiek
altijd een sterk persoonlijk element.
Een politicus kan, door zijn persoon
lijkheid, een aantrekkingskracht uit
oefenen die niets te maken heeft met
het politieke standpunt dat hij in
neemt. (Het persoonlijk element heeft
een grote rol gespeeld bij de verkie
zingen die gewonnen werden door
Franklin Roosevelt, en vooral bü de
overwinningen van Eisenhower, wiens
zegepraal van 1956 bijvoorbeeld ge
paard ging met de verkiezing van
een Democratisch Congres). Maar
hier wordt iets anders bedoeld.
Nixon heeft zijn gezin, en zelfs zijn
hond, in politieke discussies ter spra
ke gebracht om op het sentiment van
het publiek te werken. Nixon heeft
de merkwaardige gewoonte steeds
even over zijn echtgenote te praten
in redevoeringen over staatkundige
problemen. De woorden „Pat and I"
gebruikt hij herhaaldelijk in een
van de eerste zinnen van een open
bare toespraak. (Heeft Lincoln ooit
in een van zijn beroemde oraties de
naam van zijn vrouw, Mary, ge
noemd?) De schrijver van het boek
over de kandidaten voor 't president
schap vindt deze gewoonte van Nixon
een typisch voorbeeld van gebrek aan
g' de smaak. Zo hee-ft de vice-presi
dent de dag waarop hij in Peru las
tig werd gevallen door een menigte
betogers, betiteld als „a day that will
live in infamy"> Deze uitdrukking is
echter het eerst gebruikt door Roose
velt voor een dag die toch wel van
meer historische betekenis is ge
weest: 7 december 1941 (Pearl Har
bor). Het is Nixon indertijd zeer kwa
lijk genomen, dat hij de term zo durf
de ontheiligen.
Nixon bekommert zich, volgens
Schlesinger, vooral om het beeld dat het
publiek van hem krijgt. (The Nixon
Image). De New York Herald Tri
bune heeft geschreven, dat het doel van
de vice-president slechts is: „To por
tray himself as a regular guy". Hij
wil alleen maar de indruk wekken een
„geschikte vent" te zijn. Maar het oor-
ennedy daarentegen wordt ge
schilderd als ie-mand die duide
lijk zijn standpunt heeft bepaald-
Men kent zijn persoonlijke opvattingen
over de Algerijnse kwestie, de econo
mische hulp aan Indië, de medische
hulp voor ouden van dagen, de nood
zaak van een meer constructieve poli
tiek ten aanzien van Latijns-Amerika,
enz. Kennedy hee-ft zijn standpunten in
dertijd niet bepaald, omdat een opinie
onderzoek zou hebben uitgewezen, dat
die standpunten hem stemmen zouden
opleveren. Hij heeft zich slechts door
zijn innerlijke overtuiging laten leiden.
In tegenstelling tot Nixon is de sena
tor uit Massachusetts een belezen man,
en hij is bovendien de auteur van en
kele goed geschreven en boeiende boe
ken. („Why England Slept" en „Profi
les in Courage"). Schlesinger ziet Ken
nedy als een „uitzonderlijk cerebraal"
iemand. Hij is altijd geneigd tot een
ongeëmotionee-rde en rationele analyse
van de problemen waarmee hij wordt
geconfronteerd. „Hij is minder geleerd
dan Wilson en minder stoutmoedig en
avontuurlijk dan Franklin Roosevelt.
Hij is niet zo erudiet en tot bespiegelen
geneigd als Stevenson, maar zijn intel
lect is scherp, analytisch, praktisch en
ongeremd."
Kennedy is een „liberal". Hoewe»
hij een rijk man is, kent hij de zorgen
van de minder bedeelden en heeft hij
herhaaldelijk blijk gegeven van een gro
te sociale bewogenheid. In de recente
televisiedebatten heeft hij gewezen op
de nood van de werkloze mijnwerkers
en hun ge-zinnen in West Virginia, en
hij heeft vurig gepleit voor regionale
ontwikkelingsprojecten ten behoeve van
de achtergebleven gebieden in Amerika.
Kennedy houdt met van vals senti
ment. Hij is hoogst serieus, hoewel hij
van meer gevoel voor humor heeft
blijk gegeven dan zijn opponent.
Schlesinger bestrijdt de wij alge
meen gehuldigde opvatting, dat Ken
nedy minder ervaring zou hebben dan
Nixon. Eisenhower heeft gezegd, dat
in de hele geschiedenis van Amerika
nooit iemand zo goed voorbereid
werd op het presidentschap als de
tegenwoordige vice-president. Dat zou
dan vooral slaan op de buitenlandse
politiek. Maar de zeer gezaghebben
de correspondent in Washington van
de New York Times. James Reston,
schreef onlangs: „Senator Kennedy
heeft waarschijnlijk de buitenlandse
politiek intenser en langer bestudeerd
dan de vice-president". Sinds Ken-
et meest interessante deel van
het boek is dat waarin de ka
rakters van de beide kandidaten
verder worden ontleed.
Nixon wordt geschetst als „de on
zichtbare man van de Amerikaanse
Kennedy:
,Ga ieder huis binnen en zorg dat alle wonden
worden geheeld."
„Er is altijd nog hoop".
Nixon vist in het troebele water van
het zogenaamde Hechte Democratische
Zuiden. Hij tracht er nog wat stemmen
voor de Republikeinse kandidatuur uit
te halen.
nedy in 1940 zijn veelgeprezen stu-
,die schreef over Engelands gebrek
kige voorbereiding op de tweede we
reldoorlog, is hij het wereldgebeuren
steeds met grote aandacht blijven
volgen. Als bijzonder actief lid van
de machtige senaatscommissie voor
buitenlandse zaken is hij de laatste
jaren nauw betrokken geweest bij
het Amerikaanse buitenlandse beleid.
Nixon zou zijn grote capaciteiten op
dit terrein getoond hebben in het be-
faamde debat met Khroesjtsjev in de
keuken van de Amerikaanse tentoon
stelling te Moskou. Maar de Ameri
kaanse politieke commentator Walter
Lippmann heeft, naar aanleiding van
cl,1''..TveeSesprek, opgemerkt, dat de
strijd tegen het wereldcommunisme
geen kwestie is van goed debatteren.
Het is een kwestie van macht. Het
gaat er om welk land het sterkst is,
en volgens Lippmann heeft Amerika
zich nog niet sterk genoeg gemaakt.
De historicus van Harvard is meer
overtuigend in zijn kritiek op Nixon dan
in zijn lof voor Kennedy. Ook heeft hij
zijn betoog, dat de vice-president geen
standpunt inneemt, enigszins verzwakt
door in het laatste hoofdstuk van zijn
boek te voorspellen wat voor soort be
leid men van een regering-Nixon zou
kunnen verwachten. Schlesinger heeft
geen goed woord voor Nixon. Hij zegt
ergens dat de vice-president „geen slecht
mens" is, en dat de
man van Amerika
geen „politiestaat"
zal maken; maar
dat zijn nauwelijks
complimenten. Hoe
wel het boek „Ken
nedy or Nixon" ge
schreven is door
een geleerde van
naam, moet de bui
tenstaander uiter
aard bedenken, dat
het werk verschijnt
in een verkiezings
campagne. In een
verkiezingsperiode
pleegt men zich
scherper uit te
drukken, dan in
normale tijdsom
standigheden. Maar
over het geheel ge
nomen is Schlesin-
gers betoog nuchter
en zakelijk, en het
boek heeft de grote
verdienste dat het
onze aandacht ves
tigt op enkele on-
niiskenbare ver-
schillen tussen de
twee kandidaten
voor het Witte Huis,
die ten onrechte
wel eens voorge
steld worden als
een soort politieke
tweeling.
In de Amerikaanse verkiezingscampagne vallen soms harde
slagen. De verpleegsters lijken allemaal op het traditionele
symbool van de Amerikaanse Democratische partij {Een HANS
politieke prent van Voltman in „The Hartford Times"). BRONKHOBST
