Er
die
zijn ook vluchtelingen
naar de DDR teruggaan
Kennismaking met de vrijheid
leidt soms tot vereenzaming
KENT
Fl LTERS
BEST
Toon Hermans weer thuis
Bandopnamen en auteurs
rechten
G
V'
G'
Verklaring
van Moskou
r
Nog veel werk in Duitsland -
Machtsovername
in Vientiane
HET PROBLEEM VAN DE DUITSE WELVAART
GESPREKKEN MET
DUITSERS (SLOT)
INTERUNIE"
V B
PAGINA 7
(Advertentie)
?.«h
BlJlTENLANDSE
Kroniek
-
?oi
26
hi
^aar.
De vluchtelingenstroom uit de
Sovjetzone van Duitsland staat
reeds jarenlang in de belangstel
ling. Er is echter een andere be
weging, die heel wat minder aan
dacht krijgt, de beweging in om
gekeerde richting: van de Bonds
republiek naar de Sovjetzone. Het
aantal mensen, dat bij die bewe
ging betrokken is, vormt maar
een fractie van het aantal, dat het
communistische regiem ontvlucht,
doch dit mag geen reden zijn er
achteloos aan voorbij te gaan. De
motieven van degenen, die de
Sovjetzone verlaten, zijn gemak
kelijk te begrijpen; ze beantwoor
den precies aan de voorstelling,
die het westen heeft van een com
munistisch bewind. Wat kan
iemand echter bewegen de vrij
heid de rug toe te keren? Als het
om zeer domme lieden of verra
ders gaat, is de verklaring niet
zo moeilijk. Bepaald intrigerend
wordt de zaak echter, wanneer
men weet, dat er ook onder de
vluchtelingen mensen zijn, die het
na verloop van tijd in de Bonds
republiek niet kunnen uithouden
en die dan weer terugkeren naar
de Sovjetzone. Het is moeilijk
exacte gegevens te krijgen over
deze terugkeer, maar dr. Nahm,
de staatssecretaris van het mi
nisterie voor vluchtelingenzaken
enz., deelt er desgevraagd toch
wel iets over mee. De vluchtelin
genstroom van oost naar west
bestaat voor circa twintig pro
cent uit alleenkomende jonge
mensen beneden de 24 jaar. Van
die jongeren gaat ongeveer tien
procent na enige tijd weer terug
naar de Sovjetzone. Waarom? Er
zullen gevallen bij zijn van jonge
mensen, die uit het oosten weg
gingen uit een zekere lust naar
avontuur en die na enige tijd van
de nieuwe ervaring genoeg heb
ben. Zeker zijn er ook gevallen
bij van een groot heimwee. Doch
daarmee is niet alles verklaard.
WITH THE NEW BLUE "MICRONITE" FILTER
SPAAR VOOR UW
KINDEREN
met de
spaarregeling.
Parkstraat 30, Den Haag
Zilveren huwelijksgeschenk
KaarslichtGlansrijk
blij-spel I
LAOS
Vuilnisbeltgoudmijn
Adellijke basiliek
„Verzustering"
"hctuele lieden hebben uitge-
ep t, dat de verklaring, die
conf Sterr!rn'g 's S°edgekeurd door
Parti1pn .enLo van 81 communistische
«en *pï, ln Moskou, ruim 18.000 woor-
'Schp Het blad van de communis-
'.;PraVrtPar,Ü van de Sovjet-Unie, de
M. aa heeft die verklaring dinsdag
6r>vlnfj Temidden van de woor-
?chieri .staat één alinea, die mis-
er'vj
Wel de kern van het document
"ze alinea luidt als volgt:
v'varin allllea iuiqt: ais voigt: ,,De
uah dn °Pgedaan by de ontwikkeling
be\vj.j e socialistische landen vormt een
eh stm dat wederzijdse bijstand
aUe vr> jen ^et gebruik maken van
'"it van j en van eenheid en solidari-
Sche v de landen van het socialisti-
v°orwa jp' primaire internationale
ah SU(rfrclen zijn voor hun prestaties
ren SS6n' hoop van imperialis-
tisch - -r»-
ah j_ e kamp, is op drijfzand gebouwd
?°ciaij .?e<3°emd teloor te gaan. Alle
56'3 v„ Sche landen koesteren de een-
bun van het socialistische kamp als
„Twe°gaPPel."
®rs a van de voornaamste deelne-
Ler ttiu de conferentie, de Oostduit-
hbo!, 'oricht en de Pool Gomulka,
n o na hun terugkeer uit Moskou
oruk gelegd op de eenstemmige
erkenning, dat
de oorlog niet
langer als onver
mijdelijk behoeft
te worden gezien.
Ook in de meeste
westelijke com
mentaren wordt
ui" ue to i i deze vaststelling
v aatst pvf 2 °P de voorgrond ge-
1 i°r ds ■DUltg.elegci als een overwinning
el?er t;-, Russische premier en partij-
en revisionisten, dat er
optreden in het socia-
r-<*n, TI commentaren in deze richting
v richter, overeen met de eerdere
herschiii" over ideologische menings-
U rtüen v bussen de communistische
.Gal fvhroesjtsjev.
Kaan commentaren i
V<
Pt
ëSLVan de Sovjet-Unie en China
T 'GZPn uorwofon rt o ,-J4
Leni" ?en verweten de Russen, dat
li n haal "addcn verraden door te stre-
Ksten pS schikkingen met de imperia-
"5'üi R v" door af te zien van het ge-
vacht t revolutionair geweld om de
ahti n: ,e veroveren. Verder stond het
ri ois-naii aan' dat de Sovjets „bour-
pbrsteua^hahstische bewegingen on-
h0fhmi,!:P?P en de belangen van de
riaaiharn!s?I?che partijen in de pas
1." geworden landen opoffer-
Verwpfpn dp .^nvipfs nntrnim
de verweten de Sovjets ontrouw
s?v°lutin a die hun door de Oktober-
htedp de schouders is gelegd.
e een duidelijke neiging er hun
j \Tr% tlUlgmg CA 11UU
5 r^y?n te nemen. Een keer of wat
hiM ISin oi meer de draak gesto
ft de anest. die de Russen zei-
aese artikelen en redevoerin-
e a te knae angst, die de Russen zei
-b kernoc)Sieren v00r de gevcdgen var
"hl "°g'
Aji n,Van de zes hoofdstukken, waar
de Ver-a verklaring van Moskou is
la VerB„?e?,is nu geheel gewijd aan
On kif 111 COUl VOvi onn Irnnnnn»»-
J]kp> Q-an
S>t n,°°rlog
igS en schrikkingen van een kernoor-
ri-a® ne i n de stelling, dat een derge-
Jj't r»,°51°g niet onvermijdelijk is. Op
S epat hebben de Chinezen dus stel-
i,lch j d concessie gedaan. Zij hebben
M taad J'® weken onderhandelen (het
a, 8 dat aan de Moskouse verkla-
povember 1957 vooraf ging,
hJeh n-, dagen) door de Russen
ih doorufertulgen' dat een derde we-
vi'btujp,'0^ zou uitlopen op een ther-
^hfeire ramp voor de
3aashêirtlrer,rr?,mp voor de gehele
jjj at"toe i Welke middelen de Russen
b'et belt- j daa't: hebben genomen, is
Iw? Zii ZtS.' maar in ieder geval heb-
rpogrnii? nu rneer diplomatieke el-
verschaft
*T|
v6:
S vteert s op. neer komt is, dat
gl-hnentame coëxistentie van tactisch
Le„i ^a^s hoedanig het ook wel
r.. "in en Stalin is gebezigd) wordt
'Op
x10Vp
p.VU ril tot een deel van de doctrine.
Va'"tenti echter de vreedzame co-
e wel worden onderscheiden
tir, Vre Vr wuraen onaerscntuucj.
,,'bg js cüzame coöperatie. De verkla-
horedzam dat Pont heel expliciet: De
Pr;/. coëxistentie betekent niet
tafPbdepi jen van de klassenstrijd. In-
bJ'.istianr de klassenstrijd in de kani-
u??usohT Yc klassenstrijd in de kapi-
j dsbp,', landen en de nationale vrij-
^ki - ^£?,nrr'VT-,
eiii]_egingen in de koloniale en af-
'°r ii'i.® gebieden moeten er juist
ko r Wnr2 «eoieaen moeten er juist
ka 1 dev aangewakkerd. Ook bete-
bri'l'ns' 5Gedzame coëxistentie geen ver-
bi-kr8^iiJv|sen de socialistische en
tj, 6idenri 1 olog*eën' De strijd van de
r,jChe ae klasse, van alle communis-
jA de t-^en Z&1 worden versterkt
an t triomf van de socialistische
tri e8d- .verwerkelijken. In klare taal
baltst au u verklaring stelt op zijn
bel Vo0i„.. hotsingen en alle onrust in
bel opricht, die nog net niet tot
3e is lp leiden. Op zijn minst: want
be», Verkll»vrezen, dat de Chinezen in
de? Ontel g. hier en daar nog best
b. naPpingsclausule kunnen vin-
X I}vrr.uKhroesitsjev derhalve een
k ij'.'nus-overwinning behaald?
te» eer t mogelijk. Maar dan zal
re ho» moeten beseffen, dat zijn
ba ziin lets verder reikt.
V# Hconlv °PGningsrede voor het 21ste
Jr 3 het ?re? heeft hij op 27 januari
hie hs j 0r'g jaar in wat toen een
te» de If Chinezen zeer tegemoetko-
»J3, c)at ?age werd geacht ge-
k>a 6er tl a socialistische landen on-
t>ate orff,®hjkertijd de fase van het
baf k». "'unisme zouden bereiken.
hafVan fen ander geluid dan T.S. Ste-
jI;f laW u0ren in Voprosy Filosofii
bolf'Pie horen. Deze schreef: De Sov-
l«Nhnia2al a,s eerste de fase van het
balft na» bereiken, waar ieder pres-
t,. VPrmrtrron ör» nnfvanct nnn
vermogen en ontvangt naar
n,, De verklaring van Moskou
xs fet r, duidclijk, dat de Sovjet-Unie
SpKa0uw 'ik met succes werkt aan
3a!6 hia»Yan een volledig communisti-
ab!.van 1 chappij en dat andere lan-
6bh bnrvfet socialistische kamp op zijn
Sr-K Out,, -1?!®11 zijn met de bouw van
k»!aPrni kkelde socialistische maat-
'd <1 wordt nog eens duidelijk
ttr 1 va de Sovjet-Unie de andere
f-kt, a an het socialistische kamp vol-
3bt te ffvoect en tot voorbeeld strekt.
^hrchan .ng van het Russische lei-
Vihesp uls in het kader van Russisch-
et verleden
Maar later
altijd, dat de Russen op
an 1 3an
Mbh °eurf "(4IU, aai
bi-' ïpQp. belangrijke concessies had-
3itHCh tc doen- meestal op econo-
Vjf ai to iein' Het zal vermoedelijk
bpkfP w! duren, voordat we er-
faruit die concessies ditmaal
Plet verworven zijn.
(Advertentie)
8licüt... Éérlijk licht!
Dr. Nahm zegt: ,,Er is ook een crisis
van de eenzaamheid. Wanneer men
aan jonge vluchtelingen bjj hun aan
komst in het westen vraagt ,,En wat
wil je nu gaan doen?", dan krijgt men
niet zelden een verwonderde reactie.
Men verwacht, dat wij zullen zeggen
wat ze moeten gaan doen. De jonge
ren in de Sovjetzone zijn opgegroeid
„in de colonne"; zij hebben niet ge
leerd zelf hun weg te zoeken. Wanneer
men het deurtje van de vogelkooi open
zet, vliegt de kanarie er uit doch hij
keer terug, want hij kan niet meer
voor zichzelf zorgen. Vergeet niet, dat
in de communistische dril niet alleen
de zweep gebruikt wordt, maar ook het
suikerklontje."
Het is goed er aan te herinneren,
dat we het nog altijd over een pro
centueel gering aantal gevallen heb
ben. Bovendien is het van belang te
vermelden, dat van de tien procent der
jongeren, die de weg terug gaan
uiteraard koren op de molen van de
communistische propaganda tenslot
te een-derde na enige tijd andermaal
de vlucht neemt uit de Sovjetzone, En
daarna blijft men definitief in het wes
ten. Dr. Nahm gebruikt er een term
uit de wiskunde bij: „Dan zijn de ter-
menx en y van de vergelijking opge-
Men kan bij sommige vluchtelingen
waarnemen hoe de politieke propagan-
da in Oost-Duitsland leidt tot het den-
ken in simpele schema's, waaruit niet
iedereen zich direct kan losmaken. Ge
steld eens, dat het IJzeren Gordijn van
vandaag op morgen plotseling opge
trokken zou worden, dan zou men de
merkwaardigste dingen beleven bij de
aanpassing tussen oost en west Niet
alleen omdat de gehele maatschappe
lijke structuur in het oosten zo ver
vormd is, dat ze hoegenaamd niet
meer past bij die in het westen, maar
ook omdat in het westen met welke
onvolkomenheden dan ook het de
mocratische denken op gang is geko
men, terwijl hét oosten na de nazisti
sche dictatuur een communistische dic
tatuur te verwerken heeft gekregen.
Men moet er rekening mee houden,
dat vele Oostduitsers bij hun innerlijke
afweer tegen het Pankow-regiem te
rugvallen op de anti-communistische
instelling van het nazisme. Zij hebben
eenvoudig te weinig ervaring met de
democratie om daaruit een afweerhou
ding op te bouwen. De generatie, die
Weimar" nog bewust heeft meege
maakt, is oud aan het worden.
Tot zover de Sovjetzöne.
samengaan van katholieken en pro
testanten in de C.D.U. alleen iets
voor de overgangstijd zou zijn. Er is
echter een eenheid gegroeid, die ik
niet meer zou willen missen. We ver
schillen wel eens van mening, maar
wezenlijke moeilijkheden hebben we
nooit gehad. Dit zeg ik niet om een
mooie politieke verklaring af te leg
gen. Ik méén het."
Op godsdienstig gebied worden er in
West-Duitsland voorts frisse initiatie
ven ontplooid, misschien niet zo in het
oog springend als in Frankrijk, doch
stellig eveneens getuigend van een be
hoefte aan levenswarm christendom.
Er is een grote missionaire belangstelling
Er is bij protestanten en katholieken
veel vernieuwing in de kerkenbouw.
En natuurlijk is er nog zoveel meer, dat
dat positief aangemerkt mag worden.
Maar: er is ook een zeer brede mas
sa, voor welke de zin van het leven
grotendeels schijnt te bestaan uit de
vijfdaagse werkweek in plaats van de
zesdaagse en de Mercedes in plaats
van de Volkswagen. Het klinkt hard,
maar in de grond van de zaak verschilt
het streven van velen in het westen
niet zo erg veel van hetgeen men in
Oost-Europa poogt te bereiken. De Sov
jetmens heeft er dan echter nog altijd
de ideologie van de partij bij. Wat is
het geestelijk élan, hetzij christelijk,
hetzij humanistisch geïnspireerd, van
het nieuwe Duitsland? Dominee Lange
in Hamburg-Wilhelmsburg tracht de
jeugd te binden door in zijn kerk rock-
'n roll te laten dansen. De foto's ge
ven het beeld van een allerwonderlijk
ste vertoning: deinende en draaiende
jongens en meisjes onder een groot
kruis voor het altaar van de evange-
lisch.lutherse kerk. Deze krampachtige
poging om een contact tot stand te
brengen is een uitzondering, zeker.
Maar ze illustreert iets van de moei
lijkheden om het nieuwe Duitsland een
bezieling te geven moeilijkheden,
waarmee de Bondsrepubliek overigens
niet alleen staat.
In Geiselgasteig bij München, Euro
pa's grootste filmstad, krijg een na
gemaakt kerkhof te zien, dat moet die
nen voor een Father Brown-film. Het
kerkhof is zo sfeervol geïmiteerd, dat
ik er bijna ingetogen bij word. Als men
op de kruizen boven de graven (board
met een mastiekbedekking of zoiets)
klopt, klinkt er echter een holle klank.
o: Iff -ffii if z'irüfó
•v.-zz.j -X'fTA, T,-, x
De meest gerookte filtersigaret in Amerika in Nederland verkrijgbaar. 20 st. f f.-
om in films te gaan spelen. Hij denkt
er over om tijdens zijn verblijf in Ber
lijn een van deze aanbiedingen te ac
cepteren, maar concrete plannen heeft
de Nederlandse cabaretier nog niet.
AMSTERDAM, 9 dec. Na een ver
blijf van bijna drie maanden in Oosten
rijk en Duitsland is Toon Hermans don
derdagavond in Nederland terugge
keerd. Hij arriveerde op het Centraal
Station, waar hij hartelijk werd verwel
komd door zijn echtgenote.
Tot half januari gaat Toon Hermans
uitrusten van de vermoeienissen van1
de afgelopen tournee, tijdens welke hij
vijf weken in Wenen is opgetreden, één
week in Innsbrück en vijf weken in
München. „In die tijd ga ik heerlijk
langs de zee lopen, met de kinderen
spelen, naar de TV en naar voetballen
kijken en mijn teksten wat bijschaven,"
zei Toon. Daarna ga ik mijn tournee
door Duitsland vervolgen met voorstel
lingen in Hamburg, Stuttgart en
Frankfort". In zijn flat in Zandvoort
liggen tientallen uitnodigingen voor
uitvoeringen in Nederland op hem te
wachten, maar Toon Hormans zal die
pas kunnen aanvaarden na de tweede
helft van zijn Duitse toernee. Tenslotte
staat hem voor het volgend jaar dan
nog een serie voorstellingen in Berlijn
te wachten.
AMSTERDAM, 9 december In
West-Duitsland moet iedere bezitter
van een geluidsbandappar U jaarlijks
tien Mark betalen aan auteursrechten.
De GEMA, het Duitse bureau voor de
ze rechten, is volgens berichten uit
Bonn tot deze heffing moeten over
gaan omdat „voor de muziekkunste
naars de bandrecorder even catastro
faal werd als de benzinemotor voor de
paardenkoets is geweest". Volgens be
rekeningen van de GEMA zou alleen in
1959 door opnamen van muziekwerken
op privé-geluidsbanden een bedrag
van meer dan twee en half miljoen
Mark aan tantièmes, auteursrechten
en honoraria voor uitvoerende kunste
naars verloren zijn gegaan. Ook de
grammofoonplaten-industrie ondervond
de weerslag van de recorders.
Hoe ligt dit, voor onze oosterburen
zo brandende, probleem in ons land?
Met deze vraag heeft het ANP, de heer
H. Schaffers, adjunct-directeur van de
stichting exploitatie mechanische re
productierechten van auteurs (Stemra)
benaderd. „Wij hier z\jn te dezer za
ken onafgebroken diligent", aldus de
heer Schaffers. Invloed van het parti
culier opnemen op geluidsbanden is
ook in ons land bespeurbaar, zij het
(nog) niet in catastrofale afmetingen.
Een eventuele aanpak zal in ons land
overigens niet eenvoudig zijn. Het pri-
vé-gebruik van mechanische reproduk-
tie is in onze auteurswet duidelijk om
schreven. Blijkens de bestaande juris
prudentie moet „privé-gebruik" wor
den geïnterpreteerd als „gebruik in fa
miliekring". /oor het ten gehore bren
gen van op banden vastgelegde muziek
c'.in het openbaar daaronder be
grepen besloten vergaderingen is
men auteursrecht verschuldigd.
Mocht ooi. in ons land het nadeel
veroorzaakt door bandrecorders voor
de auteurs,, platenfabrikanten en uit
voerende kunstenaars wezenlijk veront
rustend worden, dan zou de oorzaak
daarvan kun en liggen in een op gro
te schaal ontduiken van de auteurs
wet op dit punt. Controle op het ge
bruik van banden in het openbaar,
juist waar men zelf meent niet-open-
baar te zijn, is uiteraard bijzo, der
moeilijk. Ofwel aldus de heer
Schaffers de oorzaak moet dan ge
zocht worden in een massaal toepas
sen van geluidsbanden als wettelijk ge
tolereerd privé-gebruik.
Gaat inderdaad voor de betrokkenen
een catastrofe dreigen dan zo be
sloot de heer Schaffer zal slechts
een doeltreffende wetswijziging daarte
gen een dam kunnen opwerpen.
(Advertentie)
-k
■k
■k
-k
■k
•k
■k
■k
«f
*-
Hoe hij Duitsland vond? „Ik heb het
allemaal erg leuk gevonden. Als u wilt
weten hoe het publiek mijn optreden
heeft gevonden moet u maar iemand
in Wenen of München opbellen, zelf
kan ik dat niet zo beoordelen."
Twee keer is de one-man-show van
Toon Hermans door de televisie op
film vastgelegd. ïn Wenen zal men zijn
programma met Kerstmis vertonen en
de Duitse televisie heeft in april een
tv-uitzending van zijn show op het pro
gramma staan. Ook heeft Toon Her
mans een contract getekend voor enige
korte tv-programma's, die tijdens zijn
volgende toernee ln München zullen
worden uitgezonden. Daarnaast heeft
hjj dan nog enkele aanbiedingen gehad
De Belgische ambassadeur F. X. baron vervaardigd in Amsterdam in
van der Straten Waiilet heeft gis- l™1: ee" paar antieke originele Louis
teren voor het eerst in zijn resi- j a ?laars, vervaardigd in Am-
dentie in Den Haag een huwelijksge- sterdam in 1793 door W. Paap, koog
schenk getoond, dat bij het huwelijk een paar grote Louis XVI-
van koning Boudewijn en dona Fa- kandelaars, gemaakt m Voorschoten,
biola zal worden aangeboden. !'nd XlXe^eeiiw, een antieke zdve-
Hij betuigde zijn waardering voor .^raant)ec'1 aa' Louis1 XVI, ge-
het feit, dat zovele in Nederland wo- t m Holland eind XVIIIe eeuw
nende èelgen hebben gevolg gegeven a tenslotte een paar zilveren hanen,
aan de oproep voor bijdragen aan dit g ge gemaakt in
geschenk, maar hij had er nog meer ^ckoonhoven.
bewondering voor. dat ook een bijna Dit koninklijk huwelijksgeschenk zal
even groot aantal Nederlanders spon- morgen en woensdag in Den Haag
taan zijn gift zond aan de Belgi- worden tentoongesteld in de Belgi
sche ambassade. Na overleg werd be- sche ambassade. Ook bij de avond-
sloten de opbrengst van alle giften receptie in Amsterdam op 15 decem-
te besteden aan een collectief ge- ber in het Carlton-hotel zal het ge
schenk, bestaande uit enkele stukken schenk te bekijken zijn en zullen de
°ud" ,?n meuw Hollands keurzilver. genodigden gelegenheid hebben het hui-
Het Zfjn geworden een paar zeer fjjne deregister te tekenen. Overigens ligt
originele Louis XVI-kastanj evazen op consulaten in het gehele land het
met deksel, waarop een grote eikel- hulderegister ter tekening.
iiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinuniiiiiiiiiiHniininnminun,
plus nog een bedrag extra voor de
woning. En daar de totale oppervlak
te ruim 7.000 m2 bedroeg, kon de heer
Rus rekenen op een bedrag van
115.000 gulden.
Maar in de gemeenteraad kwam
intussen aan de orde uitbreidingsplan
,,A 1960" en daar komt de bestem
ming tot groenstrook van de voor
malige vuilnisbelt in voor. Vanzelf
sprekend maakt de heer Rus nu ge
bruik van zjjn recht om een bezwaar
schrift in te dienen. Hij heeft al la
ten weten, dat de gemeente voor de
zelfde prijs als het Amsterdamse be
drijf zijn gecultiveerde vuilnisbelt kan
overnemen. In de jongste raadsver
gadering heeft het vrouwelijke raads
lid nog héél even over het slechte
„vooruitzien" van de vroedschap ge
sproken. Er werd wat witjes en zuur
tjes gelachen. Maar de heer Rus is
bereid voor zijn „ton" te vechten, tot
de Kroon toe. Hü weet zich heel sterk.
toen wel in een bijzonder vrijgevige
bui te zijn geweest want behalve de
spontaan gedane belofte tot terugga
ve van de kerk beloofde hy er meteen
ook nog maar een bisschop bij. De
Bosschenaren hebben daar weet van
gehad, want de bisschop die de keizer
stuurde, was de Gallicistische pries
ter Matthias van Camp uit Antwer
pen. De Bossche clerus accepteerde
hem niet en zij weigerden de St.-Jan
te betreden zolang Camp daar als bis
schop resideerde. Met Napoleon ver
dween echter ook zijn protégé van het
toneel en Den Bosch werd apostolisch
vicariaat tot in 1853 de hiërarchie her
steld en mgr. J. Zwijsen hier de eerste
bisschop werd. Intussen hadden de
katholieke Bosschenaren op last van
koning Willem I een bedrag van
60.000 moeten opbrengen, van welk
bedrag oor de Hervormden de thans
nog bestaande kerk aan de Kerkstraat
werd gebouwd, die in 1822 in gebruik
werd genomen.
Een \^tn de eerste daden van mgr.
Zwijsen was het met grote luister te
rugbrengen van het wonderbeeld van
de Zoete Lieve Vrouw dat gedurende
verscheidene eeuwen in Brussel was
bewaard en vereerd. Vijf en twintig
jaar later is op last van paus Leo
XIII de Zoete Lieve Vrouw door mgr.
A. Godschalk plechtig gekroond. De
laatste gewichtige dagen voor de St.-
Jan waren de verheffing tot basiliek
door paus Pius XI in 1929 en haar ver
heffing in de adelstand toen koningin
Juliana haar in 1951 het recht verleen
de tot het voeren van het door de Ho
ge Baad geregistreerde wapen.
oor het westen blijven inmiddels
de terugkerende vluchtelingen,
hoe gering ook in aantal, een re
den tot gewetensonderzoek. Het com
munisme „doet" de mens iets; wat
„doet" de democratie ons? In het jong
ste programma van het West-Berlijnse
politiek-literaire cabaret „Die Sta-
chelschweine" komt een nummer voor,
dat de eenzaamheid van een vluchte-
bng in de Bondsrepubliek schildert.
Een bitter ernstig nummer. Bij de
voorstelling, die ik heb bijgewoond,
kreeg juist dit onderdeel van het pro
gramma het minste applaus. Het is ook
net moeilijkst te verwerken. Waarom
zou iemand zich niet gelukkig voelen
m het vrije Duitsland? Het gaat de
Bondsrepubliek immers goed. Jawel
maar welke geestelijke inhoud kan men
aan de verworven vrijheid geven?
Er zijn ontegenzeglijk waardevolle
ontwikkelingen aan te wijzen. De
komst van katholieke vluchtelingen
in protestantse streken en van pro
testantse vluchtelingen in gebieden
met een katholieke bevolking is over
het algemeen de onderlinge ver
draagzaamheid zeer ten goede geko
men. Parallel daarmee ging de ont
wikkeling in politicis. De 'minister
president van Baden-Württenberg,
Kurt Georg Kiessinger (katholiek)
zegt: „In het begin dacht ik, dat het
Een geheel eigen vormgeving vertoont de St. Konradskerk in Neuss (Noordrijn-
land-Westfalen).
Een amusante belevenis. Maar zou het
kunnen zijn, dat de vluchtelingen, die
zich in de vrijheid niet gelukxig voe
len, iets dergelijks doch dan in alle
ernst ervaren bij het fameuze „Wirt-
schafswunder"? Dat zij achter de wel
stand 'n geestelijk vacuum bespeuren en
dat ze, om het beeld van het kruis
even vast te houden, ook de leegte ont
dekken van veel wat zich in het westen
christelijk noemt?
Ze zijn niet talrijk degenen, die zich
van het westen afwenden, maar hun
reactie lijkt me hoe voorzichtig men
vanwege de beperktheid van het gege
ven ook moet zijn met conclusies
toch een zekere waarschuwing in te
houden. „Velen onzer zijn geestelijk te
lui en te trots geworden voor een dis
cussie mef het communisme", zegt dr.
Nahm. Er zullen duizenden Duitsers
opstaan, die het hem, voor wat hun
persoonlijk aangaat, met recht en re
den kunnen bestrijden. Maar ik vrees
dat er veeï meer zijn, die het zo druk
hebben met hun materiële welvaart,
dat zij de opmerking nipt eens- horen.
Dit verwijt raakt niet speciaal de
Bondsrepubliek. Het raakt in het alge
meen de brood-en-spe!en-br ihaving
der welvarende landen, het onze niet
uitgezonderd.
TON ELIAS
(Advertentie)
VIENTIANE, 9 dec. (Iltr.) Volgens
radio Vientiane hebben valschermtroe
pen onder commando van kapitein Kong
Le donderdagavond (ie macht in de
hoofdstad van Laos overgenomen. Dit
gabeurde minder dan vierentwintig uur
na Je militaire machtsovername door
kolonel Khoeprasith Abhay.
Kong Le's strijdkrachten, met rode
banden om de arm, bezetten het terrein
van het kabinet van de premier, terwijl het eens, want de directie
het merendeel der troepen van kolonel schakelkastcnfabriek had de
Khoeprasith, die witte banden om de
arm droegen, zich terugtrokken in de
zes kilometer ten oosten van Vientiane
gelegen garnizoensplaats Chinaimo.
Ook na de Sint Nicolaastjjd zal
het hart van de heer E. Rus
uit Purmerend „vol verwach
ting" blijven kloppen. Deze ambte
naar voor de begraafplaats heeft na
melijk een bezwaarschrift lopen bij
Gedeputeerde Staten van Noord-Hol
land over een stukje grond, dat zijn
eigendom is e:i dat de gemeente in
een uitbreidingsplan de bestemming
heeft gegeven van „groenstrook".
Daar kan de heer Rus niet mee ak
koord gaan, want die bestemming be
tekent voor hem een verliespost van
méér dan een ton en voor honderd
duizend gulden is de heer Rus zelfs
bereid tegen zijn broodheer te proce
deren. Die broodheer zit eigenlijk met
het hele geval in de maag, want had
men geluisterd, in 1953 al. naar een
wijs woord van een vrouwelijk raads
lid, dan had Purmerend zelf die ton
in de zak kunnen steken, al gunt de
'i vroedschap van Purmerend, vanzelf
sprekend, de hardwerkende grafdel
ver graag een buitenkansje. Maar
zuur blijft het.
In 1953 verkocht de gemeente aan
de heer Rus de oude vuilnisbelt
voor 1.000 gulden, een prijs, die rede
lijk genoemd kon worden, gelet op
hetgeen er mede werd beoogd. De
heer Rus wilde de belt geheel egali
seren „een heidens karwei" zei
den ze in de raad en er dan later
een huisje op laten zetten, vlak bij
de begraafplaats. B. en W. waren
blij, dat ze op die manier van de belt
afkwamen en ze lieten dat nog blijken
ook, behalve het vrouwelijke raads
lid, dat verklaarde tégen te zuilen
stemmen, „omdat het getuigt van
slecht koopmanschap grond aan een
openbare weg voor een dergelijke
prijs ver verkopen". B. en W. deelden
toen mede, dat het egaliseren de ge
meente schatten zou gaan kosten. De
heer Rus dacht dit ailes in zijn vrije
tijd te doen en heeft het ook gedaan,
maanden en maanden lang. De stin
kende belt is nu een mooi plekje met
veel groen, heesters en boompjes met
daartussen' een knus huisje, dat in
drie jaren van zwoegen en ploeteren
werd gebouwd.
Tevreden woonde de heer Rus daar
in zijn woning, totdat op zekere dag
een Amsterdammer voorbijkwam,
die in Purmerend een dependance van
zijn bedrijf wilde vestigen, omdat ei
mankracht genoeg aanwezig is en
de verbindingen met het achterland
goed zijn. Hij zag het aardige lapje
grond, er werd gepraat en men werd
het eens, want de directie van de
schakelkastcnfabriek had de norma
le prijs van 15 gulden per m2 graag
over voor de voormalige vuilnisbelt,
isteren was het 150 jaar geleden
dat keizer Napoleon een decreet
ondertekende waarbij de St.-
Jans-kathedraal van Den Bosch aan
de katholieken van deze stad en van
het bisdom werd teruggegeven. De
keizer honoreerde daarmee een belof
te, die hij had gedaan bij een bezoek
aan de stad in mei 1810. Hy bleek
Minimin,,m
istermiddag weerklonk in het
gemeentehuis van Koudekerk
aan de Rijn nabij Leiden het
Amerikaanse volkslied. In de -tot
raadhuis omgebouwde villa van deze
gemeente van nauwelijks 2.000 inwo
ners waren naast vele Nederlanders
ook enkele Amerikanen bijeen. Onder
hen was de culturele attaché der Ver
enig "e Staten, mr. David K. Lang-
staff, die uit handen van Koudekerks
burgemeester, de heer Waverijn, een
prachtige gecalligrafeerde oorkonde
ontving, welke bestemd is voor het
gemeentebestuur van Artesia, een stad
van 10.000 inwoners in Californië.
Koudekerk en Artesia zijn zuster
steden, naar een idee van Artesia's
burgemeester, die op deze wijze ge
volg gaf aan het „people to people"-
plan van president Eisenhower. Ar
tesia's burgemeester kwam op de ge
dachte Koudekerk te kiezen door een
brief, die burgemeester Waverijn mee
gaf aan twee emigranten uit zijn ge-
meente. Een vriendelijke brief, waar
in hij het echtpaar Bos-Leenheer in
de goede zorgen van de burgers van
Artesia aanbeval. Koudekerk ontving
hierop spontaan het stedezusterschap
van Artesia.
De eerste draden zijn inmiddels al
gevlochten in de band, die de steden
nu verbindt. Burgemeester Wave-
ryn liet een fotoreportage van zijn
dorp maken en het album met deze
opnamen werd gisteren aan mr. Lang-
staff overhandigd. Tijdens de bijeen
komst spraken in de raadszaal onder
andere vertegenwoordigers van ver
schillende groeperingen in 't gemeen
telijk leven, die iets vertelden over dit
vriendeiyke dorp aan de Rijn. Ds.
Koerselman sprak namens de kerk
genootschappen, mevr. v. d. Lely na
mens de vrouwenverenigingen en mej.
Truus v. d. Vis namens de jeugd
verenigingen. Dit alles in smetteloos
Engels, want in de raadzaal stond
een bandrecorder opgesteld. Het
bandje van de plechtigheid gaat naar
Artesia, wordt daar beluisterd en met
een nieuwe band beantwoord. Want
tot postverketr zullen de zustersteden
zich de eerste jaren moeten beper
ken.
