i
Nieuwe Schiedamsche Cour
Gestruikeld over „goedkope woningen
Minister Van Aartsen (A.-R.) door
eigen partij ten val gebracht
Onverwachte kabinetscrisis
ALLEEN K.Y.P. EN V.Y.D.
STEUNEN DE REGERING
\i
Vrijdag 23 december i960
Stakingsgolf in België
Mr. van Doorn
voor de radio
Prof. Oud: crisis
Het weer
kan lang duren
Ministerraad
bijeengekomen
WIM KAN
teleurgesteld
Kwesties tussen
beide Duitslanden
Opnieuiv Polaris
afgevuurd
Dodencijfer ramp
München thans 52
Mr. Luns naar
Las Palruas
m
-,'k
De kabinetscrisis
Mr. Burg er: wezen
wint het van schijn
Veel bewolking
WISSELVALLIG
Het weer in Europa
Op cle spits gedreven
Verzachtende motie
Mening fractieleiders
Medeleven van
De Quay
Nieuwe chicanes 0111
handelsakkoord
Congres Amerikaanse
communisten
M
16 pagina's
5?
Hierboven de minister van
Volkshuisvesting en Bouwnij
verheid, mr. J. van Aartsen,
toen hij gisterenavond de
Tweede Kamer meedeelde de
motie-Van Eibergen in ieder
geval naast zich neer te zullen
leggen.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 23 december De kerstsfeer op het Binnenhof,
waar een hoge denneboom reeds vele avonden een romantisch licht
verspreidt, is gisteren plotseling verstoord door een politiek conflict,
dat in de Tweede Kamer het kabinet-De Qüay heeft doen tuimelen.
Alle ministers hebben hun portefeuilles ter beschikking gesteld.
wneve
DEN HAAG, 23 december
De raad van ministers is vanoch
tend om 10 uur 20 in de Trèves-
zaal op het Binnenhof bijeenge
komen ter bespreking van de
kabinetscrisis. Minister Luns was
niet ter vergadering tegenwoor
dig. Hij is voor een vakantie naar
het buitenland vertrokken,
iiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
ty'
De heer J. van Eibergen
(midden), die na de be
wogen vergadering de minis
ter-president, prof. dr. J. E.
de Quay, de hand kwam druk
ken. Links minister drs. H. A.
Korthals, rechts minister
mr. A. C. W. Beerman.
HET 'NIEUWE DAGBLAD
i
Kabinet-DE QUAY AFGETREDEN
EEN HAAG, 23 dcc. De voorzitter
Van de Katholieke Volkspartij, mr. H.
van Doorn, zal vanavond om 19.10
Vur voor de radio een verklaring aflcg-
8ea naar aanleiding van de kabinets-
Crisis, die gisterenavond is ontstaan.
v HAAG, 23 dec. De fraetie-
''orzitter van de Partij van den Arbeid,
e r- J. A. W. Burger, heeft vanmor-
in een toespraak voor de radio
siJ'! bevreemding uitgesproken over de
,i 'Verklaring van de minister-presi-
I", dat in geval van aftreden van de
■«.-bewindslieden de politieke grond-
]p"t aan zijn kabinet zou zijn ontval-
Een kabinet notabene, dat zich juist
K; de borst sloeg geen partijpolitieke
'"ding te kennen.
Intussen heeft het wezen het toch
nonnen van de schijn, toen minister-
e5'fcnt De Quay zijn grondslag bond
tij" de steun van de AR en Christelijk
storisehe Partij. Dit kan slechts zui-
jitj'nnd werken in de onwaarachtige po-
het sfeer, waaraan Nederland tijdens
ail;, kabinet De. Quay heeft geleden,
In het parlement is de laatste dag, waarop dit voor het kerstreces zou ver
gaderen, een verscherping ingetreden van de situatie, ontstaan door de heftige
kritiek op het woningbouwbeleid van de regering. Aanvankelijk bestond nog de
verwachting, dat de zaak met een compromis gered zou worden, maar dc Anti-
Revolutionairen dienden een motie in, waartegen hun eigen partijgenoot in liet
kabinet, de minister van Volkshuisvesting en Woningbouw, mr. J. van Aartsen,
zich tot het uiterste heeft verzet. In de motie werd gevraagd, dat aan het bouw
programma voor 1961 vijfduizend woningen zouden worden toegevoegd, zodat het
totaal 85.000 zou worden. Een poging van de K.V.P. om tot een oplossing te
komen door In een motie-Andriessen voor dit moment niet meer dan 2500 wonin
gen extra te vragen en eerst na een half jaar te bezien, of de tweede helft als
nog zou kunnen worden toegevoegd, heeft niet meer kunnen baten. De A.R. kreeg,
behalve vanzelfsprekend de stemmen van de oppositie, ook de C.H. achter zich.
De motie-Van Eibergen werd met 70-59 stemmen aangenomen. Tegen stemden
alleen de K.V.P. en de V.V.D. De motie-Andriessen is niet meer in behandeling
genomen.
de heer Burger,
de i' 'e(f°r geval is wel gebleken, dat
V,j, bchtvaardige wijze, waarop dc PvdA
do kabinet is verwijderd, alsmede
,Mjze, waarop nagelaten is met de
ove.rieg tê plegen over de kabi-
estormatie na de nodeloos geforceer-
iro,,Verkiezingen, weinig verantwoord is
Weest, aldus mr. Burger.
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Veel bewolking en plaatselijk enige
J1 eerslag. Matige, aan de kust tijde-
M)k krachtige tot harde zuidelijke
wind. Weinig verandering in tem
peratuur.
Z°1: 8.47-16.32.
Maan: 12.30
Vj*?E BILT, 23 dcc. Aan de zuidflank
een depressie op het noordelijk deel
ïa de Oceaan kwam een actieve
restoring tot ontwikkeling die in de
jhting van ons land beweegt. Ze zal
dp,r®e.n het weer hier te lande beinvloe-
tp in verband waax'mede buien zijn
u verwachten. In het tempcratuurver-
P komen geen grote veranderingen,
St,
atir>n
Weer
■yj-'i Helder zw. bew.
Valburg zw.. bew.
i»Sm8en onbew.
He u zw' bcw'
half bew.
Eir%lte half bew'
Z-T oven zw. bew.
Lr," .!mtlurg mist
T°bden zw. bew.
b "sterdam zw. bew.
Li, sej zw. bew.
ptrifmburg mist
n "3
t.(ahkfi
Adrich
brt
half bew.
geh, bew.
geh. bew.
sneeuw
licht bew.
onbew.
regen
max. min. neersl.
temp. temp. ^afgel
gisteren
3
1
3
0
1
-0
0
0
2
1
-0
-2
-1
-1
-0
-1
-4
0
1
6
7
5
6
6
5
6
5
6
7
5
1
5
3
3
2
2
5
24 uur
1
1
7
1
0.5
0.1
1
0.4
0
1
3
8
0
3
3
2
2
0
10
In aanwezigheid van de minister
president verklaarde minister Van
Aartsen gisteren aan het begin van
de avond-zitting, dat hij de motie
van zijn partijgenoot Van Eibergen
naast zich neer zou leggen en dat
hij zijn portefeuille ter beschikking
zou stellen, alleen reeds wanneer
een belangrijke meerderheid van de
A.R.-fractie ervóór zou stemmen. Dit
laatste gold, zoals de minister mede
deelde, ook voor de andere A.R.-be-
windslieden in het kabinet (de minis
ter van Financiën, prof. Zijlstra, en
staatssecretaris voor Sociale Zaken,
de heer Roolvink). Prof. de Quay,
wiens aanwezigheid onderstreepte,
dat het beleid van de minister van
Volkshuisvesting door het gehele ka
binet werd gesteund, waarschuwde,
dat in dat geval ook de basis aan
het gehele kabinet zou ontvallen.
De A.R.-leden hebben de zaak niet
temin op de spits gedreven emhun eigen
minister laten vallen, nadat men open
lijk diens beleid „niet sterk" had ge
noemd. De A.R.-fractieleider dr.
Bruins Slot heeft voor deze houding
de volgende verklaring gegeven: „de
woningbouw móet grotere voorrang
hebben; wij willen in dit opzicht ons
verkiezingsprogram waar maken." Het
gevaar van overspanning van de bouw
markt, dat voor de minister sterk
weegt, zei hij anders te zien. Het moet
volgens hem bestreden worden, maar
niet zo, dat de minst draagkrachtigen
in de knel komen, doordat een te be
perkt aantal goedkope woningen wordt
gebouwd.
De opvattingen van de minister en
z\jn partijgenoten liepen op dit punt
sterk uiteen. Mr. van Aartsen sprak
over het grote gevaar, dat door over
spanning op de bouwmarkt de prijzen
zouden stijgen, waardoor ook de huren
omhoog zouden gaan, hetgeen juist voor
de kleine huurders het meest nadelig
zou zijn. Het is dezelfde bezorgdheid,
die de laatste tijd herhaaldelijk in het
parlement naar voren komt. Tijdens de
interpellatie over de ionen in de me
taalindustrie en ook bij het landbouw-
debat hebben andere ministers dezelf
de waarschuwingen laten horen, name
lijk dat wij uiterst voorzichtig moeten
zijn met het oog op prijsstijgingen. De
situatie is ditmaal nog wat gecompli
ceerder geworden, nu de minister van
Volkshuisvesting bij de verdediging van
zijn begroting liet uitkomen geen re
den te zien een uitbreiding van de
woningbouw zonder subsidie van de over
heid de zogenaamde „vrije sector
aan banden te leggen. Hij zei een
verdere uitloop tot 15.000 a 16.000 van
deze woningen per jaar te voorzien.
Wel liet hij weten, dat deze uitbrei
ding niet ongelimiteerd zal lmnnen door
gaan. De bewindsman zei overigens
niet te willen overgaan tot het weder
invoeren van een rijksgoedkeurmg-
beleid.
De bouw van gesubsidieerde wonin
gen wordt echter aan bepaalde gren
zen gebonden (65.000). „Wanneer er
gelimiteerd moet worden, dan in beide
sectoren op evenredige wijze", aldus
de kritiek van dr. Bruins Slot op dit
punt van het beleid.
Er viel echter met mr. Van Aart
sen wel te praten, zoals bleek toen
de verzachtende motie-Andriessen
werd ingediend. Het totaal van 80.000
woningen, dat de minister aanvanke
lijk voor 1961 had genoemd, zou lot
81.250 en zo mogelijk over een half
jaar tot 82.500 kunnen worden uitge
breid. Bovendien toonde de minister
zich nog bereid, ingaande op de mo
tie-Andnessen, het aantal van 5.000
woningen, die in de begroting ver
meld staan als "n extra te subsidiëren
groep, die bestemd is voox de laag
ste inkomens, voor 1961 tot 10.000
uit te breiden. In deze beide conces
sies vond de K.V.P. de vervulling
van zoveel van haar wensen, dat de
tractie geen aanleiding meer zag nog
verdere eisen te stellen en de motie
Van Eibergen te steunen.
Voor <le K.V.P. heeft, zoals de heer
Andriessen uiteenzette, veel gewicht
in de schaal gelegd hetgeen de minis
ter mededeelde over de overspanning,
die ook van andere zijde de bouwmarkt
bedreigt. In 1960 is voor de industrie
100 miljoen aan nieuwbouw toegestaan,
maar men heeft voor 200 miljoen moe
ten aanhouden. Op het departement
liggen voorts nog projecten voor han
del en verkeer voor 177 miljoen, voor
gezondheidszorg van 200 miljoen, voor
onderwijs van 189 miljoen en voor over-
heidsbouw vt.n 106 miljoen gulden. In
totaal bijna 1 miljard gulden. Voor de
heer Andriessen is dit cijfer een be
wijs, dat inderdaad de grootste moeite
wordt aangewend om de woningbouw
preferentie te geven en de overspanning
op de bouwmarL. te voorkomen.
Ook prof. Oud (V.V.D.) zei van oor
deel te zijn, d:.t dc woningnood wel
van ernstige aard is, maar dat men
met de minister de uiterste voorzich
tigheid moet betrachten, om niet over
spanning op de bouwmarkt op te roe
pen. „Niemand kan precies zeggen
wanneer de grens wordt overschreden,
waar die overspanning gaat intreden",
aldus de liberale fractie-voorzitter.
De behandeling van de begroting
is geschorst. Dr. Kortenhorst heelt
met een korte kerstwens afscheid ge
nomen. Hij zei te hopen dat de ko
mende dagen voer allen die verant
woordelijkheid di igen, „de wijsheid
zullen brengen" waaraan wij en ons
land behoefte hebben."
Prof. Oud, tegen het middernachte
lijk uur naar zijn mening gevraagd,
noemde de kabinetscrisis op hoogst
wonderlijke wijze ti.t stand gekomen cn
zei van oordeel ti zijn, dat deze wel
enige tijd zal duren, terwijl de uitslag
volkomen onzeker Is. De verantwoor
delijkheid komt 1 olgcns hem geheel
voor rekening van de A.K. „Misschien
brengt dc uitslag nu een kabinet van
veel minder gewenste samenstelling
dan het huidige,'' zo liet bij dr. Bruins
Slot weten, die mededeelde dat hij het
oprecht betreurde in geweten ver
plicht te zijn geweest dit kabinet, dat
men in menig opzicht wist te waarde
ren, te moeten laten vallen. Met een
half jaar wachten, zoals de motie-An
driessen, mede door de liberalen on-
dertekeud, voorstelde, had alles kun
nen worden voorkomen, aldus prof. Oud.
Ook de heer Andriessen sprak van een
„uiterst moeilijke situatie". De lieer Ti-
lanus daarentegen stelde het extra-par
lementaire kabihet verantwoordelijk,
dat het uit ,,e-o zo geringe zaak" de
consequenties heeft willen trekken.
(Zie ook elders in dit blad)
ui IIIIII1IUIUIHMIMIIIIIIIIIIIMIMH1II minimi mini in nullum
(Van een verslaggever)
HILVERSUM22 dee. Voor de
tweede keer ligt de Oudejaarsavond-
radio-conférence van Wim Kan in stuk
ken. Minister-president Dc Quay heeft
persoonlijk nog pogingen aangewend
Wim Kan te bereiken om hein zijn
medeleven te betuigen. In zijn kleed
kamer heeft de conferencier het slechte
nieuws vernomen. Hij heeft zich daarna
niet meer laten zien. Hij was moe van
de voorstelling en ook was het nieuws
voor hem een teleurstelling. Naar zijn
echtgenote, Corrie Vonk, nog vertelde
had hij tijdens hun drukke tournee van
de laatste tijd juist met veel moeite zijn
conférence en de bijkomende liedjes
voor elkaar gekregen.
„Wim zal er nog wel iets van kunnen
gebruiken, maar hele stukken in zijn
conférences zijn nu onbruikbaar ge
worden. Toevallig heeft hij er juist nog
op het toneel een toespeling over ge
maakt."
Het echtpaar Kan was daarna onbe
reikbaar. In radio-kringen beweren
sommigen dat het optreden van Wim
Kan op Oudejaarsavond onzeker is ge
worden.
De publieke opinie zal moeite heb
ben te geloven, dat het kabinet-De
Quay tenslotte inderdaad gestruikeld
is over 2500 woningen. Zo is het dan
ook niet helemaal. De 2500 wonin
gen, welke de protestants-christelij
ke fractie scheidden van de katholie
ken en de liberalen, waren woningen
voor de minst draagkrachtigen. Wo
ningen waarover het land de laatste
tijd via tal van adressen en vergade
ringen in rep en roer geweest is. Dc
vraag waarom het uiteindelijk ging
was of minister Van Aartsen onmid
dellijk in de bouw van die woningen
zou toestemmen of dat hij, zoals libe
ralen en katholieken tenslotte be
reid waren te aanvaarden, eerst in
het begin van 1961 tegen de achter
grond van de dan heersende situatie
van de conjunctuurde zaak nader
zou bezien. Het betrekkelijk kleine
aantal woningen groeide zo, staande
het debat, tot het symbool waaraan
te toetsen zou zijn welke risico's het
kabinet zou willen aanvaarden om de
daad te stellen, waaruit zou blijken,
dat de woningnood inderdaad
nog steeds volksvijand nummer
één genoemd mag worden. Uiteinde
lijk ging de keuze tussen het onge
remd laten uitlopen van de woning
bouw in de vrije sector en het aan
leggen van een rem op die bouw, als
dat nodig zou blijken, teneinde plaats
te maken voor een nu gegarandeerde
bouw van 2500 gesubsidieerde wonin
gen voor de groen die, naar vrijwel
ieders mening, bij het lenigen van de
ivoningnood voorrang moet hebben.
Om twee redenen heeft minister
Van Aartsen gemeend, die stap niet
te moeten zetten. Op de eerste plaats
achtte hij zijn beleid doorkruist bij
de belofte tot beknotting van de
particuliere bouw in de vrije sector.
Op de tweede plaats vreesde hij bij
het ongeremd laten van de vrije sec
tor met daarbovenop nog de belofte
van een groter contingent gesubsidi
eerde woningen een overspanning van
de bouwmarkt, waarvan de funeste
gevolgen op lonen en prijzen niet
meer te keren zouden zijn. Daarmee
achtten de protestants-christelijke
Kamerleden het bewijs geleverd, dat
de woningnood door dit kabinet in
onvoldoende mate bestreden wordt.
Enerzijds dus een kwestie van struc-
BERLIJN, 23 dcc. (A.F.P.. IUr.)
Als gevolg van onverwachte cn
naar verluidt door de Oost-Duitsers
veroorzaakte moeilijkheden ziet het
er niet naar uit, dat binnen enkele da
gen een nieuw handelsakkoord getekend
kan word:_i tussen Oost- en West-
Duitsland. De vooruitzichten op een
overeenkomst waren tot gisteren nog
zeer gunstig en nog altijd schijnt het
dat de feitelijke handelskwesties alle
zijn opgelost.
De onderhandelaars zullen elkaar
volgende week woensdag opnieuw ont
moeten. Verwacht mag worden, dat de
Oost-Duitsers hun beperkingen van
de handel tussen West-Berlijn en
West-Duitsland geleidelijk geheel en al
zullen loslaten, maar dit niet met zo
veel woorden in een verdrag willen
vastleggen.
Intussen zijn er plannen voor ingrij
pende wijzigingen in de Oostduitse in
dustrie, welke beogen deze met betrek
king tot de leveranties van gepaalde
goederen onafhankelijk te maken van
de Bondsrepubliek. Dit zou vooral de
chemische industrie en de scheepsbouw
betreffen en niet zonder wrijving zijn
beslag kunnen krijgen.
CAPE CANAVERAL, 23 dec. (U.P.I.)
De Amerikaanse onderzeeboot Robert
E. Lee heeft met succes een ballistisch
projectiel van het type Polaris gelan
ceerd, terwijl men zich een meter of
twintig onder de zeespiegel bevond,
ongeveer 50 kilometer ten oosten van
Cape Canaveral in dc Atlantische
Oceaan. Het was dc dertiende maal dat
een Tolaris werd afgevuurd door ccn
onder water zijnde onderzeeboot.
Dc Polaris is een met vaste brandstof
werkend projectiel dat een vernieti
gingskracht heeft die 40 maal zo groot
is als die van de atoombommen die in
de laatste fase van de tweede wereld
oorlog de Japanse steden Hirosjima en
Nagasaki hebben verwoest. De Polaris
weegt 15 ton. De Robert E. Lee is de
derde Amerikaanse Polaris-onderzee-
boot. Dit schip zal waarschijnlijk bin
nen de komende drie maanden „opera
tioneel" worden. De eerste Polarisonder-
zeeboot van de Amerikanen, de George
Washington, doet reeds dienst met
16, een atoomoorlogskop dragende, Po-
larissen aan boord. De tweede Polaris-
onderzeeboot, de Patrick Henry, krijgt
binnen enkele weken een zeilde voor
raad.
MÜNCHEN, 23 dec. (U.P.I.) Twee
mensen die gewond waren bij de vlieg
ramp van zaterdag, zijn gisteren aan
hun verwondingen bezweken. Het do
dencijfer is daardoor gestegen tot 52.
Een woordvoerder van de gemeente
München heeft inmiddels bekend ,e-
maakt dat op de muur waartegen het
vliegtuig te pletter was geslagen, een
herdenkingsplaquette zal worden aange
bracht.
SCHIPHOL, 23 dec. Met zijn echt
genote is de minister van Buitenlandse
Zaken, mr. J. M. A. H. Luns. vanoch
tend naar Las Palmas vertrokken om
daar twee weken vakantie te genieten.
Vlak voor hij in het K.L.M.-toestel
stapte, dat hem naar het warme zuiden
zou brengen, zei hij desgevraagd dat hij
thans voor de vijfde maal het aftreden
meemaakt van een kabinet waarin hij
als minister was opgenomen. De eerste
maal geschiedde dit in juni 1955, de
tweede maal in mei 1956, de derde maal
in december 1958, de vierde maal in
maart 1959 en vandaag is dan de vijfde
keer.
Ik ben officieel nog tot middernacht
vandaag in functie, zei hij, want van
daag gaat de minister-president pas naar
de koningin om zijn ontslag aan te bie
den. Verder commentaar op het aftre
den van het kabinet kon de heer Luns
niet geven. Hij zal vermoedelijk om
streeks 10 januari 'in Nederland terug
keren.
WASHINGTON, 23 dec. (A.F.P.)
31 december zal er in Chicago een
congres beginnen van de Amerikaanse
communisten, zo heeft Edgar Hoover,
directeur van het federale bureau voor
onderzoek (F.B.I.) meegedeeld. Men
wil op dit congres komen tot oprich
ting van een nieuwe organisatie voor de
Amerikaanse jeugd.
Deze foto is gemaakt in Charleroi, de
mijnstad in Henegouwen, waar even
als in geheel Waals België een ware
stakingsgolf woedt. De stakers demon
streren tegen de bezuinigingswetten van
premier Eyskens.
(Zie ook elders in dit blad)
Duitsland Do Westduitse strijd
krachten zullen in januari worden ver
sterkt met circa 41.000 rekruten. De to
tale sterkte zal daardoor stijgen tot zo
om en riabij de 291.000 man. (Rtr.)
turele beleidsopvattingen, anderzijds
een conjunctureel argument.
Aan die structurele kwestie het
al of niet willen afremmen van de
particuliere bouw - zijn o.i. de ka
tholieke en liberale Kamerleden wat
snel voorbijgelopen. Uiteindelijk is
het zo, dat de kreet om leniging van
de woningnood, welke de laatste tyd
in het land geklonken heeft, betrek
king had op woningwetwoningen en
premiewoningen, niet op woningen
voor meer draagkrachtigen. Wij ge
loven niet dat men daar, met een
beroep op een eenmaal begonnen be
leid en een dosis optimisme, de
oren voor kan sluiten. Wat de con
juncturele kwestie betreft is het ka
binet eens te meer vervallen in de
vage termen van de prognose, of
eigenlijk niet eens in een prognose,
maar alleen in het onbestemde pes-
simistische gevoel, dat er wel eens
iets mis zou kunnen gaan op de
bouwmarkt. Van dergelijke argumen
ten zijn de financiële, economische
en sociale debatten met dit kabinet
de laatste tijd rijkelijk doorspekt ge
weest.
Bij de landbouwdebatten, het loon-
debat en het debat over de geclausu
leerde belastingverlaging werd de
Kamer eveneens geconfronteerd met
de uitermate grote voorzichtigheid
van de bewindslieden. Deze keer
heeft de economische voorzichtigheid
blijkbaar de politieke wijsheid bedro
gen.
Politieke wijsheid zou hebben mee
gebracht, dat aan beide zijden, zowel
bij de regering als bij de Kamer, meer
aandacht was besteed aan de nadelen,
om niet te zeggen de volslagen zinloos
heid, van een kabinetscrisis op dit
ogenblik. Behalve Wim Kan is waar
schijnlijk niemand, ook dc oppositie
niet, bij een aftreden van dc ministers
gebaat. Een grondige wijziging van
de politieke constellatiedoor een
terugkeer tot de vroegere brede basis,
ligt niet bepaald voor de hand. De
P.v.d.A. heeft zichzelf daar allerminst
op voorbereid. Een terugkeer van
precies dezelfde combinatie van par
tijen is ook niet geheel zeker, aange
zien er met name voor dc K.V.P. wel
aanleiding is van de A.R.P. haring
of kuit te vragen over een aantal
punten, met name over de mammoet
wet. In ieder geval zullen de krachtig
ste figuren van het aftredende kabinet,
minister Zijlstra cn staatssecretaris
Roolvink, niet terugkeren. Als er da:i
uit de oude équipe ook nog wat
zwakke figuren worden geëlimineerd,
kan men nauwelijks nog van een terug
keer spreken. Er is deze zomer veel
gesproken van een reconstructie van
liet kabinet. Doch dan dacht men toch.
eerder aan het heengaan van de
zwakke figuren dan aan het ver
vangen van de sterke. Dc anti-revo
lutionaire Kamerfractie moet zich be
wust zijn geweest van het verlies aan
kwaliteit, dat zij door liaar actie tegen
haar partijgenoot Van Aartsen, cn in
hem tegen diens collega's Zijlstra en
Roolvink, veroorzaakte. Dat is dan
haar zware aandeel in de verant
woordelijkheid.
De kracht van dit kabinet lag voor
namelijk in de financiële, de sociale
en de economische sector. Het was
de trits van departementen in deze
sectoren, die op de duur als een
zware last op het beleid gedrukt
heeft. Binnen dit drietal was het
minister Zijlstra die de toon aangaf.
We hebben onze bewondering voor
deze bewindsman nooit onder stoelen
of banken gestoken, maar tevens heb
ben wij ons dikwijls afgevraagd of
het beleid, dat onder zijn nauwelijks
verborgen supervisie gevoerd werd,
ondanks alle wetenschappelijke brille
niet wat te veel dingen tegelijk tot
stand wilde brengen. Of het in zijn,
op prognoses gebaseerde, onverzette
lijkheid tenslotte wel voldoende recht
liet wedervaren aan de uiteenlopende
groepen in de bevolking waarvoor
ieder woord van dit kabinet onmid
dellijk tot wet versteende. Het nood
lot van dit regeringsteam lijkt ons te
zijn, dat het was als een tamelijk
zwak rijtuig, dat door een al te vurig
paard getrokken icerd. Wanneer men,
zoals minister Zijlstra nog onlangs
gedaan heeft, de daden van de depar
tementen van financiën, economische
zaken en sociale zaken zo uitdruk
kelijk als één onverbrekelijk geheel
ziet, ontkomt men er tenslotte niet
aan, dat ook de andere departemen
ten, zoals landbouw, binnenlandse za
ken en nu, zeer duidelijk, ook volks
huisvesting, in al hun daden de finan
ciële meester naar de ogen moeten
zien. In die omstandigheden is ieder
miljoen méér goed voor een kabinets
kwestie en iedere zijstap van het een
maal uitgestippelde conjuncturele pad
een zonde tegen de economisch
■wetenschap.
Wij willen niet beweren, dat de
sterke man in dit kabinet, minister
Zijlstra, tenslotte niet beland zou zijn
bij het doel, dat een meerderheid in
ons volk nastreeft, als hem daartoe
genoeg geleidelijkheid cn welwillend
heid gegund geweest waren. Maar het
valt niet te ontkennen, dat de wijze
waarop bepaalde leden uit het kabi
net de groepen waaruit ons volk nu
eenmaal bestaat met een bijkans
euvele onverzettelijkheid tegemoet
getreden zijn, deze geleidelijkheid en
welwillendheid hier en daar wel eens
zwaar op de proef heeft gesteld. Te
zwaar, naar nu gebleken is. Dat is
dan hun aandeel in de verantwoorde
lijkheid.
Hoe dan ook. deze kabinetscrisis is
te betreuren. Want wat ook de zwak
ke plekjes waren in dit kabinet: wij
waren op de goede wegien ons volk
konnaar het voorbeeld van een En
gelse verkiezingsleuze, zeggen: het i*
ons nog nooit zo goed gegaan.
