RuimteVAART nog steeds
geen realiteit geworden
Ruimte- ONDERZOEK
vergt nügeen mens in heelal
ROBOTS IN SATELLIETEN
KUNNEN WERK BETER AF
Lancering: van
mens zal toch
mijlpaal zijn
Antoine Gizenga opvolger
van Patrice Loemoemba?
Hij noemt zich premier van de
wettige regering van Congo'
m
S
Sovjet-offensief tegen het
secretariaat-generaal
Hammarskjöld heeft Moskou
doen beseffen, wat van zijn
ambt de mogelijkheden zijn
Belgische arts heeft dood
van Loemoemba vastgesteld
D
UNISFERE"EXPO-EMBLEEM
- V
Nieuwe passen
voor Oost-B erlijd
moordaanslag
Pants jen Lama is
„herschoold"
Breznjev bezoekt
ook Ghana
Doodscertificaat
snel van rimboe
in Elisabethstad
o
MACHTHEBBER IN STANLEYSTAD
;MNf
Voor West-Duitsers:
Zonder resultaat
OP PRESIDENT VA>
PHILIPPIJNEN
Terug in Tibet
SOLDAAT BESTAL
OUDE VROUW
Veroordeeld tot zes
maanden gevangenis
DONDERDAG 16 FEBRUARI 1961
Sedert de eerste lancering van
een kunstmatige aardsatel-
liet is de ontwikkeling van
de raketmotoren en nodige con
trole en stuur-instrumenten met
sprongen vooruitgekomen. De
betrouwbaarheid is eveftals de
nuttige last die in een sateliiet-
baan gebracht kan worden toe
genomen. Het laatste succes van
de Russische raketbouwers even
als de resultaten van de Ameri
kaanse technici is hiervan een
overtuigend en tot de verbeelding
sprekend bewijs. Maar of zoals
velen veronderstellen in deze voor
uitgang de belofte voor een uit
eindelijk bemande ruimtevaart
ligt opgesloten is nog maar de
vraag.
•>-
(Van een redacteur)
Alle fiolen van de Russische toorn
worden thans uitgestort boven
het hoofd van een kalme Zweedse
vrijgezel, die de laatste tijd wel iets
anders te doen heeft gehad dan, zo
als zijn biografieën nog steeds ver
melden, Joyce, Proust, Rilke en
Eliot lezen. Het offensief, dat pre
mier Khroesjtsjev in de afgelopen
herfst was begonnen tegen de secre
taris-generaal van de Verenigde Na-
tieSj is thans in volle hevigheid her
vat. En het lijkt daarbij tamelijk
duidelijk, dat de Russische aanval
len ditmaal in feite niet zijn gericht
tegen de persoon van Dag Ham
marskjöld, noch ook tegen de wijze
waarop hij zijn ambt vervult. Het
gaat nu tegen dat ambt zelf, tegen
de functie van de secretaris-gene
raal.
ELISABETHSTAD, 16 febr.
(A.F.P., U.P.I.) In de vaaghe
den rondom de dood van de Congo
lese ex-premier Loemoemba is iets
meer tekening gekomen door ver
klaringen van Dr. Guy Pieters,
een Belg, die een vooraanstaand
arts en chirurg in Elisabethstad
is. Dr. Pieters verklaart zelf het
overlijdenscertificaat van Loe
moemba te hebben ondertekend.
Hij beroept zich echter, zoals ver
wacht mag worden, op zijn be
roepsgeheim, wanneer men hem
vraagt naar de doodsoorzaak. Zijn
hulp is uitsluitend ingeroepen om
de dood te constateren.
ts$.
v-2
De toestand van gewichtloosheid_ in een raket die bij de bemande ruimtevaart nog
steeds een der problemen - vormt, hoewel de toekomstige ruimtevaarders al aan
tal van zware proeven zijn blootgesteld.
De bouw van raketten is in heel
sterke mate een militaire aangelegen
heid. Toch is er de laatste jaren een
duidelijke tendens de technische resul
taten steeds meer voor niet-militaire
doeleinden beschikbaar te maken. Ook
daarbij zullen wel propaganda-overwe-
gingen een rol meespelen, maar het is
een niet te ontkennen feit dat met de
tot nu toe beschikbare raketten en sa
tellieten proeven zijn gedaan die van
groot wetenschappelijk belang zijn. Een
groot aantal takken van wetenschap
pelijk onderzoek profiteert van de mo
gelijkheid proeven in de ruimte te doen.
Nieuwe verschijnselen, vroeger onvind
baar, zijn ontdekt. Bijvoorbeeld de
stralingsgordels om de aarde. De fo
to's van de achterzijde van de maan
waren slechts met behulp van een
maansatelliet te verkrijgen. De Ame
rikaanse weersatelliet maakt waarne
mingen van de wolkentoestand in de
dampkring waar ook ter wereld, en
verdiept zo ons inzicht over het hoe en
waarom van bepaalde weerstoestanden.
Al deze resultaten en de lijst kan naar
believen langer worden gemaakt
werden tot nu toe met onbemande ra
ketten en satellieten gedaan. De robot
instrumenten die men er voor heeft
moeten ontwikkelen hebben hun werk
over het algemeen zeer goed gedaan.
Door allerlei redenen is de ontwik
keling van satellieten en raketten altijd
sterk verbonden geweest met de ge
dachte aan een toekomstige ruimte
vaart met bemande satellieten én ruim
teschepen. Men onderstelt dan als van
zelfsprekend dat de bemanning licha
melijk en geestelijk ongedeerd terug
keert. Juist de noodzakelijke terugkeer
zal de grootste barrière tegen de ver
werkelijking van deze vorm van ruim
tevaart blijken.
Prestigekwestie
Naast ruimtevaart zou men ruimte
onderzoek kunnen stellen. Aan de ont
wikkeling van bemande ruimtevaar!
wordt nog koortsachtig gewerkt ter
wijl ruimte-onderzoek al geruimte tijd
werkelijkheid is. Voor een goede uit
voering van wetenschappelijk ruimte
onderzoek is het althans voorlopig
niet nodig dat een mens ter plaatse aan
wezig is. De handelingen die aan een
instrument in een satelliet moeten wor
den verricht kan een automaat of een
robot onder alle omstandigheden veel
beter en zekerder uitvoeren. Misschien
dat veel later de beslissing van een
mens uodig zal zijn om de proef tot een
goed einde te brengen. Wetenschappe
lijke onderzoekers zullen voorlopig in
het algemeen niet zulke grote voorstan
ders blijken voor bemande ruimtevaart.
Hun metingen kunnen immers met
minder kosten en moeite door auto
matische instrumenten worden gedaan.
De mens is voorlopig In de ruimte niet
nodig. Waarom worden dan toch zulke
enorme kosten gemaakt om de ont
wikkeling van bemande ruimtevaart te
versnellen. Een zeer zwaar wegende
rede is ongetwijfeld het prestige dat
een land zal genieten wanneer het als
eerste een mens zal weten te vervoe
ren in een raket of satelliet en deze
man weer terug kan brengen naar de
aarde.
Of men deze prestigekwestie tussen
twee grote naties kan afkeu-en hangt van
de argumenten af die men daarbij wil
gebruiken. Sommigen menen dat de op
gave een mens te lanceren en weer
terug te 'brengen geheel onmogelijk is
en nooit zal kunnen worden uitgevoerd.
Zij keuren de proeven met mens en dier
ten sterkste af omdat wezens die niet
tegen die situaties waar-in ze gebracht
worden bestand kunnen zijn, deson
danks toch gebruikt worden. Het is
evenwel de vraag of de argumenten
van de tegenstanders wel geldig zijn.
Wanneer men er immers technisch in
kan slagen de toekomstige ruimtevaar
der met goede garanties voor uiteinde
lijke terugkeer zonder nadelige gevolgen
te lanceren en inderdaad terug te bren
gen op aarde, dan kan men toch eigen
lijk geen barrière opwerpen tegen deze
uitvoerbare ontwikkeling.
Om een mens in een raket of satel
liet te lanceren met de garantie voor
terugkeer is het nodig dat de energie
die de raket bij de start krijgt bij te
rugkeer weer aan de raket wordt ont
trokken. Wanneer men daarbij uitslui
tend denkt aan het gebruik van rem-
raketten, die in tegengestelde rich
ting werkend de cabine kunnen afrem
men, dan ""emt men wel een beperkt
standpunt Het is niet waarschijn
lijk dat remraketten alleen de oplos
sing zullen geven. Om een satelliet van
tien ton te. lanceren en weer netjes
op aarde terug te brengen met behulp
van remraketten moet totaal een pro
jectiel met een gewicht van minstens
duizend ton worden gelanceerd. Hel
meerdere gewicht wordt in beslag ge
nomen door de remraketten en de
brandstof. Technisch naar alle waar
schijnlijkheid onuitvoerbaar.
Extra laag op cabine
Maar er zijn andere oplossingen te
vinden die de ruimtevaarder en de ca
bine voldoende afremmen om een lan
ding mogelijk te maken, zonder dat
de cabine onmogelijk zwaar wordt.
Een remparachute is niet zonder meer
in de ijle atmosfeer op grote hoogte
te gebruiken. Maar wanneer de cabi
ne in de hoge delen voldoende geremd
kan worden om in de dichtere damp-
kringlagen te komen zonder nadelige
gevolgen kan met een parachute mo
gelijk het laatste deel naar de aarde
worden afgelegd. Een manier om de ca
bine te remmen is de buitenwand van
een extra laag te voorzien. Bij de terug
keer in de atmosfeer laat men de ca
bine remmen door de atmosfeer zelf.
De onvermijdelijke wrijving zal dc ca
bine tot zeer hoge temperaturen ver
hitten maar ook vertragen. De extra
buitenlaag verbrandt daarbij maar be
schermt de cabine tegen uiteindelijke
vernietiging.
Wanneer een methode i.iet tot het
gewenste resultaat kan leiden dan zul
len de technici andere wegen probe
ren te vinden om het doel te bereiken.
Het zoeken kan op zich totallerlei
waardevolle vondsten leiden. Welke op
lossing men uiteindelijk als de goede
zal beschouwen is voor buitenstaanders
in dat onderzoek moeilijk te voorspel
len. Het moet onder meer door experi
menten worden uitgezocht. Het zijn die
experimenten waarmee men nu bezig
is bij proeven als de lancering van
een aap in een ,.ruimte"-cabine. De
oplossing die bjj de eerste lancering
van een mens zal worden gebruikt is
STANLEYSTAD, 15 febr. (U.P.I.)
De man van wie verwacht wordt, dat
hij Loemoemba zal opvolgen ais leider
van de Mouvement National Congolais,
is Antoine Gizenga, die in de regering
van Loemoemba vice-premier was en
nu in Stanleystad aan het hoofd staat
van een onafhankelijke regering voor
de Oostprovincie. Gizenga heeft al ver
scheidene malen bezoeken gebracht aan
Moskou en Praag, maar een bont
muts die hij dikwijls draagt, schijnt
het enige uiterlijke teken te zijn dat hij
de Russische levenswijze heeft aange
nomen. Sinds hij op 14 december een
regering in de Oostprovincie oprichtte,
heeft Gizenga steeds gestreefd naar na
tionalisering van de bedrijven, terwijl
hij tegelijkertijd trachtte te voorkomen
dat de Europeanen weg zouden trekken.
Gizenga's linkse neigingen zijn van
betrekkelijk recente datum. Hij is in
1921 geboren in de streek van Kwiloe
in de provincie Leopoldstad en behoort
tot de Moetende-stam. Hij bezocht de
missieschool in Kinzambi en na een op
leiding op het seminarie in die plaats
werd hij surveillant op een missieschool
in Leopoldstad.
In juni .1959 richtte Gizenga dè Afri
kaanse solidariteitspartij (PSA) op,
die streefde naar een Congolese een
heidsstaat. Enkele maanden later ver
anderde hij van gedachten en verklaar
de hij zich voor het federalisme, waar
bij hij de instelling van zes autonome
republieken eiste. Zodra hij echter vi
ce-premier in het kabinet-Loemoemba
was geworden, vergat hij het federalis
me en werd hij opnieuw een vurig
voorstander van een centraal geregeer
de Congolese eenheidsstaat.
Toen Loemoemba door Kasavoeboe
werd afgezet, vluchtte Gizenga naar de
hoofdstad van de Oostprovincie, Stan
leystad, dat vanouds het bolwerk van
Loemoemba was. Daar bleef hij gere
geld contact onderhouden metLoemoem-
ba, die in zijn woning in Leopoldstad
door Ghanese troepen werd bewaakt.
Uit documenten, die op 19 november
naar Loemoemba werden gesmokkeld
door de tweede secretaris van de Gha
nese ambassade, Lovelace Mensah.
bleek dat Gizenga voorbereidingen trof
om in Stanleystad een Loemoembisti-
sche regering op te richten.
Troepen, die nog trouw waren aan
kolonel Joseph Moboetoe, trachtten Gi
zenga te arresteren, maar zagen zich
gedwarsboomd door V.N.-troepen. Gi
zenga maakte zich uit de voeten,
maar keerde op 14 december terug.
Op die dag stuurde hij de Russische
gedelegeerde bij de V.N., Valerian
Zorin, toen voorzitter van de Veilig
heidsraad, het bericht dat hij Stan
leystad tot de nieuwe hoofdstad en
zetel van de „enige wettige regering
van Congo" had uitgeroepen.
Gizenga consolideerde zijn positie
door de meeste Congolese troepen en
gendarmes in Stanleystad onder zijn be
vel te brengen. Hij kondigde ook een
reeks strenge decreten af, waardoor de
bewegingsvrijheid van de Europeanen
werd beperkt. Later werd de Europea
nen zelfs verboden de provincie te ver
laten.
Sinds Gizenga de macht in Stanley
stad aan zich trok, zijn tientallen Euro
peanen gearresteerd, maar ook voor een
deel weer vrijgelaten. Het aantal Euro
peanen, dat zich thans in Stanleystad
in gevangenschap bevindt, is niet be
kend. Onder hen bevinden zich in ieder
geval acht Belgische dienstplichtigen,
die werden gearresteerd toen zij in het
Belgische mandaatgebied Roeanda-Oe-
roendi de weg kwijt raakten en vol
gens de officiële Belgische lezing per
ongeluk terecht kwamen in de Congole
se Oostprovincie.
«Wï ■■•■MW* ;Y*--VS: ;.1V
1 -ït,
«i Vu .„..'.u
voA Ir v< y* M
'N J tf W
V
r "V,
V.' -\m< v
s S *"ii>
- o.
Y-S-
Een ontwerp van een ruimtestation, dat ergens in het heelal zweeft en dat als tussenstation zou moeten dienen voor de
bemande ruimtevaart naar de maan en de planeten. Of het nu al zin heeft?
BERLIJN, 16 febr. (Reuter)
Oostberlijnse grenspolitie heeft v*j
daag eenvoudiger passen ingevoe
voor West-Duitsers die Oost.-Berlijn
len bezoeken. Doch volgens waar'
mers in Oost-Berljjn profileert de P®V
tie zelf het meest van het nieuwe st
sel, omdat daar minder administra"
ve arbeid aan verbonden is.
Hoewel de nieuwe passen voor W®sl
Duitsers die een haastig bezoek
aft11
Oost-Berljjn willen brengen, een tij0*,
besparing betekenen, brengt het n'fh
we stelsel geen verandering in het l®v
dat West-Duitsers nog steeds de
stemming van de Oostduitse autoru®
ten nodig hebben om Oost-Berljjn
nen te gaan.
MANILLA, 16 febr. (UIT) Gis^
avond hebben drie onbekende man»
getracht de Philippjjnse president t
los P. Garcia te vermoorden. Zij rea
in een taxi langs de residentie van ,p
president en wierpen een zélf genw*
bom naar binnen.
De bom kwam in een boom tere®Jj!
en ontplofte onmiddellijk; de zuido®
zjjde van het huis werd vernield. IjL
sident Garcia bevond zich op het
ment van de aanslag in zjjn zomen'®
blijf te Baguio, op ongeveer 400 km-
noorden van Manilla. _p
Twee verdachten werden in de
van de avond gearresteerd. De maruL
bekenden te zijn gehuurd door P®
tieke tegenstanders van president
ongetwijfeld een combinatie van het
uiterste dat een mens kan doorstaan en
de mogelijkheden die aan de grens van
ons technisch kunnen liggen.
De weloverwogen proeven met
apen en wat al niet in ruimtecabi
nes wordt gestopt, en straks de eer
ste lancering van een mens in de
ruimtecabine, zijn nog geen ruimte
vaart. maar voortgezette pogingen
te achterhalen welke de juiste weg
is en wat een mens kan doorstaan.
Wanneer misschien al binnenkort
de eerste van de zeven Amerikanen
zal worden gelanceerd zal dat niette
min een mijlpaal zijn. Of de weg
naar de ruimtevaart voor ons dan
nog veel verder zal doorlopen is
niet te voorspellen. Misschien gaat ze
wel verder .maar wordt een zo grote
technische cn financiële tol geheven
dat het voor ons toch onmogelijk zal
zijn verder te gaan.
S. L. Th. J. VAN AGT
Bij N.V. de Arbeiderspers verscheen
onlangs in druk de tekst van een televi
siegesprek dat Bert Garthoff had,
met Professor mr. dr. G. van den
Bergh, jurist van professie. De beken
de amateur sterrenkundige geeft als zijn
persoonlijke mening dat de mens nooit
ruimtevaart zal kunnen bedrijven. De
kritische lezer zal in de tekst een aan
tal aanvaardbare maar ook aanvecht
bare uitspraken aantreffen.
(Van den Bergh, Ruimtevaart of lucht
kasteel, N.V. de Arbeiderspers).
TOKIO, 15 febr. (UPI) De rege
ring van communistisch China heeft de
wereldlijke heerser van Tibet, de
Pantsjen Lama, na een verblijf van
vijf maanden in China opnieuw geïnstal
leerd in zijn paleis in Lhasa, hoofdstad
van het overrompelde Tibet.
Volgens het persbureau Nieuw-China
is de Pantsjen Lama maandag per spe
ciaal vliegtuig naar Lhasa overgebracht.
Hij heeft de meeste tijd van zijn afwe
zigheid uit Tibet doorgebracht in Pe
king, waar hij volgens algemeen gevoe
len een „herscholing" heeft doorge
maakt.
MOSKOU, 16 febr. (UPI) De pre
sident van de Sovjet-Unie, Leonid
Breznjev zal zijn bezo« k aan Afrika uit
breiden en ook Ghana aandoen. Volgens
Tass heeft president Kwame Nkroe-
mah van Ghana Breznjev uitgenodigd
die de uitnodiging heeft aangenomen
„met oprechte dankbaarheid". Na zijn
huidige bezoek aan Guinee, zal de Rus
sische president naar Accra reizen.
Er wordt op het ogenblik dikwijls ge
zegd en geschreven, dat Hammarskjöld
zich, aangelokt door enkele successen
in het begin, te veel op het politieke
terrein heeft bewogen. Hij had zich, zo
zegt men, beter kunnen beperken tot
zijn administratieve taak. Toch is dat
niet helemaal juist. In de eerste plaats
is in elke internationale organisatie het
secretariaat of het bureau, zoals het
ook wel wordt genoemd, geen louter
administratief orgaan.
Zelfs het secretariaat van een zo on
schuldige organisatie als bijvoorbeeld
de univei'sele Postunie in Zwitserland
vergaart en distribiieert gegevens, het
publiceert kaarten en statistieken en
het doet zelfs uitgewerkte vporstellen
aan het quasi-wetgevend orgaan van de
Unie, het Congres. Op die manier wordt
de discussie al enigszins bepaald. Wie in
een vroeg stadium van de gedachten-
wisseling met uitgewerkte plannen
komt, oefent sterke invloed uit op de
besluitvorming. In die zin heeft dus
De Belgische arts verklaarde dat er
bij hem geen twijfel bestond aangaan
de de identiteit van de overledene, in
wie hij Loemoemba herkende. Hij heeft
ook de overlijdenseertificaten van de
beide medevluchtelingen van Loemoem
ba opgemaakt. Dit geschiedde ergens
in de wildernis, waarheen de arts per
vliegtuig van regeringswege was ver
voerd. Een verslaggever van het Ame
rikaanse persbureau U.P.I. wilde de
arts nader aan de tand voelen aangaan
de het tijdstip, waarop deze de certifi
caten had opgemaakt. Maandagmiddag
tegen vier uur namelijk riep de Katan-
gese minister van voorlichting, Moe-
nongo, de pers bijeen om mee te de
len, dat Loemoemba en zijn beide ine-
devluchtelingen door dorpelingen er
gens in Katanga gedood waren. De mi
nister toonde bjj die gelegenheid de door
Dr. Pieters ondertekende overlijdens
eertificaten.
Dr. Pieters liet niet meer los, dan
dat hij de certificaten maandag tussen
acht uur 's morgens en vier uur 's mid
dags had opgemaakt en ondertekend.
Voor het overige zei hjj pertinent: „ik
heb absoluut niets meer mee te delen".
Tegenover een verslaggever van „The
Star" in Johannesburg sprak Dr. Pie
ters nog liet gerucht tegen dat Loe
moemba 's nachts na zijn aankomst in
Elisabethstad (waarheen hij, zoals be
kend drie weken geleden, op last van
de militaire machthebber in Leopold
stad, Moboetoe, was vervoerd) zou zijn
overleden. President Tsjombe van Ka-
tanga heeft gedurende de tijd dat Loe
moemba in Katanga vertoefd heeft,
steeds geweigerd functionarissen van
de V.N. of andere geïnteresseerden, bij
Loemoemba toe te laten. Het interna
tionale Rode Kruis deelt mee dat het,
ondanks herhaalde verzoeken, de laat
ste zes weken geen contact met Loe
moemba heeft mogen hebben. Volgens
het Joegoslavische persbureau Tanjug
zouden Loemoemba en zijn beide mede-
vluchtelingen door een Belgisch officier
doodgeschoten zijn, kort nadat het drie
tal naar Katanga was overgebracht.
Een V.N.-woordvoerder in Elisabeth
stad deelde mee, dat president Tsjombe
officieus te kennen heeft gegeven, dat
hij aan een commissie van onderzoek
van de V.N. documenten betreffende
de dood van Loemoemba ter inzage wil
geven. Tsjombe weigert echter de
Ethiopische V.N.-generaal Yassou, die
een onderzoek naar de doodsomstandig-
heden van Loemoemba moet instellen,
te ontvangen. De Katangese regering
deelde voorts mee, dat de bewakers die
dienst hadden toen Loemoemba ont
vluchtte, niet gearresteerd, doch slechts
geconsigneerd zijn.
DEN HAAG, 16 febr. De krijgs
raad te velde west alhier heeft giste
ren een 22-jarige nu met groot ver
lof zijnde soldaat uit Rucphen ver
oordeeld, wegens diefstal van ongeveer
5800.-, tot een gevangenisstraf van
zes maanden, waarvan drie maanden
voorwaardelijk met aftrek vau voorar
rest.
De soldaat had dit geld in 1957 weg
genomen uit het huis van een 90-jarige
rouw, die door zijn moeder werd ver
zorgd. Hij meende dat de oude vrouw
het toch niet nodig zou hebben. Hij be
waarde het geld tot hjj met klein verlof
ging. Toen stak hij het geld in enige
kleine zaakjes, maar slechte zaakjes,
want het geld verdween zonder dat.de
soldaat er enig profijt van had kunnen
trekken.
De auditeur-militair had een gevange
nisstraf van acht maanden met aftrek-
van voorarrest gevorderd.
zelfs het secretariaat van de Postunie
een mede-wetgevende functie. Iets der
gelijks doet zich voor bij de Internatio
nale Telecommunicatie Unie, waar het
secretariaat-generaal de begroting op
stelt.
Zo heeft ook het secretariaat-generaal
van de Verenigde Naties vanaf het be
gin een mede-politiekmakende rol ge
speeld. Maar dat was ook de bedoeling.
Dit V.N.-secretariaat moest minder lijd
zaam zjjn, zo werd gezegd, dan dat van
de Volkenbond. Het spreekt vanzelf, dat
het de interne huishouding, van de or
ganisatie behartigt, maar daarnaast
neemt het politieke beslissingen. Soms
vallen die beslissingen nauwelijks op.
Als er een brief binnenkomt van een
bepaalde groepering, die zelf bekleed
zegt te zijn met staatsgezag en die dat
dc facto ook is, schoon met de jure,
dan doet de secretaris-generaal een keu
ze: in de prullenmand ermee of niet.
Wie zo'n keuze doet, bedrijft politiek.
Toch ls het niet tegen deze vorm
van politiek bedrijven, dat de Rus
sische bezwaren zich richten. De
leiders van dc Sovjet-Unie hebben
al sinds de Suezcrisis het gevoel, dat
Hammarskjöld de eerste is geweest, die
het neutralistisehe potentieel in deze
wereld heeft weten om te zetten in poli
tieke actie.
De combinatie van een helder ver
stand en een typisch Zweeds instinct
voor de politieke neutraliteit, heeft hem
herhaaldelijk in staat gesteld de Azia
tische en Afrikaanse landen snel te
winnen voor een bepaalde gedrags
lijn. En als hij eenmaal deze landen
op zijn hand had, durfden Amerika
noch de Sovjet-Unie zich tegen hem te
verzetten.
Trygve Lie. de eerste secretaris-gene
raal van de Verenigde Naties, heeft zich
destijds de haat van de Russen op de
hals gehaald doordat hij de commu
nistische inval in Zuid-Korea veroor
deelde. Maar de Noor Lie was lang niet
zo briljant als de Zweed Hammarskjöld.
Moskou heeft er zich destijds mee ver
genoegd, dat Lie als secretaris-generaal
werd vervangen.
Zijn opvolger heeft de Russen echter
de ogen geopend voor de mogelijkheden,
die als zodanig schuilen in de post van
de secretaris-generaal, mogelijkheden,
die de laatste tijd steeds vaker zijn ge
bruikt om Russische oogmerken te ver
ijdelen. Moskou is overtuigd geraakt
van de „nuisance value" van het ambt
en het vindt daarom, dat het ambt
moet verdwijnen.
e beschuldigingen, die de Sovjet-
Unie thans richt aan het adres
van de secretaris-generaal, name
lijk dat hij niet neutraal genoeg
is, zijn naar de vorm onjuist. De advi
seurs van Hammarskjöld zijn zonder uit
zondering vertegenwoordigers van klei
ne neutralistisehe landen: Joegoslaven,
HAMMARSKJÖLD
Tunesiërs, Zwitsers, Burmezen.
als hij zelf zijn de leden van de v'jJ0'
staf zorgvuldig gedenationaliseerd. t:
als het in de „Staff Regulations" st3c)"
„Ofschoon van hen niet wordtejr
wacht, dat zij hun nationale sentin
ten of hun politieke of religieuze o .(}i
tuigingen opgeven, moeten zij er M
toch altijd bewust van zjjn, dat zO
als gevolg van hun internationale sEjtf'
met reserve en tact hebben te g®
gen." dj
In het Handvest (art. 100)
bepaald, dat de secretaris-gehe vji'
en zijn helpers geen instructies „r
enige regering mogen vragen of iet
vaarden. Zij moeten zich onthou
van iedere actie, die hun positi®efl
internationaal ambtenaar zou Ru
schaden. Worden zjj in hun eigeh
kandidaat gesteld voor enig P®J;btG
ambt, dan moeten zjj als V-N.-aP $1
naar onmiddellijk terugtreden-
mogen geen decoraties aanvaar0 f
Aan al deze en dergelijke bepalj^cl
houdt Hammarskjöld strikt de °9ii'
Maar er is natuurlijk ook een new jh
teit, die de secretaris-generaal n i
acht nefemt. Dat is de neutraliteR'^K
hierin bestaat, dat men geen eIW!'
beslissing meer treft. Elke politiek® ^lj"
ze is een schending van de n0liÊl',
teit. Deze neutraliteit kan gemak3 0<,r
worden hersteld. En het Russische
-j-?'
stel om de post van secretaris-gen®^)5'
voortaan op te dragen aan een c°w
sie van drie leden (een neutralis1'
kapitalist en een communist) is d? dj',
een probaat middel. Maar de priJsV(
men ervoor moet betalen, is ee!leflO!'
strekt immobilisme van de volkw
ganisatie, een complete verlamW' 0i
Het zal interessant zjjn te Z'®JJV/
met name de kleine neutrale lanrt®0s|i'J
len toestaan, dat er aldus een as'
wordt gepleegd op het enige orgs'! v'
wereld, dat hen, naar het woof0 „rij.
Adiai Stevenson, in staat stelt, 0 (ff
uit te oefenen zonder dat z(j zelf
zijn.
Het symbool van de wereldtentoonstelling 1964/1965 in New York zal ven
me ivereldbol pijn,, waarvan deze tekening een beeld geeft. De bol, „UnisP'^y?
geheten, zal de aarde met de continenten tonen met daaromheen banen van ^ge-
lieten. Het geheel zal uit roestvrij staal worden vervaardigd door de V. .f. ef
Corporation. Na de tentoonstelling zal de bol net als de Elffeltoren in P^/Lol*
het Atomium in Brussel blijven staan. De doorsnee van dé ..Unisphere" w
veertig meter, de hoogte met het voetstuk mee 45 meter
