Verzet in Warschau's ghetto
te sterk voor Duitse S.S.
Snelheidsbeperkingen voor
Zweedse automobilisten
ITALIAANS DRIELUIKJE
LONDENSE BRIEF
Daarom elk huizenblok in
brand gestoken
Experiment had goed resultaat
Mulders Boskoop
zeer bevredigend
Befo Rijswijk bij
afnemer ondergebracht
Discontoverboging in
Zuid-Afrika tot 5 pet.
Haagse straatschenders
mishandelden arts
I In Norwich vergeet men de schoenen Koude
schoonheid—Een k^k ais padvindershoofdkwartier
Kapelaan van Zijl
overleden
VRIJDAG 5 MEI 1961
slièYn wid„ln ile_t_vV??t van de Joden
sï°ottr eken door dag en nacht onze
te tvpK°e?,en meedogenloos en energiek
hele Truiken- Daarom besloot ik het ge-
door pn?dse woongebied te verwoesten
Toen ii huizenblok in brand te steken.
Pla"atorW^men de Joden uit hun schuil
de r,lln' Vaak bleven zij in de branden-
en jphouwen, totdat zij door de hitte
tensi at,vrees om levend te verbranden
Uit do er de voorkeur aan gaven om
dat Zi' venverdiepingen te springen, na-
heden 15natrassen en dergelijke naar be-
demü-radden gegooid. Met gebroken le
BRAND EN
WATER
Weer enigszins op het
verlies ingelopen
Gevangenisstraf en boete
op afbetaling
GEHEIMZINNIG VERHAAL VAN AGATHA CHRISTIE
4 MEI (Reuter)
tlrn 77"*'" 1 -ku-pja In
OlinistpC-es mann hee;ft het openbaar
SS-gB„e Vandaag een rapport van een
Jood«rraal over het breken van het
Schau Verzet in het ghetto van War-
heraai lng?hiend. Dit rapport van de ge-
dat 7aIK?J00r de ss Jurgen Stroop,
de lp?j °ladzijden telt en aan H ïmler,
begint van, de SS werd uitgebracht,
J00n^met de woorden: „Er zijn geen
ÖE woningen meer in Warschau"
ts v~5n Poogden zij nog over de straat
hranri iPen naar gebouwen die nog niet
des ii l ^oe langer het verzet d rnrae,
Politi» "arder werden de Waffen-SS, de
hun f e,n de Wehrmaeht. Zij vervulden
htera =ri onvermoeibaar in trouwe ka-
heelri °haP en steunden elkaar als voor-
dhrenri6 soldaten. Alleen door het voort-
alle ?de en onvermoeide streven van
ttt tn?e ^henen zijn wij er in geslaagd
V a taal 56.065 joden te pakken te krijgen
^ezeri t>d.e vernietiging kan worden be-
Senen' i dit aantal moeten nog de-
heter? A®voe§d worden, die bet leven
ttijph hij ontploffingen of in branden,
het a Van wie niet met zekerheid
aanta] kunnen zeggen.
zen°lSens Stroop bedroegen de verlie-
nea0a?.n Duitse kant zestien doden en
door gewonden. Stroop werd in 1947
een Amerikaanse krijgsraad in Da
chau wegens het laten doodschieten van
gijzelaars in Griekenland ter dood ver
oordeeld. Later werd hij aan Polen uit
geleverd, waar hij na een proces in sep
tember 1951 in Warschau werd terecht
gesteld.
De eerste getuige, die vervolgens werd
gehoord was mevrouw Frieda Mazia,
een voormalige verpleegster uit Sosnovi-
ce in Oost-Silezië. Zij vertelde, dat er naar
schatting 100.000 Joden in Pools-Silezië
woonden, toen de Duitsers dit gebied bin
nentrokken. In de eerste dagen van de
bezetting staken de Duitsers synagogen
in brand, waarbij de Joden, die zich in
de gebouwen bevonden, levend verbrand
den.
Vervolgens vertelde mevrouw Mazia
over het recruteren van Joden uit Sos-
novice voor dwangarbeid. Eerst werden
zij van de straat opgepakt door Duitsers,
die in vrachtauto's rondreden „als hon
denvangers die jacht maakten op loslo
pende honden". Later kreeg de plaat
selijke Joodse raad bevel voor arbeids
krachten te zorgen.
De getuige beschreef een „actie" van
de Duitsers in juni 1942. Zij werkten
toen in het Joodse ziekenhuis van Sos-
novice. De mensen werden niet alleen
van de straat opgepakt, maar wij zagen
hen ook groepen bejaarden en verlam
den meenemen. Alle bewoners van het
oudeliedentehuis werden meegevoerd.
Ook moeders, die pas een kind hadden
gekregen, namen zij mee en kinderen
van de kinderzaal, die zij uit de ramen
in de vrachtauto's gooiden.
STOCKHOLM, april De Zweedse
minister van Verkeer heeft onlangs ver
klaard, dat de tot nu toe gehouden proe
ven met tijdelijke beperking van de
snelheid op de weg gunstige resultaten
hebben opgeleverd en dat binnenkort
nieuwe experimenten met snelheidsbe
perkingen kunnen worden verwacht. Tij
dens de negen dagen rondom Kerstmis
en Nieuwjaar van 24 december tot 2
januari, toen een maximum snelheid
was toegestaan van 80 km per uur, daal
de het aantal dodelijke verkeersonge
lukken vergeleken met dezelfde perio
de in 1959-1960 met niet minder dan 65
pet., namelijk van 51 tot 19. Geduren
de de vijf dagen vanaf Witte Donder
dag tot en met Tweede Paasdag, toen
de snelheid op de weg was beperkt tot
90 km per uur, gebeurden er 8 dodelij-
(Van onze Romeinse
T correspondent
e Rapoiano, een
plaatsje in de scho
ne heuvels van
Siena, woont ge-
ukkig nog steeds juf-
ppiUw Luciana Nonni, in
tk? -en deugd vjjfenveer-
6 jaren oud, maar een
:vak hart. Juffrouw Non-
stak de oven aan van
J,,®?! gasfornuis om zich,
bpt det een Toskaanse
ctaamt, met smoren en
_?0r sudderen een polio
den661?, kiPTe te berei"
or?' dat de tafels van
groothertogen en prelaten
aardig was. Toen de
tp„,. i.ploef" zei, kwam
nj?e"jk een steekvlam
fp de gasslang van het
Duiis. Juffrouw Nonni
v vfc
ten. Juist op het mo
ment, dat hij aanbelde,
vloog met een daverende
slag het grootste deel
van juffrouw Nonni's
huisje in de lucht. En
juffrouw Nonni's hart was
niet zo zwak, of zij ont
waakte, zo gezegd in
stinctief. Haar eerste
woorden waren „Gauw,
gauw, er is brand in de
keuken."
der korte nieuws-
e®richten de hoofd-
kra klopte zenuwachtig
aan dicht te draaien
w*1 t>ij de buurman. Dat
Vpk de heer Ernesto Se-
n„. Hjj deed open juist
lena om de flauw val-
0 "de juffrouw te kunnen
rfYangen. De heer Seve-
epis vrijgezel en wat doet
fin? vrijgezel met een
ziinw gevallen dame in
Zipk .armem Haar voor-
eT-"tig 0p de sofa leggen
heiri Voor haar gezond-
d„ en zijn eer terstond
aj., dokter telefoneren. De
s kwam na 20 minu-
Laten we dit tafreel
aanvullen met twee
zijluiken, beide pas
send over water
gaande. Het rechterluik
van de triptiek komt uit
het roemruchtige Berga
mo, stad der potsenma
kers. De brandweer kreeg
een dringende telefoni
sche oproep van het sta
tion Ponte San Pietro.
„Kom direct met een wa
terwagen, hoogste nood."
De pompiers rukten uit.
Het station Ponte San
Pietro lag in de voor-
zomerse middagzon gaaf
en onbevlekt. „Waar is
de brand?" reeds wer
den de slangen uitgerold.
„Er is helemaal geen
brand", zei de chef,
„maar een kilometer ver
derop staat de lok van de
boemel Bergamo-Lecco
droog." De reactie van
de brandmeester was in
humaan „Als de blik
sem, jongens" en dra
klokte het brandblus-
water in het amechtig lo-
komotiefje.
Het linker en het
slechte luik
stamt van Borgo
Trebbia in Placen-
za. Daar waren drie op
geschoten jongens, aan
wie de natuurkundelessen
op het Liceo Scientifico
besteed waren. Zij gingen
op visvangst in een rijk
forellenwater. Ongelukki
gerwijs hadden zij geen
visakte en het was ver
boden tijd. Dus geen hen
gels, snoeren en angels,
geen netten, die de aan
dacht trekken van de
loerende „guardapesca."
Zij maakten een vlecht
werk van koperdraad en
spanden dat in het water.
Een verbindingslijn werd
handig over een hoog
spanningskabel gegooid.
Op dit supreme ogenblik
sloegen alle gemeentelij
ke zekeringen rokend en
vonkensproeiend door. Fi-
acenza zat zonder licht
en stroom. Na een half
uur kwam men achter de
oorzaak. Nu zitten de
drie van het Liceo Scien
tifico vast. Zij hadden nog
niet genoeg van de na
tuurkundelessen opgesto
ken.
ke verkeersongelukken, hetgeen onge
veer 40 pet. minder was dan vorig jaar,
toen er 13 ongelukken gebeurden met
dodelijke afloop.
Volgens de minister kunnen deze
gunstige resultaten niet uitsluitend
berusten op zuiver toeval. Welis
waar wordt door sommigen beweerd,
dat ook het slechte weer en de gladde
wegen zowel met de Kerstdagen als
tijdens het afgelopen Paasfeest een
remmende invloed uitoefenden op de
snelheden in het verkeer, maar tij
dens periodes van het voorgaande
jaar, toen de ongelukscijfers veel ho
ger waren, waren de weers- en weg-
omstandigheden nauwelijks beter.
Maar ook al kan men nu constate
ren, dat de beperking van de snelheid
op de weg een zekere rol heeft gespeeld
bp het terugbrengen van het aantal do
delijke verkeersongelukken, men weet
nog niet precies hoe groot die rol ei
genlijk geweest is. Daarom is een spe
ciale commissie benoemd, die de ver
kregen resultaten nauwkeurig zal be
studeren en die aan de hand van deze
resultaten zal trachten vast te stellen
hoe en wanneer nieuwe experimenten
met snelheidsbeperkingen dienen te
worden ondernomen. Op deze wijze
hoopt men een totaal beeld te krijgen
van de betekenis, die een beperking van
de snelheid kan hebben voor de veilig
heid in het verkeer, aldus de minister.
Hü wees er verder op, dat voorlopig
alleen nog maar wordt gedacht aan tij-
delijke snelheidsbeperkingen tijdens be
paalde feestdagen en wellicht ook tij
dens het vacantieseizoen. Een perma
nente snelheidsbeperking wordt nog
niet overwogen.
De drie grote Zweedse automobi
listenorganisaties hebben er overi
gens op gewezen, dat zij een even
tuele invoering van een permanente
snelheidsbeperking bij voorbaat van
de hand wijzen, maar dat zij gaarne
hun medewerking zullen verlenen bij
verdere experimenten met verlaagde
maximumsnelheden tijdens dagen of
periodes met intensief verkeer.
Naar verluidt zal het verkeer in Zwe
den tijdens de komende Pinksterdagen
waarschijnlijk worden gebonden aan
een maximumsnelheid van 90 km per
uur. Do resultaten van deze maatregel
zullen dan kunnen worden vergeleken
met die van de periode 30 april tot 2
mei a.s., wanneer in Zweden twee da
gen vacantie wordt gehouden in ver
band met het officiële Lentefeest op 30
april en de viering van de 1ste mei.
De snelheid op de weg zal dan niet
gebonden zijn aan een bepaald maxi
mum.
DEN HAAG, 4 mei De directie van
Mulder's Fabriek voor Bollend Mate
riaal en Landbouwmachines N.V. heeft
in de vergadering van aandeelhouders
medegedeeld, dat de gang van zaken in
het nieuwe boekjaar tot nog toe zeer
bevredigend verlopen is. De verkoop
van truckmixers één der voornaam
ste produkten van de maatschappij ligt
reeds boven de totale omzet van het
gehele jaar 1960. Ook de verkoop van in
stallaties voor de bouwnijverheid breidt
zich steeds verder uit. De uitkomsten
voor het thans lopende boekjaar wor
den dan ook met vertrouwen tegemoel
gezien.
Het bestuur zal dit jaar, mede in ver
band met de grotere afzetmogelijkheden
voor de truckmixers, meer de nadruk
leggen op de research, hetgeen uiter
aard kosten met zich brengt. Deze kos
ten zullen zo veel mogelijk worden op
gevangen uit de verhoogde omzetten. De
truckmixers worden geëxporteerd naar
Duitsland, Engeland en Frankrijk.
De liquiditeit van de vennootschap is
gunstig, aldus werd desgevraagd nog
medegedeeld. Het ligt niet in het voor
nemen om op korte termijn wederom
een beroep od de kapitaalmarkt te doen.
RIJSWIJK, 4 rnei Befo heeft blij
kens de jaarcjjfers over 1960 een bruto
winst behaald van 126.426 (96.887). Al
gemene kosten vergden 102.007 (73.835)
interest ƒ4.409 (6.148) afschrijving in
ventaris 888 (2.476), waarna als bedrijf
winst 19.122 (14.429) resteert. Aan pen
sioen wordt hiervan 2.000 (onv.) afge
trokken, terwijl 6 536 (nihil) extra
wordt afgeschreven. Voorgesteld wordt
de netto winst van ƒ10.586 (12.429) in
mindering te brengen van vroeger ge
leden verliezen, waarna het verliessal-
do nog voor 479.791 op de balans pa-
raisseert, bp een onveranderd aandelen
kapitaal van 700.000.
De door het bedrijf vervaardigde pro
dukten van vierkant buis voor industriële
garderobe-inrichtingen vinden een steeds
beter afzetgebied. Met ingang van 1
januari 1,961 werd Befo onderge
bracht bij een van haar belangrijkste
afnemers waarmede men in de afgelo
pen jaren tot een steeds nauwere sa
menwerking is gekomen. Hierdoor kreeg
men de beschikking over een belangrijk
betere outillage. Het probleem van het
tekort aan arbeidskrachten zal voorals
nog echter blijven gelden.
KAAPSTAD, 4 mei De Zuidafrikaan,
se minister van financiën heeft in het
parlement een verhoging van het offi
ciële disconto aangekondigd van iVs tot
5 procent.
De minister deelde voorts mede, dat er
een scherper toezicht zal komen op do
overmaking van dividenduitkeringen naar
het buitenland.
DEN HAAG, 5 mei. De Haagse
rechtbank heeft de 23-jarige lompen
handelaar J. V. en diens broer, de 24-
jarige machinebankwerker W. V., bei
den uit Den Haag, veroordeeld tot ge
vangenisstraffen van elf maanden, met
aftrek, waarvan vijf maanden voor
waardelijk en toezicht gedurende een
proeftijd van drie jaar.
De broers hebben in de nacht van 17
op 18 december van het vorige jaar
miiimiiiiimiiiniimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiitHmimiiiHiitiiiiiniiii
In Norwich maakt men
schoenen, heel veel schoe
nen. Maar als je Norwich
binnengaat begin je on
middellijk de schoenen te
vergeten. Want Norwich, de
hoofd- en marktstad van het
graafschap Norfolk, behoort
tot de uitzonderlijke steden
van Europa waardoor men
wandelt, en je schudt hel
hoofd en je zegt bij je zelf.
dat jiet niet waar kan zijn
Net als met giraffen. De star
telt slechts honderdtwintig
duizend inwoners, maar zij
telt meer dan dertig middel
eeuwse kerken en een van
de mooiste kathedralen van
een land dat rijk is aan
prachtige middeleeuwse ka
thedralen. Op de markt ligt
aan de ene kant de vijftien
de-eeuwse Guildhall, aan de
andere kant de eveneens
vijftiende-eeuwse Anglikaan-
se parochiekerk van St. Pe
ter Mancroft, een rank ste
nen gebed, van binnen lichl
als de dageraad. Daartussen
staan in ordelijke rijen dozij
nen en dozijnen marktkra
men, alle met dezelfde kleu
rige overdekking. En achter
de kramen verrijst de bak
stenen vergissing van hei
moderne raadhuis, een groot
maar ongevaarlijk gezwel.
St. Peter Mancroft is van
binnen zo licht en zo ijl dat
je een gevoel hebt alsof aan
stonds wiekgeklap hoorbaai
zal zijn en de kerk zich he
melwaarts zal verheffen om
een vlucht te maken over
het kanalenrijke deel van het
graafschap dat The Broads
heet en waar ieder jaar in
het seizoen tienduizenden
Britten komen varen, zeilen,
zwemmen en in het water
vallen. Peter Mancroft is ook
de kerk die het bevel voert
in een oude en niet langer
erg nuttige oorlog. Want ir,
de dagen voordat Hendrik
de Achtste de kathedraal en
kloostergoederen naastte her
innerden de parochiekerken
van de stad de monniken
van de kathedraal aan he
eeuwenoude feit, dat niet al
le pastoors alle priors en ab
ten lief hebben en iedere daf
openden alle torens van al
le parochiekerken hun bron
zen bekken en beierden luio
over de stad dat een kathe
draal dan al een kathedraal
mocht zijn, maar dat de ge
lovigen de plicht hadden zich
naar de parochiekerken tt
spoeden, er te bidden tot dt
Heer en op ruime sehaal de
collecte te spekken. En dez"
strijd duurt nog heden voort
Op zondagmorgen beginnen
alle klokken van alle oude
kerken te beieren tegen a<
kathedraal. Het is de zon-
dagmorgense stem van dt
stad Norwich. Het klink!
schoon en hevig en nogal woe
dend. Maar het is lang ge
leden dat in het schone
kloosterpand naast de kathe
draal nog een abt zich heeft
kunnen opwinden over de
bronzen branie van de pas
toors. Waar eens de monni-
Viiiiiiiiiiijrrtiffiiiiiiiiii(niiiiiiiiiiiiBiiiiiiiii«miiiiiiiHniiuimJH)iiimiiniimiimiiiiiiinmijiiiiiiiimmMiHiiiiiiiiiiiiimmmiiiiiiii^
ken mediteerden onder de
'gewelven, schrijden nu de
horden met de camera's. En
als op zondagmorgen de klos
sen luiden, in stellen van
acht overschreeuwd door de
twaalf bronzen bedekanon
nen van St. Peter Mancroft,
luidt de leegte de leegte toe.
Alle oude kathedralen van
Engeland hebben met
elkaar een hoedanigheid
gemeen welke hen on
derscheidt van de meeste ka-
hedralen en basilieken in
Frankrijk, Italië, Spanje en
Portugal. En de Anglikanen
geven dit zelf toe. Al hun
schoonste en oudste tempels
zien er uit als musea, en heb
ben dezelfde kille sfeer wel
ke musea kenmerkt. En zelfs
als men binnengaat in een
van de oude kathedralen tijê
dens een kerkdienst is hal;
alleen maar alsof een hand
jevol bijzonder nette men
sen hoffelijkheid komen be
trachten tot de Heer. Men
mist er de bijna monsterach
tige en handtastelijke devo
tie die sommige continentale
kathedralen kenmerkt waar
een onophoudelijke stortre
gen van gebed het mos van
de genade duimendik op de
binnenwanden heeft gelegd.
De kathedraal van Nor
wich is geen uitzondering.
Dit verrassende en majestei
telijke bouwwerk is koud
van binnen ondanks de
schoonheid. Dey.errassing van
de kathedraal is het feit, dat
men er binnen gaat door. het
keelgat vari een gotische ge
vel, die hét mislijdend gelaat
vormt voor een zuiver Nor-
mandisch interieur, wellicht
het puurste overblijfsel van
deze vorm van architectuur.
Het was de eerste bisschop
van Norwich die verantwoor
delijk was voor de bouw van
deze tempel aan het eind van
de elfde eeuw, niet lang na
de invasie van de Norma-n-
diërs: In de hoop dat er eni
ge opwinding te, zien zal zijn
in Friese ogen in Hindelopen
en Makkum, en wellicht in
Beetsterzwaag, Snéfek en
Drachten zij hier vermeld
dat de bisschop Herbert de
Losinga heette, alsof hij ge
boortig was", uit Dokkum of
Tietjerk. Vólgens de oude
kroniëkschfjjversi was de
bouw van dekathedraal een
stenen akte van berouw.
-Want -de bisschop met, de on-
Ncrmandisch'e naam had zich
schuldig gemaakt aan simo
nie door zijn bisschoppelijke
waardigheid te kopen. Indien
dit waar is, had De Losinga
heel erg berouw want hij
hield niet op met bouwen en
in het naburige King's Lynn
De kathedraal van Norwich.
bouwde hij de kerk van St.
Margaret en in Yarmouth
die van St. Nicolaas, even
eens tweë monumentale pe
nitenties.
Naast de kathedraal met
zijn schone klooster
pand, zijn gazons en
zijn oude kanunniks
huizen, naast de vele oude
kerken en de Guildhall bezit
Norwich talloze andere oude
huizen en gebouwen, hele
straten en straatjes vol. In
het midden staat het kasteel,
waarvan men de ouderdom
slephts kan bespeuren als men
binnengaat en door de ramen
kijkt in de binnenhoven, die
grijs zijn van de eeuwen. Het
exterieur is te hevig geres
taureerd. Het kasteel is in
gericht als ornithologisch en
archeologisch museum. On
der de talrijke andere en uit
zonderlijk rijke müsea be
vindt zich 'het St. Peter Hun-
gate muséum, een. middel
eeuws kerkgebouw/. (Nor
wich is zo* rijk aan oude
■kerken, dat het niet weet
wat het met al dé kerken
-moet beginnen. Een oude
kerk. is het padvindershoofd
kwartier.)
Een ding viel ons op in de
magnifieke hoofdstad van
Norwich. Vele van de oude
kerk volgen een zeer „hoge"
vorm van Angiikaans ritu
eel. In talrijke kerken heb
ben wij niet alleen heiligen
beelden gezien maar zelfs
brandende devotielichtjes. De
grootste verrassing van alle
maal ondergingen wij op /en
gen en tot onze grote verba
weekdag, toen wij een van
de oudste kerken binnengm-
zing begroet - werden door
een intense wierookgeur. Op
het altaar stond in witte al
be en wit kasuifel een gees
telijke die (in het Engels) de
zegen aan het eind van de
„Mis" gaf en vervolgens,
eveneens in het Engels, het
laatste Evangelie las. Indien
de geestelijkezich niet had
bediend van de landstaal,
zou men niet hebben kunnen
vermoeden dat men zich niet
in een Katholieke kerk be
vond. Er brandden zes kaar
sen op het altaar, en er wa
ren drie gelovigen. Er ston
den bloemen voor het Ma
riabeeld. Er brandde een de
votielichtje voor een beeid
van de Heilige Joseph. Toen
wij de kerk verlieten hebben
wij bedachtzaam onze ogen
gewreven en opnieuw met
aandacht het kerkbord be
keken. Daar stond inderdaad
duidelijk en in gouden let
ters vermeld dat wij naar
buiten waren gekomen uit
een Anglikaanse parochie
kerk.
DAAN VAN DER. VAT
een Hengelose arts bij het verlaten van
een nachtclub nabij het Plein ernstig
mishandeld. De arts brak bij een val,
veroorzaakt door een duw van een van
de broers een heup. Het is. niet zeker
of hij volledig zal herstellen.
Bovendien werd de broers als bij
zondere voorwaarde opgelegd, dat zij
Kamer naar aanleiding van het ont-
gulden moeten betalen, gedurende 2ü
jaar. De schade van de arts,* die drie
maanden in het gips heeft gelegen,
wordt thans reeds op 10.000 gulden be
cijferd.
Tegen J. V. had .de officier van jus
titie vijftien maanden met aftrek en
tegen zijn broer negen maanden met
aftrek geëist.
Sterke figuur in het verzet
AMSTERDAM, 4 mei Vanmorgen is
kapelaan B. A. van Zijl van de H. Ag-
nesparochie in Amsterdam-Zuid dood
in zijn bed aangetroffen. De döod was
waarschijnlijk een gevolg van een hart
aanval. Kapelaan Van Zijl had een
zwakke gezondheid, die mede een ge
volg was van een langdurig verblijf in
de gevangenis tijdens de oorlog.
Geboren te Poeldijk in het West-
land op 9 oktober 1908 werd B. A.
van Zijl priester gewijd op 26 mei
1934. Hij was achtereenvolgens ka
pelaan in 's-Heerenhoek, Amster
dam, (Gerardus Majella-, Den Haag
(H.Liöuina), Haarlem (H.Liduina) van
waar hij in 1956 benoemd, werd te
Amsterdam en hij werkzaam was in de
„Gérardus Majella".
Vooral in de hoofdstad heeft kape
laan Van Zijl zich vele vrienden ver
worven door zijn krachtige houding in
de bezettingstijd en zijn actieve deel
neming aan het verzet tegen de onder
drukker.
De laatste negen maanden van de be
zetting was hij gevangen in het Huis
van Bewaring aan de Weteringschans.
De bevrijding bracht hem letterlijk de
vrijheid weer, al was zijn gezondheid
door het langdurig verblijf in de cel
ernstig geschokt.
Het geheim van de
Zeven wijzerplaten
VfCT ?Tet scheen Gerry niet veel te kunnen schelen,
va>, °Tgde Loraine. Hij lachte. Hij vroeg of ik ooit
lir,„ de Mafia gehoord had en zei toen, dat het zonder-
iq jr,s'-ou zijn, als er zo'n genootschap als de Mafia
soo^ëeland zou gesticht worden maar dat dit
bij geheime genootschappen niet veel succes had
levJ Engelse volk. Onze misdadigers hebben geen
Jiih£ lge fantasie.
^jny vertrok zijn mond of hij wilde gaan fluiten.
Zei™ ,k begin het te begrijpen, zei hij. Zeven Wij-
d6r aten moet een hoofdkwartier zijn van een of an-
Schrif^ileirn genootschap. Zoals hij u in die brief
klaaTft» vond hij het in het begin nogal grappig. Maar
tr°Uw' kelijk Was het niet grappig. Dat zegt hij
dat ns. En dan is er nog iets: zijn bezorgdheid,
tlöaj maar moest vergeten, wat hij u gezegd had.
gehont sTechts één reden voor zijn indien dit
Zaa^ dbap vermoedde, dat u iets van zijn werk-
besgfj^den wist, zou u ook in gevaar zijn. Gerald
U. le het gevaar en hij was vreselijk bezorgd voor
ïïjj
^Z\veeg en vervolgde toen rustig,
ais \V(i vrees, dat we allemaal gevaar zullen lopen
- \iGr mee doorgaan.
*'Tt?s? riep Bundie verontwaardigd.
"e-n bedoel jullie tweeën. Wat mij betreft, dat is
ïtonndnder geval. Ik was de vriend van die arme
ïiij T' k
Bundie aan.
0verp k bt uw aandeel gedaan. U hebt de boodschap
's hem ach.t' die hi-i me zond' Neen' houdt u er in
èun ?i wd buiten, u en Loraine.
har! :'Ue keek vragend naar het andere meisje. Zij
dat on e?n vast besluit genomen maar zij liet er op
biet rifnblik niets van blijken. Zij wilde Loraine Wade
Lo:raj '"''.'"gen tot een gevaarlijke onderneming. Maar
s gezichtje werd rood van verontwaardiging,
blaar Ur^ u dat te zeggen! Denkt u, dat ik zelfs
bleef 6ei? minuut tevreden zou zijn, als ik er buiten
eVe p~ *erwijl ze Gerry vermoord hebben. Mij eigen,
m er.ry, de beste, liefste, vriendelijkste broer, die
öe ooit had.
k-Tbirvv 'n de hele wereld, die hoorde bij mij.
"ij, vZ hoestte; niet op zijn gemak. Loraine, dacht
L? v'*onderlijk, eenvoudig wonderlijk.
MgSbn r?er eens> zei hij onhandig. Dat moet u niet
JJb. tj l u alleen op de wereld staat. al die on-
Jijn, aii m massa's vrienden, die maar al te blij
edoei,s te doën wat ze kunnen. Begrijpt u wat ik
Ze"?begreep Loraine het, want plotseling bloos-
2ebuvi,=n, °m baar verwarring te verbergen, begon ze
■dig te praten.
Dat is afgesproken, zei ze. Ik zal helpen. Niemand
kan me daarvan afhouden.
En mij ook met, zei Bundie.
Zij keken beiden Jimmy aan.
Ja, zei hij langzaam. In orde dan
Ze keken beiden onderzoekend naar hem.
Ik vraag me af, zei Jimmy, waarmee we
moeten beginnen.
NEGENDE HOOFDSTUK
Plannen.
Door Jimmy's woorden werd het gesprek meer
van praktische aard.
Alles tezamen genomen, zei hij, hebben we
niet veel uitgangspunten. Feitelijk alleen de woorden
Zeven Wijzerplaten. En eerlijk gezegd, weet ik niet
eens, waar Zeven Wijzerplaten is. Maar in ieder ge
val kunnen we niet goed de hele buurt huis voor huis
afzoeken.
—Dat kunnen we wel, zei Bundie.
Nu ja, misschien zouden we het desnoods wel
kunnen, al ben ik daar niet zo heel zeker van. Ik
stel me voor, dat het een dichtbevolkte wijk is. Het
zou niet erg subtiel zijn.
Dan is er nog de plaats, waar Konny doodge
schoten werd. Daar kunnen we nasporingen doen.
Maar de politie doet waarschijnlijk alles, wat wij
zouden kunnen doen en veel beter ook.
Wat ik zo aardig van u vind, zei Bundie sar
castisch, is uw vrolijke optimistische aard-
Let maar niet op haar Jimmy, zei Loraine
zacht. Ga door.
Wees niet zo ongeduldig, zei Jimmy tegen
Bundie. Al de beste speurhonden beschouwen een
geval op deze manier, door onnodig en onvoordelig
onderzoek uit te schakelen. Ik kom nu aan het derde
alternatiefGeralds dood. Nu we weten, dat het
een moord is tussen twee haakjes, jullie gelo
ven dat allebei toch hè?
Ja, zei Loraine
Ja, zei Bundie.
Goed. Ik ook. Nu schijnt het mij toe, dat we
daar een kleine kans hebben. Want als Gerry de
chloraal niet zelf innam, moet er immers iemand in
zijn kamer geslopen zijn, die ze er in gebracht heeft,
ze heeft opgelost in het glas water, zodat hij, toen
hij wakker werd, ze uitdronk. En natuurlijk liet hij
de lege fles of doos of wat het dan ook was achter.
Vinden jullie dat ook niet?
J Ja, zei Bundie langzaam. Maar
Wacht, en die iemand moet toen in huis geweest
zijn. Het kon moeilijk iemand van buiten zijn geweest.
Neen, gaf Bundie dit keer gereder toe.
Goed. Nu dit beperkt alles aanmerkelijk. Ik
denk om te beginnen, dat de meeste bedienden oude
waren ik bedoel de uwe.
Ja, zei Bundie, bijna al het personeel bleef,
toen wij het huis verhuurden. De voornaamsten zijn
er nog; natuurlijk zijn er veranderingen geweest on
der het lagere personeel.
Juist daar wil ik naar toe.
Hij wendde zich tot Bundie.
U moet dat onderzoeken. Aan de weet komen,
wanneer er nieuwe bedienden werden aangenomen
hoe staat het bijvoorbeeld met de
Er is een nieuwe lakei. Hij heet John.
Wel, informeer naar John en ook naar de ande
ren die eerst onlangs gekomen zijn.
Ik veronderstel, zei Bundie langzaam, dat
het een van de bedienden moet zijn geweest. Het kan
toch geen van de gasten zijn geweest.
Ik zie niet in, hoe dat mogelijk is.
Wie waren er eigenlijk?
Er waren drie meisjes Nancy, Helen en
Soeks
Soeks Daventry? Haar ken ik.
Dat kan wel. Een die altijd zei, dat iets subtiel
was.
Ja dan was het Soeks. Subtiel is een uitdruk
king van haar.
En dan was er Gerry Wade en ik en Bill Ever-
sleigh en B,onny. En natuurlijk Sir Oswald en Lady
Coote. O, en Pongo.
Wie is Pongo?
Een kerel, die Bateman heet en secretaris Is
van de oude Coote. Een plechtig man, maar heel
consciëntieus. Ik ben tegelijk met hem op school ge
weest.
Dat ziet er niet verdacht uit, merkte Lorai
ne op.
Neen, zei Bundie. Zoals u zegt, zullen we
het onder de bedienden moeten zoeken. Tussen haak
jes, je denkt toch niet, dat het uit het raam gooien
van die wekker er iets mee te maken heeft?
Een wekker uit het raam gegooid? zei Jim
my.
Hij hoorde dat nu voor het eerst.
Ik weet niet, of het er iets mee te maken heeft,
zei Bundie. Maar het is toch raar. Het heeft
toch geen zin
Ik herinner me, zei Jimmy langzaam. Ik
ging naar binnen om die arme Gerry nog eens
te zien, en daar stonden de wekkers netjes op een
rijtje op de schoorsteenmantel. Ik herinner me, dat
ik opmerkte, dat het er maar zeven waren geen
acht.
Hij rilde plotseling en maakte zijn excuus daar
over.
Het spijt me. Ik weet niet, hoe het komt, maar
als ik aan die wekkers denk, moet ik altijd rillen. Ik
droom er soms van. Ik zou niet graag in het donker
die kamer binnen gaan en ze op een rijtje zien staan.
Je zou ze niet kunnen zien, als het donker was,
zei Bundie praktisch. Behalve als ze lichtende wij
zerplaten hadden O! hijgde ze plotseling en
kreeg een kleur. —Begrijp je niet? Zeven Wijzer
platen.
De anderen keken haar twijfelend aan, maar ze
herhaalde met toenemende hevigheid.
Dat moet. Het kan geen toeval zijn.
Er was een stilte.
U kunt wel gelijk hebben, zei Jimmy Thesiger
tenslotte. Het ishet ig verduiveld raar.
Bundie begon hem koortsig te ondervragen.
Wie kocht de wekkers?
Wij allemaal;
Wie verzon het?
Wij allemaal.
Onzin, iemand moet het eerst op het idee geko
men zijn.
Zo ging het niet in zijn werk. We praatten er
over, wat we zouden kunnen doen om Gerry op te
doen staan en Pongo noemde een wekker,iemand
zei, dat één niets uit zou halen en iemand Bill
Eversleigh geloof ik zei, waarom zouden we er
geen dozijn kopen. En we vonden het allen een lu
mineus plan en we gingen weg om ze te kopen. We
kochten er ieder een en één extra voor Pongo en één
voor Lady Coote zo maar uit de goedheid onzes
harten. Er stak totaal geen vooropgezette bedoeling
in. Het gebeurde toevallig zo.
Bundle was tot zwijgen gebracht maar niet over
tuigd.
Jimmy ging weer methodisch resumeren.
Ik vind, dat we kunnen zeggen, dat we over eni
ge feiten zekerheid hebben. Er bestaat een geheim
genootschap, dat in sommige opzichten op de Mafia
gelijkt.
Gerry Wade hoorde er toevallig van. Eerst be
schouwde hij het als een grapje een dwaasheid
laten we zeggen. Hij kon niet geloven, dat het werke
lijk gevaarlijk was. Maar later -gebeurde -er iets, wat
hem overtuigde en toen werd het hem ernst. Ik stel
me zo voor, dat hij Ronny Devereüx er iets van ver
teld moet hebben. In ieder geval, toen hij uit de weg
geruimd werd, kreeg Ronny vermoedens en hij moet
genoeg geweten hebben om op hetzelfde spoor te ko
men.
Het ongelukkigste is, dat wij helemaal in het duis
ter tasten. Wij weten niet, wat die anderen wisten.
Misschien is dat een voordeel, zei Loraine
kalm- Zij zullen ons niet'verdenken en daarom zul
len zij niet proberen ons uit de weg te ruimen
Ik wou, dat ik daar zo zeker van was, zei Jim
my op bezorgde tdon. Je weet, Loraine, dat Gerry
zelf wilde, dat je er buiten bleef. Denk je niet, dat
je. dat zou kunnen,
Neen, dat zou ik niet kunnen, zei Loraine.
Laat ons daar nu niet meer over praten Dat is maar
tijdverlies.
Op het woord tijd gingen Jimmy's ogen naar de
klok en hij uitte een kreet van verbazing. Hij stond
op en opende de deur.
Stevens
Ja, mijnheer.
Hoe denk je over een lunch Stevens? Zou je
daar voor kunnen zorgen?
Ik had reeds vermoed, dat u dat zou vragen.
Mijn vróuw heeft er al voor gezorgd.
Hij een wonderlijk man, zei Jimmy, toen hij
terugkwam en hij slaakte een zucht van verlichting.
Hersens, weet je? Eenvoudig hersens. Hij volgt een
schriftelijke cursus. Ik vraag me soms af, of die voor
mij niets zou uithalen.
Doe niet zo dwaas, zei Loraine.
Stevens opende de deur en bracht een verzorgde
maaltijd binnen. Een omelet werd gevolgd door
kwartels en door de lichtste soufflées, die bij moge
lijkheid kunnen bestaan.
Waarom zijn mannen zo gelukkig als ze onge
trouwd zijn?, zei Loraine tragisch. Waarom zorgen
andere mensen zoveel beter voor hen dan wij?
O, dat is onzin, zei Jimmy. Ik bedoel, dat doen
ze niet. Hoe zou dat kunnen? Ik denk dikwijls
Hij stotterde en zwéeg. Loraine bldosde weer.
Plotseling gaf Bundie een gil en de twee anderen
schrokken hevig:
Idioot, zëi Bundle. Stommeling. Ik bedoel daar
mezelf mee. Ik wist wel, dat ik iets vergeten had.
Wat?
Ken je de Kabeljauw? Ik bedoel George Lomax.
Ik heb dikwijls over hem horen spreken, zei Jim
my. Door Bill en Ronny, weet je?
Nu, de Kabeljauw geeft volgende week een par
tij en hij heeft een dreigbrief gekregen uit Zeven
Wijzerplaten.
Wat! riep Jimfny,- die vooroverleuhde en erg op
gewonden was. Dat meen je toch zeker niet?
Jawel. Hij heeft het aan vader verteld. Nu, waar
denk je, dat dit op wijst?
Jimmy leunde achterover in zijn stoel! Hij dacht
vlug en zorgvuldig na. Ten laatste sprak hij. Wat hij
zei, was kort en ter zake.
Dan zal ér iets gebeuren op die partij, zei hij.
Dat denk ik ook, zei Bundie.
Dat klopt allemaal, zei Jimmy bijna als in een
droom.
Hij wendde zich tot Loraine.
Hoe oud was u toen de oorlog uitbrak? vroeg hij
onverwachts.
Negennéén, acht.
En Gerry was ongeveer twintig, veronderstel ik.
De meeste jongens van twintig vochten mee; Gerry
niet.
Neen, zei Loraine, nadat ze een minuut of twee
nagedacht had. -Gerry was geen soldaat, waarom
weet ik niet.
Ik kan je dat wel vertellen, zei Jimmy. Of ik kan
tenminste een heel sluwe gissing maken. Van 1915
tot 1018 was hij niet in Engeland. En niemand schijnt
precies te weten, waar hij geweest is. Ik denk, dat hij
in Duitsland is geweest.
Loraine kreeg een kleur. Ze keek Jimmy bewonde
rend aan.
Hoe slim van je.
Hij sprak goed Duits hé?
O, alsof hij er geboren was.
Ik weet zeker, dat ik gelijk heb. Luister jullie
eens; Gerry Wade was aan het Ministerie van Bui
tenlandse Zaken. Hij scheen te behoren tot hetzelfde
soort beminnelijke idioten vergeef me de term,
maar je weet wat ik bedoel als Bill Eversleigh en
Ronny Devereux. Eenvoudig een decoratieve aanwas.
Maar in werkelijkheid was hij heel iets anders. Ik ge
loof, dat Gerry er een van het rechte soort was. Onze
Geheime Dienst wordt geacht de beste ter wereld te
zijn. Ik geloof, dat Gerry Wade er een voorname po
sitie bekleedde. En dat verklaart alles. Ik herinner
me die laatste avond op Chimneys, dat ik terloops
opmerkte, dat: Gerry onmogelijk zo 'n ezel kon zijn
als hij het deed voorkomen.
En als je daarin gelijk hebt? vroeg Bundie prak
tisch, zoals altijd.
Dan is het geval ernstiger dan we gedacht heb
ben. Die Zeven Wijzerplaten-club is niet alleen een
misdadigersgenootschap ze is internationaal. Eén
ding is zeker; er moet iemand op die partij bij Lomax
trachten te zijn.
Bundle vertrok even haar gezicht.
Ik ken George goed, maar hij mag me niet- hij
zou er niet aan denken, mij op een ernstiee Dartii
te verzoeken. Toch zou ik
Ze bleef even in gedachten verzonken.
Denk je, dat ik het zou kunnen doen door bemid
deling van Bill? vroeg Jimmy.
--Hij-swl-ér vast- z-ijn, door hij-de rechterhand van
de Kabeljauw is. Hij kan me misschien op de een of
andere manier meebrengen.
Wordt vervolgd
